Müasir musiqilərin geniş yayıldığı zamanda təəssüf ki, ürəyə yatmayanları da olur, musiqimizə yaraşmayanları da, lakin bizim gənclər yaratmağa meyillidir və o səbəbdən müasir musiqilərin içindən də yaxşıları vardır. Əksər gənclərin zövqü artıq korlansa da, əsil incəsənət ruhlu gənclərmiz də çoxdur.

Çox zaman, elə düşünülür ki, gənclər sadəcə müasir mahnılara daha çox meyillidir və klassikadan uzaqdır. Amma,  məncə, bu belə deyildir. Bəlkə də bu, insanın olduğu mühitdən asılıdır. Son zamanlar olduğum mühitlərdə gənclərin, hətta azyaşlıların klassik musiqilər dinlədiyinin şahidi olmuşam və düşünürəm ki, bunun bir səbəbi təbliğatdırsa, digər səbəbi də  zamandır... Məsələn, ailədəki böyükləriniz  klassik musiqilər, muğamlar dinləyə bilər, amma bunu həm dərk edəcəyiniz yaşda olmamanız, eyni zamanda həyatın hələ ağ səhifələrini yaşadığınız üçün sizlərə fərqli gələ bilər. Amma zamanla həyat öz mənfi qonaqlıqları ilə, yaxud çox xoşbəxt  hadisələri ilə həyatı dərk elətdirir və vaxtikən ailədə, ətrafda təbliğ edilən o janrlar artıq dərk edilir. 

Mən uşaqlıqdan bəri muğam dinləməyi çox sevmişəm, daha sonrakı illər isə klassikaya meyilim artıb, lakin bu o demək deyil ki, müasir üslubları dinləmirəm və dinlənilməməlidir, xeyr, indiki vaxtda da çox möhtəşəm musiqilər yaranır, sadəcə onları da seçib dinləmək lazımdır. 

İnsan övladı hər şeylə maraqlanmalıdır. Hərbi mövzuda olan musiqilər, məsələn hərbi marşlar da daima gəncləri cəlb edir, çünki 1-ci sinifdən belə silsilə tədbirlərdə onlar bizlərçün səslənilir, bizə vətənpərvərlik hissi ötürülür, əsasən də Vətən Müharibəsindən sonra belədir. 

Mən tək bir şeyə üstünlük verməyin tərəfdarı deyiləm və o səbəbdən sevdiyim musiqilər və janrlar müxtəlifdir. Lakin klassik musiqimizdən ən sevdiklərimdən Rəşid Behbudov və Şövkət xanım Ələkbərovadır.

Məncə, ruhunu qidalandırmaq istəyən hər kəs bu cür musiqiləri dinləməlidir. 

Ruhunuzu ac qoymayın, əmin olun ki, ən əsas, onun qidalanmağa ehtiyacı var.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(12.09.2023)

Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Keşməkeşli bir həyat yaşayıb. Dəfələrlə ölüm mələyi ilə üz-üzə dayanıb, onun bənzərsiz qoxusunu ciyərlərinə çəkib. Dörd yaşı olanda ağır xəstəliyə düçar olub. Bunu görən valideynləri uşaq sağ qalsın deyə, əhd edib adını dəyişiblər. Ölməyib, yaşayıb və bir gün 43 yaşında olarkən özünü dənizə atıb...

Deyir ki,- “Biilirsinizmi, insan intihara nə vaxt qərar verir? Yaşamaq ölümdən daha qorxulu olanda. Deyə bilmərəm, bu necə baş verir, amma onu yaxşı bilirəm ki, uğursuz intiharların hamısı sonradan insanın həyatında dəyişikliklərə səbəb olur.  Mən anları yaşayan adamam. Nə istəsəm, eləmişəm. Şair üçün həyatında ekstrimal anları yaşamaqdan daha gözəl heç nə ola bilməz. Nəsiminin dediyi kimi:- Dəm bu dəmdir, dəm bu dəmdir, dəm bu dəm...”

Məcara dolu belə anlar onun həyatında çox olub, amma heç vaxt sonradan onlar haqda düşünməyib. Bəlkə də “dostluq” etdiyi şəkər xəstəliyilə əlaqədardır, bilmirəm, axı bu azar adamda yaddaş problemi də yaradır...

