“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı dünya ədəbiyyatından seçmələri təqdim edir. Bu dəfə ABŞ qadın şairi, Nobel mükafatçısı Luiza Elizabet Qlükün şeirləri ilə tanış olacaqsınız. Şeirləri dilimizə Ümid Nəccari tərcümə edib.

Luiza Qlük/Louise Elisabeth Glück - XX əsrin görkəmli ABŞ ədibi, şairə, esseist, tərcüməçidir. 1943-cü il aprelin 22-də Nyu-Yorkda anadan olub. Uşaqlığı Lonq-Aylenddə keçib. 1961-ci ildə Corc V.Hyulett orta məktəbini bitirib. Təhsilini daha sonra Sara Lourens kollecində və Kolumbiya Universitetində davam etdirib. Qlük 1993-cü ildə "Yabanı süsən" adlı şeir kitabıyla poeziya nominasiyasında Pulitser mükafatına layiq görülüb. Şairə bundan başqa "Axillesin zəfəri" kitabıyla Milli Kitab Tənqidçiləri Birliyinin, "İlkin" kitabıyla isə Amerikan Şairlər Akademiyasının mükafatlarına layiq görülüb. Qugenheym və Rokfeller Fondlarının, eləcə də Milli Sənət Fondunun təqaüdlərini alıb.

Hal-hazırda Kembricdə, Massaçusets ştatında yaşayır. Əvvəllər bu ştatdakı Vilyams Kollecində ingilis dili ixtisası üzrə baş müəllim kimi çalışıb. Şairə hazırda Yel və Boston universitetlərində yaradıcı yazı sənətindən dərs deyir.

"Axillesin zəfəri" (1985), "Ararat" (1990), "Yabanı süsən" (1992), "Çəmənliklər" (1996), "Vita Nova" (1999), "Yeddi yaş" (2001), "Averno" (2006) və başqa 11 şeir kitabının müəllifidir.

Ödülləri sırasında Boston Qloub Ədəbi Mətbuat Mükafatı, Amerikan Poeziya Cəmiyyətinin Melvil Keyn Mükafatı, Konqres Kitabxanasının Rebeka Conson Bobbit Milli Poeziya Mükafatı, Amerikan Poeziya Cəmiyyətinin Vilyam Karlos Vilyams Mükafatı, "Nyu-Yorker" Poeziya Mükafatı da var.

O, eyni zamanda "Sübutlar və nəzəriyyələr: Poeziya haqqında esselər" (1994) kitabına görə Pen-Marta Albrand mükafatına, Yel Universitetinin "Poeziya sənətində ömür boyu qazandığı uğurlara görə" iki ildə bir verilən "Bollingen" Mükafatına (2001) layiq görülüb. Luiza Qlük Amerika Akademiyası İncəsənət və Ədəbiyyat İnstitutunun üzvüdür. Şairə 1999-cu ildə Amerikan Şairlər Akademiyasının kansleri seçilib, 2003-2004-cü illərdə isə (Billi Kollinzdən sonra) ABŞ-ın ən yüksək poetik titulu olan laureat-şair adını alıb.

Qlük 2020-ci ildə "individual mövcudluğu sadə gözəlliklə universallaşdıran qüsursuz poetik səsinə görə" Ədəbiyyat üzrə Nobel Mükafatına layiq görülüb.

OLMAMAQ

İndi yenidən görmək olur onları,

boz dağda qırmızı tutları

və göy üzünün qaranlığında

quşların gecə-gecə köçlərini…

Qəmgin edir bu xəyal məni

ölən kəslər, görmürlər...

Görmürlər bu kiçik şeyləri-

biz bağlamışıq onları bir-birinə

onlar qayıbdırlar.

Necə rahat olsun ruh?!

Özüm özümə deyirəm;

Daha bu xoşluqlara ehtiyac yoxdur bəlkə,

təkcə olmamaq bəlkə bu rahatlığa bəs edər

Təsəvvürü çətin olsa belə...

KƏPƏNƏK

Bax, bir kəpənək!

Arzu etdinmi?

Bura kimi kəpənəklərlə arzu etməmisən?

Et bunu!

Arzu etdinmi?

Bəli!

O zaman doyunca arzu et!

ƏLAMƏT

Ulduzlar çiçəklərin yumşaqlığında

təpənin yaxınlığında

astaca dolanırlar

bir-birinə hörülmüş kölgələr…

Burada heç bir yarpaq ayrı düşməyib,

hətta tikan belə.

Birgə olmaq üçün

hər şey bir-birinə qovuşub.

Havanı kəsmir Ay işığı,

lacivərdi işıq

uyumaq üçün astaca gəzir.

Gecə boyu heç bir aşkar əlamət yoxdur

mənim qucağımdan başqa.

TRİLLİUM

Oyandığımda ormandaydım,

adi görünürdü qaranlıq...

Küknar ağaclarının arasında,

göy üzü işıq parçaları ilə dolu idi.

Heç bir şey anlaya bilmirdim,

yalnız izləyirdim.

Izlədiyimdə göy üzünün bütün işıqları soldu,

soyuqluq arasında alovlar kimi.

