Güney Azərbaycandan şair, publisist Əkbər Qoşalıya ünvanlanan məktubda Dr. Hüseyin Şergiderecek Soytürk şeirinin Bakıda yayımlanması xahişini edib. Əkbər bəyin “Ədəbiyyat və incəsənət”ə ünvanladığı şeiri məmnuniyyətlə dərc edirik. Şeiri əlifbamıza əməkdaşımız Habil Yaşar uyğunlaşdırıb. 

Gəlin saçlarınızı köprü edin

Gəlin ey sevgili cananlar…

Ey Azərbaycanın aşk doğuran anaları

İşık saçan güzel kızları

Gəlin saçlarınızı köprü edin…

Köprü edin birləşəlim

Köprü edin ki 

Aramızda olan fasiləsiz fasilələr kaldırılsın…

Əğər olmuyorsa, sevgindən bir şafak yarat

Yarat ki gözlərimdə şimşəklər çaksın…

Yağmur istəmiyorum bən

Yağmur istəmiyorum, günəş daha hızlı yaksın

Yaksın ki, aramızda ki suların həpsini kurutsun…

Özgürlük susuzluğundan, böylə girdi aramıza su

Nehirlər, çağlayanlar aktı şəhirlərimizi ikiyə bölən

Bunların kurumasını istərim

Bakalım, aramızdakı su kuruduğu zaman

Ayrılığın adını nə koyacaksın…

Su mu böldü bizi?

Susuzluk mu birləştirəcək bizi?

Off zavallı halkım aclığının, tokluğunun

Çocuğunun, eşinin nasıl yaşayacağının peşində…

Özgürlük  süzülüyor yaş gibi yanaklarına

Biliyorsun, sənin bənim gibi dünyada nə kadar halk var…

Bəlki də yok…

Bu sitəmə hayır

Bu kapitalizmin sitəminə hayır

Bu ideolojinin sitəminə hayır

İçimizdə biriktirdiğimiz top gibi 

Özgürlük bombasını patlatalım

Sevgiyi bütün bireysəl fərtlərə yayalım…

Oysa nə kadar uzak ki məsafə dediğimiz

Ama səni görmək için bir adım atlayamıyorum 

Xudafərin köprüsündən… 

Nə kadar ürkəkmişiz, nə kadar da korkak 

Səni görmək için, İstanbul’a, Dubai’yə, Tahran’a uçuyorum

Boş ver nasıl gəldiğimi, zamanını düşün

O bir adım səndən bəni ayıran, sadəcə bir adım…

Kurusun diyə Araz, dualarımda həp söylədim

Gecə-gündüz yalvardım Allahıma

Bir kulun istədiği nə isə onu dilədim

Ama o bir adımı atamıyoruz…

Nədən saçlarınızı köprü yapmıyorsunuz?

Ey analar, ey babalar

Köprü yapın saçlarınızı

Həpiniz bir köprü yapsanız, kim onu karşısına alabilir ki

Siz köprüyü yapın, 

Biz kanımızı veririz, toprağını sularız, 

Gül çiçəklər açar, lalələr açar dağlar, şəlalələr dolar,,,

Yetər ki sevgilim saçını köprü yap

Bəni kəndinə al, bəni içinə al yurdum

Bəni həp sən gör

Çok üzülüyorum səni görəmədiğimə 

Can canansız olur mu hiç?

Ey sarayım, ey dünyam örüklərindən köprü yap

Əcəlim nərədəsin?

Nərədəsin? Nəbi’lərin, Köroğlu’ların, Babək’lərin ölməyə hazır

Bizim kanımız aksın Araz boyu,,,

Köprü yap, köprü yap saçlarından

O tay, bu tay için zaman çok gecikti

Hasrət çok birikti içimizdə

Günbəgün yinə uzaklaşıyoruz birbirimizdən

Duyuyormusun ey canan? 

Sitəmə karşı bən sinəmi, 

Sən saçlarını tel tel aç ülkənin hər yanına

Vur müjgân okunu gönlümdən geçir

Vətən için ölmək nə şərəf

Bəni yanına al sevgilim

Bəni sənsiz bırakma sevgilim

….bırakma 

…….içindəki gazap bu nefrət kin 

Türklüğümə verilən təpki boğuyor bəni…

Al bəni içinə, al ruhumu yanına

Al bəni, al ki ela gözlərindən bak bir daha 

Gözlərimdə çakan şimşəklərə…

Səni seviyorum inan

Bən inanıyorum kurtaracak sevgi bizi

Doğuralım sevgiyi, boğalım nefrəti

Hər gün doğalım sevgiylə…

Sevgisiz bayrak da yücelmiyor

Sevgisiz vatan da vatan olmuyor

Bizdən can, sizdən Yar-ı Mihriban

 Bir umut bəklər vatan…

Bir adım dahi geçəməyən halk konuşmuyor,

İçindəki millət sevdasını

Toprak için sevgimizi səpələyəlim, ekəlim, bitirəlim…

Bəni al içinə sevgilim

Saçlarını köprü yap

Kurşun gibi əzsin düşmanımın kafasını

Gözlərindən çıkan şafak…

Al yanına bəni, gəl yanıma bağrıma gir

Koy uzak dursun bizdən yabancı sevgilər

Sən yürəğimə gir…

Çok uzaklaştık çok

Uzaklaştıkça da çook özlədim o özəl özünü, 

O özəl sevgini çoook

Gülə-gülə kal sevgilim…

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.09.2024)

