“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ulduz” jurnalı ilə birgə layihəsi olan “Şənbə qonağı”nda İntiqam Yaşar bu dəfə Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin mətbuat katibi, şair Xəyal Rza ilə söhbətləşir.

-Salam Xəyal bəy, bir şairin mətbuatla çalışması, bir qurumun mətbuat görəvlisi olmasının görünən və görünməyən tərəfləri, çətinliyi və  ya zövqü...
 
- Bir çox məsələlər qeyd oluna bilər və uzun-uzadı danışmaq olar bu mövzuyla bağlı. Amma qısa və lakonik onu demək olar ki, işin çoxluğu, sənin ətrafındakılara, eyni zamanda peşənə, tutduğun vəzifəyə ayırdığın vaxt və s. şairliyin ilə düz mütənasib təşkil eləmir. Misal üçün, dostlar həmişə mənə dostcasına irad bildirirlər ki, sən öz yaradıcılıq məsələlərinlə ciddi şəkildə məşğul olmursan və təbliğ etmirsən yaradıcılığını. Haqlıdırlar, dediyim kimi, söhbət tək mətbuat xidmətindəki vəzifəmdən, yəni bu müəssisədəki işimdən getmir,  həm də təşkilatçılıq məsələsi var, müxtəlif layihələrin həyata keçirilməsi var, onlara ayrılan vaxt və enerji məsələsi var. Buna görə də oz yaradıcılığıma az vaxt ayırıram. Düşünmürəm də ki, ciddi şəkildə məşğul olsam böyük nailiyyətlər əldə edəcəyəm, qoy öz axarıyla getsin.
 
- Pandemiyadan əvvəl AYB Mətbuat xidməti olaraq bir neçə maraqlı və ciddi layihələriniz oldu.  Cəmiyyətdə kitabçılığa nə kimi təsir etdi o layihələr?
 
- Pandemiyadan əvvəl də, demək olar ki, pandemiya vaxtında da kitablar çap elədik. Ümumiyyətlə mən Azərbaycan Yazıçılar Birliyində əməkdaşlığa başlayan kimi həyata keçirdiyim bir neçə layihə var ki, onlardan da mənim üçün ən dəyərlisi “aybKitab” layihəsidir və bu layihə çərçivəsində 200-ə yaxın kitab çap etmişik. Keçən il cənab Prezidentin yaradıcı təşkilatlara ayırdığı maliyyə dəstəyindən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin rəhbərliyi  “aybKitab” layihəsi üçün müəyyən vəsait ayırdı, bu vəsaitlə 50-dən çox kitab çap etdik. Bir çox imzaları çap eləmişik indiyə qədər. Bunların arasında gənc, orta nəsil, yaşlı nəsil yazarları var və demək olar ki, layihə hədəfinə çatıb. Yəni bu layihədə  çap olunmaq istəyən, arzulayan kifayət qədər insanlar var və biz də gücümüz çatdığı qədər dəyərli əsərləri çap edirik.

-“Şairlər günü” layihəniz çox təmtəraqlı, maraqlı layihələrdən biri, bəlkə də birincisi oldu. Bundan sonra da layihə davam edəcəkmi?

-Əlbəttə, edəcək. Yalnız iki il keçirə bilmədik bu tədbiri.  Bu da pandemiya səbəbindən oldu. Ötən il və bu il biz tədbirləri onlayn şəkildə keçirdik. Onlayn tədbir canlı tədbirin yerini vermir. Tədbirlər ənənəvi formatında gözəldir. Bilirdiniz ki, biz həmin layihə çərçivəsində müxtəlif ölkələrdən qələm dostlarımızı dəvət edirdik, onlarla Müşfiqin rəmzi məzarına -  Xəzər dənizinə gülsəpmə mərasimi həyata keçirirdik. Bu da onların çox diqqətini çəkirdi və yazılarında da bunu qeyd edirdilər. Həm də eyni zamanda “Şairlər günü”nün əhatəsini genişləndirmişdik, biz artıq ardıcıl 15 gün tədbir edirdik. Mayın 29-dan tədbirlərə start verilirdi və iyunun 13-də yekunlaşırdı. Tədbirlər ayrı-ayrı rayonlarımızda, ayrı-ayrı şairlərimizin xatirəsinə həsr olunurdu və biz layihəni getdikcə böyütmək istəyirdik. Eyni zamanda bu layihə  artıq bir neçə ildir ki, həm də Türk Dünyasından olan şairlərimizin də xatirəsinə həsr olunur. Başqa ideyalar da var idi ki, bu tədbirlərə əlavə olunacaqdı. Məqsəd bu layihəni  bütün rayonlara ötürmək idi və 5 iyun tarixi, yəni “Şairlər günü”nün eyni gündə bütün ölkədə keçirilməsi idi. Əslində “Şairlər günü” 5 iyun tarixindədir, amma biz dediyimiz kimi, mayın 29-dan iyunun 13-nə qədər tədbirlər keçirirdik. Bütün rayonlarda bu ənənə formalaşandan sonra yekun nə olacaqdı?! Eyni tarixdə bütün bölgələrdə, Azərbaycanın bütün rayonlarında tədbirlər keçiriləcəkdi və mərkəz Bakı olacaqdı. Digər bölgələrdə keçirilən tədbirlərə isə bağlantılar olacaqdı. Düşünürəm ki, gec deyil, dünya düzəlsin, dünyanı saran, sarsıdan bəladan qurtulaq, ondan sonra, inşallah ideyalarımızı həyata keçirəcəyik. Bu il olmadı, gələn il “Şairlər günü” ümid edirəm ki, ənənəvi şəkildə keçiriləcək.

