“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ədəbiyyat qəzet” ilə birgə ƏDƏBİYYATIMIZI SEVDİRƏK layihəsində bu gün sizlərə Məmməd İsmayılın şeirləri təqdim edilir.

 

Bu qədər şəhidi

olan ölkənin

Qocası ölümdən

qorxan deyil ki...

 

Titrək əllərində əsa umudu

Yaşamaq öyrənir ömür ağrıdan.

Yəni doğrudanmı yaşamaq budu,

Yəni doğrudanmı?

Yəni doğrudan!

 

Sona nə yazıbmış kor olası baxt

Uzaq yaxın olmur, yaxın uzaqmı?

Taleyin sözünə baxmırdı bir vaxt

İndi də ayağın sözünə baxmır.

 

Gəlib gəlmədiyin bəlli deyil ki

Nə torpaq sevinər, nə ayaqların.

Burdan başlamışdı hər şeyin ilki

Və... uşaq çağların - uzaq çağların.

 

Yüz il yaşasa da ömrün gözü ac;

Yəqin, gəncliyimi gətirib yada.

Halıma nəfəsi təngiyən yamac

Dərədən təpəyə ayaq açmada...

 

Batır qocalığın çıxardığı səs

Ürəyin yamacda mələyən quzu

Neyləsin yerinə utanan həvəs,

İçində qönçəsi qan olan arzu?

 

İstəsən haqqını istə ki, haqdan

Güc verən tək olan Allahdır, təkə.

Axsaq ayağına baxıb uzaqdan

Çıxdığın zirvələr xəcalət çəkər.

 

Qocalan gözlərin düşüb çuxura

Ay batır, gün doğub gününü sayır.

Özünü bənzətmə axsaq Teymura

Tək sən axsamırsan dövran axsayır.

 

Kim yola qaytarsın yoldan sapanı

Canından keçmədə ruhun ağrıdan.

Yəni doğrudanmı çevrə qapanır

Yəni doğrudanmı?

Yəni doğrudan!

 

Heyrətə salmaz ki halın bir kəsi

Arı da çiçəkdən bal tapmır bəzən

Ey gücü tükənən çəkim mərkəzi,

Ən yaxın dostların ən uzaq gəzən.

 

Amma qocalığa çatmaz hövsələn

Cismin üşürgənər bu son çağrıdan.

Yəni doğrudanmı ölümdü gələn

Yəni doğrudanmı?

Yəni doğrudan!

 

Bəlkəmi? Bir sonu varmı bəlkənin,

Borc desək, borcumuz bir can deyil ki?!

Bu qədər şəhidi olan ölkənin

Qocası ölümdən qorxan deyil ki?!

 

Tovuz-Əsrik,

6-7 avqust 2022

 

Bir adam yol gedir 

bizdən qabaqda

 

Hərdən üz çevirib taleyə, baxta,

Çıxdığı səfərdən qorxub qaçan var.

Bir adam yol gedir bizdən qabaqda,

Yaxşı ki, dünyaya cığır açan var.

 

Bizi səsləyirdi verdiyi vaxtda,

Biz hələ dünyaya gələnə kimi.

Bir adam yol gedir bizdən qabaqda,

Anadan olandan ölənə kimi.

 

İnanma, qəm qəmə yovuşar çətin,

Düzlüyün eləsi, beləsi yoxdu.

Kərəm sevgisinə qovuşar çətin,

Kimin ki, qarşıda Lələsi yoxdu.

 

Talanar sevdalar, bulanar sular

Yağanda hicranın kəpənək qarı.

Ürəklər qırılar, yollar ayrılar,

Olmasa qabaqda bir İpək qarı.

 

Yaz da Yer üzünə boşuna gəlmir,

Boşuna sovuşmur ağır xatalar.

Qabaqda gedənin xoşuna gəlmir

Qabağa düşəndə harın atalar.

 

Gedir qədəmindən nur yağa-yağa,

Yolları ölümdü-itimdi, bilmir.

Qəlbinə yatanı çəkir qabağa,

Arxalı, arxasız, yetimdi, bilmir.

 

Yolundan döndərməz duman da, çən də,

Kiminsə sözünü deməyə gedir.

Yerin bu üzündən duyuq düşəndə

Yerin o üzünə köməyə gedir.

 

Kələfin ucunu axtar özündə,

Hazır ol qəfildən gələn qəmə də.

Ağ atlı oğlan var bu yer üzündə,

Çıxar qabağına hər məhkəmədə.

 

Nədir anaların dilində muraz,

Görən gələcəyi gözündən öncə?..

Maşın işığına bənzəyir bir az

İnsanın əməli özündən öncə.

 

Bir nurlu sahil var hələ sabahda

Qaranlıq sulara yol açar avar.

Bir adam yol gedir bizdən qabaqda,

Amma bir adam da bizdən sonra var!

 

Hələ yaşamağa 

dəyər bir az da

 

Meşə cığırları dönüb bir çaya,

Torpaq yağışlardan bəhrələnibdir,

Necə gözəl olub təbiət, Allah -

Quru kötüklər də pöhrələnibdir!

Gəzmək istəyirəm dünyanı yazda

Hardasa, hardasa məni duyan var,

Hələ yaşamağa dəyər bir az da.

 

Təkliyi keçmişə ötürməliydim,

Ömrümə bir yoldaş götürməliydim.

Bacım arzudaydı,

anam murazda

Hardasa, hardasa məni sevən var,

Hələ yaşamağa dəyər bir az da.

 

Yollar eniş-yoxuş,

bələn-bələndi.

Yollar

min ildir ki, gedib gələndi.

Təzəydi,

köhnəydi,

nəydi, bilmədim,

Talada cığırlar qafiyələndi...

Dünən Bethoveni çaldılar sazda,

Hardasa, hardasa bizi duyan var,

Hələ yaşamağa dəyər bir az da.

 

Mənim bir gecikmiş məhəbbətim var,

Dönüb nağıllaşan həqiqətim var.

Səni səsləyirəm, ay ev yiyəsi,

Səsimə səs versin o tayda kim var.

Dodaqlarda donan bir busə kimi

Harda görünüb ki, sönə arzular.

Qıvrıla-qıvrıla bir gürzə kimi

Əsrin ovsununa yatıb Araz da.

Dünyanın işini nə bilmək olar

Hələ yaşamağa dəyər bir az da,

Hələ yaşamağa dəyər bir az da.

 

Təzədən mən sənə 

qayıdacağam

 

Düşüb aralığa həftələr, aylar,

Qalmısan ömrümün ötən ilində.

Bir həsrət sinəmdən səni haraylar,

Məhəbbət, sədaqət, sevgi dilində.

Bir eşqin uğursuz qədəmi kimi

Demə, aramızı soyudacağam.

Limana qayıdan bir gəmi kimi -

Təzədən mən sənə qayıdacağam.

 

Şöhrətdən gözümə gur işıq düşüb,

Elə bilmişəm ki, yenilməz dağam.

Bircə xəyalına gətir sən məni,

Fikrim də, yolum da dolaşıq düşüb, -

Həmişə narahat edirsən məni.

Kimi oyatmamış de, həsrət, kimi -

Anadan olduğum doğma kənd kimi,

Təzədən mən sənə qayıdacağam.

 

Yolundan, qəlbindən, yadından çıxıb,

Haçansa mən səndən buxarlanmışam.

Eşqin alovundan, odundan çıxıb,

Dolan bulud kimi qübarlanmışam.

Bir çılğın şimşəyə bəndəm ki, yağam, -

Quraqlıqda yağan yağışlar kimi,

Nifrəti soyumuş baxışlar kimi,

Təzədən mən sənə qayıdacağam.

 

Demə ki, ay aydan, il ildən keçib;

Hicranın görüşlə bağrını yarıb,

Döyüb könülləri, ünvan axtarıb,

Neçə gözdən keçib, könüldən keçib,

Hələ xoş duyğular oyadacağam.

Duyub gileyini, duyub ərkini,

Ünvanı səhv düşən bir məktub kimi

Təzədən mən sənə qayıdacağam.

 

Surətin - gözümdən çəkilən yuxu,

Bulud kirpiklərin yağışla dolu.

Mənim bu gecikmiş peşimanlığım

Həyat yollarımda bələdçim olub.

Bu yeni fərəhlə, fikirlə, hisslə

Elə bilirəm ki, körpə uşağam.

Ayların, illərin uzaqlığından

Sinəmə saldığın cığırla, izlə

Təzədən mən sənə qayıdacağam.

Təzədən mən sənə qayıdacağam!

 

Ağacdələn, döy qapımı

 

Yol azmısan bu payızın çənində

Ağacdələn, ağlın azıb sənin də,

Dən gəzirsən saçlarımın dənində

Atamoğlu, az qapımı döy görüm.

 

Bu cığırı bu qara kim bürüyüb?

Burda kimin yanan qəlbi kiriyib?

Həyətini qara yellər kürüyüb

Başımıza nələr gəlir qoy görüm.

 

Haçanacan gözləməyə gəlmisən?

Yoxsa mənə söz deməyə gəlmisən?

Ya borcunu istəməyə gəlmisən? -

Öz dilində ünvanımı söy görüm.

 

Mən dünyaya ata, ana borcluyam,

Ünvanım var, bu ünvana borcluyam.

Bir canım var, bircə cana borcluyam,

Özgə nəyə, taraq-taraq say görüm.

 

Bulaq kimi batan bəxti açılmaz,

Hər igidin atam, bəxti açılmaz...

Hələ yatır, yatan bəxtim açılmaz,

Yatmışların yuxusuna qıy görüm.

