Super User
“Qoymayın düşmən tapdasın torpağımızı” - ESSE
Kubra Quliyeva, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Hə, tarixə qızıl hərflərlə adını yazdıran şanlı Azərbaycan!
Bir parça quru torpağı bizə vətən edən Fətəli xanlar, Nəriman, Yusif, Əhməd, Mikayıl və adını saymadığım neçə-neçə bəylər, Rəsulzadələr, Elçibəylər..
Mahnıda deyilir ki, əsgər vətən əmanəti, yurd əmanəti. Heç vaxt başa düşmədim bunu mən..
Əsgər vətənin bizə əmanəti idi, yoxsa bizləri vətən əsgərlərə tapşırmışdı..?
Vətən, məncə, bizi onlara, onları da bizə əmanət etmişdi, hər iki tərəf isə Allaha əmanət..
Qoruyun bizi, qoymayın düşmən tapdasın torpağımızı.
Qaytarın qız-gəlinlərin namusunu.
Qeyrətli oğullar əcdadlarının harayına yetib taxsınlar igidlik papaqlarını.
Qoy göy üzü mələklərə doysun.
Qoy bizim şəhidlərimiz olsun.
Bir gecədə əlli, qırx dörd gündə iki min yeddi yüz səksən dörd, min illər boyu milyon şəhid..
Neçə ailəyə od düşdü?
Neçə gənc tarixdən kəsilib cəbhəyə yollandı..?
Necə gənc cəbhədə tarix yazdı..?
Generala can fəda deyib neçə könüllü cəbhəyə atdı özünü..
Ana-nənələrimiz namazlarında dua etdi övladlar üçün..
Adını bilmədiyimiz Əhmədlər, Rəşadlar, Nurlanlar və neçə milyon yaralı ürəklər..
Onlar qorudular bizi, Onlar bayrağa, əmanətə sahib çıxdılar..
Ancaq biz..
Biz bacarmırıq yaralarımıza sahiblənməyi, köz bağlamamış unuduruq, unutdururlar..
Müharibənin ortasında şəhidin şəklini paylaşanlar torpaqlar geri alınanda nə şəhid anasının yaralı ürəyindən, nə şəhid övladının körpə gözlərindən utanmadan bayram edir, Qarabağ qana boyananda bayrağa bürünüb yatanlar bir yana olur, bayrağı çiynində gəzdirib pafoslu çıxış edənlər bir yana..
Hələ yeni ildə, Novruz bayramında da unutmuruq ki şəhid ailələrini..
Biraz sovqat yığıb paylaşırıq “şəhid ailəsinə dövlət sahib çıxır” deyərək..
Həmişəki kimi, məhəllədə nərd atan dayılar arasında qızğın müharibə gedir, Putini Paşinyana, Paşinyanı Trumpa qatıb söyür, sağçıları, solçuları, federalları, demokratları, liberalları tənqid edib çıxış yolu axtarırlar.
Kimisi deyir, kor siyasətə yem edilən avam xalqın zəif damarını tutub əllərində oynadırlar.
Kimisi Ukraynadan, Türkiyədən mədət umur.
Bəziləri deyir, imkan olan kimi qaçım bu xarabadan.
Bəziləri pafoslu çıxışlarında yaltaqlıq edib deyirlər, strategiya zəif olsaydı biz 50 yox 5000 şəhid verərdik, yəni rəqəmlərə baxın, halınıza şükr edin.
Bir şeyi bilirəm ki, bizlər Vətənpərvər deyilik.
Bizlər borcluyuq Vətənə.
*
Hamı hər şeyi danışacaq.
Elə mən də hamı kimi çox söz deyəcəm, araya zaman girəcək, yaralar köz bağlayan kimi yenə xatırlatma olacaq.
Mitinqlər, qarşıdurmalar, axmaq siyasi söhbətlər, partiyalararası münaqişələr…
Hələ çox söz danışılacaq.
Amma on milyon dəfə deyilən “Vətən sağ olsun” kəlməsi “kaş atam sağ olardı” deyən körpənin qarşısında aciz qalacaq.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(20.09.2023)
“Aşıqlar Vətən müharibəsində Qələbəni tərənnüm edir” adlı audiodiskin təqdimatı olub
Sentyabrın 19-da Azərbaycan Aşıqlar Birliyində (AAB) Azərbaycan Respublikasının Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə hazırlanmış “Aşıqlar Vətən müharibəsində Qələbəni tərənnüm edir” adlı audiodiskin təqdimatı keçirilib.
Bu barədə Azərbaycan Aşıqlar Birliyi məlumat yayıb.
Birliyin sədri, Əməkdar elm xadimi, professor Məhərrəm Qasımlı tədbiri giriş sözü ilə açaraq bu layihənin həyata keçirilməsinin əhəmiyyətindən danışıb. Layihənin koordinatoru, Azərbaycan Aşıqlar Birliyinin katibi, Əməkdar mədəniyyət işçisi Musa Nəbioğlu layihə çərçivəsində görülən işlər barədə məlumat verib. Qeyd olunub ki, üç ay ərzində həyata keçirilən layihə çərçivəsində aşıqların 44 günlük müharibədə müzəffər Azərbaycan Ordusunun əldə etdiyi qələbəni tərənnüm edən ifalarından ibarət audiodisk hazırlanıb. Ümumilikdə audiodiskdə müxtəlif aşıq havalarından ibarət 20 ifa yer alıb.
Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyinin əməkdaşı Nilufər Əhmədova, Əməkdar jurnalist Faiq Qismətoğlu və Əməkdar mədəniyyət işçisi Samirə Əliyeva layihə çərçivəsində görülən işləri yüksək dəyərləndirərək bu istiqamətdə işlərin gələcəkdə də davam etdirilməsinin vacibliyini vurğulayıblar.
