“Səkkiz postsovet ölkəsindəki 12 teatra avadanlıq almaq üçün 65 milyon rubl və tamaşaların qəbulu üçün 58 milyon rubl lazımdır” - bu barədə Rusiya Federasiyasının mədəniyyət nazirinin müavini Alla Manilova məlumat verib. 

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı TASS agentliyinə istinadən xəbər verir ki, xaricdəki rus teatrlarına dəstək üçün vəsaitlər gələn ildən Federal büdcədə nəzərdə tutulacaq. Bu barədə RF Mədəniyyət Nazirinin dövlət katibi-müavini Alla Manilova "Rus Teatrı Xaricdə rus mədəniyyəti İnstitutu kimi" konfransının plenar iclasında məlumat verib. Bəllidir, xaricdəki rus teatrlarına ruslar siyasi prizmadan yanaşır, o teatrların fəaliyyətini mədəniyyətdən çox siyasi  arqumentlərlə nizamlayırlar.  Təbii ki, burada Bakıdakı Rus Dram Teatrından da söhbət gedir. 

"2023 - cü ildən başlayaraq Federal büdcədə rus teatrlarında tamaşaların yaradılması və yeni müasir avadanlığın alınması üçün vəsait nəzərdə tutulacaq",-deyə Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin mətbuat xidmətindən Manilovanın sözlərinə əlavə olunub.

Şöbə bildirib ki, postsovet məkanının səkkiz ölkəsindən 12 teatrın tələbatı artıq müəyyənləşdirilib: qeyd etdiyimiz kimi, avadanlıqların alınması üçün 65 milyon rubl, tamaşaların qəbulu üçün isə 58 milyon rubl lazımdır.

Manilova əmin olduğunu bildirib ki, "rus dili, ədəbiyyatı və mədəniyyəti səfirləri" kimi rus teatrlarının dövlət tərəfindən müxtəlif dəstək formalarına ehtiyacı var.

Hazırda Ukraynada işğalçı müharinə aparan, hətta 3 aylıq körpəni həyatdan məhrum edən ruslar hansı mədəniyyətdən danışırlar? Onların əlləri qana bulaşmayıbmı? Və bu qanlı əllərin ötürdüyü qanlı pulları

Azərbaycanda fəaliyyət göstərən bir teatrın qəbul etməsi düzgündürmü? 

Gəlin düşünək!

Ədəbiyyatımızın həm ölkə daxilində, həm beynəlxalq miqyasda təbliğinə yönələn, gənc yazarların yaradıcılığına dəstək məqsədi güdən Beynəlxalq Silkway ədəbiyyat festivalının (Silkway International Literary Festival) Azərbaycan turunun müsabiqə mərhələsi budur, başa çatdı. 

Silkway International Writers Union təsisatının təşkilatçılığı, Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi yanında İctimai Şuranın, Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyinin, “Azərkitab” Kitab Təbliğatı Mərkəzinin, “Şahdağ Quba Truskavets” Sanatoriyasının təşkilati dəstəyi, “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının informasiya dəstəyi ilə keçirilən və devizi “Sonda ədəbiyyat qalib gələcək” olan festivalda hazırda ekspertlərin 30 finalçını müəyyənləşdirmək mərhələsidir. 

Əsas favoritlərin adlarını da məlumdur: Fərid Hüseyn, Mehdi Dostəlizadə, Eminquey, Ulucay Akif, El Roman, İntiqam Yaşar, Ramil Əhməd, Cavid Zeynallı, Nargis İsmayılova, Tural Cəfərli, Bahəddin Salman, Emin Piri, Ayxan Ayvaz, Orxan Həsəni, Aypara Ayxan, Ələsgər Əhməd, Ümid Nəccari, Murad Muradov, Rəvan Cavid, Nigar Arif, Ruslan Dost Əli, Faiq Hüseynbəyli, Cavid Qasımov və digərləri...

 “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı əsas favoritlərlə oxucularını tanış etməkdədir.

