Super User
Samir Abbasov: “Şuşa İli” ilə bağlı Özbəkistanda çoxsaylı tədbirlər və layihələr həyata keçirilib
“Şuşa İli” ilə bağlı Özbəkistanda çoxsaylı tədbirlər, təqdimatlar, layihələr həyata keçirilib. Özbəkistandakı Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin direktoru Samir Abbasov bu barədə AzərTAC-a geniş müsahibə verib. Daycest bölümündə həmin müsahibəni diqqətinizə çatdırırıq.
-Samir müəllim, “Şuşa İli” ilə bağlı rəhbərlik etdiyiniz Mərkəz tərəfindən Özbəkistanda hansı işlər, layihələr həyata keçirilib?
-Əvvəlcə qeyd etməliyəm ki, 2022-ci ilin Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev tərəfindən “Şuşa İli” elan olunması mədəniyyət paytaxtımız Şuşanın dünyada tanıdılması istiqamətində uğurlu oldu, bu istiqamətdə Özbəkistanda da xeyli layihələr, tədbirlər reallaşdırıldı. Azərbaycan xalqının Şuşada yaratdığı zəngin mədəniyyəti, poeziyanı, memarlıq və incəsənət abidələrini, bu şəhərin məşhur şəxsiyyətlərini dünyada tanıtdırmaq istiqamətində xeyli işlər görüldü.
Özbəkistandakı Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin layihəsi ilə 2022-ci ilin yanvar ayında Özbəkistan Jurnalistlər Birliyi və “Özbəkistan-Azərbaycan” Dostluq Cəmiyyəti ilə birlikdə qardaş ölkədə Azərbaycan haqqında elan olunan Özbəkistan KİV-də ən yaxşı məqalə müsabiqəsinin əsas nominasiyası Şuşaya həsr edildi və nominasiya “Şuşa – Azərbaycanın mədəniyyət paytaxtı” adlandırıldı. Müsabiqə nəticəsində sözügedən nominasiya üzrə Özbəkistan mətbuatında Azərbaycanın mədəniyyət paytaxtı Şuşa şəhəri, onun tarixi, mədəniyyəti, ədəbi həyatı haqqında çoxsaylı məqalələr, televiziya verilişləri yayımlandı və müsabiqəyə təqdim edildi. Ötən il dekabrın 26-da sözügedən müsabiqəyə yekun vuruldu və qaliblər fəxri diplomlar, pul mükafatı ilə təltif olundular.
Biz, “Şuşa İli” elan olunması ilə əlaqədar Özbəkistanlı jurnalistlərin Azərbaycana mediaturunu da təşkil etdik. Belə ki, 2022-ci il oktyabrın 21-26-da Özbəkistandakı Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin təşkilatçılığı ilə “Mening Yurtim 5” telekanalının jurnalistlərinin Azərbaycana, işğaldan azad olunmuş bölgələrə mediaturunu təşkil etdik.
Mediatur çərçivəsində Özbəkistanlı jurnalistlər Azərbaycanın Ermənistanın işğalından azad olunan Füzuli, Şuşa, Zəngilan, Ağdam rayonları və Gəncə şəhərində oldular və bu səfərlə bağlı geniş reportajlar hazırladılar. Özbəkistan Televiziyasında jurnalist Manuçehr Qalandarzadənin aparıcılığı ilə efirə gedən verilişdə Azərbaycanın musiqi və poeziya beşiyi, "Qafqazın konservatoriyası" – Azərbaycan mədəniyyətinin paytaxtı Şuşa şəhəri haqqında geniş məlumatlar əks olundu. Qeyd olunan bu verilişdə xüsusi vurğulanır ki, 30 ilə yaxın ermənilərin işğalı altında qalan Şuşa şəhərinin bir çox binaları, o cümlədən məşhur tarixi memarlıq abidələri işğalçılar tərəfindən xüsusi barbarlıq həyata keçirilərək dağıdılıb və bununla bağlı verilişdə çoxsaylı videogörüntülər də əks olunub.
Şuşa haqqında verilişdə Azərbaycanda Vətən müharibəsində həlak olmuş əsgərlərin xatirəsinin rəmzi kimi qəbul edilmiş, həmçinin Azərbaycan Ordusunun Qələbəsinin rəmzi kimi də tanınan “Xarıbülbül” çiçəyi və onun formasında olan simvoldan da söz açılıb. Verilişdə, həmçinin klassik Azərbaycan poeziyasının xanım şairi, eyni zamanda, ictimai xadimi olmuş Xurşidbanu Natəvan və onun XVIII əsrə aid tarixi-memarlıq abidəsi hesab edilən mülkü haqqında da geniş məlumatlar öz əksini tapıb.
Aparıcı M.Qalandarzadə XVIII əsrdə yaşamış Azərbaycan şairi və dövlət xadimi, Qarabağ xanlığının vəziri Molla Pənah Vaqifin məqbərəsini də ziyarət edib, bu binanın Şuşa şəhərinin Ermənistan silahlı birləşmələri tərəfindən tutulmasından sonra ciddi ziyan gördüyünü, yalnız divarlarının qaldığını qeyd edib. O, şəhər azad olunduqdan sonra Azərbaycan dövləti tərəfindən Vaqifin muzey-məqbərə kompleksinin bərpa edildiyini vurğulayıb.
- “Şuşa İli” ilə bağlı Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzi Özbəkistanın aparıcı universitetlərində, mədəniyyət müəssisələrində Azərbaycan ocaqları, guşələri yaradıb. Bu barədə də fikirlərinizi bölüşərdiniz.
-Özbəkistandakı Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin layihəsi ilə Daşkənddəki tarixi “Turan” kitabxana-informasiya Mərkəzində yaradılan “Qarabağ guşəsi”nə Azərbaycan mədəniyyətinin beşiyi olan Qarabağ diyarının mədəni irsi, abidələrinə dair nəşrlər, milli xalçalar, suvenirlər, Qarabağ geyimləri hədiyyə olunub. Özbəkistanda keçirilən Azərbaycan mədəniyyəti və ədəbiyyatı günləri çərçivəsində “Qarabağ guşəsi” hər iki ölkənin mədəniyyət xadimləri, alimləri, ziyalıları, dövlət nümayəndələri tərəfindən ziyarət olunur və daimi olaraq guşə nəşrlərlə zənginləşdirilir. Bu guşədə tanınmış qarabağlıların portretləri, posterlər, Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin əl işləri dərnəyində incəsənətin müxtəlif sahələri ilə məşğul olan uşaqların hazırladığı əsərlər ələlxüsus da “Xarıbülbül” ikonası iştirakçılara təqdim olunur.
2022-ci il aprelin 14-də Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzi tərəfindən Özbəkistanın Surxandərya vilayətində keçirilən Azərbaycan mədəniyyəti günləri çərçivəsində Termiz Dövlət Universitetində Xurşidbanu Natəvan adına Azərbaycan Ocağının açılışı olub. Açılışda Azərbaycanın və Özbəkistanın dövlət nümayəndələri, tanınmış elm və mədəniyyət xadimləri iştirak ediblər. Azərbaycan Ocağında Xurşidbanu Natəvanın böyük portreti, şairənin həyat və yaradıcılığı haqqında məlumat lövhəsi, habelə Şuşa və Qarabağa aid banerlər, rəsm və fotolar yerləşdirilib.