O anda məhv olmamaq mümkün deyildi,

göy üzünü izləmək,

Ölümə ehtiyacı olan canlar,

mənim sığınacağa ehtiyacım olduğu kimi…

Bundan artıq söz desəm,

bu soruya da cavab tapacam,

görəcəyəm onların gördüklərini,

bir nərdivan özündən yuxarı qalxır...

düşün, mənim indi düşündüyümü…

Xəbərsiz ayıldım ormanlıqda,

bir az öncə bildim ki,

öz səsimi mənə versələr əgər

başdan-başa kədərli olacaq,

cümlələrim ağrıların fəryadından olan zəncir,

nə edəcəyimi bilmirdim,

ki, Söz gəldi,

ki, hiss etdim

yağış məndən süzülür…

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(26.11.2024)

Kənan Məmmədli, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Bu günə təsadüf edən əlamətdar hadisələri diqqətinizə çatdırırıq:

Black Friday ərəfəsi

Noyabr ayının sonuncu cümə gününün qara cümə adlandırılması ənənəsi 1952-ci ildən başlayıb, vətəni ABŞ-dır. Ondan 3 gün öncə isə ərəfə günü adlanır və cüməyə ciddi hazırlıqlar başlayır.

Qara cümə günündə misligörünməmiş ticarət endirimləri etmək dünya mağazalarının dövriyyəsini xeyli artırır, insanlar böyük izdihamla mağazalara yüyürürlər. Təsəvvür edin ki, kişilərin böyük əksəriyyəti necəsə həzz almaq barədə düşündükləri zamanda qadınların 74 faizinin fikrini məhz alış-veriş məşğul edir, odur ki, endirimlər hətta 80 faizə çatan qara cümə günü qadınların əsl bayramıdır.

ABŞ-da 2013-cü ilin qara cümə günündə 61,4 milyard dollarlıq mal satılıb. Tək elə bu fakt qara cümə anlamının nə qədər populyar olduğuna bir işarədir.

Bakının AVM-ləri də artıq reklamlara start veriblər. Təkcə bu gün mənim mobil telefonuma 7 ayrı-ayrı ticarət şəbəkəsindən cümə günü sərfəli alış-veriş təklifi gəlib.

Heç nə almamaq gününün də ərəfəsi

Buy Nothing Day-in təşəbbüskarı reklamçı Ted Deyvdir, o, cəmiyyətə aşılamağa çalışır ki, hər gün nəsə almaq bizi xoşbəxt edə bilməz, dünyada pulla satılmayan həzzlər də var, təbiətin qoynuna çıxmaq, özünü idmana, incəsənətə həsr etmək, dostlarla ünsiyyətdə olmaq və s. Bu günün başqa bir anlamı da insanların ildə bircə gün bərabərləşməsidir, imkanlıların hər gün hətta lazımsız şeylərə belə milyonlar xərclədiyi, kasıbınsa bir kömbə çörəyə pul tapmadığı ədalətsiz cəmiyyətdə bir gün hamını eyni – sıfır büdcəsində saxlamaq da az iş deyil.

Təqvimə görə bu gün hər il noyabrın sonuncu cümə günündə qeyd edilir, bu da gəlib Black Friday günü ilə üst-üstə düşür. Bəli bu məhz Black Fridey-in əksinə yönəli bir təbliğatdır. Deyv reklama aldanıb insanları pullarını yelə verməməyə çağırır.

Madam ki, Black Friday tərəfdarları 3 gün öncədən hazırlıq işlərinə başlayırlar, Buy Nothing Day tərəfdarları da belə edirlər və son cünıdın əvvəlki çərşənbə axşamını hazırlığa sərf edirlər.

Beynəlxalq piylənmə ilə mübarizə günü

Qarnını irəli verib üzərində dumbul çalan kişilər, irəli çıxın, sizin gününüzdür, artıq çəkiyə görə depressiyaya düşsələr belə bir oturuma bütov bir tortu aşıran kök qadınlar, sizin gününüzdür. Bir gün iradəyə təslim olub artıq kalori yığmasanız nə olar ki? Sonra daha bir gün, daha bir gün, bir də görərsiniz ki, əməlli-başlı arıqlamısınız.

Ürək-damar sisteminin, hipertoniyanın, diabet xəstəliyinin səbəbkarı olan piylənmə ilə niyə axı yoldaşlıq edəsiniz ki?

Digər əlamətdar hadisələr

Monqollar Respublika, hindistanlılar konstitusiya, ukraynalılar logist gününü qeyd edirlər. Amerikalılarda isə bu gün milli tort günüdür.

1970-ci ilin bu günündə Qvadelupada yağan leysan tarixə rekordçu kimi düşüb, 1 dəqiqəyə 38,10 mm yağıntı! 1890-cı ildə bizim neftdən xalq olaraq götürdüyümüz gəlirlə müqayisə olunacaq dərəcədə sudan gəlir götürən gürcülər böyük bayram yaşayıblar – “Borjomi” mineral su yatağı aşkara çıxarılıb. 1939-cu ildə sevilən amerikalı rok müğənni Tina Tyorner dünyaya gəlib. 1894-cü ildə kibernetikanı yaradan amerikalı riyaziyyatçı Norbert Vinner doğulub. 1607-ci ildə ingilis missioneri Con Harvard doğulub ki, məşhur universitet məhz onun adınadır. 1516-cı ildə də məşhur italyan rəssamı Covanni Bellini dünyasını dəyişib.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(26.11.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı tanınmış şair, publisist, siyasi icmalçı Əkbər Qoşalının növbəti siyası şərhini təqdim edir. 