 

Eldən ayrı ömür olmaz, gün olmaz,

Eli sevən ürəklərdə kin olmaz.

Nədən Araz arzularım çin olmaz

Haçanacan yuxularda çay görüm?

 

Avand işim nəhsə düşüb, deyəsən,

Vaxt mənimlə bəhsə düşüb, deyəsən.

Qulaqlarım səsə düşüb, deyəsən,

Şimşək çaxsın, guruldasın göy görüm.

 

Yavaş-yavaş çürümədə taxda, bax.

O taxtada ovxam olan vaxda bax.

İnad olub nə döyürsən baxda-baxt, -

Açılmayan düyünləri duy görüm.

 

Elə yanır döyüşlərin yanğısı

Nə təsəlli söndürəcək, nə də su.

Mənim qapım Yer üzünün qapısı

Ağacdələn, döy qapımı, döy görüm,

Başımıza nələr gəlir goy görüm..

 

Qoymayın dünyanı adiləşməyə...

 

Elə, ürəklər də zirvələr kimi

Qalsın o əvvəlki parlaqlığında.

Böyük sevgilərin çəkin yükünü

Araya tikanlı sözlər girməsin.

İşıqlı arzular solmasın deyə

Evlənən günün sabahı günü -

Qoymayın dünyanı adiləşməyə!

 

İşıqda kölgə var, kölgədə işıq,

Dağ düzdən ucadır, sevinc kədərdən.

Ay günün nuruyla tapar yaraşıq,

Şafaqla ayrılar axşam səhərdən.

İki sevən qəlbin yaxınlığından,

Sevinc sıxlığından, işıqlığından

Qəm macal tapmasın yada düşməyə, -

Qoymayın dünyanı adiləşməyə!

 

Əriyər buzları məhəbbətin də

Tutaş kirpiklərin sıx ormanları

Dönər öpülməmiş bir cüt çeşməyə.

Yaşayın arzular səltənətində

Qaldırın məhəbbət həyəcanları

Qoymayın dünyanı adiləşməyə!

 

Çöldə barmağıma 

tikan batanda...

 

Çöldə barmağıma tikan batanda

Üstünə qaçardım əlləri qanlı.

Bir çarpan ürəkdik biz iki canda -

Sən oğul canlıydın, mən ana canlı...

 

Yaş olub axardı yetim qürurum

Atam da yox idi fərqinə varsın.

Deyərdin ağlama gözümün nuru

Gətir barmağını öpüm qurtarsın.

 

İndi o ilahi sevgilər hanı

Bir candan keçəydi başqa bir cana.

Öpərdin, kəsərdi əlimin qanı,

Sənin nəfəsində nə varmış, ana?

 

Yerlərin göylərə diləyi səndin

Baxtına vaxtımın günəşi doğdu.

Dünyaya gəldiyim ana vətəndin

Sən yoxsan, bəlkə heç vətən də yoxdu...

 

Bəs niyə üstümdən kölgəni çəkdin

Döndərib könlümü neylərə, getdin.

Bəlkə də göylərdən enən məlkədin,

Qayıdıb yenidən göylərə getdin.

 

İnsanın mənzili ağrılarcadı

Uzanar vətəndən qürbətə acım.

Qan olan ürəyim paramparçadı

Sən yoxsan, mən kimin üstünə qaçım?

 

Bütün sualların 

cavabı birdi

 

Ölümə gedərsən yol yora-yora,

Gedərsən, peşinə yüz fikir düşər.

Atsan, balıq düşməz atdığın tora,

Tutduğun zərə də iki-bir düşər...

 

Nə səbr gərəkmiş, nə də tək səbir,

Sən gedən yolları gedər ilan da...

Əlidolu da bir, əliboş da bir,

Aldadan da birdi, aldadılan da.

 

Bütün sualların cavabı birdi,

Yatmaq istəsən də yuxuna girməz.

Bəlkə söz sarıdan bəxtin gətirdi,

Varsan, var sarıdan əlin gətirməz...

 

Yoxsa bəxt verənin dəlikmiş cibi.

Sənə dərd verilib, filankəsə var?

Baxarsan, nə əl var, nə əl sahibi,

Amma ki, gözünü tutan nəsə var.

 

Tələsmə, təndirə düşər tələsən,

Qəlbi qaraların üzü ağ olmaz.

Başın açılmır ki, dərddən, biləsən

Dünyanın işindən baş açmaq olmaz.

 

Qazancı kül olar ocaq yerinin,

Könlü ocaqların gözü yaş olar.

Bəxti yüyrək olar niyə birinin,

Başqa birisinin bəxti daş olar?

 

Göylərin gözündə hansı şanslıdı, -

Tökülən yarpaqmı, qalan budaqmı?

Yaşayan hansıdı, ölən hansıdı, -

Yaşayan insanmı, yaşanan vaxtmı?

 

Ha dadın ağzında qalmadı dadı,

Çəkilməz dərdləri çəkən bədən - biz.

Bu dünya yerində qalan dünyadı,

Qoynundan əliboş keçib gedən - biz.

 

Doxsan yox, səksənə 

çatmazdı bəlkə

 

Dünən bayatıymış, sabah tapmaca,

Bu gün tərəddüddən çaşıb deyinir.

Gününü gəzməklə keçirir qoca,

Heç özü də bilmir nə gəzdiyini.

 

Bu sirri soruşasan hansı alimdən

Durub deməzmi ki, açılan solar.

Yolunu gözləyən qəfil ölümdən

Qorxmasan nə olar, qorxsan nə olar?

 

Nə deyir ruhuna bu ögey bədən? -

Bacarsan səksəni doxsana yetir.

Dəyib budağından düşən meyvədən

Axtarsan yerin də zəhləsi gedir.

 

Demək ki, bu imiş əvvəlin sonu,

Kiminlə istəsən mərcə gir daha.

Bir vaxt göy çəkərdi təzə ruhunu

Köhnə ətəyindən yer çəkir daha.

 

Dünən bayatıymış, sabah tapmaca,

Bu gün tərəddüddən çaşıb deyinir.

Gününü gəzməklə keçirir qoca,

Heç özü də bilmir nə gəzdiyini.

 

Bu, mənəm...

 

Bu mənəm, a kəndim,

tanımadınmı?!

Bu həmin Məmməddi,

bir az sınıxıb,

bir az sıxıb onu şəhər havası,

Dərmanı dağların səhər havası.

Məni tanımayır təzə cavanlar,

Özümmü çıxmışım yaddan, adımmı?!

Sənin qucağında arzuladığım,

Günlərdən qayıdıb gəlmişəm sənə,

Bu mənəm, ay kəndim, tanımadınmı?!

 

Unutduğun yerdəyəm

 

- Bahar, hardan gəlirsən?

- Haqqı bulduğum yerdən.

- Yaz, hayandan gəlirsən?

- Yaşa dolduğum yerdən.

 

- Güz, hayandan gəlirsən?

- Xəzan olduğum yerdən.

- Qış, hayandan gəlirsən?

- Unudulduğum yerdən.

 

Ötən ömrün yasında,

Quzey yaxasında mən.

Gün bulud arxasında

Qürbət arxasında mən.

 

Varmı verən bir soraq

Nerdəyəm mən, nerdəyəm?

Yaddaşına yaxşı bax,

Unutduğun yerdəyəm.

 

Bir dəfə

 

Bir dəfə toprağa toxum səpilir,

Bir dəfə saralır, zəmi, bir dəfə.

Bir dəfə dünyaya gələn nə bilir

Bir dəfə sevəcək, cəmi bir dəfə.

 

İkinci sevgidən etmə gileyi

Atılan ox kimi uçma hədəfə.

İnsana dünyanın ən əziz şeyi

Bir dəfə qismətdir, cəmi bir dəfə.

 

Sən ay iki başlı məna axtaran,

Günün günortası gül olma kefə.

Bir dəfə səhv edir minaaxtaran,

Ömründə bir dəfə, cəmi bir dəfə.

 

Çalış çaldığını çal sarı simdə

Bu kibrit günlər ki, düzülüb səfə;

Yüz dəfə can vermə, gələn ölüm də

Bir dəfə gələcək, cəmi bir dəfə.

 

Mən sənin yadına 

düşən deyiləm...

 

Bulud var, əlində bir bəhanə var,

Bahar buxarlanar baxdığın yerdə...

Neynim, ürək adlı bir viranə var,

Sən mənim yadımdan çıxdığın yerdə...

 

Yağmura dönəcək buludlar yəqin,

Könlümün gözündən yağıb gedərsən.

Getməyə bir ayrı yerin var yəqin,

Sən mənim yadımdan çıxıb gedərsən...

 

Ərəfə yeriyimiş qərib ürəyin,

Gözləyə-gözləyə oldu gün axşam.

Mən sənin yadından çıxırdım yəqin,

Sən mənim yadıma düşdüyün axşam...

 

Çöküb dərələrin canına nisgil

Dağların başına duman olub qəm.

Onsuz da yaddaşın yurd yeri deyil,

Mən sənin yadına düşən deyiləm...

 

Gedərsən, məchula 

yol gedər gedən

 

Gedərsən, məchula yol gedər gedən,

Qürbət, bir açılmaz sirdən başlıyar.

Burnunun ucunu göynədən vətən

Yadından çıxdığı yerdən başlıyar.

 

Gedərsən, vətənin qalar vətəndə,

İçinin içində köz vətən olar.

Dərdinə, sərinə vətənsən sən də,

Qürbətdə sənə də söz vətən olar.