- Xəyal bəy, İLESAM-ın - Türkiyə Elm və Ədəbiyyat Əsərləri Sahiblərinin Məslək Birliyinin də Azərbaycan təmsilçisisiniz. O qurumun Azərbaycan ədəbiyyatına, kitabçılığına dair nə kimi layihələri gözlənilir? Bildiyim qədəri ilə bu günlərdə xeyli kitab hədiyyə olundu kitabxanalarımıza qurum tərəfindən.

-İLESAM-la 2015-ci ildən əməkdaşlıq edirəm. Təkcə Azərbaycan təmsilcisi deyiləm, Azərbaycan təmsilciliyi ilə yanaşı, artıq 2 ildən çoxdur ki, həm də, beynəlxalq əlaqələr məsələsinə baxıram. Bir çox layihələr həyata keçirmişik, onlardan ən önəmlisi Elçin Arifoğlunun ssenarisi və rejissorluğuyla ərsəyə gələn “Kağız qəbir” adlı Xocalıya həsr olunmuş film idi, hansı ki biz onu Qubada çəkdik. Tammetrajlı bədii filmdir. Xocalı soyqırımının 25 illiyinə həsr olunmuşdur və hər il bu film müxtəlif ölkələrdə, eyni zamanda ölkəmizdə müxtəlif məkanlarda nümayiş olunur. “ilesamKitab” layihəsi də var. Bu layihə çərçivəsində bir çox kitablar çap olunub. Azərbaycanda hər il Mətbuat Gününü İLESAM olaraq qeyd edirik. Bu il də keçirdik o tədbiri. Tədbir məhdud çərçivədə olsa da, ənənəvi qaydada baş tutdu. Qeyd etdiyiniz layihənin özü də “Türk dünyasına kitab hədiyyəsi” adlanır. Biz artıq bununla bağlı İLESAM başqanı Mehmet Nuru Barmaqsız ilə Qazaxıstanda olmuşuq, Qazaxıstana 10 min kitab hədiyyə etmişik. Qırğızıstanda olmuşuq, onlara da 10 min kitab hədiyyə etmişik. Bu yaxınlarda 10 min kitab Kosovaya göndərildi. Təxminən 20 min kitab Özbəkistan üçün nəzərdə tutulub. Bununla yanaşı Makedoniyaya 10 min kitab göndərildi. Azərbaycana isə ilk olaraq 15000 kitab hədiyyə etmişdik, əslində 10 min kitab yenidən nəzərdə tutulmuşdu. Amma Qarabağ işğaldan azad olunandan sonra İLESAM rəhbərliyinə belə bir təklif verdim ki, bu kitablar Qarabağa hədiyyə olunsun. Onlar da bu təklifi müsbət qarşıladılar. Biz Mədəniyyət Nazirliyi ilə danışdıq, Milli kitabxanayla danışdıq. Mədəniyyət  nazirinin, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin sədrinin və digər önəmli şəxslərin iştirakı ilə 10 min kitab Qarabağ kitabxanalarına hədiyyə  olundu. İnşallah, o kitabxanalar yenidən bərpa olunanda, tikiləndə onların kitab bazasına bir xeyrimiz dəymiş olacaq. Bütün layihələrimizdə İLESAM hər zaman yanımızdadır.
 
-Bu günlərdə sədrliyinizlə yeni bir yaradıcı qurum qeydiyyata alındı. Bu qurumun fəaliyyəti nələrdən ibarət olacaq?

-Beynəlxalq Türk Müəllifləri adlanır. Bütün mənə aid olan layihələrin hamısı və yeni layihələr məhz bu təşkilatın qanadının altında birləşəcək, bu təşkilatın adı ilə həyata keçiriləcək. Əsas məqsəd, qarşıya qoyulmuş vəzifə müəllif hüquqlarının qorunmasıdır. Bu sahədə Azərbaycanda kifayət qədər boşluqlar var, bilirsiniz ki, dövlət qurumları işləyirlər çalışırlar, amma düşünürəm ki, ayrı-ayrı ictimai birliklərin də bu sahədə fəaliyyəti təqdir olunmalıdır. Həm də dünyanın müxtəlif ölkələrində yaşayan türk millətindən olan, türk kökənli insanların, xüsusilə də əsər sahiblərinin bir təşkilat altında birləşməsindən gedir söhbət. Bunların arasında rəssamından, şairindən, yazıçısından, heykəltaraşından tutmuş  elm adamına qədər bütün yaradıcı insanlar bir təşkilat altında birləşəcək və mən əminəm ki, ən geci növbəti ilin əvvəlindən etibarən Beynəlxalq Türk Müəllifləri təşkilatının fəaliyyəti kifayət qədər nəzərə çarpacaq.
 
