Dənizçi şair Faiq Balabəylinin imzası sizlərə yaxşı tanışdır. Bu məktubu və onunla birgə məqaləni Faiq bəyə hazırda Türkiyədə olan 

Azərbaycan Dövlət Dəniz Akademiyasının müəllimi Natalya Fatyanova göndərib. “Ədəbiyyat və incəsənət” sərhəd tanımayan ədəbiyyatın təbliği baxımından məktubu və məqaləni dərc edir. 

 

"Əziz Faiq müəllim, Sizi çox az dənizçi olar ki, tanımasın. Siz həm təcrübəli dənizçi, həm də yaradıcılığında dəniz və dənizçi həyatı ilə bağlı bir-birindən maraqlı şeir və pulisist yazıların müəllifi olaraq tanınır, seçilir və sevilirsiniz. Bu kiçik  yazımı Sizə olan böyük hörmətimin nümunəsi kimi qəbul etmənizi istərdim.

 

FAİQ BALABƏYLİNİN HƏYATI VƏ YARADICILIĞI: İKİ BÖYÜK SEVGİDİR-DƏNİZ VƏ POEZİYA.

 

Kapitan -Şair Faiq Balabəyli haqqında hər iki sahədə, dənizçilik və ədəbiyyat sahəsində yazmaq, özünü hər iki sahədə təsdiq edən böyük bir şəxsiyyət haqda yazmaq, onun haqqında fikirlərini əks etdirmək deməkdir.

O, həm bir gəmi kapitanı, həm də şair olaraq Azərbaycan dənizçiliyinin və ədəbiyyatının tarixinə öz möhürünü vurmuşdur. Faiq Balabəylinin həyatı və yaradıcılığı iki böyük sevgi üzərində qurulub: dəniz və poeziya. Bu iki sahə, onun həyatında bir- birini tamamlayır və əvəzolunmaz bir ahəng yaradır.

Faiq Balabəyli, bir gəmi kapitanı olaraq, illərlə dənizlərdə gəmi idarə edib və bu sahədə böyük təcrübə qazanmışdır. Dənizlə onun arasında olan yaxın əlaqə, onu təkcə bir dənizçi kimi deyil, həm də dənizin sirlərini və dərinliklərini anlaya bilən bir şair kimi formalaşdırıb. Onun həyatının bu iki istiqaməti bir-birindən ayrılmazdır və məhz bu səbəbdən o, xüsusi insanlardan biri kimi yadda qalır.

Faiq Balabəyli yaradıcılığında dəniz onun üçün təkcə bir coğrafi element deyil, həm də dərin məcaz və simvolik bir anlam daşıyır. Onun poeziyasında dəniz, həm dost, həm də düşmən kimi təsvir edilir; bəzən sakit və hüzurlu, bəzən isə amansız və qəzəbli. Balabəyli dənizdə tapdığı sirləri şeirlərində açıb-tökür, oxuculara bu mistik dünyanın qapılarını açır. O, dənizi bir tale, bir həyat yolu kimi qəbul edir və onu bu yolda müşayiət edən hər hissi, hər təəssüratı poeziya ilə təsvir edir.

 

Dəniz bir gözəl üzüdür,

Xaldır tənha adaları

Dəniz xallı gözəl kimi,

Hey aldadır adamları… və sair.

 

Faiq Balabəylinin Şeirlərində uzun illərini dənizdə keçirən bir insanın hissləri və xatirələri əks olunub. Bu şeirlərdə dəniz, həyatın özü kimi təqdim edilir, onu yavaş-yavaş anlamağa və sevməyə məcbur edir. Dəniz Faiq Balabəyli üçün həm həyatın gözəlliyini, həm də təhlükələrini özündə birləşdirən bir məhfumdur.

 

Yaşıl yosunlu dənizim,

 Sirli, ovsunlu dənizim

 Xırda balıqlarının

 Böyümək arzusu

 Böyük balıqlarının

 Qarmaq qorxusu …

 Lövbərlə hörüklənmiş

 Gəmilərin yuxusu,

 Növbətçi motrosların

 Yuxusuzluğu .

 Suların sonsuzluğu…

 

Faiq Balabəyli, dənizçilərin gündəlik həyatı və onların qarşılaşdığı çətinlikləri gözəl və dəqiq bir şəkildə təsvir edən xüsusi istedada və müşahidəyə sahib olan şairdir. O, dənizi təkcə bir iş yeri kimi deyil, həyatın özü kimi qəbul edir və bu, onun poeziyasında bariz şəkildə əks olunur. Balabəyli dənizçilərin dənizlə olan əlaqəsini, onların sevinclərini və kədərini, mübarizələrini və qələbələrini poeziya ilə dilə gətirir. 

Yuxarıda qeyd etdiyim kimi, Faiq Balabəyli, həm bir gəmi kapitanı, həm də şair olaraq, Azərbaycan ədəbiyyatına dərin və unudulmaz izlər buraxıb. Onun şeirlərində dənizin sonsuzluğu və dərinliyi təsvir edilərkən, eyni zamanda insan ruhunun da dərinliklərinə eniş edilir. Balabəyli dənizçilik təcrübələrini şeirə çevirərək, oxuculara dənizin gücünü və əzəmətini hiss etdirir.

Faiq Balabəyli, öz həyatını dənizə və poeziyaya həsr etmiş bir kapitan-şair olaraq, Azərbaycanın dənizçilik və ədəbiyyat tarixində əbədi bir yer tutacaq. Onun şeirləri, hələ də oxucuları ilhamlandırır və onun adı hər zaman dəniz və poeziyanın birlikdə yaşadığı bir dünya olaraq xatırlanacaq.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(22.08.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ədəbiyyat qəzeti” ilə birgə ƏDƏBİYYATIMIZI SEVDİRƏK layihəsində bu gün sizlərə şair Hüseyn Bağıroğlunun şeirləri  təqdim edilir. 