Termiz Dövlət Universitetində ayrılan xüsusi zalda Azərbaycan və Özbəkistanın dövlət bayraqları, ölkələrimizin siyasi xəritələri, Şuşanın simvolu Xarıbülbül maketi, Qarabağın milli qadın və kişi geyimləri bəzəyir.
Azərbaycan Ocağında xüsusi kitabxana təşkil edilmişdir ki, buraya hədiyyə olunmuş nəşrlər arasında Ulu Öndər Heydər Əliyevin həyat və fəaliyyəti, Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə ölkəmizin iqtisadi inkişafından bəhs edən kitablar, “Qarabağ həqiqətləri” seriyasından Heydər Əliyev Fondu tərəfindən rus və ingilis dillərində çap edilən nəşrlər, Azərbaycan mədəniyyəti və erməni işğalına dair çoxsaylı kitablar yer alır. Bundan başqa, kolleksiyada Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin özbək dilində Azərbaycan tarixi, dövlətçiliyi, mədəniyyəti, ədəbiyyatı ilə bağlı çap etdirdiyi kitablar da yer alıb.
Adıçəkilən bu ocaqda Azərbaycanın şair və yazıçılarına aid portretlər, milli suvenirlərimiz, milli incəsənətimizə aid əl işləri də nümayiş etdirilir.
Xurşidbanu Natəvanın adını daşıyan Azərbaycan Ocağında ayrıca Azərbaycana dair kitabxana da fəaliyyət göstərir və burada iki ölkə arasında mədəni-ədəbi əlaqələrə dair görüşlərin, açıq dərslərin keçirilməsi, gələcəkdə isə onlayn formada Azərbaycan dili kurslarının təşkil olunması nəzərdə tutulub.
- Samir müəllim, bildiyimiz kimi Mədəniyyət Mərkəzinizin təşəbbüsü və təşkilatçılığı ilə Qarabağda XIX əsrdəki “Məclisi-fəramuşan” poeziya məclisi yenidən təşkil edilib, bu poeziya məclisinin ilk görüşü də Azərbaycan və Özbəkistanın şairləri arasında keçirilib. Bu məclisin bərpa edilməsi layihəsi haqqında da məlumat verərdiniz.
“Şuşa İli” çərçivəsində biz, Azərbaycanın və Özbəkistanın gənc şairlərinin iştirakı ilə “Məclisi-fəramuşan” poeziya məclisini iki əsrdən sonra hər iki ölkənin gənc şairlərinin iştirakı ilə bərpa edilməsi layihəsini irəli sürdük. Bu poeziya məclisinin əsas məqsədi Azərbaycan xalqının Qarabağda yaratdığı mədəniyyəti, ədəbiyyatı, poeziyanı dünyaya tanıtmaq, istedadı olan gənc şairləri üzə çıxarmaq, poeziyanın aktual məsələlərinə dair fikir mübadiləsi aparmaq, türk dünyası şairləri arasında ədəbi əlaqələri və həmrəyliyi genişləndirmək və onlar arasında əməkdaşlıq platforması yaratmaqdır.
28 ildən sonra ötən ilin aprelin 17-də Azərbaycan mədəniyyətinin paytaxtı Şuşada Azərbaycan və Özbəkistan şairlərinin iştirakı ilə “Məclisi fəramuşan” şairlər məclisinin rəsmi açılışı oldu. Açılış mərasimində Azərbaycan Mədəniyyət Nazirliyi, hər iki ölkənin Yazıçılar birliklərinin rəsmiləri, habelə şairlərimiz, incəsənət xadimlərimiz iştirak etdilər. Əvvəlcə qonaqlar klassik Azərbaycan poeziyasının, Qarabağ ədəbi məktəbinin tanınmış nümayəndələri Molla Pənah Vaqifin məqbərəsi, habelə Xurşidbanu Natəvanın sarayı və onların Şuşa şəhərinin mərkəzində qoyulmuş büstlərini ziyarət etdilər və büstlərinin qarşısına gül-çiçək dəstələri qoydular. Rəsmi çıxışlardan sonra Molla Pənah Vaqifin məqbərəsi önündə Azərbaycanın xalq şairi Nəriman Həsənzadə, şair-yazıçılar İlqar Fəhmi, Sayman Aruz, Özbəkistan Yazıçılar Birliyinin sədr müavini, özbək şair Qayrat Məcid, tərcüməçi-ədəbiyyatşünas alim Babaxan Şərifin də iştirakı ilə Vətən, Qarabağ, ədəbiyyat, sənət, türk dünyası, birlik, həmrəylik mövzusunda şeirlər səsləndirildi. Şairlər məclisində gözəl musiqi nömrələri və muğamlarımız ifa olundu.
“Məclisi-fəramuşan” poeziya görüşündə Azərbaycan Dövlət Televiziyası tərəfindən videoçəkilişlər aparıldı və "Körpü" verilişində yayımlandı.
Qeyd etmək istəyirəm ki, biz ötən il hər ay bu poeziya görüşlərini hər iki ölkənin gənc şairlərinin iştirakı ilə onlayn formatda keçirdik, tədbirdə səsləndirilən şeirlər tərcümə edilərək iki dilli layihə əsasında çap ediləcək.
Bu il isə Azərbaycan Mədəniyyət Nazirliyi, TÜRKSOY təşkilatının dəstəyi ilə şairlər məclisini Türk Dövlətlər Təşkilatının digər üzv ölkələrinin şairlərinin də iştirakı ilə Şuşada keçirilməsini planlaşdırırıq və layihənin dostluğumuzu, qardaşlığımızı, ədəbi əlaqələrimizə töhfə verən bir mübadilə, əməkdaşlıq platformasına çevriləcəyinə inanırıq.
-Daha bir gözəl layihəniz “Şuşa İli” ilə bağlı Özbəkistandakı Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzi tərəfindən Azərbaycanın tanınmış şairəsi Xurşidbanu Natəvanın əsərlərinin özbək dilinə tərcümə və nəşri oldu. Gələcəkdə də belə layihələrin reallaşdırılması nəzərdə tutulurmu?
-Bildiyimiz kimi, Xurşidbanu Natəvan XIX əsrin görkəmli Azərbaycan şairəsi, Qarabağ xanının qızı, çoxcəhətli istedad sahibi, şairliyi ilə yanaşı, həm də mahir rəssam kimi tanınaraq dövrünün mədəniyyət hamisi kimi də şöhrət tapmışdır. Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin layihəsi ilə Xurşidbanu Natəvanın əsərləri toplanaraq Özbəkistanlı şair-tərcüməçi Şaxlo Qasımova tərəfindən özbək dilinə tərcümə edilərək nəşr olundu. Özbək dilində nəşr olunan “Xurshidbonu Notavon – Xurshidga yetar boshim” adlı nəşrdə Qarabağın son xanının qızı olan Xurşidbanu Natəvanın ədəbi irsi ilk dəfə geniş həcmdə bədii tərcümədə özbək oxucularına təqdim edilir.
Nəşrdə şairənin özü tərəfindən çəkdiyi rəsmlərin fotoları, şəxsi kolleksiyasına aid şəkillər də yer alıb. Nəşr yüksək poliqrafik üslubda, illüstrasiya ilə hazırlanıb. Bu nəşrin hazırlanmasında bizim hörmətli akademikimiz, Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyatı Muzeyinin direktoru Rafael Hüseynov da yaxından iştirak etdi və kitaba “Günəş xanımın gerçəyə dönmüş arzusu” adlı geniş “Ön söz” yazdı.