- Şeirlə yoldaşlıq bir şair ömrünü həyatla hansı məsafədə yaxın, hansı məsafədə uzaq edir?

- Dəyərli yazıçımız Seyran Səxavət deyir ki, şeir insanı həyatla heç vaxt yaxın məsafədə saxlamır, yaxın məsafədə saxlayırsa o şeir deyil.

- Xəyal bəy, bir zamanlar bir şeiriniz çox məşhur olmuşdu. "Sil gözünün yaşını" şeirinizi nəzərdə tuturam.  O şeirin məşhurlaşmağında audio versiyasının rolu çox olmuşdu, yoxsa hansısa başqa amil rol oynayırdı?

- O mənim gənclik, yeniyetmə dövrümün şeiridir. 17-18 yaşımda yazmışdım. 19 yaşımda da səsləndirilmişdi. Qeyd etdiyiniz kimi, o şeirin məşhurlaşmağında audio versiyasının rolu böyük olmuşdu. Həm də həmin vaxt o zəngimselə salınmışdı və bir az da o təkan vermişdi populyarlaşmasına. Həm də şeirin bir az qəmgin və romantik notlarla yazılması da bəlkə əhəmiyyət kəsb edib. Ona görə gənclər həmin şeiri sevmişdilər. Sevgidən, ayrılıqdan olduğu üçün, hər kəs o şeirdə özünü tapa bildiyi üçün məşhurlaşmışdı. Amma o ərəfələrdə təkcə o şeir deyildi məşhurlaşan. Həmin audio versiyada 17 şeirim yer almışdı və o şeirlərin içində bir neçəsi məşhurlaşanlar sırasındaydı. O zamanlar internet indiki səviyyədə deyildi, amma gənclər bir-birlərinə şeirləri daha çox blutuz vasitəsi ilə  ötürürdülər.

-Şuşada Vaqif Poeziya Günlərində “Evsız qapı” şeirini oxudunuz. Maraqlı şeir idi. O günlər barədə, oradakı hisslər barədə istərdim danışasınız.

-Mən qarabağlıyam və mənim elim-obam da 30 il işğal altında olub. Bu dözümsüzlüyə dözmək məcburiyyətində qalmışam. Bu ağrıya, bu acıya, bu həsrətə dözmək məcburiyyətində qalmışam və 44 günlük müharibə dövründə mənim hönkür-hönkür ağladığım, təsirləndiyim məqam Ali Baş Komandanın Şuşanın işğaldan  azad edilməsini efirdən səsləndirməsi zamanı olub. Şuşa bax bu hissləri yaradan bir sehirdir. Şuşaya təkcə bir məkan kimi, şəhər kimi yanaşmaq  düzgün deyil. Şuşada qəribə  möcüzəvi bir sehir var. Mən hələ işğaldan azad olunmuş doğulub boya-başa çatdığım öz elimə getməmişəm, gedib çata bilməmişəm. Amma Şuşa üçün burnumun ucu göynəyirdi, Şuşaya getmək üçün çırpınırdım. Və qismət oldu, getdik, gördük. Allah arzusunda olanlara da nəsib etsin, çünki bilirəm ki, bir çoxları Şuşanı görmək üçün alışıb-yanırlar. Şeir məsələsinə gəlincə, yəni Şuşanın mənim üçün əhəmiyyətini  bayaq qeyd etdim və orda şeir deməsəydim də Şuşa üçün istənilən çağırışa uça-uça gedərdim. Şeir demək də qismət oldusa nə gözəl. Bu mənim üçün unudulmaz tarixdir, mən də öz şeirimi - “Evsiz qapı” şeirimi səsləndirdim. Bəli: gözəl hisslər idi, unudulmaz hisslər idi. Şükür bu günümüzə, Allah şəhidlərimizə rəhmət eləsin, qazilərimizə can sağlığı versin. Şuşanın bizdə olması tarixi qələbədir.

-Xəyal bəy, AYB-nin qurultayı nə vaxta gözlənilir? Şuşada olması barədə Anar müəllim ölkə başçısından razılıq aldı.

- Biz hazırlığa əslində 2019-cu ilin ortalarından başlamışıq və 2020-ci ildə təşkil etmək istəyirdik qurultayı. Sonra məlum səbəblər, pandemiya, ölkədəki qaydalar qurultayın keçirilməsinə əngəl yaratdı. Və bu il də sizin də qeyd etdiyiniz kimi Şuşada Vaqif Poeziya Günlərində hörmətli Anar müəllim cənab Prezidentə bu təklifini bildirdi, Prezident də bu təklifi müsbət qarşıladı. Əslində, oktyabr, noyabr ayı düşünmüşdük, amma, məsələ burasındadır ki, hal-hazırda da pandemiya qadağaları davam edir və bir də orada məkan məsələsi var. Şuşada açıq havada keçirə bilmərik bu tədbiri. Çünki oktyabr, noyabr ayları Şuşada hava şəraiti ona imkan verməz. Ona görə də bu qənaətə gəlindi ki, gələn il yay aylarına, iyun-iyul aylarına hazırlıq getsin. Hazırlıq işlərimiz davam etdirilir, məruzələr hazırlanır. Dəvət edəcəyimiz qonaqlar, ölkələr müəyyənləşdirilir və s. İnşallah, növbəti il iyun, iyul aylarında düşünürəm ki, qurultayımız müqəddəs Şuşa şəhərində təşkil olunacaq.