Azərbaycan daha bir böyük tədbirdən də alnıaçıq çıxdı – COP29 uğurla başa çatdı. Bəli, bizdən öncə 28 dəfə sessiya keçirən Tərəflər, bizdən sonra da sessiyalar keçirəcək; arzu edirik, hədəflər, gözləntilər daha tez çin olsun. Arzu edirik, heç bir evsahibi ölkə bizim qədər qarayaxmalara, yamanlamalara tuş gəlməsin. 

Bəs Bakıda keçirilən COP29 nələrlə fərqləndi, Bakı nə ilə örnək oldu? Çatışanımız, çatışmayanımız? Qüsurumuz, “Qüsura baxmayın”ımız nədən ibarətdir?..

Öncə COP29-dan öncə COP28

COP28 və COP29 iqlim sammitləri – öncəki digər COP sessiyaları kimi, oxşar məqsədlər daşısa da, fərqli mövzulara, prioritetlərə odaklanmışdı. Birləşmiş Ərəb Əmirliklərində (BƏƏ) ötən il keçirilmiş COP28-də əsas diqqət, karbon emissiyalarını azaltmaq, bərpaolunan enerji qaynaqlarının artırılması, Zərər və İtkilər Fondunun qurulması üzərində cəmlənmişdi. Burada dünya ölkələri 2030-cu ilə qədər bərpaolunan enerji potensialını üç dəfə, enerji səmərəliliyini iki dəfə artırmaq hədəflərini qəbul etmişdi. Habelə, inkişaf etməkdə olan ölkələr üçün maliyyə dəstəyinin yetərsizliyivurğulanmışdı.

Azərbaycanda keçirilən COP29 isə BƏƏ-dəki tədbirdə qarşıya qoyulan hədəflərin yerinə yetirilməsi, maliyyə dəstəyinin artırılması, karbon bazarları və daha spesifik iqlim hədəfləri üzərində xüsusi işləməklə seçildi. Sessiya, özəlliklə 1.5°C istilik artımı limitini qorumaq üçün bütün ölkələrdən daha iddialı hədəflərin qoyulmasını tələb etmiş oldu. Eyni zamanda, inkişaf etmiş və inkişaf etməkdə olan ölkələr arasında maliyyəbölgüsü, məsuliyyət bölgüsü məsələlərini masaya yatırdı.

Hər iki COP üçün ortaq məqam, iqlim dəyişikliyinin təsirlərinə uyğunlaşma və onun qarşısının alınması məqsədilə qlobal işbirliyinin gücləndirilməsi oldu. COP29-un daha konkret sonuclara varmaq üçün öncəki öhdəliklərin gerçəkliyə çevrilməsinə diqqət yetirdiyi də vurğulanmalıdır.

Bəli, başa çatan COP29, həm Azərbaycan, həm də bütün dünya üçün önəmli sonuclar verdi. COP29 Azərbaycan üçün ən azı 3 əsas sahədə önəmli qazanc gətirmiş oldu:

1. Yaşıl enerji keçidi və maliyyələşdirmə təşəbbüsləri: Azərbaycanın bərpaolunan enerji potensialı, özəlliklə külək və Günəş enerjisi, dünya liderləri tərəfindən bir daha qətiyyətlə vurğulandı. Bu, ölkənin “Yaşıl iqtisadiyyat” təşəbbüslərinə əlavə yatırımlar və dəstək cəlb etməsinə münbit ortam yaradır;

2. Paris Sazişinin 6-cı maddəsinin tətbiqi: Sessiyada karbon bazarlarının və maliyyələşdirmə mexanizmlərinin gerçəkləşdirilməsi üzrə önəmlirazılaşmalar əldə edildi. Bu, Azərbaycanın karbon emissiyalarını azaltmaq və beynəlxalq bazarlardan gəlir əldə etmək imkanlarını artırmış olur;

3. Beynəlxalq mövqenin gücləndirilməsi: COP29– rəsmi Bakının yüksək təşkilatçılığı da, necə deyərlər, işin məzmunu da müsbət dəyərləndirildi, bu da, Azərbaycanın qlobal iqlim diplomatiyasındakı yerininmöhkəmlənməsi deməkdir. Təsadüfi deyil ki, Prezident İlham Əliyev bu Tərəflər Konfransının Bakı sessiyasını“İqlim diplomatiyasında dönüş nöqtəsi” olaraqxarakterizə edib. Tərəflərin müəyyən vaxtdan sonra, yenidən məhz Bakıda yığışmaq istəməsi təəccüblü olmayacqdır.