Qeyd etmək yerinə düşər ki, adıçəkilən bu nəşr həm Azərbaycan, həm də özbək dilindədir və hər iki ölkədə bu layihə böyük maraqla qarşılandı.
“Xurshidbonu Notavon Xurshidga yetar boshim” adlı nəşrin Bakı şəhərində keçirilən 8-ci Beynəlxalq Kitab Sərgisində habelə Özbəkistanda keçirilən “TASHKENT BOOK FEST” Beynəlxalq Kitab Sərgi-Yarmarkasında təqdimat mərasimi keçirilib.
Özbəkistandakı Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzi bundan sonra da bu istiqamətdə işlərini davam etdirəcək və xalqımızın görkəmli şəxsiyyətlərinin, böyük ədiblərinin, tarixinin, mədəniyyətinin, incəsənətinin qardaş Özbəkistanda tanıdılmasına, təbliğinə öz töhfəsini verəcəkdir.
Şəkildə: Keçirilən bəzi tədbirlərdən görüntülər.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(09.01.2023)
Varisdən qeydlər: Nikbinlik barədə
Dairə içində bir yarımqövs üzü yuxarı qoyulanda nikbinlik, üzü aşağı qoyulanda bədbinlik bildirir. Üzü yuxarılıq bizi tanrıya - yaşamağa, üzüaşağılıqsa torpağa - ölümə sürükləyir.
Calışaq, nə qədər çətin də olsa, nikbin qalaq.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(09.01.2023)
Ermənilərin kazino kralı və əsas donoru Kirk Kerkoryan
“Yalanın 17 anı” sənədli fentezisi böyük rezonans doğurduğundan müəllifin - yazıçı Adəm İsmayıl Bakuvinin seçimində portalımız romanın ən maraqlı hissələrini dərc etməkdədir. Müsbət haldır ki, tarixi faktlarla ermənilərin iç üzünü açan bu romandan seçmələri oxucular sosial mediada paylaşmaqdadırlar. Qoy hamı oxusun və agah olsun.
11-Cİ PROSES.
KİRK KERKORYAN
Rahat bir gün, nisbətən xeyli rahat proses. Nəfəs dərmək olar, yüngülləşmək, zarafatlaşmaq olar. Divan əhli bu gün xeyli şən, qayğısız görünürdü, deyib-gülürdülər. Hətta proses öncəsi arxiv üzrə mütəxəssis olan çexiyalı xanım tort da bişirib gətirmişdi, hamını qonaq eləmişdi. Bəxtdən, bu rahat gün həm də onun ad günü idi.
Bu gün havanın da şıltaqlıq etməyəcəyi hiss edilirdi. Səma aydın idi, küləksiz idi. Bircə yarpaq belə tərpənmirdi.
Üçüncü zəng çalındı.
Kulisdən gələn səs Baş Meydandakı stullarda səs-küy qopara-qopara əyləşməkdə olan tamaşaçıları dərhal sakitləşdirdi.
-Əziz tamaşaçılar, hörmətli proses iştirakçıları, bu gün Divanda hökm oxunacaq şəxsin adını elan edirik: erməni milyardçısı Kirk Aqaronoviç Kerkoryan.
Dərhal alqış və fit səsləri qopdu. Daha bir portretin üzündəki ağ mələfə açılar-aşılmaz alqışlar daha da şiddətləndi. Kerkoryan rəsmən cinayətkar sayıla bilməzdi, o nə Njdeydi, nə Dro, nə Andronik idi ki, ayağında minlərlə insane qətli olsun. Onu hamı kazinolar kralı kimi tanıyırdı, küfr sayılsa belə bəziləri onun xidmətlərindən istifadə belə etmişdilər. Ona görə də əvvəlki qatı cinayətkarlardan sonra belə bir şəxsin prosesi onlarda bir qədər xoş ovqat doğurmuşdu, alqışlar da bu səbəbdən idi.
Həddən artıq qoca olan, çənəsi və ağzı əsən şəxsi iki mühafizəçi qoluna girərək çətinliklə addımladıb Müttəhimlər kürsüsünə gətirib əyləşdirə bildilər.
Kişi diktor dərhal Kirk Kerkoryanın dosyesini oxumağa başladı. Baş Meydanda tamaşaçı qismində ermənilər də var idilər, onların bu insana heyranlığı və rəğbəti dərhal sezildi, ayağa durub öz kumirlərini dosye oxunan müddətdə alqışlamağa, erməni dilində “sirel mard” (əziz insan) sədaları ilə simpatiya bildirməyə başladılar. Onun dosyesi isə həddən artıq uzun idi, 98 il ömür sürmək, tam macəra içində, hadisələrlə bol illər yaşamaq sizə asan gəlməsin.
Kişi diktor:
-İlk rəsmi erməni milyardçısı, ABŞ vətəndaşı olan, tarixə Las-Veqas qumarxanalarının yaradılmasında həlledici rol oynayan şəxs kimi düşmüş, Hollivudun devi təxəllüslü, hətta Vatikan kilsəsini belə pulla almış, 98 il ömür sürmüş Kirk Kerkoryan (əsl adı Qriqor Qriqoryan) tarixin ən məşhur erməniləri sırasındadır, hətta ilk üçlükdədir. Gümrü şəhərində ona abidə də ucaldılıb. 2004-cü ildə Ermənistanın milli qəhrəmanı adına layiq görülüb, “Vətən” ordeni ilə təltif olunub. Kerkoryan 1917-ci ildə - Vladimir Lenin bolşevik inqilabı edib Çar Rusiyasını taxtdan salanda uzaq Amerikada – Kaliforniya ştatının Fresno şəhərində, Rusiyadan köç etmiş erməni mühacirlərinin ailəsində doğulmuşdur, 9 yaşından məktəbi ataraq pul qazanmaq üçün avtomexanik işləməyə başlamış, sonradan müxtəlif sahələrdə özünü sınamışdı, bu müxtəlifliyi o, özünə kumir saydığı Teodor Ruzveltdən – ovaxtkı ABŞ prezidentindən öyrənmişdi. Kirk yeniyetməliyindən boks rinqlərində şöhrət axtarmağa başlamış, Olimpiya çempionu olmaq eşqiylə yaşamışdı, amma uzağı şəhər birinciliyi mükafatçısı ola bilmişdi, sonra pilotçuluğu öyrənib yüngül konstruksiyalı təyyarələrdən başlayaraq ən mürəkkəb, ən müasir təyyarələri idarə etməyə keçmişdi, 2-ci dünya müharibəsində Amerika ordusunun tərkibində aviasiyada xidmət eləmiş, “Moskito” qırıcı təyyarələrini idarə etmişdi. Sonradan o, Britaniya Hərbi Hava Qüvvələrində çalışmış, iki il yarım xidmət dövründə 33 təyyarəni Avropadan Amerikaya aparmışdır, hər bir uçuşa görə min dollar qazanan Kerkoryanın gələcək biznesi də məhz bu pullarla qurulmuşdur. Daha sonar o, yeni bir sahəyə -kino sahəsinə əl atmış, prodüsser kimi bir neçə film çəkmişdir, Hollivudun ən böyük kinokompaniyalarına sahibliyə qədər gedib çıxmışdır. Sonra isə sahibkarlıq və biznes fəaliyyətinə girişmişdir. Aksiyalar alıb satmaqla böyük pullar qazanmış, hətta Detroyt üçlüyü –Kraysler, Daymler-Bens və General motors şirkətlərinin səhmlərinin bir hissəsini əldə etmişdir. Sonradan isə Ford şirkətinin sahiblərindən birinə çevrilmişdir.