 

Özü heç, sözünü unutma, vətən,

Hələlik könlünün bir yerinə yaz:

Onu sənin kimi atıb tərk edən,

Səni onun kimi sevən tapılmaz...

 

Gizli məhəbbət

 

Dağların başına düşən qardımı,

Dumandan xəbərsiz, çəndən xəbərsiz?!

Sinəmi göynədən intizardımı

Qəlbimdən xəbərsiz, məndən xəbərsiz.

 

Qırdım öz əhdimi mən bilə-bilə,

Haqqın var yanımdan keç gülə-gülə.

Əriyim oduna qoy gilə-gilə

Mən səni sevmişəm, səndən xəbərsiz.

 

Gör mənim qismətim nələr-nələrmiş,

Sən uzaq sandığın yaxın gələrmiş.

Sən demə, dağlara qar ələnərmiş

Dumandan xəbərsiz, çəndən xəbərsiz,

Mən səni sevmişəm səndən xəbərsiz...

 

Sən mənə dünyanı 

bağışlamışdın

 

Bu yaşda günəşin qürub halıydım,

Kölgənin nə işi gün olan yerdə?!

Sən olan yerlərdə mən olmalıydım,

Necə ki, sən vardın mən olan yerdə...

 

Ayrıydıq, biz elə yazda da qışdıq,

Birləşdik... qoynunda qarın, yağışın.

Səninlə birlikdə hesablamışdıq

Bircə günü varmış üç aylıq qışın...

 

Sevgi sahilinə yanaşdı qayıq

Duyduq ürəklərin bəhsəbəhsini.

Bəlkə bir ömürlük yaşatmalıyıq

Cəmi bircə günün xatirəsini...

 

Sən idin qürbətin canatımları,

Yoluma dikilən bir cüt baxışdın.

Mənə gətirmişdin qışda baharı

Sən mənə dünyanı bağışlamışdın...

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(11.12.2024)

Leyla Səfərova, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

Azadlığı istəmirəm zərrə-zərrə, qram-qram..

Qolumdakı zəncirləri qıram, gərək, qıram, qıram...

 

Həyata gəlməkdə, bizə verilən bu ömrü yaşamaqda vəzifəmiz, öhtəliyimiz bir-birimizdən fərqlidir. Həyat amalımızın, düşüncələrimizin, hislərimizin də fərqli olduğu kimi. 

 

Sizin həyat amalınız nədir? 

Mənimki azadlıq. 

Necə bir azadlıq deyə soruşsanız bənzətmə edib tərif edə bilmərəm. Çünki mənim təsəvvürümdə azadlıq hansısa sərhədlərlə təsvir edilə bilməz. 

Kiçik yaşlardan etibarən dinindən, dilindən asılı olmayaraq hər bir insan müəyyən qanunlarla böyüdülür. Bunların bəziləri mənəvi, bəziləri əxlaqi, bəziləri isə keyfi dəyərlər əsasında müəyyənləşdirilir. Bəs yaxşı, sizcə həqiqətən əxlaqın, mənəviyyatın bir norması var? 

Düşünürəm ki, bu sualın cavabları sualı verilən məkana, milliyyyətə, cinsiyyətə görə dəyişəcək. Nəinki milliyyət, eyni evdə böyüyən bacı ilə qardaşın belə cavabı fərqlənə bilər.

Yenilikcə bir serial çıxmışdı, "Vətəndaş A". Cəfər Cabbarlının Almaz əsəri əsasında çəkilən bu serialın son cümləsi də məhz "Azad olun!" İdi. Çünki azadlıqdan məhrum qalan xalqlar arasında elə bizim də xalqımız ilk sıralardadır. Məsələ milli azadlıqdan getmir. Mənəvi azadlıqdan gedir. Azadlıq sizə görə nədir? Mənə görə azadlıq "filankəs nə deyər?" demədən, ürəyindəki arzunun doğrusunu-səhvini düşünərək sadəcə özünə uyğun qərar verə bilməkdir. Bəs yaxşı, onda bizim neçəmiz tam azadıq? Çətin sual oldu biraz...

Düzdür, müasir dövrdə azadlıqla bağlı çox fərqli fikirlər var. Bir cümlə oxumuşdum, deyirdi ki, "azadlıq istədiyin hər şeyi etmək deyil, istəmədiyin heç nəyi etməməkdir". Əvvəlcə çox məntiqli gəlsə də, sonra düşündükcə əslində bunun da tam mənada azadlıq olmadığını gördüm. 

Yaxşı, belə izah edim. Ailəniz sizə deyir ki, filankəslə ailə qur, siz isə öz hüquqlarınızdan istifadə edərək, deyirsiniz ki, bu qərar mənimdir və mən bunu istəmirəm. Bu azadlıqdır? Yoxsa sizin haqqınız? Bildiyim qədəri ilə, kimisə nəyəsə məcbur etmək (söhbət təbii ki, xırda-xuruş məsələlərdən getmir) cinayət işinə qədər gedib çıxa bilir. Yəni bu tam olaraq sizin azadlığınız deyil, daha çox olmalı olandır. 

Bir də var ki, məsələn, universitet kodlaşdırması edəcəksiniz

və siz aktyor olmaq istəyirsiniz. Kənardan reaaksiyalar mənfidir, amma siz nə istədiyinizi bilirsiniz. Və seçim sizindir. Bəli, azas olmaq budur. Təhsil hüquqlarıyla yanaşı, öz qərarınızı özünüzün verməsidir azadlıq. İstər təhsil olshn, istər ailə olsjn, istər geyim olsun. Bir insanın daxili dünyasıdır onu azad edən. Və siz özünüzü "nə deyərlər?" Düşüncələrindən azad etmədikcə azad deyilsiniz. Sizin düşüncəniz bilirsiz nə olmalıdır? "Bu məni həqiqətən xoşbəxt edəcək?" , ya da "Bunun yararı və zərəri nələrdir?" Və beləcə siz özünüzlə barışacaq, özünüzə uyğun həyat qurmağa addım addım daha da yaxınlaşacaqsınız.

Mənim azadlığım nədir deyə soruşsanız, deyərəm ki, seçimlərimdir. Çünki mən seçə bildiyim qədər azadam. Və sizə bir sirr verim? Həyatımın demək olar 90% qərarını özüm seçmişəm. Hə, aralarında peşman olduqlarım da olub, xoşbəxt olduqlarım da. Amma mən geriyə dönüb baxdıqda deyə bilirəm ki, hə, mənim də şəxsi fikirlərim var. 

Yaşadığımız mentalitet buna uyğun olmaya bilər, sizi nəyəsə məcbur da edə bilərlər. Siz azad olmaq üçün bilirsiz nə etməlisiz? Öz haqlarınızı bilməlisiz. Məsələ təhsil deyil. Təhsili olan, olmayan hər kəs bir şəxsiyyət kimi öz hüquqlarını bilməli, gərəkdiyi yerdə, əgər hüquqları pozulursa lazımi qurumlara şikayət etməkdən çəkinməməli, cəmiyyət fikirlərini deyil, öz gələcəyini ön planda tutmağı bacarmalıdır. 

Sizin üçün arzum - unutmayın ki, siz bir şəxsiyyətsiniz və bu cəmiyyətdə hər kəs qədər sizin də söz və qərar hüququnuz var. Öz hüquqlarınızı bildiyiniz və onları qoruduğunuz qədər azadsınız.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(11.12.2024)

                                                                                        “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı yazıçı-publisist Ramiz Göyüşün 100 illiyini qeyd etdiyimiz Xalq şairi Nəbi Xəzri yaradıcılığına həsr edilmiş “Poeziyamızın Nəbi Xəzri zirvəsi” məqaləsini təqdim edir. 

 

                                                                                                Ədəbiyyatımızı zirvələrı ilə sıralanan Sıra Dağlara bənzətsək, bu sırada bir -birindən möhtəşəm dağ zirvələri tək sıralanan ədəbi dühaları görəcəksən. Həmin zirvələrdən biri də, heç şübhəsiz, adını Azərbaycanın poeziya tarixinə əbədi həkk etmiş, ədəbi xəzinəmizə misilsiz töhfələr vermiş, öz parlaq poeziya nümunələri, epik, dram və nəsr əsərləri, tərcümələri, publisistikası, ssenariləri ilə zənginləşdirmiş Nəbi Xəzri zirvəsidir. Həmin zirvəni Nəbi Xəzri özü belə tərənnüm edirdi:

                                             

Nəbiyəm bir dağam başı qarlıyam,

Demə zirvəndəki o duman nədir?

Bütün varlılardan daha varlıyam, 

Dövlətim məhəbbət, varım sevgidir...

 

Çoxşaxəli, rəngarəng, maraqlı və  bir-birindən fərql mövzularla zəngin əsərləri ilə səciyyələnən  Nəbi Xəzri yaradıcılığı hələ gənc yaşlarından istər oxucuların, istərsə də ədəbi ictimaiyyətin diqqətini  özünə cəlb etmişdi. Yaradıcılığa başladıqları ilk illərdən, o dövrdə poeziyaya yenicə qədəm qoyan gənc istedadlar- Əlağa Kürçaylı, Hüseyn Arif, Bəxtiyar Vahabzadə, Nəriman Həsənzadə və onlarca digər gənc istedad kimi Nəbi Xəzrinin şeirləri  də gənc istedadların ən böyük himayəçisi Səməd Vurğunun diqqətindən yayınmamışdır. Nəbi Xəzri də Böyük şairin qayğısı ilə əhatə olunmuş, onun təkidi ilə həmin dövr üçün az təsadüf edilən, 20 yaşlı gənc ölkədə böyük nüfuza malik Azərbaycan Yazıçılar İttifaqına üzv qəbul edilmişdi.