Beynəlxalq ictimaiyyət nə qazandı?

a) İqlim maliyyələşdirilməsində irəliləyiş: İnkişaf etmiş ölkələrdən inkişaf etməkdə olan ölkələrə maliyyə vəsaitlərinin axınını təmin etmək üzrə konkret addımlar təsdiqləndi. “COP29-da İtki və Zərər Fondu tam işlək vəziyyətə gətirildi”;

b) Qlobal həmrəylik: COP29, inkişaf etmiş və inkişaf etməkdə olan ölkələr arasında ədalətli iqlim həlləri tapmaq üçün önəmli platforma, istinadgah oldu;

c) Texnoloji və elmi işbirliyi: Yeni texnologiyalar və metodlar üzrə müzakirələr isə gələcəkdə qlobal miqyasda emissiyaların azaldılmasına töhfə vermiş olacaq.

COP29 çağdaş dünyada Gündoğar-Günbatar harmoniyasının vacibliyini bir daha göstərdi. Bu, Azərbaycanın tarixi rolunu, mədəni irsini, iqlim məsələlərində qlobal dəyərlərə inteqrasiyanı əks etdirməkdədir. Bakı sessiyası, necə deyərlər, həm biləvasitə iqlim, həm də mədəniyyət iqlimi vurğusu ilə seçildi.

COP29-un uğurlu sonucları barədə daha nələri vurğulaya bilərik?

Bakı Maliyyə Məqsədi çox önəmli artım nümayiş etdirərək, qarşıdakı 10 il içində, inkişaf etməkdə olan ölkələrə 1,3 trilyon (!) ABŞ dolları həcmində iqlim maliyyəsinin təmin edilməsi üçün yeni qlobal hədəf qoyur. 300 milyardlıq artımı ehtiva edən bu hədəf, öncəki (100 milyard ABŞ dolları həcmində) hədəfi 3 dəfə üstələyir. Təsəvvür edin, söhbət Azərbaycanın mövcud büdcəsindən 7 dəfə (!) artıq vəsaitdən gedir. Bəlkə trilyonu, milyardı riyazi olaraq yaza bilməyənlər var ki, onlar Bakının hədəflərə yetişməməsindən söz açır, COP29-u gözdən salmaq üçün neçə hoqqadan çıxır. 300 milyard artım – “Bakı Maliyyə Məqsədi əldə edə biləcəyimiz ən yaxşı razılaşmadır”.

- “COP29-un İqlim Maliyyəsi, İnvestisiya və Ticarət üzrə Bakı Təşəbbüsü (BICFIT)”,

- “COP29 Yaşıl Rəqəmsal Fəaliyyət Bəyanatı”,

- “İqlim Davamlılığı üçün İnsan İnkişafı üzrə Bakı Təşəbbüsü”,

- “İqlim və Səhiyyə üzrə Davamlılıq Koalisiyası”,

“Üzvi Tullantılardan Metanın Azaldılmasına dair Bəyannamə”,

- “Fermerlər üçün Bakı Harmoniya İqlim Təşəbbüsü”,

- “COP29 Davamlı və Sağlam Şəhərlər üçün Çoxsahəli Fəaliyyət Yolları Bəyannaməsi”,

- “Turizm sektorunda Təkmilləşdirilmiş İqlim Fəaliyyəti üzrə COP29 Bakı Bəyannaməsi”,

- “İqlim Fəaliyyəti naminə COP29 Bəyannaməsi”,

- “Yerli İcmalar və Yerli Xalqlar Platformasının Bakı İş Planı”nın yaradılması və s. – Bütün bunlar, COP29-un uğurudur, Bakının adıdır, Azərbaycanın, BMT-nin, Tərəflərin bəşəriyyətə, gələcək nəsillərə töhfəsidir.

Dəmir Yumruq – Dövlət-Xalq birliyi sayəsində öz ərazi bütövlüyünü, suverenliyini yenicə bərpa etmiş respublikamız, bəşəriyyətin gələcəyi ilə bağlı Tərəflərin birliyini, sivilizasiyalar və mədəniyyətlərarası həmrəyliyi Diplomatiya gücü ilə həll etmiş oldu. Necə deyərlər, Dəmir Yumruğun gücündən sonra, Diplomatik məharət nümayiş olundu. Bəli, öz problemlərini həll etmiş ölkə, bəşəri qayğılara daha çox diqqət ayırmaqdadır. 

Prezident İlham Əliyevin vurğuladığı kimi, COP29-a yekdil qərarla evsahibi seçilmənin böyük şərəf olduğunun fərqində olan dövlətimiz, xalqımız COP29-a hazırlığı da, sessiyanın yüksək səviyyədə keçirilməsini də, o böyük şərəfə uyğun məsuliyyətlə yerinə yetirdi. Şərəflə məsuliyyətin yanında vurğulamaq istədiyimiz başqa kateqoriyalar isə sayğıduyarlıq və qürurdur: “Biz bunu beynəlxalq ictimaiyyətin Azərbaycana və gördüyümüz işlərə, o cümlədən yaşıl enerji sahəsindəki fəaliyyətimizə hörmətinin əlaməti hesab edirik. 

...COP29-un çox yaxşı təşkil olunması ilə bağlı bütün qonaqlardan yüksək qiymət almaqdan qürur duyuruq”... 

