Super User
“ASAN xidmət” ölkə üzrə növbəti ilkə imza atıb!
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Vətəndaşlara Xidmət və Sosial İnnovasiyalar üzrə Dövlət Agentliyi İSO 56002:2021 “İnnovasiyalar üzrə İdarəetmə Sistemi” beynəlxalq sertifikatına layiq görülüb.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, sözügedən sertifikatı ölkəmizdə ilk dəfə Dövlət Agentliyi əldə edib. Standartın alınması Dövlət Agentliyində innovasiya ekosisteminin beynəlxalq standartlara uyğun formalaşdırılmasının göstəricisidir.
Sertifikat Beynəlxalq Standartlar Təşkilatında (İSO) akreditasiya olunmuş Türkiyə Standartlar İnstitutu tərəfindən verilib.
Dövlət Agentliyində formalaşdırılan innovasiyalar “ASAN xidmət” mərkəzlərində vətəndaşlara göstərilən dövlət xidmətlərinin daha effektiv və keyfiyyətli təşkili, həmçinin vətəndaşların dövlət xidmətlərinə əlçatanlığının təmin edilməsi məqsədilə tətbiq olunur.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(10.12.2024)
Respublika Gənclər Kitabxanasında 10 Dekabr – Beynəlxalq İnsan Hüququları Günü ilə əlaqədar silsilə materiallar hazırlanıb
Dekabrın 10-u dünyada Beynəlxalq İnsan Hüquqları Günü kimi qeyd olunur. “Bütün insanlar azad və bərabərdir” tezisinə əsaslanan Birləşmiş Millətlər Təşkilatının (BMT) Baş Assambleyası 10 dekabr 1948-ci ildə bu günü Beynəlxalq İnsan Hüquqları Günü olaraq qəbul etmişdi.
Beynəlxalq İnsan Hüquqları Günü münasibətilə Cəfər Cabbarlı adına Respublika Gənclər Kitabxanasının əməkdaşları tərəfindən eyniadlı biblioqrafik icmal, ənənəvi və virtual sərgi hazırlanıb.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalına kitabxanadan verilən məlumata görə, materiallarda Beynəlxalq İnsan Hüquqları Gününün təsis edilməsi haqqında məlumat, ölkəmizdə bu istiqamətdə imzalanan rəsmi sənədlərin tam mətni təqdim edilir. Dünyada və ölkəmizdə insan hüquqlarının müdafiəsi istiqamətində görülən işlər, aparılan islahatlar, Azərbaycanda 1998-ci ildə Ulu Öndər Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə Şərqdə ilk dəfə olaraq ölüm cəzasının ləğv edilməsi, Ombudsman təsisatının yaradılması, Azərbaycanın bir sıra hüquqi aktlara qoşulması haqqında məlumat verilir.
Kitabxananın rəsmi saytında yerləşdirilən https://ryl.az/funds/biblioqrafik-icmal biblioqrafik icmalda “Müstəqilliyimiz əbədidir : çıxışlar, nitqlər, bəyanatlar, müsahibələr, məktublar, məruzələr, müraciətlər, fərmanlar”, “Demokratiya dərsləri”, “Azərbaycan Respublikasında beynəlxalq müqavilələrin implementasiyasının konstitusiya əsasları”, “İnsan Hüquqları Komitəsi : nəzəri və praktiki problemlər: dərs vəsaiti”, “İnsan hüquq və azadlıqları ümumbəşəri dəyərlər sistemində: müasir çağırışlar və təhdidlər”, “Qadın hüquqlarının müdafiəsi: beynəlxalq və milli aspektlər”, “Beynəlxalq insan hüquqları hüququnun implementasiyası və tətbiqi sistemləri: orqanlar və mexanizmlər” kimi Azərbaycan, ingilis və rus dillərində 30-dan artıq kitabın biblioqrafik təsviri və qısa annotasiyası təqdim edilir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(10.12.2024)
Ankarada Şah İsmayıl Xətai irsinə həsr olunmuş tədbir keçirilib
Türkiyə-Azərbaycan Dərnəkləri Federasiyasının (TADEF), “Azaflı” Azərbaycan Sosial Dəstək və Mədəniyyət Dərnəyinin və Türk Dünyası Mədəniyyət Mərkəzinin təşəbbüsü ilə Ankarada “Şah İsmayıl Xətai: ömür yolu və irs” mövzusunda tədbir keçirilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalına Diasporla İş Üzrə Dövlət Komitəsindən verilən məlumata görə, tədbirdə iki qardaş ölkənin diplomatları, alimləri, ekspertləri və ictimaiyyət nümayəndələri iştirak edib.
Türk Dünyası Mədəniyyət Mərkəzinin və “Azaflı” Azərbaycan Sosial Dəstək və Mədəniyyət Dərnəyinin rəhbəri Arzuman Azaflı çıxışında Şah İsmayıl Xətai şəxsiyyətinin uzun müddət Türkiyədə səhvən İran və farslarla əlaqələndirildiyini qeyd edib. Onun sözlərinə görə, vahid Azərbaycan dövlətinin əsasları Səfəvilər dövlətinin banisinin adı ilə bağlıdır. “Şah İsmayıl Azərbaycan dilinin statusunu dövlət dili səviyyəsinə qaldırdı, ana dilində Xətai təxəllüsü ilə lirik və epik şeirlər yazdı”, - deyən Arzuman Azaflı tarixi həqiqətləri təhrif etməməyə çağırıb.
Ankara Universitetinin professoru Abdulla Gündoğdu Şah İsmayıl Xətaini bütün bölgənin tarixində dərin iz qoymuş şəxsiyyət adlandırıb.
