Qarlı qış mənzərəsi xüsusi mühafizə olunan təbiət ərazilərində də heyrətamiz görüntülər ortaya çıxarıb. Cənubi Qafqazın ən böyük milli parkı olan Şahdağ Milli Parkının qarlı havanın yaratdığı mənzərə insanı xüsusilə valeh edir. Cəlbedici qış görüntülərinə zubrlar və nəcib marallar əlavə gözəllik qatır. 

“Ədəbiyyat və incəsənət” AzərTAC-a istinadən xəbər verir ki, IDEA İctimai Birliyi, Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi və WWF-in Azərbaycan nümayəndəliyi tərəfindən həyata keçirilən reintroduksiya layihələri çərçivəsındə 2019-cu ilin mayında ölkəmizə 12 baş zubr gətirildi və Şahdağ Milli Parkının İsmayıllı bölməsində qabaqcadan ayrılmış əraziyə buraxıldı. Adaptasiya ərazisində zubrların qalma müddəti təxminən üç ay nəzərdə tutulur. Üç aydan sonra 300 hektarlıq daha böyük əraziyə, adaptasiyanı uğurla keçdikdən sonra isə parkın İsmayıllı bölməsi üzrə açıq əraziyə buraxılıblar.

Ümumilikdə 2019-2021-ci illər ərzində ölkəmizə 26 baş zubr reintroduksiya olunub, təbii artımla zubrların ümumi sayı 31 başa çatdırılıb. 2022-ci ilin noyabr ayında daha 10 zubrun Azərbaycana gətirilməsi ilə onların ümumi sayı hazırda 41-ə çatıb. Ötən il noyabr ayında ölkəyə gətirilən 10 zubr Şahdağ Milli Parkının ərazisində xüsusi ayrılmış sahədə, volyer şəraitində adaptasiya dövrünü keçir.

Həmçinin ötən ilin noyabrından icrasına başlanılan nəcib maralların tarixi məskunlaşma yerlərinə qaytarılması ilə bağlı yeni layihəyə uyğun olaraq ilk marallar noyabrın 11-də Şahdağ Milli Parkının İsmayıllı bölməsinə gətirilib.

Ölkə ərazisində hava şəraitinin dəyişməsi, havaların soyuması və qar yağması ilə əlaqədar olaraq xüsusi mühafizə olunan təbiət ərazilərində otyeyən heyvanların, o cümlədən quşların yemə olan tələbatının ödənilməsi məqsədilə Bioloji Müxtəlifliyin Qorunması Xidmətinin əməkdaşları tərəfindən müvafiq tədbirlər görülür. Belə ki, Azərbaycanın milli parklarında, dövlət təbiət qoruqlarında heyvan və quşların, əsasən miqrasiya etdikləri yollara və dağ cığırlarına ot və dənli yem məhsullarının paylanılması təmin edilir. 

Xatırladaq ki, Şahdağ Milli Parkı ötən il ölkəmizdə ən çox ziyarət edilən xüsusi mühafizə olunan təbiət əraziləri arasında ilk üçlükdə qərarlaşıb.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(10.01.2023)

Milli Məclisin sədri Sahibə Qafarovanın rəhbərlik etdiyi parlament nümayəndə heyətinin iştirakı ilə Türkiyənin Antalya şəhərində Asiya Parlament Assambleyasının 13-cü plenar sessiyası işini davam etdirir.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı AzərTAC-a istinadən xəbər verir ki, sessiyada iştirak edən Azərbaycan nümayəndə heyətinin tərkibinə Milli Məclisin Mədəniyyət komitəsinin sədri Qənirə Paşayeva, deputatlardan İlham Məmmədov, Anar Məmmədov, Aydın Hüseynov, Milli Məclis Aparatının rəhbəri Fərid Hacıyev və digər rəsmi şəxslər daxildirlər.

Yanvarın 9-da Assambleyanın İqtisadiyyat və Davamlı inkişaf üzrə Daimi Komitəsinin iclası keçirilib.

Parlamentarilər komitənin gündəliyində olan məsələlər ətrafında fikir və mülahizələrini bölüşüb, qurumun fəaliyyətinin səmərəliliyi üçün təkliflər ediblər. 

Gün ərzində Asiya Parlament Assambleyasının digər komitələrinin iclasları keçiriləcək, növbəti fəaliyyət dövrü üçün sədrliyə namizəd məsələsinə baxılacaq, Antalya Bəyannaməsi qəbul ediləcək.

