“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı statusman Hümbət Həsənoğlunun növbəti aforizmlərini təqdim edir

1.İnsan dili ilə ifadə edə bilmədiyini, adətən, sifətinin ifadəsilə çatdırmağa çalışır.

2.Ağıl ona görə lazımdır ki, mürəkkəb düşünüb, sadə çatdırasan.

3.“Yox”u sığallamaqla “hə”yə çevirmək olur.

4.Ömür uzundur, səbir etməyə məcburuq.

5.Güzgünün sehri ondadır ki, o, sənə həm xoşbəxtliyinin, həm də bədbəxtliyinin səbəbkarını eyni vaxtda göstərir.

6.Xoşbəxtliyə gedən yol öz bədbəxtliyini görməzliyə vurmaqdan keçir.

7.Vaxtın dəyərini onu dəyərləndirən bilər.

8.Yaxşılığa gedən bütün yollar yaxşı 

fikirlərdən keçir.

9.Uğur yiyələri niyyətlərini deməzlər, əməllərini göstərərlər.

10.“Qadınlara bələdəm” deyən kişi hələ özünə bələd deyil.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(26.04.2023)

Dünyada çox az ölkə XX əsrin məşhur rəssamlarından olan dahi Salvador Dalinin orijinal əsərlərinin sərgisini nümayiş etdirmək şərəfinə nail olmayıb. Azərbaycan bunu da edir! Bu gün Heydər Əliyev Mərkəzində Salvador Dalinin “Sürrealizm mənəm” adlı sərgisi açılacaq. 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, Salvador Dalinin Azərbaycanda ilk dəfə təqdim olunacaq əsərləri sırasında rəssamın qrafik əsərləri, şüşədən və bürüncdən hazırlanan heykəltaraşlıq nümunələri nümayiş olunacaq. 

Heydər Əliyev Mərkəzində təqdim olunacaq əsərlər dünyada Salvador Dalinin orijinal işlərindən ibarət olan ən böyük kolleksiyalardan biridir. 

Düşünürük ki, dahi ispan rəssamını oxucularımıza daha yaxından tanıtmağımız yetərli olacaq. Salvador Dali 11 may 1904-cü ildə İspaniyanın şimalındakı Jerona əyalətinin Fiqeras şəhərində notarius ailəsində anadan olub. O, milliyyətcə katalon idi, özünü bu keyfiyyətdə dərk edirdi və bu özəlliyində israr edirdi.

Uşaqlıqda Dali çevik, lakin təkəbbürlü və idarəolunmaz uşaq idi. Bir gün o, bazarda şirniyyat üçün dava saldı, ətrafa camaat toplaşdı və polislər dükan sahibindən siesta zamanı mağazanı açmağı və oğlana şirniyyat verməsini istədi. O, öz şıltaqlığına və simulyasiyasına nail olur, həmişə fərqlənməyə və diqqəti cəlb etməyə çalışırdı.

Çoxsaylı komplekslər və fobiyalar  - məsələn, çəyirtkə qorxusu   - onun adi məktəb həyatına qarışmasına, uşaqlarla adi dostluq və rəğbət bağları qurmasına mane oldu, lakin hər bir insan kimi, duyğusal aclıq hiss edərək, emosional olmağa çalışdı. uşaqlarla hər hansı bir şəkildə təmasda olmaq, komandalarına öyrəşməyə çalışmaq, əgər yoldaş rolunda deyilsə, başqa bir rolda, daha doğrusu bacardığı yeganə rolda - şokedici və yaramaz bir uşaq kimi qəribə , ekssentrik, həmişə başqalarının fikirlərinə zidd hərəkət edən biri olub o. Məktəb şans oyunlarında uduzduqda, o, qalib gəlmiş kimi davranırdı. Bəzən səbəbsiz yerə dava edirdi.

1921-ci ildə 47 yaşında anası döş xərçəngindən öldü. Dali üçün bu faciə idi. Elə həmin il San Fernando Akademiyasına daxil oldu. İmtahan üçün hazırladığı rəsm baxıcıya çox kiçik göründü, bu barədə atasına, o da öz növbəsində oğluna xəbər verdi. Gənc Salvador bütün rəsmləri kətandan sildi və yenisini çəkmək qərarına gəldi. Yekun qiymətləndirməyə cəmi 3 gün qalmışdı, lakin gənc işdə tələsmirdi ki, bu da uzun illərdir ki, öz qəribəliklərindən əziyyət çəkən atasını çox narahat edirdi. Sonda gənc Dali rəsmin hazır olduğunu söylədi. Müəllimlər son dərəcə yüksək bacarıqlarına görə istisna edərək gənc eksantriki akademiyaya qəbul etdilər.