“Mən bütün həyatımı nigarançılıq içində yaşamışam, elə indi də belədir. Anları yaşamaq cəhdim də bu nigarançılıqdan qurtulmaq üçündür. Nigarançılıq da dünyadakı ən ağır duyğudur. Bütün türk dünyası məni tanıyır, amma bu məşhurluq da məni xoşbəxt edə bilmədi. Hərənin həyatda bir missiyası var. Mənim missiyam yazmaq, türkçülüklə, milliyətçiliklə bağlıdır və bu missiyada xoşbəxt olmaq yoxdur. Belə də ki, xoşbəxtlik nisbi anlayışdır, hər kəs bir cür qələmə verir.”- söyləyir...

Haqqında söhbət açdığım Rüstəm Behrudi 1957-ci ildə Ordubad rayonunun Behrud kəndində dünyaya gəlib. 1964-cü ildə səkkizillik məktəbi bitirdikdən sonra, orta təhsilini Cəfər Cabbarlı adına Biləv kənd məktəbində başa vurub. Bir il Behruddakı kolxozda işləyib. Daha sonra Naxçıvan Dövlət Pedaqoji institutunun Tarix-ədəbiyyat fakültəsində ali təhsilə yiyələnib və oranı fərqlənmə diplomu ilə bitirib. Bir müddət Ordubad rayonundakı Unus kənd orta məktəbində Azərbaycan dili və ədəbiyyatı fənnindən dərs deyib, rayon muzeyində elmi şuranın üzvü kimi çalışıb. 1984-cü ildən Bakıda yaşayır. 1986-1990-cı illərdə "Yazıçı" nəşriyyatında fəhlə, korrektor, kiçik redaktor, poeziya redaksiyasının redaktoru vəzifələrində işləyib. Həmçinin bir müddət də Sabir Rüstəmxanlının rəhbərliyi altında nəşr edilən "Azərbaycan" qəzetində redaksiya müdiri kimi fəaliyyət göstərib. Sovet dönəmində fikir və düşüncələrinə görə təqib olunub və həbsxanada yatıb...

Deyir ki,- “Həbsxanada yatmağı heç vecimə də almadım. Düzgün yolda olduğumu yaxşı bilirdim. Mən ölümün gözünə dik baxmağı bacarıram. Doğrudur, hər adamın bir əbədiləşmək istəyi var. Şairlərin də xüsusilə. İstəyirlər bütün zamanlarda onlardan yazsınlar, onlar haqqında düşünsünlər. Ona görə, bəzi şair və yazıçılar yalandan danışırlar ki, mən ölümdən qorxmuram- filan. Ancaq mən bir neçə dəfə ölümü yaxından gördüyüm üçün həqiqətən də buna öyrəşmişəm...”

Verdiyi qərarlar çox ciddi olur. Gördüyü işlər ağıl və məntiqə söykənir. Nizam-intizamı və dürüstlüyü sevir. Otuz ilə yaxındır ki, “sehirli qutuda” verilişlərə getməkdən imtina edib. AzTv-də ümumiyyətlə heç vaxt görünməyib... 

“Məni müxalifətçi bilirdilər deyə, dəvət etmirdilər. İndi də elə bilirlər. Keçən dəfə “Mədəniyyət” kanalından çağırmışdılar, orada təqdimatımı yazanda dedim, sadəcə adımı yazın, heç bir mükafat- filan qeyd etməyin, xalq məni tanıyacaqsa, elə adımla tanısın. Mənim üçün adlar, mükafatlar dəyərli deyil. Məsələn, bu gün “xalq şairi” adının mənim aləmimdə heç bir dəyəri yoxdur. Hər gün efirə çıxan xalq şairləri məndən daha məşhurdurlar, ya məndən daha çox sevilirlər? Mənim kitabım daha çox satılır, ya onların? Xeyr, istəmirəm. Versələr də qəbul etmərəm. Mənim öz ölçülərim var. Arxasında yaradıcılıq olmayan ad, mükafat kimə lazımdır? Bir də ki, Azərbaycan ədəbiyyatında nümunələr var da. Məsələn, Əkrəm Əylisli nümunəsi. Deməli, verilən bir şeyi səndən geri də ala bilərlər. Ona görə də belə şeylərə can atmaq axmaqlıqdan başqa bir şey deyil.”- söyləyir...