 “Ədəbiyyat və incəsənət”

(10.01.2023)

Dövlət Tərcümə Mərkəzinin klassik Azərbaycan ədəbiyyatının beynəlxalq fikir müstəvisində təbliği istiqamətində fransız dilində ərsəyə gətirdiyi “Les Nous divins s'ourrent sur ton visage – Imadeddin Nassimi” (“Haqq yolu mən özüm oldum – İmadəddin Nəsimi”) kitabı Fransada nəşr olunub.

Tərcümə Mərkəzinin məlumatına görə, Parisin məşhur “Hemispheres editions & Maisonneuve Larose” nəşriyyatında çap olunmuş kitaba dahi şairin 200-dən çox qəzəli, tuyuq və rübailəri daxil edilib. Əsərlərdə istifadə olunan bəzi mürəkkəb söz və ifadələr izah və şərhlərlə verilib.

Nəsiminin həyat və yaradıcılığını əks etdirən “Ön söz”ün və əsərlərin fransız dilinə tərcümə müəllifi tanınmış Ukrayna şairi, tərcüməçi Dmitri Çistyak, izah və şərhlərin müəllifi Püstə Axundovadır.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(10.01.2023)

 Vüsal Məmmədovyazır

Yola saldığımız 2022-ci ili Azərbaycan xarici diplomatiyası üçün dinamik, fəal və mühüm, hətta tarixi nəticələrin əldə edildiyi il adlandıra bilərik.  Prezident İlham Əliyevin səfərlərinin, keçirdiyi görüşlərin və çıxışların xronikasına nəzər yetirsək, rəsmi Bakının xarici diplomatiyasında xüsusilə 3 istiqamətin önə çıxdığını görürük:

* Postmünaqişə reallıqlarının möhkəmlənməsi və sülh gündəliyi;

* Enerji məsələsi, xüsusilə Avropanın enerji təhlükəsizliyində Azərbaycanın artan rolu;

* Nəqliyyat-tranzit imkanlarının genişləndirilməsi

Azərbaycan Prezidentinin xarici səfərlərivə qəbul etdiyi qonaqların təmsil etdiyi ölkələrin adları, eləcə də digər təmaslar ölkəmizin xüsusilə 3 qitə ilə fəal əməkdaşlığını nümayiş etdirib:

* Avropa;

* Asiya;

* Afrika ilə.

SÜLHƏ DOĞRU SƏYLƏR

Bakının postmünaqişə reallıqları və sülh gündəliyi ilə bağlı mövqeyi dəyişməzdir: beynəlxalq hüquqa söykənən 5 baza prinsipi əsasında məsələ həllini tapmalıdır.

Prezident İlham Əliyev: "Birincisi, hər iki ölkənin ərazi bütövlüyünün tanınması, ikincisi, qarşılıqlı olaraq hər hansı ərazi iddialarından imtina, üçüncüsü, güc tətbiq etməmək və ya güclə hədələməmək, dördüncüsü, sərhədlərin delimitasiyası və beşincisi, kommunikasiyaların açılması. Bunlar Azərbaycan tərəfindən Ermənistana təklif olunmuş beş baza prinsipidir".

İl ərzində üç dəfə - aprel, may və avqust aylarında Brüsseldə Avropa İttifaqı Şurasının Prezidenti Şarl Mişel, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev və Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanla üçtərəfli görüşlər baş tutdu. Hər üç halda rəsmi Bakı postmünaqişə reallıqlarının möhkəmlənməsi və sülh gündəlyinin gerçəkləşməsi üçün səy göstərdi.

Prezident İlham Əliyev: "Əgər bütün bu gündəlik həyatda öz əksini taparsa, bölgədə, doğrudan da Cənubi Qafqazda sülh olacaq, əmin-amanlıq olacaq, müharibə riskləri böyük dərəcədə azalacaq və beləliklə, biz rahat yaşaya bilərik".

Oktyabrın 6-da Çexiya paytaxtının evsahibliyi etdiyi 44 ölkənin dövlət və hökumət başçılarının, o cümlədən Azərbaycan liderinin iştirak  etdiyi "Avropa siyasi birliyi" Zirvə Toplantısı "qoca qitə"də yeni dialoq və əməkdaşlıq platforması kimi qəbul edilir.

Praqada eyni zamanda dördtərəfli görüş baş tutdu. Azərbaycan, Ermənistan, Avropa İttifaqı liderlərinə bu dəfə Fransa Prezidenti də qoşuldu. Praqada Brüsel sülh gündəliyinin davamı olaraq tərəflər bir-birinin ərazi bütövlüyünü tandıqlarnı ifadə etdilər.