1922-ci ildə Dali istedadlı gənclər üçün Madriddəki tələbə yataqxanasına köçdü və təhsilinə başladı. Bu zaman Dali Luis Bunuel, Federico Garcia Lorca, Pedro Garfias ilə tanış oldu. Freydin əsərlərini həvəslə oxudu. 

Rəsmdə yeni cərəyanlarla tanış olduqdan sonra Dali kubizm və dadaizm üsullarını sınaqdan keçirdi. 1926-cı ildə müəllimlərə qarşı təkəbbürlü və laqeyd münasibətinə görə Akademiyadan xaric edildi. Elə həmin il o, ilk dəfə Parisə getdi və burada Pablo Pikasso ilə tanış oldu. Öz üslubunu tapmağa çalışaraq, 20-ci illərin sonunda Pikasso və Joan Mironun təsiri altında bir sıra əsərlər yaratdı. 1929-cu ildə Buñuel ilə birlikdə "Andalusiya iti " sürrealist filminin yaradılmasında iştirak etdi .

Sonra o, əvvəlcə şair Pol Eluardın həyat yoldaşı olan gələcək həyat yoldaşı Qala ilə tanış oldu. Salvadorla yaxınlaşan Qala həyat yoldaşı ilə yaşamaqda davam edirdi,

bu cür gəlişmələr o zamanlar Dalinin, Eluardın və Qalanın fırlandığı o bohem dairələrində məqbul görünürdü. Dostunun həyat yoldaşını həqiqətən oğurladığını anlayan Salvador onun portretini “təzminat” kimi çəkdi.

Dalinin əsərləri sərgilərdə nümayiş olunur, o, populyarlıq qazanırdı. 1929-cu ildə o, André Breton tərəfindən təşkil edilən Sürrealist qrupa qoşuldu. Şəxsi həyatda isə o, həqiqətın heç bir proqnoza uyğun gəlmirdi. 

Rəssamın ailəsinin Qalaya düşmən münasibəti, bununla bağlı münaqişələr, qalmaqallar, eləcə də kətanlardan birində Dalinin yazdığı “Bəzən anamın portretinə ləzzətlə tüpürürəm” yazısı ona gətirib çıxardı  ki, ata oğlunu söyüb evdən qovdu.

Rəssamın təxribatçı, qəzəbli və dəhşətli hərəkətləri heç vaxt hərfi mənada və ciddi qəbul edilməyə dəyməzdi: o, yəqin ki, ölmüş anasını incitmək istəmirdi və bunun nəyə gətirib çıxaracağını belə bilmirdi. Ola bilsin ki, o, belə bir küfr hərəkəti ilə özündə stimullaşdırdığı hiss və təcrübə silsiləsi yaşamaq istəyirdi. Bu hiylə sevimli həyat yoldaşının xatirəsini diqqətlə saxlayan atası ilə güclü mübahisəyə səbəb oldu. Cavab olaraq, qəzəbli Salvador Dali atasına zərfdə spermasını qəzəbli bir mətnlə məktubla göndərdi: "Sənə borcum yalnız budur". Daha sonra, 1934-cü ildə Qala ilə rəsmi nikaha girdi. Elə həmin il o, ilk dəfə ABŞ-a səfər etdi. 

1936-cı ildə İspaniyada vətəndaş müharibəsi başlayandan sonra Dali solçu sürrealistlərlə mübahisə etdi və qrupdan qovuldu. Salvador praktiki olaraq apolitik idi və hətta onun monarxist baxışları belə ciddi qəbul edilmədi.

1933-cü ildə Dali Lenin şəklində İsveçrə xalq qəhrəmanını böyük omba ilə təsvir etdiyi " Uilyamın tapmacası " tablosunu çəkdi . Dali Freydə görə İsveçrə mifini yenidən düşündü : Tell uşağını öldürmək istəyən qəddar ata oldu. Atasından ayrılan Dalinin şəxsi xatirələri qat-qat idi. Lenin isə kommunist düşüncəli sürrealistlər tərəfindən mənəvi, ideoloji ata kimi qəbul edilirdi. Rəsmdə hədsiz valideyndən narazılıq, yetkin şəxsiyyətin formalaşması istiqamətində atılan addım təsvir olunub. Lakin sürrealistlər rəsmləri hərfi mənada, Leninin karikaturası kimi qəbul etdilər və bəziləri hətta kətanı məhv etməyə çalışdılar.

