Super User

Super User

Bazar ertəsi, 06 Fevral 2023 14:30

“Gəl birlikdə yanaq…”

“Ədəbiyyat və incəsənət” “Oxucularımızın yaradıcılığı” rubrikasında Səbinə Yusifin “Gəl birlikdə yanaq” essesini oxucularına təqdim edir. 

 

- Bilirsən mən necəyəm?

- Necəsən?

-Dalğaların sahilə atdığı balıq kimi çırpınıram.

- Niyə? Nə olub?

- Səbəbsiz.

- Bilirsən, Vurğun babamız nə deyib? Deyib ki, "Səbəbsiz deyildir həyatda nə qan,

Nə ölüm, nə sevda, nə dağda duman.

Bütün fəlakəti yaradır insan,

Mən bu həqiqəti səndən öyrəndim".

- Hə, demək belə. Deyirsən, səbəbsiz deyil çırpınmağım. Həqiqəti bilmək istəyirsən?

- Bəli.

- Səbəbi sənsən.

 

*

- Nədən qovuşması mümkün olmayan bir sevgi üçün əziyyət çəkməliyik?

- Hansı iş ki, asanlıqla alınır, orda Eşq yoxdur. Eşq olan nə varsa sıldırımlı yollardan keçir. Əziyyət olur, iztirab olur, göz yaşı olur. Fikirlərin bir-birinə qənim kəsildiyi anlar olur. Yunis İmrəni yada sal:

"Mən yürürüm yana-yana,

Eşq boyadı məni qana,

Nə aqiləm, nə divana,

Gəl gör məni eşq neylədi!"

- Onsuz olmazmı?

- Yanmasan həqiqi Eşqi tapa bilməzsən.

- Onda gəl birlikdə yanaq!

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(06.02.2023)

Lənkəran Dövlət Dram Teatrının direktoru Tofiq Heydərovun vəzifəsinə xitam verilib.

Teatrın direktor müavini İntiqam Hacılı direktor vəzifəsini müvəqqəti olaraq icra edir. Hazırda teatrda təhvil-təslim işləri aparılır.

 

İntiqam Hacılı isə bildirib ki, Lənkəran teatrında hazırda aparılan təhvil-təslim prosesi indiyə kimi bu formada aparılmayıb.

“Belə bir təhvil-təslim prosesi indiyə kimi bizim teatrda aparılmayıb. Yəni nə varsa, hər bir şeyin hesabatını aparırıq. Tofiq Heydərov əvvəl bu prosesi bir az ləngitdi, ona görə proses yanvarın 28-dən başladı. Bir neçə günə, yəqin ki, bitər”.

Mədəniyyət Nazirliyi Lənkəran Dövlət Dram Teatrının direktorunun işdən çıxarılması məsələsinə aydınlıq gətirib.

Bu barədə APA-nın sorğusuna cavab olaraq bildirilib ki, Tofiq Heydərov Nazirliyin müvafiq əmri ilə dövlət büdcəsindən maliyyələşən müəssisələrdə çalışmanın yaş həddinə çatması ilə əlaqədar olaraq əmək müqaviləsinə xitam verilib.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(06.02.2023)

Fransanın paytaxtı Parisdə Azərbaycanın Dostları Assosiasiyasının (ADA) toplantısı və Azərbaycanın tanınmış skripkaçısı, bəstəkar və dirijor Anar İbrahimovun konserti keçirilib.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” “Report”a istinadən xəbər verir ki, Azərbaycan Respublikasının Fransadakı səfirliyinin dəstəyi və Fransada Azərbaycanın Dostları Assosiasiyasının təşkilatçılığı ilə keçirilən tədbirdə ölkəmizin Fransadakı səfiri Leyla Abdullayeva, Türkiyənin Fransadakı səfiri Ali Onaner, Azərbaycanın Dostları Assosiasiyasının (ADA) vitse-prezidenti, UNESCO-nun xoşməramlı səfiri Hedva Ser, ADA-nın fəxri prezidenti Jan Fransua Mansel, incəsənət xadimləri, yerli jurnalistlər və digər şəxslər iştirak ediblər.

 

Tədbiri ADA-nın baş katibi Mirvari Fətəliyeva açaraq Assosiasiyanın 2022-ci ildə həyata keçirdiyi layihələr və 2023-cü ildə nəzərdə tutulmuş layıhələr haqqında məruzə edib.

 

Leyla Abdullayeva Fransanın Azərbaycandakı ilk səfiri Jan Perən tərəfindən yaradılmış, hazırda sabiq deputat Jerom Lamberin rəhbərliyi altında fəaliyyət göstərən Asossiyasoyanın fəaliyyətinin dəyərləndirdiyini bildirib.

 

Səfir hər iki ölkə arasında körpü rolu oynayan, ADA nın Azərbaycanın tarixininin, mədəniyyətinin fransız ictimaiyyətinə çatdırılmasında gördüyü işlərin əhəmiyyətini vurğulayıb. L.Abdullayeva xüsusilə ADA üzvlərinə Azərbaycan xalqının çətin anlarında dəstəyini əsirgəmədikləri üçün təşəkkürünü bildirib.