 

 

Möhtəşəm yaradıb

Yaradan səni

 

Möhtəşəm yaradıb Yaradan səni,

Puç etmə ümidin uca göylərin.

Aparmaz tufanlar aradan səni,

Əzəl incisisən qoca göylərin.

 

Sən əgər istəsən, istəsən əgər,

Səninlə ağlayıb-gülər bu dünya;

durub ayağına gələr hər səhər,

Hər axşam qapında mələr bu dünya.

 

Yetər ki, imanla aşıb-daşasan,

Sarmaşıqtək sarmaşasan eşq ilə.

Sən ki, qoca kainatla qoşasan,

Zirvələrə dırmaşarsan eşq ilə.

 

Ruhunda gizlənən gücü ara sən,

Heyifsən, özündən xəbərsiz olma.

Hər yerdə hər şeyin bətnini görən,

O sirli gözündən xəbərsiz olma.

 

Qoyma sındırsınlar qanadlarını,

Ulduzdan-ulduza uçmaq üçün sən.

Qopar beynindən o qandallarını,

Göylərin sirrini açmaq üçün sən.

 

Çəkilib kənardan özünə bir bax,

Sahilsiz ümmansan, dəniz deyilsən.

Di qaldır başını, üzümə bir bax,

And olsun Allaha, aciz deyilsən.

 

 

Eşqindən tanıyar 

yurd yiyəsini

 

Lap belə göy uçsa, dünya dağılsa,

İyindən tanıyar it yiyəsini.

Göz gözü görməyən gecə də olsa,

Ahından tanıyar dərd yiyəsini.

 

Ulu ulusumun ulu yurdu var,

Önündə yol gedər ölməz ordular.

Bu torpaq eşq ilə dönüb yurd olar,

Eşqindən tanıyar yurd yiyəsini.

 

Bir söz çiçəkdirsə, bir söz də oxdur,

Söz dedik, deyəsən, su da duruxdu.

Qurdun yer üzündə yiyəsi yoxdu,

Göylərdə axtarar qurd yiyəsini.

 

 

Dumana düşmüşəm 

xəyallarında

 

Əbədi bir qəmi kürk eləmişəm

Bu əyri dünyanın düz yollarında.

Həyatın özünü dərk eləmişəm,

Dünyanın cavabsız suallarında.

 

Bu da bu taleyin talesiz günü,

Səni çaş-baş saldı saçımın dəni;

Deyəsən, tanıya bilmədin məni,

Dumana düşmüşəm xəyallarında.

 

Ürəyi alovlu, gözü qan idim,

Bir gün qürub çağı, bir gün dan idim.

Mən onda ağ atlı bir oğlan idim

Nənəmin sehrli nağıllarında.

 

 

Ağ bulud kimi

 

Elə bil tələsik gedən yeri var,

Zaman öz-özünü çapır at kimi.

Dünən o yamacda quruyan ağac

Bu gün bu yamacda bitir ot kimi.

 

Həsrətmi küləyi oxudur elə,

Eşqmi, göy qurşağın toxudu elə?!

De, hansı aşiqin ruhudu elə,

Keçir göy üzündən ağ bulud kimi?!

 

Gözüm su içmədi xam xəyalından,

Özün də diksindin öz sualından.

Qismətin olmasa dünya malından,

Yurdun qürbət kimi, yuvan dərd kimi.

 

Fitnələr atından yıxanda səni,

Dərələr selində boğanda səni,

Dünya caynağında sıxanda səni

Mələmə quzutək, ula qurd kimi.

 

Cənubdan əsməsin şimal küləyi,

Döysün hər qapını eşqin gerçəyi,

Sən heç köhnəlmədin, "köhnə" çiçəyim,

Könül sevdi səni, ana yurd kimi.

 

 

Adət

 

Sevəndə

dünyanı ətrə bürümək

çiçək adətidir, gül adətidir.

 

Hər zaman eşqində üzüağ olmaq

Mənim kimi qara qul adətidir.

 

Payızda

köç etmək

köçəri quşların el adətidir.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(22.08.2024)

Sərtyel, “Ədəbiyyat və incəsənət” 

 

1.

Erməni Eçmiədzin kilsəsi dövlətə vergi vermir, bu səbəbdən də kilsə yananda yanğınsöndürənlərin göndərilməsi ilə bağlı yepiskop Qarapet müraciət edərkən şəhər rəhbərliyi belə deyib:

-Allaha yalvarın, yağış yağdırsın, yanğın sönsün. 

 

2.

Parisdə yaşadığı dönəmdə Dərdayılın uşağı dünyaya gəlir. Qeydiyyat bölümündə ona fransız yazmaq istəyəndə Dərdayıl etiraz edir:

-Niyə fransız, bu mənim uşağımdır, təmizqanlı azərbaycanlıdır.

Müsyö Jerar təkid edir:

-Siz nə danışırsız, o Parisdə doğulub. Əsl fransızdır.

Dərdayıl bu dəm əsəbiləşir:

-Müsyö, mənim itim atın tövləsində doğdu. Onda belə çıxır ki, onun küçükləri dayçadır? 

 

3.

Bolt-da taksi sürən qaqaş marketə girib qiyməti 1 manat olan dondurma alır. Kassaya çatanda satıcı deyir:

-İki manat ödəməlisiniz.

-Niyə ki? Üstünə bir manat yazılmışdı.

-Siz kassaya gəlincə təlabat artdı deyə qiymətlər qalxdı. Əgər bu qiymət sizə sərf eləmirsə, sifarişinizi bir qədər sonra reallaşdıra bilərsiniz. 

 

4.

Qoca qarı metroda deyinir:

-Mən xalqıma qurban olum. Əmbə adamlarımız çox pisdi.

 

5.

Pişiyinin adını Bethoven qoyub. İndi məclislərdə filanda vüqarla deyir:

-Dünən arvadımla Bethovenə qulaq asırdıq. 

 

6.

Qoca kişi ölüm ayağında ikən hamını baçına yığır ki, vəsiyyət edirəm.