Tədqiqatçı-yazar Dilqəm Əhməd Səfəvilər dövlətinin irsinə görkəmli Azərbaycan ziyalılarının münasibətindən danışıb. Qeyd edib ki, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qurucularından olan Məhəmməd Əmin Rəsulzadə Səfəvilər dövlətinin özəyini türklərin təşkil etdiyini vurğulayıb. “Səfəvilər dövlətində rəsmi yazışmalar Azərbaycan dilində aparılırdı. Türk dili həm də hökmdarlar arasında ünsiyyət vasitəsi olub”, - deyə tədqiqatçı bildirib.
Tədbir Şah İsmayıl Xətainin sözlərinə yazılmış musiqili kompozisiyaların ifası ilə başa çatıb.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(10.12.2024)
“YAŞAT” Fondunun yaranmasından 4 il ötür
“YAŞAT” Fondunun 4 illik fəaliyyətinə dair mətbuat konfransı təşkil olunub.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, öncə Fondun 4 illik fəaliyyətinə dair videoçarx nümayiş etdirilib.
Ardınca “YAŞAT” Fondunun rəhbəri, Qarabağ qazisi Elvin Hüseynov hesabat xarakterli təqdimatla çıxış edib.
Təqdimatda “YAŞAT” Fondu tərəfindən müvafiq istiqamətlərdə şəhidlərimizin ailə üzvləri və yaralılarımız üçün həyata keçirilən dəstək tədbirləri, reallaşdırılan layihələrə dair statistik məlumatlar əks olunub.
Sonda media nümayəndələrinin sualları cavablandırılıb.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin 8 dekabr 2020-ci il tarixli Fərmanı ilə “YAŞAT” Fondu yaradılıb. Fondun əsas məqsədi şəhid ailələrinin və hərbi əməliyyatlar nəticəsində əlilliyi müəyyən olunmuş şəxslərin sosial müdafiəsi sahəsində dövlət tərəfindən həyata keçirilən tədbirlərə əlavə dəstək verilməsi istiqamətində vətəndaş cəmiyyəti təşəbbüslərinin reallaşdırılması üçün müvafiq platformanın yaradılması, bu sahədə şəffaflığın, hesabatlılığın və ictimai nəzarətin təmin edilməsidir.
“YAŞAT” Fondunun hesabatları və xərclənən vəsaitlərlə bağlı ətraflı məlumatı yashat.gov.az rəsmi internet saytının Hesabatlar (https://yashat.gov.az/report/tableau) bölməsindən əldə etmək mümkündür.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(10.12.2024)
Azərbaycan filmi Beynəlxalq Buddist Film Festivalında Qran-Pri mükafatına layiq görülüb
Rejissor Kseniya Laqutinanın çəkdiyi “Ayıpəncəsi tarlasında torağaylar” Azərbaycan filmi Tuvanın paytaxtı Qızılda keçirilən Buddist Beynəlxalq Film Festivalında Qran-Priyə layiq görülüb.
AzərTAC xəbər verir ki, film mühüm seçim etməli olan bir neçə qəhrəmanın taleyindən bəhs edir.
Tuvalı Orlan Oyun “Sarbaşkınnar” filminə görə ən yaxşı rejissor seçilib, Qırğızıstandan “Yer” filmi isə münsiflər heyətinin xüsusi mükafatına layiq görülüb.
Anuparna Roy “Çaya tərəf qaç” (Hindistan) filminə görə “Ən yaxşı ssenari” nominasiyasının qalibi olub.
Buddist Beynəlxalq Film Festivalı 2022-ci ildən Tuvada keçirilir. Bu il festivalda doqquz ölkədən nümayəndələr iştirak edib.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(10.12.2024)
TÜRKSOY-a üzv ölkələrin məktəbliləri arasında keçirilən rəsm və inşa müsabiqələrinin qalibləri mükafatlandırılıb
Türk dünyasının ortaq dəyərlərini və mədəni irsini gənc nəslə tanıtmaq məqsədilə TÜRKSOY-a üzv ölkələrin məktəbliləri arasında rəsm müsabiqəsi keçirilib. Dekabrın 9-da Vaqif Mustafazadə adına 2 nömrəli Uşaq İncəsənət Məktəbində müsabiqə qaliblərini mükafatlandırma mərasimi olub.
AzərTAC xəbər verir ki, qonaqlar əvvəlcə gənc rəssamların sərgilənən əsərləri ilə tanış olublar.
Tədbirdə çıxış edən TÜRKSOY-un Baş katibi Sultan Raev Türk dünyasının gələcəyinin memarları olacaq gənclərə xüsusi diqqət yetirildiyini vurğulayıb. O, bu istiqamətdə həyata keçirilən layihələrin gənclərin milli dəyərlərə və incəsənətə marağını artırmağı hədəflədiyini bildirib.
Sultan Raev TÜRKSOY tərəfindən Türkmənistanın Anev şəhərinin 2024-cü il üçün “Türk dünyası mədəniyyət paytaxtı” elan edildiyini və böyük türkmən şairi Məhtimqulu Fəraqinin 300 illiyi münasibətilə xüsusi tədbirlərin keçirildiyini diqqətə çatdırıb. O, Azərbaycan, Qırğızıstan, Qazaxıstan, Özbəkistan, Türkmənistan və Türkiyədən məktəblilərin qatıldığı müsabiqələrin gənclərin yaradıcılıq potensialını üzə çıxarmaq və milli dəyərləri gələcək nəsillərə çatdırmaq baxımından əhəmiyyətli hesab edildiyini qeyd edib.
TÜRKSOY-un Baş katibi diqqətə çatdırıb ki, görkəmli türkmən şairi Məhtimqulu Fəraqini əks etdirən kompozisiya və “Türk dünyası və Türkmənistan gənc rəssamların gözü ilə” mövzusunda keçirilən rəsm müsabiqəsi gənclərin mədəni irsə olan marağını artırmaqla yanaşı, Türk dünyasının vəhdətinə xidmət edən mühüm addımlardandır.