 

ADA-nın idarə heyətinin üzvü Jerom Begən Asossiasiyanın üzvlərinə son dövrlər Azərbaycanda baş verən siyasi və ictimai vəziyyət haqda, qurumun fəaliyyətinin genişləndirməsi məqsədi ilə 2023 cü ildə Azərbaycanın zəngin mədəniyyətini tanıtmaq üçün Fransanın müxtəlif regionları ilə sıx əlaqələr qurulması barədə danışıb.

 

Azərbaycanlı skipkaçı Azərbaycanın dahi bəstəkarı Qara Qarayevin, Tamara İbrahimovanın, dünya bəstəkarlarından Edvard Edqar, Antonyo Vivaldinin və eləcə də Azərbaycanın mədəniyyət beşiyi Şuşaya həsr etdiyi əsərini ifa edib. Anar İbrahimovu pianoda Anastasiya Avdejeva Bramo müşayiət edib.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(06.02.2023)

Hindistanda Beynəlxalq Hotel İdarəetmə İnstitutunun təşkilatçılığı ilə “Beynəlxalq Gənc Aşpazlar Olimpiadası 2023” (Young Chef Olympiad 2023) başa çatıb.

“Ədəbiyyat və incəsənət” AzərTAC-a istinadən xəbər verir ki, 9-cu dəfə keçirilən yarışda 53 ölkənin gənc aşpazları mükafat uğrunda mübarizə aparıblar. 

 

Olimpiada iştirakçıları ilkin mərhələdə qruplara bölünərək Hindistanın müxtəlif şəhərlərində mübarizə aparıb. Ən uğurlu 10-luq siyahısına düşən komandalar Kəlkütə şəhərində final mərhələsində yarışıblar. Dünyaca tanınmış kulinarların və aşpazların, o cümlədən alman, fransız mütəxəssislərin daxil olduğu münsiflər heyətinin qərarına əsasən Azərbaycanı təmsil edən gənc aşpaz Emil Zeynalzadə nüfuzlu yarışın qalibi olub. İkinci yeri Tailand, üçüncü yeri isə Hindistan aşpazı tutub.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(06.02.2023)

Professor Əlibala Məhərrəmzadə “Ev tapşırığı: Uğur düsturunu tapacağıq”  layihəsini sizlərə təqdim edir

 

 

 

Əslində, uğur formulası ümumi olduğu qədər də spesifikdir, yəni bir xalq üçün lazım olan uğur qazanmaq keyfiyyətləri başqa bir xalq üçün aparıcı olmaya da bilər. Məsələn, Azərbaycanda (ümumən Şərqdə) uğur formulasında mental qayda-qanunlara, davranış tərzinə istinadı, möhkəm ailə faktorunun, nümunəvi tərbiyənin rolunun hegemonluğunu, milli kökə və dini mənsubiyyətə bağlılıq faktorunu spesifikliyə aid edə bilərik.

Mən öz şəxsi təcrübəm, eləcə də illərdir ki, davam edən müşahidələrim nəticəsində uğurun qazanılmasında aşağıdakı parametrləri xüsusi olaraq qabardardım:

 

Milli kök və dini mənsubiyyətə bağlılıq.

Hər bir fərd öz milli kökünə bağlanmalıdır, dininə hörmət etməlidir. Min illər boyu gələn adət-ənənələr, davranış qayda-qanunları, atalar sözləri, məsəllər və digər folklor nümunələri, oyunlar və ayinlər birləşərək fərdin milli xarakterini formalaşdırır.

Milli kökə bağlı insan öz qabında olan insandır, başqa qabda isə insan heç vaxt özünü rahat hiss eləyə bilməz.

Milli kökü, dini olmayanın istinad nöqtəsi olmaz. İnsan nə qədər kosmopolit olsa belə yenə milli xarakterini qorumalı, nə qədər ateist olsa belə yenə xalqının dini inanclarına hörmət etməlidir.

 

 “Ədəbiyyat və incəsənət”

(06.02. 2023)

 

“Heydər Əliyev İli” çərçivəsində Dənizkənarı Milli Parkda konsert proqramı təşkil olunub. Bu barədə Yeni Azərbaycan Partiyasının saytında məlumat verilir.

 

Qeyd olunur ki, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2019-cu il 22 iyul tarixli Sərəncamı ilə təsdiq edilmiş “Narkotik vasitələrin, psixotrop maddələrin və onların prekursorlarının qanunsuz dövriyyəsinə və narkomanlığa qarşı mübarizəyə dair 2019-2024-cü illər üçün Dövlət Proqramı”nın icrası ilə əlaqədar Yeni Azərbaycan Partiyası Mərkəzi Aparatının, “Azərbaycan Televiziyası və Radio Verilişləri” Qapalı Səhmdar Cəmiyyətinin və Narkomanlığa və Narkotik Vasitələrin Qanunsuz Dövriyyəsinə Qarşı Mübarizə üzrə Dövlət Komissiyasının daimi fəaliyyət göstərən İşçi Qrupunun 2023-cü il üçün birgə Tədbirlər Planı çərçivəsində bir sıra idman növü üzrə yarışların, mədəni-kütləvi konsert proqramlarının təşkili nəzərdə tutulur.