Ermənilər Kerkoryanı ayaq üstündə alqışladılar.
-2015-ci il iyunun 16-da Əsas dünyadan bizim Axirət dünyamıza köç edən bu şəxs Beverli-Hillsin ən varlı adamlarından biri sayılıb. “USA Today”- 2015-ci il üçün onun sərvətini 3,6 milyard dollar həcmində qiymətləndirib. K.Kerkoryanı habelə “böyük himayədar”, “böyük donor” adlandırıblar. Onun təsis etdiyi “Linsi” Fondu 1989-cu ildən 2011-ci ilədək fəaliyyət göstərib. Fondun xətti ilə Ermənistana və Azərbaycanın işğal edilmiş Dağlıq Qarabağ regionundakı tanınmayan rejimə 22 il ərzində 1 milyard dollardan çox vəsait verilib.
K.Kerkoryanın əsas gəlirini “MGM Grand” şirkətindən götürdüyü qazanc təşkil edirdi. O, 2000-ci ildə 6,4 milyard dollara “Mirage Resort”, 2004-cü ildə isə 4,8 milyard dollara “Mandalay Resort Group” şirkətlərini satın aldıqdan sonra “MGM Grand”şirkətini “MGM Resorts International” şirkətinə çevirib. Şirkət “Bellagio” və “Mandalay Bay” kimi tanınmış kazinoların operatorudur.
Bu yerdə gənc hakim Baş Hakimdən Kerkoryanı nəyə görə mühakimə etdiklərini soruşdu. Düşüncəsini dilə gətirdi, dedi, qumarxanalara görədir yəqin. Baş Hakim ona barmağını dodağının üstünə qoymaqla cavab verdi.
Mətn isə oxunmaqda idi:
-Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ regionunun Ermənistan tərəfindən zəbt edilməsi və işğal altında saxlanması, Azərbaycana qarşı elan olunmamış müharibə aparılması üçün əsas maliyyə vəsaiti xarici ölkələrdəki erməni diasporunun, o cümlədən Kirk Kerkoryan kimi varlı ermənilərin ianələri hesabına təmin olunub.
Baş Hakim gənc hakimin qulağına pıçıldadı:
-Tək qumarxanalara görə deyil. Məsələn, həm də buna görə.
Kerkoryanın tərcümeyi halının oxunuşu isə diktor mətni ilə davam edirdi:
-98 yaşındakı erməni milyarder həyatının son dönəmində müsahibələr vermir və açıq çıxışlar etmirdi. “Bloomberg” agentliyi xatırladır ki, 2008-ci il dünya maliyyə böhranı milyarderə ciddi maliyyə itkiləri vermişdi. İttiham etdiyimiz şəxsin “Ford Motor Co” kompaniyasındakı səhmlərindən maliyyə itkiləri təxminən 600 milyon dollar olmuşdu. Milyarder həmçinin “MGM Resorts International” mehmanxanalar şəbəkəsinin səhmlərinin qiymətinin aşağı düşməsindən xeyli zərər çəkmişdi. Çox yaşlı olsa da bu şəxs aktiv olaraq biznes fəaliyyətini heç kəsə etibar etmədən özü idarə edirdi, buna görə də biznesinə yönəlmiş zərbələr onu sarsıtmışdı.
Ən nəhayət, Kerkoryanın şəxsi həyatı barədə onu deyək ki, o, amerikalı rəqqasə Cin Mari Xardi ilə nigahda olub, Treysi və Linda adlı iki qızı var.
Baş Hakim üzünü Kerkoryana tutdu:
-Cənab Kerkoryan, zəngin bir həyat sürmüsünüz, hər cür maddi təminat içində daim xumarlanmısınız, lyuks həyat sizə hər yerdə müşayiət edib. Las Veqas yaxınlığında nağıllardakı kimi əsrarəngiz qəsriniz olub, DC-9 reaktiv təyyarənizlə ölkələrdən ölkələrə səyahət etmisiniz, sularda 45 metrəlik yaxtanızla üzmüsünüz. Bəs mənəvi cəhətdən necə, özünüzü xoşbəxt sanmısınızmı?
Kerkoryan çətinliklə bir-iki sözü ardıcıl düzdü:
-Mən sual eşitməyə alışmamışam, həyatım boyu özüm sual vermişəm.
Baş Hakim bu cür həmlələrə öyrəşmişdi, həyatı boyu proseslər aparmış, hətta daşdan keçən alibi olan, ən güclü vəkillərin müdafiə etdiyi, siyasi güclər tərəfindən təzyiq göstərməklə dəstəklənən şəxslərə belə layiq olduqları hökmləri çıxarmışdı, ona görə də əsla özünü itirmədi, təmkinlə, soyuqqanlılığla prosesi davam etdirdi. Bu dəfə Kerkoryana söylədi:
-Axirət Divanı Əsas dünya məhkəmələrindən fərqlənir, cənab Kerkoryan. Burda heç bir müdafiəçi, siyası dəstək, varidat adama kömək ola bilmir. Və bir də, burada suallardan yayınmaq da mümkün deyil. Suala sualla cavab vermək, dolaşıqlıq törətmək, izi azdırmağa cəhd etmək Axirət Divanında yolverilməzdir. Odur ki, mümkünsə də suallara konkret cavablar verin. Yəqin ki, məni anladınız.
Kerkoryan Baş Hakimin ona zillənən və cavab gözləyən qətiyyətli baxışlarının müqabilində başını yelləməklə razılıq bildirməkdən başqa çarə bulmadı. Bu razılıqdan sonar Baş Hakim nitqinə davam etdi:
-Siz kazinolar kralıydınız. Mən hətta sizə avtomobillər kralı da deyərdim, ABŞ-ın "Ford", "General Motors", "Kraysler" kimi nəhənglərinin aksiyalarını əlinizdə cəmləmişdiniz, "Tracinda Corporation"ın prezidenti olmuş, Hollivudda da "Metro-Goldwyn-Mayer" (MGM), "United Artists", "Columbia Pictures" və "20th Century Fox" kimi nəhəng kino istehsalçılarının direktorluğunda təmsil olunmuşdunuz, hətta kino kralı olmağa da iddialıydınız. Erməni mənbələrinin rəsmən təsdiqlədiyinə görə siz Ermənistana ən çox yardım edən milyarder olmusunuz. Əsas dünyadan köçdüyünüz zaman - 2015-ci ilin iyun ayında sizin var-dövlətiniz 4 milyard ABŞ dollarını haqlamışdı. Qərb mənbələri hətta 4,2 milyard dollar rəqəminin üstündə dayanmışdılar. Siz böyük himayədar, donor kimi də ad çıxarmışdınız.
Kimsə yerdən replika atdı:
-Həm də sponsorlar kralı.
Baş Hakim replikanı başı ilə təsdiqləyib baxışlarını Kerkoryandan ayırdı, ekspertlər səmtə tuşladı:
-Ekspertlərdən xahiş edirəm ki, cənab Kerkoryanın himayədarlıq fəaliyyəti barədə arayış səsləndirilməsini təmin etsinlər.