Sonra söz aşıqlara verilib. İfaları audiodiskdə yer almış aşıqlardan Nəbi Nağıyev, Roman Azaflı, Ruhiyyə Zəngilanlı, İmran Xəlilov, Ədalət Alməmmədov və Kərəm Təbrizoğlunun, eləcə də “Çeşmə” və “Misri” folklor qruplarının ifalarında Vətəni, ordumuzu və qələbəmizi tərənnüm edən aşıq havaları tədbir iştirakçıları tərəfindən alqışlarla qarşılanıb.
Xatırladaq ki, layihənin rəhbəri AAB-nin sədri, Əməkdar elm xadimi, professor Məhərrəm Qasımlı, koordinatoru isə birliyin katibi, Əməkdar mədəniyyət işçisi Musa Nəbioğludur.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(20.09.2023)
Üzeyir bəyin felyetonları və biz
Mina Rəşid, “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün
Dahi bəstəkar, peşəkar musiqi sənətimizin və milli operamızın banisi, musiqişünas alim, publisist, dramaturq Üzeyir Hacıbəyli öz millətini bütün qəlbi ilə sevərək, onun hər halını izləyirdi və bunu felyetonlarında xüsusi istedadla əks etdirirdi. O, millətinin inkişafı, tərəqqisi üçün əlindən gələni etməyə çalışırdı. Cəhalət adamların əl-qolunu bağladıqca onun əsərləri qaranlığa işıq saçır və bu işıq gündən-günə böyüyür, böyüyürdü...
Aləm şair oldu
Ü.Hacıbəylinin Seçilmiş əsərlərinin 2-ci hissəsi felyetonlardan ibarətdir. Burada bütün yazılar “Ordan-Burdan” sözləri ilə başlayır. Ədibin birinci yazısına belə ad vermək olar, “Aləm şair oldu”. Deməli, qəzetin redaksiyasına daxil olan məktubların böyük bir hissəsi şeirlərdən ibarətdir. Üzeyir bəy yazır ki, müdir bu məktubları açdıqca onları bir kənara qoyur və deyir: “Aləm şair oldu”. Məlum olur ki, adamlar qafiyə axtarışına böyük vaxt və əmək sərf edirlər. Neyləyim, necə edim ki, şair olum. Görəsən ayrı işimiz-gücümüz yoxdurmu? Bu sualı elə günümüzdə özümüzə də, vermək olar. Məsələn, heç bir işə yaramayan cild-cild söz quraşdırmaları xalqın nəyinə gərəkdi? Vallah, adam gərək özünə bir kənardan da baxsın və qələminə lazım gələndə “dur!” deməyi bacarsın... Bir də baxırsan adamın nə savadı var, nə dünyagörüşü. Di gəl nəsihətnamə yazır. Özünün nəsihətə ehtiyacı olan adam başqalarına ağıl verir. Üzeyir bəyin qəhrəmanı doğrudan da yaxşı deyir ki, aləm şair oldu...
Danaları kim otaracaq?
Üzeyir bəy felyetonlarının birində yazır ki, bir gün o, açıq fikirli bir cavana rast gəlir və buna çox sevinir. Səbəbi məlum, o vaxt belə adamları gündüz çıraqla da axtarsan tapmaq çətinmiş. Onlar başlayırlar millətin halından danışmağa. Cavan deyir, axı necə olur ki, bizim oxumuşlarımız da, bəzən doğru- düzgün adam olmurlar. Bizim qanımız xarabdır? Üzeyir bəy ona görün necə bir məntiqlə cavab verir. Deyir ki, uşaq 7-8 yaşına qədər məktəbə getmir və qalır evdə. Bu dövrdə millətin uşağı gözəl tərbiyə olunur, yəni vaxtında yatır, açıq havada gəzir, ona lazım olan oyuncaqlarla oynayır. Anası ona kitab oxuyur, bir sözlə ətrafı uşağa xoş təsir bağışlayır. Amma bizim uşaqlar toz-torpağın içində böyüyür, qulağı söyüş, qarğış, dava-dalaş səsləri ilə dolur və sonra da məktəbə gedir. Gələcəkdə oxuyub necə deyərlər, alim olsa da, adam ola bilmir. Yəni ki, təməl uşaqlıqdan qoyulur, yoxsa ki, bizim nə qanımız xarabdı, nə də ətimiz.
Üzeyir bəyin yazılarında məktəb, təhsil kimi o vaxt çox aktual olan mövzular bütün incəlikləri ilə öz əksini tapır. Yazır ki, dünyadan bixəbər olan mollanın, müşrikin sözüylə oxumağı, elmi haram sayan cahil adamlar uşağını məktəbə qoymaq istəmirlər. Səbəbini soruşanda biri deyir, uşaq məktəbə getsə danaları kim otaracaq, o biri deyir, oxuyub mənə qızıl alma gətirməyəcək ki. Biri də, uşağını kasıblıqdan oxuda bilmədiyini söyləyir. Bu yerdə ölməz M.Ə.Sabir yada düşür
Oğul mənimdir əgər
Oxutmuram, əl çəkin!
Üzeyir bəyin yazılarını oxuduqca hiss edirsən ki, ta əzəldən dərdlərimizin başında bir mənəm-mənəmlik azarı durur. Vallah bu gün də, buna bənzər mövzular aktualdı. Biri övladını məktəbdən çıxarır, biri isə onu güclə istəmədiyi ali məktəblərdə təhsil almağa məcbur edir. Bax, hamısı bu mənəm-mənəmlikdən irəli gəlir. Bir çoxları hələ də, anlamır ki, övlad onun əşyası, sərmayəsi, kopyası, nə də, Üzeyir bəy demiş, naxırçısı deyil...