 

 

Ramil Əhməd

1 yanvar 1994-cü ildə anadan olub. 2015-ci ildə Bakı Dövlət Universitetinin Filologiya fakültəsini, 2018-ci ildə Memar Sinan Gözəl Sənətlər Universitetinin Yeni Türk Ədəbiyyatı ixtisası üzrə magistratura pilləsini bitirib. 2015-ci ildə “Zaman tuneli” adlı şeirlər, 2018-ci ildə “İki şəhərin yazıları”, 2021-ci ildə “Orxan Pamukun evində” kitabları nəşr olunub.

2015-ci ildə Gənclər və İdman Nazirliyinin “Gənclər Mükafatı”nı qazanıb. “Zaman tuneli” kitabı 2020-ci ildə Türkiyədə də nəşr olunub. Ədəbiyyat sahəsindəki fəaliyyətlərinə görə 2013-cü ildə Prezident təqaüdünə, 2021-ci ildə “Gənclər üçün Prezident Mükafatı”na layiq görülüb. 2021-ci ildə Mədəniyyət Nazirliyinin “Vətənpərvərlik mövzusunda ədəbiyyat müsabiqəsi”nin esse janrı üzrə qalibi olub. 2018-ci ildən İstanbul Universitetinin doktorantıdır. 

Ramil Əhməd, ekspertlərin fikrincə, ilk öncə gözəl lövhə ustasıdır. Rəssam kimi molbertini açır, rəng palitrasından lazımınca istifadə edib gördüyünü kətana köçürür.

 

 

 

Pişik kölgəsindən başladı gecə...

 

Sakit kimsəsiz küçə,

Bir pişik kölgəsindən başladı gecə...

Çatmadı köməyə 

Otuz iki hərfin bircə dənəsi

Çözülmədi bu əlifba bilməcəsi...

 

Uçub getdi

dilimin ucundakı qışdan 

Unudulmağın isti qoynuna

qaranquş sözlər...

Hanı söz?

Hansı söz?

 

Necə tapım o sözü? 

Necə deyim həsrətimi?

Necə deyim səni sevdiyimi,

sənə öldüyümü?

Gözlədiyimi – bu ömrə gələsən deyə

Gizlədiyimi – özüm belə bilməyim deyə...

Necə, necə, necə? 

Pişik kölgəsindən başladı gecə...

Susdu köksüz piano səsi, 

Su qatılmış pivələrlə keçən yay da bitdi,

Sentyabrla gəldi payız

Bir halımı düşün – 

oktyabrsız, noyabrsız, yalqız...

 

Sənsiz bir saat keçməzkən,

gün necə keçir, həftə, ay necə? 

Keçir bir-birini təkrarlayan addımlar,

Keçir küçəmizdən qərib adamlar...

Bəlkə sən də gəldin,

Gəldin bəlkə, bu gecə...

Bəlkə, bəlkə, bəlkə də....

 

Pişik kölgəsindən başladı gecə...

 

 

Həsrətin uğultusu

 

Səni xatırlayıram 

Uzaq bir bozqırda,

Damından payız damcılayan

kirayə evin soyuq otağında...

 

Uzanmışam kürəyi üstə

tavandakı hörümçəyin toruna

balıq kimi düşür gözlərim,

Səslər axıb dolur qulağıma...

 

Mətbəxdən başlayır səslər, 

Damcılayan suyun və 

məmur maaşımın alın yazısı – 

yarıboş soyuducunun fasiləli səsi...

Sonra damda gəzişən adsız quşların quğultusu, 

İki küçə o yandan gələn it hürüşməsi,

Pişiklərin canında qovulmaq əndişəsi... 

Küləyin pərdəni aramla tərpədişi... 

Bir də adamsızlığın, həsrətin uğultusu...

 

Küncdən küncə qaçan qaraltılar – siçanlar

Görəsən yeməyə bir şey tapdılar?

Süfrədəki kişi tənbəlliyinin ruzisinə daraşan qarışqalar 

Çörək qırıntısı sevinciylə yuvalarına qayıtdılar...

 

Saatın iki saniyəsi qulağımda qafiyələnir: 

sən/siz, sən/siz, sən/siz, sən/siz...

Bir saniyə çəkmir “sən”in sevinci,

Bir saniyə sonra “sənsiz” olur, 

Dünyanın bütün rəngləri solur...

“Sən”in yaxınlığı, “siz”in uzaqığı

Və “sənsiz”in Sibir sürgünündən

Dərviş səbriylə keçirəm,

Bir yandan da xatırladır mənə sənsizliyi

Borcdan bağlanan telefonumun tozlu səssizliyi...