83 il ömür sürmüş, 65 ildən şox yradıcılıqü yolu keçmiş, öz istedadı, zəhməti, bacarığı və yüksək intellekti sayəsində  Azərbaycan Dövlət Televiziya Verilişləri Komitəsinin sədr müavini, Mədəniyyət Nazirinin müavini, Yazıçılar İttifaqının katibi, Azərbaycanın Xarici Ölkələrlə Dostluq və Mədəni Əlaqələr Cəmiyyətinin Rəyasət Heyətinə sədri, "Azərbaycan Dünyası" Beynəlxalq Əlaqələr Mərkəzinin prezidenti kimi yüksək dövləti və ictimai vəzifələr tutsa da, Respublika Lenin Komsomolu mükafatı,  SSRİ Dövlət mükafatı, Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı, "Qırmızı əmək bayrağı" ordeni, “Lenin" ordeni, "Şöhrət" ordeni,"İstiqlal" ordeni kimi yüksək mükafatlar, "Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi", "Azərbaycanın Xalq şairi" kimi fəxri adlar alsa da, bu şöhrət onun gözünü qamaşdırmamış, yaradıcılıq onun stixiyyası olmuş, yazıb yaratmaqdan usanmamış, Azərbaycan ədəbiyyatı 65 il ərzində onun ədəbi yaradıcılığı ilə müşayət olunmuş, ömrünün sonunadək böyük həvəs və çoşqu ilə yazıb yaratmışdır. 

Ömrünün erkən çağlarında 3 qardaşını və atasın  itirməsinə, çətin həyat şəraitinə, ailə-məişət problemlərinə baxmayaraq, Nəbi Xəzri yaradıcılığında bədbin notla köklənmiş nümunələr demək olar ki, yox dərəcəsindədir. Məhz Nəbi Xəzri yardıcılığını səciyyələndirən xüsusiyyətlərindən biri də onun əsərlərinin  pozitiv nota, şən əhval-ruhiyyəyə köklənməsidir.

Onun yaradıcılığı insanı məhəbbətə , sevgiyə, yaşamağa, yaratmağa səsləyir.

                                   

İstəsən yanına gələrəm sənin,

gələrəm dəniz kimi.

Üzünə incilər çilərəm sənin,

çilərəm dəniz kimi.

Yoluna şəfəqlər səpərəm sənin,

səpərəm dəniz kim.

İstəsən üzündən öpərəm sənin, 

öpərəm dəniz kim.

Adını qəlbimin sahillərinə,

yazaram dəniz kimi,

Sevmirəm söyləsən bir axşam mənə,

susaram dəniz kimi.

 

Vətən Sevgisi, Vətənə məhəbbət Nəbi Xəzri poeziyasının baş mövzusudur. O,Vətənimizin təbiətinə, gözəlliklərinə dağına- dərəsinə, dənizinə-çayına, baharına yayına, gülünə-çiçəyinə  çoxsaylı şeirlər həsr etmişdir. Bununla yanaşı Nəbi Xəzri də sənət ustadı Səməd Vurğun kimi ən gözəl şeirlərini anamız Azərbaycana həsr edib. Azərbaycan mövzusu Səməd Vurğundan sonra poeziyaya gəlmiş bütün şairlərin baş mövzusu olmuşdir və bu mənada  (Əslində hər kəsə məlumdur ki, “Azərbaycan” mözusunu ədəbiyyatımıza səməd Vurğun gətirmişdir və hələlik onun şeirindən güclü şeir yaranmamışdır.) Nəbi Xəzrinin “Azərbaycan”ı da bu mövzuya həsr edilmiş ən gözəl poeziya nümunələrindən biridir. Şeir musiqisiz nəğmə kimi səslənir və elə buna görə də həmin şeirə yazılan  və məşhur müğənnimiz, Xalq artisti Şövkət Ələkbərovanın ifasında belə gözəl səslənir.

 

Əgər ki, yıxılsam çinar göstərin,

Mən ona söykənib arana baxım.

Gözlərim görməsə Göy-Gölü verin,

Mən onun gözüylə cahana baxım.

Hər yerdə həmişə sənsən gümanım

Canım, gözüm mənim Azərbaycanım.

 

Sən günəş, mən isə bir zərrə kimi,

Diriykən oğlunam, ölsəm torpağın.

Sən ki, döyündürdün mənim qəlbimi,

Sən uca çinarsan mənsə yarpağın.

Mənəm sənin özün, ey eşqim, canım,

Sənsən özüm mənim Azərbaycanım! 

 

Bu yazının girişində nümunə gərirdiyim bircə bənd şeir əslində Nəbi Xəzri yaradıcılığını bütünlüklə ifadə edir desəm düşünürəm ki, səhv etmiş olmaram.  Nəbi Xəzri çoxşaxəli yaradıcılığında nə yaratmışsa sevgi ilə, məhəbbətlə yaratmışdır. Elə buna görə də onun bütün yaradıcılığı lirika ilə müşayət olunur. Onun, həm poeziyasında,  həm nəsrində, həm də digər janrlarında bir lirizm vardır. 

 

Başımız üstündə zərli qanadlar,

Kəhraba çinarlar, qızıl palıdlar,

Belə yer dünyada deyin varmıdır,

Meşə pıçıldayır, bulaq danışır?

 

Günəşdən süzülən ulduzlarmıdır,

Ya kəhraba yanır, qızıl sayrışır,

Sirli bir qələmlə, söz yaza-yaza, 

Ağaclar zər səpir yollarımıza...

 

Elə ona görə də onun şeirləri həm də bəstəkarlarımızın diqqətini cəlb etmiş, şeirlərinə onlarca mahnı yazılmış və bu mahnıları ən məşhur müğənnilərimiz Müslüm Maqomayev, Şövkət Ələkbərova, Zeynəb Xanlarova , “Qaya” qrupu, Gülağa Məmmədov, Mirzə Babayev, Elmira Rəhimova, Flora Kərimova, Briliant Dadaşova və digər sənətkarların ifalarında sevilə-sevilə dinlənilmiş və həmin mahnılar musiqi xəzinəmizin qızıl fondunda saxlanılır. Və onlardan bircə nümunə;

 

İstəsən sükuta bürünsün cahan

heç nə yox,

Al məndən ömrümlə

əbədi qalan

o ani,

o ani

Görüşlərini...

 

 Mən həmişə bu qənaətdə olmuşam və yazılarımda bir neçə dəfə qeyd etmişəm ki, sözün qüdrəti o zaman ali məqama çatır ki, özü ilə qoşa işlənir, yerində oturur, söz sərraflarının  qüdrəti sayəsində öz məqamına yüksəlir. Elə ona görə də Tanrının verdiyi qabiliyyətlə insanın yaratdığı, ifadə etdiy sözdən güclü heç nə ola bilməz. Söz fövqəl gücə malikdir. Bir hikmətli söz, bir mənalı ifadə, bir bənd şeir insanı yaşada bilər, xəstəni sağalda bilər, insanın həyatını dəyişə biər. Əksinə bir tikanlı söz, bir bənd kəsərli şeir insanı öldürə bilər. Nizamidən, Füzulidən üzü bəri çağdaş poeziyamıza qədər az-az şair tapılar ki, bu hikməti  öz yaradıcılıqlarında əks etdirməmiş olar. Bu mənada Nəbi Xəzri də istisna deyil və onun “söz”ün qüdrətinə həsr etdiyi şeirdən aşağıdakı nümunəni gətirmək istədim: 

 

       Əzəl başdan açarıdır sirrlərin,

        Öz gücünü ürəklərdən alar söz.

        Ümid verər, sevinc verər, qəm verər,

        Müşkül olan dərdə çarə qılar söz...

 

         Söz ucaldar bu cahanda insanı,

          Əzizləyər bu cahanda insanı.

          Vaxt olar ki, bircə anda insanı,

           Əlli ilin hörmətindən salar söz...

 

Anamız Azərbaycanın qeyri-adi bir bölgəsi olan Abşeron yarımadasının təbii landşaftı son dərəcə əsrarəngiz olduğu kimi, onun yaradıcılıq landşaftı da çox zəngindir. Nəbi Xəzrinin yaradıcılığı ilə tanış olduqca əmin olursan ki, Abşeronun əsrarəngiz təbii landşaftı sanki onun yaradıcılığına köçüb. Nəbi Xəzri həm şairdir, həm dramaturqdur, həm nasirdir, həm tərcüməçidir, həm publisistdir, həm ssenaristdir, həm də Abşeron üçün çox xarakterik yaradıcılıq sahəsi olan rəssam. Sadəcə  o, rəsmlərini sözlə çəkir.

 

                Su mavi,

                Göy mavi,

 

                Hava da səssiz.

                Gəmi maviliyə ağ inci düzür.

                Üfüqlə o qədər qovuşub dəniz,

                Gəmi sanırsan ki, göylərdə üzür.

 

Nəbi Xəzriyə görə Azərbaycan təkcə insanları ilə deyil, həm də Tanrının bu məmləkətə verdiyi əvəzsiz töhfələri ilə -göyləri, yerləri, havası, suyu, dənizi, küləyi, dağları, dərələri, meşələri, çinarları, qovaqları ilə gözəldir və o, əsərlərində bu gözəllikləri insanla vəhdətdə təqdim edir. O, öz sevgi və məhəbbətini də təbiətin varlıqları ilə üzvi surətdə birləşdirir. Bu baxımdan onun “Dəniz, göy, məhəbbət” şeiri son dərəcə maraqlı və cəlbedicidir. Dörd hissədən ibarət olan bu poeziya nümunəsində o qədər güclü bir harmoniya var ki, şairin poetik ustalığı qarşısında heyran qalmaya bilmirsən:

 

-Dənizi hədiyyə  verirəm sənə...