Şəfa Vəli, “Ədəbiyyat və incəsənət”, Şəki-Zaqatala təmsilçisi

“Cəngi” eşidiləndə  qanı coşmayan  bir Azərbaycan övladı tanımamışam indiyədək. Və həmişə düşünmüşəm: “Üzeyir bəy “Cəngi”ni elmlə cilalamasa, bu qədər sevilər, bu qədər mənimsənilərdimi o hava?” 

Uşaqdıq... Ta yazın başından payızda kimin toyu olacağını bilirdik. Yay boyu qonşular, qohumlar, hətta “o toy” dediyimiz basalağın camaatı belə, hər meşəyə gedəndə mağarlıq şüy gətirməyi özünə borc bilər, toy çalınacaq qapıya aparardı. O  şüylərdən, yay uzunu taxılın, arpanın, yuyulan yunun altına sərilən çadırların durulanıb-qurudulmuş, süzəyi tikilmiş halından qurulan toy mağarlarında eşidirdik “Cəngi”ni. Gənc oğlanlar qollarını bir-birinə keçirər, ortaya atılar, nənəm demiş, “vurram-qırram”   havasına oynayardılar. Böyüdükcə “Cəngi”ni daha yaxşı anladım, daha yaxşı tanıdım da, bizim kəndin oğlanlarının qolları yuxarıda deyil, bir-birinə keçmiş halda oynamaqlarının sirrini axtardım illər uzunu... 

2020-ci ilin o qudsal 44 günündə anladım qolların bir-birinə necə dayaq olduğunu! “Cəngi”nin əsl “vurram-qırram” havası olduğunu!  

Hə, Üzeyir bəy elmlə cilalamasa idi, yəqin ki, “Cəngi” də bir çox rəqs və havalarımız kimi unudulardı... Havanın sehrinə düşməksə... Üzeyir Hacıbəyli öz millətini havanın sehrinə salmadı, yox, o, bu sehri öz millətinin ruhundakı mübhəmlikdən çəkib çıxardı, dilləndirdi... 

Dünənki tarix - 2024-cü il 18 sentyabr dahinin-müasir Azərbaycan musiqi mədəniyyətinin qurucusu, milli bəstəkarlıq məktəbinin, milli operamızın, eləcə də Şərqdə ilk operanın banisi, musiqişünas alim, publisist, dramaturq, pedaqoq və ictimai xadim Üzeyir Hacıbəylinin anadan olmasının 139 illiyi idi.  Onun Azərbaycan musiqi mədəniyyətinə bəxş etdiyi yeni tarix Ulu Öndər Heydər Əliyev tərəfindən  rəsmi dəyərini 1995-ci ildə qazanıb. Həmin ildən Ümummili Liderin fərmanı ilə hər il 18 sentyabr ölkəmizdə Milli Musiqi Günü kimi qeyd olunur. 

Bu münasibətlə 18 sentyabr 2024-cü ildə Şəki-Zaqatala Regional Mədəniyyət İdarəsi tərəfindən Şəki, Zaqatala, Qəbələ, Balakən, Qax, Oğuz rayonlarında keçirilən silsilə tədbirlər keçirildi. Hər bir tədbirdə  Üzeyir Hacıbəylinin sənət yolundan, milli qürur yerimiz olmasından bəhs olundu. Çıxış edənlər  dahinin  “Cəngi”sindən xüsusi danışıb, xalq olaraq qəlbən ona mütəşəkkir olduğumuzu xüsusi qeyd ediblər. 

Tədbirlərin hamısında bəstəkarın sonuncu və ən populyar operettası olan “Arşın mal alan” əsasında çəkilən film də nümayiş olunub. 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.09.2024)

Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

MÜTALİƏ MƏDƏNİYYƏTİNİ NECƏ FORMALAŞDIRMALI?

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının təqdim etdiyi bu silsilə yazılar Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Ədəbiyyat Fondunun Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən 2024-cü ildə “Qeyri-hökumət təşkilatları üçün qrant müsabiqəsi” çərçivəsində həyata keçirdiyi “Yeniyetmə və gənclərdə mütaliə mədəniyyətinin formalaşdırılması” layihəsinin tərkib hissəsi olaraq nəşr edilir.