1937-ci ildə rəssam İtaliyaya səfər etdi və İntibah dövrünün əsərlərinə heyran qaldı. Onun öz əsərlərində insan nisbətlərinin düzgünlüyü və akademikliyin digər xüsusiyyətləri hakim olmağa başladı. Sürrealizmdən uzaqlaşmasına baxmayaraq, onun rəsmləri hələ də sürrealistik fantaziyalarla doluydu. Sonralar Dali özünə sənətin modernist deqradasiyadan xilas olmasını aid etdi, bu da öz adını onunla əlaqələndirdi, çünki Salvador ispan dilində " Xilaskar” deməkdir.

1939-cu ildə Andre Breton Dalini və onun işinin kommersiya komponentini ələ salaraq onun üçün "Avida Dollars" anaqram ləqəbi ilə çıxış etdi. Bretonun zarafatı dərhal böyük populyarlıq qazandı, lakin Bretonun kommersiya uğurunu çox üstələyən Dalinin uğuruna xələl gətirmədi.

İkinci Dünya Müharibəsinin başlaması ilə Dali Qala ilə birlikdə 1940-1948-ci illərdə ABŞ -a getdi.

1942-ci ildə o , "Salvador Dalinin gizli həyatı" adlı qondarma tərcümeyi -halını nəşr etdirdi. Onun ədəbi səyləri, sənət əsərləri kimi, kommersiya baxımından uğurlu oldu. O, Walt Disney ilə əməkdaşlıq etdi. Disney Dalini kinoda istedadını sınamağa dəvət etdi, lakin Salvadorun təklif etdiyi sürrealist "Destino" cizgi filminin layihəsi kommersiya baxımından yararsız hesab edildi və onun üzərində iş dayandırıldı. Dali rejissor Alfred Hitchcock ilə də işlədi və Spellbound filmindəki yuxu səhnəsi üçün dekorasiya yaratdı. Lakin kommersiya baxımından filmdə səhnə qısaldıldı və onun işi effektsiz hesab edildi.

İspaniyaya qayıtdıqdan sonra Dali əsasən Kataloniyada yaşayırdı .

1958-ci ildə İspaniyanın Girona şəhərində o, Qala ilə rəsmi olaraq evləndi .

1965-ci ildə Parisə gələrək əsərləri, sərgiləri və çılğın hərəkətləri ilə bu şəhəri fəth etdi. Qısa filmlər çəkir, sürreal fotoşəkillər çəkirdi. Filmlərdə o, əsasən əks baxış effektlərindən istifadə edir, lakin məharətlə seçilən mövzular (axan su, pilləkənlərdə sıçrayan top), maraqlı şərhlər, rəssamın aktyorluğunun yaratdığı əsrarəngiz ab-hava filmləri qeyri-adi arthouse nümunələri edirdi. Dali reklamlarda rol alırdı və hətta bu cür kommersiya fəaliyyətlərində də özünü ifadə etmək fürsətini əldən vermirdi. Televiziya tamaşaçıları uzun müddət şokolad reklamını xatırlayacaqlar, bu reklamda sənətçi barın bir parçasını dişləyir, bundan sonra bığları eyforik ləzzətlə burulur və o, bu şokoladdan dəli olduğunu söyləyir.

Rəsaamın Qala ilə münasibətləri olduqca mürəkkəb idi. Bir tərəfdən, Qala münasibətlərinin əvvəlindən onu təbliğ edir, rəsmləri üçün alıcılar tapır, onu 20-30-cu illərin əvvəllərində kütləvi tamaşaçılar üçün daha başa düşülən əsərlər yazmağa inandırırdı. Rəsmlər üçün sifariş olmadıqda, Qala ərini məhsul markaları, kostyumlar hazırlamağa məcbur edirdi. Onun güclü, qətiyyətli təbiəti zəif iradəli sənətkar üçün çox lazım idi. Qala ərinin emalatxanasında hər şeyi qaydasına saldı, səbirlə qatlanan kətanları, boyaları, Dalinin düşünmədən səpələdiyi suvenirləri qaydaya salırdı. 