Mən dedim, sən baxdın, sən gülümsədin,

Göylərin şəfəqi düşdü üzünə,

-Mən isə göyləri verirəm – dedin.

 

 Dənizi verdim ki, sənə hədiyyə,

Gəldiyin sahilə gələsən bir də.

Məni görməyəndə o mənəm-deyə,

Mənimlə danışıb,  güləsən bir də.

 

Düşündüm,  ayrılıq gələndən bəri,

Sən mənim eşqimə çıraq olasan.

Onunçün verdinmi mənə göyləri,

Məndən göylər qədər uzaq olasan?:

 

Nəbi Xəzri poeziyasından söhbət açarkən onun çox sevdiyim “Söylə bəs hardaydın” şeirindən söz açmaya bilməzdim. Həmin şeirdən nümunələr gətirməmişdən öncə vurğulamaq istəyirəm ki, klassiklərimizdən üzü bəri, indiki dövrümüzə qədər əksər şairlər ən gözəl şeirlərini həm də geçikmiş məhəbbətlərinə həsr etmişlər. Dediklərimə misal olaraq bir neçə görkəmli şairimizin Hüseyn Arifin (“Ləzgi qızı”), Bəxtiyar Vahabzadənin (“Sən hardan biləsən”), Cabir Novruzun (“ Sən elə bir vaxtda rast gəldin mənə”), Tofiq Bayramın (“Ay gecikən məhəbbətim”), Nəriman Həsənzadənin (Nərdivan), Nüsrət Kəsəmənlinin (Sən demə təzədən sevmək olarmış”)  adlarını çəkməyi məqsədə uyğün saydım.  Bu şeirlərin hər bir fərdi olmaqla, həm də, ümumidir, məhəbbətin əbədiliyinin ifadəsidir. Hər birinin müəllifi görkəmli poeziya bahadırları olmaqla , yaratdıqları əsərlər də şedevrdir. Nəbi Xəzrinin yuxarıda adını çəkdiyim şeir kimi:

 

        Sən gəldin,

        Zülmətdən gün çıxdı birdən,

        Nə qədər ecazkar göründü cahan?

        Səni gözləmişdim ömrüm boyu mən,

        Söylə, bəs hardaydın sən bu vaxtacan?

        Keçib göy dərəni,

        yaşıl çəməni,

        Elə yaxın gəldin, elə uzaqdan!

         Bəlkə min il əvvəl görmüşdüm səni,

        Sərin su içəndə sən buz bulaqdan!

        Elə bil üzləşdim

        ilahi sirlə,

        Bu nə möcüzədir, bu nə heyrətdir?!

        Məhəbbət ölçülmür illə, əsrlə,

        Məhəbbət ölçüsü əbədiyyətdir...

 

Nəbi Xəzrinin yaradıcılığı haqqında böyük ədəbiyyat adamları-şairlər, tənqidçilər, tədqiqatçılar, müasirləri çeşidli məqalələr, yazılar, kitablar yazmışlar. Və təbii ki, bir kiçik yazı ilə Nəbi Xəzri yaradıcılığını, onun miqysını əhatə etmək mümkün deyildir. Bununla belə mənim təsəvvürümdə yaratdığı assosiasiya barədə fikirlərimi oxucularla bölüşmək iistədim. Heç şübhəsiz, öz yaradıcılığı,  ictimai fəaliyyəti və fərdi xüsusiyyətləri ilə xalqını tanıdan, ona şərəf və şöhrət gətirən yaradıcı ziyalılarımızdan və ictimai xadimlərimizdən biri də Nəbi Xəzridir. Mənim qənaətimcə Nəbi Xəzrinin çoxşaxəli yardıcılığı və geniş miqyaslı dövləti və ictimai fəaliyyəti nə qədər çox cəhətli olmasına baxmayaraq O, Azərbaycan Xalqının yaddaşında daha şox şair kimi qalacaqdır. Mən də bu yazıda onu bir şair kimi səciyyələndirməyə çalışdım. 

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(11.12.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Güney Azərbaycan Poeziyası Antologiyası layihəsində Təbriz təmsilçimiz Əli Çağlanın növbəti təqdim etdiyi şair Əhərdə yaşayan Xan Sənəmdir.

 

 

Xan Sənəm

Əhər

 

I

Bu sevgi halımı çox dolandırır,

Bir öncül insana döndərir məni.

Vəhşicə maşının alır üstümə,

Yeni dünyalara göndərir məni.

 

Bu sevgi bitməyən bir həyəcandır,

Rəvamı içimdə sıxıb boğam mən?

Məryəm öz əsrində doğan İsaya,

Vaxtıdır indi bir bacı doğam mən.

 

Vaxtıdır dilimə silah bağlayam,

Qalxana çevirəm şeri, bitiyi.

Bütün tabloları düzüb yan-yana,

Gözümü qırpmadan çəkəm tətiyi.

 

Sarı saçlarımı sapand eyləyib,

Doğunun göbəyin atam batıya.

Köhnə düşüncəni qoşub tarixə,

Bütün muzeyləri qoyam xataya.

 

Bu sevgi halımı çox dolandırır,

Çəkir qanadsızca məni göylərə.

Səadət qoxuyur, azadlıq doğur,

Bu sevgi sığmayır, sığmayır yerə.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(11.12.2024)

 

 

“Məşhurlarla üzbəüz” rubrikasında bu dəfə “Ədəbiyyat və incəsənət” sizlərə  Azərbaycanın əməkdar artisti, Opera və Balet teatrının və Milli Konservatoriyanın solisti Gülüstan Əliyevanın fikirlərini təqdim edəcək. Fikirləri ondan Aysel Kərim alıb.

 

Gülüstan Əliyeva 8 aprel 1967-ci ildə Yevlaxda doğulub. Kiçik yaşlarından musiqi ilə məşğuldur. Yevlaxda orta məktəbdə oxuyanda atası onu və bacılarını musiqiyə cəlb etmişdir, Pionerlər evində musiqi ilə məğul olmağa başlamış, musiqi məktəbində bunu davam etdirmişdir. 1982-ci ildə Ulu Öndər Heydər Əliyevin sərəncamı ilə keçirilən Gənc İstedadların Respublika Müsabiqəsində iştirak etmiş və üç turun üçündən də əla qiymət alaraq müsabiqənin qalibi olmuşdur.

Elə həmin ildə Bakı Bülbül adına Orta İxtisas Musiqi Məktəbinə qəbul olmuşdur. Burada Xalq artisti İslam Rzayevin sinfində muğamın sirlərini öyrənmişdir. 1985-ci ildə məktəbi fərqlənmə ilə bitirərək həmin il Üzeyir Hacıbəyli adına Dövlət Konservatoriyasının tarixində ilk dəfə açılan muğam sinfinin ilk tələbəsi olaraq, 1990-cı ildə həmən sinfin ilk məzunu olmuşdur. Müəllimi Xalq artisti, professor Arif Babayevdir. Hələ tələbəlik illərində (1986) Gürcüstanda keçirilən beynəlxalq tələbə gənclər festivalının iştirakçısı və qalibi də olmuşdur.

1992-ci ildə Beylaqan royonu Günəşli qəsəbə inməktəbdə musiqi müəllimi kimi fəaliyyətə başlamışdır. 1993-cü ildə ailə həyatı quraraq yaşadığı Cəbrayıl rayonu  işğal olunduqdan sonra məcburi köçkün kimi Bakiya qəlmişdir. 1994-cü ildə Sabunçu rayonunun 170 saylı orta məktəbdə müəllim kimi işləmişdir. 1994–1995 illərdə eyni zamanda Muğam Teatrında işləmişdir. 1995-ci ildən isə Opera müğənnisi kimi Opera və Balet Teatrında işə başlamışdır və bu günə qədər Opera və Balet Teatrında yüksək dərəcəli solist kimi çalışır.

2003-cü ildən Azərbaycan Milli Konservatoriyanın muğam kafedrasının müəllimi, 2015-ci ildən baş müəllimi, 2017-ci ildən kafedranın dosenti, 2022-ci ildən isə sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktorudur. Dissertasiyası "Azərbaycan Bəstəkarların opera yaradıcılıqında qadın obrazlarının musiqili drammaturji həlli" adlanır.

Gülüstan Əliyeva konsert fəaliyyəti ilə olduqca ciddi və səmərəli məşğul olur. Müxtəlif televiziya kanallarında xalq və bətəkar mahnılarını, muğamları böyük ustalığla ifa edir. Müğənni həmçinin dövlət konsertlərində, tədbirlərdə də müvəffəqiyyətlə çıxış edərək ona göstərilən etimadı daim doğruldur. 

Azərbaycan Milli musiqisini və muğam sənətini dünyanın bir sıra ölkələrində — Türkiyə, İran, Moldova, Rusiya, Avstriya, İsveç və s. ləyaqətlə təmsil edib. 1997-ci ildə Ulu Öndər Heydər Əliyev rəhbərlik etdiyi Neft Konsorsiumu çərçivəsində keçirilən tədbirdə iştirak edib.

2005-ci ildə Azərbaycan Respublikasının Əməkdar artisti fəxri adına layiq görülüb. 1 may 2017-ci ildə, 9 may 2018-ci ildəvə 10 may 2019-cu ildəPrezident Mükafatına layiq görülüb.