Bakı Şəhər Mədəniyyət Baş İdarəsinin rəisi İbrahim Əliyev TÜRKSOY-un artıq ikinci ildir ki, gənc rəssamlarla bağlı müsabiqələr keçirdiyini bildirib. O, builki tədbirin Şərqin böyük mütəfəkkiri və şairi Məhtimqulu Fəraqinin anadan olmasının 300 illiyinə həsr edildiyini diqqətə çatdırıb.
İbrahim Əliyev tədbirin gənc nəslin milli ruhda tərbiyəsinə, onların milli dəyərlərimizi daha dərindən mənimsəməsinə mühüm töhfə verdiyini vurğulayıb. O, belə tədbirlərin türk dövlətlərinin birliyini möhkəmləndirmək və milli irsimizi qorumaq baxımından əhəmiyyətli olduğunu vurğulayıb.
Sonra şagirdlərin ifasında konsert proqramı təqdim edilib.
Daha sonra TÜRKSOY-a üzv ölkələrin məktəbliləri arasında keçirilən rəsm və inşa müsabiqələrinin qaliblərini mükafatlandırma mərasimi olub. Qaliblər xüsusi diplom və qiymətli hədiyyələrlə mükafatlandırılıb.
Tədbirin yekununda çıxış edənlər müsabiqənin yüksək səviyyədə təşkilini və gənclərin yaradıcılıq sahəsində göstərdikləri nailiyyətləri təqdir ediblər. Bildirilib ki, bu cür tədbirlər gənclərin milli-mədəni dəyərlərimizə bağlılığını artırmaqla yanaşı, Türk dünyasının birliyinə xidmət edən mühüm təşəbbüslərdən biridir.
Müsabiqə iştirakçıları və qaliblər Türk dünyasının ortaq dəyərlərinə həsr olunmuş belə tədbirlərdə iştirak etməyin onlar üçün böyük stimul və fəxr hissi yaratdığını qeyd ediblər.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(10.12.1024)
Görkəmli Qırğız yazıçısı, TÜRKSOY-un Baş katibi Sultan Rayevin “Daşqın” kitabının təqdimatı keçirilib
Dekabrın 9-da Bakıda Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunda görkəmli Qırğız yazıçısı, TÜRKSOY-un Baş katibi Sultan Rayevin “Daşqın” kitabının təqdimatı keçirilib.
AzərTAC xəbər verir ki, tədbirdə çıxış edən Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun prezidenti Aktotı Raimkulova qurumun fəaliyyəti barədə ətraflı məlumat verib. O bildirib ki, Fond ümumtürk irsinin, xüsusilə maddi və qeyri-maddi mədəni irs nümunələrinin qorunması istiqamətində fəaliyyət göstərir.
“Bu, Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondu tərəfindən hazırlanmış 17-ci kitabın təqdimatıdır. Kitabı Rəbiqə Nazimqızı tərcümə edib. Təşkilatın prioritet istiqamətlərindən biri də türk xalqlarının görkəmli şəxsiyyətlərinin zəngin irsinin gələcək nəsillərə ötürülməsidir. Fond bu yöndə “Türk dünyasının görkəmli şəxsiyyətləri”, “Türk dünyasının ədəbi inciləri”, “Türk dünyasının elmi inciləri” adlı 3 kitab seriyası təsis edib. Parisdə dekabrın 13-də Mahmud Kaşğarinin “Divanü lüğat-it-türk” əsərinin 950 illiyi UNESCO səviyyəsində qeyd olunacaq. Konfransda Azərbaycan, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Türkiyə, Özbəkistan, Türkmənistan, Macarıstan və digər ölkələrdən alimlər, tədqiqatçılar, dövlət və beynəlxalq təşkilatların nümayəndələri bir araya gələcəklər”, - deyə A.Raimkulova əlavə edib.
Azərbaycan Respublikasının mədəniyyət naziri Adil Kərimli çıxışında qeyd edib ki, Azərbaycan xalqı Türk dünyasının böyük oğlu Çingiz Aytmatovun yaradıcılığına dərin hörmətlə yanaşır. “Bu il Bakıda artıq ikinci dəfə Qırğızıstanın görkəmli ədəbiyyat nümayəndəsi TÜRKSOY-un Baş katibi Sultan Rayevin kitabının təqdimatına toplaşmışıq. Azərbaycan Mədəniyyət Nazirliyi və Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondu birgə bir sıra layihələr reallaşdırır. Bu bizim birgə həyata keçirdiyimiz növbəti layihədir. Əminəm ki, gələcəkdə belə layihələrin sayı daha çox olacaq”, - deyə nazir vurğulayıb.
Tədbirdə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının prezidenti akademik İsa Həbibbəyli, Qırğızıstanın Azərbaycandakı səfiri Maksat Mamıtkanov, Xalq yazıçısı Çingiz Abdullayev, Azərbaycan Atatürk Mərkəzinin direktoru akademik Nizami Cəfərov çıxışlarında Sultan Rayevin “Daşqın” əsəri barədə fikirlərini bölüşüblər.
Bildirilib ki, Azərbaycanda Türk dünyasının yazıçılarının əsərlərinə daim maraq olub. Bu günlərdə Bakıda türk xalqları ədəbiyyatının yeni məzmun və ideyalarla zənginləşməsində böyük xidmətləri olan, ümumtürk dünyasının parlaq simalarından biri Çingiz Aytmatova həsr olunmuş böyük görüş keçiriləcək.
Diqqətə çatdırılıb ki, Sultan Rayevin “Daşqın” əsərində “Nuhun tufanı yeni dövrdə baş versə nələr olar” axtarışında fikirlər irəli sürülüb. Kitabda əslində Nuhun tufanın müasir zamanda baş verdiyini göstərilir. Belə ki, hazırda insanlar suya deyil, internetə qərq olub boğulurlar. Kitabda, həmçinin süni intellektin gətirdiyi problemlər araşdırılır.