Ancaq çox çəkmədi ki, Paris öz ampluasına uyğun olaraq neytral qala bilmədi və bacısının ədalətsiz mövqeyini açıq mətnlə müdafiə etdi. Bu isə Avropa İttifaqının il ərzindəki uğurlu vasitəçiliyini faktiki olaraq zədələmiş oldu. Nəticədə, Brüsseldə dekabrın 7-si üçün nəzərdə tutulmuş görüş baş tutmadı.

Prezident İlham Əliyev: "Onlar bir-birinə "bacı" deyirlər və mən görürəm, yoldaşlar da bunu xüsusi qeyd etdilər. Mən daha demədim ki, "qardaş" da deyə bilərdilər, amma nədənsə bunlar "bacı" deyirlər".

"QOCA QİTƏ" ÜÇÜN HAVA VƏ SU KİMİ ENERJİ

İyulun 18-də Azərbaycan ilə Avropa İttifaqı arasında "Avropa Komissiyası tərəfindən təmsil olunan Avropa İttifaqı ilə Azərbaycan Respublikası arasında enerji sahəsində Strateji Tərəfdaşlığa dair Anlaşma Memorandumu" Azərbaycanın Avropa enerji bazarındakı payının artması və əməkdaşlıqda başlanğıcı idi. 

Prezident İlham Əliyevin son 3 ayda Bolqarıstan, Albaniya, Serbiya və Rumıniya səfərləri həm Avropanın alternativ enerji axtarışında fəallığını, həm də Azərbaycanın yeni bazarlara çıxmaqda maraqlı olduğunu nümayiş etdirir.

Prezident İlham Əliyev: "Bu Memoranduma əsasən, növbəti bir neçə ildə biz Avropaya qaz ixracatımızı ən azı 2 dəfə artıracağıq və buna imkan var. Azərbaycanın təsdiq edilmiş qaz ehtiyatları 2,6 trilyon kubmetrdir. Yeni və çoxşaxəli qaz nəqliyyat infrastrukturu bizə imkan verir ki, bir çox ölkələri təbii qazla təmin edək".

Oktyabrın əvvəllərdə Sofiyada Yunanıstan-Bolqarıstan interkonnektorunun istifadəyə verilməsi Avropa daxilində TAP-dan alınan qazın şaxələndirilməsi ilə bağlı mühüm hadisə idi.

BUXARESTDƏ YENİ TARİXİ MƏRHƏLƏ

Rumıniyada isə yeni tarixi mərhələ başlanırdı. Azərbaycan Artıq daha bir enerji resursunu - eleketrik enerjisini  Avropa bazarlarına çıxarmağa hazırlaşır. Qara dəniz sualtı elektrik xətti ilə Azərbaycan, Gürcüstan, Macarıstan və Rumıniya arasında "yaşıl enerji" dəhlizi  nin yaradılması artıq sadəcə arzu və plan deyil, artıq ölkələr işə başlayır.

Prezident İlham Əliyev: "Bu gün biz Avropaya digər enerji körpüsünü salmağa başlayırıq. Ölkəmiz Avropanın mühüm elektrik enerjisi, əsasən, yaşıl enerji təchizatçısına çevrilməyi planlaşdırır. Azərbaycanın bərpaolunan enerji potensialına gəldikdə, quruda külək və günəş enerjisinin həcmi 27 qiqavatdan çoxdur, Xəzər dənizinin Azərbaycan sektorunda isə külək enerjisi 157 qiqavat təşkil edir. Ölkəmizin strateji investorlarının biri ilə biz 2027-ci ilə qədər 3 qiqavat külək və 1 qiqavat günəş enerjisini istehsal etməyi planlaşdırırıq. Onların 80 faizi ixrac olunacaq. Biz 2037-ci ilə qədər ən azı 6 qiqavatlıq əlavə gücləri yaratmağı planlaşdırırıq".

NƏQLİYYAT DƏHLİZİ

Prezident İlham Əliyevin istər son aylarda Orta Asiya, istərsə də Avropa ölkələrinə səfərlərində nəqliyyat sahəsində əməkdaşlıq diqqət mərkəzində olub. Orta Dəhlizin əhəmiyyəti indi yalnız region üçün yox, Çindən Avropaya uzanan marşrut üzərində yerləşən bütün iştirakçılar üçün aktualdır.