Bəli, bütün ömrünü ədəbiyyata həsr etmiş Rüstəm Behrudi ədəbi fəaliyyətə ötən əsrin yetmişinci illərində başlayıb. Əlli ildən çoxdur ki, bu yoldadır. İlk şeirini orta məktəbdə yazıb. Sonradan şeirləri "Azərbaycan", "Araz" almanaxlarında mütəmadi olaraq çap olunub. Dövri mətbuatda şeir və publisistik yazıları ilə fəal çıxış edib. O, öz yaradıcılığında həmişə türkçülük və dərviş fəlsəfəsinə üstünlük verib. "Yaddaşlara yazın", "Salam, dar ağacı", "Şaman duası", "Yer üzü görüş yeridi", "İblis mələkdən gözəldi", "Tənhalıqda ölüm qorxusu yoxdu", "Din sevdim din üstünə", "Bir dəli ayrılıq kimi", “Qızıl alma", "Məzarlıqda bitən yovşan" şeir kitablarının və "Göz yaşlarından baxan Allah" adlı fəlsəfi-publisistik kitabın müəllifidir. "Şaman duası" kitabı türkdilli dövlətlərdə dillər əzbəridir, kitabdan seçmələr Beliçkada, Türkiyədə, İranda, Avstriyada, Almaniyada və s. ölkələrdə nəşr olunub. 1989-cu ildə yazdığı "Salam, dar ağacı" şeiri isə müstəqillik ərəfəsində, Azərbaycanda vətəndaşlıq poeziyasının proloqu kimi qiymətləndirilir...

Sentyabrın 12-də xalqın sevimli şairi, xalqının - şairi Rüstəm Behrudinin 66 yaşı tamam olur.

Düşündüm ki, bu münasibətlə onu duyduğum, anladığım qədər vəsf edim, ömür yoluna işıq tutum. Nə qədər bacardımsa bilmirəm.

Söhbətimi şairin “Mən qəm yolçusuyam” adlı şeirindən bir parçayla bitirrmək istəyirəm və ona möhkəm cansağlığı, firəvan həyat arzulayıram:

“Məni anlayan yox, məni duyan yox,

Başını itirmiş bu yer üzündə.

Bu cür təkliyimdə, tənhalığımda,

Mənəm bu dünyanın sonu, əvvəli.

Nə axır bilinir, nə də ki əzəl,

Oturub bir qərib çölün düzündə.

Elə bu təkliyə, bu tənhalığa

Ürəkdən qurd kimi ulamaq gözəl...”

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(12.09.2023)

Hal-hazırda İsraildə yaşayan böyük Azərbaycan yazıçısı, “Fətəli fəthi” romanı ilə ad qazanmış Çingiz Hüseynov öz sosial media hesabında ötən əsrin 70-ci illərində azərbaycanca yazdığı şeirlərini paylaşıb. (Hazırda ədib romanlarını rus dilində yazır)

“Сavandır” silsiləsindən dördlüklər” adı ilə dərc edilmiş bu şeirləri “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı oxucularına təqdim edir. 

1. 

Ellər qocalıb, 

Sözlər cavandır. 

Əllər qocalıb,

Gözlər cavandır.

Dağlar qocalıb, 

Qarı cavandır. 

Bağlar qocalıb, 

Narı cavandır.

Yollar qocalıb, 

Ocaq cavandır. 

Qollar qocalıb, 

Qucaq cavandır.

Cahan qocalıb, 

Yazı cavandır. 

Canan qocalıb, 

Nazı cavandır.

2. 

Zaman qocalıb, 

Zəmi cavandır. 

Kaman qocalıb,  

Simi cavandır.

Çeşmə qocalıb, 

Gözü cavandır. 

Qoşma qocalıb, 

Sözü cavandır.

Çiyid qocalıb, 

Səpən cavandır. 

İgid qocalıb, 

Vətən cavandır.

3.

Səbrim qocalıb, 

Oxum cavandır. 

Qəbrim qocalıb, 

Yuxum cavandır.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(12.09.2023)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Debüt rubrikasında bu gün sizlərə tələbə şeirləri təqdim ediləcək. 