 

Həm evimin hər yerindəsən

Həm də uzaqsan, yoxsan, 

Bəlkə də indi mənimtək kürəyi üstə uzanmısan,

Bəlkə mətbəxinizdən su damır,

Bəlkə soyuducun da doludur, 

Bəlkə gəzişmir evinizdə siçanlar,

Bəlkə məhəllənizdə əsmir küləklər,

Bəlkə pişikləriniz də qorxmur qovulmaqdan, 

Bəlkə sizin küçənizdə itlər unudub hürməyi, 

Bəlkə qadın səliqəsinin qurbanıdır evinizin hörümçəyi...

Bəlkə telefonun borcunu da ödəyib ərin. 

 

Mənim şəhərimdə, 

mənim küçəmdə, 

mənim otağımda olanlar 

Sənin şəhərində,

sənin küçəndə, 

sənin otağında olmayanlarla eyniləşir... 

 

Keçir bu gecədən bir qatar,

Gecənin son səsidir uzaqlaşan. 

Bitir bizim şeirimiz, başlayır bir roman: 

“Bütün xoşbəxt ailələr bir-birinə bənzəyir, 

bədbəxt ailələrin hərəsi bir cürə bədbəxtdir…”

​​​​​​​

​​

 

Söykənmişəm səsinə 

 

Gözlərin azanımdır – 

Gündə min yol məni sevgiyə çağıran...

Könlüm sənə səcdədə,

Qəlbim qəlbinə sonsuz bir rüku...

Bu sevda nə sevdadır belə? – 

Sultanlığı olmayan bir quyu...

 

Adın dodağımda dua kimi səsləndi,

Yaxşı olmağıma bəsdir bir “necəsən”in, 

Gül qoxudu gülməyin.

Gəmiləri torpaqdan keçirən

Fatehin inadkarlığıyla

istədim səni!

 

Səndən məcburi köçkün bədənimi harada gizlədim,

Vətənim mənim?

Harada yoxa çıxsın bu canım ki

qurtulum bir kimsə olmaqdan? 

Mən bu dünyada heç kim olmaq istəyirəm,

Bircə sənin nəyin olum, bilmirəm...

 

Ayaqlarımın gücü yox,

söykənmişəm səsinə...

Uzun gecələr

həsrətindən çəkilmir, 

Söykənmişəm səsinə, 

Səsinin dəydiyi sözləri bir-bir öpmək istəyir könlüm.

O sözləri söz edən hərfləri bir-bir bağrıma basmaq,

Hər kiçik zərrə qədəriylə sevmək səni.

 

Qaldırdım bütün ağ bayraqları

Eşq cəbhəsində,

Təslim, təslim,

Təslim bu sevdaya!

Söykəndim səsinə,

Quşlara dedim şükranlığımı

Çatdırsın səni mənə verənə

aləmlərin rəbbinə... 

 

​​​​​

Azadlığım

 

Sənlə gedə bilmədiyim 

bütün parklar 

ağaclardan hörülmüş həbsxanalardır.

 

Sənlə gedə bilmədiyim 

Bütün şəhərlər

Binalardan hörülmüş həbsxanalardır.

 

Sənlə gedə bilmədiyim 

bütün küçələr

adamlardan hörülmüş həbsxanalardır.

 

Sənlə üzə bilmədiyim

bütün dənizlər

sulardan hörülmüş həbsxanalardır.

 

Sənsiz

məhbusam

ağaclar, binalar, adamlar, sular arasında...

 

Hardasan, mənim azadlığım?

 

Aida Eyvazlı yazır

 

Yakutiyadakı insanları tanıdıqca, onların hər birini Tanrının bir zərrəsi hiss olduğuna inanıram. Çünki ünsiyyətdə olduğum bu insanların hər birində insan könlünü riqqətə gətirə bilən bir yaradıcılıq sehri vardır.

