Super User
1914-cü ilin “Sport-Rekord” (Almaniya), “Pate” (Fransa) firmalarının Məşədi Məhəmməd Fərzəliyev Şuşalıya həsr edilmiş kataloqları barədə
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı muğam irsimizin tədqiqatçısı, Filologiya üzrə fəlsəfə doktoruGülhüseyn Kazımlının böyük xanəndəmiz Məşədi Məhəmməd Fərzəliyev Şuşalı barədə yazısını oxucularına təqdim edir.
Bildiyiniz kimi, 2022-ci il Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev tərəfindən Şuşa ili elan edilmişdir. 1872-ci ildə Şuşada doğulmuş böyük xanəndəmiz Məşədi Məhəmməd Fərzəliyev Şuşalının150 illik yubileyinin bu ilə təsadüf etməsi də simvolikdir. Onun zəngin irsi (50-dən çox ifası) Azərbaycan Dövlət Səs Yazıları Arxivində böyük diqqət və qayğı ilə qorunub saxlanılmışdır və tədricən bərpa edilərək müasir səs daşıyıcılarına köçürülür. Azərbaycan muğam irsimizin hamisi, muğam sənətimizin bugünkü səviyyəyə çatmasında misilsiz xidmətləri olan Azərbaycan Respublikasının Birinci Vitse-Prezidenti Mehriban xanım Əliyevaya böyük xəzinəmizə, zəngin sərvətimizə göstərdiyi diqqət və qayğıya görə bütün muğamsevərlər adından səmimi təşəkkürümü bildirirəm.
Çox yaxşı ki, Azərbaycan Dövlət Səs Yazıları Arxivində əsrin əvvəllərində yaşamış bütün məşhur xanəndələrimizin səs yazıları var. Məşədi Məhəmməd Fərzəliyev haqqında kitab üzərində işləyərkən yenidən Səs Yazıları Arxivində oldum, onun səsi yazılmış onlarla vala qulaq asdım.
Mənə 1914-cü ildə “Sport-Rekord” (Almaniya), “Pate” (Fransa) firmalarının Məşədi Məhəmməd Fərzəliyev Şuşalıya həsr edilmiş kataloqlarını da göstərdilər. Bu böyük xanəndənin Qarabağlı, Şuşalı olmasına şübhə edənlərə deyirəm: Həmin kataloqlara və vallara diqqətlə baxın.
Şəkillərdə: Azərbaycan Respublikasının Dövlət Səs Yazıları Arxivinin direktoru Xədicə xanım Fərəcullayeva və Gülhüseyn Kazımov; “Sport-Rekord” firmasında Məşədi Məhəmməd Fərzəliyev Şuşalıya həsr edilmiş kataloq (1914); Məşədi Məhəmməd Fərzəliyev Şuşalının ”PATE” firması tərəfindən çap edilmiş kataloqu (1914-cü il).
Kris Rok növbəti “Oskar” mükafatlandırma mərasiminə aparıcılıq etməkdən imtina edib
Məşhur komediya ustası Kris Rok ABŞ Kinoakademiyasının təşkil etdiyi növbəti 2023-cü il “Oskar” mükafatlandırma mərasiminə aparıcılıq etmək təklifini rədd edib.
kinonews.ru saytı xəbər verir ki, tanınmış komediyaçı bu barədə media nümayəndələrinə məlumat verib.
Xatırladaq ki, 2022-ci il “Oskar” mükafatlandırma zamanı Kris Rokun dediyi sözləri onun həyat yoldaşı Jada Pinkett Smit haqqında xoşagəlməz zarafat hesab etdiyi üçün aktyor Uill Smit səhnəyə çıxaraq komediyaçının üzünə sillə zərbəsi endirmişdi. Buna görə də Kinoakademiyanın idarə heyəti U.Smitin “Oskar” mükafatlandırma mərasimlərində və ya Akademiyanın digər tədbirlərində iştirakını növbəti 10 il müddətində qadağan edib. Bu məsələ Hollivud aktyoru U.Smitin karyerası və nüfuzuna xeyli ziyan vurdu, eləcə də onun iştirakı ilə bir çox layihələr dondurularaq, ləğv edildi.
2022-ci il iyulun sonunda U.Smit bağışlanma xahişi ilə K.Roka müraciət edərək üzrxahlıq videosu da paylaşıb.
Səyyah qadınlar üçün ən təhlükəsiz ölkələr müəyyən edilib
Ekspertlər təkbaşına səyahət edən qadınların istirahət etmək üçün gedə biləcəyi ən təhlükəsiz ölkələri müəyyən ediblər.