- Bu günlərdə Serbiyada səfərdə idiniz. Səfər təəssüratlarınız, oradakı ədəbi mühit barədə fikirləriniz.
 
- Bir həftəlik səfər idi. Serbiyadan iki ədəbiyyat festivalına dəvət almışdım. Getdim, iştirak edib qayıtdım. İlk dəfə səfər etdiyim ölkəydi. Ona görə  də mənim üçün əvəzedilməz hisslər yaratmışdı, çünki mən görmədiyim bir ölkəyə hətta 3 gün müddətinə gedib qayıtsam da özümü bir il istirahət etmiş kimi hiss edirəm. Təəssüratlarımla bağlı iki səhifəlik yazı yazdım “Ədəbiyyat qəzeti”ndə. Bu günlərdə çap olundu. Müxtəlif ölkələrdən 40-dan çox şair, qələm dostlarımız dəvət olunmuşdular. Onların bir çoxları ilə yaxşı münasibətlərimiz alındı. İnşallah, əməkdaşlığımız davamlı olacaq. Ayrı-ayrı şəhərlərdə -  beş şəhərdə məktəblərdə, kitabxanalarda açıq havada olmaqla 10-a yaxın tədbir təşkil olunmuşdu. Bu kimi tədbirlərdə iştirak ədəbi əlaqələrin inkişafında mühüm rol oynayır. Çünki orda mənim tanış olduğum bir çox qələm adamları var ki, mən onları bizim tədbirlərə dəvət etməyi düşünürəm. Hətta Türkiyədə oktyabr ayında bir ədəbiyyat festivalı olacaq, mənim təşəbbüsümlə tədbirdə tanış olduğum ispan şairini oraya dəvət ediblər. Ona görə də bax o əlaqələr, qeyd etdiyim kimi, vacib və əhəmiyyətlidir. Mehriban insanları var, yaşıllıqlar arasında gözəl bir ölkədir Serbiya, insanlarının şeirə, poeziyaya olan məhəbbətini gördük. İnşallah növbəti il Serbiyaya başqa dostlarla yenidən səfərimiz olacaq.

-Təşəkkür edirəm söhbət üçün.

- Sağ olun, uğurlar!

Sabah Azərbaycanın çox dəyərli bir ziyalısının doğum günüdür, yubileyidir. Abbas Fəttah oğlu Zamanovun.
Mübaliğəsiz demək olar, elm tariximizdə iz qoyan ən görkəmli alimlərimizdəndir bu şəxs. O, 1911-ci il oktyabr ayının 10-da Naxçıvanın Şərur rayonunun Maxta kəndində anadan olub. Valideyin himayəsindən məhrum halda çox acı bir tale yaşayıb. 1921-1927-ci illərdə Naxçıvan və Bakı şəhərlərində uşaq evlərində yaşa­yıb. Bakı Pedaqoji Texnikumunu bitirdikdən sonra 1929-1937-ci illərdə rəhbər komsomol işçisi kimi çalışıb, sonra “Gənc işçi” və “Ədəbiyyat” qəzetində məsul katib işləyib, Azərnəşrin Bədii ədəbiyyat şöbəsinin müdiri olub. Ali təhsil almağı yaddan çıxarmayıb, 1939-cu ildə Azərbaycan Pedaqoji İnstitutunun Dil-ədəbiyyat fakültəsini qiyabi bitirib, institutda müəllim saxlanılıb. 1940-1941-ci illərdə M.F.Axundov adına Opera və Balet Teatrının direktoru olub, İkinci Dünya müharibəsi illərində ordu sıralarında xidmət edib. Tərxis olunduqdan sonra 1948-1960-cı illərdə BDU-nun filologiya fakültəsində baş müəllim, 1960-68- ci illərdə Azərbaycan EA Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun elmi əməkdaşı, 1968-1971-ci illərdə Azərbaycan EA Nizami adına Ədəbiyyat Muzeyinin direktoru, 1971-1979-cu illərdə isə ADUnun Azərbaycan ədəbiyyatı kafedrasının müdiri vəzifələrində çalışıb. A.Zamanov C.Məmmədquluzadənin, M.Ə.Sabirin, Ə.Haqverdiyevin, N.Nərimanovun, S.S.Axundovun, S.Hüseynin, H.Nəzərlinin, S.Ə.Şirvaninin, S.M.Qənizadənin və Q.Zakirin əsərlərini rus və Azərbaycan dillərində tərtib və nəşr etdirib. 1967-ci ildə “M.Ə.Sabir və müasirləri” mövzusunda dissertasiya müdafiə edib, birbaşa filologiya elmləri doktoru alimlik dərəcəsinə layiq görülüb. 1971-ci ildə isə professor elmi rütbəsini qazanıb.