Milli Məclisin deputatı Cavanşir Feyziyev çıxışında deyib ki, Manas kimi min yaşlı zəngin ədəbi-bədii irs üzərində boy atmış müasir qırğız ədəbiyyatı XX əsr dünya ədəbiyyatına Çingiz Aytmatov kimi nəhəng düha sahibini bəxş etdi. “Düşünmək olardı ki, qırğız ədəbiyyatı artıq öz sözünü deyib. Ən azı Ç.Aytmatovdan sonra müasir qırğız ədəbiyyatında yeni söz demək çox böyük cəsarət tələb edəcəyindən yeni möcüzə gözləmək ağıllara gəlməzdi. Amma möcüzə baş verdi, Sultan Rayev özündə bu cəsarəti tapdı və kifayət qədər uğurlu bir şəkildə öz ədəbi dəst-xətini Türk dünyası ədəbiyyatının rəqabət meydanına çıxara bildi. Sultan Rayev nə Manas yazdı, nə də Aytmatov üslubunu təkrar etdi. O yazdığı romanlarla hörmətli akademik İsa Həbibbəylinin “magik realizm” adlandırdığı ən müasir ədəbi trendinin altında öz imzasını atdı. Bu imza olduqca möhtəşəmdir və bütün Türk dünyasına Sultan Rayevlə fəxr etmək imkanı qazandırıb", - deyə Cavanşir Feyziyev əlavə edib.
“Daşqın” əsərinin müəllifi Sultan Rayev çıxışında kitabın ərsəyə gəlməsində dəstəyi və əməyi keçən hər kəsə təşəkkür bildirib.
Daha sonra Bakı Bələdiyyə Teatrının aktyoru, Əməkdar artist Hüsniyyə Mürvətova “Daşqın” romanından bir parçanı oxuyub.
Tədbirdə Azərbaycanın dövlət və hökumət rəsmiləri, deputatlar, Qırğızıstan səfirliyinin, eləcə də ölkəmizdə akkreditə olunmuş diplomatik korpusun təmsilçiləri, elm, mədəniyyət xadimləri və ictimaiyyət nümayəndələri iştirak ediblər.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(10.12.2024)
Heydər Əliyev Mərkəzində “Yenidən doğulmuş gözəllik” adlı sərgi açılıb
Dekabrın 9-da Heydər Əliyev Mərkəzində nigeriyalı heykəltaraş Dotun Populanın (DotunPopoola) “Yenidən doğulmuş gözəllik” (Reclaimed Beauty) adlı fərdi sərgisinin açılışı olub.
AzərTAC xəbər verir ki, Heydər Əliyev Fondunun vitse-prezidenti Leyla Əliyeva tədbirdə iştirak edib.
Sərginin açılış mərasimində çıxış edən Heydər Əliyev Mərkəzinin direktoru Anar Ələkbərov deyib ki, Afrika incəsənəti dünyada çox məşhurlaşıb. Bildirilib ki, Heydər Əliyev Mərkəzində Dotun Populanın 30-a yaxın əsəri sərgilənir və bu əsərlər 2025-ci ilin oktyabrınadək Mərkəzdə təqdim olunacaq. “Əminəm ki, Heydər Əliyev Mərkəzinə gələn qonaqlar bu əsərləri çox bəyənəcəklər”, - deyə Anar Ələkbərov qeyd edib.
Heydər Əliyev Mərkəzinin direktoru diqqətə çatdırıb ki, bu sərgi Mərkəzdə 2024-cü ildə təşkil olunan çoxsaylı sərgilərin sonuncusudur. O, Mərkəzdə açılan sərgilərdə fəal təmsil olunduqlarına görə iştirakçılara təşəkkürünü bildirib.
Heydər Əliyev Mərkəzində belə bir sərginin açılmasından məmnunluğunu ifadə edən nigeriyalı heykəltaraş Dotun Popula sərgidə heykəltaraşlıq nümunələrinin və digər əsərlərinin nümayiş olunduğunu söyləyib.
“Təkrar emal olunmuş metal hissələrdən düzəltdiyim heykəllər sosial şəbəkələr üçün platforma rolunu oynayır. Mənim bədii yanaşmamın əsasında incəsənətin transformasiyada katalizator rolu oynadığını, sosial-mədəni landşaftın öyrənilməsi üçün bir alət olduğunu, yenidənqurmada vasitəçiyə çevrildiyini, ekoloji deqradasiyaya etiraz forması kimi çıxış etdiyini ifadə edən inamım dayanır”, - deyə heykəltaraş bildirib.
Sonra tədbir iştirakçıları Mərkəzin foyesində və parkında sərgilənən eksponatlara baxıblar.
Tədbir çərçivəsində Heydər Əliyev Mərkəzində ətraf mühitin qorunmasına çağırış edən MAMA “Ana təbiət” (Mother Nature) beynəlxalq incəsənət layihəsinə və “Öz töhfəni ver!” (Participate!) sərgisinə də baxış keçirilib.
BMT-nin İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər Konfransının 29-cu sessiyası (COP29) günlərində fəaliyyətə başlayan MAMA “Ana təbiət” beynəlxalq incəsənət layihəsinin ideya müəllifi Heydər Əliyev Fondunun vitse-prezidenti Leyla Əliyevadır. Ekspozisiyada rəqəmsal instalyasiya, rəsm, qrafika və heykəltaraşlıq nümunələri daxil olmaqla, ümumilikdə 120-dən çox əsər təqdim olunur.