Bununla əlaqədar, “Bounce” turist əlavəsi tərəfindən aparılmış tədqiqatın nəticələri “Travel off Path” nəşrində dərc edilib.
Reytinq tərtib edilərkən qadınlara münasibətdə zorakılıq səviyyəsi, evdə zorakılıq, cəmiyyətdə qadınların ünvanına zorakılığa münasibət, gecə vaxtı qadınların tənha gəzməsinin nə dərəcədə təhlükəsiz olması, qadınların qorunmasına dair qanunvericilik, gender bərabərliyi və bir sıra başqa göstəricilər nəzərə alınıb.
Reytinqdə birinci yeri İrlandiya tutub. Bu ölkədə qadınlar cəmi 1 faizi hesab edir ki, qadınlara münasibətdə zorakılığa haqq qazandırıla bilər. Kişilər tərəfindən zorakılığa məruz qalmış qadınların sayı, qətl qurbanı olmuş qadınların sayı və qlobal gender bərabərsizliyi indeksinin ən yaxşı göstəricilərindən biri də İrlandiyada qeydə alınıb.
İkinci yeri Avstriya tutur. Bu ölkədə zorakılığa məruz qalmış qadınların sayı nisbətən aşağıdır, eyni zamanda qadınların 79 faizi bildirib ki, gecə vaxtı evə təkcə gedəndə özlərini təhlükəsiz hiss edirlər. Üçüncü yeri Norveç tutur. Burada qətl qurbanları olan qadınların hər 100.000 nəfərə düşən sayı ən aşağı olub. Gecə vaxtı evə tək qayıdarkən özlərini təhlükəsizlikdə hiss edən qadınların faizlə sayı ən yüksək (83 faiz), gender bərabərsizliyi isə dünyada ikinci olub.
Turist qadınlar üçün dünyada ən təhlükəsiz 10 ölkə:
1. İrlandiya (ümumi təhlükəsizlik qiyməti 7,88)
2. Avstriya (7,70)
3. Norveç (7,45)
4. Sloveniya (7,19)
5. İsveçrə (7,01)
6. İspaniya (6,97)
7. Portuqaliya (6,88)
8. Kanada (6,67)
9. Niderland (6,15)
10. Polşa (5,97)
Eyni zamanda, təkbaşına səyahətə çıxan qadınlar üçün ən təhlükəli istiqamət Kolumbiya hesab edilib. Sonrakı yerləri Kosta-Rika, ABŞ və Çili tutur.
“Ən çox qorxduğum şey nə vaxtsa ədalətdən, ləyaqətdən kənar olan nəyəsə yol verməkdir...”
Bu gün “Seçilmişlər” rubrikasında təqdim edilən şəxs Azərbaycan jurnalistikasının "Marşal"larından biridir, amma təəssüf ki, hələ də Əməkdar Jurnalist adına layiq görülməyib. Bu gün onun doğum günüdür. Bu münasibətlə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Elman Eldaroğlunun yazısını təqdim edir. “O kimdir axı” deyə sual verəcəksiniz. Darıxmayın. Oxuyanda biləcəksiniz.
Təqvimdə 2010-cu il idi. Dostum, qardaşım, "Cənub xəbərləri" qəzetinin baş redaktoru Zahir Əmənovun təklifilə onun təşkil etdiyi treninqlərdən birində iştirak edirdim. Fasilə zamanı təsadüfən dəhlizdə həmsöhbət olduq. Yaddaşımda iti zəkalı, peşəsini dərindən bilən, müasir təfəkkürlü, təcrübəli bir insan kimi qaldı. Kübarlığı, yüksək mədəniyyəti davranışında öz əksini tapmışdı. Sonralar qələmə aldığı müxtəlif yazılarını oxudum. Həmin yazılar müəllifinin mükəmməl jurnalist olduğunu açıq-aşkar təqdim edirdi. Bəli, peşəkarlıqla səmimiyyət üst-üstə düşəndə və bunlar istedaddan qaynaqlananda ərsəyə gətirilən yazılar da gözəl, oxunaqlı olur...
Deyir ki,- “Nəinki qocalmaqdan, ölümdən də qorxmuram. Buna əvvəlcədən hazıram. Bir dəfə demişdim ki, şərəfsizlikdən qorxuram. Ən çox qorxduğum şey nə vaxtsa ədalətdən, ləyaqətdən kənar olan nəyəsə yol verməkdir...”