 

Qonağı olduğum şəhərlərdə, aymaklarda (oymaq), uluslarda ilk ziyarət etdiyim məkan  incəsənət və mədəniyyət məbədləri oldu. Yakut ziyalıları ölkələrinə gələn qonağı musiqi kollektivinin ifası ilə qarşılayır, sonra muzeyləri gəzdirməkdən zövq alırlar. Öz yaralı tarixlərini bu günə qədər belə qayğı və məhəbbətlə qoruyub saxlayan yakut ziyalıları, elə bil ki, muzeylərdə saxladıqları tarixə şahid sənədləri qorumaqla, kim olduqlarının unudulmamaması üçün çalışırlar. 

Əslində haqlıdırlar, axı, sözün əil mənasında gözdən uzaqdırlar. Könlümüzdən isə uzaq deyillər. Uzun yolların sonunda, keçilməzində yaşayırlar. Tanrının onlar üçün Vətənləşdirdiyi bu torpaqlara digərlərinin gəlib-getməsi çətin olduğundan, hələ dünyanın uzaqlarında  bir çoxları Yer üzündə belə istedadlı insanların yaşamasından xəbərsizdirlər. 

İndi sizə təbiətin keçici fəsillərini, insanların hiss və həyəcanlarını ,  rənglərin və təbiətin fəlsəfəsini özünün danışdığı rənglərlə çəkdiyi tablolarda canlandıran Saxa Yakut Respublikasının tanınmış rəssamı Vyaçeslav Yaroyevin əsərləri və özü haqqında danışmaq istəyirəm.

Onun əsərləri ilə Yakutsk şəhərindəki Milli İncəsənət Muzeyində tanış oldum. Və bu günə qədər də həmin əsərlərin sehrindəyəm. 

O həm rəssam, həm dizayner, həm də nəqqaşdır.  Ölkədə milli bayram sayılan Issıax bayramının bütün Urasa və Ömür ağaclarını Vyaçeslav Yaroyevin eskizləri və özünün iştirakı ilə hazırlayırlar. O Saxa Yurtalarını quran, yaşadan bir mühəndisdir. 

Onun  dünyaya göz açdığı Tattı Ulusunun Bayaqa kəndindən olan həmkəndliləri deyirlər ki, Slavanın üçüncü bəsirət gözü olduğunu hələ kiçik yaşlarından bilirdilər. Bu oğlan hələ uşaq və gənc yaşlarından payızın saralmış yarpaqlarının tökülməsində xalqının çəkdiyi əzab-əziyyətin həsrətini, onların  baş tutmayan arzularını görüb.  Qış fəsli  bütün saxalıların sevdiyi fəsil olduğundan, o, sazaq və şaxtanın yaratdığı  gözəllikləri gözlərinə yığıb, insanların şaxta kimi bərkidiyini , qışla dost olduğunu  anladığı rənglərlə ağ vərəqlərə köçürüb. O quşların səsindən nə istədiklərini, çayların axmasından hansı nəğməni oxuduğunu bilir. O yaranışından  qoynunda yaşadığı təbiəti sevib, könlü  sehirli və sirli təbiətin bir parçasına çevrilib. Əks halda, insan təbiəti duymasa belə əsrarəngiz əsərlər yarada bilməz axı. 

Divarlardan baxan  6 -dan artıq tablosunun hamısı insanla danışır.  Bu əsərləri diqqətlə izləyəndə görürsən ki, fırçasını və molbertini  götürüb, ana təbiətin tənhalığına çəkilir. Yaşıl donlu ağacları, çəmənlərdə, düzlərdə çiçəkləri elə çəkir ki, az qala ətrini hiss edirsən.

Yakutiyanın sonsuz səhraları, ormanları,  El Ana ( Lena ) çayı, dağları, bulaqları, gölləri, köhnə yurd yerləri—hamısı öz sirrini bu rəssama açmasaydı, əks halda o əsərləri bir Tanrı bəndəsi bu qədər canlı və sehirli yarada bilməz ki...

O təkcə rəssam deyil, o həm də öz milli mədəniyyətini, məişətini çəkdiyi əsərlərdə əbədiləşdirən bir şamandır. Bu əsərlərində çəkdiyi simgələrlə yeni nəslə millətinin genetik kodlarını, çağırışlarını ötürür. Saxa-Yakut xalqının  şaman ayinlərini, anaların dünyaya uşaq gətirməsi  prosesini,  ulduzların altında əl-ələ gəzən cütlükləri elə gözəl çəkir ki... İnsanla təbiətin canlı harmoniyasını yaradır... 