Tədbirlər Planına uyğun olaraq, fevralın 5-də Dənizkənarı Milli Parkda konsert proqramı keçirilib. “Heydər Əliyev İli” çərçivəsində təşkil olunan konsert proqramında tanınmış gənc ifaçılar çıxış ediblər. 

Konsert proqramının təşkil olunmasında məqsəd yeniyetmə və gənclər arasında milli-mənəvi dəyərləri təbliğ etmək, sağlam və narkomaniyadan uzaq gəncliyin formalaşmasına töhfə verməkdir.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(06.02.2023)

Sərvinaz Sərvərin şeirləri

 

Sərvinaz Sərvər Qubanın 1-ci Nügədi kəndində doğulub. Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin filologiya fakültəsini bitirib. Rayonun Amsar kənd tam orta məktəbində müəllim işləyir.

Sərvinaz hələ orta məktəb illərindən yaradıcılığa başlamış, ilk şeir nümunələrini Qubada fəaliyyət göstərən “Ay işığı” ədəbi məclisinin məşğələlərində, ədəbi görüşlərdə və digər tədbirlərdə oxumuş, uğurlu ədəbi gələcəyi barədə xoş təsəvvür yarada bilmişdir.

Hazırda müəllifin istər dövri mətbuat səhifələrində, istərsə də sosial şəbəkələrdə dərc olunan şeirləri maraqla qarşılanır, əsərləri barədə müsbət fikir və rəylər yazılır.

Çağdaş poeziyamızın bədii duyum yükü və fəlsəfi düşüncə tərzi Sərvinaz Sərvərin “Bu axşam yaşadım çiçəklər üçün” adlı kitabında toplanmış şeirlərinin də ana xəttini təşkil edir, müəllifin mövzu rəngarəngliyi və müşahidə qabiliyyəti güclüdür, fikirlərini sadə dildə və obrazlı şəkildə ifadə edə bilir.

Mən Sərvinaz Sərvərin istedadına bələdəm, özünəməxsus bir qələm ustası kimi gələcəkdə daha böyük əsərlər yaradacağına və ciddi ədəbi uğurlar  qazanacağına əminəm.

Bu fikirlərlə də onun yeni şeirlərini “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının oxucularına təqdim edirəm.

         

                                                       Ramiz Qusarçaylı

                                                  

 

 

 

***

Dar küçə

Torpağın rəngi qaçıb

Torpağın ətri qaçıb

Bu torpaq nə vaxtsa çiçək açıb

Bu dar küçədə

 

Gündən-günə böyüyür

Bu dar küçənin daşları

Cılızlaşır get-gedə

Burda insan başları

 

Bu dar küçənin daşları

Günəşə eynəksiz baxır

Adamları eynək taxır

 

Nə kiçilmək istəmirəm

Nə daşlaşmaq

Bu dar küçəni

tez keçim gərək..

 

                   

                     ***

Qarışqa yuvasıdır dünya

Kimi gözü boyda

Kimi ürəyi boyda

görür bu dünyanı.

Çaxnaşır quru başlar

Quru çörəklər altında

Yerdə əzilir qardaşlar

Göydə mələklər altında..

 

 

***

Üstümə yağır sevgin

Havadan ağır sevgin

Çiynimdə daşıyıram

Eşqinlə yaşayıram

 

Yağış yağmır

Payız yağır, sevgilim

Zümzüməsi bayatılı bəstədi

Bu payızda qəlbim yanır, sevgilim

Üzü qısa ürəyimiz istidir.

 

 

***

Ağlayan əhvalımın üstündən

Zərli-zibalı paltar geyinib

Gözlərimə son baharın

Yağış döymüş rəngini

keçirib getdim..

Torpağın üstündə əl-əlvan çiçəklər

Torpağın altında yavaş-yavaş quruyan köklər

Çiçəklər gözəldi ...

Elə həyat da...!

 

 

***

Sevgim

Mən səni qışda sevirəm

Hər tərəf bəyaz olanda

Quşların səsi unutdurur

Səni mənə

Yaz olanda

Qara nöqtələrdi göy üzündəki quşlar

Mən quşları sevirəm sənsiz olanda

Uçub gedəndə unudur quşlar məni,

Köçüb gedəndə unudacam səni

Bilirəm, baharı sevirsən

Gedənlər qayıdır deyə.

Mən heç vaxt gəlməyəcəm,

Gəl ikimiz də payızı sevək,

Mən gedən quşları

Sən, qayıdan yağışları

 

 

***

Səndən oxuyur

Budaqdan quşlar

Hardan bildim?