Özü də, Azərbaycan COP29-a hazırlığı bir ildən daha az müddət içində icra etdi. Müddətin belə qısa olmasına baxmayaraq, Bakı COP sessiyası, heç şübhəsiz, ən möhtəşəm COP tədbirlərindən biri kimi tarixə düşəcək. 80 dövlət və hökumət başçısının, qeydiyyatdan keçmiş 76 mindən çox iştirakçının qatıldığı və iki həftəyə yaxın çəkən qlobal tədbirdən danışırıq. – Elə dövlətlər var, nəinki bir tədbirdə, ümumən uzun illər bu kəmiyyət və keyfiyyətdə qonaq qəbul etmir, belə tədbirlərə evsahibliyini üzərinə götürmür – heç iddia edə bilmir... Ayrıca, bizə minnətdar olmalı olanlar, ötən aylar boyu, tamam tərs və urvatsız işlə məşğul idi: “Genişmiqyaslı və planlaşdırılmış böhtan və qarayaxma kampaniyasına baxmayaraq, Azərbaycan iqlim danışıqlarında tarixi nəticələr əldə etməyə müvəffəq oldu”.

COP bitdi COP davam edir...

COP30 üçün əsas gözləntilər ədalətli iqlim maliyyələşdirilməsi, emissiya azaldılması üzrə daha konkret öhdəliklərin qəbulu yaxud öhdəliklərin icra durumunun dərindən qiymətləndirilməsidir. 

İqlim tədbirlərində daha konkret həllər və işbirliyimodellərinə üstünlük verən, hazırda “Yaşıl dünya naminə həmrəylik ili”ni yaşayan Azərbaycan, COP30-a alnıaçıq, başıdik gedir: “Bakı COP 2035-ci ilə qədər inkişaf etməkdə olan ölkələrə 300 milyard ABŞ dolları təmin etmək üçün qarşıya yeni qlobal məqsəd qoyan Yeni Kollektiv Kəmiyyət Məqsədinin (NCQG) şahidi oldu”.

DÖVLƏTİMİZ ZAVAL GÖRMƏSİN!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(26.11.2024)

Ülviyyə Əbülfəzqızı, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Hǝr kim ki, tovhid ǝhlidir, ol didü vadid ǝhlidir,


Ruzi-ǝzǝldǝn ta ǝbǝd istǝr kamali-müntǝha.

Eynǝl-yǝqin hǝqq sirrinǝ idrak edǝn insan mǝnǝm,


Ey mǝrifǝtdǝn bixǝbǝr, insafa gǝlgil, biriya.

Canı, cahanı sǝnsizin neylǝr Nǝsimi xǝstǝdil,

Sǝndǝn müdam ehsan umar, çün kim, gǝdadır binǝva.

Nəsimi kimi bir ədəbiyyat zirvəsini incəsənətin ən elitar və ən mürəkkəb bir qolu olan operaya daşımaq və möhtəşəm bir nailiyyət əldə etmək! “Nəsimi” operasının premyerası barədə hələ də danışılır və hələ lap çox danışılacaq. 

Ötən gün Azərbaycan Milli Konservatoriyasının (AMK) “Bakı” Zalında “Nəsimi” operasının premyerası və AMK-nın milli musiqi təhsili mövzusu altında "Sənət Məbədində bir gün" adlı Mətbuat Konfransı keçirildi. 

Tədbirdə Azərbaycan Milli Konservatoriyasının rektoru, xalq artisti Siyavuş Kərimi, idarə heyətinin üzvləri, kafedra müdirləri, müəllim və professorlar, həmçinin Azərbaycanın tanınmış qəzet, sayt və televiziya kanallarından əməkdaşlar, o cümlədən “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının əməkdaşı olaraq bəndəniz iştirak edirdi. 

Mətbuat konfransını AMK-nın mətbuat katibi Aysel Fikrət açdı. Sonra rektor, Xalq artisti  Siyavuş Kərimi Azərbaycanda milli musiqi təhsili və müəllifi olduğu “Nəsimi” operası ilə bağlı mətbuat nümayəndələrinin suallarını cavablandırdı. 

Konfransda Azərbaycan musiqi sənətinin inkişafı və böyük mədəniyyət hadisəsi kimi qəbul edilən “Nəsimi” operasının əhəmiyyəti barədə maraqlı müzakirələr aparılaraq fikir mübadiləsi oldu. “Nəsimi” operasının ərsəyə gəlməsı barədə danışıldı.

Azərbaycan Milli Konservatoriyasının Milli Musiqi təhsili, AMK-nın tələbələrdən ibarət Xor və Orkestr kollektivləri (bədii rəhbər dosent Leyla Zalıyeva), AMK-da keçirilən tədbirlər, bu təhsil ocağının digər universitetlərdən fərqi və əlbəttə ki, “Nəsimi” operasının yaranması mövzularında ətraflı məlumatlar verildi.

Azərbaycan Milli Konservatoriyasında baş tutan mətbuat konfransı iştirakçılarda xoş təəssüratlar yaratdı və öz işini uğurla başa vurdu. 

Kollektivə uğurlar və daha çox nailiyyətlər arzu edirik.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(26.11.2024)

Şəfa Vəli, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Hər adamın sığınmağa

Bir qalası olsun gərək.