Sizlər üçün çağdaş yazıçı və şairlərimizin ən yaxşı ədəbi nümunələrini seçərək təqdim edəcəyik.

Azərbaycan Ədəbiyyat Fondu@

POEZİYA

SABİR RÜSTƏMXANLI,

Xalq şairi

SAĞ OL, ANA DİLİM

Yollarım sınandı yad ölkələrdə,
Neçə yad dodaqda səsləndi adım.
Sağ ol, ana dilim, məni heç yerdə
Köməksiz qoymadın, yalqız qoymadın.

Barmağım altında düymə fırlanır,
Londonla, Parislə yanaşı Bakı…
Doğma sözlər üçün darıxan hanı?
Deyin qoy dinləsin: "Danışır Bakı!"

Danışır, açılır ömrün baharı,
Dünyaya mən onun qoynundan uçdum.
Mənim ürəyimin antenaları
Gözəl Azərbaycan dilinə tuşdu.

Döyüşdə qılınc tək sıyrıldı qından,
Başımın üstündə bayrağım oldu.
Torpağım ikiyə bölünən zaman
Bu dil bölünməyən torpağım oldu.

Utansın tarixə dəllallıq edən,
Tarix qapısına açar sözlər var.
Pərdəni qaldırsan, beş-on kəlmədən
Qondarma cildlər tar-mar olar.

Bu dildə sevincim, qəmim, kədərim
Təzə ümidlərə açılan səhər.
Bu dilin reaktiv təyyarələri
Araz sərhəddini qıran kəlmələr.

İpək nəğmələrim gülləbatmazdı,
Qolunu qandalla bağlamaq olmaz.
Bu taydan o taya arxayın keçən,
O taydan bu taya arxayın keçən
Dilin sənədini yoxlamaq olmaz,
Sevginin yolunu saxlamaq olmaz!

Sağ ol, ana dilim, ana öyüdüm,
Füzuli eşqindən divanə dilim.
Ürəyim başına nəfəs dərmədən
Fırlanıb kül olan pərvanə dilim.

Hanı Xanım çaylar, hanı bəy göllər,
Dillərdə cücərən yurdun izidir.
Yüz yol yaralanmış doğma kəlmələr
Xalqımın döyüşlər xəritəsidir.

Ala dağ, Qara dağ…di seç, di ayır,
Dağları basılmaz ordum sanmışam.
Harda bircə kəlmə sözüm yaşayır,
Oranı halalca yurdum sanmışam.

Üstünə yüyürdü Quran dilləri,
Peyğəmbər dilləri, qanun dilləri…
Qapılar dalında qoydular səni,
Haqq dedin, dabandan soydular səni,
Ancaq məhv olmadın, anam, can dilim,
Ordular sarsıdan qəhrəman dilim!

Ömrüm qırılmazdı, yol qırılsa da,
Səninlə həmişə mən üzüağam.
Bədənim torpağa tapşırılsa da,
Ruhumu mən sənə tapşıracağam

SƏADƏT
 
Sözümün nəfəsə, nəfəsin sözə,
Gözümün ürəyə, ürəyin gözə,
Zərif barmaqların ocağa, közə
Necə döndüyünü görmək – Səadət.

Qanadsa, uçmağa buludlar istər,
Çiçəksə – ətrini verib bar istər,
Hər sevgi sirrinə dörd divar istər,
Onu kərpic-kərpic hörmək – Səadət.

Cismi yox, varlığı atəşdi, səsdi,
Vulkandı, tufandı, eşqdi, həvəsdi,
Bütün sevgililər atəşpərəstdi
Bu qutsal ocağa girmək – Səadət.

Arzuydum, ümiddim, yoldum sonunda
Tapıb öz qabıma doldum sonunda
Min il gəzdiyimi buldum sonunda
Ürəyim bir borcdu, vermək – Səadət!

AD GÜNÜM

Bəlkə min il yaşlı, on min il yaşlı
Sirli bir mahnının ardınca bu gün.
Dağlara gəlmişəm yalqız, kimsəsiz
Öz doğum günümü qutlamaq üçün!

Ürək oxuyanın işləri müşkül,
Gözlərdə göz alan dərinlik qalmır.
Onsuz da seyrəlir dost məclisləri,
Sözlərdə əvvəlki şirinlik qalmır.

Tənha zirvələrlə verim baş-başa,
Məni onlar atdı burdan həyata.
Görüm ucaların halı necədi,
Dözə bilirlərmi bu gedişata!..

Adımı köksünə həkk eləmişdim,
Bilmirəm ağrısı dərindədirmi?
Salam çinar qardaş, nəğməm darıxır,
Sənin mahnıların yerindədirmi?