1983-cü ildə Abbas Zamanov Azər­baycan EA-nın müxbir üzvü seçilib, 1980-ci ildə Azərbaycanın “Əməkdar elm xadimi” fəxri adına layiq görülüb, I dərəcəli “Vətən müharibəsi” ordeni, “Döyüş xidmət­lərinə görə” medalı və bir sıra digər medallarla təltif edilib. 1993-cü il aprelin ayının 1-də Bakı şəhərində vəfat edib, Fəxri Xiyabanda dəfn olunub. 2011-ci il oktyabr ayının 5-də onun100 illik yubileyi təntənə ilə qeyd edilib. Ruhu şad olsun.

Ümumdünya Poçt Günü

Bu gün əlamətdar hadisələrlə zəngin bir gündür. Öncə Ümumdünya Poçt Günündən başlayaq. Bu tarix baş qərargahı Bern şəhərində yerləşən Ümumdünya Poçt İttifaqının (ÜPİ) yaranma tarixi ilə bağlıdır. Ümumdünya Poçt İttifaqının yaradılması barədə müqavilə 1874-cü il oktyabrın 9-da İsveçrənin Bern şəhərində keçirilən beynəlxalq poçt konqresində imzalanıb. 22 ölkənin nümayəndələrinin imzaladığı Bern müqaviləsi ilə beynəlxalq təşkilat kimi təsis olunmuş konqres beynəlxalq poçtun vahid qaydada qəbulunu, daşınmasını və tranzitlə göndərilməsini tənzimləyən Ümumdünya Poçt Konvensiyasını qəbul edib və həmin gün Ümumdünya Poçt İttifaqı təsis olunub. 1880-ci ildən ÜPİ-nin üzvləri arasında məktub korrespondensiyasından əlavə, poçt bağlamalarının, 1891-ci ildən etibarən isə çap nəşrlərinin mübadiləsi müəyyən edilib. 9 oktyabrın Ümumdünya Poçt Günü kimi qeyd olunması ilə bağlı qərar isə 1969-cu ildə Yaponiyanın paytaxtı Tokio şəhərində keçirilən ÜPİ-nin konqresində qəbul edilib. Yarandığı vaxtdan ötən illər ərzində çox böyük tarixi inkişaf yolu keçmiş Ümumdünya Poçt İttifaqı hazırda dünyanın 193 ölkəsini üzv ölkə kimi özündə birləşdirməklə təkcə poçt sahəsində deyil, həm də bütün beynəlxalq aləmdə vacib rolu olan və digər beynəlxalq təşkilatlarla sıx əlaqəli şəkildə fəaliyyət göstərən bir quruma çevrilib.

Azərbaycan Respublikası müstəqillik əldə etdikdən sonra bir çox beynəlxalq təşkilatlarla yanaşı, 1993- cü ildən ÜPİ üzvlüyünə qəbul olunub və hazırda tamhüquqlu üzv kimi fəaliyyət göstərir. Müstəqil ölkə kimi ÜPİ üzvü olduğu qısa zaman ərzində Azərbaycan poçtu inkişaf yolu keçib, bu sahədə əldə edilən uğurların məntiqli nəticəsidir ki, son bir neçə ildə Azərbaycan poçtu Ümumdünya Poçt İttifaqının qızıl səviyyəli sertifikatına layiq görülüb. Amma gəlin etiraf edək ki, Mirzə Cəlil dövrünün Novruzəli avamlığı olmasa da digər nəsnələr poçtumuza mane olmaqdadır, düzələr deyib gözləyək.

Ümumdünya xospis və polliativ kömək günü

Dilə yatmayan bu kəlmələri əsla eşitməmişəm, ona görə bu gün mənə maraqlı gəldi. Nədir axı xospis və polliativ kömək? Sən demə, bu, sağalmaz xəstəliyə tutulmuş insanlara xüsusi müəssisələrdə ömürlərinin son günlərində göstərilən xidmətdir. Xospis fəlsəfəsi budur – xospis ölüm evi deyil, həyat evidir. Nə qədər təsəlliverivci fəlsəfə olsa da mahiyyətcə xospis elə məhz ölüm evidir. Ora yollanan pasient anlayır ki, ordan meyiti çıxasıdır. Qəribədir, öləcəyini dərk etdiyi anda insan hansı hissləri keçirir? Xatirələrlə baş-başa qalıb aciz və köməksiz halda göz yaşlarımı axıdır, etdiyi səhvlərin iztirablarınımı çəkir, yoxsa qəddar həyatdan, ona pislik edən insanlardan qisas almaq barədə düşünür? Əsl tədqiqat sahəsidir.