Əslində, yazmaq həm asan, həm də çətindir. Asandır ona görə ki, yazmağı bacarırsan, çətinliyi isə ondadır ki, yazıya ruh qatıb canlandırmalısan. Məni qınamayın, bir yazı insanı yorursa ölü, düşündürürsə canlıdır. Canlı yazıları oxumaq adama zövq verir, unutduqlarını yada salır, bilmədiklərini öyrədir…
“Hər bir insan özünü ifadə etmək istəyir. Jurnalistika bunun üçün bəşəriyyətin fikirləşib tapdığı, bəlkə, ən dolğun və gözəl formadır. İntəhası, insanın içərisində yaşadığı, işlədiyi mühit ömürçürüdəndirsə, bunda peşənin nə günahı? Həm də jurnalistika mənəviyyatla sıx bağlı sahədir. Sağlam mənəvi dayaqlara, ideallara söykənən peşə ömürçürüdən ola bilməz.”- söyləyir...
1960-cı ilin üçüncü kvartalının, ikinci ayının 31-də Qazaxda dünyaya gəlsə də Bakıda böyüyüb böya-başa çatıb. Lomonosov adına Moskva Dövlət Universitetində jurnalist ixtisasına yiyələnib. Azərinformun xüsusi müxbiri, “Azərbaycan gəncləri” qəzetinin bölmə müdiri, “Azadlıq” qəzetinin baş redaktor müavini, “Xəzər” jurnalının baş redaktoru, “Turan” məlumat-nəşriyyat müəssisəsinin müdiri, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin mətbuat katibi, “Xəzər” universitetinin müəllimi, Bakı Mətbuat Klubunun prezidenti, “Gün-səhər” qəzeti idarə heyətinin sədri olub. Azərbaycan Mətbuat Şurasının yaradılması layihəsinin müəllifi və qurumu yaradanlardan biridir. Jurnalist peşəkarlığı və söz azadlığına aid 40-dan artıq beynəlxalq konfransın hazırlanması və keçirilməsində istirak edib. Ölkədə ən nüfuzlu "Media açarı" Jurnalist mükafatının təsisçisi, “Yeni Nəsil” Jurnalistlər Birliyinin sədridir. 800-dən artıq publisistik məqaləsi çap olunub, bir sıra televiziya və radio verilişlərinin, sənədli filmlərin ssenaristidir. 9 kitabın müəllifi və tərtibatçısıdır. Zərdabi mükafatı laureatıdır…
Deyir ki,- “Doğrudur, 1960-cı ilin avqust ayının 31-də doğulmuşam, amma bioqrafiyam haqqında danışarkən 1968-ci ildən başlayardım. Niyəsini soruşmayın. Yeri gəlmişkən, ilk məqaləm mətbuatda həmin il dərc olunub. Küçəmizin bərbad yolu haqqında. O yol hələ də bərbaddır. Ömrüm boyu Bakıda, jurnalistika sahəsində çalışmışam – xaricdə dərs aldığım və dərs verdiyim qısa fasilələri nəzərə almasaq, informasiya agentliyində, mətbuat xidmətində, qəzetdə, jurnalda, hətta bir az da radioda çalışmışam. Televiziyadan başqa...”
Bəli, söhbətimin qəhrəmanı jurnalist Arif Əliyevdir. Yeri gəlmişkən, dünyanın hər yerində jurnalistika müqəddəs peşələrdən biri sayılır və hər bir cəmiyyət jurnalisti təmiz, vicdanlı, dürüst insan kimi qəbul edib, ona inanır. Azərbaycan jurnalistikasında da təmiz, vicdanlı insanlar az deyil. Onlardan biri də odur. Məhz bu göstəricilərinə görədir ki, o, ölkə mətbuatında yeni cığır açmağı bacarıb. Şəxsi keyfiyyətlərilə istedadına rəng qatan bu insanın son uğuru bizi çox sevindirir. Onun ssenarisi əsasında mərhum reşissor Rövşən Almuradlının quruluş verdiyi "Əsgərlər unudulanda ölürlər" sənədli filmi Xorvatiya və İstanbulda keçirilən festivallara vəsiqə alıb. Kanadada və eləcə də ölkəmizin müxtəlif şəhər və rayonlarında nümayiş etdirilib...
“İnsan var ki, doğum gününü xoşlamır, hətta qeyd etmir. Mən bu günü çox sevirəm və indiyə qədər həmişə dostlarım yanımda olub, gecəyə qədər qeyd edib söhbətləşirik və.s. Etiraf edim ki, doğum günümdə kefim bir az yaxşı olur.”- söyləyir...