Əgər yerindəsə bir ağız oxu
Ya da sağlıq söylə köklər eşqinə,
Sən də badəyə dön, ay əlçim bulud
Qaldırım başıma göylər eşqinə!

O göl qədəhini qaldır, qoca dağ,
Nuş elə, lap nəfəs kəsəsi olsun.
Mən ömrüm uzunu səni öymüşəm,
Sən də bir ağız de, əvəzi olsun!

Bu meşə, bu çəmən, bu bulaq, bu yol,
Köhnə dostlarımdı məclisimdə cəm.
Şəhərin səhəri ayıltdı məni
Şəkər bulaqlardan keflənəcəyəm!

Elə sehir var ki, bu ucalıqda
Ürəyi dəyişir, vaxtı çaşdırır.
Dağlar ad günümə hədiyyə kimi
Ruhumu yenidən cavanlaşdırır.

BAŞLANĞIC
 

Üzür son limana ömrün gəmisi
Harda dayanacaq – o hələ bilmir.
Allahın yoludur su da, quru da
Mənzilə yetməsə dincələ bilmir.

Ömrümün dəyişməz rəngidir sanki
Başımın üstündə qəm bayraqları.
Nə qədər çəksəm də azalmır dərdim
Dərdim
bu dünyanın ayrılıqları…

Dalımca uzanır qağayı əllər,
Dalğalar önümdə min bir sualdı.
Nə qədər soru var, bitir mənimlə
Nə qədər cavabım yarımçıq qaldı…

Həyatın güzgüsü dənizdi elə
Köksündə bir iz də saxlayan deyil.
Özü göz yaşından yarandığından
Ulduzlar tökülsün ağlayan deyil!..

Silinib gedəcək mənim də izim,
Hər dalğa tələsir öz limanına.
Dəniz sildiyini yazar yenidən
Yüz qonaq gətirər söz limanına.

Beş arşın yolumuz ilkdən sonacan
Biri şirindirsə, biri acıdır.
Elə arxayınam sanki son səfər
Başqa bir yolumun başlanğıcıdır.

SƏNİ VƏTƏNƏ BƏNZƏDİRƏM

Səni səhərin açılmasına bənzədirəm,
Yanağında dan yerinin allığı,
Səsində günəşi qarşılayan quşların fərəh zənguləsi,
Gülüşündə yeni həyat kimi başlanan
Yeni günün
dərdlərimə dərman olacağı inamı!

Səni bahar leysanına bənzədirəm,
Üzümün qırışlarını yusun, titrətsin təşnə ürəyimi...
Quruyan çöllərimə gül toxumu kimi səpilsin.
Və dünyanı çiçək qanadlarında göyə qaldırsın!

Səni rüzgara bənzədirəm!
Ölü duyğuların üstündən tanrı nəfəsi kimi əsən,
Ruhumun hər guşəsinə çatan
və mənə ölümsüzlüyü xatırladan!

Səni hələ keçmədiyim yola bənzədirəm!
Həm tale yazısından gələn, həm də ümid kimi öndə
Və ayaqlarıma qüvvət.

Səni vətənə bənzədirəm!
Hara getsəm, döndüyüm!
Səni şeirimə bənzədirəm!
Məni duyduğuna öyündüyüm!

Səni səbrimə bənzədirəm!
Onunla bir möcüzə yaratdığımdan...
Səni qəbrimə bənzədirəm!
Qoynunda rahat yatdığımdan!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(18.09.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Güney Azərbaycan Poeziyası Antologiyası layihəsində Təbriz təmsilçimiz Əli Çağla Əhərdə yaşayıb yaradan Əhməd Purhəsənin şeirlərini təqdim edir.

Əbasət Purhəsən

Əhər

BİZ BEŞ YOLDAŞIYDIQ

Biz beş yoldaşıydıq məhəlləmizdə,

İtlər ulayırdı küçələrində.

Biz beş yoldaşıydıq, biz beş beyni qan,

Əhərin dumanlı gecələrində.

Gündüzlər, gecəyə fikirləşirdik,

Gecələr, gündüzə fikirləşirdik.

Bizi aldadırdı matikli qızlar,

Yenə aldanmağa hazırlaşırdıq.

On beş yaşındaydıq həyatımızda,

Həyat bizdən qoca, arzumuz Təbriz.

Hələ fikirimiz böyüməmişdən,

Günlər sovuşurdu, böyüyürdük biz.

Fəsillər sovuşdu, illər sovuşdu,

Nə oynaya bildik, nə gülə bildik!

Beş oğlan Əhərdən dünyadan köçüb,

Dörd oğlan Təbrizdə dünyaya gəldik!

Bizlər yerimizi dəyişə bildik,

Nədən fikrimizi dəyişənmədik?

Görən bu dünyanın dalında nə var?

Qaranlıqlarınan güləşənmədik!