Aytəkin Ağazadə 2003-cü ildə Lənkəran rayonunda anadan olub. Lənkəran Dövlət Universitetinim "Filologiya və ibtidai təhsil" fakültəsinin "Azərbaycan dili və ədəbiyyat müəllimliyi" ixtisasının 4-cü kursunda təhsilini davam etdirir. Lap uşaq yaşlarından şeirləri, şifahi və yazılı ədəbiyyat nümunələrini çox sevib, ədəbiyyata böyük maraq göstərib. Məktəb və Universitet tədbirlərinin fəal iştirakçısı olub, müxtəlif şairlərdən şeirlər səsləndirib. 2013-cü ildən şeirlərini "Aytəkin Əziz" imzası ilə yazır. Yaradıcılığında ictimai-fəlsəfi motivli şeirlər üstünlük təşkil etsə də, məhəbbət lirikası, eləcə də qəhrəmanlıq lirikasına aid yazdığı nümunələr də az deyildir. 

Hazırda şeir yazmaqla bərabər bədii qiraətlə də məşğul olur. 

Şairlərdən başqa heç kəs şairlərin dilin bilmir...

Əzəldən haqq yolundayam, 

yola sonra gəlməmişəm, 

Amma bu "haqq" deyilənin 

özün yolda görməmişəm. 

Gəzib onu diyar-diyar 

mən də tapa bilməmişəm, 

Haqqı elə basdırıblar 

kimsə onun yerin bilmir... 

İnsanların arasında 

təklik elə yaman olur, 

Nə olursa elə sənin 

tək qaldığın zaman olur... 

Gündüz gülən adamların 

gecə beyni duman olur, 

Rahat-rahat danışanlar 

birin bilir, birin bilmir... 

Mən deyərəm anlamazlar, 

ən yaxşısı susum gedim, 

Susanların səslərinə 

bir-bir qulaq asım gedim. 

Qoy yanmasın, ürəyimə 

bir dənə daş basım gedim, 

Şairlərdən başqa heç kəs 

şairlərin dilin bilmir...

Yarası var...

Dəyişə bilməsən barış  taleyinin rəngi ilə, 

Bəxtin bozu olmayır ki, bir ağı var, qarası var. 

Hər mərmisi acı olan həsrət adlı süngü ilə, 

Parça-parça olan qəlbin de salamat harası var? 

Kədər ömür qonağıdı, hər gecəni dəyər gedər, 

Can dediyin can evinin dirəyini əyər, gedər.

Yarım qalanın nəfəsi ciyərinə məyər gedər? 

Axı sevən bir ürəyin hələ yarda parası var... 

Bütün sevgi bağlarına qış gələndə, don dəyəndə, 

Günəş şəfəqdən bərq vurar vaxtsız qapın döyüləndə... 

Kəsib atmaq olmayır ki, hər kökündən vur deyəndə

Dönə-dönə düşünürsən orası var, burası var... 

Dəyişməyir doğmaların, ummadığın yad dəyişir, 

Dərd zamanla ayaqlaşır, çəkilən fəryad dəyişir, 

Yara yenə yara olur, dəyişəndə ad dəyişir, 

Mənim də bu ürəyimin "sən" adlı bir yarası var.

Qabar... 

Daha boş olan deyil, dolu olan da dolur, 

Ölmək istəyən çiçək elə baharda solur. 

Kasıbın ilk balası həmişə nübar olur, 

Varlının hər uşağı özü üçün nübardı... 

Səninlə aramızda bir fərqimiz var bizim, 

Sən heç yıxılmamısan, mənim yaradır dizim. 

Başa düşməyəcəksən məni heç vaxt "əzizim", 

Səninki kimi deyil, mənim içim qubardı... 

Sanma cibi boş olan dolusuna göz yumar, 

Nə sən oyun deyilsən, nə mən udduğun qumar. 

Sənin atanın əli həmişə olub hamar, 

Mənim atamın əli doğulandan qabardı...

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(12.09.2023)

Budur, Mədəniyyət Nazirliyi, Azərbaycan Respublikası Kino Agentliyinin dəstəyi, Azərbaycan Animasiya Assosiasiyası və “Peri Film” MMC-nin təşkilatçılığı ilə Bakıda beş gün davam edən 6-cı “Animafilm” Beynəlxalq Animasiya Festivalı nəhayət ki başa çatdı. 