Bəli, avqustun 31-i Arif Əliyevin 62 yaşı tamam olur. Yəqin ki, dostları yenə də ətrafında olacaqlar...
İctimai-siyasi məqalələrində bəzən sərt, bəzən də yumşaq olsa da, bütün ömrünü həqiqəti söyləməyə çalışıb, dövlətə, xalqa xidmət göstərib. Maraqlı yazıları, layihələri ilə zaman-zaman gündəmə gələ bilib. Neçə-neçə jurnalistin yetişməsində əməyi var. Bu xidmətlərini nəzərə alanda Arif Əliyevin hələ də “Əməkdar jurnalist” fəxri adına layiq görülməməsi təəssüf hissi doğurur. Yəni dövlət səviyyəsində mükafatlandırılmasının vaxtı çoxdan yetişib. Bir də ki, necə deyərlər, başımızın üstündə Allah var, təsdiq edək ki, o, Azərbaycan jurnalistikasının elitasında yer alan peşəkarlardan, daha doğrusu “Marşal”lardan biridir...
Mədəniyyət Nazirliyinin yeni layihəsi Molla Pənah Vaqiflə başladı
Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi “Vətənin özü tarixin gözü ilə" layihəsinin ilk buraxılışını təqdim edir.
Layihənin bu sayı M.P.Vaqifin muzey-məqbərə kompleksinə həsr olunur.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, Qazaxda doğulub Qarabağda faciəli şəkildə dünyadan köçən Vaqif Azərbaycan poeziyasının zirvələrindən biri hesab olunur.
Baş ağardı, ruzigarım оldu gün-gündən siyah,
Еtmədim, səd hеyf kim, bir mahi ruxsarə nigah,
Qədr bilməz həmdəm ilə еylədim ömrü təbah,
Vaqifə, ya rəbbəna, oz lütfünü еylə pənah,
Səndən özgə kimsədə lütfü inayət görmədim.
Tarix boyu poeziya sevənlərin ürəyində taxt quran, lirik şeirləri dillər əzbəri olan Molla Pənah Vaqif həm də görkəmli siyasi xadim olub. Qarabağ xanlığının vəziri kimi də Azərbaycan tarixində iz qoyan böyük şair Vətənimizin hüdudlarından kənarda da tanınıb, daim rəğbətlə anılıb.
Müstəqil Azərbaycanın memarı Heydər Əliyev hakimiyyəti dövründə Qarabağa çox böyük diqqət və qayğı göstərib, tarixi torpaqlarımızda milli ruhun qorunması ümummilli liderin uzaqgörən siyasətinin əsas istiqamətlərindən olub. 1967-ci ildə Heydər Əliyev Şuşada olarkən Vaqifin yeri bilinməyən məzarı onun tapşırığı ilə tapılıb. Bu məzarın Vaqifə layiq olmadığını söyləyən Heydər Əliyevin göstərişi ilə şairin qəbri üstündə abidə və türbənin tikintisinə başlanılıb.
Məqbərinin tikintisi 1977-ci ildə başlanıb, 1982-ci ilin yanvar ayında yekunlaşıb.
Vaqif türbəsi AMEA-nın həqiqi üzvü, sənətşünaslıq doktoru Ə.V.Salamzadə və əməkdar memar E.İ.Kanukovun layihəsi əsasında tikilib. Türbə Cıdır düzündə, şairin faciəli surətdə həlak olduğu və dəfn edildiyi qayalı təpədə ucaldılıb.
1982-ci ilin yanvarın 14-də Azərbaycanın qədim mədəniyyət mərkəzi Şuşa şəhərində Molla Pənah Vaqifin məzarı üzərində ucaldılmış əzəmətli məqbərənin açılışı olub. Təntənəli açılış mərasimində Heydər Əliyev, Azərbaycanın tanınmış ədəbiyyat və mədəniyyət xadimləri iştirak ediblər. Tədbirdə Heydər Əliyev geniş nitq söyləyib, Vaqif türbəsinin açılışının əhəmiyyətindən danışıb.
Yüksək peşəkarlıqla inşa edilən Şuşanın memarlıq üslubuna yeni bir nəfəs gətirən M.P.Vaqifin muzey-məqbərə kompleksinə erməni silahlı qüvvələri şəhəri 1992-ci ildə işğal etdikdən sonra ciddi zərər dəydi. Kompleksin binası və burada sərgilənən bütün eksponatlar məhv edildi.
