
Super User
“Şuşanın Səsi – Azərbaycanın Səsi” adlı III Beynəlxalq Elmi-Praktik Konfrans keçirilib
Aysel Fikrət, Azərbaycan Milli Konservatoriyasının mətbuat katibi. “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün
18–19 aprel tarixlərində Üzeyir Hacıbəylinin 140 illiyi çərçivəsində, 16 aprel Ümumdünya Səs Günü münasibətilə “Şuşanın Səsi – Azərbaycanın Səsi” adlı III Beynəlxalq Elmi-Praktik Konfrans keçirilib.
Tədbir çərçivəsində Azərbaycan Milli Konservatoriyasının rektoru, sənətşünaslıq doktoru, Əməkdar incəsənət xadimi, professor Kamilə Dadaş-zadə, elmi işlər üzrə prorektor, sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, Əməkdar incəsənət xadimi, professor Lalə Hüseynova, Muğam xanəndə kafedrasının müdiri, Xalq artisti, professor Mənsum İbrahimov, Azərbaycan Milli Konservatoriyası nəzdində “Səsin Tədqiqi” elmi laboratoriyasının rəhbəri, UNESCO nəzdində Ənənəvi Musiqi və Rəqs üzrə Beynəlxalq Şuranın (ICTMD) “Voice Research Across Musical Traditions” tədqiqat qrupunun yaradıcısı və sədri Aleksandriya Sultan fon Brüseldorf, sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, Əməkdar artist Bəyimxanım Vəliyeva və digər konfrans iştirakçıları Qarabağa səfər ediblər.
Konfrans iştirakçıları ilk olaraq Qarabağ Universitetini ziyarət ediblər. Qonaqları universitetin rektoru, professor Şahin Bayramov qarşılayıb. Universitetin konfrans zalı, akt zalı və müasir elmi laboratoriyaları ilə tanış olublar. Rektor, qonaqlara ali təhsil müəssisəsinin strukturu, fəaliyyəti və son illərdə görülən işlər barədə ətraflı məlumat verib.
Görüş zamanı iştirakçılar Qarabağ Universitetinin İncəsənət fakültəsini də ziyarət ediblər. Orada yaradılmış rəssam və dizaynerlərin əsərlərindən ibarət sərgi salonunu görüb, yüksək qiymətləndiriblər. Görüşün sonunda Azərbaycan Milli Konservatoriyası tərəfindən Qarabağ Universitetinə xüsusi hədiyyələr və universitetin kitabxanasına dərs vəsaitləri təqdim olunub. Səfərin yekununda isə konsert zalında xüsusi hazırlanmış musiqi proqramı təqdim edilib.
Ardınca konfrans iştirakçıları Şuşa şəhərinə səfər edərək Üzeyir Hacıbəylinin ev muzeyini ziyarət ediblər.
19 aprel tarixində Şuşa Otelinin konfrans zalında Ümumdünya Səs Günü çərçivəsində, Üzeyir Hacıbəylinin 140 illik yubileyinə həsr olunan “Şuşanın Səsi – Azərbaycanın Səsi” III Beynəlxalq Elmi-Praktik Konfrans keçirilib.
Konfrans iki əsas istiqamət üzrə – "Üzeyir Hacıbəylinin Azərbaycan akademik vokal məktəbinin formalaşmasında rolu" və "Vokal səs fənlərarası tədqiqatların obyekti kimi" mövzularında həyata keçirilib.
Konfransı Azərbaycan Milli Konservatoriyasının rektoru, sənətşünaslıq doktoru, Əməkdar incəsənət xadimi, professor Kamilə Dadaş-zadə açıq elan edib. O, çıxışında bu ilki “Şuşanın Səsi – Azərbaycanın Səsi” adlı III Beynəlxalq Elmi-Praktik Konfransın özəlliyinin Üzeyir Hacıbəylinin 140 illiyinə həsr olunmasından ibarət olduğunu vurğulayıb. O, qeyd edib ki, konfransın proqramında bu aspektlə bir çox məruzələr öz əksini tapıb. Ümumilikdə, konfransın çox zəngin və rəngarəng proqramının olduğunu iştirakçıların nəzərinə çatdırıb. O, çıxışında ilk dəfə olaraq AMK-nın böyük dəstəyi ilə UNESCO nəzdində Ənənəvi Musiqi və Rəqs üzrə Beynəlxalq Şuranın (ICTMD) “Voice Research Across Musical Traditions” tədqiqat qrupunun yaradılması münasibətilə tədqiqat qrupunun təşəbbüskarı və yaradıcısı, Azərbaycan Milli Konservatoriyası nəzdində “Səsin Tədqiqi” elmi laboratoriyasının rəhbəri, Aleksandriya Sultan fon Brüseldorfa, elmi işlər üzrə prorektor, konfransın moderatoru, sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, Əməkdar incəsənət xadimi, professor Lalə Hüseynovaya xüsusi təşəkkürünü bildirib. Çıxışında UNESCO nəzdində Ənənəvi Musiqi və Rəqs üzrə Beynəlxalq Şuranın (ICTMD) “Voice Research Across Musical Traditions” tədqiqat qrupunun AMK-nın nəzdində Səsin tədqiqi laboratoriyasının son üç il ərzində yüksək fəaliyyətinin nəticəsində meydana gəlməsini vurğulayıb.Konfransla bağlı mülahizələrini dilə gətirib.