Amma mən dəqiq bilirəm ki, keçmişdə cəmiyyətlər daha humanist olublar, insana sağalmaz xəstəliyə düçar olduğunu, öləcəyini əvvəlcədən deməyiblər. O vaxtkı tibbi yanaşma insanı vaxtından əvvəl fikrən ölümə sürükləməyin əleyhinə yönəlmişdi. Zira, indi xərçəngə tutulana həkimlər neşə ay yaşayacağını belə deyirlər, bunu ədalətli sayırlar, “qoy insan yarımçıq işlərini tamamlasın” deyə fikirlərini əsaslandırırlar. İndiki qəddar reallıqda boşuna ümid verməmək əsas yer tutur. Amma nə olursa olsun, məncə, qəfil, gözlənilmədən ölmək daha yaxşıdır. Dünyada ölümə hazırlaşmaq qədər dəhşətli heç nə ola bilməz.

Ayını özünlə aparmalısan

Ciddi adamlar ağız büzəcəklər, amma qayğısız, bütün təminatlarla əhatə olunan avropalılar bu gün “Öz yumşaq ayı oyuncağını iş, yaxud təhsil yerinə apar” deyə bir gün icad ediblər, bu gün hamı bir ayı oyuncağını qoltuğuna vurub idarələrə və müəssisələrə, universitet və məktəblərə aparacaq. Bunca qayğısız olmaqmı olar, ilahi?

Bu gün həm də qeyri-adi hadisələr günüdür. Gərək diqqətli olub ətrafında cərəyan edən belə hadisələri izləyib tapasan. Adi günlərdə bunlara əhəmiyyət vermirsən, indisə verməli olacaqsan. Məsələn, birini mən deyim, aaaaa, toyuğun ikiqat göz qapağı var imiş ki. Yaxud, aaa, suyun üzərinə qəzet sərəndə o, betondan da möhkəm olurmuş ki.

Beynəlxalq qəzet korrespondensiyaları günü

İnternational Newspaper Carrier Day – oktyabrın ilk tam həftəsinin şənbə gününə təsadüf edən bu gün elektron medianın təzyiqinə baxmayaraq duruş gətirməkdə olan qəzetin diqqət mərkəzində dayanmasına xidmət edir. Korrespondensiyalar – poçt rabitəsi vasitəsilə göndərilən məqalələrdir, bir vaxtlar internet olmayanda ezamiyyətə getmiş müxbirlər öz yazılarını poçt vasitəsi ilə - məktub, yaxud teleqram formasında redaksiyalara göndərərdilər. Operativlik olmurdu, amma prosesin özü həyəcanverici idi, sənin yazını səbirsizliklə redaksiyada gözləyirdilər ki, qəzet sıhifələrinə yerləşdirsinlər. Oxucular isə köşklərdə növbə yaradıb təzə qəzetlərin gətirilməsini gözləyirdilər ki, son xəbərlərdən oxuyub agah olsunlar. İndi harda nə baş verirsə həmin dəqiqə sosial media, saytlar aləmə car çəkir. İndi xəbərin hazırlanması, cilalanması prosesi deyilən bir proses arxaikləşib. Bax belə. Zaman öz sözünü deməkdədir. Bununla belə, gəlin qəzetçiləri təbrik edək. Ölkədə onlar çox az sayda qalıblar, “Yeni Müsavat”, “525-ci qəzet”, “Şərq”, “Ədəbiyyat qəzeti”... Hamısı var olsun, səhnədən əsla  çıxmasınlar.

Şindlerin siyahısı

Avropada donor və orqan transplantasiyası günüdür. Allah heç kəsi başqasının qanına və orqanına möhtac qoymasın heç vaxt. Yaponiyada Takayama festivalı başlayır. 15-ci əsrdən üzübəri yaponlar bu festivalı keçirirlər, iri gəlinciklər bəzədilib küçələrə düzülür, bambuk bəzəklər, rəngbərəng parçalar aksessuar təşkil edir, həyatın özünün bir butafora olması illüziyası yaradılır. Rumıniyada Xolokost qurbanlarının anım günü, Moldovada pendir günüdür. Gözünə döndüyüm amerikalılar pitsa gününü qeyd edəcəklər. Əlavə olaraq, onlarda həm də pivə günüdür. Keçən dəfə Milli pivə içmək günü idi, indi pivə. Düzü, fərqini bilmirəm. Yəqin yenə pivəni keçən dəfəki kimi içəcəklər, yeyəsi deyillər ki.

1989-cu ilin 9 oktyabrında SSRİ-nin Mərkəzi Televiziyası milyonlarla sadəlövh insanın hissləri ilə oynayıb efir vasitəsi ilə Kaşpirovskinin telepatik seanslarının nümayişinə başlayıb. 1975-ci ildə akademik Saxarova Nobel mükafatı verilib. (Arvadı erməni olduğu üçün axıra qədər Qarabağ məsələsində haqsız olan ermənilərin tərəfini tutdu bu nahaq adam). 1974-cü ildə alman biznesmeni Oskar Şindler doğulub, o kəs ki, müharibə illərində 1100 yəhudini xilas edib. Məşhur “Şindlerin siyahısı” filmini xatırladınızmı?