Qeyd edək ki, Dotun Populanın sayca 7-ci fərdi sərgisi Azərbaycanda “Yaşıl dünya naminə həmrəylik ili”nə təsadüf edərək ətraf mühit və iqlim dəyişmələri mövzusu ilə səsləşir. Heykəltaraş əsərlərini ənənəvi materiallardan deyil, sənaye tullantılarına çevrilmiş metal hissələrdən hazırlayır. Həmin metal parçaları isə müxtəlif insanlar tərəfindən ianə edilən materiallardır. Müəllifin sözlərinə görə, sərgilərdə hər bir şəxsin incəsənət üçün bağışladığı töhfəni görməsi bu əsərlərə daha da cəlbedicilik qatır.
Dotun Populanın bədii təqdimatında insan, heyvanlar aləmi, nəqliyyat vasitələri və s. vasitəsilə iqlimin qorunmasına çağırış duyulur. Müəllifin yaratdığı əsərlər tullantıya çevrilmiş “heç nə”dən zövq oxşayacaq gözəl sənət nümunələri yarada bilən insan təxəyyülünə olan bir alqışdır.
Xatırladaq ki, Dotun Popula müxtəlif incəsənət sərgilərində, həmçinin 2019-cu ildə Qətərdə keçirilən Metal Sənəti Sərgisində, 2020-ci ildə Hindistanın Qucarat ştatında reallaşan Qlobal İncəsənət Festivalında, 2021-ci ildə Türkiyədə “Birlikdə var olmaq” (Coexistence) və digər sərgilərdə Nigeriyanı təmsil edib. Populanın“Dubay Ekspo 2020” sərgisində Nigeriya pavilyonunun mərkəzi səhnəsində ucaldılmış hibrid heykəltaraşlıq əsəri də ziyarətçilərin marağına səbəb olmuşdu.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(10.12.2024)
“O, heç vaxt gəlməyəcək...” - Asif Mərzilinin hekayəsi
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ədəbiyyat qəzet” ilə birgə ƏDƏBİYYATIMIZI SEVDİRƏK layihəsində bu gün sizlərə Asif Mərzilinin hekayəsi təqdim edilir.
..Müharibə təzə başlamışdı. Ordumuz Füzuli istiqamətində bir neçə kəndi və əsas yüksəkliklərdən birini düşməndən azad etmişdi. Cəbhədən hər gün döyüş xəbərləri gəlirdi...
*
Yurdlarımız ermənilər tərəfindən işğal ediləndə Nərgiz də, həyat yoldaşı Nadir də hələ orta məktəbdə oxuyurdular. İndi onlar ailə sahibi idilər. Və Nadirin həmişə ən böyük arzusu ermənilərlə üz-üzə döyüşmək idi. O, müharibə başlayan kimi də döyüşə yollanan ilk könüllülərdən olmuşdu. O peşəkar snayperçi idi, hərbi xidmət illərində yaxşı təcrübə qazanmışdı. Müharibəyə gedəndə isə, Nərgizə bərk-bərk tapşırmışdı ki, uşaqları soruşsa, desin ki, guya Bakıda tikintidə işləməyə gedib, tezliklə qayıdacaq.
*
Artıq on gün olardı, cəbhədə ağır döyüşlər gedirdi. Tez-tez telefonla danışardılar, amma son üç gündə Nadirlə danışa bilməmişdi. Telefonu söndürülmüşdü. İki dəfə Hərbi Komissarlığa zəng vurmuşdu, amma demişdilər ki, Nadirgilin kəşfiyyat bölməsi Xocavənd istiqamətində döyüşür, o ərazilərdə isə telefon tutmur. Amma Nadirlə eyni gün döyüşə getmiş qonşu İlhamın atası isə demişdi ki, onlar bir yerdədirlər. Hətta bir dəfə də mühasirəyə düşdükləri xəbəri gəlmişdi. Amma hələ ki heç bir dəqiq məlumat yox idi.
*
...Nərgiz qürurlu qadın idi, istənilən çətinliyə sinə gərməyi bacarırdı. Amma Nadirsiz belə bir gərgin günlərə heç uyğunlaşa bilmirdi. Həm də Nadirdən ürək açmayan xəbərlər vardı deyə, özünə yer tapa bilmirdi. Çünki iki məktəbli qız övladlarını dərsə göndərmək, onları hazırlığa yola salmaq, qarşılamaq... Bunlar tək qadın üçün çox çətin idi. Hərdən də müharibənin getdiyini düşündükcə, özünə təsəlli verərək, birtəhər uyğunlaşmağa çalışırdı.
*
Səhər erkən darvaza döyüldü. Nərgizin qulağı səsdə idi, Nadirdən xəbər gözləyirdi deyə, hər qapı tıqqıldayanda ürəyi az qala yerə düşəcək halda olurdu. Dərhal darvazaya tərəf qaçdı. Yaşadıqları indiki evi Bakıya köçəndən sonra, təzəlikcə almışdılar.
Qapını açdı, rayonun Qaz İdarəsindən bir mühəndis idi. Mühəndisin əlindəki siyahıya baxdı, sonra:
- Eşidirəm, sizə kim lazımdır? - deyə soruşdu.
Cavan oğlan əlindəki qaz borcu siyahısına baxa-baxa: - Bacı, yoldaşınız evdədir? - deyə xəbər aldı.
- Yox, nə lazımdır?
- Bilirsiz, qaz xətləri təzələnir, danışmaq lazımdır... Mən bu iş üzrə mühəndisəm. Nə vaxt evdə olacaq?
Nərgiz ani olaraq duruxdu, qəhər onu boğdu, birtəhər özünü ələ aldı, "Müharibədədir, ondan xəbər yoxdur...", - deməyə dili gəlmədi. Sadəcə, bunu, nədənsə, özünə sığışdırmadı:
- Ezamiyyətdədir, dəqiq bilmirəm, nə vaxt gələcək...