Sloveniyanın Lyublyana Universitetinin İncəsənət Fakültəsi "Musiqişünaslıq" kafedrasının professoru, "Etnomusiqişünaslıq" kafedrasının müdiri Svanibor Pettan və Türkiyədən Lokman Həkim Universitetinin Tibb Fakültəsinin professoru Haldun Oğuz onlayn şəkildə konfransa qoşularaq konfrans iştirakçılarını salamlayıblar.
AMK-nın elmi işlər üzrə prorektoru, Konfransın moderatoru, Əməkdar incəsənət xadimi Lalə Hüseynova “Azərbaycanda milli opera ifaçılığının yaranması və təşəkkülündə Üzeyir Hacıbəylinin rolu” mövzusunda məruzə ilə çıxış edib.
AMK-nın "Muğam - xanəndə" kafedrasının müdiri, Xalq artisti, professor Mənsum İbrahimov “Muğam operaları və xanəndə sənəti: XXI əsrdən baxış” mövzusu ilə, C. Cahangirov adına xorun bədii rəhbəri, sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, dosent, Əməkdar müəllim Təranə Yusifova “Üzeyir Hacıbəylinin 'Leyli və Məcnun' operası əsasında müasir səhnə kompozisiyası” mövzusunda, Üzeyir Hacıbəylinin ev muzeyinin direktoru, Xalq artisti Sərdar Fərəcov “Şah Abbas və Xurşid Banu” operasının bərpasına dair çıxışı, AMEA-nın Memarlıq və İncəsənət İnstitutunun aparıcı elmi işçisi, sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, Əməkdar incəsənət xadimi Sənubər Bağırova “Azərbaycanda xanəndə ifaçılığının tarixi və nəzəri qaynaqları” mövzusunda çıxışlar ediblər.
Muğam-xanəndə kafedrasının dosenti, sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, Əməkdar artist Bəyimxanım Vəliyeva “Xanəndə sənətinin tədrisi problemləri” mövzusunda çıxış etmiş və bu barədə yazdığı dərs vəsaitini təqdim edib.
Konfransın digər iştirakçıları Əməkdar artist, Qarabağ Universitetinin müəllimi Anar Şuşalı “Qəzəl-romans janrı: Üzeyir Hacıbəylə və Bülbül tandeminin bariz təzahürü kimi” mövzusunda, LOR Hospital Səs Mərkəzinin rəhbəri, dosent, tibb üzrə fəlsəfə doktoru, Ümumdünya Səs Gününün Azərbaycan üzrə milli koordinatoru Ramil Həşimli “Pedaqoji vokalogiya kurikulumunun vokal və xanəndəlik sənəti tədrisində önəmi” mövzusunda, Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrının solisti, Ü.Hacıbəylinin adına BMA-nın dosenti, Əməkdar artist Fəridə Məmmədova “Akademik kanon ilə ənənəvi ifaçılıq arasında: Azərbaycan vokal romansının interpretasiya xüsusiyyətləri” mövzusunda çıxışlar ediblər.
Azərbaycan Milli Konservatoriyasının nəzdindəki “Səsin Tədqiqi” elmi laboratoriyasının rəhbəri,Konfransın moderatoru UNESCO-nun nəzdindəki Ənənəvi Musiqi və Rəqs üzrə Beynəlxalq Şuranın (ICTMD) “Voice Research Across Musical Traditions” tədqiqat qrupunun yaradıcısı və sədri Aleksandriya Sultan fon Brüseldorf (Sevinc Sultan-Zadə) “Üzeyir Hacıbəylinin ‘Sevgili Canan’ qəzəl-romansının müxtəlif ifalarda akustik və vokal-fizioloji təhlili” mövzusunda çıxış edib.
Mövzu ətrafında nümayiş olunan bir-birindən maraqlı məruzəçilərə Türkiyə, Avstraliya, ABŞ, Braziliya, Qazaxıstan, İtaliya, Almaniya və İsveçdən olan konfrans iştirakçıları: Müğənni, bəstəkar Erika Biavati, fortepiano ifaçılığı üzrə musiqi sənəti doktoru Karina Joli, vokal pedaqogikası üzrə fəlsəfə doktoru Lori Şen, səsin akustikası üzrə tədqiqatçı, elmlər doktoru Yohan Sundberq, musiqişünas Kuat Baqisbekov da onlayn qatılıb. Konfransın mövzusu ilə bağlı video məruzələrini təqdim ediblər.Qeyd etməliyik ki, konfransda iştirak edən məruzəçilərin təqdim etdiyi məqalə və tezislər xüsusi konfrans toplusunda dərc ediləcək.
Üzeyir Hacıbəylinin 140 illik yubileyinə həsr olunmuş “Şuşanın Səsi – Azərbaycanın Səsi” adlı elmi-praktik konfrans Şuşa və Xankəndi şəhərlərində yüksək təşkilatçılıqla və böyük uğurla həyata keçirilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(21.04.2025)
“YAŞAT” Fondunun 1-ci intellektual marafonu başlayıb
18 aprel 2025-ci il tarixində “YAŞAT” Fondunun təşkilatçılığı ilə şəhidlərimizin övladları üçün 1-ci intellektual marafona start verilib. Bu barədə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalına Fonddan məlumat verilib.