Onun çəkdiyi rəsmlərdə həm də fəlsəfi dünyagörüşü gözə çarpır.  Vyaçeslav Yaroyev deyir ki, mənim vəzifəm əcdadlarımızdan bizə əmanət qalan, yazıya, tabloya çevirə bilmədiklərimiz milli sərvətlərimizi insanlara və dünyaya tanıtmaqdır. Ona görə də mən hər zaman köhnə, sınıq, unudulmuş bir balaqanın olduğu yerə gedirəm, bir sərgənin yanında dayanıb, onun naxışlarını oxuyuram, əcdadlarımızn bu möhtəşəm  əmək alətlərini, məişət alətlərini, qurduğu urasaları hansı ustalıqla yaratdıqlarını öyrənməyə çalışıram. O əcdadların ruhu da həmin sirrləri mənə ötürür.  Bu mənada hətta, qədim bir  əşyanın, abidənin bərpasına başlayanda da həmin ruhlar köməyimə gəlir.

Yakutsdakı Milli İncəsənət Muzeyində sərgilənən  rəsm əsərlərinin birində kəhraba rəngli ləpələnən zəmidə at belində  iki oğlan uşağı diqqətii cəlb edir. 2007-ci ildə “Qızıl zəmi” adlandırdığı bu rəsm əsərini çəkəndən üç il sonra  onun oğlu dünyaya gəlir, üç ay sonra isə nəvəsi doğulur. Ən maraqlısı da odur ki, həmin uşaqlar indi 12 yaşındadırlar və hər ikisi elə rəsmdə çəkilən uşaqlardır. Tanrı rəssamın xəyal etdiyi övladları ona özünün arzuladığı şəkildə verib. Biri oğlu , digəri isə nəvəsi kimi gəlib dünyaya.  Və bir də ki,  bu bolluq rəmzi olan sarı buğda zəmisindən sonra, onun işlərində böyülk dönüş yaranıb. Bütün maddi problemləri həll olunub. 

Və yaxud. Tabloların birində kənd qızının oz evinin kəndarında oturub ətrafı seyr etməsi,  bir köhnə  evin içərisində yiyəsiz qalan məişət əşyaları,  kiminsə zərif əlləri ilə yığılıb  stolun üstünə qoyulan çəmən çiçəkləri... gözəlliklər və gözəlliklər. Bu gözəllikləri Vyaçeslav Yaroyevin gözü ilə görməyin isə başqa bir gözəlliyi vardır.

Vyaçeslav daha çox öz vətənini çəkir. Qışını, payızını, yazını isti və soyuq rənglərlə çəksə də, onun qış tablolarından da insanın ürəyinə istilik axır. Onun  yaratdığı əsərlərdə çirkli tablolar yoxdur. 

Onun qəhrəmanlarının da gözlərində  bir işıq, sifət cizgilərində günəş yanır. Mən Saxa Yakutiyanın 50 yaşlı xalq rəssamının əsərlərindən ibarət sərgisini  Azərbaycanda görmək istəyərdim. Onun əsərləri bizim ruhumuza, mədəniyyətimizə çox yaxındır. Əslində bunu xalq rəssamı özü də arzu edir.

Onunla görüşümüzdə 44 günlük   Zəfərimizin rəmzi olan  Xarı Bülbül döş nişanı və Azərbaycan motivlərindən ibarət gözəl bir kitab bağışladım ona. Xarı Bülbül çiçəyi və onun rəngləri rəssamın marağına səbəb oldu. Qarabağ haqqında danışdım. Dedi ki, çox istərdim ki, Qarabağda olub, oranın təbiətini və Xarı Bülbül çiçəyini tabloya çəkim.

Mən özümü çox xoşbəxt hiss edirəm ki, Yaroyevin yaratdığı rəngəri duymuşam. Onun”Natürmort”, “Ay işığında”, “Qızıl zəmi”, “Yaşıl Ormanlar”, “Gözəl vədə”, “Vətənim”, “Yurd”, “Xatılayevlər” əsərlərinə doyunca baxa bilmişəm. 

Tanrı Yakutiyaya rəngləri elə səxavətlə paylayıb ki, yaratdığı insanlar da dönüb o rənglərə bənzəyiblər.