-Arvadıma yüz min dollar.

-Oğluma səksən min dollar.

-Qızıma əlli min dollar. 

Arvadı, oğlu və qızı oynamaqlarında olsunlar, qoca isə tavana baxıb sual edir:

-Yarəbbi, bu qədər pulu bəs hardan alacam? 

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(22.08.2024)

Nemət Tahir, “Ədəbiyyat və incəsənət” (Qarabağ bölməsi)

 

 

Bəzən nəsr, bəzən publisistika, amma mütləq ki bəzən də şeir. Mühacir şair 

Almaz İldırımın "Məlum bir zamanda, məhkum bir eldə. Allahım nə üçün şair doğuldum?"-şerinə cavab yazmışam bu şeiri...

Ümid edirəm ki, bəyənərsiniz. 

 

"Xalq düşməni" deyib təqib etdilər

Nələr çəkmədi ki, bəlalı başı?

Dərdini söylədi Araza, Kürə

Xəzərə yetişdi qanlı göz yaşı

 

Dedi “dəfn edərsiz üzü vətənə"

Onun Kəbəsiydi hər vətən daşı

Adıtək ruhu da qalxdı göylərə

Qürbətdə gömdülər bir Vətəndaşı

 

O Yanvar gecesi qan dənizində

Əliyalın xalqımla birgə boğuldum

Arxalı köpəklər cumdu elimə

Mən də sənin kimi yurddan qovuldum

 

Şəhidlər can verib aldı hüriyyət

Onların ruhutək mən azad oldum

Azad məmləkətdə, azad bir eldə

Allahım, nə yaxşı şair doğuldum!!!

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(22.08.2024)

Ülviyyə Əbülfəzqızı, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

SUAL

Həyat sınıq bir şüşə,

Kim ucala, kim düşə?

Aç əlini Günəşə,

Havalar xoşdu, Faiq. 

 

Sevdiyinə ərk elə,

Sevgi nədir, görk elə...

Qəlbi doldur eşq ilə,

Bu dünya boşdu, Faiq.

(Faiq Hüseynbəyli)

 

"Həyat səni güldürmürsə, zarafatı anlamadın deməkdir."

(Anton Çexov) 

 

Faiq bəy,  həyatın "ərköyün uşaq", "qəddar şah", "amansız düşmən", "deyingən qoca qarı" obrazları ilə qarşılaşanda səbrinizi "qalxan" edə bilirsinizmi?

 

CAVAB

Səbr Tanrının adlarından biri kimi iradəmizi təmsil edir. Həqiqəti dərk edən, ədaləti təmsil edən biri kimi şair, qeyd etdiyiniz obrazlarların qarşısında öz fəlsəfəsini ortaya qoyur. Problemlərin həlli yolunu təklif edir. Texnoloji inkişaf qarşısında ekoloqlar yüz il, min il sonra dünyada baş verəcək iqlim dəyişmələrinə qarşı bu gün necə mübarizə aparırlarsa, şairlər də dünənki, bugünkü milli şüuru sabahlara təhlükəsiz şəkildə ötürməkdə görəvli şəxslərdir. Tarixin bəzi məqamlarında şahların vəzirləri, məsləhətçiləri elə şairlər olub. Hətta bu yerdə yenə də şair Şah İsmayılın adını vurğulamaq istərdim. Qılınc və Qələm paralelliyi Dədə Qorquddan, Koroğludan, Şah İsmayıldan bu günümüzə qədər öz aktuallığını qoruyub saxlamaqdadır. "Amansız düşmən"dənsə, mehriban dostluğu, sevgini tərcih edərdim. Qocalıq məhfumunu yaşla əlaqələndirmirəm. İndi o qədər zamanədən gileyli gənclərimiz var ki... Bu bir az da sosial vəziyyət ilə bağlı olsa da, ədəbi yaşantıya çevrildiyi məqamlar da olur. 

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(22.08.2024)

Təqdim edir: Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

Poetik qiraətdə yenidən daimi müəllifimiz, Cəlilabadda yaşayıb yaradan Əlizadə Nuridir. Bu dəfə o, “Sevgi dərsi”ndən bəhs edəcək. 

Xoş mütaliələr.

 

Sevgi yazdırmasa, qələm də yazmaz,

Nə olsun, ilhamım, ya da təbim var.

Səni unutmaqçün bircə səbəb de

Səni sevmək üçün yüz səbəbim var.

 

Eşq elə yaradı yeri qalmalı,

Biri sağalanda, biri qalmalı.

Min dəfə ölsən də,  diri qalmalı-

Mənim də sevgidə belə dəbim var.

 

Qoymaram bu mizrab hər simə gəlsin,

Kim dedi bu gələn tərsinə gəlsin?

Sevmək istəyənlər dərsimə gəlsin-

Haçandı mənim də bir məktəbim var...

 

Ədəbiyyat və incəsənət”

(22.08.2024)

Qəzetimizin poçtuna Sənətşünaslıq elmləri doktoru, professor, Qaziantep Universiteti Türk Musiqisi Dövlət Konservatoriyasının müəllimi, Türk Xalq Musiqisinə Xidmət mükafatçısı İlqar Cəmiloğlu İmamverdiyevin görkəmli Azərbaycan ədibi, Xalq şairi Osman Sarıvəllinin oğlu Babək Osmanoğluya ithaf etdiyi yazısı daxil olub, yazını təqdim edirik.

 

 

“Qoydu məhəbbətin qəlbimdə təməl...” - Bu misranı xatırlayanda xəyalım bir anlıq keçən əsrin 63-cü illərinə güzar etdi, atam Cəmil Əkbərin Kəlbəcəri ziyarət etdiyi zaman bir xoş təsadüf nəticəsində Dədə Şəmşirlə İstisuda tanış olması ağlıma gəldi. Bir həftəlik bu mübarək gündə ata-oğul səviyyəsində bərq vuran səmimi münasibətləri və bir həftədən sonra ayrılıq anlarında Cəmil Əkbərə “Gedirsən” rədifli xiffət ruhlu şeirini təqdim etmişdi.