Qəfələr bucağı yerimiz idi,

Ürəyi doluyduq, beyni boşuyduq.

Aldadırdı bizi bəzəkli Təbriz,

Biz beş yoldaşıydıq, biz beş daşıydıq.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(18.09.2024)

Kənan Məmmədli, “Ədəbiyyat və incəsənət”

MÜTALİƏ MƏDƏNİYYƏTİNİ NECƏ FORMALAŞDIRMALI?

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının təqdim etdiyi bu silsilə yazılar Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Ədəbiyyat Fondunun Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən 2024-cü ildə “Qeyri-hökumət təşkilatları üçün qrant müsabiqəsi” çərçivəsində həyata keçirdiyi “Yeniyetmə və gənclərdə mütaliə mədəniyyətinin formalaşdırılması” layihəsinin tərkib hissəsi olaraq nəşr edilir.

Azərbaycan Ədəbiyyat Fondu@

20. UŞAQ KİTABXANALARINA DİQQƏT ARTIR

Təbii ki, qarşıya qoyulan məqsədlərin reallaşması üçün uşaq kitabxanalarının üzərinə böyük məsuliyyət düşür.

Uşaq kitabxanalarının işinin avtomatlaşdırılması və kitabxana fondlarının tədricən müasir informasiya daşıyıcılarına köçürülməsi, elektron mübadilə sistemlərindən, internetdən istifadə oxucuların son informasiya ilə məlumatlandırılmasına xidmət edir. Azərbaycan Respublikasında müxtəlif tipli kitabxanaların daxil olduğu geniş kitabxana-informasiya şəbəkəsi mövcuddur. Bu şəbəkəyə kütləvi, elmi-texniki, uşaq, gənclər, tədris və musiqi məktəblərinin kitabxanaları, eləcə də müxtəlif dövlət qurumlarının tabeliyində olan kitabxanalar daxildir. Çünki kitabxana vətəndaşların informasiya tələbatını ödəmək üçün dünya biliklərinə açılan pəncərə, fasiləsiz təhsilin inkişafında imkanlı zəmin yaradan, mədəni dəyərlərin mühafizəsini təmin edən və nəsillərdən-nəsillərə çatdıran bir elm müəssisəsidir. Məhz kitabxanalar vasitəsilə cəmiyyətin intellektual potensialının formalaşması və inkişafı kimi funksiyalar yerinə yetirilir.

Ümumiyyətlə, kitabxana-informasiya şəbəkəsinin inkişafı əhalinin mədəni səviyyəsinin yüksəlməsinə, onların fasiləsiz təhsilə və informasiyaya olan tələbatının ödənilməsinə imkan yaradır. İnformasiyalaşdırılmış cəmiyyətin formalaşması və tərəqqisi mütaliə prosesinin nəticəsidir. Cəmiyyətin bütün inkişaf istiqamətlərini insan təfəkkürü formalaşdırmaqla yanaşı təkmilləşdirir. Mütaliə isə insan təfəkkürünü zənginləşdirir, düşünmə qabiliyyətini artırır. Yəni kompüter texnologiyalarının tətbiqi, ənənəvi informasiya mənbələrin elektron daşıyıcılara köçürülməsi, CD-ROM texnologiyaların tətbiqi, informasiyanın təqdim etmək imkanları və bir sıra başqa işlərin həyata keçirilməsi üçün səy göstərərək uğurlar əldə edilir.

Günümüzdə əgər 6-7 yaşlı bir uşaq Uşaq kitabxanasına gedib kitabxanaçıya hansısa bir mövzuda kitab sifariş verirsə, bu artıq özlüyündə nikbinliyə tam əsas verən bir haldır.

Növbəti: 21. Qabaqcıl təcrübə

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(18.09.2024)

Fariz Əhmədov,  Könül Seyidova – xüsusi olaraq “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün

Azərbaycanın memarı və qurucusu Heydər Əliyev şeirə, sənətə ən ülvi hisslərlə dəyər verərək müsahibələrinin birində “Sevdiyiniz şair?” sualına “Şəhriyar”, – deyə cavab verir. Ulu Öndərin Şəhriyar irsinə böyük rəğbət və diqqət göstərməsi, şairin 90 illiyində imzaladığı Sərəncam ona dövlət səviyyəsində ehtiramın ən mötəbər göstəricisi oldu.