Mənə baxıb oxuyurdular

 

 

***

Yağışdan sonra

Günəş daha aydın görünür

Ağlamaq istəyirəm

Aydınlanmaq üçün

 

 

***

Təzə yazın təzə gülü

Bu yaz güllərdən yazacam

Güllərin qırışındakı

Keçən illərdən yazacam

 

Bu yazıya pozu yoxdu

Bu torpaq göyərdər bizi

Bu yazda üzə çıxmayan

Hər birlərdən yazacağam

 

Bir-bir bitib tükənmişik

Birdən birə yüklənmişik

Tənhalıqla təklənmişik

Bitən sirlərdən yazacam

 

Yozub üstündən yazmışam

Çatıb qəlbimə azmışam

Bu yaz bir yazı yazmışam

Payızda yer qazacağam

 

 

***

Qəribə sevinir torpaq

Yamyaşıl otlar

Qəribə sevinir otlar

Çiçək-çiçək

Qəribə ağlayır güllər

Ləçək-ləçək tökülərək

Nəfəs addım-addım sökülərək

Qorxu bulağında həsrət

Ürək-ürək

Həyat isə nəfəs-nəfəs

Bu da son tək-tək

 

 

***

Döyüb gecənin qapısın

Qaranı sağdım gözümə

Rəngli bir gecə yaratdım

Elə gecənin özündən

 

Zülməti çırpsın üzümə

Çağırmışam küləkləri

Görməməkçün rəngi solmuş

Gözüyaşlı çiçəkləri

 

Ovutmaqçun çiçəkləri

Gözlərdəki sevinc azdır

Ürəyimə gecə gələn

Bilirsən neçənci yazdır?

 

 

***

Buludlar həsrətin əkir torpağa

Güllərin gözündə çiçəkləməkçün

Ayın görüşünə gəlmir ulduzlar

Buludun üstündə iməkləməçün.

 

Bilməyir qarşıda bahar gələcək

Fikirlər cisminə atlan deyəcək

Köhnəlib köhlənin nal ayaqları

Gözləyir dəmirçi, nalbənd gələcək

Ayın səhərində gecə yarısı....

 

 

***

Gözümün qabağında töküldü

Pəncərənin qabağındakı

Armud ağacının yarpaqları

Gözümün qabağında ağardı

Anamın saçları

Gözümün qabağında böyüdü

Uşaqlığım

Gözümün qabağında qocalır

dünya

 

 

***

Uzaqda qızaran ulduzun

ürəyi yanır

Neçə gündür ki ancaq

Mavi dənizə boylanır..

 

 

***

Su üstündə əksimlə

Ulduzlar bir yerdədir

Kölgəm suda ulduz dərir

Ulduzlar sudan göyərir

Bu gecə ulduzlar yaman sərindi

Bu gecə göylərə içim göynədi.

 

***

Gül əkmə mən gələn yola

Bəlkə, yolumuz ayrıdı

Kükrəyən şy daşan deyil

Həmin yollar dolaylıdı.

 

Gül əkmə mən gələn yola

Bəlkə, mən heç gəlmədim

Ətri qəlbini dələcək

Gül məni gətirməyəcək

 

Güllər açacaq, solacaq

Güllər gözə ilişəcək,

Təklik yadına düşəcək.

 

Elə baxma güllərə ,

elə bilərsən ki mənəm?

Bəlkə, mən heç gəlmədim

Nahaq gül əkmə yollara

 

 

***

Qulaq asdığım bir

Vətən mahnısında

Bizi tapdım

Mən dağına, daşına

Qurban fədai əsgər

Sən bu əsgərin

Qanı bahasına ucalan VƏTƏN.

 

***

Başını bağlayan dağlar

Bu qarlar nə vaxt əriyər

Başında ağlayan qarlar

Əriyib sənə gəlirəm

 

Çatsam oğluna –qızına

Çox olub çalsam azına

Kül olub dönsəm tozuna

Vətən, yazına gəlirəm.

 

***

Ucalıb göylərə dəyir

Göyləri yerlərə əyər

Adama lap gəl-gəl deyir

Nə gözəl görünür dünya..