Müzəffər Azərbaycan Ordusunun şanlı Zəfərindən sonra, 39 il əvvəl məqbərənin açıldığı gündə, yanvarın 14-də Şuşaya səfəri zamanı abidəni ziyarət edən Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin tapşırığına əsasən, burada təmir-bərpa və yenidənqurma işlərinə start verildi.
Avqustun 29-da isə Şuşada dahi M.P.Vaqifin muzey-məqbərə kompleksinin təmir-bərpa və yenidənqurma işlərindən sonra açılışı olub. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva açılış mərasimində iştirak ediblər, görülən işlərlə tanış olublar.
Təmir-bərpa və yenidənqurma işləri Heydər Əliyev Fondu tərəfindən aparılan məqbərənin hər detalında tarixi görkəmi qorunub saxlanılıb.
Vaqif məqbərə kompleksi həm də əzəmətin, xalqımızın sözə, şeirə, tarixi keçmişinə verdiyi yüksək dəyərin təzahürüdür.
Üzeyir Hacıbəyli XIV Beynəlxalq Musiqi Festivalı keçiriləcək
Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyevin “Üzeyir musiqi gününün keçirilməsi haqqında” müvafiq fərmanına uyğun olaraq, ölkəmizdə hər il ənənəvi şəkildə Üzeyir musiqi günü keçirilir.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Mədəniyyət Nazirliyinə istinadən xəbər verir ki, 18 sentyabrda Üzeyir musiqi günü münasibətilə respublikamızda bir çox konsert, tədbir və sərgilər təşkil olunur. 2009-cu ildən etibarən isə sentyabr ayında Azərbaycan bəstəkarlıq məktəbinin banisi Üzeyir Hacıbəyliyə həsr olunmuş Beynəlxalq Musiqi Festivalı keçirilməyə başlamış və dünyada böyük əks-səda doğurmuşdur.
Həmin ildən başlayaraq ənənə halını almış bu festivalda görkəmli musiqiçilər, bədii kollektivlər, solistlər, dirijorlar iştirak etmişlər.
Cari ildə isə Üzeyir Hacıbəyli XIV Beynəlxalq Musiqi Festivalının keçirilməsi planlaşdırılır. 18-26 sentyabr tarixlərini əhatə edəcək festival üçün xüsusi konsepsiya işlənib hazırlanmışdır. Builki festival bir neçə xətt üzrə musiqisevərlərin könlünü oxşayacaq:
Festivalın əsas proqramı
“Üzeyir ənənəsinin sönməyən ulduzları” adı altında bu il yubileyləri olan musiqi xadimlərinə həsr olunan proqram
“Üzeyir sənətinin gənclik sədaları” adı altında gənclik xətti
Eyni zamanda xüsusilə vurğulamaq lazımdır ki, bu il Azərbaycan Respublikası Prezidentinin müvafiq sərəncamlarına əsasən “Şuşa ili”, habelə “Fikrət Əmirovun 100 illiyi” dövlət səviyyəsində qeyd olunur. Bu münasibətlə festival çərçivəsində Şuşa şəhərində bir neçə tədbirin təşkili, eyni zamanda ölkəmizin digər şəhər və bölgələrində – Gəncə, Bərdə, Ağcabədidə konsert və tamaşaların nümayişi planlaşdırılmışdır.
2022-ci ildə keçiriləcək festivala dünyanın müxtəlif ölkələrindən solistlər, dirijorlar, həmçinin kollektivlər dəvət olunmuşdur. Buna misal olaraq ABŞ, Norveç, Fransa, Avstriya, Almaniya, Türkiyə, Yunanıstan, Qazaxıstan, Tatarıstan, Bolqarıstan, Macarıstan, Rusiya, Yaponiya, Cənubi Koreya, Almaniya, Gürcüstandan səfər edəcək musiqiçiləri qeyd etmək olar.
Mədəniyyət naziri Anar Kərimovun Qazaxa səfəri davam edir
Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Nazirliyi sistemində fəaliyyətin və idarəçiliyin təkmilləşdirilməsi, regionlardakı mədəniyyət müəssisələrində işin effektivliyinin artırılması məqsədilə bölgələrə səfər planına uyğun olaraq, mədəniyyət naziri Anar Kərimov dünən - avqustun 30-da Qazax rayonuna səfər edib. Bu gün də səfər davam edir.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Mədəniyyət Nazirliyinə istinadən xəbər verir ki, Anar Kərimov və rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı Rəcəb Babaşov əvvəlcə Qazax şəhərində ümummilli lider Heydər Əliyevin abidəsini ziyarət edib, önünə gül dəstəsi qoyublar.