 

Qoydu məhəbbətin qəlbimdə təməl,

Fərhad olub külüng çalıb, dağı dəl!

Hərdən də Şəmşiri yadına sal gəl,

Doluxdurub sənətkarı gedirsən.

 

Bu misra 60 ildir ki, ömrümə həkk olmuşdur. Dostluğun, səmimiyyətin ekstaz anıdır ki, bu gün də Babək müəllimin anım məqaləsinə başlıq seçdim. Heç unuda bilmirəm bu ayrılığı. Sən demə görüşüb ayrılmaq bir daha görüşmək üçün bir növbəti ümiddir. Fəqət əbədi ayrılıq daha birdə görüşməmək demək imiş əziz oxucularım. Xudahafiz deyəndə bir daha görüşə bilmək ehtimalıya o ola bilir bəzən, ya da bu niyyət gerçəkləşmir heç zaman. Türkiyədə Allaha əmanət ol təbiri isə ya qismət təkrar görüşüb görüşməmək bir də nəsib olarmı görəsən, anlamını ifadə etməkdədir. Həyatda sağ ikən iki dostun cismani olaraq ayrılması səbəbi ilə inş Allah görüşməyi nəsib etsin də deyirlər bəzi məqamlarda. Anadoluda isə qısaca “görüşərik” deyə ayrılırlar. (Son dönəmlərdə isə çağdaş günümüzdə leksikonumuzda yer alan səmimiyyətsiz kəlmə təəssüf ki, daha çox məni əsbləşdirir “Bay-bay” deyildiyi zaman.) Bu ayrılıq təkrar görüşmə ümidini yansıdır.Ən səmimi dostluğun iflasa uğraması isə mənəvi cəhətdən əbədi ayrılığın, haqq dünyasına rəvan olmasının təbil zəngidir mənim nəzərimdə. Bir daha görüşə bilməməkdir, qovuşa bilməməkdir sən demə.Bax beləcə iyun ayının doqquzu gələndə xatirələri birər-birər yadıma düşər, xəyallara dalaram. Bu tanınmış alimimiz haqda daha nə deyə bilərəm deyə dərdlə-qəmlə çuğlaşmış qarışıq fikirlərə qapılaram, dəyərli oxucularım. Çünki Babək Qurbanov fenomeni onu yaxından tanıyanlar üçün, nisgil oldu 2019 ilin martın 28-dən bəri. Anadan olduğu gün isə təəssüf ki, hələ də 26 iyul kimi Vikipediada yer almaqdadır, hətta yanlış olaraq Türkiyədə haqqın rəhmətinə qovuşduğu qeyd edilmişdir.(Əslində isə Bakı şəhərində haqqa qovuşub.İ.İ.)

Bir neçə dəfə yetkililərə bu yanlışlığı düzəldə bilməsində imkanlarını səfərbər etmələrini xahiş etsəm də, hələ ki, düzəldilməsinə müvəffəq ola bilməmişəm, nə yazıq ki. Elm cameəsində öz sahəsinin qüdrətli alimi idi, tədqiqatçı idi, gecə-gündüz, usanmadan, bezmədən araşdırma ilə məşğul idi.Yaradırdı, qururdu təzə əldə etdiyi elmi fikirləri ilə.Tələbələrinə əhatəli, dolğun məlumatlar veridi, elmi cəhətdən zənginləşdirməyə çalışırdı vəfalı tələbələrini.

Çünki bir ziya nurunun mənbəsi - günəşi idi Babək Osmanoğlu. İşıq salırdı səxavətlə, təmənnasız, öz atəşində elm yolunda alışırdı daima, yanıb qovrulurdu bilgilərini etibarlı tələbələrinə, məsləkdaşlarına, əhatəsində fəaliyyət göstərdiyi müəllim dostlarına təqdim etmək üçün. Təcrübəsinə dayanaraq doğru yönləndirirdi müdrikanə fikirləri ilə, yol göstəriridi hər kəsə. Hatəm səxalı bir insan idi Babək müəllim.Səmimi sözləri ilə, bilgisi ilə, düşüncələri ilə, elmi ilə.Əsla doymazdı bu məramı ilə.Tələsirdi ki, daha neçə aktual fikirlərini təqdim etmək, ərmağan etmək üçün.Yetişdirdiyi tələbələrdən ilham alırdı, fəxr edirdi, qürurlanırdı. Çünki tayı bərabəri çox az idi Babək müəllimin mən tanıdığım şəxslər pedaqoqlar, sənət aləmində xidmət göstərənlər arasında. Çünki bir gəldi pir getdi, xoş gəldi naxoş getdi, xəstəliyi səbəbi ilə aramızdan ayrıldı, sıramızdan perik düşdü heyif. Sədd heyif deməklə özümü ovutmağa çalışıram. Ovuda bilmirəm təəssüf ki, xatirələr gözümün önündə bir daha cəryan etməkdə, sanki film kimi görüntülü səsləndirilməkdədir minor tonallığında.Səmimi olduğu üçün səmimiyyətini şəxsi münasibətlərdə hər zaman qoruyub saxlamaqda idi.Sözünün dəyərini, qiymətini, kəlməsinin yerini-yatağını bilən idi Babək müəllim.Mənasız sözlərdən çox uzaq idi Babək müəllim.Hər fikrində bir məna bərq vurardı təsirli, ətgiləyici mübarək sözləri ilə yoğrulmuş cümlələri ilə.Çünki məhz yaranışdan belə dünyaya qədəm qoymuşdu, tərbiyəsi, alicənablığı, etikası, səmimiyyəti ilə. Əxlaqın canlı örnəyi idi bizim üçün.Yanında olduğun zaman özümü rahat hiss etməklə yanaşı böyük məsuliyyət daşıyırdım, sözümdə, hərəkətlərimdə. Rəftarıma diqqət etməyə çalışırdım ki, birdən inciyə bilər.Könül aynasını toxunub sındıra bilərəm deyə.Çox həssas olduğu üçün ehtiyatla yanaşırdım, hər kəlməmdə, hər cümləmdə.Qəlbini qıra bilərəm deyə çox ehtiyatla hərlənirdim bir pərvanə kimi zəklı başına, ağıllı başına, zəngin bilgilər xəzinəsinə.Yeri ürəyimizdə boş.Xəyallarım çaşbaş qaldı, fikir və düşüncələrim isə perik düşdü Babək müəllimsiz.