Digər tərəfdən isə Qala daima kənarda kişilərlə münasibət qururdu, ərinə xəyanət edirdi. Artıq sonrakı illərdə həyat yoldaşları tez-tez mübahisə edirdi, Dalinin sevgisi daha çox vəhşi bir ehtiras idi və Qalasız yaşaya bilmirdi. 

1968-ci ildə Dali ərindən ayrı yaşaması və özünün yalnız arvadının yazılı icazəsi ilə ziyarət edə biləcəyi Pubol qalasını Qala üçün satın aldı.

1981-ci ildə Dalidə Parkinson xəstəliyi inkişaf etdi. Amma sevimli Qalası daha tez, 1982-ci ildə vəfat etdi. 

Bu, Daliyə çox ağır təsir göstərdi və onun həyata bağlılığını azaldı. Həmin dövrdə Dali Fiqerasdan köçərək Qala üçün aldığı Pubol qəsrində yaşamağa başladı. 1984-cü ildə onun yataq otağında müəmmalı şəkildə yanğın baş verdi. Bəziləri bunu Dalinin intihar cəhdi kimi qiymətləndirirlər. Lakin xidmətçiləri onu xilas edə bildilər.

Bundan sonra o, yenidən Fiqerasa qayıtdı və ömrünün qalan hissəsini öz adını daşıyan teatr-muzeydə yaşadı. 

1988-ci ilin noyabrında Dali infarkt keçirdi və xəstəxanaya yerləşdiridi. Dekabrın 5-də Kral Huan Karlos onu ziyarət etdi. Salvador Dali 23 yanvar 1989-cu ildə öz teatr-muzeyində çox sevdiyi "Tristan və İzolda" operasını dinləyərkən ürək çatışmazlığından vəfat etdi. 

Dali həyatı boyunca 1500-dən çox rəsm əsəri çəkmiş, onlarla heykəllə bərabər, daş üzərində müxtəlif səpkili əsərlər yaratmış, kitab illüstrasiyaları, teatr dekorları və kostyumların müəllifi olmuşdur. 1994-cü ildə İstanbulda Art Fair sərgisində və 2001-ci ildə Brüsseldə beynəlxalq Kunstbeurs sərgisində azərbaycanlı rəssam Sakit Məmmədovla birlikdə də onun rəsm əsərləri sərgilənmişdir.

İndi də Dalinin rəsmləri Bakıya gəlir. Əlbəttə ki, çox böyük hadisədir.

Qeyd edək ki, sərgi oktyabrın 8-dək davam edəcək.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(26.04.2023)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının daimi müəllifi Elman Eldaroğlu bu dəfə kulturoloq Fuad Axundov barədə bizlərə bilgilər verir

Bəli, Fuad Axundov çox maraqlı adamdır. Bakının keçmişi haqqında zəngin məlumatı var…

Deyir ki:- “İlk opera müğənnisi Şövkət Məmmədova Avropada təhsil almaq üçün Hacı Zeynalabdin Tağıyevə müraciət edir və maddi dəstək alır. Amma təhsilini bitirməyə az qalmış Hacı onu maddi yardımdan məhrum edir. Səbəbi isə Şövkət xanımın Milanda oxuyanda mühəndis Yakov Lyubarskiylə eşq yaşaması olur. Hacı da;- “Səni ora bunun üçün göndərməmişdim” - deyib maddi yardımını kəsir. Amma Üzeyir bəyin təşkil etdiyi benefisdə, gənc xanımın - Şövkətin konsertlərində iştirak edir və ona qərənfillərlə dolu səbət göndərirdi. Bütün bunlar qoçuların səhnəyə güllə atdığı, papağı üçün ayrıca bilet aldığı zamanda baş verirdi...”

Fuad Axundov 1968-ci ildə dünyaya gəlib. Orta təhsilini başa vurandan sonra, 1986-1988-ci illərdə SSRİ Silahlı Qüvvələrində xidmət göstərib. 1989-1990-cı illərdə Bakı şəhərində Respublika Narkoloji Dispanserində xəstəxana işçisi kimi çalışıb. 1992-ci ildə Norveçin Oslo şəhərindəki yay məktəbində təhsil alıb. 1992-1993-cü illərdə Bakıda 189 saylı məktəbdə rus dili və ədəbiyyatı və ingilis dilini tədris edib. 1993-cü ildən 2006-cı ilə qədər İnterpolun Milli Mərkəzi Bürosunun əməkdaşı, polisin baş leytenantı olub və s..