2021-ci ildə Xarı Bülbül Best Awards mükafatına layıq görülüb. 

Səsi – sopranodur.

 

 Pedaqoji fəaliyyətinizdən bizə bəhs edərsinizmi?

 

G.Ə: Mən 17 ildən artıqdır ki Milli Konservatoriyanın müəllimiyəm. Artıq 4 ildən çoxdur ki, orda dosentəm. Bilirsiniz insanlar peşə seçəndə yerində olmalıdı. Yerində olanı var olmayanları var. Təsadüfi olanları var və düz üstünə düşənləri var ki, görürsən ki, bu əsl bu peşənin adamıdı. Tələbələrimiz bax bu formada olur. Ola bilər ki,  onun çox böyük səsi yoxdu ola bilər ki o məşhur bir müğənni olmayacaq amma o qədər gözəl bir insandır o qədər gözəl bir gənclərdir. Onları biz böyük səs tembrləri olmadığı üçün heç vaxt kənara qoymuruq. Biz ali təhsil müəsisələrində cəmiyyət üçün dəyərli insanlar yetişdiririk. O gənclərin elə müsbət xüsusiyyətləri gözümüz önünə sərilir ki düşünürsən ki vacib deyil o məşhur müğənni olsun. Qoy gözəl bir müəllim olsun, gözəl bir ailə başçısı, ailədə gözəl bir tərbiyyəçi, ana, yaxud gözəl bir mədəniyyət işçisi olsun. Bilirsiniz bütün bunlar cəmiyyətin xeyridi, cəmiyyətə lazım olan insanlardı. Bax bu cür yanaşmaq lazımdı tələbələrə. Onlarla dost olmaq lazımdı. Mən belə düşünürəm. Əgər tələbə müəllimi sevirsə o, dərsdə özünü təsdiqləmək üçün edə bilməyəcəyi şeyləri də edəcək. Mənim belə tələbələrim də var. Mən onları çox sevirəm. Olduqları kimi qəbul edirəm və bildiklərimi onlarla paylaşıram. Dərsdən əlavə mən onlarla həyat dərsi keçirəm, söhbətlər edirəm. Qəzəllərlə, musiqi ilə, tam başqa bir sahə haqqında ayrca danışıram. Bütün bunlar gənclərin formalaşmasında çox müsbət təsirlərə malikdi, çox böyük dəyərli işlərdi. Həmişə bunu etməyə çalışıram.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(11.12.2024)

 

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı PORTAL AKADEMİYASInda növbəti, üçüncü abituriyent kurslarına davam edir. Həyatda necə uğur qazanmalı, hədəfi necə seçməli, hədəfə doğru necə irəliləməli, necə lider olmalı – bu sayaq suallar hər birinizi düşündürür, bilirik. Onlara PORTAL AKADEMİYASI məşğələlərinə qatılmaqla çavab tapacaqsınız. Rubrikanı millət vəkili, motivasiya spikeri, yazıçı Əlibala Məhərrəmzadə aparır.                           

 

Ta qədimdən filosoflar, yazıçılar, dövlət xadimləri uğur barədə, məqsəd və hədəfə çatma yolları barədə fikirlər söyləmiş, rəy bildirmişlər. Bu söylənilənlərdən ən qiymətliləri aforizim halını almış, tarixin sınağından çıxaraq bu günə qədər gəlib çıxmışdır.

Bu aformzmləri elə bircə dəfə oxumaq insana bəs edir ki, fikir təlatümlərindən qopub müəyyən qərarları qəbul etsin, özünə lazımi keyfiyyətlər aşılasın, uğura, məqsədə doğru gedən düz yolu tapıb inamla, qətiyyətlə irəliləməyə nail olsun. Bu cür kəlamlardan bəziləri, düşünürəm ki, uğura doğru yolunuza işıq tuta bilər. Odur ki, məşğələlərin başlanğıcında uğur barədə aforizmlər seçməsi verməyi məqsədyönlü hesab edirəm.

Beləliklə, növbəti 10 aforizm:

 

Uğur bizi uğursuzluğa qarşı dözümsüz edir. Uğursuzluq bizi uğura qarşı dözumsuz edir.

U.Feder

 

Uğurun nələrin bahasına başa gəldiyini düşünəndə ona qarşı bir həqarət duyuram.

Q.Flober

 

İnsanlar uğursuzluqla qarşılaşmaq qorxusundan təslim olmağı üstün tuturlar.

H.Ford

 

Kim öz uğuruna inanırsa, gec-tez onu əldə edəcək.

K.Gebbel

 

İynəni tikməyi bacaran adama verirlər.

A.Hoffman

 

Dünyada tikan toxumu əkən insanı gül baxçasında axtarma!

   C.Rumi

 

Heç vaxt ümidsizliyə qapılmayan adam üçün dünyada qeyri-mümkün iş yoxdur.

Xaqani

 

Həyatda ən böyük uğur xoşbəxtliyə nail olmaqdır.

A.Kamyu

 

Qələbənin ilkin şərti cəsarətdir.

A.Kembell

 

Yalnız həyatın sirlərini bilən insanlar uğur  qazana bilər.

C.Kollenz

 

Düşünürəm ki, yadınızda yaxşı qalsın deyə bu gün üçün 10 aforizm bəsinizdir. Davamı da sabah olacaq.

 

Şəkildə: A. Kamyu

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(10.12.2024)

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı yazıçı-dramaturq Ağalar İdrisoğlunun nəsr nümunələrinin dərcini davam etdirir. Növbədə “Qu quşu haqqında əfsanə” pritçasıdır.

 

Bir kəndə getmişdim. Çox qəribə adı vardı - Sonaabad. Kəndin adının mənası ilə maraqlandım. Qonaq qaldığım evin ağsaqqalı məni kəndin kənarındakı qəbiristanlığa gətirib, bir qəbri göstərdi. Qəbir daşının üstündə Qu quşunun şəkli yonulmuşdu. Və bu sözlər yazılmışdı: “Burada Su sonası Qu quşu dəfn olunub. Qoy bütün insanlar paklığı, təmizliyi, vüqarı, sadiqliyi ondan öyrənsinlər”...

 Mən sual dolu nəzərlə ağsaqqala baxdım...

 - Su sonasının, bax bu Qu quşunun şərəfinə qədim ağsaqqallarımız, ulu babalarımız kəndimizi Sonaabad adlandırıb, - deyə həmin ağsaqqal əvvəlcə mənə, sonra isə harasa uzaqlara baxıb nəyisə yadına saldı. Və mənə qəribə bir əhvalat, maraqlı rəvayət danışdı...

- Hə, ağrın alım, çox qədim zamanlarda, artıq tüfəngin “at oynatdığı” vaxtlarda ovçu gülləsinə tuş gələn, qanadından yaralanmış bir Qu quşu öz köçündən ayrılıb göydə müvazinətini saxlaya bilməyib, yerə dəyib tikə-parça olmamaq üçün çox çətinliklə bizim obanın Pənah adlı ağsaqqalının həyətinə qonub. Köçündən perik düşən həmin Qu quşu dəstənin ardınca yazıq-yazıq baxaraq əcaib-qəraib səslərlə qışqırıb, haray qoparıb. Yenidən qanad çalıb uçmaq, öz dəstəsinə çatmaq istəyib. Bacarmayıb. Tamam taqətdən düşən Qu quşu, halsız vəziyyətdə yerə uzanıb. Öz dilində səslər çıxararaq, şivən qoparıb, - deyə ağsaqqal söhbətinə ara verib, əlindəki qəlyanı kibrit çöpü ilə eşələyib, yenidən yandırdı və mənim ona maraqla qulaq asdığımı görüb söhbətinə davam elədi.

Bu əcaib-qəraib səsə evdən çıxan Pənah kişi, onun arvadı Gülsənəm qarı, uşaqları, gəlinləri, nəvələri həyətdə çapalayan, qənirsiz gözəlliyi olan, ağ, üstündə qızılı xalları parıldayan bu Su sonasına heyranlıqla tamaşa eləməyə başlayıblar. Pənah kişi Qu quşunun qanadından axan qanı görüb tez həyətə düşüb. Onun ardınca Gülsənəm qarı, sonra uşaqları, gəlinləri, nəvələri də həyətə düşüb, Qu quşuna yaxınlaşıblar. Qu quşu ona yaxınlaşan adamları gördükdə bir az da ucadan “vay-şivən” qoparıb, onları yaxına buraxmayıb. Pənah kişi Qu quşunun adamlardan qorxduğunu başa düşüb arvadının, uşaqlarının üstünə çımxırıb. Hamı təzədən eyvana çıxıb. Pənah kişi özü yavaşca Qu quşuna yaxınlaşıb. Can verən Qu quşunu kobud, qabarlı əllərilə sığallayıb. Qu quşu elə bil ki, xilaskarını gördüyündən sakitləşib...

Yaralı quş, başını onun yanında dizi üstə oturan və Sonanı mehribanlıqla sığallayan, onunla danışan Pənah kişinin şəfalı əllərinə söykəyib. Su Sonasının ondan imdad dilədiyini başa düşən Pənah kişi ağır Qu quşunu qucağına götürüb, evə gətirib.

Uzun illər Türkəçarə ilə kənd adamlarına loğmanlıq eləyən Pənah kişi Qu quşunu ölməyə qoymayıb, onu da otlardan düzəltdiyi dərmanlarla sağaldıb. Onu ölümün pəncəsindən qurtardığını duyan, hiss eləyən Qu quşu da öz mehrini xilaskarı Pənah kişiyə, onun ailəsinə, uşaqlarına salıb... Onları sevib.