Ekspertlər dərhal diktorların masasına bir kağız yolladılar, kişi diktorlardan biri kağızı tribunadan oxumağa başla
-“Kirk Kerkoryan rəsmən himayədarlıq və xeyriyyəçilik fəaliyyətinə 1992-ci ildə başlayıb. O, ilk məbləği ermənilərin Artsax deyə adlandırdığı Dağlıq Qarabağın müstəqilliyi üçün ayırıb. Bu məbləğ o dövr üçün fantastik olub – 224 milyon dollar. Onun tarixi vətəninə ayırdığı pullarla müstəqilliyinin ilk illərində Ermənistanda strateji magistral yollar çəkilib, tunellər istifadəyə verilib, şəhər təsərrüfatları yenilənib. 1988-ci ildə zəlzələdən dağılan şəhərlərdə, xüsusən Spitakda o, yüzlərlə yeni evlər tikdirib, mikrorayonlar saldırıb. Xeyriyyəçilik işləri üçün Kerkoryan “Linsi” adında məxsusi Fond da təsis edib. 1998-ci ildə ilk dəfə tarixi vətəninə gələn Kerkoryan bu dəfə mədəniyyət sahələrinə dəstək göstərib, muzey, teatr, rəsm qalereyalarını təmir etdirib, modernləşdirib. O, həm də ABŞ-dakı erməni diasporuna böyük pullar xərcləyib. Kənar xərclərdən aşağıdakıları göstərmək olar: Kaliforniya Universitetinə 200 milyon dollar, ABŞ və Ermənistanda elmi-tədqiqat işləri üçün 1,1 milyard dollar, erməni əsilli məşhur tennisçi Andrey Aqasinin tennis məktəbinə 18 milyon dollar ianə verilməsi.
Diktor mətni oxuyub qurtaran kimi birdən bir qadın mahnı oxuya-oxuya səhnəyə çıxdı, hətta mühafizəçilər belə onu tutub saxlaya bilmədilər. İnsafən, məlahətli səsi vardı, mahnısı ritmik idi. Bu vaxt yerbəyerdən tamaşaçıların “Şer” nidaları yüksəldi. Bu, məşhur pop müğənni Şer imiş. O, məşhur “I Got You Babe” , “Bang Bang” və “Love Hurts” sinqllarını dalbadal ifa elədi, ilk mahnının təsirindən, həm də gözlənilməzlikdən Baş Hakim Şeri səhnədən çıxarmaq istəyən mühafizəçilərə əli ilə dayanmaq işarəsi verdi.
Şer alqış sədaları altında çıxışını bitirib prosesə bir qədər rəng, canlılıq, yüngüllük qatdı, tamaşaçıların eynini açdı!
Və Şer ifasını bitirib, bolluca da alqış qazanıb üzünü öncə Kerkoryana tutub “Ata, biz həmişə səninləyik” söylədi, sonra isə Baş Hakimə bildirdi ki, Əsas dünyadan gələn nümayəndə heyətinin içində o da bu prosesə gəlib, böyük erməni Kerkoryanı dəstəkləmək onun amacıdır. Və hakimdən xahiş etdi ki, Kerkoryanı aç-burax eləsin!
Fürsətdən istifadə edib müttəhimlər sırasında əyləşmiş həmcinsi Kim Qardaşyana da hava öpüşü göndərdi, hakimlər masasına “Mənim sevimli rəfiqəm Kimi də mütləq azad edin!” ismarıcını yolladı.
Baş Hakim publikaya səsləndi:
-Möhtərəm izləyicilər, biləsiniz ki, məşhur amerika müğənnisi, aktrisası, musiqi prodüsseri, bir sözlə, pop ulduz Şer milliyyətcə ermənidir, adı-soyadı Şerilin Sarkisyandır. O, özü deyən kimi bura Kerkoryanı müdafiə etməyə gəlib, icazəsiz səhnəyə çıxdı, xahişini də səsləndirdi. Xahişinə əməl edə bilməyəcəyik, bəri başdan söyləyirəm, amma gözəl ifaya görə, eynimizi açdığına görə ona minnətdarlıq bildiririk.
Şer etiraz notları səsləndirsə belə mühafizəçilər onu əyləşmək üçün səhnədən çıxardılar, proses davam etdi.
(Cəmi bir neçə dəqiqə keçmiş artıq Şer fanatları üçün avtoqraf paylamağa girişmişdi.)
Baş Hakim üzünü Şerin ifasından xeyli feyziyab olan, rəngi bir qədər düzəlmiş Kerkoryana tutdu:
-Cənab Kerkoryan! Musiqi gözəldir, əyləncə gözəldir, amma bizi iş gözləyir.
Prosesin bu yerində Kerkoryanın qumar, avtomobil və kino biznesi barədə, qazanılan ağlasığmaz pullar barədə sənədli filmlər, Kerkoryanın tele müsahibələri göstərildi, sonra onun Ermənistana səfəri barədə süjet nümayiş etdirildi, milliyyətcə erməni olan rəsmilər onun “Artsaxın azadlığı” işinə töhfələrindən ağızdolusu danışdılar.
Fasilə elan olundu. Bu gün fasilədə təkcə kofe, çay və şirniyyat deyil, isti yeməklər də verildi. Bu, ad günü olan xanım Divan üzvünün şərəfinə idi.
Fasilə bitən kimi Baş Hakim Kerkoryanın qanını hədsiz qaraltdı:
-Cənab Kerkoryan! Xatırlayırsınızmı, dünyadan köçəndə, qeyd etdiyimiz kimi, sizin rəsmən 4,2 milyard dollarınız olub. Siz bu pulların bir qismini varislərinizə vermiş, 2 milyardını Ermənistanın çiçəklənməsi üçün vəsiyyət etmişdiniz, yəqin xatırlıyırsınız. Bilmək istəyərdinizmi o pullar hara xərcləndi? Qədrini çox bildiyiniz, hətta itkisindən depressiyaya düşüb rahatsızlıq tapdığınız sevimli pullarınızın aqibətini bilmək istəyərdinizmi?
Kerkoryanı maraq bürüdüyü dərhal sezildi, gözlərinin qıyıqlığı azaldı, bununla belə, əlinin və çənəsinin əsməsi həyəcandan daha da artdı. O, “Deyin görək” nidası ilə Baş Hakimdən danışmasını dilədi.
Baş Hakim sözü ekspertlərə verdi, ekspertlər adından bir nəfər – özünü hədsiz çılğın aparan, suallara dərhal reaksiyalar verən, mətnə kommentlər edən gənc şəxs tribunaya çıxdı və danışmağa başladı. Proses boyu artıq bu ekspert də tamaşaçıların simpatiyasını qazanmışdı, Siciliyada doğulan, milliyyətcə italyan olan həmin o istiqanlı, tez alışan ekspert idi o.
-Möhtərəm hakimlər, Divan heyəti, tamaşaçılar, cənab Kerkoryan. Məlumunuz olsun ki, 2016-cı ildə o vaxt müxalifətdə olan Ermənistanın keçmiş xarici işlər naziri Vardan Oskanyan erməni mətbuatına sensasiyalı bir açıqlama verdi. O, bəyan etdi ki, cənab Kerkoryanın erməni xalqının çiçəklənməsi üçün vəsiyyət etdiyi 2 milyard dollar it-bat olub.