“Konstitusiya və Suverenlik İli” çərçivəsində gerçəkləşən layihə 16-21 yaş aralığındakı 50-yə yaxın şəhid övladını əhatə edir.
Marafon Şahdağ Turizm Kompleksinin, “PAŞA Techonology” MMC-nin və Dünya Türk Biznes Şurasının (DTİK) sponsorluğu ilə reallaşdırılır.
Əsas məqsəd iştirakçıların asudə vaxtlarının səmərəli təşkili, onların intellektual inkişafı, yeni bilik və bacarıqlar əldə etməklərinə dəstək olmaqdır.
Açılış mərasimində “YAŞAT” Fondunun rəhbəri, Qarabağ qazisi Elvin Hüseynov şəhid övladları üçün bu cür tədbirlərin əhəmiyyətini diqqətə çatdırıb.
20 aprel tarixinədək davam edəcək marafon müddətində müxtəlif intellektual oyunlar, bilik yarışmaları, əyləncə və konsert saatları keçiriləcək.
Həmçinin düşərgə iştirakçıları müxtəlif hədiyyə və mükafatlarla təltif olunacaqlar.
“YAŞAT” Fondu tərəfindən şəhidlərimizin övladları üçün ölkə daxilində və xaricində düşərgələr, təlim kursları və digər tədbirlər mütəmadi təşkil olunur.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(21.04.2025)
KİTAB BƏLƏDÇİSİ-ndə - Böyük dəyərlər
İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Hər bir insan xarakteri müəyyən dəyərlər toplusuna malik olur. Bunların arasında mərdlik, cəsarət, təmkin, dostluq və digərləri olur. Onların bəziləri haqda təbii ki, sizlər tam bilgilisiniz. Bütün bu dəyərlərin arasında, xarakterinizin dərinliyini və gücünü müəyyən edən digərlərindən daha üstün biri var ki, bu da düzgünlükdür.
Özünüzə və digərlərinə qarşı nə qədər düzgün olmağınız xarakterinizin keyfiyyətinin ən yaxşı göstəricisidir. Məhz düzgünlük sizin bütün digər dəyərlərinizin qarantıdır. Nə qədər düzgün və səmimi olsanız onda dəyər verdiyiniz digər keyfiyyətləri də yaxşı qavrayar və onlara uyğun yaşayarsınız.
İstənilən halda möhkəm xarakterə malik olmaq üçün güclü daxili intizam tələb olunur. Daima lazım olan düzgün işi görmək iradə tələb edir.
Və kəsə yolla getmək, asan olanı seçmək və lazım olan əvəzinə əyləncəli olan işi görmək istəyini də üstələmək üçün güclü daxili intizam və iradə lazımdır. Bütün həyat, bizim daxili aləmimizin nə qədər dərin və güclü olmasını müəyyən etmək üçün sınaqdır.
Müdriklik təhsil və həyat təcrübəsi ilə əldə edilir, güclü xarakter isə gündəlik həyatın vurhavurunda, xırda amma vacib işlərin daim nəzarətdə saxlanması nəticəsində qazanılır.
Brayan Treysi/Bəhanələrə yox (daxili intizamın gücü)
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(21.04.2025)
İsveçli perkussionist və bəstəkar Robert İkiz “Qavaldaş” adlı kompozisiyasını təqdim edib
İsveçli perkussionist və bəstəkar Robert Mehmet İkiz rejissor Mikael Silkebeqr tərəfindən çəkilən "The Odin Code" sənədli filmi üçün yazdığı əsas kompozisiyanı təqdim edib.
AzərTAC xəbər verir ki, “Qavaldaş” (Gavaldash) adlanan bu trek Bakı yaxınlığında yerləşən Qobustan Milli Tarix-Bədii Qoruğundakı əfsanəvi Qavaldaşın yanında yazılıb.
Bu təbii musiqi fenomeni unikal səslənməsi ilə tanınır.
59 ölkədə çıxış etmiş türkəsilli məşhur musiqiçi Robert İkiz 2023-cü ildə Silkebeqrin çəkiliş qrupuna qoşulub. Müqəddəs sayılan və tambura bənzər səslər çıxaran bu daşın səsini eşidən İkiz bir neçə gün ərzində həm səs, həm də videomateriallar toplayıb.
“Bu, tamamilə bənzərsiz bir təcrübə idi. Daşın səsini eşidən kimi ilham gəldi. Belə bir şeyi heç vaxt eşitməmişdim”, – deyə İkiz bildirib.
Stokholmdakı studiyasına qayıtdıqdan sonra o, sahə yazılarını musiqi kompozisiyasına çevirib, onlara akustik zərb alətləri və elektron elementlər əlavə edib.
Kompozisiyada yaylı tambur partiyasını uzaqdan türk musiqiçisi Cenk Erdoğan ifa edib.