 ... Pənah kişinin həyətinə Qu quşunun düşməsi xəbəri obamızda ildırım sürəti ilə yayılıb. Obanın adamları, uşaqlar tez Qu quşunu görməyə, bu gözəlliyə tamaşa eləməyə gəliblər. Həmin gündən Pənah kişinin evi ziyarətgaha çevrilib bu obanın və qonşu kəndlərin adamları üçün. Hər gələn də Pənah kişinin evinə pay-pürüşlə gəlib. Artıq qısa vaxtda bu ev, bu həyət müqəddəs ziyarətgah olub. Axı, Qu quşu məhz heç kimin yox, obanın ağsaqqalı Pənah kişinin həyətinə qonmuşdu. Deməli, Ulu Tanrı tərəfindən burda nə isə dərin bir hikmət, müqəddəslik vardı...

Yaralı Qu quşunun qanadı bitişib. Sağalıb. Amma Qu quşu heç yerə uçub getməyib. Pənah kişinin evinə, həyətinə, obanın adamlarına öyrəşib. Mehrini bu kəndin camaatına salıb. Kəndin uşaqları ilə dostlaşıb Qu quşu. Hamı ona öz yemək payından gətirib. O, bütün günü obanın tozlu yolunda gəzib, uşaqlarla oynayıb, sonra da qaş qaralanda özü Pənah kişinin həyətinə gəlib, eyvana çıxıb, orda onun üçün məxsusi düzəldilmiş komasına girib, sakitcə öz dilində nə isə danışıb, ayrı-ayrı səslər çıxarıb, mahnı oxuyub...

 Pənah kişi Qu quşunun belə qənirsiz gözəlliyinə görə ona Sona adı qoyub. Kənd adamları, qonşu el-obanın adamları da bu Qu quşunu “Sona” çağırıblar. O da bu ada öyrəşib. “Sona” deyən kimi qanadlarını açıb, şən səslərlə, öz dilində danışaraq, onu çağıran adama yaxınlaşıb.

...Düz bir il kənd əhlinin, qonşu el-oba camaatının da ziyarətgah yeri olub Pənah kişinin evi.

Bir gün Qu quşu Pənah kişinin həyətində çox narahat gəzirmiş. Ora-bura vurnuxurmuş. Öz dilində səslər çıxarır, nə isə deyirmiş. Qu quşunun bu narahatlığını hamı duymuşdu. Hamı da nigaran idi ki, görəsən nə olub Sonaya? Niyə səhərdən heç nə yemir. Həyətdə narahat ora-bura vurnuxur. Tez-tez başını çiyninə əyib, göyə baxır. Özü də çox narahat, qəmli baxışlara...

Bu vaxt birdən Qu quşlarının səsi eşidilib. Göydə qatar kimi bir dəstə Qu quşu kəndin üstündən uçub gedirmiş. Sıra ilə uçan bu durna qatarı öz dillərində səslər çıxarıb, nə isə deyirmişlər. Bu səsləri eşidən Sona tez başını çiyninə əyib bir gözü ilə göyə baxıb. Sonra o da göydə uçan quşların səsinə səs verib. Bu səsi eşidən Qu quşları bir az da səslərini ucaldıblar. Sona da səsini artırıb. Öz dilində “vay-şivən” qoparıb...

 Deməli, göydə uçan durna qatarının onun öz dəstəsi olduğunu duyubmuş, tanıyıbmış Sona. Deməli, bu durna qatarı elə payızda burdan uçub gedən dəstə imiş. Öz dəstəsindən ayrı düşmüş Qu quşu - Su Sonası qanadlarını geniş açıb bu dəfə daha sevinclə səslər çıxarmağa başlayıb. Elə bil o bu səslərlə kənardan onu izləyən Pənah kişiyə, kəndin adamlarına deyirmiş: “Onlar mənim burada olduğumu, sağ qaldığımı bilib sevinirlər. Bu onların sevinc səsləridi. Bax görürsüz? Eşidirsiz onların səsini? Deməli, onlar məni səbirsizliklə gözləyirlər. Bircə uça bilsəydim...”

 Uçmaq üçün özündə güc toplamağa, həyətdə o tərəf, bu tərəfə qaçmağa başlayıb Sona. O, bir neçə dəfə həyətdə o tərəf, bu tərəfə var-gəl eləyib və sonra bütün gücünü toplayaraq, uçub. Artıq uçmağı yadırğamış Sona az qalıb ki, kəndin uca çinar ağaclarına dəysin. Lakin dostlarına, dəstəsinə çatmaq inamı yəqin ki, ona böyük güc, qüvvət verib. Birdən-birə qarşısındakı daha uca çinar ağacına çatmamış dik göyə şığıyıb.

Kəndin adamları bu mənzərəni seyr eləyib, Sonanın öz dəstəsinə çatmasını səbirsizliklə gözləyirmişlər. O, dəstəyə çatıb. Sırada öz yerini axtarıb. Gah sol dəstəyə, gah sağ dəstəyə qarışmaq istəyib. Amma durna qatarı onu öz aralarına buraxmayıb. Çünki Sonanın yarısı olan Qu quşu başqası ilə cütləşmişdi. Amma onu da sizə deyim ki, təxminən yüz il yaşayan Qu quşlarının erkəyi də, dişisi də cəmi biri ilə yaşayırlar. Əgər onların yarı, yəni erkəyi ya, dişisi ölürsə, o biri ömrünün axırına qədər tək yaşayır. Və heç bir Qu quşu ilə cütləşmir. Bax budur qu quşlarının bir-birinə sadiqliyi... Amma indi möcüzə baş vermişdi... Həmin Qu quşu artıq bu bir ildə öz yarısını, öz cütünü tapmışdı... Sona bunu görüb, Sona bunu bilib, duyub, hiss eləyib. Sona başa düşüb ki, o, artıq bu dəstəyə yaddır. Onu bu dəstə unudub... Onun bayaq fikirləşdiyi düz deyilmiş. Bu bir ildə Sona onları səbirsizliklə gözləsə də, onlar Sonanı gözləməyiblər. Sonanı yada salmayıblar. Öz yarısı, yarı isə deyəsən dəstədən də qabaq unudub Sonanı. Yaddan çıxarıb...

Bunu görən Sona durna qatarından ayrılıb. Tək qalıb. Arxada tək uçmaq, yəqin ki, ona ağır gəlib... Göydə bir az qanad çalıb. Sonra Sona geri dönüb. Yavaş-yavaş kəndin üstünə doğru uçmağa başlayıb. Uçuşundan hiss olunurmuş ki, Sona yorulub. Axı o, bir il idi ki, uçmurdu. Su sonası, düz Pənah kişinin evinin üstünə qədər qanadlarını ağır-ağır hərəkət etdirməklə uçub…

Belə rəvayət eləyirlər ki, Sona birdən-birə qanadlarını yığıb, dəhşətli bir səs, “vay-şivən” qoparıb. Onun bu səsi təkcə bizim obada yox, qonşu kəndlərdə də böyük bir əks-səda yaradıb. Aman... Nələr yox imiş o səsdə... Nələr yox imiş o fəryadda... Sonra Sona göydə müvazinətini itirib. Bu vaxt o, böyük bir daş parçası kimi göydən Pənah kişinin həyətinə düşüb. Hamı - obanın yüzlərlə böyüklü, kiçikli adamları Sonaya tərəf qaçıb. O yerə düşəndə artıq ölübmüş. Kim bilir. Bəlkə elə göydə həmin vaxtı dəhşətli səslər çıxarıb, “vay-şivən”, haray qoparanda ürəyi partlayıbmış Sonanın. Öz yarısı, öz dəstəsi onu qəbul eləmədiyindən, unutduğundan bu dərdə dözməyibmiş Sona. O da özünə belə bir cəza növü tapıbmış. Öz yarısına, öz dəstəsinə etiraz əlaməti olaraq, özünə belə qəsd eləyibmiş Sona.

 Qu quşunun - Sonanın ölümü kənddə, qonşu obalarda da matəm kimi qarşılanıbmış. Ona görə də adamlar onu gətirib bax bu qəbiristanlıqda dəfn eləmişdilər. Özü də qəbiristanlığın düz girəcəyində. Qonşu kəndlərə gedən yolun üstündə. Qəbir daşının üstünə də bax bu sözləri yazıblar...

 

Bu əhvalat çoxdan olub. Lap çoxdan... Kim bilir, bəlkə də elə Sonanın qəbir daşı kəndimizdə olan ilk qəbir sayılır... Bilmirəm. Sonanın ölüm tarixini nə bu kənddə, nə də qonşu kəndlərdə heç kim bilmir. Amma bu rəvayəti bizim tərəflərdə uşaqdan böyüyə hamı bilir. Çünki bu rəvayət bizim yerlərin insanlarına uzun illərdi, neçə əsrdi ki, nəsil-nəsil ötürülüb…

Ağsaqqal sözlərini bitirib əlindəki qəlyanı yenidən yandırdı və tüstüsünü acgözlüklə sinəsinə çəkib mənim üzümə baxdı. Onun gözlərində bir cüt alacalanmış yaş gördüm.Həmin yaş ağ saqqalına düşüb, bir parıltıya çevrildi. Bu əhvalat mənə də çox təsir eləmişdi. Ağsaqqal Sona haqqında bu rəvayəti danışdıqca, mən də o səhnələri görürdüm... EIə bil mən də bu hadisələrin iştirakçısıydım.