 

 

***

Ağ-qaraya yaraşmayır

Qaranı ağa qatmayın

Qara donlu gecələrdən

Çıxaq sabaha, yatmayın

 

Rəng-rəng soyunur çiçəklər

Tağ-tağ quruyur çiçəklər

Bizdən soyuyub çiçəklər

Sizdə qınağa tutmayın

 

İki mənfi bir müsbətdi

İki insan bir qismətdi

Hər sevgidə bir həsrətdi

Onsuz axrı müsibətdi

Gedib qabağa çatmayın

 

Öpüb gözün üstdə qoyun

Sözü qırağa atmayın

 

 

***

Keçirdim gecəni gözümə

O da xumarlanıb yatdı

Yuxular onu oxşatdı

Gecə isə gözlərimi

Sonsuz qaranlığa atdı

 

Bu qaranlıq solğun baxır

Bu qaralar məni sıxır

Bəlkə elə buna görə

Hər kəs gözlərini yumur

Lal gecənin gözlərinə

Məndən başqa heç kəs baxmır

 

 

***

Asandı gülmək, asandı

Sevinci gülmək asandı

Gümüş qatıb şüşələrə

Özünü görmək asandı

 

Yaşamağa indi nə var

Ritmi tutub oynayasan

Başı ağ örpəkli anam

Hansımıza ağlayasan

 

Nə var düzü deməməyə

Vətənini sevməməyə

Yığıb çantaya özünü

Qürbətdə ölmək asandı

 

Keçən keçmir gələn gəlmir

Gələn bundan yaxşı gəlmir

Yaxşı adam olmaq olar

Amma asan başa gəlmir.

 

 

***

Dünya beş gün deyil qardaş

Gözündən böyüyür dünya

Sətir-sətir, fəsil-fəsil

İllərə bölünür dünya

 

Qan rəngi də qırmızıdı

Can rəngi də qırmızıdı

Yalan rəngi qırmızıdı

Rənginə bürünür dünya

 

Kiçildib bizi itirir

Ürək-ürək dərd bitirir

Vətən –vətən sədd çəkilib

Tinlərə bölünür dünya

 

Cin –cin yığıb talanları

Dərsdən ibrət alanları

Tez unudub olanları

Sirlərə bölünür dünya

 

Keçib bir-bir əməlindən

Heç bilmirsən əvvəlindən

Hörüb səni öz əlində

Millərə bölünür dünya

 

 

***

Xəyallarda yaşamaqdan

bezmişəm

Xəyalları yaşamağa ..

Gücüm çatmır

 

 

***

Kədərinə oyna naz ilə

Hər not üstdə göz yaşı

Fərqli həyəcanın həzin

zümzüməsi

Qəm dolu dön

Dönə-dönə

Ürəyinin səsini az elə

 

 

***

Səsizlik yerləri doldurub gedir

Qatarın yolçusu, yalnızca  mənəm

Fikirlər sözləri yoldurub gedir

Suzuduqca danışan yalnızca mənəm

 

Ətəyi yaşıldır zirvəsi qarlı

Əlimdə şatmayır dağlar başına

Söhbəti yaxındır səs isə uzaq

Duyğular şatmayır ömür yaşına

 

Sözlərimdə ayın kölgəsindədir

Pəncərə dalından axtarma işıq

Qatarım fikirlər ölkəsindədir

Qaranlıq səhrada tapmazsan işıq

 

 

Qurumur

 

Uşağa biz öyrədirik ağlamağı

Böyüyür hələ də yaşı qurumur

Nə quru göyərib çiçək bitirir

Alışmır, közərmir, yaşı qurumur

 

Bu ağac yellənir qəm havasına

Bu ağac yellənir quş yuvasına

Bu ağac bənzəmir öz babasına

Yarpağı tökülüb yaşı qurumur

 

Şəkəri şərbəti tamı başqadı

Hərənin öz evi damı başqadı

Dünya başdan-başa bir tamaşadı

Ürəklər isinib daşı qurumur

 

 

 

***

İki sözdən yarandı dünya

Sonsuzluğun “kaf-hun”u

Biri sənsən biri mənəm

Qiyamətdi bunun sonu

 

İki sözdü gözlədiyim

Məndəmi sevirəm onu

Gündüz sənin, gecə mənim

Qaradı gecənin donu

 

Ümid yeri şumlamışam

Aydın səhərlər əkəcəm

Səhərlərin günəşindən

Körpə gülüşlər çəkəcəm

 

 

***

Sənin daşımağın bura qədərmiş

Bu ömrə indi mən gün daşıyıram

Bu torpaq ağacın son nəfəsidi

Yavaşca bir sarı ün daşıyıram

 

Biri sünbül ömrünü dən-dən bitirir

Bir duman ömrünü sis, çən bitirir

Bu dünya gündə bir ümid itirir

Bir ümid işığı şam yaşayıram

 

Güllərin şehində çən yaşayıram

Bu bahar göyərə tən yaşayıram

Özümü bitirib sən yaşayıram

Yenə dünya böyda qəm yaşayıram

 

Bu bahar torpağın qara yazıdı

Bu dünya özünə çox tamarzıdı

Bu torpaq dözümü hara qazıdı

Harda basdıracaq səbr yazımı

 

 

***

Yenə işıq yandırmışam

İşığı tutub gedirəm

Bir işığa şam olmuşam

Özümü udub gedirəm

 

Yolumu əzbər tutmuşam,

Allahu Əkbər tutmuşam,

Qələmi rəhbər tutmuşam,

Dözümü yonub gedirəm.

 

Daha qəni axtarmayın,

Məndə məni axtarmayın,

Bostan zəmi axtarmayın,

İzimi yuyub gedirəm.