Pərvin adlı bir jurnalist xanım “525-ci qəzet”də yazır ki;- “Fuad Axundov qadın üçün məhrumiyyətlərin var olduğu bir mühitdən, zəmanədən danışanda ilk heykəltaraş Zivər Məmmədovanın adını xüsusi qeyd edir. Üzeyir bəyin heykəli yadınızdadırmı? Konservatoriya önündə əyləşmiş dahiyə uşaqlığımdan baxıram... Hamımız baxırıq. Müəllifi də heykəltəraş Tokay Məmmədovdur, Zivər xanımın oğludur. Və Fuad Axundov Zivər xanımın fotoları vasitəsiylə açıqlayır ki, Üzeyir bəyi oturan yerdə “heykəlləşdirmək” ideyası ona məxsus imiş. Sadəcə çoxlarının qadına inamı olmadığı üçün bu ideyanı Tokay Məmmədov gerçəkləşdirə bilib. Və bunun özündə də xalqımıza xas əbədi bir xasiyyət, yanaşma var. Sənətində yarada bilməyən qadınlar, övladlarını YARADIBlar, onların yetişməsi, böyüməsi üçün çalışıblar…”

Bəli, Fuad Axundov həm də məzmunlu adamdır. Tez-tez fərqli layihələr həyata keçirərək məktəblilərlə, o cümlədən müxtəlif kateqoriyaya aid olan insanlarla görüşür. Bir də görürsən ki, Bakı küçələrində bir qrup insanı ətrafına toplayıb nədənsə söhbət edir…

Yeri gəlmişkən, mayın 14-də, axşam saat 8-də, Opera studiyasında Fuad Axundovun yaradıcılıq gecəsi keçiriləcək. “Bakı sevgi hekayələrində” adlandığı bu tədbirdə iştirakınız yubiliyara gözəl hədiyyə olar. Axı bir neçə gün öncə Fuad bəy 55 yaşını qeyd edib.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(26.04.2023)

 “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı “Aktual mövzular” rubrikasında bu dəfə gənc oğlanların ailə həyatı qurmağı hansı səbəbdən ləngitmələri barədə danışacaq. Rubrikanı Kənan Məmmədli aparır. Bu dəfə mövzumuz məktəblərdəki psixoloq ştatında əyləşənlərdir. Onların bəziləri həqiqətən də psixoloqluq edir, yeni yetişən nəslə dəstək olmağa çalışır. Bəziləri isə yalnız maaşdan maaşa gözə görünür.

Hamımıza açıq-aşkar məlumdur ki, Azərbaycanda adı olub, özü olmayan bir çox ştatlar var. Bunlardan biri də məktəb psixoloqlarıdır. Ölkədə elə məktəblər var ki, orada bu vəzifəni icra edən şəxslərin adları yalnız kağız üzərində gedir. Lakin elə məktəblər də var ki, bu sahə üzrə çalışan psixoloqlar var, amma onların fəaliyyəti sıfıra bərabərdir.

Məktəb psixoloqları əslində hansı işləri görməli, hansı proseslərdə iştirak etməlidir?

Psixoloq Fərqanə Mehmanqızı bildirir ki, məktəb psixoloqları direktor müavini səviyyəsində olmalıdır.

"Psixoloq istədiyi vaxt siniflərə girib müəllimlərin dərs zamanı psixoloji vəziyyətinə, uşaqlarla münaibətinə baxmalı, uşaqların müəllimlə, sinif yoldaşları ilə rəftarlarında müşahidələr aparmalıdır. Bunları izləməli, qeyd etməli, protokollaşdırmalıdır. Uşaqların öz aralarında və ya uşaqlarla müəllim arasında insident yaranarsa, bunu öz üzərinə götürməli, kömək etməlidir. Psixoloq bütün kollektivin ruh halını nəzərə alan bir insandır. Amma bəzi valideynlər var ki, bundan istifadə edirlər. Hər bir şeyi məktəbin, psixoloqun üzərinə yıxırlar. Psixoloq tərbiyyəçi deyil. O, porblemi görməli və valideyni, müəllimi, direktoru xəbərdar etməlidir. Əgər problem onu aşarsa, valideyni və şagirdi psixoloq, psixiatr yanına yönləndirməlidir. Bütün məktəblərin psixoloqu olmalı, valideynlər daimi psixoloqla kontaktda olmalıdırlar. Eləcə də valideyn iclaslarında digər müəllimlər kimi psixoloqlar da iştirak etməlidir. Bir neçə ay ərzində apardıqları müşahidələri valideynlərlə bölüşməlidirlər".