Nazir və icra başçısı bir sıra tarixi abidələrə və mədəniyyət müəssisələrinə baxış keçiriblər.
Anar Kərimov əvvəlcə 2008-ci ildən fəaliyyət göstərən Qazax Rayon Heydər Əliyev Mərkəzində olub, mərkəzdə ulu öndərin həyat və fəaliyyətinin müxtəlif dövrlərini əks etdirən fotolara və eksponatlara baxıb. Burada nazirə müəssisənin fəaliyyəti barədə məlumat verilib.
Sonra Qazax Dövlət Rəsm Qalereyasına baxış keçirilib. Bildirilib ki, 1986-cı ildən fəaliyyət göstərən qalereyanın ümumi fondunda 574 eksponat var. Onlardan 70-i sərgi salonunda nümayiş olunur.
Qazax şəhər 1 nömrəli Uşaq musiqi məktəbinə gələn nazirə məlumat verilib ki, təhsil ocağı 2020-ci ildə Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən əsaslı təmir olunub. Hazırda məktəbdə fortepiano, skripka, tar, kamança, qarmon, saz sinifləri fəaliyyət göstərir, 221 şagird təhsil alır, onların təlim-tərbiyəsi ilə 59 müəllim məşğul olur.
Səfər çərçivəsində “Azərbaycan” kinoteatrının binasının cari vəziyyətinə baxış keçirilib. Qeyd olunub ki, 1965-ci ildə tikilən binada 600 nəfərlik böyük və 50 nəfərlik kiçik zal var.
Anar Kərimov Qazaxda Molla Pənah Vaqif və Molla Vəli Vidadinin Xatirə Muzeyinə də baş çəkib. 1970-ci ildə açılan muzeydə 1235 eksponat qorunur. Muzeydə əsasən görkəmli şairlər M.P.Vaqif və M.V.Vidadinin dövrünə (XVIII əsr) aid məişət və bəzək əşyaları, paltarlar, silahlar və s. nümayiş olunur.
Sonra nazir Qazax Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyinə gəlib. Bildirilib ki, 1984-cü ildə yaradılan muzeyin 2016-cı ildə yeni binası istifadəyə verilib. Muzeyin yenidən qurulmuş ekspozisiyası iki mərtəbədə yerləşdirilib. Hazırda muzeydə 2910 eksponat qorunub saxlanılır, onlardan 102-si daimi sərgilənir.
Səfər çərçivəsində nazir binası 2013-cü ildə istifadəyə verilən Qazax Şəhər Ədəbiyyat Muzeyində də olub.
Anar Kərimov Qazax şəhərinin mərkəzində yerləşən yerli əhəmiyyətli memarlıq abidələrinə – Cümə məscidinə (XX əsr) və məscidin qarşısında yerləşən İsrafil ağa hamamına (XX əsr) baxış keçirib, hamam binasında aparılan təmir-bərpa işləri ilə tanış olub.
Nazirə məlumat verilib ki, məscid və hamamın binası rayonun Qıraq Kəsəmən kənd sakini, xeyriyyəçi sahibkar İsrafil ağa Kərbəlayev (1866-1917) tərəfindən inşa etdirilib. Hamam memar Müzəffər Hüseynovun layihəsi əsasında qırmızı kərpicdən hörülüb. Plan quruluşuna görə Şərq və Avropa memarlığının elementlərini özündə cəmləşdirən tikiliyə Azərbaycanın digər bölgələrində rast gəlinmir. O da bildirilib ki, İsrafil ağa hamamı Nazirlər Kabinetinin 25 fevral 2022-ci il tarixli sərəncamı ilə Mədəniyyət Nazirliyinin balansına verilib. Mədəniyyət naziri daha bir yerli əhəmiyyətli memarlıq abidəsi olan Qazax Müəllimlər Seminariyasının (XX əsr) binasına da baş çəkib, burada aparılan təmir-bərpa işləri ilə maraqlanıb.
Qeyd edək ki, görkəmli ədəbiyyatşünas, tanınmış maarifpərvər və ictimai xadim Firidun bəy Köçərlinin rəhbərliyi ilə fəaliyyətə başlayan Qazax Müəllimlər Seminariyası bütün fənlərin tədrisinin ana dilində mütərəqqi üsullarla aparıldığı yeni təhsil ocağı kimi Azərbaycanda elmin, maarifin və mədəniyyətin inkişafına misilsiz töhfələr verib.