- Gələn həftə gələr?
- O müqəddəs torpaq haqqı, dəqiq bilmirəm... Telefon nömrənizi qoyun, gələndə özü sizə zəng edər...
Oğlan nəsə fikirləşib Nərgizdən bir də soruşdu:
- Bəlkə onun telefon nömrəsini verəsiniz, özüm zəng edim?...
Nərgiz, deyəsən, çətin sual qarşısında qalmışdı. Dərindən ah çəkib oğlanın üzünə baxdı.
- Buyurun, zəng edin: 055455....
Mühəndis zəng vurdu, amma telefon bağlı idi.
- Xanım, telefonu bağlıdır...
- Dedim axı, siz telefon nömrənizi qoyun, o özü sizə zəng vurar.
Oğlan öz nömrəsini kağıza yazıb verərək: - Adım Rəsuldur, - deyərək əlavə etdi: - Xahiş edirəm, əlaqə yaradan kimi deyin, təcili zəng etsin. Biz mənzilə baxış keçirməliyik, qaz xətləri yoxlanılmalıdır...
- Narahat olmayın, çatdıraram...
Artıq iki həftə idi ki, mühəndis, hərdən də qaz işçiləri qapını döyürdülər, lakin Nərgiz nə deyəcəyini bilmədiyindən qapını açmırdı. Nadirdən isə heç bir xəbər yox idi... Küçədə isə qaz idarəsinin işçiləri qazıntı işlərini yekunlaşdırıb üstünü asfaltlamışdılar. Qonşu evlərə də qaz çəkilişi başa çatmışdı. Nərgizgil bu həyətə müharibə başlayan ərəfədə köçdüklərindən mənzillərinə gələcək təzə qaz xətti çəkilişi yarımçıq qalmışdı. Bir az da qaz borcu yığılmışdı. Müharibədə olan həyat yoldaşının isə, nə öldüsü bilinirdi, nə də qaldısı. Ona görə də o, uşaqları qonşuya tapşıraraq iki gündən bir Horadizdəki hospitala getməli olurdu...
*
Bir aya yaxın vaxt ötürdü. Müharibədən ardıcıl olaraq qələbə xəbərləri gəlirdi. Nərgiz artıq bir az rahat idi, çünki daha qapını döyən yox idi.
Elə bu barədə ürəyində götür-qoy etmişdi ki, birdən darvaza döyüldü. Bu qapıdöymə mühəndisinkinə oxşamırdı. Kim idisə, əlindəki dəmir parçası ilə darvazanın həyət qapısını var gücü ilə döyürdü.
Dərhal darvazaya tərəf qaçdı, qapıya yaxınlaşıb açanda qonşuları Həsən müəllimi gördü:
- Qızım, siz evdə olmamısınız, nəzarətçilər gəlibmiş, bu məktubu bizə veriblər...
- Nə məktubdu, Həsən dayı?
- Üstünə baxdım, məhkəmədəndir...
- Məhkəmədən?
Nərgiz ani olaraq duruxdu, axı onların məhkəməlik nə işi ola bilərdi?! Dərhal zərfi açdı. Həqiqətən də, məhkəmədən idi.
Nərgiz Həsən müəllimə təşəkkür edib evə qaçdı. Zərfin içində məhkəməyə çağırış vərəqi, bir də iddia ərizəsi var idi. Qaz İdarəsi iddia qaldırıb ki, mənzil sahibi qəsdən layihənin icrasına mane olduğundan barəsində 2 min manat təzminat ödəməsi təmin edilsin...
*
...Nərgiz məhkəmənin çağırışına iki dəfə getmədi, zəng edib məhkəmə katibinə səbəbi barədə məlumat vermişdi. Düşünürdü ki, bəlkə Nadirdən xəbər çıxar, məhkəməyə də özü gedər.
Nəhayət, katibin sonuncu israrlı zəngi onu məhkəməyə baş çəkməyə məcbur etdi.
*
Məhkəmə katibi tərəflərdən kimlərin gəlib-gəlmədiyini yoxladı. Hər iki tərəf gəlmişdi. Hakim zala daxil oldu. Katib uca səslə "Qalxın, məhkəmə gəlir!" - deyəndə hamı ayağa qalxdı, hakim amiranə səslə "Əyləşin!" deyib zala göz gəzdirdi. Sonra iclası açıq elan etdi:
- Bu gün açıq məhkəmə iclasında iddiaçı olan Qaz İdarəsinin vətəndaş Nadir Həsənova qarşı mülki iddiasına baxılır. Vətəndaş Həsənova, həyat yoldaşınız çağırışdan yayınır, idarənin işini yubadır. Siz niyə dövlət idarəsinin rəsmi nümayəndəsinə qapını açmırsınız? Yəqin iddia ərizəsini oxumusunuz?
- Bəli, möhtərəm hakim, oxumuşam...
- Mühəndis neçə dəfə sizə xəbərdarlıq edib ki, bu dövlət layihəsidir, icra müddəti var, mənzilə baxış keçirilməlidir. Hətta siz mənzil sahibi, yəni mülkiyyətçi olan həyat yoldaşınızın işlək telefon nömrəsini belə ona verməmisiniz.
-Yox, vermişəm...
Hakim zala göz gəzdirdi:
- İddiaçının nümayəndəsi kimdir?
- Mənəm, möhtərəm hakim, mühəndis. Xanım doğru demir, əvvəl bir nömrə verdi, zəng etdim, bağlı idi, sonra dəfələrlə mənzillərinə özüm, işçilərimiz baş çəkib, içəridən səs gəlib, amma qapını qəsdən açan olmayıb. Mənzilin 200 manat qaz borcu var, görünür, onu ödəməmək üçün qəsdən qapını üzümüzə bağlayırlar. Dəfələrlə xahiş etmişik, yoldaşı da gizlənir, üzə çıxmır...