 … Budur, tozlu yolla hər ikimiz yenə də kəndə qayıdırıq. Heç birimiz danışmırıq. Hərəmiz öz dünyamızdayıq... Öz içimizə çəkilmişik. Qocanın danışdığı bu rəvayət mənə elə təsir eləyib ki, bulud kimi dolmuşam. Öz-özümə fikirləşirəm ki, bu rəvayət yox, əsl həqiqət də ola bilər... Axı, hər bir rəvayətdə çoxlu həqiqətlər də gizlənir…

 Üç gün burada qonaq qaldığım müddətdə hamıdan diqqət, xoş rəftar gördüyümdən, indi başa düşürəm ki, niyə qədim kişilər bu kəndə Sonaabad adı veriblər. Artıq bu ad kəndə təmizlik, paklıq gətirib. Bu kənddə dünyaya gələn hər körpəni də bu ruhda tərbiyə eləyirlər. Bu kənddə tərbiyə beşikdən, addan başlayır... Sonaabadlılar öz əqidə bütövlükləri ilə, paklıqları, təmizlikləri və sifət cizgilərində olan gözəllikləri ilə məmləkətdə ad çıxarıblar... Bu kənddə heç kim, heç kimsənin çörəyinə göz dikmir. Bu kənddə heç kim, heç kimi aldatmır. Bu kənddə tayfabazlıq, yerlibazlıq, paxıllıq, məkrlik, çirkin əməllər, rüşvət adlı murdarlıqlar yoxdur...

Bu vaxt sükutu keşməkeşli bir həyat yaşamış, müdrik ağsaqqal pozdu və ağ saqqalını uzun nazik barmaqları ilə sığallayıb, artıq çuxura düşən, amma həyat eşqini itirməyən gözləri ilə, mehriban baxışları ilə gözlərimə baxıb dedi:

 - Görürsənmi oğlum, Qu quşlarının qanunlarını? Onlar dəstədən ayrılıb, bir özgə qapısında yaşayan Sonanı qəbul etməyiblər. Sona da öz günahsızlığını sübut eləmək üçün özünə qəsd eləyib... Biz - insanlar isə min cür murdar əməllər eləyirik, bir-birimizin ayağının altını qazırıq. Torpaq, Vətən, vicdan satırıq. Yenə də özümüzü təqsirli bilmirik. Eh... Biz adamlar Qu quşları qədər də deyilik. Əgər onlardakı qanunlar bizdə olsaydı, yer üzündə bu qədər qanlar tökülməz, bu qədər mənasız, ağılsız davalar, müharibələr, bu qədər qaçqınlar, köçkünlər, didərginlər, evsiz-eşiksizlər olmazdı. Bu qədər bədbəxt taleli biçarə insanların naləsi göyə, ərşə qalxmaz və Ulu Tanrıya qədər yüksəlməzdi…

 

                                                                             Masallı, Digah kəndi.

                                                                                   İyun, 2000-ci il.                           

                                                              

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(11.12.2024)                         

 

 

Xalq yazıçısı, akademik Kamal Abdullanın əsəsrlərindən seçilmiş bir sıra qranula – cövhər sayıla biləcək məqamları “Ədəbiyyat və incəsənət” oxucularına təqdim edir.

 

Kamal Abdulla özü seçilmiş bu cövhərlər barədə yazır: “İllərdən bəri yazdığım müxtəlif şeirlərin, esselərin, pyeslərin, hekayə və romanların, publisistik məqalələrin və elmi əsərlərin, verdiyim intervülərin hər birinin içində yer almış və bu gün də öz məzmunu, tutumu, forması ilə diqqətimi çəkən misralar, cümlələr günlərin bir günü sanki dil açıb mənə dedilər ki, bizim bir-birimizdən zaman və məkanca ayrılığımıza son qoy və bizi bir-birimizin yanında yerləşdir. Sən görəcəksən ki, bu zaman biz tamamilə yeni bir cazibədə zühur etmişik. Onlar qeyri-səlis məntiq dili ilə desək, içində olduqları mətnin qranulaları (ilkin vacib hissəcikləri) idi. Qranula, başqa cür ifadə etsək, cümlədən (mətndən) bütün artıq hissələri siləndən sonra yerdə qalan cövhərdir.”

 

Bu günlərdə “Everest” nəşriyyatında müəllifin “Seçmələrin seçməsi-qranulalar” adlı kitabı da işıq üzü görmüşdür.

Beləliklə, hər gün Kamal Abdulladan 7 qranula:

1.

Bu ağır ziyafət bitincə, kimsə səhvən sənin həyatını köhnə paltosu kimi geyinib gedir.

2.

“ Bu nağıllarda olur: qışın qış yeri vardır, yazın yaz yeri vardır – Həyatda belə olmur.”

3.

Məşhur rus alimi Averintsev erkən orta əsrlər Bizans ədəbiyyatı ilə bağlı deyir ki, əgər hər hansı dövr ancaq özü özünə bərabər olsaydı, sonrakı dövr, sadəcə, gələ bilməzdi. Doğrudan da, hər sonrakı dövr əvvəlkinin içindən pardaxlanmağa başlayır. Dövrlər heç zaman özləri özlərinə bərabər olmurlar. Sinergetika!

4.

Mənən qullar bütün qabiliyyətlərini yavaş-yavaş itirirlər - birindən başqa. Bu, dönük çıxma qabiliyyətidir. Onu itirən qəflətən itirir.

5.

Mənim dilimdəki “pintiliklərdən” danışanlara: Mən Azərbaycan dilində yazmıram, əzizi - mənlər, mən Azərbaycan dilinin potensialında yazıram. Oradakı “pintiliklər” isə saysız-hesabsız...

6.

Bütlərə qarşı mübarizə cümlə etalonlarına qarşı mübarizədən başlayır. Onlar da büt lərdir.

7.

Roman qədər “doyumlu” olan kiçik bir hekayə ferzə çıxmağına bir addım qalmış müzəffər piyadadır.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(11.12.2024)

 

 

 

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ulduz” jurnalı ilə birgə təqdim etdiyi layihədə Türkiyənin “Genç Yürekler” jurnalının seçimində 51 türk müəllifinin yazıları yer alır. Türkiyə türkcəsində yayılan əsərlərin əsas qayəsi budur: “Dildə, fikirdə, işdə birlik!”.

 

 

“Adamın Biri”

Mustafa Türk

 

Dalmış öylece uzaktan uzağa
Bakıp gökteki rengin kararına

‘Gecenin sonunda gündüz’ El Barî
Demiş, sonra susmuş adamın biri

Sezmiş kendini şöyle bir usuldan
Damarlar ki çizgiden bir lisan
‘Beden zarifler zarifi’ El Hâkim
Demiş, sonra susmuş adamın biri

Meşakkatin resmi nasırlı ellerle
Yalvarmış darlanmış bir gönülle
‘Beni bana getirenim’ El Fettah
Demiş, sonra susmuş adamın biri

Bir defasında açmış bohçasını
Soğan ekmeğin en has arkadaşı
‘Kafidir bana kafi’ El Hamîd
Demiş, sonra susmuş adamın biri

Sual etmiş, gönül kırdım mı ola
Bir vakit kötü zan ettim mi ola
‘Getirse beni affına’ Et Tevvap
Demiş, sonra susmuş adamın biri

Fotoğraf: Tuncay Çalışkan

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(10.12.2024)

 

 

 

 

 

 

Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

11 dekabrda dünyaya gələn ünlülər sırasında Oşonun da adı var. 1931-ci ildə Hindistanda doğulan, adı dillər əzbəri olan din xadimi və filosof Oşonun təlimləri Azərbaycanda çox məşhurdur, onu gənclər sevə-sevə oxuyurlar. Oşonun qızıla bərabər kəlamları var, onlardan bəzilərini seçərək diqqətinizə çatdırıram:

Həyat qorxunun bitdiyi yerdə başlanır;

Əgər bir gülü sevirsinizsə onu qırmayın. Çünki siz onu qıranda o gül ölür, sizin sevdiyiniz də ölür. Deməli, əgər gülü sevirsinizsə, qoyun, o yaşasın. Sevgi nəyəsə sahib olmaq deyil, onu qiymətləndirməkdir;

Kədər dərinlik, xoşbəxtlik yüksəklikdir. Kədər kök atır, xoşbəxtlik qol-budaq atır. Xoşbəxtlik başı göylərə dəyən ağac kimidir, kədər isə yerin dərin qatlarına işləyən kök kimidir. Hər ikisi vacibdir. Ağac nə qədər yüksəkliyə qalxsa, onun kökü də dərin olur;

Körpə dünyaya gələndə ana da doğulur. Körpə doğulmazdan əvvəl o qadın idi, ana yox;

Mən bu dünyanı sevirəm, çünki bu dünya mükəmməl deyil. Mükəmməl deyil, ona görə də inkişaf edir. Əgər mükəmməl olsaydı, çoxdan ölərdi, inkişaf etməzdi;

Bu dünyaya çoxlu insan gəlib, sonra bu dünyanı tərk edib. Bu çox yaxşıdır. Onlar daha yaxşılar üçün yerləri boşaldırlar;

Xoşbəxt olmağın çox sadə yolu var. Nə edirsinizsə edin, qoymayın ki, keçmiş sizin beyninizə köçsün, qoymayın ki, gələcək sizi narahat etsin. Çünki keçmiş artıq yoxdur, gələcək isə hələlik yoxdur. Xatirlərdə yaşamaq, xəyallarda mövcud olmaq mövcud olmamaqdır.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(11.12.2024)