Kerkoryan yerində təlaşlandı:
-Necə yəni it-bat olub?
Ekspert artistlik qabiliyyəti nümayiş etdirərək ağzını əyməklə, üz-gözünü turşutmaqla, səsini cırlaşdırmaqla söylədi:
-Sadəcə it-bat olub. Odda yanıb, suda batıb, yerə gömülüb, havaya sovrulub. Dörd ünsürün dördünün də təsiri ilə yox olub.
Onun bu jestlərini tamaşaçılar coşqu ilə qarşıladılar.
Sonra ekspert yenidən kağızdan oxumağa başladı:
-Oskanyanın sözlərinə görə, bu pullar bir neçə xeyriyyə təşkilatı arasında bölüşdürülməli idi. Lakin siyasətçi narahatlığını bildirmişdi ki, Kerkoryan əvvəllər də Ermənistana xeyli miqdarda təmənnasız pul verib, ancaq həmin vəsaitlər haradasa “itib” və ünvanına çatmayıb. Çox güman ki, indiki ianəni də oğurlayıb bölüşdürəcəklər...
Ardınca yenidən tamaşa oynamağa başladı:
-Zavallı və sadəlövh Vardan Oskanyan! Neçə il Xarici İşlər Nazirliyinə başçılıq edib, ancaq hələ də bir çox mətləbləri anlaya bilməyib. Məgər o, bilmir ki, belə pullar hardan gəlib, hara gedir? Prezident Serj Sarkisyanın başı xarab olub ki, 2 milyard dolları gətirib versin camaata? Desin, alın, mən yeyə bilmirəm, siz yeyin, Kerkoryan demiş, çiçəklənin?! Yəqin, Vartan uşaqlığında yaxşı padşahlar haqqında çoxlu nağıl oxuyub və ona elə gəlir ki, Ermənistanın ovaxtkı başçısı da belə humanist rəhbərlərdəndir. Amma yox, Serj öz tamahkar xislətiylə bir belə sərvəti həzm-rabedən ustalıqla keçirib, heç kəslə də bölüşməyib.
Kerkoryanın halı pisləşdi, o, “Ola bilməz” deyə zarıyaraq sinəsini açdı, nəfəsi kəsilirdi, kömək istədi, dərhal şəfqət bacıları onun köməyinə tələsdilər. Ekspert Kerkoryanın haçandan-haçana özünə gəldiyini görüb davam etdi:
-Cənab Kerkoryan, mən çoxlu məsəl bilirəm, bunlardan biri də “oğrudan oğruya halaldır” məsəlidir. Siz sərvətinizi harda və necə toplamısınız? Beverli-Hilzin ən varlı işbazlarından biri kimi Las-Veqasdakı məşhur otel və kazinolardan. Siz orada 40 faiz paya malik idiniz. Qumar biznesi sizə fantastik gəlir gətirirdi. Siz də həmin pulun bir hissəsini Dağlıq Qarabağ münaqişəsi başlayandan bəri qanunsuz erməni quldur dəstələrinin yaradılmasına, silah və sursat alınmasına xərcləyirdiniz. Həmişə də çirkin məqsədinizi gizlətməyib deyirdiniz ki, “Qarabağ müstəqil olandan sonra orada dəbdəbəli otel və kazinolar tikdirib ikinci Las-Veqas yaradacaq və bu diyarı dünyanın möhtəşəm turizm mərkəzinə çevirəcəksiniz”. Şəxsən mənim sizə antipatiyam bu qumar biznesinizə görə yaranmışdı. Çünki mənim böyük qardaşım da bu iyrəncliyin qurbanı olub, o, kazinoda hər şeyini uduzub intihar edib.
Zala iniltili ah dalğası çökdü. Ekspert azacıq toxtayıb davam etdi:
-Amerika mətbuatının yazdığına görə, cənab Kerkoryan, siz Serj Sarkisyanla dostluq edirmişsiniz. Hətta Serj Avropada olarkən kazinoda 70 milyon avro uduzanda ona yardım əlinizi də uzatmısınız. Amma o, sizə naxələf çıxdı, “arzunuz” ürəyinizdə qaldı, haram pullarınız xalqınıza yox, tək bir adama – Serjə qismət oldu. Oğru, fırıldaqçı, qaniçən və xain Sərkisyan Qarabağa yardım adı altında o pulu ləzzətlə yedi. Yəqin əsla xəbəriniz yoxdur ki, hazırda Ermənistan əhalisinin 70 faizindən çoxu nəinki yoxsulluq həddindədir, hətta aclıqdan əziyyət çəkir. İşsizliyin səviyyəsi 50 faizə qədər yüksəlib. 2,5 milyard dollar büdcəsi olan ölkənin xarici borcu 5 milyarda yaxınlaşır. Sizlər öz xalqınıza rifah yox, aclıq və səfalət gətirmisiniz, biləsiniz!
-Mən etiraz edirəm, etiraz edirəm!
Kerkoryan zəif səslə yerindən qışqırdı, ermənilər əyləşən sıradan da etirazlar gəldi. Kerkoryanın yenidən halı pisləşdi, şəfqət bacıları yenidən onun köməyinə gəldilər.
Baş Hakim elə bu şəraitdə də bugünkü prosesi yekunlaşdırdı:
-Möhtərəm tamaçaçılar, Kerkoryan bir zamanlar öz uğur formulunu bu cür izhar etmişdi: “Mən heç vaxt əti silib süpürüb sümükdən tam aparmıram, heç vaxt heç bir işdə qiymətlərin maksimuma çatmasını gözləmirəm. Axı qəfildən qalxan qiymətlərin qəfildən qopmaq adəti də var. Mən öz seçimimi gəlir mənə qənaətbəxş və ədalətli olanda edirəm.” Amma tarix göstərdi ki, əsas gəlirlərini məhz insan ömürlərini zəhərləyən qumar biznesindən götürməklə və qazandığının əsas hiissəsini bir xalqın digər xalqın insanlarını qırıb torpaqlarını işğal etməsinə xərcləməklə cənab Kerkoryan heç də ədalətli ola bilməyib. Divan Kerkoryan Kirk Aqaronoviçə qeybedilmə cəzası çəkir.
Hökmün icrasını Baş Hakim özü alqışlarla qarşıladı, hətta Kerkoryanın fanatları belə eşitdikləri həqiqətdən sonra əks cəbhəyə keçmişdilər, onlar da Divanın hökmünü alqışladılar.
Daha bir gün beləcə sona yetdi. Proses bitən kimi yüngül meh əsməyə başladı. Əsən meh uzaqlardan çiçək qoxusu gətirirdi, qızılgül qoxusu idi, Axirətin baş şəhərinə bayramdan bayrama bu qoxu gəlib yayılırdı, küləklər dağlardan o üzdəki qızılgüllər vadisinin ən müxtəliv növ, rəngbərəng, ətrindən doyulmayan çiçəklərinin qoxusunu gətirməkdə israrlı idilər.
Axirət əhli fərqinə vardı ki, bu gün axı heç bir bayram deyil, bəs niyə qizilgül vadisinin ətri gəlsin axı? Tək xanım əməkdaşın ad gününəmi görə?
Sonra bir nəfər tək hamısı anladı ki, zəfərin qalib gəlməsi elə ən böyük bayram imiş.