 

Külü göyə sovrulmasın,

Döyə-döyə qovrulmasın,

Mən yandım kimsə yanmasın,

Külümu ovub gedirəm.

 

Daha daşlarda baş yarmır,

Dəmir külüng daşda yarmır,

O da məndən baş çıxarmır,

Şeytanı qovub gedirəm.

 

Gedib uzaqdan baxacam

Baxmağa eynək taxacam

Yerdən gül kimi çıxacam

Torpağa qonub gedirəm.

 

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(06.02.2023)

 

 

 

 

Beynəlxalq Türk Akademiyasının prezidenti Şahin Mustafayev UNESCO-nun Klaster bürosunun direktoru vəzifəsini icra edən Maqnus Maqnussonla görüşüb. 

Akademiyadan AzərTAC-a bildirilib ki, görüşdə Türk Akademiyası ilə UNESCO arasında əməkdaşlıq məsələləri müzakirə olunub.

 

Ş.Mustafayev Türk Akademiyasının UNESCO ilə birgə işi barədə informasiyanı təqdim edərək birgə humanitar fəaliyyətin bundan sonra da davam etdiriləcəyini vurğulayıb. Bundan başqa, onlar UNESCO çərçivəsində həyata keçirilən “Böyük İpək yolu” layihəsi ətrafında fikir mübadiləsi aparıblar. 

M.Maqnusson, öz növbəsində, UNESCO-nun nümayəndəliyinə gələn Akademiyanın rəhbərinə minnətdarlığını bildirərək, təşkilatlar arasında qarşılıqlı münasibətlərin vacibliyini qeyd edib, elm sahəsində əməkdaşlığın möhkəmləndirilməsinə hazırlığı ifadə edib. 

Görüşün sonunda tərəflər əməkdaşlığın artırılması və birgə layihələrin icrası barədə razılığa gəliblər.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(06.02.2023)

Bazar ertəsi, 06 Fevral 2023 08:30

Gündoğan ölkə ilə daha da yaxınlaşırıq

“Bu ilin fevral-mart aylarında Yaponiya səfirliyi Azərbaycanda “Yapon küləyi” adlı silsilə tədbirlər keçirəcək. Bununla ölkənizin sakinlərinin Yaponiya mədəniyyəti və adət-ənənələri ilə tanış olmaq imkanı yaranacaq. Bakı küləklər şəhəri olduğuna görə Yaponiya ilə bağlı mədəniyyət tədbirlərinin burada həzin küləklər kimi əsəcəyinə ümid edirəm.

Bu gün nümayiş etdirilən TATE Yaponiyanın ənənəvi incəsənət növlərindən biridir. Bu, döyüş sənətinin elementlərini özündə birləşdirsə də, idman növü kimi deyil, daha çox teatral tamaşa kimi qəbul olunur. Artıq xeyli müddətdir ki, Azərbaycanda yaşayıram. Ölkənizdə ən çox sevdiyim özəllik, ilk növbədə, insanların çox ürəyiaçıq və qonaqpərvər olmasıdır. Eyni zamanda, Azərbaycanın gözəl təbiəti və dadlı mətbəxi də məni valeh edir”.

Bu sözləri Yaponiyanın ölkəmizdəki səfiri Vada Cuniçi deyib. Yaponlar Heydər Əliyev Mərkəzində “TATE-Hatoryu” qrupunun ifasında “Ənənəvi Yapon Qılınc Döyüş Sənəti üzrə Səhnə Performansı”nı təqdim ediblər. Təqdimat barədə geniş reportajı növbəti yazıda oxuya biləcəksiniz.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(06.02.2023)

Dahi Azərbaycan bəstəkarı Qara Qarayevin anadan olmasından 105 il ötdü

 

Ötən gün Azərbaycan mədəniyyətinin görkəmli nümayəndəsi, böyük bəstəkar, tanınmış alim-pedaqoq və ictimai xadim, SSRİ Xalq artisti, Sosialist Əməyi Qəhrəmanı, SSRİ və Azərbaycan Dövlət mükafatları laureatı, akademik Qara Qarayevin anadan olmasının 105-ci ildönümü tamam oldu. Bu münasibətlə mədəniyyət və incəsənət xadimləri Fəxri xiyabana gələrək Qara Qarayevin xatirəsini yad etdilər, məzarı üzərinə gül dəstələri qoydular. 

 

Tədbirdə Əməkdar incəsənət xadimi, sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, professor Zemfira Qafarova, bəstəkar, sənətşünas, Əməkdar incəsənət xadimi Elnarə Dadaşova və Azərbaycan Milli Konservatoriyasının rektoru, Xalq artisti Siyavuş Kərimi çıxış edərək bəstəkarın bənzərsiz yaradıcılığından söhbət açdılar.