Beynəlxalq festivallarda artıq nümayiş olunmuş "The Odin Code" filmində İkizin bir neçə orijinal əsəri səslənir. Lakin “Qavaldaş” (Gavaldash) ilk dəfə müstəqil sinql kimi dinləyicilərə təqdim olunub.
Trek artıq “Spotify”, “Apple Music”, “Amazon Music” və digər platformalarda dinləmək üçün əlçatandır, həmçinin musiqiçinin “YouTube” kanalında videoklip şəklində yayımlanıb.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(21.04.2025)
Xalq şairinin oğlu...
Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Həyatda heç vaxt yollarımız kəsişməyib, boy-buxunudan, davranışından, xasiyyətindən xəbərsizəm. Heç səsini də eşitməmişəm. Amma “Facebook” sosial şəbəkəsində dostuq. Burada paylaşdığı şəkilləri tez-tez qarşıma çıxır. Üz görünüşündən, eləcə də status və fikirlərindən, ictimailəşdirdiyi arzu və istəklərindən haliyəm. Düşünürəm ki, bütün bunlar onun haqqında danışmağıma yardım edəcək. Axı bu gün - aprelin 21-i onun ad günüdür, qulağı səsdə, gözləri yolda olacaq. Bir də ki, xalq aşığı demişkən; “”Can” deməklə candan can əskik olmaz, Məhəbbət artırar, mehriban eylər...”
Deyir ki:- “Bu gün də atamın tövsiyyələrini unutmuram. Atam söyləyərdi ki,- baxmayaraq ki, imkanlı tacir ailəsinin oğlu idim, amma öz zəhmətimlə Nəbi Babayevdən Nəbi Xəzriyə çevrildim və parladım. Nəbi Xəzrinin oğlu olmaqla bərabər, çalış özün öz zəhmətinlə həyatdakı cığırını tap və özünü cəmiyyətdə zəhmətinlə tanıtdır. Deməsinlər ki, bu, Nəbi Xəzrinin oğludur, desinlər ki, Arzu Babayevdir. Sənə həm mənə, həm də özünə görə hörmət etsinlər.”
Bəli, bu dəfə mən Arzu Babayevdən danışıram. 1962-ci ildə böyük şairimiz Nəbi Xəzrinin ailəsində dünyaya gəlib. 160 nömrəli orta məktəbi bitirdiyini bilirəm, sonra harada ali təhsil aldığından, haralarda çalışdığından xəbərsizəm. Paylaşdığı şəkillərindən onu da bilirəm ki, təqüddə olan polis polkovnik-leytenantıdır...
“Bir dəfə atamı yuxuda çox canlı gördüm. Yuxuda sevinirdim ki, atam sağdır. Bu fərqli yuxu idi. Onu qucaqladım, hərarətini, nəfəsini hiss etdim. O isə danışmırdı, üzümə baxıb gülürdü...”- söyləyir.
Ailədə iki bacı, bir qardaş olublar. Dörd yaşında vəfat edən, özündən yaşca böyük qardaşının adını təxəllüs kimi götürərək Arzu Ələkbər adı ilə hekayələr də yazıb, amma sonra nədənsə davam etdirməyib. Özü dediyi kimi, hiss edib ki, onda ciddi yaradıcılıq damarı yoxdur. Ədəbiyyatın içində böyüsə də, bu onda alınmayıb. Amma yaxşı yazı ilə pis yazını fərqləndirməyi bacarır...
Və müşahidələrimə, analitik təcrübəmə, fantaziya və qənaətimə söykənib, bir az da onun fərdi keyfiyyətlərindən danışmaq istəyirəm. Səbirli, məsuliyyətli və ümid yeri olmağı bacaran adamdır. Humanist və istiqanlıdır. Mənəvi dünyası çox zəngindir. Kənardan sakit, soyuqqanlı və reaksiyasız görünsə də, əsəbləşəndə qəzəbli olur. Amma əsasən sakit təbiətlidir. Dostluqda, yoldaşlıqda etibarlılığı ilə tanınır. Riyazi zəkası var, dəqiqliyi çox sevir. Gözəllik aşiqidir, hər şeyin estetik görünüşünə önəm verir. Pul qazanmaq onun üçün şöhrət və ya üstünlük xətrinə deyil, istədiyi rahat həyatı yaşamaq üçündür. Mənasız risk etməkdən xoşu gəlmir, zəruriyyət yarananda geri çəkilməyi bacarır. Bir də ki, dadlı yeməklərdən zövq alır və dəbdəbəni xoşlayır...
Bəli, haqqında söhbət açdığım Arzu Nəbi oğlu Babayevi həyatda belə təsəvvür edirəm....
Və sonda Arzu bəyi 63 yaşı münasibətilə təbrik edir, möhkəm can sağlığı, firavan həyat arzulayırıq.
P.S.
Arzu Babayevi ədəbiyyata bağlayan tək atasının xalq şairi Nəbi Xəzri olması deyil. Onun anası görkəmli şairimiz Davud Nəsibin bacısıdır, bir xalası Xalq yazıçısı İsa Muğannanın, digər xalası dövrünün tanınmış şairi Məstan Günərin həyat yoldaşıdır. Bir sözlə, köklü-köməcli əsl ədəbiyyat ailəsi!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(21.04.2025)
Azərbaycan filmləri - “Qızmar günəş altında”
Murad Vəlixanov, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Rejissor Lətif Səfərovun 1957-ci ildə ekranlaşdırdığı “Qızmar günəş altında” filmi barədə söhbət açmaq istəyirəm. Ekran əsəri “Azərbaycanfilm” kinostudiyası tərəfindən çəkilib. Filmin ssenarisini kinodramaturq Həsən Seyidbəyli öz “Kənd həkimi” povesti əsasında yazmışdır.