Bülbülümüzdə həvəs yoxdu, qarğamızda səs
Hə, bir yazı da diqqəti xüsusilə çəkir. Bu insanın öz yerində olmamasıdı. Üzeyir bəy yazır: “Günlərin bir günü ayı, meymun, keçi və bir də eşşək bir musiqi məclisi düzəltmək istəyiblər. Biri əlinə tar, biri saz, biri zurna və biri dəf alıb və başlayıblar çalmağa. Amma görüblər ki, səs-küydən başqa heç bir zad çıxmayır və çaldıqları hacavat heç kəsin sümüyünə düşmür. Deyiblər ki, yəqin pis oturmuşuq gəlin, yerimizi dəyişək. Durub yerlərini dəyişiblər, çifayda, çaldıqlarından yenə heç bir zad çıxmayıbdır. Görüblər ki, bir bülbül uçur haman dəm, bülbülə yalvarıbdılar ki, ay bülbül sən Allah bir bizi başa sal görək nə tövr oturaq ki, bizim çaldığımızdan bir şey çıxsın. Bülbül də gülüb deyibdir ki, canım, siz musiqişünas deyilsiniz. Binaən əleyh nə tövr otursanız, lap mil dursanız, çaldığınızdan heç zad çıxmaz. Deyirəm, bu mövzu da günümüz üçün aktualdı. Bəzən bülbülümüzü küsdürüb onu həvəsdən salırıq və qarğanı solist kimi təqdim edirik. Sonra da deyirik ki, uğur bizdən qaçır...
Acından yox, acığından ölənlər...
Üzeyir bəy yazır ki, bir əcnəbi soruşur, bu ölən kimdir ki, bu dəbdəbə, bu təntənə, bu cah-cəlal ilə cənazəsini təşi edibsiniz və belə atəşin nitqlər söyləyirsiniz?
Müsəlman:
– Bu ölən müsəlman millətinə ən böyük qulluqlar göstərmiş və millət yolunda hər bir şeyi qurban etmiş bir şəxsdir!
Əcnəbi:
- Bəs nədən vəfat edib?
Müsəlman:
– Deyirlər ki, acından...
İndi durub desəm ki, bu mövzu da aktualdı, yəqin kimsə inanmaz. Çünki indi ölkəmiz gündən-günə inkişaf edir və bu millətimizin rifahına da təsir edir. Odur ki, bizdə acından yox, acığından ölənlər daha çoxdu, söyləsək, doğru olar. Bir də görürsən birinə beş vəzifə verildiyi halda o birinə adicə bir iş tapılmır. O beş vəzifə veriləndən qabiliyyətli, qanacaqlı olan da qalır qırıla-qırıla. Ədalətsiz adamlardan indi bu sözləri eşidirik: Get, kimə istəyirsən, şikayət elə. Yəni, dünya dərəbəylikdi, biz heç kimdən, heç nədən çəkinmirik. Bəs Vətən, bəs vicdan???
Yəqin elə bu yerdə Üzeyir bəy belə söyləyərdi: “Lovğalıq tərəqqinin düşmənidir!”
Ruhun şad olsun, Üzeyir bəy!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(19.09.2023)
Azərbaycanda bal rəqsləri üzrə dünya çempionatı təşkil olunacaq
Düzdür, bugünün ovqatına bu sayaq xəbər əsla uyğun deyil, amma unutmayaq ki, bəhs olunan turnir gələ 5 həftə sonra olasıdır, o vaxta da inşallah, düşmənin burnunu tam ovarıq.
Oktyabrın 28-29-da Bakıda bal rəqsləri üzrə dünya çempionatı keçiriləcək.
Mədəniyyət Nazirliyindən bildirilib ki, tədbirin təşkilatçıları Azərbaycan Rəqs İttifaqının (AZDC) prezidenti, Xalq artisti Təranə Muradova, təsisçisi və prezidenti Olqa Krasnyanskayanın rəhbərlik etdiyi “Smooth Rhythm Dance Style” (SRDS) şirkətidir.
Təşkilatçıların missiyası Azərbaycanın mədəni dəyərlərini daha da gücləndirmək, ölkədə idman bal rəqsinin inkişafına təkan vermək, həm idman, həm də incəsənət elementlərini özündə cəmləşdirən, şəxsiyyətin, onun mənəvi və fiziki inkişafının harmoniyasına imkan verən bal rəqsinin mahiyyətini təqdim etməkdir. Dünyanın ən yaxşı cütlüklərinin təqdim olunacağı belə səviyyəli turnirdə beşqat dünya çempionları, Azərbaycanın Əməkdar idman ustaları Eldar Cəfərov və Anna Sajina çıxış edəcəklər.
Festivalda 50-yə yaxın ölkə təmsilçisinin çıxışı gözlənilir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(20.09.2023)
MÜHARİBƏ ƏDƏBİYYATI - “Yanmasan, olmaz, yazmasan, olmaz...”
Ulduz Qasim İmanova, “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün
Əməkdar jurnalist, müharibə veteranı, prezident təqaüdçüsü Əntiqə Qonaqla şəxsi münasibətlərimizdən söz açmayacam. Bircə bunu deyim ki, bir yerdə oxumuşuq. Tələbəlik illərimiz bir yerdə keçib, jurnalistikanın sirlərini birlikdə öyrənməyə can atmışıq. Müəllimlərimizin dedikləri ömürlük yaddaşımıza yazılıb. Gecəmiz-gündüzümüz bir-biriylə yarışıb. Allahdan savayı pənahımız olmayıb, həmçinin arxamızda duran kimsəmiz də yox. Yuxarıda Allahın köməyinə inanıb, aşağıda da gözümüzü kitablardan ayırmamışıq. Nə deyiblərsə etmişik, nəyi tapşırıblarsa oxumuşuq. Bilmişik ki, imtahan zamanı bizdən ötrü heç kimə zəng etməyəcəklər, daha doğrusu, zəng edən olmayacaq. Kimsənin minnətini götürmədən oxumuşuq. Günümüzün yarısı auditoriyalarda, yarısı kitabxanalarda keçib. Gecələri yatmamış, gündüzləri dincəlməmişik, ali təhsilimizi layiqincə başa vurmuşuq.
Bir də universiteti bitirdikdən sonra iki ilə yaxın bir neçə radio verilişini bərabər hazırlamışıq. “Nəğməli, sözlü tələbə”, “Nəğməli, sözlü gənclik”, “Natəvan” qızlar klubu” və s. İlk jurnalist təcürbələrimizi ortaya qoymuşuq bərabər...