DAVAMI VAR
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(09.01.2023)
Seyid Yəhya Bakuvi türbəsi
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı sizlərin ölkəmizin ən gözəl memarlıq nümunələri ilə tanışlığınızı davam etdirir. Bu dəfə yolumuz Bakıyadır. Gidimiz bizi İçərişəhərdə, Şirvanşahlar Sarayı Kompleksinin həyətində yerləşən Seyid Yəhya Bakuvi türbəsinə aparır.
Seyid Yəhya Bakuvi türbəsi dünya əhəmiyyətli memarlıq abidələri siyahısındadır. Türbənin tikilmə tarixi XV əsrin II yarısına aid edilir.
Türbədə Şirvanşah I Xəlilullahın dövründə saray alimi olmuş Seyid Yəhya Bakuvi dəfn edilib. Bakuvi sufi olduğuna görə türbəni elmi ədəbiyyatda tez-tez "Dərviş məqbərəsi" kimi adlandırırlar.
Dərviş türbəsi piramidaya oxşar gümbəzlə örtülmüş balaca bir binadır. Bu gümbəz Bakı yaxınlığında, Şamaxı rayonunda və Azərbaycanın başqa rayonlarında olan türbələrin gümbəzinə oxşasa da, Abşeron abidələri içərisində bu sayaq yeganə abidə sayılır, çünki Abşeronun başqa türbələrinin gümbəzi adi formadadır.
Türbənin divarları və tağı yaxşı yonulmuş daşdan tikilib. Yeri gəlmişkən, pəncərənin taxta çərçivəni əvəz edən şəbəkələri də daşdan yonulub.
Türbə orta həyətdə mərkəzi yer tutur. Türbə, həcmdə piramida şəkilli alaçıq kimi tamamlanıb, planda səkkizüzlü formaya malikdir. Türbənin daxili məkanı yeraltı sərdabəyə və yuxarı kameraya bölünür.
İllərdir hər birimiz Şirvanşahlar Sarayı Kompleksini gəxirik, Seyid Yəhya Bakuvi türbəsini görürük, amma mahiyyətinə varmırıq ki, bu nə tikilidir.
İndisə bildik.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(09.01.2023)
Bahaçılıq, işsizlik, müharibə, pandemiya… - heç biri yox, ekologiya
Ötüb keçən həftənin ən çox rezonans doğuran hadisələrindən biri İsveçlə bağlıdır. Bu şimal ölkəsində 5 il öncə baş verən bir hadisə öz acı nəticəsini vermişdi. Amma 5 ildən sonra yenidən təkrarlandı. Bahaçılıq, işsizlik, müharibə, pandemiya kimi səbəblər dünya əhalisini narahat etdiyi bir zamanda isveçliləri narahat edən məhz bu sözügedən ekoloji problemdir.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının bəhs etdiyi növbəti mövzu Euronews-in bir xəbər başlığıdır: İsveç ekoloqları həyəcan təbili çalırlar.
İsveçin Skutşer əyalətində 2018-ci ildə yerli fabrikdə Baltik dənizinə şam yağının sızması hadisəsi baş vermiş, onun nəticələrini aradan qaldırmaq üçün xeyli vaxt və səy lazım olmuşdu. Və problemin bitdiyi zənn edilirdi. Amma budur, Baltik dənizinin səthi naməlum maddə kütləsi ilə dolub. Ötən həftə Botnik körfəzində İsveç və Finlandiya arasında 77 kvadrat kilometrlik böyük bir ləkə aşkar edilib — Yevledən Hernesanda qədər nəhəng bir ərazidə. Və mütəxəssislər müəyyən ediblər ki, söhbət yenidən şam yağından gedir.
İsveç telekanalı SVT sızmanın ölkənin şimalına Piteoya şam yağı daşıyan bir gəmidən meydana gəldiyini irəli sürür.
Bu maddə isti zamanı yapışqan və soyuq olduqda bərk halda olur. Şam yağı hələ ki su səthindədir, amma o yerə, çimərliklərə hoparsa, heyvanlara, bitkilərə və insanlara çox böyük təhlükə olacaq.
İnqrid Xostad - neft çirklənməsinin aradan qaldırılması üzrə ekspert söyləyir:
“Maddənin nümunələri araşdırılır, onun məhz şam yağı olması hələ tam sübut olunmayıb. Həmin o dənizdəki sirli bir ləkənin görünüşü bir çox versiyalara səbəb olub. Onlardan birinə görə, bu, 1994-cü ildə dənizdə batmış "Estoniya" bərəsindəki yanacağın sızması da ola bilər.”
Yeri gəlmişkən, cadugərlər də öz versiyalarını söyləyir, Baltik dənizindəki naməlum maddəni Allahdan insanlara göndərilən cəza hesab edirlər.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(09.01.2023)
Qızıl şah, qızıl yüzlük
“Bu il "Qızıl şah, qızıl yüzlük" adlı kulinariya çempionatı keçiriləcək. Çempionat Azərbaycanin dünyadakı bu cür yarışlara çıxışını təmin edəcək. Burada yerli və əcnəbi mütəxəssis və hakimlər iştirakçıları qiymətləndirəcək. Çempionat Ulu Öndərin 100 illik yubileyinə həsr olunacaq".
Sitat Azərbaycan Kulinariya Mütəxəssisləri Assosiasiyasının ictimai təşkilatlarla iş üzrə sədr müavini Fərhad Aşurbəyliyə məxsusdur.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(09.01.2023)
“Məncə, bu dünyada xoşbəxt olmağın ən asan yolu dəli olmaqdır…”
Elman Eldaroğlu yazır
Deyir ki,- “Məncə, bu dünyada xoşbəxt olmağın ən asan yolu dəli olmaqdır. Amma dəlilər öz xoşbəxtliklərinin fərqinə vara bilərlərmi? Hər halda- “Çayı vurub keçən dəlinin fəlsəfəsi” ilə yaşamaq istəyi yaman cəzbedici görünür. Həmişə yarıgerçək, yarızarafat belə bir söz deyirəm:- Dünyada ən xoşbəxt insanlar dəlilərdir. Həyat fəlsəfəmdə mənim ən böyük qəhrəmanım ağıllı fikirləşənədək çayı vurub keçən dəlidir. Vaxtında düzgün qərar verməyi bacarmaq da bir gözəllikdir...”
Hədəfləri çoxdur. Əsas hədəfi Azərbaycanı dünyada təmsil etməkdir. Vətənimizin dünyadan intellektual, elm, hər hansı ixtira sahəsində geridə qalmasını istəmir. İstəyir ki, biz də dünyaya hansısa ideyalar verə bilək. Azərbaycanın yeraltı və yerüstü sərvətlərindən daha çox, ən böyük sərvəti insanlarının, insan kapitalının olduğuna əmindir. Məqsədi Azərbaycanda ideya bankını yaratmaq və azərbaycanlıların dünyaya verə biləcəyi ideyaların tapılmasına dəstək vermək, bu ideyaların ortaya çıxıb beynəlxalq müstəvidə işıq üzü görməsinə nail olmaqdır...