Ekran əsərində Talış dağlarının ətəyində yerləşən kənd və onun sakinlərindən, əsasən də, şəhərdən kəndə işləməyə gəlmiş gənc həkim Aydın Zeynalovun əməyindən, burada ilk məhəbbətini tapmasından bəhs edilir.
Filmdə əsas məqsəd həkimlərin insanpərvərliyini və qayğıkeşliyini göstərmək, həmçinin Astara gənclərinin əmək igidliklərini təsvir etmək idi. Bundan əlavə, filmdə çayçılıqla məşğul olan kolxozlardan, quraqlıqla mübarizə aparmalarından, onların gündəlik qayğılarından, əmək və məişətindən və s. bəhs olunub.
“Qızmar günəş altında” kinopovesti rejissor Lətif Səfərovun “Bəxtiyar” musiqili filmindən sonra ikinci tammetrajlı bədii ekran əsəri idi. Film Azərbaycan kinematoqrafiyasında ən koloritli filmlərdən biri hesab olunur. Buna səbəb isə Azərbaycan təbiətinin milli bədii kino nümunələrinin heç birində bu ekran əsərindəki qədər panoramlı əks olunmamasıdır.
Astara gənclərinin həyatından bəhs edən ssenaridə əsas obrazlar gənc kadrlar üçün nəzərdə tutulub. Əkbər Fərzəliyev (həkim Aydın), Sürəyya Qasımova (komsomolçu qızlardan Gülpəri), Tofilə Ələsgərova (Nərminə), Sara Manafova (Gülnaz) və digərləri aktyor kimi ilk dəfə bu filmdə çəkiliblər.
Rollara, həmçinin A.Gəraybəyli, Ə.Məmmədov, L.Məmmədbəyov, M.Şeyxzamanov, A.Qurbanov, A.Cavadov, M. Kələntərli və s. kimi peşəkar aktyorlar da çəkiliblər.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(21.04.2025)
GAP Antologiyasında Məsum Cabbarpurun “Kim susma haqqın alır...” şeiri
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Güney Azərbaycan Poeziyası Antologiyası layihəsində Təbriz təmsilçimiz Əli Çağlanın növbəti təqdim etdiyi şair Təbrizdə yaşayan Məsum Cabbarpurdur.
Məsum Cabbarpur
Təbriz
KİM SUSMA HAQQIN ALIR
DODAQLARIN CAN ÇƏKİŞMƏSİNDƏN
Kirimişəm ay darışlıq dünya
Kim deyir dünya fırlanır?
İllərdir tanrının qaş-qabağı –
Cızılıb yaşam tablosunda
Buraxmayın məni özgürlüyümə
Vücudumun şəhərindən qovğa səsi gəlir
İçimdəki otuz neçə illik həsrət
Bir depremə qarşı dağılır
Gözlərim cumur
Gözlərinin meyxanasına
Suçmu?
Bollu “Sevirəm” söyləyişinlə
Susma haqqı almışsan gözlərimdən
Sevgi təməllərimiz
Yenidən doğulur
Bu gecə
Yasaq öpüşlərlə özünü –
Utanc ipəyində gizlədi!
Güzgünün dodağı qaçdı
Öpüşlər güzgüdə çoxaldı
Bir qəhqəhə səsi
Dadaq zalında minlər öpüş doğuldu
Bu gecə bir sənsən
Sənsizliyin daşın atmışam
Bir qəhqəhə səsi
Tanrı qısqandı bunca öpüşə
İçinə sığmayır
Dodaqlar şıllaq atır
Bir çaxır dodağa
Dodaqlar tanrının öpücükləri
Altında can verir
Badaqlar tükənir
Mızıldayan mahnılar susur
Zaman saarı torpaqlarını –
Səpələyir gəlinlər başına
Dünya
Dünya susur
Kim susma haqqı alır
Dodaqların can çəkişməsindən?
Və birisi –
Yalnız insanlıq yasasını
Bilirdi
Bu gecə birisi yalqız yatağında yatır!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(21.04.2025)
Bu gün də Quba mətbəxindən danışaq
İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Quba mətbəxi Azərbaycanın zəngin və rəngarəng bölgə mətbəxlərindən biridir. Quba bölgəsinin təbii şəraiti, iqlimi və etnik müxtəlifliyi bu mətbəxi daha da özünəməxsus və dadlı edir. Quba mətbəxində həm azərbaycanlıların, həm də burada yaşayan dağ yəhudilərinin (Qırmızı Qəsəbə sakinləri) kulinariya ənənələri birləşir.
Quba mətbəxinin əsas yeməkləri və xüsusiyyətləri:
1. Qutablar – Quba qutabı nazik xəmirə bükülmüş, göyərti, balqabaq və ya ətlə hazırlanan yeməkdir. Ənənəvi tındirdə və ya sacda bişirilir.