1959-cu ildə Boris Nemtsov doğulub - Kremlin divarları önündə siyasi qətlə yetirilmiş həmin o binəva. 1940-cı ildə əfsanəvi Bitlz qrupunun solisti Con Lennon doğulub -  tarixə düşmək məqsədi güdən bir kəmağıl fanatı tərəfindən qətlə yetirilmiş digər bir binəva.

Varisin “1-10 oktyabrın təqvimi” yazısından

Şəkildə: Cəlil Məmmədquluzadənin yaratdığı Novruzəli obrazı 1967-ci ildə lentə alınmış “Poçt qutusu” filmində

Bakı Ekspo Mərkəzində VII Bakı Beynəlxalq Kitab Sərgi-Yarmarkasında Nobel mükafatçısı, dünyaca məşhur Qabriel Qarsia Markesə həsr olunan tədbir keçirilib.
AzərTAC xəbər verir ki, Kolumbiyanın ölkəmizdəki səfiri Luis Antonio Dimate Kardenas çıxış edərək iki ölkə arasında mədəni əlaqələrin inkişafı baxımdan kitab sərgisinin əhəmiyyətindən söz açıb.
Səfir qeyd edib ki, sərgidə Kolumbiya da fəal iştirak edir. Burada dünyaca məşhur Qabriel Qarsia Markesin əsərləri, həmçinin Kolumbiya haqqında, turizmi, mətbəxi və s. haqqında olan kitablar sərgilənir.
Sonra Əməkdar artist Ağalar Bayramov Qabriel Qarsiya Markes haqqında məlumat verib. Bildirilib ki, 1927-ci il martın 6-da Arakatakada anadan olan kolumbiyalı yazıçı XX əsrin ən çox oxunan yazıçılarından biri, Latın Amerikası ədəbiyyatının ən orijinal nümayəndəsi kimi tanınır.
Bədii yaradıcılığa jurnalistikadan gəlmiş, ədəbiyyatda “magik realizm”in təmsilçisi hesab olunan Markes müxtəlif dillərə tərcümə olunmuş və dünya oxucusunun rəğbətini qazanmış çox sayda dəyərli nəsr nümunələrinin müəllifidir.
1961-ci ildə çap olunmuş ilk povesti uğurlu olmuş, altı ildən sonra isə Markes “Yüz ilin tənhalığı” romanını tamamlayıb. Yazıçı bu əsəri doqquz dəfə yenidən işləyib.
Yazıçı öz romanı haqqında deyirdi: “Mən “Yüz ilin tənhalığı” romanını yazarkən ən nikbin xəyallarımda belə ağlıma gətirməzdim ki, bir vaxt həmin əsəri milyon nüsxə tirajla çap etdirəcəyəm”.
“Nyu-York Tayms” qəzeti bu romanı bütün bəşəriyyətin oxumalı olduğu əsərlər sırasında “Varlıq kitabı”ndan sonra ikinci kitab adlandırıb. “Mistik realizm” janrının əsasını qoymuş Markes 1982-ci ildə ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı alıb.

“Eurovision 2022” mahnı müsabiqəsinə İtaliyanın Turin şəhəri ev sahibliyi edəcək. Turin dünyanın ən böyük canlı musiqi tədbirinə ev sahibliyi etmək üçün İtaliyanın 17 şəhəri və bölgəsi ilə yarışdan qalib çıxdı.
Müsabiqənin   yarımfinalları gələn il mayın 10-12-də, finalı isə mayın 14-də İtaliyanın ən böyük qapalı arenalarından olan “PalaOlimpico”da keçiriləcək. “Rai” televiziyası Avropa Yayım Birliyi (EBU) ilə birgə mahnı müsabiqəsinin canlı yayım hüququna malik olacaq.

...

Oktyabrın 7-də Heydər Əliyev Sarayında 44 günlük Vətən müharibəsinin iştirakçıları, qazilər, eləcə də Vətən uğrunda döyüşlərdə canını fəda edən şəhidlərin ailələri üçün “Bakıdan Qarabağa” adlı ədəbi-bədii musiqili kompozisiya təqdim edilib.
AzərTAC xəbər verir ki, kompozisiya Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin tabeliyindəki Sosial Xidmətlər Agentliyinin və Mədəniyyət Nazirliyinin dəstəyi ilə hazırlanıb.
Bildirilib ki, Nazirlər Kabineti yanında Operativ Qərargahın teatr və konsert salonlarının fəaliyyətinə icazə verilməsi ilə bağlı qərardan sonra Heydər Əliyev Sarayında ilk tədbir reallaşıb. İlk tədbirin şəhid və qazi ailələrinə həsr edilməsi heç də təsadüfi deyil. Qələbəni Azərbaycan xalqına Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə məhz onlar bəxş edib.
İlk olaraq “Qarabağ şikəstəsi” ifa olunub. Sonra Müdafiə Nazirliyi Şəxsi Həyət Baş İdarəsi Hərbi Orkestri “Koroğlu” operasından uvertüranı səsləndirib. Xalq artisti Nurəddin Mehtixanlı “Azərbaycan əsgəri” şeirini təqdim edib.
Konsertdə tanınmış ifaçılar geniş konsert proqramı ilə çıxış ediblər.
Tədbirdən sonra AZƏRTAC-a müsahibə verən ehtiyatda olan zabit Arif Nağıyev Azərbaycan Ordusunun 44 günlük Vətən müharibəsində apardığı mübarizəsindən və qazandığı Qələbədən danışıb. Bildirib ki, insanlara vətənpərvərlik ruhu aşılayan belə tədbirlər olduqca əhəmiyyətlidir. Çünki səslənən hər bir ifa gənclərdə ruh yüksəkliyi yaradır, onların Vətənə olan məhəbbətini daha da artırır.