Əsl dost, qardaş həyatda sağ olduğu zaman dəyər verən insanların qəlbində istər-istəməz xatirələrə dönüşür zamanla. Çünki könül xanimanı adlı daxılına damla-damla ülvi anlar yığılıb səf-səf düzülərək hekayəyə dönüşür illərlə.Bu hekayəni səsləndirdikcə bir anlıq gözlərimiz önündə yenidən canlanır olub keçmiş ülvi anlar.Öz-özünə əmin olursan ki, bu dünyada dəyərli insanların əhatəsində yaşamağa dəyərmiş.Çünki mənalı anlar yaşamısan deyə əmin olursan.Peşiman olmursan keçən ömrünə heyfslənmirsən.Babək Qurbanov belə nadir insan idi mənim üçün. Mənim könül dünyamda  unudulmaz izlər buraxıb Babək Qurbanov adında bəni insan övladı. Abırı, həyası, nuru ilə ömrümü naxışladı, türk təbiri ilə desək süslədi, zənginləşdirdi mənəviyyat dünyamı.İndi isə xəyallar ağuşunda yaşamımı sürdürməkdəyəm.Peşiman da deyiləm.Çünki Dədə Şəmşir, Cəmil Əkbər, Babək Qurbanov adında ziyalılıq timsalı, nurlu ağsaqqallarım, böyük ustadlarım, yol göstərənlərim olub. Təməlim Dədə Qorqudsayağı bu müdrik insanların şəxsində  qurulub, mayam onların xeyir duası ilə yoğrulub. Məcazi anlamda onların mübarək əllərindən zəmzəm suyu içib ərsəyə gəlmişəm.Mayam pak, ruhum safdır onların ruhu qarşısında.Ruhları şad olsun Babək müəllim kimi, Cəmil Əkbər kimi, Dədə Şəmşir kimi insanların şəxsində.İnsanlıq təlqin etdilər, xeyirxahlıq aşıladılar qəlbimə.Ruhum onların timsalında zənginləşdi.Pərvəriş tapdı, qanadlandı insanlıq dünyasının asimanında havalandı.

 

***

Prof.Dr.Şəhrabanı Allahverdiyeva

Adıyaman Üniversiterti

Fən Ədəbiyyat Fakultəsi

Türk Dili və Ədəbiyyatı Bölümü

 

«Hörmətli alimimiz professor Babək xoca ilə 2009-cu ildə Osmaniyənin Düziçi rayonunda “Qaracaoğlan Saz Yarışması” günlərində görüşüb tanış olmuşduq.  O vaxtdan ünsiyyətimiz ömrünün sonuna kimi davam etdi. Mən Babək xocaya və İlqar xocaya Gazax şivəsi ilə “qağa” deyirdim. Babək xoca böyük qağam, İlqar xoca isə kiçik qağam idi. Bu söz bizim zonaya aid olduğu üçün çox xoşlarına gəlirdi “qağa”  kəlməsi.  Konfranslarda və  xüsusi günlərdə telefonla mütəmadi olaraq əlaqə saxlayıb hal-əhval tuturduq. Babək xocanın səliqəli, ütülənmiş qəşəng  libasını, qara qaşlarının altında gülər üzünü, mənalı baxan qara gözlərini heç vaxt unutmuram. Onları (professor İlqar Cəmiloğlu ilə  birlikdə) bir neçə dəfə çalışdığım Adıyaman Universitetinə də seminar vermək üçün dəvət etmişdim. Hər gəldiklərində ürəyimdə unudulmaz xatirələrlə iz salırdılar. 2 mart2017-ci il tarixində Universitetimizdə Xocalı Soyqırımı ilə bağlı konfrans təşkil etmişdim. Hazırlıq işləri tamam olduqdan sonra məruzəçilər səhnəyə çıxdılar. Tədbir 14.00-da başladı. Sözün giriş qisminə başlamışdılar ki, 14.07-də  qəfildən 5,5 bal gücündə zəlzələ hadisəsi baş verdi. (Adıyaman zəlzələ bölgəsi olduğu üçün ara-sıra 4-5 bal gücündə zəlzələlər olur.) Zəlzələnin təsiri ilə bütün zal bir anda boşaldı. Hamı canını xilas etmək üçün “yarışa girib” özlərini həyətə atırdılar.  Bu minvalla zalda bir neçə azərbaycanlı müəllim qaldı. Buna rəğmən Babək xoca səhnədə oturub Xocalı ilə bağlı soyqırımı anlatmaqda davam edirdi. Bu zaman rektorluqdanəmr gəldi ki, “səhnəni təcili boşaldın!”  Amma Babək xoca ilk çıxışcı olaraq Xocalı qətliamını anlatmaqda davam edirdi.  Az  sonra işıqlar söndürüldü və Gaziantep Konservatoriyasından dəvətli məruzəçilər çıxışlarını yarımçıq bitirmək məcburiyyətində qaldılar. Babək müəllim və İlqar müəllim rektorluqdan gələn əmrə əsasənseminarını tamamlamadan çarəsiz qalıb universitetin kampüsünə çıxdılar. Babək xoca bu səbəblə də belə dedi: “Elə bir nitq söylədik ki, yer, göy titrədi, zəlzələ baş verdi” deyərək zarafatla bu olayı dəyərləndirdi.Babək xoca ilə hər dəfə görüşəndə ??onun yumoristik, zarafatyana söhbətləri ilə qəlbimiz sevinir, könlümüz şad olurdu.Babək müəllimlə bağlı xatirələrim bitib tükənməzdir. Onunla tanış olduğumu ömrümün əlamətdar günü kimi dəyərləndirirəm. Babək müəllimlə  eyni gündə, 9 iyunda anadan olduğum üçün istər-istəməz hər zaman nurlu üzü, səmimiliyi, təbiiliyi ilə xəyalımda canlanaraq qəlbimdə yaşayır. Allah rəhmət eləsin, məkanı cənnət olsun qohumum, böyük qağam Babək Osmanoğluna.»