Bu dünyadan bayram yeli kimi əsib keçənlər, ruhumuzda əbədi yara buraxanlar oldu. Ömrünü qara günlərlə keçirib ah-vay edən, sonsuz arzularını, saysız diləklərini baxışlarında söndürüb kiçik tabutuna sığdıran Şəhriyar arxasında, onu sevən, onu hiss edən, çiyinlərdə Şəhriyar yükünü daşıyan bir cahan qoyub getdi. O cahan ki gündüzün yadigarını gecəyə qataraq hər gecə ulduz sayıb Ayı gözlədi. Fəqət, sinəsindən son nəfəsini çıxarıb atan Ay, məzarını şeirləri ilə ömürlük ürəyimizdə qazdı. O, artıq bu dünyaya işıq sala bilməz. Onun keçdiyi karvan ayrılığın acı şərbətini içərək bu dünyadan gedər-gəlməz yollarla zülmət qaranlığa gedib. O, gedəndən ürəklərimizdə dayanan zaman çoxdan keçib. Keçənlərimizdə Şəhriyarımız – xəyal meydanımız qalıb. Lakin cismi bu dünyadan köç edən Şəhriyarın eşqi ruhumuzda hələ də yaşayır, heç qocalmır, günü-gündən dərinləşir kök salır, damarlarımızda qan olub axır... Şəhriyar yanan ürəklərə "Araz olub" hey axır, axır!!!

Səndən keçən dünya bizə nə qədər yad, nə qədər özgədir artıq. Sənə nağıl danışaq: "Qurd keçinin Şəngülüsün yenə yesin", külək qalxsın, qapı-bacanı yenə döysün, sən də yenidən uşaq ol, uzaq düşdüyün elinə qayıt. Gözümüzdən yaşlar axdıqca sənə çıraq olaq, yol açaq! Dirildib Aşıq Rüstəmin sazını dilləndirək, sənin o yatmış bəxtini, o pərişan qəlbini, bəlkə,beləcə, oyada bilək... Heydərbabadan haray salıb, Arazın göz yaşlarını qurudaq, sənə ömür salaq! İçində yaşayan bir ölünü, Sürəyyanı dirildib çağıraq Turi-təcəllayə, sən də Musa olub o uzun səfərdən qayıt bizə. Tehrana qeyrət, Təbrizə vəfa olaq, Səmədlərdən, Rüstəmlərdən, Babillərin nəfəsindən nəfəs gətirib ölü bir cana nəfəs olaq... Yazılmayan, "Yar-Qasidi" oxunmayan "Behcətabad xatirəsi" olaq. Bəlkə, əllərin qələm, özün ilham olaraq  qayıdasan bu dünyanın sənsiz qalan, səssiz qalan zülmətinə... Səssiz qalmış bu dünyanın zülmətinə səslənirik?! Hanı günbəgün qəddini əyib yaşadaraq öldürdüyün, indi isə öldürüb yaşatdığın Şəhriyar?! Susur hər kəs, hər şəhər... Susur, sanki acıdan yoğrultuğun Nişapur, ah-nalənlə nəfəs alan Tehran! Təkcə Təbriz danışır, indi hər parçası, hər daşı, çünki hicrana bürünüb, çünki hay-küyündə sızıltısının laylasını oxuyaraq əbədi yatırtdığı Şəhriyarı hifz edir, Şəhriyara qucaq olub. Artıq o, ölümün hər şeyində, yaşamın  heçliyi  olub. Yavaş-yavaş sakitləşir danışan hər şey. Təkcə yaşadığın məhlənin kimsəsiz küçələri danışır. Gəzərkən hər tinində can verdiyin, sənə sirdaş olub yumşalan divarların, vida astanasında gözlərindən mil çəkdiyin daşların dilə gəlir indi, misra-misra sən qışqırır, bənd-bənd evinin sənsizliyini qoruyur. Səs-səsə verən əşyaların çiliklənib söz tökür. Otağının sən qoxan hər küncü əl-ələ verib, səni gözləyir, iz buraxdığın hər əşyan üzərində tozlanmış böyük bir xatirədən asılır. Hər gün bir az da kimsəsizləşib, toxunulmaz, sınmaz olur... İndi qırıq qəlblərin təsəlliyə, nakam sevgilərin çarəyə, yarım qalmış canların tamamlanmağa, vətən həsrəti ilə yanıb tutuşanların vətənə ehtiyacı olanda, Şəhriyar deyə-deyə, keçdiyin küçələrin ahından nəfəslərinə qataraq sənə gəlir. Sərgərdan olmuş adamlar kimi yalın ayaqlarla qaçıb sənin keçdiyin yollara sığınır, addım-addım ayaq izlərindən səni hiss edib, o maviyə bürünmüş qapına Şəhri-Yar deyib də gəlir. Bədənlərinə dar gələn ruhlarına ruhundan ruh qatasan deyə gəlir, ustad... Sən hiss edirsən, sənə sığınanları... Bəlkə də, sən çağırırsan deyə hər kəs sual olaraq gəlib, cavab olaraq dönür. Susaraq gələnlərə, heç kim eşitməsin deyə, cavab verirsən, bəlkə də, susaraq!!! Səssizliyində dincələnlər... Sakinliyindən ödünc alıb geri qayıdır. Yenidən və yenidən sənə gəlib susub danışmaq üçün!!! İndi evini ümidsizcə isladan göz yaşları; Yanardağa dönən ağrılar; ürək aynasında çata dönənlər yad edir. Hər divardan asılmış şəklindən soraqlaşır səni...