Bu qaynaşan pis gözlərdən

Bir xilası olsun gərək.

(Rəşad Məcid)

Noyabrın 23-də Gəncliyə Yardım Fondunun konfrans zalında Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyinin təşkilatçılığı ilə “Rəşad Məcid- 60” adlı tədbir və “Qələmli və qələmsiz” Rəşad Məcid portreti” kitabının təqdimat mərasimi keçirilib.

Tədbirdə millət vəkilləri, tanınmış ictimaiyyət nümayəndələri, oxucular və jurnalistlər iştirak ediblər. 

Tədbirin aparıcısı, gənc yazar Ayşən Rəhim mərasimi açaraq qonaqları salamlayıb və kitab haqqında məlumat verib. Bildirilib ki, kitab Azərbaycan Mətbuat Şurasının sədri, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin (AYB) sədr müavini, “525-ci qəzet”in baş redaktoru yazıçı-publisist Rəşad Məcidin 60 illik yubileyinə həsr olunub. 

Kitabın müəllifləri Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyinin(DGTYB) sədr müavini, AYB-nin Gənclər Şurasının katibi, Prezident təqaüdçüsü, yazıçı-publisist Şahanə Müşfiq, DGTYB-nin idarə heyətinin üzvü, AYB Gənclər Şurasının üzvü, Prezident təqaüdçüsü, yazıçı Şəfa Vəlidir. 

DGTYB-nin təşəbbüsü, “Xan” nəşriyyatının dəstəyilə çap olunan kitabda R.Məcidin həyat və yaradıcılığından bəhs olunur.

DGTYB başqanı, şair-publisist, kitabın ön söz müəllifi İntiqam Yaşar çıxışında Rəşad Məcidi 60 illik yubileyi münasibəti ilə təbrik edib, bu nəşrin hər zaman gənc nəslə öz dəstəyilə seçilən Rəşad Məcidə gənclərin töhfəsi olduğunu vurğulayıb. 

Tədbirdə Xalq şairi Sabir Rüstəmxanlı, Bakı Dövlət Universitetinin (BDU) Milli mətbuat tarixi kafedrasının müdiri, professor Cahangir Məmmədli, Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin Kinoşünaslıq və ekran dramaturgiyası kafedrasının müdiri, Əməkdar İncəsənət Xadimi, professor Əli Əmirli, millət vəkili, şair-publisist Elçin Mirzəbəyli, BDU-nun Jurnalistika fakültəsinin kafedra müdiri, professor Qulu Məhərrəmli, Milli Məclisin ictimai birliklər və dini qurumlar komitəsinin eksperti, şair-publisist Əkbər Qoşalı, Hədəf Şirkətlər qrupunun qurucusu, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Şəmil Sadiq, "525-ci qəzet"in ədəbiyyat, mədəniyyət və təhsil sahələri üzrə baş redaktor müavini, tərcüməçi, ədəbiyyatşünas Seyfəddin Hüseynli, Regional Hüquqi və İqtisadi Maarifləndirmə İB-nin sədri Arzu Bağırova çıxış edərək Rəşad Məcid yaradıcılığı və şəxsiyyəti haqqındakı yüksək fikirlərini dilə gətirib, onu yubiley yaşı, müəllifləri isə yeni kitab münasibəti ilə təbrik ediblər. 

Qiraətçi Müşfiqə Baləddin Rəşad Məcidin “Çiyələk qadın” şeirini səsləndirib. 

Şair İlqar Türkoğlu Çukurova Ədəbiyyatçılar dərnəyinin təsis etdiyi "Atatürk" medalını, İntiqam Yaşar isə DGTYB-nin yubiley medalını Rəşad Məcidə təqdim ediblər. 

Kitabın həmmüəllifləri Şahanə Müşfiq və Şəfa Vəli çıxış edərək kitabın yazılma prosesindən danışıblar. Bildirilib ki, kitabda oxucular Rəşad Məcidin yaradıcılığı və şəxsiyyəti haqda onun doğmaları - ailəsi, dostları, müəllimləri, iş yoldaşlarının ürək sözləri, eləcə də müəlliflərin məqalələri vasitəsilə dolğun məlumatlar alacaq, qəhrəmanımızı şair, jurnalist olmaqdan əlavə, oğul, tələbə, ata, dost kimi də tanıyacaqlar. Bir insan ziyasının ömürlərə işıq salacağı həqiqətinin anladılması da nəşrin əsas qayələrindəndir.

Sonda çıxış edən şair, publisist Rəşad Məcid “Qələmli və qələmsiz” Rəşad Məcid portreti” kitabını onun yubileyinə olan ən gözəl hədiyyələrdən biri kimi dəyərləndirib, müəlliflərə, nəşrin çapında əməyi olan hər kəsə və tədbir iştirakçılarına öz təşəkkürünü bildirib.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(26.11.2024)

Ağdam Dövlət Sosial-İqtisad Kollecinin tələbələrinin müsabiqə hekayələrinin dərcini davam edirik. Növbədə Rəqsanə Əliyevadır. Hekayəsini “Çətin həyatın təhsil gücü" adlandırıbdır. 