 

***

Prof. Dr. Cengiz Alyılmaz

Bursa Uludağ Universiteti Fən -Ədəbiyyat Fakültəsinin müəllimi,

Türk Dil Qurumu Elmi Komitəsinin üzvü

 

 «Fanatik çalışması ilə Türk dünyasının birliyi vəbütövlüyü yolunda fövqəladə qeyrət sərf edən, bütün çətinliklərə rəğmən qələm fəaliyyətinibir an dayandırmayan, Prof.Dr. Babək Osmanoğlu Qurbanov, Azərbaycanın yetişdirdiyi məşhur estetikçi, filosof, musiqişünas, sənətkar təbiətli, şair ruhlu alimlərdən biridir. Əsl Azərbaycan Türkü olan professor Babək Osmanoğlu xalqımıza ərməğan etdiyi orijinal, tədqiqatları və fundamental elmi əsərləri ilə Türk dünyasının nadir şəxsiyyətlərindən biri olmaqla, öz ölkəsində eləcə də qardaş Türk Cümhuriyyətlərində böyük hörmət qazanmışdır.»

 

***

Dosent Səhər Atmaca (Zəngilanlı)

Sənətşünaslıq namizədi,

Qəhramanmaraş Sütçü İmam Universiteti,

Gözəl sənətlər fakultəsi musiqi bölümü,

dekan yardımcısı

 

«Sənət dahisi, elm fanatiki: Babək Qurbanov.

Dövlətlərin mədəniyyəti, incəsənəti, ədəbiyyatı onların yetişdirdiyi sənətkarların fantaziyası, ürəyi, biliyi alıntəri ilə ərsəyə gələn möhtəşəm əsərlərini ağır maliyə vəsaiti ilə ucaldılmış abidələr kimi dəyərləndirirəm.Bu sənətkarlar yaşadıqları müddətdə lazımi dəyəri görməsələr də, dünyalarını dəyişdikdən sonra vətəni, xalqı üçün etdikləri savab əməlləri, xidmətlər ilə meydana çıxmağa başladı. Babək Qurbanov istər Azərbaycanda, istərsə də Türkiyədə Ərzurum Atatürk Universitetində və Qaziantep Universitetində musiqi və estetika mövzusunda oxuduğu mühazirələrlə minlərlə tələbə, onlarla magistr və doktorant yetişdirmiş xalqımızın iftixar etdiyi əsl elm xadimi idi. 2017 ilində 25-29 aprel tarixində  Niydə Ömər Xalisdəmir Universitetində keçirilən beynəlxalq simpoziumda Babək müəllimlə daha yaxından tanış olmaq fürsəti əldə etdiyim üçün özümü bəxtəvər hiss edirəm. Çox yardımsevər, gülərüz və sevgi dolu ruha, qəlbə  sahib əsl pedaqoq olduğunu deyə bilərəm. Dəyərli müəllimim professor Babək Qurbanovun yoxluğunu hər zaman qəlbimdə hiss etməkdəyəm. Allah rəhmət eləsin, məkanı cənnət olsun.»

 

***

Rəssam Məhəmməd Əliyev

Sənətşünaslıq namizədi,

Qaziantep Universitetiinin

Gözəl Sənətlər Fakultəsi

 

«Prof. Dr. Babək Qurbanovla  2011-ci ildə Qaziantep Universitetində tanış olmuşuq. O, təvazökar xasiyyəti ilə ilk baxışdan tanış olduğu insanlarda xoş təəssüratlar buraxıb. Deyə bilərəm ki, bu ziyalılıq nümunəsi, indiyə qədər gördüyüm ən keyfiyyətli intellektual biliyə sahib zəkalı bir insan idi. O, əllidən artıq kitab və yüzlərlə elmi məqalələr yazıb. Yazı dili aydın, səlist olduğu qədər, zəngin və peşəkar idi ki, oxuyarkən heyrətlənməmək mümkün deyildi. Bu gün təəssüf ki, aramızda yoxdu. Hərdən yadıma düşəndə ??darıxıram, kədərlənirəm, qəmlənirəm. Məkanın cənnət olsun möhtərəm insan.   Allah rəhmət eləsin qiymətli Babək müəllim. Hər zaman nurlu xatirən ürəyimizdə daima yaşayacaq ey nəcib, əziz insan.»

 

Eda Özdemir Kürümlüoğlu Gaziantep

Konservatoriyasının III kurs tələbəsi

 

«Gaziantep konservatoriyasının müəlimlərinin iftixar etdiyi professor, doktor Babək Qurbanovla görüşmək, bu məşhur pedaqoqun tələbəsi olmaq mənə nəsib olmasa da, onu tanıyan müəllimimizin dilindən xoş xatirələrlə zəngin fikirlərini öyrəndikcə çox heyfslənirəm. Tələbə olduğum üçün Babək xocanın bilik və təcrübələrindən faydalanmağı çox  istərdim. Elmə, fəlsəfəyə, sənətə bu qədər önəm verən bu qədər dərin savadlı müəllimi itirdiyimiz üçün çox kədərlənirəm. Kaş onun həyat və bilik fəlsəfəsindən bəhrələnəydik. Allah rəhmət eləsin»

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(22.08.2024)

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı sizə şair və tərcüməçi Səlim Babullaoğlunun təqdimatında XX əsr yəhudi şeiri nümunələrini təqdim edir. Bu gün Mixal Qovrinin yaradıcılığı ilə tanış olacaqsınız.