Heç çox oturub-durmağa belə zaman tapmamışıq.
Bax, o qızı mən belə tanıyıram.
Əntiqə Qonaq...
Qarabağ deyiləndə yadımıza nələr gəlmir? Gözəlliklər, gül-çiçəklər, başı qarlı dağlar, sərin sulu, şirin sulu bulaqlar, laləli-bənövşəli yamaclar, düzlər... Meşələr, çaylar, Xan Arazımızın laylaları, Həkərinin lal axışı, İsa bulağı, Topxana meşələri, Cıdır düzü, Şuşanın təkrarolunmaz gözəllikləri. Qədim daş küçələri, özünəməxsus arxitekturası, ecazkar xarı bülbülü... Vüqarlı dağlarla əhatə olunan Kəlbəcər, Laçın baxışlı Laçın, daha nələr-nələr... Haralar və kimlər...
Bir də...bir də müharibə...
Qaçqınların zülümlü, kədərli günləri, göz yaşları, əzabları...Bir də bu əzabları hamıdan çox görən igidlərimiz. O igidlər ki, Füzulidən, Cəbrayıldan tutmuş Laçına, Şuşaya qədər qarış-qarış getdilər, düşmənləri torpaqlarımızdan təmizlədilər. O igidlərimiz ki, "uf" demədən canlarını qurban verdilər. O igidlərimiz ki, “Vətən dardadısa bizə yaşamaq haramdı" - dedilər. "Övladlarımız atasız, analarımız oğulsuz, bacılarımız qardaşsız, gəlinlərimiz ərsiz qalsa da, qurtarmalıyıq yurdlarımızı düşmənin əlindən. Hamıdan, hər şeydən müqəddəsdi, ucadı, birincidi Vətən..."
Onların hamısı yalnız əzabla inləyən torpaqlarımızı düşündülər. İllərdir işğal altında sızlayan torpaqlarımızı varvarlardan azad etdilər. Düşmənə "mən qorxmuram, burdayam, qeyrətin varsa çıx ortaya" - dedilər. Şəhid oldular, qara bağladıq, yas tutduq. El oğulları üçün ürəyimiz yandı, qəlbimiz od tutdu. Göz yaşlarımız selə-suya döndü. Hamımız onların anası-bacısı olduq. "Bizimdi bu şəhidlər" dedik...Qazan xanın oğlu üçün ağlayan qırx qız kimi bir ağızdan sızladıq, bir ağızdan ağladıq. İçimiz göynədi...
Bir də həmin müharibədə əvvəldən sona qədər döyüşənlər - qazilərimiz, igidlərimiz var. Gecəsini-gündüzünə qatıb əli silahlı qələbəyə gedənlər. Nəm torpağın, daşların üstündə, səngərlərdə yatanlar, qalib əsgərlərimiz var...
Şuşanın azad olunduğu gün dünyaya səs salan, Türk aləminə müjdə verənlər var. “Şahid olun, ey dağlar, ey uçan quşlar, ey əsən külək, ey ağaclar, ey güllər-çiçəklər, biz qalib gəldik. Biz düşməni məhv etdik!” - deyənlər var.
44 günün hamısını əzab-əziyyətlərlə varvarlarla göz-gözə dayananlar var. Şəhid olan qardaşlarının qanını yerdə qoymayanlar, onları çiyinlərində yorulmadan, usanmadan daşıyanlar var. Şəhidlərimizin qanını alanlar var. Bir əlində silah, bir qolunda qardaşını, döyüş yoldaşını daşıyanlar var...
Və bir də, və bir də sona qədər vuruşan o qəhrəmanların hər gününü, hər anını onlarla yaşayan bir qız var. Bir qız deyirəm, çünki o mənim üçün həmişə o gənclik illərində qalıb, heç yaşa dolmayıb. Bax, o qızdan, onun həmin igidlər barəsində yazdıqlarından danışacam...
Əntiqə Qonaq...
Bilirəm haralardan keçdiyini, bilirəm müharibə zonasında kimlərlə, nələrlə qarşılaşdığını... Hamı evində, uşaqlarının yanında oturub, isti çayını içəndə onun günləri əsgərlərin dərdlərini dinləməklə, yazmaqla keçib. Ailə qurmaq yaşının çatdığını belə unudub. Tay-tuşları evlənərək ailə, oğul-uşaq sahibi olanda yaşının üstünə yaşın gəlməsinin belə fərqinə varmayıb. Ailəsindən, evindən keçib. Xoşbəxtliyindən, səadətindən keçib. Çox şeyindən keçib. Bir də gözünü açıb ki, yaşı otuzu keçib, o hələ də hərbi yazar kimi səngərlər dolaşır, ən sevdiyi missiyanı yerinə yetirir. Vətən sevgisi budur. "Mən burdayam ey Vətən, son anıma qədər dərdinə yanacam!"- deməkdir. "Sənin darda olmağın içimi yandırır, qəlbimi təlatümə gətirir!" - deməkdir. "Nəyə gücüm çatırsa, kömək əlimi uzadaram, ömür haracan vəfa edərsə, oracan gedərəm" - deməkdir. "Təki sən məni çağır, məni övladın san..."
İçin-için ağlayıb eşitdiklərinə, gördüklərinə. Hələ Birinci Qarabağ Müharibəsində yaralıları hansısa xəstəxanaya yerləşdirmək üçün kimlərə ağız açmayıb, kimlərdən xahiş etməyib, kimlərin minnətini götürməyib? Minlərcə dəfə şahidi olmuşam “Aslanın erkəyi, dişisi olmaz” misalının çox doğru və yerində deyildiyinin.