2. Sacda kabab və saciçi – Qubada sacda bişən yeməklər çox məşhurdur. Sac içində qoyun əti, kartof, soğan, pomidor və müxtəlif ədviyyatlarla hazırlanır.
3. Şorqoğal və paxlava – Qubanın bayram şirniyyatları sırasında bunlar xüsusi yer tutur. Şorqoğal Novruz süfrələrinin əsas hissəsidir.
4. Ərik turşusu ilə plov – Meyvəli plovlar Quba mətbəxində geniş yayılıb. Ərik, kişmiş, alça və s. ilə hazırlanır.
5. Şabalıdlı yeməklər – Qubanın meşələrində çoxlu şabalıd bitdiyi üçün bu məhsul da yeməklərdə tez-tez istifadə olunur, xüsusilə plovlarda və ət yeməklərində.
6. Doyurucu şorbalar – Məsələn, “qurutlu şorba”, “düşbərə” və ya “lavaşı ilə toyuq şorbası” kimi yeməklər bölgəyə xasdır.
7. Dağ yəhudilərinin mətbəxi – Qubada yaşayan dağ yəhudilərinin “hommus”, “plov ki gondi” (ət köftəsi ilə plov), “xinkal” kimi yeməkləri də məşhurdur.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(21.04.2025)
Brend alüdəçiliyi günümüzün trendidir - AKTUAL
Kübra Quliyeva, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Biz heç vaxt sadəcə məhsul almırıq. Bizə təqdim olunan, gözümüzə soxulan və ağılımıza zərifcə yerləşdirilən bir xəyalı alırıq. Brendlər bizə sadəcə bir çanta, telefon və ya içki təqdim etmirlər – onlar bizim özümüzə olan baxışımızı, özümüzü başqalarına necə göstərmək istədiyimizi dizayn edirlər.
Mən bunu ilk dəfə nə zaman hiss elədim, bilmirəm. Amma Starbucks stəkanını tutan adamın "intellektual", Apple istifadəçisinin "fərqli", Nike geyinənin "məqsədli" biri kimi görünməyə çalışdığı bir dünyada yaşadığımı anlayanda içimdəki o sual qopdu:
“Biz doğrudanmı məhsul alırıq, yoxsa bizi əvəz edən simvolları?”
Marka strategiyası – məhsulun yalnız vizual kimliyi deyil. Bu, bir markanın bazarda tutduğu mövqeyi, istehlakçının zehnindəki yeri və onunla yaradılan emosional əlaqədir. Ən güclü strategiyalar isə aşağıdakı elementləri özündə birləşdirir:
Positioning – Sənin məhsulun digərlərindən necə fərqlənir?
Brand Personality – Marka bir insan olsaydı, kim olardı?
Emotional Branding – Məhsul yox, hissiyat satılır.
Storytelling – Markanın arxasında bir hekayə varsa, inanmaq asanlaşır.
Brendlər bizim yeni dilimizdir. Sanki susaraq danışırıq. Susaraq, amma çox danışaraq. Kiminsə qolundakı saat, kiminsə geyimindəki loqo, kiminsə telefonunun markası – bunların hamısı özümüz haqqında yazdığımız bir bio kimidir. Brendlər "yalnız bu həftə", "limitli sayda", "tükənmək üzrə" kimi mesajlarla sənin itirmək qorxunu oyadır. Bu da insan beynində təhlükə siqnalı kimi işləyir. “Əgər indi almasam, geridə qalacağam.” Bu, psixoloji stressdir – və sən alış-veriş etməklə onu azaldırsan.
Brend deyir: Mən səni tanıyıram. Amma sən özünü tanıyırsan?
Apple - Sən fərqlisən.
Sadəlik və zəkalılıq səninlədir. Amma bəlkə sadəcə sənin fərqli olmaq qorxun var? Və Apple sənə bu qorxunu yatırtmaq üçün bir “kostyum” təklif edir. Al, geyin, və özünü fərqli san.
Nike - “Just Do It.”
Amma bəlkə içindəki o günahkarlıq hissini – heç nə etmədiyin günlərin yükünü – bu şüarla yuyursan?
Marlboro - Kişilik və sərhədsiz azadlıq
Marlboro ilk yaradıldığında qadınlar üçün hazırlanmış bir siqaret idi. Amma brend imici dəyişdi – çünki positioning dəyişdi. Marlboro indi bir "kovboy" obrazı ilə kişilik, sərbəstlik və güc simvoluna çevrilib. Siqaret – zərərli maddədir, amma sənə "azad nəfəs" satırlar.
Dove – Özünü olduğu kimi sevmək
Dove sabun markası olsa da, sənə sadəcə təmizlik deyil, öz bədənini qəbul etmə fəlsəfəsi satır. Reklamlarında ideal bədən formaları yox, "real qadınlar" göstərilir. İstehlakçının duyğusal ehtiyacına toxunaraq özünü “həqiqi qadınların dostu” kimi mövqeləndirir.