Bakıda bu məsələyə xüsusi diqqət ayrılması Azərbaycanın yeni dəhlizdə həlledici ölkə olması ilə əlaqədardır.

TDT ÜÇÜN YENİ ERA

Ötən ilin Türk Dövlətləri Təşkilatı üçün və Azərbaycanın təşkilatdakı fəallığı baxımından dinamik il adlandırmaq olar. Prezident İlham Əliyevin Türkiyə, Özbəkistan, Türkmənistan, Qazaxıstan və Qırğızıstana bir neçə dəfə gerçəkləşən səfərləri 200 milyona qədər insanın yaşadığı türk coğrafiyasınn siyasi və iqtisadi inteqrasiyası üçün TDT-nın fəallığını artırmaq baxımından əhəmiyyətli idi.

***

Nəhayət, ötən il Şanxay Əməkdaşlıq təşkilatına (16 sentyabr 2022) və Ərəb Dövlətləri Liqasına (1 noyabr 2022) dəvət alması Azərbaycanın və onun liderinin nə qədər böyük coğrafiyada həlledici rola, nüfuza və təsir imkanlarına sahib olduğunu nümayiş etdirirdi.

16 il əvvəl Göyçaydan Bakıya gələn, Azərbaycan Rəssamlıq Akademiyasının sənətşünaslıq fakültəsinə qəbul olunaraq buranı bitirən Rəmal uşaqlıq arzusundan danışır: "Aktyorluq üzrə oxumaq istəsəm də, evdən birmənalı şəkildə buna qarşı çıxdılar. Lakin tələbəlik illərində "Şən və hazırcavablar" komandası yarada bilməyimiz yolumun başlanğıcı oldu".

Rəmal ölkədaxili ali məktəb tələbələrindən ibarət komandalar arasında yarışmaların üçüncüsü olub, sonra Sumqayıtda gənclərlə birləşərək mədəniyyət evləri, özəl müəssisələrdə kiçikhəcmli tamaşalarda oynayıb. Ssenarini özləri yazıb, özləri quruluş verib və özləri də aktyor olublar.

İdeyanı türkiyəli Tolğa Çevikdən götürdüyünü deyən Rəmal nəinki Sumqayıtda, Azərbaycanda ilk improvizə teatrının gələcəyinə inanır və həvəslə onun formatından söz açır: "Burada köməkçi aktyor və aktrisalar tamaşaçılar arasından seçilməklə səhnə ilə tamaşaçı arasında təmas qurulur və tamaşaçı həm də müəllifə çevrilərək əyləncəni daha yaxşı formada yaşaya bilir".

Rəmal hesab edir ki, onun yaratmaq istədiyi yeni teatr tamaşaçı zövqünün təkmilləşməsi işində də sözünü deyə biləcək.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(10.01.2023)

Qış fəslində müəyyən xəstəliklərdən qorunmaq üçün təkcə isti geyinmək kifayət deyil, düzgün qidalanmaq da vacibdir. Bəs görəsən soyuq havalarda immun sistemimizi möhkəmləndirmək üçün  qida rasionumuza hansı meyvələri daxil etməliyik?

Heyva xüsusən də qışda xəstələndikdə ilk köməyə gələn meyvədir. Ağciyər vərəminə, ağız yaralarına yaxşı təsir edir və insana  gümrahlıq verir. Heyva dənələri sıx pektin ehtiva etdiyi üçün ishalın qarşısını almaq üçün qaynadılıb suyu içilə bilər. Bronxit, xronik öskürək və vərəm xəstəliklərinin müalicəsində istifadə edilir. Heyva damar sərtliyinə, qaraciyərin fəaliyyətinə yaxşı təsir edir, təzyiqi aşağı salır, öd kisəsinin işini nizamlayır. Heyva yarpaqlarını qaynadıb çay kimi içmək ürək ağrılarına yaxşı təsir edir, çünki sakitləşdirici xüsusiyyətə malikdir.

Qış meyvələrindən  C vitamini deposu olan kivi infeksiyalarla mübarizə aparmaq və dəri qurumasının qarşısını almaq üçün faydalıdır. Kivi immun sistemini gücləndirir, antioksidant təsiri ilə xərçəng xəstəliyinə qarşı faydalıdır. Xüsusən də qadınlarda  döş xərçəngi riskini azaldır.