O bütün Qarabağı dolaşıb. Azərbaycanda cəbhə bölgəsinə gedən azsaylı qadın jurnalistlərdən, ilk qəhrəmanlardandı Əntiqə... Əslində, belə jurnalistlər də əsgərdi. Həm də ən cəsurundan. Hələ Birinci Qarabağ Müharibəsi zamanı Əntiqə Qonaq, demək olar, bütün Qarabağı gəzib, dərdlilərin dərdini dinləyib, yoxsulların dediklərini lazımi yerlərə çatdırıb, gücü çatanlara kömək əlini uzadıb. Atəşlərin altında belə heç nədən qorxmayıb, çəkinməyib. Budur qəhrəmanlıq, budur vətənpərvərlik, budur Vətən sevgisi, Vətən sevdalısı...
Elə həmin illərdə “Vətən səndən keçmək olmaz!”, “Ölməzlik”, “Qərib savaşçı”, “Vətən keçilməz” və başqa kitablarını yazıb.
Əməkdar jurnalist, Qarabağ müharibəsi veteranı, bir neçə nüfuzlu mükafata layiq görülmüş Əntiqə Qonaq Xaçmaz rayonunun Maqsudkənd kəndində doğulub. Azərbaycan Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsini bitirib. Daha sonra da, həmin universitetin hüquq fakültəsində təhsil alıb. İşlədiyi yerləri yazmayacam. Məni daha çox onun igidliyi, vətənpərvərliyi, Qarabağla bağlı fəaliyyəti, müharibə haqqındakı fikirləri, onun vətənə olan sonsuz və bitməz sevgisi düşündürür.
Və təbii ki, bu günlərdə çapdan çıxan iki kitabı... Xaçmazlı döyüşçülərdən, qazilərdən bəhs edən “44 günlük savaşın 444 cəngavəri” adlı kitabdan danışmaq istəyirəm. İki kitaba sığışdırdığı 352 nəfər müharibə iştirakçısı barəsində yazdıqları. (Üzərində çalışdığı üçüncü kitabda 444 igidin hamısı təmsil olunacaq). Onların ürək sözləri, həyəcanları, döyüş şücaətləri, qəhrəmanlıqları. Bir igidlik səlnaməsinin iştirakçılarının keçdiyi əziyyətli yollar. Elə-belə hünər deyil bu qədər igidlə görüşüb, söhbət etmək, ağrıyla, əzabla dolu hekayələri dinləmək. Göz yaşları tökə-tökə dörd yüz qırx dörd igidin dediklərini yazmaq, bilirsiniz, necə ağırdı, necə zəhmətlidi?
Od-alovun içindən çıxmış, döyüş yoldaşları gözlərinin önündə şəhid olmuş, dostları itkin düşmüş, əsəbləri pozulmuş, həyatı müharibəyə qədər və sonraya ayrılmış 444 nəfər insanın hekayəsi...
Böyük ürək lazımdı bu qəhrəmanların dastanını qələmə almaq üçün. Onların qürur və qorxu dolu nağıla çevirdikləri o döyüş dünyasının sehrinə düşmək. Bu iş, sanki əvvəldən sona qədər o insanların keçdiyi yolu onlarla birlikdə keçməkdi, o günlərə o adamlarla birlikdə qayıtmaqdı... Bu elə bir işdir ki, döyüş meydanında yaralananları od-alovun içindən çıxarmaq, düşmən gülləsindən vurulub düşənləri qolundan tutub ayağa qaldırmaq, onlarla birlikdə səngərdə uzanıb, sabahın açılmasına ümid bağlamadan yaşaya bilməkdi... Şəhid olanlara o igidlərlə birlikdə ağlamaqdı. Özü də bir dəfə deyil, dəfələrlə. Həm onları müsahibə verməyə razı salanda, həm onların söhbətlərini dinləyəndə, həm onları yazanda, həm də onları bir neçə dəfə təkrar-təkrar oxuyanda...
Yazı prosesinin ən qanlı, ən qəddar döyüşdən belə daha ağır, daha çətin olmasının bir səbəbi də budur. Ən qanlı, ən qəddar döyüş də, döyüşürsən, bitir. Həkim yaranı sarıyır, insanlar sənə şərəf, zəfər nəğmələri qoşur, yaraların görünür, qəhrəmanlığın dillərə dastan olur. Yazıya isə dəfələrlə qayıtmalı, o yazıdakı qəlbini parçalayan şeyləri dəfələrlə oxumalı, nizama salmalı, oxucunun diqqətinə, oxumasına layiq hala gətirənəcən üstündə əsməli, işləməlisən. Yazı prosesində nə qədər yaralanırsan, yaralan, heç kim sənin yaranı sarımayacaq, heç kim səni müalicə etməyəcək, heç kim yazı yazdın deyə, sənə sağ ol deməyəcək, qəhrəman adı verməyəcək...
Ən ağır işdi müharibədən, döyüşçülərdən yazmaq. Müharibə mövzusunda, Qarabağ barədə yazdığım romanlardan bilirəm. Bütün qəhrəmanlarımla birgə keçdim o səngərlərdən. Onlarla birgə döyüşdüm, onlarla birgə əsir düşdüm, əzab çəkdim, şəhid oldum sanki... Sonda onlarla birlikdə qalib gəldim...
O əsərlər yazıldıqca mənim gözümdə yaş qalmadı. İnsan bədəni nə qədər suyu göz yaşına çevirə bilərsə, o qədər ağladım, əldən düşdüm. O kitabları yazandan sonra əzbərdən bilirəm cəbhə bölgəsində baş verənləri...
Əntiqə də belədi. Dinlədiyi yüzlərlə cəbhə hadisəsi, orda baş verənlər onun da qəlbini parça-parça edib. Gecələr tənha oturub, o əfsanəvi döyüşçülərdən dastanlar yazanda, onlarla birgə yanıb-yaxılıb, onlarla birgə o səngərlərə girib, onlarla birgə düşmənə qarşı vuruşub. Bəzən də, o döyüşləri yuxusunda görüb...
Bunu kim bilməsə də mən bilirəm, hiss edirəm... Onlara dəyən qurşun sənin də canını yandırır. Saçlarını isladır yağan yağış, əsən külək içindən keçir, yağan qar iliklərini dondurur. Bax, bunları hiss etməsən, bunlar səni yandırıb-yaxmasa, o igidlərdən yaza bilməzsən. Onları duymasan, onların yaşadıqlarını yaşamasan, yazdıqların quru və mənasız olacaq. Nədən yazırsansa, yaz, gərək hadisələri hiss edəsən, içindən süzüb keçəsən, qəlbinin gözləriylə baxasan. Yoxsa nə desən, nə yazsan, boşdur...