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(25.04.2023)

Bəzən jurnalist müsahibindən söz ala bilmir. Necə edəsən ki, müsahibin danışsın? “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı tanınmış tənqidçi Əsəd Cahangirlə “Ustad dərsləri” rubrikasını təqdim edir. Burada Əsəd Cahangirin müxtəlif illərdə götürdüyü ən maraqlı müsahibələr tarixi ardıcıllıqla təqdim olunur. Yasin Qarayevlə müsahibə 14.05.1998 tarixində götürülüb.

“ƏN BÖYÜK REJİSSOR ALLAHIN ÖZÜDÜR”

Mən onu uşaqlıqda “Komediyalar aləminə səyahət”, “Səhər görüşləri” və digər televiziya proqramlarındakı şən, baməzə, komik obrazlarından tanıyırdım. Yadımdadır ki, Gənc Tamaşaçılar Teatrı Süleyman Sani Axundovun unudulmaz “Tamahkar” komediyası ilə kəndimizə qastrola gəlmişdi. Bu komediyada Yasin Qarayevin oynadığı qulluqçu Qulu rolu tamaşaçılarda böyük rəğbət doğururdu. Öz ağasına sədaqətli, namuslu, dürüst adam olan Qulu haqsız ittihamlara tuş gəlir, ağa tərəfindən evdən qovulur, amma finalda yenə də ağasına dəstək durur, onun evindən pulların oğurlanmasına mane olurdu.

         Özünün dediyinə görə, Yasin eyni münasibəti bütün varlığı ilə bağlı olduğu teatrdan da görüb. O bütün həyatını teatra həsr edib, əvəzində ana teatrdan özünə etinaszlıq görüb. Lakin, bu, istedadlı aktyorun teatra olan məhəbbətinə kölgə sala bilməyib.

Müsahibimiz Gənc Tamaşaçılar Teatrının aktyoru, Əməkdar artist, sevimli sənətkarımız Yasin Qarayevdir.

-Sizin 70-ci illərdəki çıxışlarınız o qədər parlaq, gözqamaşdırıcı idi ki, çoxları Əlağa Ağayev və ya Hüseynağa Sadıqov kimi bir komik olacağınızı gözləyirdi. Sizcə, buna nail ola bilmisinizmi?

-(könülsüz) Yox... Sizin dediyiniz vaxtdan sonra teatrımızın binası 12 illiyə təmirə bağlandı. Biz o vaxt ona nail olduq ki, teatr özü bağlanmadı. Sonra “Muskomediya” da eyni duruma düşdü. Amma onlar teatrı saxlaya bilmədilər: Səyavuş getdi Dram Teatrına; Hacıbaba öz teatrını yaratdı, Nəsibə xanım səhhəti ilə bağlı səhnədən uzaqlaşdı.

-Deyirlər, Nəsibə xanım sizin kurs yoldaşınız olub...

-(canlanır) Olub. O vaxt İncəsənət İnstitutunun rektoru Rahib Əliyev istəyirdi ki, Nəsibə xanım Musiqili komediya fakültəsinə rəhbərlik etsin. Buna görə ona diplom vermək istəyirdi. 1967-73-cü illərdə Nəsibə xanım mənimlə bir kursda oxuyub.

-O illərdən yadınızda nə qalıb?

-Elmi kommunizmdən dövlət imtahanı verirdik. Bizdən daha çox Nəsibə xanım həyəcan keçirirdi. İnsafən, belə fənlərə görə Nəsibə xanıma əziyyət verməzdilər. O özü nəsə cavab vermək istəyirdi. Rəşidə adlı bir qız var idi, ondan kitabı alıb verdim Nəsibə xanıma ki, biletin cavablarına baxsın. Nəsibə xanım institutu bitirəndən sonra məni gətirdi Musiqili Komediya Teatrına. O vaxt yaxşı səsim var idi. Şəmsi Bədəlbəyli və Tofiq Quliyevi görəndə məni bir qorxu bürüdü “Üzüyümün qaşı füruzədəndir” mahnısını oxumalı idim, oxuya bilmədim. Şəmsi müəllim məni xora götürmək istədi, razı olmadım. Gəldim Gənc Tamaşaçılar Teatrına.