Qeyd etdilər ki, Azərbaycan və dünya musiqi mədəniyyətinə böyük töhfələr vermiş bəstəkar milli və bəşəri xarakterli yaradıcılığı ilə gələcəyə yeni yollar açan novator sənətkar kimi tanınıb. Onun hər bir əsərinin premyerası Azərbaycan musiqi tarixində xüsusi hadisəyə, sənət bayramına çevrilib. Dahi sənətkarın əsərləri keçmiş SSRİ respublikalarında, ABŞ, Polşa, Misir, İspaniya, İtaliya, Fransa, Yaponiya və Almaniyada keçirilən möhtəşəm musiqi tədbirlərində müvəffəqiyyətlə səsləndirilib.

Bəstəkarın Nizami Gəncəvinin “Yeddi gözəl” poemasından bəhrələnərək yaratdığı “Yeddi gözəl” və Cənubi Afrika yazıçısı Piter Abrahamsın romanı əsasında yazdığı “İldırımlı yollarla” baletləri dünyanın bir sıra ölkələrində uğurla nümayiş olunub. Bəstəkarın “Birinci simfoniya”sı Azərbaycanın ilk simfoniyaları arasında mühüm yer tutur. “Don Kixot” simfonik qravürləri, “Leyli və Məcnun” (N.Gəncəvinin poeması əsasında), “Vyetnam süitası” əsərləri Qara Qarayev yaradıcılığının dəyərli səhifələridir. O, “Uzaq sahillərdə”, “Onun böyük ürəyi”, “Bir məhəllədən iki nəfər”, “İnsan məskən salır”, “Nizami” və s. filmlərinə, bir sıra teatr tamaşalarına musiqi yazıb.

Diqqətə çatdırıldı ki, bəstəkar “Vətən” operasının (Cövdət Hacıyevlə birlikdə) və fransız yazıçısı Anri Barbüsün əsəri əsasında “Zəriflik” monooperasının müəllifidir. 24 prelüd silsiləsi, skripka və fortepiano üçün sonata, simli kvartetlər bəstəkarın yaradıcılıq üslubunun təzahürü kimi qiymətləndirilir. Bəstəkarın A.Puşkinin şeirləri əsasında yaratdığı “Mən sizi sevirdim” və “Gürcüstan təpələrində” romansları, eləcə də “Könül mahnısı”, “Səadət mahnısı” kantataları musiqi sənətinin gözəl nümunələridir.

Həqiqətən də bu gün dahi bəstəkarın tərcümeyi-halına diqqət yetirməyimiz vacibdir.

“Ədəbiyyat ə incəsənət” portalı xəbər verir ki, Qara Qarayev 1918-ci il fevralın 5-də Bakı şəhərində məşhur həkim-pediatr Əbülfəs Qarayevin və Sona xanım İsgəndər qızının ailəsində anadan olub. O, nəsildə özünü musiqi sənətinə həsr etmiş ilk adamdır. Ata tərəfi Abşeronun Fatmayı kəndindən, ana babası İsgəndər bəy Axundov isə Şamaxının məşhur nəsillərindən olub.

Dünyaşöhrətli bəstəkar Qara Qarayevin əsərləri SSRİ-nin əksər şəhərlərində, Los-Anceles, Polşa, Misir, İspaniya, İtaliya, Paris, Yaponiya və Almaniyada keçirilən möhtəşəm musiqi tədbirlərində müvəffəqiyyətlə oynanılıb.

Onun Nizaminin “Yeddi gözəl” poemasından bəhrələnərək yazdığı “Yeddi gözəl” və Cənubi Afrika yazıçısı Piter Abrahamsının romanı əsasında yazdığı “İldırımlı yollarla” baletləri dünyanın bir sıra ölkələrində uğurla göstərilib. Bəstəkarın Birinci Simfoniyası Azərbaycanın ilk simfoniyaları arasında görkəmli yer tutur. “Don Kixot” simfonik qravüraları, “Leyli və Məcnun” (Nizaminin poeması əsasında), “Vyetnam süitası” əsərləri Qara Qarayev yaradıcılığının dəyərli səhifələridir. O, çoxsaylı filmlərə, o cümlədən “Dənizi fəth edənlər”, “Qızıl eşelon”, “Xəzər neftçiləri haqqında povest”, “Uzaq sahillərdə” və digər filmlərə musiqi bəstələyib.

Qara Qarayev opera janrında da özünü sınayıb. O, “Vətən” operasının (C.Hacıyev ilə birlikdə) və fransız yazıçısı Anri Barbüsün əsəri əsasında “Zəriflik” monooperasının müəllifidir. Bəstəkar, həmçinin Azərbaycan musiqisi üçün yeni olan müzikl janrına müraciət edərək fransız dramaturqu E.Rostanın “Sirano de Brejerak” komediyası əsasında “Çılğın qaskoniyalı” müziklini yaradıb.