Bilirəm ki, Əntiqə qəhrəman döyüşçülərimizin dediklərini bütün qəlbi ilə duya bilib. Yaşayıb, sonra yazıb. Əvvəlcə xəyalən, ruhən keçib o döyüş meydanından. Səngərlərdə nəm torpaqların üstündə günlərlə qımıldanmadan oturub, daşların üstə başını qoyub mürgüləyib. Ağlayıb, sızlayıb sonra yazıb...
Axı, onları yaşamadan yazmaq olmaz. Yaşanmadan yazmaq mümkün deyil. Yazılsa da, mənası olmaz. Birinin həyatını, bir qəhrəmanlığı, döyüş yolunu, qazandığı zəfəri oxucuya çatdırmaq üçün həmin odlu yolda yeriməli, alovların içindən keçməli, yanıb, külə dönməlisən...
Yanmasan olmaz. Əntiqə də belə edib. 444 igidi dinləyib səbrlə, göz yaşlarıyla. Onlarla addımlayıb, onlarla yaralanıb, onlarla qələbə qazanıb. Buna inanıram. Bunu görürəm...
Onun yenicə çapdan çıxmış “44 günlük savaşın 444 cəngavəri” iki cildli kitabı mübarəkdi. Bu bir tarixdi. Tariximizin bir hissəsidi. Gələcəyə çatdırılacaq 444 döyüşçünün əfsanələşmiş dastanıdı, 44 günlük qəhrəmanlıq yoludu...
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(20.09.2023)
Diqqət! Riayət edin!
Baş prokurorluq aşağıdakı xəbərdarlığı paylaşıb. Sosial şəbəkə istifadəçiləri mütləq bu qaydalara riayət etsinlər. Unutmayaq ki, söhbət Vətənimizin müqəddəratından gedir.
Media nümayəndələri və sosial şəbəkə istifadəçilərinin nəzərinə.
Aşağıdakı məlumatların yayılmasına yol verilmir:
1) terror əleyhinə əməliyyatların aparılması taktikası və texniki üsulları haqqında;
2) terror əleyhinə aparılan əməliyyatlar zonasında və ya bu zonanın hüdudlarından kənarda olan insanların həyatına və sağlamlığına təhlükə yaradan və terror əleyhinə əməliyyatların aparılmasına əngəllik törədən məlumatlar haqqında;
3) terrorçuluğa bəraət qazandıran və ya onların təbliğinə xidmət edən məlumatlar haqqında;
4) terror əleyhinə aparılan əməliyyatlarda iştirak edən, habelə bu əməliyyatların aparılmasına kömək edən şəxslər haqqında.
Terror aktları, eləcə də terror əleyinə əməliyyatlarla bağlı yayılması qadağan edilən məlumatın internet informasiya ehtiyatında yerləşdirilməsi inzibati xəta hesab edilir (İnzibati Xətalar Məcəlləsinin 388-1-ci maddəsi) və fiziki şəxslər 500 manatdan 1000 manatadək, vəzifəli şəxslər 1000 manatdan 1500 manat məbləğdə inzibati cərimə edilir, yaxud 1 ayadək müddətə inzibati həbs tətbiq edilir, hüquqi şəxslər 1500 manatdan 2000 manatadək məbləğdə cərimə edilir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(20.09.2023)
Arif Məlikova həsr edilmiş kitabın təqdimatı olub
Sentyabrın 19-da Mədəniyyət Nazirliyinin dəstəyilə Qara Qarayevin ev-muzeyində görkəmli bəstəkar, SSRİ və Azərbaycan Respublikasının Xalq artisti Arif Məlikovun anadan olmasının 90 illik yubileyinə həsr olunmuş sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru Aytən Baxşıyeva – İbrahimovanın “Arif Məlikov: Tarix və müasirlik” kitabının təqdimat mərasimi keçirilib.
Tədbirdə Arif Məlikovun həmkarları, tələbələr, kitabın ərsəyə gəlməsində əməyi olan şəxslər, musiqişünaslar və ailə üzvləri iştirak ediblər.
Tədbirdə çıxış edən kitabın müəllifi Aytən Baxşiyeva-İbrahimova Qara Qarayev kimi dünyaşöhrətli Azərbaycan bəstəkarından dərs alan Arif Məlikovun musiqimizdə, incəsənətimizdə yeni bir səhifə açdığını bildirib.
Böyük bəstəkarın çoxsaylı sənət nümunələri ilə musiqi salnaməmizin daha da zənginləşməsində müstəsna xidmətlər göstərdiyini deyən kitabın müəllifi qeyd edib ki, Arif Məlikov zəngin təcrübəsi ilə istedadlı musiqiçilər nəslinin yetişdirilməsində müstəsna xidmətlər göstərib.
“Arif Məlikov: Tarix və müasirlik” kitabı” barədə məlumat verən müəllif diqqətə çatdırıb ki, kitabda görkəmli bəstəkar Arif Məlikovun həyat və yaradıcılığına həsr olunmuş məqalələr və onunla bağlı xatirələr yer alıb.
O vurğulayıb ki, kitabın sonuncu bölməsində Arif Məlikovun məzunlarının ürək sözləri və xatirələrinə yer verilib. Əlavəyə isə bəstəkarın əsərlərinin siyahısı daxildir. İstifadə olunmuş şəkillər bəstəkarın şəxsi arxivindən götürüldüyünü bildirən müəllif kitabın həm ixtisas-musiqiçi, həm də geniş oxucu kütləsinə ünvanlandığını diqqətə çatdırıb.