Azərbaycan Kinematoqrafçılar İttifaqı, Azərbaycan Yaradıcı Sənayelər Federasiyası, Çexiya və Fransanın ölkəmizdəki səfirlikləri, Azərbaycandakı Fransız İnstitutu, “Annecy” Beynəlxalq Animasiya Film Festivalı və digər qurumların tərəfdaşlığı ilə gerçəkləşən builki festivalın mövzusu “Qadın haqları” idi. Və dörd gün davam edən festivalın bağlanışı və qaliblərin mükafatlandırılması mərasimi Nizami Kino Mərkəzində keçirildi. 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, Məsud Pənahi (Cənubi Azərbaycan), Kireet Khurana (Hindistan), Matthew Lyon (Kanada) və “Oskar” mükafatlı Maykl Dudok de Vit (Niderland, İngiltərə) kimi məşhur rejissor və animatorlar da qatılmış festivalda  ümumilikdə uşaqlar və böyüklər üçün çəkilmiş 64 müxtəlif animasiya filmi nümayiş etdirildi.

Və festivalda filmləri beynəlxalq münsiflər heyəti – İzabel Favez (İsveçrə), İsmayıl İman (Azərbaycan), Ana Çubinidze (Gürcüstan), Oqtay Yusibov (Azərbaycan, Finlandiya), Olivye Kateğin (Fransa) və Təhzib Kurana (Hindistan) kimi peşəkarlar dəyərləndirirdi.

İndi isə qalibləri elan edirik: 

Festivalın beynəlxalq müsabiqəsinin “Ən yaxşı qısametrajlı animasiya filmi” – Qran-pri mükafatına çinli rejissor Lei Chenin “Müharibənin sonu” (The End of War) filmi layiq görüldü.

Beynəlxalq müsabiqənin “Uşaqlar üçün ən yaxşı qısametrajlı animasiya filmi” kateqoriyası üzrə honqkonqlu rejissorlar Step Cheung və Kai Chung Ngin “Hər bir yerdə” (Everywhere) filmi qalib adını qazandı.

Festivalın yerli müsabiqəsinin “Ən yaxşı Azərbaycan qısametrajlı animasiya filmi” kateqoriyası üzrə qalibinin adını Mədəniyyət Nazirliyinin müşaviri Orxan Fikrətoğlu açıqladı. Mükafata rejissor Aleksandra Şirinovanın “Baharın oğurlanması” (Stolen Spring) filmi layiq görüldü.

Bu kateqoriya üzrə digər qalibin adı isə Fransanın Azərbaycandakı səfiri Ann Buayon tərəfindən açıqlandı. Mükafatı rejissor Rəvan Muradovun “Birdən ölsək” (The Half – If WeDie) filmi qazandı. Səfir bildirib ki, bu mükafatın qalibi ənənəvi olaraq Fransada dünyanın ən böyük animasiya layihəsi festivalı olan “Annecy” Beynəlxalq Animasiya Film Festivalına qatılmaq imkanı qazanıb.

"Ən yaxşı Azərbaycan tələbə qısametrajlı animasiya filmi" kateqoriyası üzrə rejissor Ayan Novruzlunun “Boş yerlər” (Empty Spaces) filmi qalib gəldi. Bu film həmçinin tamaşaçı seçimi müsabiqəsinin də qalibi oldu.

İsveçrə İnkişaf və Əməkdaşlıq Agentliyinin dəstəyi ilə həyata keçirilən “Animasiya filmləri vasitəsilə qadın haqları” adlı vörkşop və maliyyə proqramı layihəsi üzrə rejissor Mehriban Əliyevanın “Züleyxa Seyidməmmədova” filmi birinci, rejissor Leyla Novruzovanın “Üzük” (Ring) filmi isə ikinci yerə layiq görüldü. 

Bilet satışlarından əldə olunan gəlir məhz bu proqramın qaliblərinə dəstək məqsədilə ianə ediləcək.

Sonda festivalın direktoru, Azərbaycan Animasiya Assosiasiyasının sədri Rəşid Ağamalıyev və kreativ direktor Nəzrin Ağamalıyeva çıxış edərək festivalın bütün dəstəkçilərinə və heyətinə minnətdarlıqlarını bildirdilər. 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(12.09.2023)