Tesla – Texnologiya yox, inqilab
Tesla avtomobil satmır. Tesla sənə gələcəyi, inqilabı və ətraf mühitə sadiqliyini satır. Əslində çox insan bu avtomobili almaq imkanına sahib deyil, amma brend onların zehnində artıq qalibdir.
Hər brend bir kompensasiya alətidir. Bir hissimizi örtmək, bir əskikliyimizi bərkitmək, bir kimliyi təsdiqləmək üçün maskalar təqdim edir.
Bəs biz niyə bu oyuna giririk?
Çünki insan təbiətcə aid olmaq, qəbul edilmək və dəyər görmək istəyir. Biz istəyirik ki, "sən yaxşısan" mesajını eşidək. Və əgər bu mesajı bir çanta, bir loqo, bir telefon deyirsə, niyə olmasın?
İnsanlar brendlərlə özlərini tanıdır. Sənin telefonun, çantan, geyimin bir dildir. Və o dil, səni susaraq danışdırır:
Chanel: “Mən zərif və elitəm.”
Adidas: “Mən aktiv və məqsədyönlüyəm.”
Starbucks: “Mən şəhərli və müasirəm.”
Bu, artıq sadəcə seçim deyil – şəxsiyyət inşasıdır.
Yaxşı, bəs o zaman biz özümüz kimik? Brendlərsiz, loqolarsız, göstərmək istədiklərimizsiz... Biz kimin?
Bu sualın cavabını tapmaq çətindir. Və bəlkə də heç brendlərdən qaçmaq deyil məsələ. Onları anlamaq, oyunlarını çözmək və onlarla yox, onlara baxaraq yaşamaqdır.
Sonda...
Bir gün dayan, vitrindəki o bahalı geyimə, əlindəki markalı stəkana və ya o limitli edition ayaqqabıya bax. Və özündən soruş:
“Mən bunu alıram, yoxsa bu məni alır?”
Əgər cavab aydındırsa, sən artıq brend deyilsən.
Sən sənsən.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(21.04.2025)
PORTAL AKADEMİYASINDA - Napoleon Hillə görə uğurun 13 sirri
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı PORTAL AKADEMİYASInda növbəti, üçüncü abituriyent kurslarına davam edir. Həyatda necə uğur qazanmalı, hədəfi necə seçməli, hədəfə doğru necə irəliləməli, necə lider olmalı – bu sayaq suallar hər birinizi düşündürür, bilirik. Onlara PORTAL AKADEMİYASI məşğələlərinə qatılmaqla çavab tapacaqsınız.
Rubrikanı millət vəkili, motivasiya spikeri, yazıçı Əlibala Məhərrəmzadə aparır.
Napoleon Hillə görə uğurun 13 sirri
Vədimə əməl edərək Napoleon Hillin «Düşün və varlan» kitabından kifayət qədər mükəmməl təlim hesab edilən «Uğur qazanmağın və varlanmağın 13 prinsipi»ni oxucularıma təqdim edirəm:
1. Arzu və məqsəd.
Bu, bütün kapitalların qazanılmasının istinad nöqtəsidir. Əgər nəyisə güclü şəkildə arzulamasan, ona doğru gedə bilməyəcəksən.
Siz pul qazanmaq istəyirsiniz? Onda bu məsləhətlər sizə kömək edəcək:
- İlk öncə qərar verin ki, hansı məbləğ sizi qane edir. «Mən çox pul istəyirəm» kəlamı sizə kömək etməyəcək. Rəqəm çox vacibdir.
- Özünüzə düzünü deyin, varlı olanda nədən imtina edəcəksiniz.
- Qrarlaşdırın, bu pulu hansı müddətə kimi əldə edəcəksiniz.
- Var-dövlətə doğru necə addımlayacağınız barədə konkret plan hazırlayın.
- Öncə söylənilənlərin hamısını – sizə nə qədər pul lazımdır, nədən imtina edəcəksiniz, hansı müddətə pulları qazanacaqsınız, məqsədinizə görə hansı plan üzrə addımlayacaqsınız, bunların hamısını yazın.
- Hər gecə yatmamışdan öncə planınızı ucadan oxuyun! Hiss edin və inanın ki, həmin pulları artıq qazanmısınız.
2. İnam.
Siz arzularınızın reallaşacağına nə qədər çox inansanız onları daha rahat reallaşdıra biləcəksiniz.
3. Özünətəlqinetmə.
Özüntəlqinetmə hisslər vasitəsilə şüurun oyanmasıdır. Bu, bir növ, özlüyündə şüurla təftəlşüurun əlaqəsini idarə edən mərkəz funksiyasını daşıyır. Yəni, özünətəlqinetmənin köməyi ilə fərd öz istəyi ilə arzuolunan fikirləri şüurundan təftəlşüuruna ötürə bilir.
Öz arzularını möhkəm şəkildə gündə heç olmasa 2 dəfə təkrarlamaq həmin arzuların təftəlşüurda möhkəmlənməsinə imkan yaradır.
4. Xüsusi bilglər.
Sizin dəqiq və qısa planınız olmalıdır ki, bu plan vasitəsilə öz məqsədinizə doğru gedə biləsiniz. Və addımlarınızı da bu plan uzrə atmalısınız.