Nar imunitet sistemini gücləndirdiyi üçün tez-tez yeyilməlidir. Fol turşusu, A və C vitamin tərkiblidir. Bundan başqa, selenium, maqnezium, fosfor kimi minerallarla zəngin olduğu üçün halsızlıq hiss etdikdə yeyilə bilər. Nar, xüsusən də tərkibindəki antioksidant sayəsində bədənin müdafiə sistemini gücləndirir. Aparılan araşdırmalarda nar suyunun dəri xərçənginə və kişilərdə prostat xərçənginə qarşı qoruyucu təsirə malik olması sübut edilib.

Bir çox  vitaminlər ilə zəngin olan banan, eyni zamanda, dəmir, kalium, natrium, yodla da zəngindir. Sümük möhkəmlənməsinə kömək etdiyi üçün uşaqların çox yeməsi məsləhətlidir. Lakin unutmayaq ki,  sinir sisteminin  sakitləşməsində də faydalı olan bananı həddən çox yesək qəbizlik problemilə qarşılaşa bilərik. Ürək əzələlərinin inkişafına kömək edən banan yodla zəngin olduğu üçün tiroid vəzinin normal fəaliyyətinə də yardım etməkdədir.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(10.01.2023)

Türkiyədə də bizdəki kimi başqalarının pullarını saymağı sevirlər. O cümlədən yeni parlayan müğənni Zeynəb Bastıkın "YouTube" kanalındakı proqramı ilə milyonlar qazandığı və hədsiz varlandığı iddia edilir. 

Bu səbəbdəndir ki, “YouTube-da qazandığım pulun miqdarını açıqlayacağam” deyə xəbəri bir meşə gün anons edən Zeynəb Bastık əsl ajiotaj yarada bilib və onun Maqazin proqramlarında açlqlamasını milyonlar gözləyib. Açıqlama isə hamının təəccübünə səbəb olub:

"Bir qəpik belə qazanmadım. Mahnıları "cover" şəklində oxuduğum üçün "Youtube"un ödədiyi bütün pul mahnıların hüquq sahiblərinə gedir. Mən ancaq konsertlərdən qazanıram".

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(10.01.2023)

Dələduzluq məqsədilə “Azərpoçt” MMC-nin adından yenidən saxta saytların yaradıldığı aşkarlanıb. Xüsusi Rabitə və İnformasiya Təhlükəsizliyi Dövlət Xidmətinin mətbuat xidməti əhaliyə bu barədə xəbərdarlıq edir. 

Belə ki, bu dəfə dələduzlar “Sual-cavab nəticəsində “Azərpoçt”dan 600 manat qazanmaq imkanı” adı ilə şirnikləndirici saxta kampaniya başladıblar. 

“Vətəndaşlar belə saxta kampaniyalara aldanmamaları, kart və fərdi məlumatlarını saxta saytlara əlavə etməmələri üçün reklam olunan kampaniyalara keçid zamanı səhifənin domen adını diqqətlə yoxlamalıdırlar. Vətəndaşlar belə saxta kampaniyalarla qarşılaşdıqda, kiberdələduzluq faktının analizi və yaradılmış saxta domenlərin zərərsizləşdirilməsi üçün Xidmətimizin CERT Mərkəzinə məlumat verə bilərlər”, - deyə qurumun mətbuat xidmətinin məlumatında qeyd edilib.

Şəkildə: Saxta Azərpoçt saytın Ana səhifəsi. 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(10.01.2023)

Milli Məclisin Mədəniyyət komitəsinin sədri Qənirə Paşayeva Asiya Parlament Assambleyasının (APA) hazırkı sədrinin müavini seçilib.

“Ədəbiyyat və İncəsənət” portalı AzərTAC-a istinadən xəbər verir ki, bu barədə Antalyada keçirilən Asiya Parlament Assambleyasının 13-cü plenar sessiyası qərar qəbul edib.

Xatırladaq ki, Türkiyə Böyük Millət Məclisinin sədri Mustafa Şəntop hazırda APA-nın sədridir. 

Komitənin sədri Qənirə Paşayeva AZƏRTAC-a açıqlamasında əminliklə bildirib ki, Asiya Parlament Assambleyası müasir dünyadakı qlobal problemlərin həlli istiqamətində beynəlxalq ictimaiyyətə faydalı çağırışlar edən, yüksək nəticələr qazanmağa potensialı olan qurumdur. Azərbaycan bu platformanın imkanlarından geniş şəkildə istifadə edərək sülh və inkişaf prinsipində hamı üçün faydalı olan əməkdaşlıq münasibətlərinə yeni töhfələr vermək niyyətindədir.

«Ədəbiyyat və incəsənət”

(10.01.2023)