Nazir Anar Kərimov Qazaxın qəhrəman oğullarının uyuduğu Şəhidlər xiyabanını da ziyarət edib, Vətən uğrunda canından keçən igid oğulların xatirəsinə dərin ehtiramını bildirib.
Mədəniyyət nazirinin Qazax rayonuna səfəri çərçivəsində rayon ictimaiyyəti üçün qəbul da keçiriləcək.
“Evimizə gəlin gəlir”lə tarixə düşdü
“Seçilənlər” rubrikasında sizlərə bu il 110 illiyi qeyd ediləcək bəstəkar Ağabacı Rzayeva barədə Savalan Fərəcovun yazısını təqdim edirik.
Ağabacı Rzayeva. Azərbaycan musiqisevərlərinin yaxşı tanıdığı bu ad həmişə xoş duyğular, qəlboxşayan nəğmələrlə assosiasiya olunur. O, milli bəstəkarlıq məktəbinin inkişafına töhfə verib, dəyərli əsərləri ilə onu zənginləşdirib. İlk qadın bəstəkarlarımızdan olan sənətkarı anadan olmasının 110 illiyi münasibətilə xatırlayırıq.
Ağabacı İsmayıl qızı Rzayeva 15 dekabr 1912-ci ildə Bakı şəhərində ziyalı ailəsində dünyaya göz açıb. O, dövrünün məşhur tarzəni Mirzə Fərəcin nəvəsidir. Ağabacı erkən çağlardan musiqiyə maraq göstərir. Təəccüblü də olsa, Mirzə Fərəc ailə üzvlərinin bu sahə ilə məşğul olmasını istəmir. Ona görə də ilk vaxtlarda Ağabacı musiqi ilə məşğul ola bilmir. Diqqətini orta məktəb dərslərinə yönəldir. Məktəbi bitirdikdən sonra Pedaqoji Texnikuma qəbul olunur. Təhsilini 1929-cu ildə başa vurub təyinatla Maştağa, Kürdəxanı və Saray kəndlərində müəllimlik edir.
Babası vəfat edəndən sonra atası qızlarına fərdi qaydada musiqi məşqləri keçilməsinə şərait yaradır. Ailəyə yaxın dost olan Üzeyir Hacıbəyli Ağabacı və bacısı Ruqiyyənin istedadını görür və hər ikisini Musiqi Texnikumuna qəbul edir. Onlar təhsil müəssisəsində Mirzə Mənsur, Səid Rüstəmov və Üzeyir Hacıbəylidən sənətin sirlərini öyrənirlər.
Araşdırmalarda qeyd edilir ki, 1934-cü ilin bir payız günü Ağabacının atası İsmayıl kişi evə gəlir və deyir: “Üzeyir bəy konservatoriyada Xalq musiqisi şöbəsi açıb. Heç bir ailə öz qızını konservatoriyada oxumağa icazə vermir. O, mənə dedi ki, qızlarımı onun yanına aparım. Musiqi qabiliyyətlərini bir daha yoxlayaq. Məsləhət olsa, konservatoriyada oxusunlar”.
Həmin dövrdə Ağabacı Rzayeva ilk əsərini – “Gənc vətənpərvərlər” marşını bəstələyir. Əsəri dinləyən Üzeyir bəy gənc Ağabacıya konservatoriyanın Bəstəkarlıq şöbəsinə daxil olmağı məsləhət görür. O, dahi bəstəkarın məsləhətinə qulaq asır. Əvvəlcə Üzeyir bəydən, daha sonra Qara Qarayevdən bəstəkarlıq dərsləri alır. Əsasən mahnı və romanslara diqqət ayırır. Onun yazdığı uşaq mahnıları “Kukla”, “Qaranquş”, “Balaca kapitan”, “Bakı metrosu”, “Qərənfiləm mən”, “Ağ göyərçinim” və s. mahnıları bu gün də uşaqlar tərəfindən maraqla qarşılanır.
Görkəmli bəstəkarın yaradıcılığında əmək və uşaq mahnıları ilə yanaşı, lirik əsərlər də yer alır. Onların arasında dillər əzbəri olan “Evimizə gəlin gəlir”, “Toy mahnısı”, “Telli sazım”, “Şuşanın yolları” və başqaları musiqisevərlər tərəfindən maraqla qarşılanır. Bəstəkarın qəhrəman neftçilərimizin əmək qəhrəmanlığını tərənnüm edən “Neftçi Qurban”, “Oxuma, gözəl”, “Çoban Qara”, ilk dəfə Moskvada səsləndirilən “Kukla” mahnısı ona geniş şöhrət qazandırır.