    Şəhriyarsız Təbriz hicrana bürünüb. Özünü acıdan yoğruldub, ağrıdan yaradıb. Heydərbaba sənsiz yetim, oğulsuzdur artıq. “Çoban qaytar quzunu” oxuyan yoxdur, ətəyində hər yaz bitən novruzgülü, qarçiçəyi sənsiz solur, itir-batır. Kəkliklərin səni tapmır, qanadı qırıq halda uçub köç edir, ustad!

    Görəsən, yarımcan bir çırağın işığını yandıran, gözlərinin odunu töküb neft əvəzinə ocağı odlandıran Kövkəb anamı səni Şəhriyar etdi, yoxsa rişxənd ilə qırcınan səhəri açarkən gözlərinə doldurduğun Sürəyyan?! Hər kəs səni sevgi şairi olaraq “Behcədabad xatirələri” ilə sevdi. Bəs Süreyya necə?! Behcədabadın qanatdığı yaraları sevə bildimi?! Neçə siqaret yandırıb kül etdin Sürəyyanın odunda?! Nə qədər göz yaşıyla saydın Sürəyyanın getdiyi günü?! Göz yaşların bitmədiyi kimi günlər də bitməyəcəkdi... Fəryadında çarəsizliyin lallaşarkən, sevgin saçlarının bəyazından asıldı. Əllərin qırışarkən nə qədər cığır açdı sevgin ömür yoluna?! Son dəfə görmək ümidi ilə gecə boyu gözləyərkən gözlərin alışdı sevginin yuxusuzluğuna. O zamandan bərimi masmavi gözlərin bitməyən gecənin qaranlığında saralıb soldu?! Axı sən oyaq idin, Şəhriyar?! Axı sən yuxusuz idin?! Gözlərinə niyə dolmadı o sevgi yuxun?! Hər gecə layla deyib yuxunu oğurlayan pərin üçün ölürdün?! Yoxsa göz yumaraqmı ölürdün günbəgün?! Yoxsa uyusan o oyanardımı? Yatmadığın hər gecənin ən qorxunc gizlənqaç oyunundan, dolanbac küçələrində itərkən, sən ən gözəl onun qəlbində gizləndin illər boyu... Zaman keçdikcə məskən saldın orada... Axtarıldın, arandın Məhəmməd Hüseyn olaraq doğulub, bir gün uduzub Şəhriyar kimi çıxdın meydana... Gecədən zülmət səhərə oyananda  oyun bitmişdi artıq. Danışdığın hekayənin sonu bitmədiyi üçünmü, Səbanın setarında simə dönüb, yalnızlığında rəqs etdin?! Buna görəmi Nimanın şeirlərində sirləşib, Sadıq Hidayətin "Pəs Qole" şəlaləsindən su olub axaraq, dəfələrlə intihar etdin?! İndi necə də sükuta qərq olub,.. qaranlığında kor... səssizliyində lal olubsan. Ömürlük yarım qalıb, sərhədləri göz yaşı, nisgil ilə qıra bilməyib, çiyinlərdə vətən həsrəti ilə, nakam sevgi ilə məzara daşındın. Vətəndən aralı darda qalıb, şeirlərindən azadlıq tapıb səadətə addımladın. 

        Ustad! Yarım qalan taleyində nə ömür yaşadın ki? Bu səksən ilin yarısı gecə oldu – yuxuda, xəyalda keçdi, qalan yarısının yarısı oynamağa – uşaqlıq dövrünün şıltaqlıqlarına, ömrünün gənclik adlanan qalan yarısı həyati, maddi-cismani ehtiyacları ödəməyə həsr olundu, qalan yarısında qocalıq çağları – bədbəxtlik və çətinlik dövrü başlandı. Ustad, sən bu uzun və mənasız illərdə düşünməyə, yaratmağa, incilər saçmağa macal tapıbsansa, deməli, ömür elə budur, qalanı isə boş xəyaldır.

İndi Azərbaycansız heç olub, vətənin eşq məktəbində can vermiş şairsən artıq. Ruhdaşların ilə şeirlərdə, kitablarda görüşdün. Yazdığın hər misra ilə vətənə qucaq dolusu sevgi, həsrət yağdırdın. Bəlkə də, nəğməkar bülbülü bağından, güllərindən aralı salıb qəlbinə tikan oxu vuran elə həmin ayrılıqsan ki, ayrılıqsan!