Elgiz kəndin ən küncündə, daşdan tikilmiş köhnə evlərdən birində doğulmuşdu. Ailəsi bütün ümidini torpağa bağlayan bir kəndin sadə insanları idi. Onlar həyatın yükünü çiyinlərində daşıyır, hər səhər gün çıxmadan tarlalarda əlləri ilə torpağı qazırdılar. Amma Elgizin ürəyində bir fərqli aləm vardı. O, hər zaman çox çalışıb həyatın çətinliklərini aşmaq istəyirdi, amma ən əsası — təhsilin gücünə inanırdı.

Kəndin məktəbi kiçik, sadə və çox vaxt da qaranlıq idi. Hər dərs otağında bir neçə qırıq pencəyi olan oturacaqlar, köhnə yazı taxtaları vardı. Amma Elgiz heç vaxt bu şərtlərdən şikayət etmirdi. O, hər bir gününü dərslərə və öyrənməyə həsr edirdi. Elgizin gözlərindəki parıltı heç vaxt sönməyəcək bir işıltıyla parlayırdı. "Təhsil, sənin çətin həyatından qaçış yolundur," — deyə müəllimi hər zaman təkrarlayırdı. Bu sözlər Elgizin ruhuna işıq salır, qəlbində bir yanğın yaradırdı.

Bütün günləri kəndin tozlu yollarında işləyərək keçsə də, hər gecə Elgiz özünü kitabların səhifələrində itirir, başqa aləmlərə uçurdu. Köhnə kitabxananın rütubətli divarlarında tapdığı hər bir köhnə kitabı əzmlə oxuyur, qeydlərini alırdı. Ailəsinin “Təhsil sənə çörək gətirməz,” deyən sözlərinə baxmayaraq, Elgiz əzmkarlıqla davam edirdi. O, nəhayət bir gün bir yarışmaya qatıldı. Mövzu isə "Təhsil həyatınızı necə dəyişdirər?" idi.

Hər bir kəlməsində kəndin miskinliyinı, yoxsulluğunu və öz əzmini hiss etdirərək yazdığı esse, bir inamın qələbəsiydi. Onun sözləri o qədər təsirli idi ki, bir şəhər məktəbində təqaüd qazandı. O an Elgiz sanki yoxsulluqla döyüşü qazanmışdı. Amma bu, sadəcə başlanğıc idi.

Şəhərdə həyat asan olmamışdı. Gözlərinin önündəki aləmin təzəcə qurulmuş yüksək binaları və qaçan insanların gurultusu

Elgiz üçün tamam başqa bir dünyaya bənzəyirdi. Dərslərdən sonra gecələr qəzet satır, kitabxanalarda işlər görürdü. Hər anını dəyərləndirir, hər saatı gələcəyinə həsr edirdi. O, heç vaxt təhsildən əl çəkmədi. Hər gün bir addım daha yaxınlaşırdı məqsədinə — universitetə qəbul oldu. Müəllimlik fakültəsini seçdi, çünki təhsilin gücünü yalnız öz həyatında deyil, başqalarının həyatında da hiss etmək istəyirdi.

İllər sonra Elgiz kəndinə qayıtdı. O, yaşadığı yerdə bir kurs açdı və yoxsul ailələrin uşaqlarına pulsuz dərs keçməyə başladı. O, hər gün uşaqlara deyirdi:

-Çətin həyat bizi sınamaq üçündür, amma təhsil bu sınavdan qalib çıxmaq üçün ən güclü vasitədir.

Elgizin həyat hekayəsi sadəcə özünə deyil, ətrafındakı hər kəsə ümid verdi. O, yoxsulluğun heç bir insanı məğlub etməməli olduğuna inandı və sübut etdi ki, əgər insan öz daxili gücünə və təhsilin dəyişdirici qüvvəsinə inanırsa, hər şey mümkündür. Təhsil, sadəcə öyrənmək deyil, həyatın hər çətinliyini aşmaq üçün əlindəki ən güclü silahdır. Elgiz bu silahı ustalıqla istifadə edərək yalnız öz həyatını deyil, kəndin gələcəyini də dəyişdirdi.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(26.11.2024)

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Vətəndaşlara Xidmət və Sosial İnnovasiyalar üzrə Dövlət Agentliyinin “Bilim Bakı” mərkəzinin şagirdləri İtaliyanın paytaxtı Roma şəhərində keçirilən "Fibonacci" beynəlxalq robot olimpiadasının qalibi olublar.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalına agentlikdən verilən məlumata görə, 320-dən çox komandanın yarışdığı olimpiadada “DENEYAP” texnologiya laboratoriyasının “Creators” komandası “Sağlamlıq elmləri və texnologiyaları” üzrə "Ali Məktəb Səviyyəsi" kateqoriyasında birinci yerin qalibi olub. Həmçinin “Turantech” komandası “Lego xəttinin təqibi” kateqoriyası üzrə münsiflər heyətinin xüsusi mükafatına layiq görülüb.