O, eyni zamanda bir çox mahnı və romansın, həmçinin “Höcət eləmə” (İsmayıl Quliyevlə birgə) musiqili komediyasının, xalq çalğı alətləri orkestri, simli kvartet üçün pyes və simfonik əsərlərin, İ.Nəsiminin sözlərinə bəstələdiyi 7 romansın və s. müəllifidir. Ağabacı Rzayeva daha geniş auditoriyaya ünvanlanan “Çiçəklənən yurdum”, “Azərbaycan”, “Bəxtiyar ellər”, “Dilbərim” adlı əsərlərini xor üçün bəstələyib.
Azərbaycan caz-muğam sənətinin əsasını qoyan görkəmli pianoçu Vaqif Mustafazadə bəstəkarın “Ey pəri” və “Evimizə gəlin gəlir ” kimi məşhur əsərlərinə müraciət edib.
Ağabacı Rzayeva uşaq mahnıları ilə yanaşı, “Günəşin eşqi” adlı pyes də yazıb. Xalq artisti Əfrasiyab Bədəlbəyli 12 iyun 1954-cü ildə “Ədəbiyyat və incəsənət” qəzetində dərc etdirdiyi məqalədə yazır: “Son zamanlar Səid Rüstəmov, Fikrət Əmirov, Soltan Hacıbəyov, Ağabacı Rzayeva, Qənbər Hüseynli və başqa bəstəkarlarımız uşaqlar üçün də bir sıra yaxşı mahnılar bəstələyiblər. Qənbər Hüseynlinin “Cücələrim”, Ağabacı Rzayevanın “Pioner”, “Şən yolka”, “Gənc maşinistlər” mahnısı və s. Bu mahnılar azyaşlı uşaq və məktəblilər tərəfindən sevilə-sevilə oxunur”.
Musiqi mədəniyyətimizin inkişafındakı xidmətləri yüksək qiymətləndirilən Ağabacı Rzayeva 1960-cı ildə “Əməkdar incəsənət xadimi” adına layiq görülür. İki dəfə “Qırmızı Əmək bayrağı” və “Şərəf nişanı” ordenləri ilə təltif edilir.
Həm də ictimai xadim kimi fəaliyyət göstərən sənətkar üç çağırış Bakı Sovetinin, 1963-cü ildə isə Azərbaycan SSR Ali Sovetinin deputatı olub.
Bəstələri bu gün də dillərdə dolaşan Ağabacı Rzayeva 5 iyul 1975-ci ildə, 63 yaşında Bakıda vəfat edib, II Fəxri xiyabanda dəfn olunub.
Məşhur olsa da Qriqori Leps özünə qadını tanışlıq saytında axtarır
Məşhur Rusiya müğənni, gürcü əsilli Qriqori Leps "İnanmayacaqsan!" verilişinin efirində həyatı ilə bağlı etiraf edib.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Rusiya mediyasına istinadən xəbər verir ki, Leps tanışlıq saytında yaşlı qadın axtardığını deyib.
"Tanışlıq saytında qeydiyyatdan keçmişəm. Günlərlə orda otururam, tanış oluram. Yetmiş yaşlı qadınlarla maraqlanıram. Əvvəllər gedib əylənməyi bacarırdım. İllər keçdikcə hər şey yox olur. İstənilən normal insan kimi. Başqa istəklər ortaya çıxır. Məsələn, sadəcə sobanın yanında sakitcə oturmaq" deyə, ifaçı qeyd edib.
60 yaşlı sənətçi yenidən ailə quraraq ata olacağı istəyini də gizlətməyib. O, iki övladı olmasını arzulayır.
Ağlasığmazdır deyilmi? Bu qədər məşhur olasan, əlçatmaz olasan, belə böyük fanat ordun olsun və bu cür düşünəsən.
AzTV-nin aparıcısı Leyla Ağayeva Azərbaycandan köçüb
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı axşam.az-a istinadən bildirir ki, aparıcı bundan sonra ABŞ-da yaşayacağını bildirib. Qızı ilə hava limanından görüntülərini paylaşan Leyla bunları yazıb:
"Heç kim bilmir sonuncu xudahafiz nə vaxtdır. Allah heç kimə sonuncu sağollaşmanı yaşatmasın. Nəhayət "One way ticket, baby" (Birtərəfli bilet)... ABŞ, Vaşinqton".
Qeyd edək ki, Leyla AzTV-də xəbərlər və "Gəncsən" proqramlarının aparıcısı olub.