 

Mixal Qovrin (1950) –  şairə, yazıçı, esseist, teatrşünasdır. Tel-Əvivdə və Parisdə ədəbiyyat və teatr təhsili alıb, İsrailin müxtəlif tədris müəssələrində teatr sənətindən dərs deyib.  İki roman, üç şeir, “Dənidzə hərəkət” xronikal şərh, eləcə də Jak Derrida və Devid Şapiro ilə birgə “Üç dua” esse kitabının müəllifidir. Qüdsdə yaşayır.

 

 

 

Hannoverdə dəmir yolu platformasındakı
ata və anamın uzaqlaşan obrazı

 

 Eyni çemodanlar və qatarlar...
Siqaretin və sobanın tüstüsü eyni qaranlığa dalırlar.

Qaranlıq zülmətə düşür durmadan.

Onlar stanasiyada elə şəffaf, aydındırlar ki.
Fani uçurum onların sahillərini ağuşuna aldı.

Necə edim ki, o çemodanların
qulpundan yapışa bilim.

 

 

 

 

 

***

Uçuş  yuxusu həmişə bizimlədir
quyruq rudimenti kimi.
Sirli bir ehtiras şahin lələklərindən doğulan,
hələ görkəm almamış qanadların
pərvazını hərəkətə gətirir qaranlıqda.

 

 

 

 

 

Zərif və bərk formalar;
Kim deyir ki, bərkdir bərk
və zərif də zərifdir,
və giriş nədir,
nədir sadaqət,
zərifin əvvəlindəki
cilalanmış bərkliyin nöqtəsi hardadır?

 

 

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

 

(22.08.2024)

 

Bu gün gənc şair Taleh Mansurun doğum günüdür, 37-ci mövlududur.  “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı onu təbrik edir və bir neçə şeirini oxucularının ixtiyarına verir.

Taleh Mansur 1987-ci il avqust ayının 22-də Qazaxda doğulub. “Azərbaycan” Universitetinin məzunudur.
Poeziyaya erkən yaşlarından maraq göstərib. 2012-ci ildə Azərbaycan Respublikası Gənclər və İdman Nazirliyi tərəfindən maliyyələşdirilən və Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyi tərəfindən həyata keçirilən “Bölgələrdə yaşayan yaradıcı gənclərlə görüşlər” adlı layihə çərçivəsində “Bölgələrdən səslər” kitabında şeirləri dərc olunaraq ilk dəfə ölkə səviyyəsində geniş oxucu kütləsinin nəzərinə çatdırılıb. Hazırda dövri mətbuat səhifələrində şeirləri ilə mütəmadi çıxış edir.

Taleh Mansur həm də bacarıqlı naşirdir, “Ulduz” jurnalında çalışır, Baş redaktor  Qulu Ağsəs demiş, jurnalın sütunlarından biridir.

 

 

Qalmır

 

Üzürəm taleyin, bəxtin əksinə,

Xəyalım düşüncə selində qalmır.

Ahımı küləklər çəkir köksünə,

Nəfəsim dünyanın yelində qalmır.

 

Ömür nə haydadı, dünya nə hayda?

Özüm daxmadayam, adım sarayda.

Qorxağın kəməri olsa nə fayda,

Onsuz da şalvarı belində qalmır.

 

Tikanlı söz demə, batır kağıza.

Ürəyin hər sözü çatır kağıza.

Gec, ya tez özünü atır kağıza,

Yaxşı söz şairin dilində qalmır.

 

Gedənlər Tanrının özüylə gedir.

Bir kəlmə "Gəl mənə" sözüylə gedir.

Ocaq da qoşulub közüylə gedir,

İstisi, tüstüsü külündə qalmır.

 

Uduzur axırda söz udan adam.

Kor olur gözünü unudan adam.

Neynəsin gül tutan, əl tutan adam? -

Əl ətri, gül ətri əlində qalmır.

 

Dənizin, torpağın tanış damlası,

Məhəbbət damlası, barış damlası.

Tanrıdan gəlsə də yağış damlası,

Süzülür, bəndənin telində qalmır.

 

 

Sözdü də, qalacaq...

 

Bəlkə də, yağışlar yağmamalıydı,

Buludlar könlünə dəydi ki, yağsın.

Damcılar ovcuma sığmamalıydı,

Uşaq paltarını geydi ki, sığsın.

 

Bir eşqin haqqını min insan verər,

Ən doğru cavabı düz susan verər.

İldırım düşdüyü yerdə can verər,

Neynəsin, ay bulud, göydü ki, çaxsın?

 

Dağların zirvəsi düzə baxmadı,

Baxışı buz tutdu bizə baxmadı.

Gözləri bir yerdə sözə baxmadı,

Axırda birini qıydı ki, baxsın.

 

Ağrılar sonuncu mənzilə qalmaz,

İçər göz yaşını, bir gilə qalmaz.

Dünyanın gecəsi hamilə qalmaz,

Zülməti qısırdı, Aydı ki, doğsun?

 

Sevdalı adamın izləndi eşqi,

Gizlənqaç oynadı, sözləndi eşqi,

Yumdu gözlərini gizləndi eşqi,

Bir ömür günləri saydı ki, çıxsın.

 

Xərclədi bu adam ömrü, qədəri,

Qazancı nə oldu, yoxdu qədəri...

Gah saçı töküldü, gah alın təri,

Başından tökülən nəydi ki, yığsın?

 

Şeirimi işıq bil, çıraqda saxla,

Gələr qara günlər, bük, ağda saxla.

Dilində saxlama, dodaqda saxla,

Sözdü də, qalacaq, meydi ki, axsın?

 

 

Yaz

 

Ay doğma daş, yad daşımı,

Barmaq dözməz, biləklə yaz.