“Bu gün Avropa bizdən mədəni cəhətdən deyil, maddi cəhətdən, insanların yaşam tərzinin daha yuxarı olmasına görə üstündür. Buna görə də bizim gənclərimiz özlərini amerikalılara və avropalılara oxşatmağa çalışırlar. Hesab edirlər ki, onlar bizdən daha ağıllıdırlar. Hər bir insan maddi olaraq daha yaxşı yaşayan insanı daha ağıllı və daha mədəni hesab edir. Bu absurddur. Bu gün Azərbaycana nifrət edən gənclər var. Kimsə bizdən daha yaxşı yaşayır deyə, öz mentalitetinə, soykökünə nifrət etmək olmaz. Biz özümüzü sevməsək uğur qazana bilmərik. İnsan özünü sevməli, zəif cəhətlərini etiraf etməlidir. Düşünün, özünə hörmət etməyən insana başqası necə hörmət edə bilər? İnsan özünə qiymət verdiyi zaman güclü olur, pul qazana bilir, həyata möhkəm yapışır və s..”- söyləyir...
Sufilərə xas olan bəzi xusisiyyətlər onda da öz təcəssümünü tapıb. Qədim şamanlardan qopub gələn, əxz etdiyi vərdişləri həyat tərzində əks etdirir. Ox atmağı, yay tutmağı xoşlayır. Musiqini çox sevir.
Deyir ki,- “Musiqi əski Allahların dilidir. Mənə görə, musiqi bu dünyada insanların hansı dildə danışmasından aslı olmayaraq, bir-birini anladığı, hər kəsin paylaşa biləcəyi bir dildir. Bir fərd olaraq özümə icazə vermirəm ki, hansısa bir musiqi janrını dinləməyim. Muğamdan tutmuş caza, roka, repə kimi bütün musiqi janrlarını dinləyirəm...”
Qəribə adamdır, həyata özünəməxsus yanaşması var. Elə bil ideya dağarcığıdır, düşünüb yeni nəsə ortaya çıxarır. Daim yeni-yeni fikirlərin sorağındadır. Haraya baxırsa orada bir fəlsəfə axtarır. Hər axşam yatmamışdan qabaq özü-özünə hesabat verməyi adət edib. Nə etdim-nə etmədim? Yaxşılıq etdimmi, yoxsa yox? Özümü nə qədər inkişaf etdirdim?- kimi suallar hər axşam onu cavab verməyə vadar edir. Yaxşılıq etməyi xoşlayır. Xeyirxah olmaq fürsətinin ələ düşməsini xoşbəxtlik sanır. Hesab edir ki, insan özü üçün yaşayırsa, deməli var, mövcuddur. Əgər təkcə özünü yox, ətrafdakıları da sevindirməyə çalışırsa, məhz onda yaşayır. Çox sevdiyi bir cümləsi var:- "Heç vaxt əldə etmətikdlərini əldə etmək üçün, heç vaxt etmədiklərini etməlisən." Düşünür ki, uğur qazanmaq üçün həqiqətən də insan həyata sarılmalıdır, xoşbəxt olmaq və xoşbəxt etmək üçün həmişə bir səbəb tapmalıdır...
Haqqında söhbət açdığım Eltən Qədimbəyli (Törəçi) 1979-cu ildə Sədərək rayonunda dünyaya gəlib. 1995-1999-cu illərdə Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Univerisitetinin Teatr-Kino fakültəsində rejissorluq ixtisası üzrə bakalavr pilləsinə yiyələnib. 2009-cu ildə isə K.Karoqo adına Kiyev Dövlət Kino, Televiziya və Teatr Univerisitetində televiziya rejissoru ixtisası üzrə magistr səviyyəsinə yüksəlib. “Regional Televizyaların Proqram Prinsipləri” mövzusunda elmi iş üzərində işləyir. Bir neçə filmin və televiziya layihələrinin müəllifidir. “Qafqaz” Müstəqil Televiziya və Radio şirkətinin rəhbəridir. Əsası Azərbaycanda qoyulan “Çölçü” sosial klubunun yaradıcısıdır. KIV-də sosial mövzularda qələmə aldığı köşə yazıları və “YouTube” platformasında “Çölçü” verilişi ilə müntəzəm olaraq çıxış edir...
Yanvarın 7-sində Eltən Törəçinin 44 yaşı tamam oldu. Çalışdığı sahəyə yenilik gətirə və yeni bir cığır aça bilibsə, deməli qeyri-adi insandır. Necə deyərlər, təyyarəni ilk icad edən adam dahi olsa da, növbəti model təyyarələri icad edən adamlar da ondan geri qalmırlar.
Öz sahəsində kreativliyi ilə fərqlənən, “İnsanlar seçillməyi yox, faydalı olmağı düşünməlidirlər”- devizi altında çalışan Eltən bəyi ad günü münasibəti ilə təbrik edir, möhkəm can sağlığı, yaradıcılıq uğurları arzulayırıq.
Çox yaşasın!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(09.01.2023)
Bakıya yenə qar yağmadı
Malik Məmmədov yazır
Sinoptiklərin vədləri özünü doğrultdu. Ölkə ərazisində dünən hava kəskin soyudu. Sulu qar və qar yağdı, temperatur 0 dərəcəyə və ondan da aşağı düşdü.
Bakının cəmi 25 kilometrliyində olan Sumqayıt bəyaz qar örpəyinə büründü (fotoda), amma Bakı şəhəri yalnız sulu qarla kifayətlənəsi oldu.
Uşaqlarınsa əlacı avtomobillərin üstündən azacıq qarı kürüyüb bir-birinin üzərinə atmaq oldu.
Bakı, bakılılar qar həsrətindədirlər!
Foto müəllifindir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(09.01.2023)
Günün mədəniyyət lətifəsi
“Ədəbiyyat və incəsənət” günün mədəniyyət lətifəsini təqdim edir. Lətifə mərhum kaman ustamız, çox baməzə insan olmuş (mədəniyyət tariximizdə ikinci belə baməzə şəxsin şair Hüseyn Arif olduğu söylənilir) Habil Əliyev barəsindədir, odur ki, bunu lətifə yox, olmuş hadisə də hesab edə bilərik.
Liftsürən
Gənc kamança ifaçılarından biri Habil Əliyevin də olduğu xarici qastrol səfərində ustaya özünü şirin salmaq istəyir. Habil Əliyev hara gedirsə düşür onun dalınca, liftə minəndə də əl çəkmir, ustadın mərtəbəsinin düyməsini özü basır.
Bir dəfə hamının yanında həmin gənc Habil Əliyevdən soruşur:
- Ustad, mən necə kamança çalıram?
Habil Əliyev gülümsəyərək deyir:
- Necə kamança çaldığını deyə bilmərəm, oğul, amma iki-üç gündü babat lift sürürsən.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(09.01.2023)
Euronews-un versiyasında 2022-ci Ilin 20 ən yaxşı fotosu - Uçmuş körpü
Nüfuzlu Euronews yola saldığımız 2022-ci ilin ən yaxşı fotolarını müəyyənləşdirib. Burada Rusiyanın Ukraynaya təcavüzündən tutmuş İrandakı antihökümət yürüşlərinə, Tur de Frans yarışmalarınadək hər şey var. Yola saldığımız il hadisələr baxımından o qədər zəngin olub ki, fotoqraflar fotokameralarını futlyara salmağa macal tapmayıblar.
Həmin fotoları ardıcıllıqla “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı oxucularına təqdim edir.
ABŞ-ın Pitsburq şəhərindəki uçmuş körpü. 28 yanvar, 2022-ci il. Körpü uçarkən onun üzəri ilə sərnişin avtobusu və avtomobillər gedirmiş.
Foto: Gene J. Puskar/AP
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(09.01.2023)