Medianın məlumatına görə, tədbirdə Azərbaycan Musiqi Mədəniyyəti Dövlət Muzeyinin direktoru, sənətşünaslıq elmləri doktoru, Əməkdar mədəniyyət işçisi Alla Bayramova və Qara Qarayevin ev-muzeyinin müdiri Züleyxa Qarayeva-Bağırova çıxış ediblər.
Qeyd edilib ki, bəstəkarın yaradıcılığı dövlətimiz tərəfindən daim yüksək qiymətləndirilib və o, Azərbaycanın ən yüksək mükafatlarına layiq görülüb. Həmçinin Arif Məlikovun müasir musiqi mədəniyyətində ən parlaq şəxsiyyətlərdən biri olduğu xüsusilə vurğulanıb.
Tədbirdə digər çıxış edənlər Arif Məlikovun musiqisinə həm Ulu Öndər Heydər Əliyevin, həm də Prezident İlham Əliyevin çox böyük rəğbətlə yanaşdığını vurğulayıblar. Belə ki, dövlətimizin başçısının 2013-cü il 13 sentyabr tarixli Sərəncamı ilə Arif Məlikovun Azərbaycan mədəniyyətinin inkişafındakı müstəsna xidmətlərinə görə “Heydər Əliyev” ordeni ilə təltif edilməsi buna bir örnək olduğu diqqətə çatdırılıb.
Tədbir Arif Məlikovun əsərlərindən ibarət konsert proqramı ilə davam edib, eyni zamanda, videoyazılar, sənədli kadrlar nümayiş olunub.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(20.09.2023)
“Balaca daxmamızın sevgi dolu otağında aparata bağlı yaşayıram beləcə…”
BU TALE HEKAYƏTİNİ YAZAN ŞƏXS SADƏCƏ ÜMİD EDİR VƏ İNANIR
Əziz oxucular. Sizə Redaksiyamızın poçtundan çox dərdli, hər kəlməsi ürək ağrıdan bir məktubu təqdim edirik. Müəllif kimi biz də xoş sonluğa ümid edir və inanırıq.
Mən Dinar Bədrəddinqızı.
Sizə öz taleyimi yazmaq istəyirəm, 2018-ci il dən bu yana ağır xəstəliyə düçar oldum, 24 yaşım var, 6 yaşlı bir oğlumla ana-atama sığınıb yaşayıram. Düz 6 il əvvəl həkimlər hər iki ağciyərimin sıradan çıxdığını və vəziyyətimin son dərəcə ağır olduğunu bildirmişdilər. Hətta mənə 3 gün vaxt qoymuşdular, öləcəm deyə. Amma içimdə ümid, inam hissi vardı, yaşayacağıma dair. Çünki ömrü verən də, alan da yalnız uca Rəbbimizdir.
Xəstəliyin gücündən ayaqlarım belə tutulmuşdu, atam-qardaşım qucağında həkimləri gəzdirirdi məni. Həkimin son sözü isə "Aparın nə arzusu var, həyata keçirin" olmuşdu. Atamın o zaman mənə "Qızım, hara aparım səni, nə ürəyin istəyir?" sualı oldu, mən isə cavabında kəndimizdən azca aralıda yerləşən bir ziyarətgah olan "Şeyxbaba ziyarətgahına apar" dedim. Əslində mən əvvəllər belə ziyarətgahlara inanmayan, dindən, inanclardan uzaq, möcüzələrin varlığına inanmayan birisi olmuşam. Amma bilmirəm niyə həmin an o ziyarətgah beynimə düşdü, dilimə belə gətirdim aparsınlar deyə. Atam xəstəxanadan çıxarıb maşın tutub apardı məni həmin ziyarətgaha. Maşından düşə bilmədim, oradaca əllərimi açıb ziyarətgaha tərəf dua etdim, "Allahım sən mənə şans, ikinci həyat ver, oğlumu böyüdə bilim" deyə yalvardım, ağladım, dua etdim. 3 gün dualar oxudum, gecə-gündüz demədən. Atama dedim, mən yaşayacam, içimdə belə bir hiss var, məni ayrı həkimlərə apar, müayinələrdən keçim.
Atam dinlədi sözümü və məni başqa yerə həkimə apardı, müayinələrdən keçdim, analiz verdim. Həkimlər bildirdi ki, həqiqətən vəziyyətim son dərəcə ağırdır, amma şans var, yaşayacağam. Təcili aparın Bakıya dedilər, oksigen balonuna qoşulmalıdır, nəfəsi yoxdur.
Həmin 3 gün də dəfələrlə ölüb-dirilirdim, nəfəsim dayanırdı, yarım saat sonra yenidən qayıdırdı nəfəsim. Hətta ölmüşəm bilirdilər və bir dəfəsində üzümə qara yaylıq salmışdılar ki, ölmüşəm. Amma nəfəsim qayıtmışdı və hər kəs şoka düşmüşdü. Özüm sağikən atama demişdim ki, "Molla çağır, gəlib Quran oxusun mənə". Və molla gəlib sağikən Quran oxumuşdu mənə. Həqiqətən də atamgil Bakıya çatdırdılar məni, son nəfəsimdə çatdım, oksigen balonuna qoşmuşdular. Reanimasiyada komaya düşmüşdüm, 1 ay o halda qaldım, amma ölmədim.
Həkimlərin 3 gün qoyduğu vaxt 6 il oldu, 6 ildir ki, pis-yaxşı yaşayıram. Reanimasiyada qalanda hər gün gözümün önündən bir meyid, ölü aparırdılar, ağlaşma, çığırışma, fəryad səsləri qulağımdan getmir heç. Ölənlərin içində yaşlısı da olurdu, uşağı da, cavanı da. Əvvəl orada qalanda çox pis olurdum, ağlayırdım, qorxurdum. Yuxuma belə girirdi, amma zaman keçdikcə alışdım. 1 ay orada qalmışdım reanimasiyada, ilk günlər çətin idi mənə, sonradan öyrəşdim. Dedim ki, onsuz hərkəs bir gün öləcək, nədən və niyə qorxuram ki.