Və mütləq də, sizə pul gətirəcək iş barədə həddən artıq məlumatlı olmalısınız. Təsadüfi deyil ki, belə bir deyim var, «informasiyalıdır, deməli silahlıdır».
5. Xəyal qurmaq.
Albert Eynşteyn deyib: «Xəyal qurmaq – hər şeydir. Bu, qarşıdakı hadisələrin nümayişidir». Bütün böyük rəssamlar, musiqiçilər, ədiblər, biznes adamları öz xəyallarında özlərini dahi obrazda görüblər. Arzulamaq zərərli deyil, əksinə, faydalıdır. Hər bir var-dövlət fkirdən yaranır, fikirlər isə xəyala söykənirlər. Xəyallar insanın məqsəd enerjisidir. Xəyal qura bilməmək bir çox uğursuzluğun əsas səbəbidir.
6. Planlaşdırma.
Başa düşməlisiniz ki, siz, sizinçün olduqca böyük əhəmiyyət daşıyan bir işlə məşğulsunuz. Və buna görə də mütləq şəkildə sizin hərəkət planınız olmalıdır. Arzu olunur ki, bu plan addımbaaddım hesablanmış plan olsun. Təbii ki, siz təkbaşına hər şeyi bilmədiyinizdən, planı da tək hazırlaya bilməzsiniz. Odur ki, sizdən üstün başqa insanların təhsilini, təcrübəsini, bacarığını, xüsusiyyətlərini mütləq öz işinizə cəlb etməlisiniz.
7. Qərar.
Liderlər öz qərarlarını dərhal və yaxud çox gec vermələrindən asılı olmayaraq heç zaman dəyişmirlər. Odur ki, qərar qəbul edəndə «amma»sız qərar qəbul edin!
8. İnadkarlıq.
Mütləq inadkar olmalısınız. Məqsədi reallaşdırmaq üçün inadkarlıq çox vacib faktordur. İradənin gücü, fundamenti inadkarlıqdan ibarətdir.
Özündə inadkarlıq xüsusiyyəti yetişdirmək üçün sizə heç də böyük beyin, Oksford təhsili və olduqca böyük zaman da lazım deyil, bunun fərqinə varın.
9. Beyin mərkəzi.
Siz heç vaxt hər şeyi bilə bilməzsiniz, ona görə də sizə lazım olan informasiyanı bilən insanlar sizə çox vacibdir. Bu, sizin həm də kreativ ideyalarla təchiz olunmanıza bir vasitədir.
İnsan ağlı özlüyündə ruhi enerji formasındadır. İki intellektin işi harmonik şəkildə koordinə olunursa, onda bu iş onların psixiki enerjisinin vəhdəti fazasına daxil olur. Beyin mərkəzinin iş prinsipinin psixiki aspekti də məhz bundan ibarətdir.
10. Seksual istəklərin transferi.
Sirr deyil ki, seks – ən güclü insan arzusudur. Mütləq bu arzunu digər produktiv fəaliyyətə transfer etmək lazımdır. Seksual enerjini dəyişdirib öz məqsədinə çatmana yönəltmək vacib şərtdir. Kreativlik, cəsarət, qətiyyət – bütün bu xüsusiyyətlər bizdə həm sekslə məşğul olanda olur, həm də bir şeyi şiddətlə arzulayanda. Pul toplamaq, böyük kapitala malik olmaq – bax bu, bizim ən şiddətli arzularımızın əsas obyektidir.
11. Təftəlşüur.
Bu 11-ci addım birbaşa 3-cü addım ilə bağlıdır. Dünyada hər il daha çox insan bu addımdan istifadə edir. Öz şüuruna və təftəlşüuruna nəzarət edə bilmək çox vacibdir və olduqca vacibdir ki, pozitiv düşünəsən, özünü yaxşı şeylərə proqramlaşdırasan.
Təftəlşüur şüurun əsasında fəaliyyət göstərir. Yəni ki, şüurumuz səviyyəsinə yüksəlmiş fikir orada qeyd edilməklə, fiksə edilməklə təftəlşüura yazılır. Şüurumuzda isə hər bir fikir yox, yalnız ən dominant fikirlər qeyd edilə bilir.
Təftəlşüur həmişə hərəkətdədir. Əgər siz onu pozitiv fikirlərlə yükləmirsinizsə, onda o, mütləq özünə neqativləri toplayacaq, bunlar da sonradan sizinçün baş ağrısına çevriləcək.
Mexanizm bax bu cür sadədir.
12. Beyin.
Beyin on trillion xırda hüceyrədən ibarətdir ki, bunların da hamısı sizə uğur qazanmaq, pul əldə etmək üçün xidmət etməlidir. Ona görə də, beyini səmərəli və effektiv işlətməyi bacarmaq lazımdır.
Nə qədər ki, sənin beynin anlayır və inanır, sən hər şeyə çata biləcəksən!
13. Altıncı hissiyyat.
Bu, özünə inanmağın çox unikal imkanıdır. Çox vaxt olur ki, beyninizə çox gözəl bir fikir, ideya gəlir, ancaq bir saniyə sonra siz onu unudursunuz. Amma «altıncı hissiyyat» bax bu fikirləri, ideyaları yadda saxlayıb sonradan həyata keçirməyə imkan yaradır.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(21.04.2025)