Bizə buraxdığın hər şeiri, hər günü Şəhriyar olan, Heydərbaba kimi daşlaşıb, dillərdə gəzən elə həmin Şəhriyarsan, artıq!!! Öz şəfəqlərini əbədiyyət üfüqlərinə saçıb, öz işığında batan ulduz, ölən şam, tənhalığında kimsənin oyaq qalmadığı, hamının getdiyi heç kimin qalmadığı yarım adam, yarımçıq adamsan indi!!! Ulduz batdı, öldü şam, kimsə oyaq qalmadı, Şəhriyar!!!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(18.09.2024)

Milli Musiqi Günü dahi Ü.Hacıbəyovun doğum günü ilə bağlıdır. Xalqımız bu günü Milli Musiqi günü kimi qeyd edir. 

1995-ci ildə Heydər Əliyevin fərmanı ilə dahi bəstəkarın anadan olmasının 110 illik yubileyi ərəfəsində 18 sentyabrın Milli Musiqi Günü kimi qeyd olunması qərara alınıb.

Bu münasibətlə bu gün ölləmizdə silsilə tədbirlər keçiriləcək və hər biri ilə sizləri tanış edəcəyik,

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(18.09.2024)

Kənan Məmmədli, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Beynəlxalq Elektron kitab günü (International Read an eBook Day) hər il 18 sentyabr tarixində, elektron kitabların, audiokitabların, musiqinin və videonun rəqəmsal paylanması ilə məşğul olan OverDrive adlı Amerika şirkətinin təşəbbüsü ilə qeyd olunur.

OverDrive şirkəti 1986-cı ildə təsis edilib və ilkin olaraq analoq medianın rəqəmsal formata (disketlərə və kompakt disklərə) çevrilməsində ixtisaslaşıb. İnternet rəqəmsal medianın yayılması yolunda liderə çevrildikdən sonra şirkət online xidmətlərin köçürülməsini və rəqəmsal kontentin qorunmasınını təmin edib.

OverDrive 2014-cü ildə elektron qurğulardan Kitab oxunmasını populyarlaşdırmaq üçün beynəlxalq elektron kitab gününü yaradıb.

Elektron kitablar bizə öz sevimli əsərlərimizdən ayrılmamağa və onları istənilən yerdə oxumağa imkan verir: öz qonaq otağımızdakı divanda, işdə fasilə yarananda, hətta təyyarədə - yer üzündən 10 min metr yüksəklikdə. Onlar çamadanda yeri qənaət etməyə kömək edirlər, onları itirmək və ya zədələmək mümkün deyil və onları oxumağa başlamaq üçün yalnız düyməni basmaq kifayətdir.

Ölkəmizdə elektron kitab bazarı şətin də olsa, formalaşmaqdadır. Booker Publishing House yayın evinin rəhbəri, yazıçı Adəm İsmayıl Bakuvi qeyd edir ki, Azərbaycanda elektron kitab bazarının formalaşdırılmasında əsas problem piratçılıq, qeyri-qanuni yükləmələrdir. Yəni, bir satış platformasında pdf-I satış üçün yüklənmiş kitab dərhal digər elektron resusrslarda ödənişsiz olaraq yüklənmə üçün qoyulur. Hazırda azırbaycanlı oxucuda pul ödəyib pdf yükləmək vərdişi yoxdur. Ümumi problem isə ölkədə məhz kitab almaq üçün alıcılıq qabiliyyətinin aşağı olmasıdır.

Adəm İsmayıl Bakuvi onu da qeyd edir ki, bütün mövcud çətinliklərə baxmayaraq o, ölkədə elektron kitab, ümumən kitab i9ndustriyasının tezliklə çiçəklənəcəyinə əmindir. Bu yöndə Booker Publishing House yayın evinin də təşəbbüsləri və planları yetərincədir.

 “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı kitabsevərlərə heç vaxt kitablardan ayrı düşməməyi arzulayır.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(18.09.2024)

“Buker” ədəbiyyat mükafatının qısa siyahısı açıqlanıb.

APA “The Guardian“a istinadən xəbər verir ki, qısa siyahıda əsərləri yer alan altı yazıçıdan beşi qadındır.

Bildirilib ki, bu, mükafatın 55 illik tarixində bir ilkdir.

Belə ki, siyahıda aşağıdakı müəlliflərin adları qeyd olunub:

1. Percival Everett (“James”)

2. Samantha Harvey (“Orbital”)

3. Rachel Kushner (“Creation Lake”)

4. Anne Michaels (“Held”)

5. Yael van der Wouden (“The Safekeep”)

6. Charlotte Wood (“Stone Yard Devotional”)

Qısa siyahıya alınan kitabların çoxunda güclü tarixi elementlər var.

Qeyd edək ki, “Buker”in builki qalibi noyabrın 12-də elan olunacaq. Qalibə 50 000 funt sterlinq, qısa siyahıya düşən yazıçıların hər birinə isə 2500 funt sterlinq pul mükafatı veriləcək.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(18.09.2024)