 Hər il noyabr ayında İtaliyada keçirilən "Fibonacci" beynəlxalq robot olimpiadası ən böyük robototexnika tədbiridir. Dünyanın hər yerindən robototexnika həvəskarlarını bir araya gətirən bu tədbir yalnız yarışma deyil, həm də sərgi və təhsil seminarları ilə robototexnikada ən son nailiyyətləri nümayiş etdirir. İştirakçılar yaradıcılıqlarını sərgiləyərək texnoloji bacarıqlarını nümayiş etdirməklə yanaşı, yeni əməkdaşlıq və layihələr üçün də imkanlar tapırlar.

Bu il olimpiadada 13 ölkədən 93 müxtəlif məktəb və universiteti təmsil edən 1123 iştirakçı 18 kateqoriya üzrə mübarizə aparıb. “Bilim Bakı” mərkəzi Prezident yanında Vətəndaşlara Xidmət və Sosial İnnovasiyalar üzrə Dövlət Agentliyinin və Türkiyə Texnologiya Komandası Fondunun əməkdaşlığı ilə yaradılıb. Məqsəd 6 -14 yaşlı şagirdlərin texnologiya, innovasiya, elm və sahibkarlıq sahəsində bilik və bacarıqlarını inkişaf etdirmək, onlara məktəbdə öyrədilən anlayışları tətbiqi təlimlər vasitəsilə əyani nümayiş etdirmək, gündəlik həyatda elm və texnologiyanın ekvivalentini göstərmək və nəzəriyyəsi məlum olan elmi hadisələrin praktikada necə işlədiyini müşahidə etmək imkanlarını yaratmaqdır.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(25.11.2024)

Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Qadın şiddəti! Zərif cinsə qarşı zorakılıq! Feminizm! – Günümüzdə bu sözlər tez-tez işlənir və onları eşitməyə, bir növ, adətkar olmuşuq. Dünyanın az qala hər bir guşəsində - sivilizasiyanın mərkəzində də, cəhalətin tüğyan etdiyi üçüncü sort ölkələrdə də qadınlar zorakılığa məruz qalmaqdadırlar.

Birləşmiş Millətlər Təşkilatı Baş Assambleyasının 1999-cu il 17 dekabr tarixli qərarına əsasən, hər il noyabr ayının 25-i bütün dünyada “Qadın zorakılığına qarşı beynəlxalq mübarizə günü” elan edilmişdir.

Biz Cəfər Cabbarlı adına Respublika Gənclər Kitabxanasını bütün əlamətdar hadisələrə və təqvim günlərinə reaksiya verən bir qurum kimi tanıyırıq. Bu dəfə də “Kitabxana 25 noyabr - Qadın zorakılığına qarşı beynəlxalq mübarizəgününə nə kimi töhfə verib?” sualıyla kitabxanaya müraciət etdik.

Öyrəndik ki, bu günlə əlaqədar olaraq kitabxanada məlumat bülleteni hazırlanıb. Materialda bu günün təsis edilməsi tarixi, məqsədi, ölkəmizdə qadınların hüquqlarının inkişaf etdirilməsi və səlahiyyətlərinin artırılmasına, gender bərabərliyinin təminatına, qadın siyasətinin həyata keçirilməsinə, Azərbaycanda qadınların rolunun artırılmasına dair qəbul edilən rəsmi sənədlərin tam mətni təqdim edilir.

Məlumat bülletenində ölkəmizdə dövlət qadın siyasətinin əsas prinsiplərinin müəyyən edilməsinin və dövlət səviyyəsinə qaldırılmasının Ümummili Lider Heydər Əliyevin adı ilə bağlı olması tarixi faktı, bu gün qadın hüquqlarının müdafiəsinin, onlar üçün yaradılan imkanların genişləndirilməsinin  dövlət siyasətinin əsas prioritet istiqamətlərdən biri olması haqda məlumat verilir, cəmiyyətimizdə qadınların rolu, şərəfli missiyası mövzusunda görkəmli şəxslərin söylədikləri dəyərli fikirlər də yer alır.

Kitabxananın rəsmi saytında yerləşdirilən materialda https://ryl.az/funds/melumat-b%C3%BClleteni “Milli ideologiya və Azərbaycanda qadına münasibətin fəlsəfi problemləri”, “Azərbaycan Respublikasının ictimai-siyasi, sosial-iqtisadi və mədəni inkişafında qadınların rolu (1970-2015-ci illər)”, “Qadın hüquqlarının müdafiəsi: beynəlxalq və milli aspektlər”, “Qadın haqları tarix və Qurani Kərim işığında”, “Azərbaycanda qadın hüquqları və azadlıqları”, “Qadın hüquqları üzrə bələdçi”, “The international migration of women”, “Woman's rights in Islam” kimi Azərbaycan və ingilis dilində  30-dan çox kitabın biblioqrafik təsviri və qısa annotasiyası ilə yanaşı dövrü mətbuat nümunələri sərgilənir.

Yeri gəlmişkən, məhz dünyada Qadın zorakılığına qarşı beynəlxalq mübarizə günü qeyd edilərkən ölkəmizin teleekranlarında qadın hüquqsuzluğu ilə mübarizəyə səslənən “ Vətəndaş A” teleserialının nümayişi lap yerinə düşür.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(25.11.2024)