Nərgiz susub dillənmirdi.
Hakim cavabdehə səsləndi:
- Xanım, axı bu qanunsuzluqdur. Siz dövlət layihəsinin icrasına mane olmaqda günahlandırılırsınız. Özünüzü təqsirkar bilirsinizmi?
Nərgiz əvvəlcə mühəndisə, sonra hakimə baxdı. Nə deyəcəyini bilmirdi. Hakim isə ondan bəzi suallara cavab tələb edirdi. Qızlarını məktəbə yola salmaq üçün özü ilə götürmüşdü deyə, onların yanında açıb danışa bilmirdi ki, axı Nadir müharibədədir... Onu isə həyat yoldaşının yerini gizlətməkdə ittiham edirdilər. "Bir Allah bilir ki, Nadir müharibəyə gedib, sağ olmasından əlimizi də üzmüşük", - deyə ani olaraq öz-özünə düşündü. Ürəyindən qara qanlar axırdı, amma hələ ki, dözürdü, qürurunu sındırmırdı...
Birdən mobil telefonuna Müdafiə Nazirliyindən mesaj gəldi. O, bir ay idi həyat yoldaşından xəbər gözləyirdi. Nadirlə birgə olan döyüşçülərin Qubadlı istiqamətində şəhid olduğunu demişdilər, amma həmin bölgədə şiddətli döyüşlər getdiyindən Nadirlə bağlı dəqiq məlumat yox idi. Amma bu dəfə məlumat rəsmən təsdiqlənmişdi: həyat yoldaşı qəhrəmancasına şəhid olmuşdu. Telefonuna Müdafiə Nazirliyindən gələn mesajda belə yazılmışdı.
Mühəndisin sərt səsi Nərgizə telefondakı mesajı diqqətlə oxumasına imkan vermədi:
Mühəndis:
- Möhtərəm hakim, görürsünüz, vətəndaş məhkəmə iclasını da vecinə almır, telefonla qurdalanır, bu məhkəməyə hörmətsizlikdir...
Hakim Nərgizin əlindəki telefona baxdı, qadının əlləri əsirdi.
- Xanım, siz məhkəmə iclası gedə-gedə telefonla məşğul olursunuz! Bu da iddiaçını qəzəbləndirir... Axı...
Nərgiz yanağından süzülən göz yaşını silərək mühəndisə baxdı. Hakim tutulmuşdu. O göz yaşını gizlətməyə çalışan Nərgizi ayağa qaldırdı:
- Xanım, ağlamaqla iş bitmir, günahınız odur ki, siz hələ də evin mülkiyyətçisinin, yəni həyat yoldaşınızın yerini demirsiniz. Hətta o, məhkəmə iclasına da gəlmir. Bəlkə başqa nömrəsi var, gizlətməyin, deyin. Artıq üçüncü iclasdır, iki dəfədir bizə söz verirsiz ki, iclası təxirə salaq, yoldaşınız özü gələcək, amma o gəlmir. Bu gün də gəlmədi. Mən artıq qərarımı elan edəcəyəm...
Hakim qarşısındakı sənədlərə bir də diqqət kəsilərək: - Məhkəməyə sözünüz varmı? - deyib Nərgizə tərəf baxdı.
Nərgiz qara kəlağayısını əlinə alaraq baxışlarını ona zilləmiş körpə qızlarının başını sığalladı, amma yenə də hakimə heç nə deyə bilmədi. Nitqi tutulmuşdu. O istəmirdi ki, qızları atalarının şəhid olduğunu bu zalda eşitsinlər...
Hakim bir də soruşdu:
- Xanım, söz verirsinizmi ki, əriniz növbəti məhkəmə iclasına gələcək?
Nərgiz başını qaldırıb mühəndisin yerindən dediyi atmacasına əvvəlcə cavab vermək istədi, amma fikrindən daşındı... Hakim bir də soruşdu:
- Xanım, sonuncu dəfə soruşuram: həyat yoldaşınızın növbəti iclasa gələcəyinə dair öhdəlik götürə bilərsinizmi?
Nərgiz düşünmədən: - Yox, cənab hakim! - deyərək, qəzəb dolu baxışlarla mühəndisi süzdü.
Mühəndis əsəbindən bilmirdi neyləsin, tez ayağa qalxdı:
- Möhtərəm hakim, görürsünüzmü, qəti şəkildə deyir ki, yox... Xahiş edirəm, qərarınızı elan edin, bizim vacib işlərimiz var.
Hakim pərt olubmuş kimi təkrarən sual verməli oldu:
- Xanım, çox maraqlıdır, yoldaşınız niyə məhkəmə iclasına gəlmək istəmir? Siz də qəti şəkildə deyirsiniz ki, o, məhkəmə iclasına gəlməyəcək. Elə isə biz onun məhkəməyə məcburi gətirdilməsi barədə qərar verməli olacağıq.
Nərgiz duruxdu, özündə deyildi. Əlindəki telefona, bir də telefondakı mesaja baxıb sərt formada dedi:
- Möhtərəm hakim, siz onu məhkəməyə məcburi gətirdə bilməyəcəksiniz...
Hakim özündən çıxdı:
- Vətəndaş, siz nə danışdığınızın fərqindəsinizmi???
Nərgiz özündə güc toplayıb bütün vücudu ilə qışqırmaq istədi, amma bunu etməyi yenə də özünə rəva bilmədi: "Axı necə ola bilər ki, bütün qəsəbə Nadirin müharibədə döyüşdüyünü bilir, amma Qaz İdarəsinin işçiləri bundan xəbərsizdir?" kimi düşüncələrlə qızlarının ona zillənmiş məsum və həyəcan dolu gözlərinə baxdı, hər ikisini qucaqlayıb sinəsinə sıxdı. Sonra yerindən durub sakit addımlarla hakimə yaxınlaşdı, düz qarşısında dayandı...