2021-ci ildə dahi şair və mütəfəkkir Nizami Gəncəvinin anadan olmasının 880 illiyinin tamam olması ilə əlaqədar Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 5 yanvar 2021-ci il tarixli 2408 nömrəli Sərəncamına əsasən cari il “Nizami Gəncəvi İli” elan edilmişdir.
Cəmiyyətdə Nizami Gəncəvinin zəngin poetik, fəlsəfi-ictimai irsinin öyrənilməsi, qorunması və gələcək nəsillərə çatdırılması üçün daha böyük ictimai marağın cəlb edilməsi məqsədilə Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən cari ilin oktyabr ayında “İşıq festivalı. Nizami Gəncəvi” adlı audiovizual layihənin təşkili nəzərdə tutulur.
Mədəniyyət Nazirliyinin məlumatına görə, dahi Azərbaycan şairi Nizami Gəncəvinin bu gün də insanların mənəvi-əxlaqi kamilləşməsinə misilsiz xidmət göstərən ölməz əsərlərinin yer aldığı “Xəmsə”sindən müxtəlif süjetlərin xüsusi formatda canlandırılması ilə Bakı şəhərində möhtəşəm bir mənzərəyə şahidlik edəcəyik.
Festivalın əsas məqsədi xarici ölkələrin məşhur kitabxana, muzey və arxivlərində, o cümlədən Rusiya Milli Kitabxanası, Topqapı Saray Muzeyi Kitabxanası, Kembric Universiteti Fitzuilyam Muzeyi, Harvard İncəsənət Muzeyində qorunub saxlanılan “Xəmsə” motivli  miniatürlər vasitəsilə öz zənginliyi, fəlsəfi məna dərinliyi ilə dünya ədəbiyyatında əhəmiyyətli yerə malik, ümumbəşəri mahiyyət daşıyan, ecazkar poetik qüvvəyə malik Nizami yaradıcılığını vizual təsvirlərdə əks etdirərək dünya ictimaiyyətinin diqqətinə çatdırmaqdır.
3D audiovizual proyeksiya formatında baş tutacaq festival 4 gün boyunca – 14, 15, 16, 17 oktyabr tarixlərində davam edəcəkdir. Festival müddətində Nizami Gəncəvi adına Milli Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyinin fasadında və Qız Qalasının üzərində “Xəmsə”nin motivləri üzrə çəkilmiş miniatürlər canlandırılacaqdır.
Festival Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinin təşkilatçılığı və bir sıra dövlət qurumlarının dəstəyi ilə həyata keçirilir.

Azərbaycan Respublikasının mədəniyyət naziri Anar Kərimov oktyabrın 7-də ölkəmizdə səfərdə olan Türkiyənin mədəniyyət və turizm nazirinin müavini Ahmet Misbah Demircanın rəhbərlik etdiyi nümayəndə  heyətini qəbul edib.
Mədəniyyət Nazirliyinin rəsmi məlumatına görə, qonaqları səmimi salamlayan Anar Kərimov qonaqlara oktyabrın 6-da Bakı Ekspo Mərkəzində açılışı baş tutan VII Bakı Beynəlxalq Kitab Sərgi-Yarmarkasında iştiraklarına görə təşəkkürünü bildirib.  Zəfər çalmış Azərbaycan dövlətinin təşkil etdiyi ilk beynəlxalq kitab bayramında qardaş Türkiyənin də nəfis tərtibatlı nəşrlərlə təmsil olunduğu üçün məmnunluğunu vurğulayıb.
Səmimi qəbula görə nazirə minnətdarlığını ifadə edən Ahmet Misbah Demircan da öz növbəsində Azərbaycana növbəti səfərinin əhəmiyyətindən danışıb.
Görüş zamanı iki ölkə arasında tarixən mövcud olan dostluq və qardaşlıq münasibətlərinin mədəniyyət sahəsində əməkdaşlıqda da ön planda olduğunu və bundan sonra incəsənət, kino və nəşriyyat sahəsində birgə fəaliyyətin uğurla davam etdiriləcəyindən bəhs olunub.
Həmçinin qarşılıqlı maraq doğuran bir sıra digər məsələlər ətrafında  fikir mübadiləsi aparılıb.