Qara Qarayev kamera instrumental janrları ilə də maraqlanıb. 24 prelüd silsiləsi, skripka və fortepiano üçün sonata, simli kvartetlər bəstəkarın yaradıcılıq üslubunun təzahürü kimi qiymətləndirilir. Q.Qarayev A.Puşkinin şeirləri əsasında yaratdığı “Mən sizi sevirdim” və “Gürcüstan təpələrində” romansları, “Könül mahnısı”, “Səadət mahnısı” kantataları Azərbaycan musiqisinin gözəl nümunələridir.

Qara Qarayev xalq musiqisinə, torpağına, doğma Abşerona iliyinə qədər bağlı bəstəkar idi. Tələbələrinə də böyük sevgi və həssaslıqla yanaşardı. Onları "açıq kitab" kimi oxuyar, yaradıcı potensialını duyar, fərdi üslublarını qoruyar, öz dəst-xətlərini müəyyənləşdirməyə yönəldərdi. Bəlkə də atasının arzusunu yerinə yetirmişdi o... Bir təbib kimi, sağlam cəmiyyətin böyüməsində onların getdiyi yola "işıq" salıb, onlara bu yolla getmələrini, ən əsası xalq musiqisi intonasiyalarına olduqca ehtiyatla yanaşmanı tövsiyə edərdi. “...Biz soyuqqanlılıqla musiqi xəzinəmizin üst qatlarından asan mənimsənilərək istifadə etmirikmi? Xalq musiqisi doğrudan da tükənməzdir, amma onun zənginliyi tək bu qatlarda deyil, bizim düşündüyümüzdən daha dərindədir, neft yataqları kimi və lazımi "texniki yazılara" yiyələnib, o dərinliyə getmənin vaxtı çatmışdır". Bu da Üzeyir bəyin getdiyi yolun davamı idi... Bu yolun davamçıları onun tələbələri idi... B.Yermolayev, H.Xanməmmədov, R.Hacıyev, A.Məlikov, X.Mirzəzadə, T.Bakıxanov, V.Adıgözəlov, O.Zülfüqarov, M.Mirzəyev, V.Şainski, L.Vanşteyn, M.Quliyev, N.Şəfiyeva, S.İbrahimova, F.Qarayev, F.Əlizadə, İ.Hacıbəyov, R.Həsənova, A.Cəfərova, R.Şəfəq, E.İbrahimova, E.Dadaşova, A.Dadaşov, A.Əzimov, C.Abbasov... Bu siyahını onun tələbələri davam etdirərək növbəti nəsillərə aparır... Bir ağacın kökündən qidalanaraq böyüyən, budaqlara şaxələnərək ucalan qollar kimi...

"Şagirdlər bizim ən ciddi hakimlərimizdir. Əgər müəllim dərsdə bir fikir söyləyib, həyatda isə başqa cür hərəkət edərsə, bu, müəllimin mənəvi məğlubiyyətidir". Tələbələrinin xatirələrində Qara Qarayev təkcə bəstəkar deyil, geniş erudisiyaya malik ziyalı, alim, filosof, yetirmələrinin şəxsiyyətini "yonan" heykəltaraş, şair təbiətli əbədi romantik, bəzən Don Kixot, bəzən də Sirano kimi yaşayır... Amma hər zaman, sözün əsl mənasında, sənət fədaisi, Vətən, torpaq eşqi ilə yaşayan bir Məcnun idi o...

Planlaşdırdığı layihələri çox idi. "Hamlet", "Leyli və Məcnun", "Don Juan" baletləri, "Gözəl Yusif" operası, "Oxuyan daşlar" simfonik süitası, simfocaz üçün konsert, "Uşaqsız şəhər" oratoriyası... "Qərblə Şərq lap əvvəldən içimdədir", - deyərdi. Arzular tükənməz olur.

Qırx il bundan əvvəl, 1982-ci il mayın 13-də 64 yaşında Moskvada gözlərini əbədi yuman sənətkar doğma Vətənində torpağa tapşırıldı...

Ölümündən əvvəl dediyi sözlər ən həzin və kədərli nəğmə kimi bu gün də eşidilməkdədir: “Keçdiyim yola nəzər salmayaraq dünyanı tərk etməyə hazırlaşıram, gözlərim yaşla doludur... Həyatımın ən gözəl çağında malik ola bilmədiyimi itirdim. Günəş mənimçün işıq saçmır, külək mənimçün əsmir, dəniz mənimlə danışmırdı. Arxaya baxmadan gedirəm, çünki geriyə dönmək ürək ağrısı qədər ağırdır. Ölüm - yeni həyatın dünyaya gəlməsidir”.

Ruhu şad olsun!

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(06.02.2023)

Sayt Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən 2024-cü ildə “Qeyri-hökumət təşkilatları üçün qrant müsabiqəsi” çərçivəsində Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun həyata keçirdiyi “Yeniyetmə və gənclərdə mütaliə mədəniyyətinin formalaşdırılması” layihəsinin tərəfdaşı olaraq yenilənmiş, yeni bölmələr əlavə ediımiş, layihənin təbliği üzrə funksional fəaliyyət aparılmışdır.