Zalda növbəti iclasa gəlmiş xeyli adam var idi. Ətrafa lal bir sükut çökmüşdü. Nərgiz astaca, təmkinlə, sakit səslə: - Möhtərəm hakim, - dedi, - Bir daha bildirirəm, qoy hörmətli mühəndis də bilsin, həyat yoldaşım Nadir bu məhkəmə iclasına heç bir vaxt gələ bilməyəcək! Çünki o, bu gün Şuşa uğrunda gedən qanlı döyüşdə şəhid olub!!! Bu da indicə Müdafiə Nazirliyindən telefonuma gələn mesaj. Oxuya bilərsiniz...
Nərgiz kəlağayısını əlində bükmələdi, sonra qızlarının əlindən tutub yeyin addımlarla məhkəmə zalını tərk etdi...
*
Hamı donub qalmışdı. Hakim ayağa qalxdı, dərindən ah çəkib hüznlü addımlarla müşavirə otağına getdi, bir neçə dəqiqədən sonra zala daxil oldu. Hamı ayaq üstə idi. Hakim qərarını elan etdi:
- Məhkəmə qərara aldı: 1.İddia təmin edilməsin. 2.Vətəndaşın Qaz İdarəsinə olan 200 manat borcu idarənin büdcəsindən ödənilsin! 3.Bir il ərzində ailənin qaz təminatı idarənin daxili vəsaiti hesabına həyata keçirilsin...
Hakim qərarını elan edəndən sonra nəmli gözlərini sildi, sonra zalda hələ də ayaq üstə donub qalmış adamlara baxdı. Hamı hüznlü baxışlarını ona zilləmişdi...
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(10.12.2024)
Respublika Gənclər Kitabxanasının əməkdaşları beynəlxalq forumda iştirak ediblər
Cəfər Cabbarlı adına Respublika Gənclər Kitabxanasının əməkdaşları 4-6 dekabr tarixində Rusiyanın paytaxtı Moskva şəhərində keçirilən “MDB ölkələrinin Uşaq və Gənclər Kitabının II Beynəlxalq Forumu”nda iştirak ediblər. Bu barədə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalına kitabxanadan məlumat verilib.
Rusiya Dövlət Uşaq Kitabxanasının 55 illik yubileyi çərçivəsində təşkil edilən forumda Çin Xalq Respublikasının, Rusiya Federasiyasının, Belorusiya, Qazaxstan, Özbəkistan, Türkmənistan, Qırğızıstan respublikalarının aparıcı kitabxana mütəxəssisləri iştirak edirdi. Forum çərçivəsində Rusiya Federasiyasının mədəniyyət, elm, təhsil sahəsinin rəsmi nümayəndələrinin, millət vəkillərinin iştirakı ilə uşaq və gənclərin mütaliəyə cəlb olunması məsələləri, bu sahədə aparılan maarifləndirici layihə və təcrübələr, gələcək yerli və beynəlxalq əməkdaşlıqlar müzakirə edilib.
Cəfər Cabbarlı adına Respublika Gənclər Kitabxanasının Elmi işlər üzrə direktor müavini Günay Həsənova forumda “Müasir zamanda uşaq və gənclərin mütaliəyə cəlb olunması üçün tətbiq edilən yeni üsullar” adlı məruzə ilə çıxış edib. Respublika Gənclər Kitabxanasının iş təcrübəsinə əsaslanan məruzədə kitabxananın yaranma tarixi, fond tərkibi, fəaliyyəti, kitabxanada həyata keçirələn layihələr haqqında ətraflı məlumat verilib. Kitabxananın rəsmi sayt üzərindən təqdim edilən elektron xidmətləri, virtual ünsiyyət vasitələri, kitabların elektron formata keçirilməsi, sosial şəbəkələrdə aparılan kitab və mütaliə təbliğatı, kitabxanada təşkil edilən tədbirlər, oxu saatları, ustad dərsləri, ekskursiya və müəllif görüşlərindən bəhs edilib. Günay Həsənova çıxışında müasir dövrdə geniş vüsət almış sosial şəbəkələrdən, telefon və digər elektron vasitələrdən asılılıq fonunda kitabxanalarda ənənəvi xidmətlər ilə yanaşı elektron xidmətlərin göstərilməsi zəruriyyətini vurğulayıb, Gənclər Kitabxanasında uşaq və gənclərin asudə vaxtının səmərəli təşkili istiqamətində görülən işlər – kurs və təlimlər, kitab müzakirələri haqqında danışıb. Azərbaycan nümayəndə heyəti forum çərçivəsində Avrasiyanın Kitabxanalar Assambleyası tədbirlərində, “Puşkin və Çaykovski: dünya mədəniyyətinin iki dahisi” adlı yaradıcı görüşdə, “Ədəbiyyat dili. Uşaq ədəbiyyatı və mütaliə sahəsində əməkdaşlıq”, “Uşaq mütaliəsinin könüllülərinin beynəlxalq forumu: MDB ölkələrində fəaliyyət göstərən könüllü təşkilatlar tərəfindən uşaqların mütaliəyə cəlb olunması üçün nəzərdə tutulan ən yaxşı təhsil layihələrinin təqdimatları” adlı müzakirələrdə, “Ədəbiyyat: keçmiş və müasir zaman” adlı müsahibədə və digər plenar sessiyalarda iştirak edərək, ölkəmizdə sözügedən mövzularda həyata keçirilən tədbirlər haqqında məlumat veriblər.
Forumun sonuncu günü iştirakçılar üçün Rusiya Dövlət Uşaq Kitabxansına ekskursiya təşkil edilib, xatirə şəkli çəkilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(10.12.2024)