6 ilim, ən gənc gözəl çağlarım xəstəxanalarda, həkim yollarında keçdi. Bezdiyim, yorulduğum, üsyan etdiyim anlar da az olmadı təbii ki. Amma büdrəyə bilməzdim, nə geri dönüşü yox idi bu yolun, nə də dayanmaq olmazdı. Dayana bilməzdim ona görə ki, oğlum var mənim, övlad anadan yetim qalarmış. Bunu anası olmayanlar anlar, ona bu acını yaşatmağa haqqım yoxdur.
Yaşamaq uğrunda mübarizə aparmalıyam, aparıram da, ən azı çabalayıram hələki. Nələrsə etməyə çalışıram, əsas odur ki, büdrəməyim. Qarşıma məqsəd qoydum, özümə söz verdim. Necə yorulsam, bezsəm də, yaşamaq uğrunda mübarizəmi dayandırmayacağam. Sonuna kimi gedəcəm, Allah o zaman məni yaşadıbsa, demək ki, vardır bir bildiyi. İnsan istəsə hərşey mümkündür, necə mümkünsüzü mümkün etmək olur. Təki Allah bizdən üz döndərməsin, bizə o şansı versin. 6 il əvvəl mənə yaşamaq şansını verdiyi kimi, mən hələ də ağır xəstəyəm. Əməliyyat olunmalıyam, ağciyər köçürülməsi olunacaq, amma imkan yoxdur. Müəyyən vəsait lazımdır ki, əməliyyat oluna bilim. Allah mənə ikinci həyat şansını veribsə o zaman, inanıram ki, bu halda da yoxdan bir qapı açacaq, yoxdan var edən Rəbbimizə şükürlər olsun.
Hər zaman qəlbinizdə ümid, inam hissi olsun, insanı yaşadan və güclü edən məhz bu inam, ümiddir. Məni 6 ildir bu içimdəki ümid, inam hissi ayaqda tutur, yoxsa çoxdan yorulub əldən düşərdim. Bəlkə də ağlımı itirərdim, çünki həyatın bəzi gözəlliklərindən məhrum olmuş biriyəm. Gəzmirəm, dolaşmıram, balaca daxmamızın sevgi dolu otağında aparata bağlı yaşayıram beləcə. Amma ümidim, inamım da mənimlə birgə yaşayır, nəfəs alırıq birlikdə. Mən Allahın yaratdığı həmin möcüzələrə inanan qızam, siz də inanın. Bilmirik ki, heç gözləmədiyimiz bir anda çiçək açar bütün ümidlərimiz. Sadəcə inanın, ümid edin.
REDAKSİYADAN: Kömək əli uzatmaq istəyənlər bu barədə poçtumuza yaza bilərlər.
Bu email ünvanı spambotlardan qorunur. Onu görmək üçün JavaScripti qoşmaq lazımdır.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(20.09.2023)
Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun prezidenti Niderland Krallığında bir sıra görüşlər keçirib
Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun prezidenti Günay Əfəndiyeva Niderland Krallığına səfəri çərçivəsində Azərbaycanın bu ölkədəki səfiri Rəhman Mustafayev, Qazaxıstanın səfiri Askar Jumagaliyev və Türkiyənin səfiri Selçuk Ünal ilə görüşlər keçirib.
Fondun yaydığı məlumata görə, görüşlərdə Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun təşkilata üzv və müşahidəçi ölkələr ilə yanaşı, digər xarici ölkələrlə əməkdaşlığına diqqət çəkilib. Fondun Türk dünyasının qədim və zəngin irsinin daha ətraflı öyrənilməsi və geniş auditoriyalara çatdırılması yönündə müxtəlif qitələrdə həyata keçirdiyi layihə və tədbirləri qeyd olunub.
Fond tərəfindən Azərbaycan, Qazaxıstan və Türkiyənin Niderland Krallığındakı səfirlikləri ilə əməkdaşlıq çərçivəsində qədim Türk yazılarından olan petroqliflərə, tamğalara və runik işarələrə həsr edilmiş sərginin uğurla həyata keçirildiyi vurğulanıb.
Fond ilə gələcək əməkdaşlığın perspektivləri və mümkün birgə layihələr ətrafında müzakirələr aparılıb.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(20.09.2023)
Mədəniyyət Nazirliyinin nümayəndə heyəti ICCROM təşkilatının böyük direktoru ilə görüşüb
Səudiyyə Ərəbistanının paytaxtı Riyadda keçirilən UNESCO-nun Dünya İrsi Komitəsinin 45-ci sessiyası çərçivəsində Mədəniyyət Nazirliyinin nümayəndə heyəti Mədəni Mülkiyyətin Qorunması və Bərpasının Öyrənilməsi üzrə Beynəlxalq Mərkəzin (İCCROM) rəhbərliyi ilə görüşüb.
Bu barədə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Mədəniyyət Nazirliyinə istinadən məlumat verir. Məlumatda bildirilir ki, görüşü giriş sözü ilə açan təşkilatın böyük direktoru Cozef Kinq Azərbaycana səfərlərini məmnunluqla xatırlayaraq ölkəmiz mədəni irsi ilə bağlı təəssüratlarını bölüşüb, yeni əməkdaşlıq imkanlarından danışıb.
Öz növbəsində Mədəniyyət Nazirliyinin nümayəndə heyətinin rəhbəri, nazir müavini Səadət Yusifova səmimi sözlərə görə təşəkkürünü bildirərək Azərbaycan üçün mədəni irsin qorunmasının əhəmiyyətindən danışıb, restavrasiya və konservasiya ekspertlərini hazırlanması istiqamətində təşkilatın institusional dəstək mexanizmləri ilə maraqlanıb.
Görüşdə həmçinin ölkəmiz ilə ICCROM arasında əməkdaşlığın inkişaf etdirilməsi, mədəni irs nümunələrinin qorunması və bərpası sahəsində təcrübə mübadiləsinin aparılması, bu məqsədlə təlim və seminarların birgə təşkili ilə bağlı ikitərəfli gündəlikdə duran aktual məsələlər müzakirə olunub.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(20.09.2023)