Başdaşıma yaddaşımı

Yağışla yaz, küləklə yaz.

 

Qədəh dolu, misra yarı.

Ürək simdi, misra sarı.

Quşqanadlı misraları,

Qələmlə yox, lələklə yaz.

 

Görmə gözlə seziləni.

Düzmə hər cür düzüləni,

Barmağından süzüləni,

Xəlbir götür, ələklə yaz.

 

Yersiz olma, yerinə düş,

Sərin olma, sərinə düş.

Dərdin varsa, dərinə düş,

Dərin dərdi fələklə yaz.

 

Bir ah çəkməz min ah yazan.

Danış barı, din, ah yazan.

Ay boynuma günah yazan,

Yazdığını mələklə yaz.

 

Eşidirəm kar qışı da,

Boranı da qar, qışı da.

Məni tutan qarğışı da

Xoş arzuyla, diləklə yaz.

 

Allah, məni qınıma çək,

Yetim dərdi canıma çək,

Əvvəlimi sonuma çək,

Kəfənimi bələklə yaz.

 

 

Həsrət

 

Bu şəhərə gələn gündən şirin yuxum acı olub,

Bal yuxumun ləzzətini

Kəndimizdə arıların pətəyində unutmuşam.

Yadaşımda xatirəsi dağdan uca

Yastı-yastı təpələrin ətəyində unutmuşam,

Ya da arxın üstündəki

Salxım söyüd kötüyündə unutmuşam.

Bu şəhərə gələn gündən

kəndimizin gecələri gəlib girir yuxuma.

Görürəm ki, xəlvət bilib

Ay işığında çimir kəndin zil qaranlıq gecəsi...

Hamı yatıb yuxuları şipşirindi, nabat kimi,

qənd kimi,

Adamların yuxuları bərq vurur

Ay işığında bir nağıllı kənd kimi.

Görürəm ki, bağımızda ağacların budaqları

bir anadil nəğməsini çiçəkləyib.

Ah anadil!

Bezmədinmi min illərin ağrısına-acısına

                        nəğmə qoşub oxumaqdan?

Bir gecə də şair balan

                        düzüb-qoşan sözdən oxu.

Ah çəkirəm dərin-dərin,

Ürək dözmür, bəsdi dərin oxuduğun,

Qurban olum, o nəğməni

                    bir dəfə də üzdən-üzdən oxu.

Aman Allah, yuxuya bax!

Bir gör mənim ürəyimindən nələr keçir?

Gündüz məni uşaq kimi ağlar qoyan xatirələr,

Gecə gəlib yuxularda xəyalımdan

üzü-gözü gülər keçir.

Çoxu bilmir ömrüm-günüm necə keçir?

Yaşadığım gecələri

Səhərlərdə qocalıram.

Mən bir kənddə göz açmışdım,

O kəndə də ölməliydim,

Nə oldu ki, indi gəlib yad şəhərdə qocalıram?

Nədir məni qaçaq salan bu şəhərdən?

Kəndimizin əl çatmayan

                sıldırımlı yuxusuna çəkilmişəm?

Nə çıxacaq bu gördüyüm yuxulardan,

Qatar-qatar yuxulara əkilmişəm?

Bir kimsəyə üzüm gəlməz,

Ürəyinin döyündüyü

                 kəndimizə qurban olum, ay ana,

Bilirsənmi bu buz şəhər kəndimizdən

                 neçə sevgi uzaqdadı?

Bilirsənmi bu həsrətlər şəhərindən

                 çox sevgilər uzaqdadı?

Doğma deyil buraların küləkləri,

Sənin kimi sığal çəkmir saçlarıma

Nə yağışı, nə soyuğu,

nə də qarı.

Sızıldatmır ruhumdakı kövrək-kövrək duyğuları

İstəmirəm sovqat-filan,

Kənddən mənə yağış göndər bir buludluq,

Külək göndər bir udumluq.

Qar yağanda qar payımı göndər mənim.

Yığ beşiyə oxşamanı,

Körpə vaxtı şirin-şirin uyuduğum,

Bərbəzəkli çarpayımı göndər mənim. 

 

 

Düşür

 

Görünmür yanaqda xalın qarası,

İzn ver telini qaldırım, düşür.

Sənin saçlarına yağış damlası,

Mənim ürəyimə ildırım düşür.

 

Yanıma-yörəmə uzaq dəyəndə,

Qara gözlərimə üz ağ dəyəndə.

Sənin yanağına sazaq dəyəndə

Mənim dağlarıma ilk qarım düşür.

 

Məhəbbət dolusu ürək istəsən,

Saçını dağıdan külək istəsən,

Tanrıdan nə zaman kömək istəsən,

Göydən qollarına qollarım düşür.

 

Astagəl könlünə yeyin düşürəm,

Sən gəlin olanda bəyin düşürəm.

Desələr, kiminəm, nəyin düşürəm?

Denən ki, doğmaca öz yarım düşür.

 

 

Oluramdan olarama...

 

Ürəyim dünyanın içində deyil,

Köçüm adamların köçündə deyil,

Yuxuda şərabı içəndə deyil,

Yuxumu yozanda sərxoş oluram.

 

Canımda can verir, Ya Rəbb, duyğular,

Qızılgül qoxulu-gülab duyğular,

Ruhumu axmalı şərab duyğular

Yolunu azanda sərxoş oluram.

 

Məni seçən sözü seçib yazmıram,

Hər sözün başından keçib yazmıram,

Mən heç vaxt şeiri içib yazmıram,

Mən şeir yazanda sərxoş oluram.

 

Məni unudanın gəlməz yadına

Mən ona doğmaydım, döndüm yadına.

Şərab atəşinə, şərab oduna

Badələr qızanda sərxoş oluram.

 

Göz yaşı üzümə güləndə içdim,

Ayılıb özümü biləndə içdim,

Şərabı dünyaya gələndə içdim,

Qəbrimi qazanda şərxoş olaram.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(22.08.2023)