-Nə vaxtsa, bu teatrı tərk etmək fikriniz olubmu?

-İki il əvvəl Səyavuş Aslan məni Musiqili Komediya Teatrına dəvət etdi. Getmədim. Hara gedim? Axı, mən ömrümün 25 ilini bu teatrda keçirmişəm. Ömürdən pay olmaz, axı (siqaret çıxarıb yandırır). Dərdimi təzələdin. Fikirləşirəm ki, bu 25 ildə Ağakişi mənə nə verdi?

-Bəyəm Ağakişi Kazımov 25 ildir ki, sizin teatrda rejissorluq edir?

-Yox, o, teatrın pis vaxtlarında aradan çıxıb, hər şey yoluna düşəndə yenidən qayıdıb.

-Sizə rol verməyib?

- Verib, sadəcə onun hazırladığı tamaşalar məni qane etmir. Mənim bu teatrda ilk rolum “Komsomol” poemasında Cəlal olub. İndi “sexovşik”dən tutmuş polis rəisinə qədər kimin istəyirsən, “pyesi” teatra ayaq açıb. Gənc Tamaşaçılar çevrilib eksperiment teatrına. Tamaşanın hazırlanmasına beş-altı ay zəhmət çəkirik, tamaşaçılar cəmi bir-iki dəfə gəlir, sonra zal qalır boş. Tamaşanı qatlayıb qoyurlar palazın altına.Həmişə də deyir ki, Gülşənlə Yasin mənimlə işləmək istəmirlər. Əli Səmədovun “Ağ div, qara div” əsərində mənə rol verib  -  Cırtdan. Bəyəm, mənim Cırtdan oynayan vaxtımdır?

-Deməli, öz aktyor taleyinizdən narazısınız.

-Bəli. Bir də taleyimə düşən Ağakişi Kazımovdan. Gələn il teatrın 70 illiyidir. Bu teatrda nə qədər tamaşalar olub. Birini bərpa eləmək nə şətin işdir ki? Yoxsa, “Ayı meşədən qaçdı” ilə 70 illiyə getmək olar? Qəzetlərdən birində demişəm ki, Ağakişinin tamaşalarından bozbaş iyi gəlir. İnciyib. Bozbaşın nəyi pisdir ki? Motal pendiri deməmişəm ki?

-1991-ci ildən Əməkdar artistsiniz. Fəxri ad aktyora nəsə verir?

-Heç nə vermir, əksinə, alır. Nə etmişəmsə, ad alana qədər etmişəm. Ad alandan sonra elə bil dövranım döndü.

-İndiyədək nə qədər rol oynamısınız və bunlardan hansı sizə daha doğmadır?

-50-60 rol oynamışam. “Tamahkar”da Qulunu, “Qız atası”nda Nəroğlanı daha çox sevirəm. Məni populyarlaşdıran o vaxtlar televiziyanın “Səhər görüşləri”, “Komediyalar aləminə səyahət”, “Necəsən, gənc dost”, “Xoş gördük, tələbə”, “Birimiz və hamımız”, “Sabahın ustaları” kimi verilişləri olub.

-Ürəyinizdə qalan obraz varmı?

-Teatrımızda iki ağanın bir nökəri” adlı tamaşa göstərilirdi. Burdakı Trufaldino obrazını gözəl aktyorumuz, rəhmətlik Hüseynağa Sadıqov oynayırdı. O həmişə mənə deyərdi ki, bu əsəri səhnəyə qoyacam, Trufaldinonu da sənə verəcəm, qismət olmadı. İndi daha gecdir, yaş o yaş deyil.

-Sənət həyatınızda ən ağır gün nə vaxt olub?

-Tamaşasız, rolsuz qaldığım son üç ilin bütün günləri. Televiziya olmasaydı, bəlkə də, ürəyim partlayardı. Sağ olsunlar, Mailə Muradxanlı və rejissor Məhərrəm Bədirzadəni. “Gəlin birlikdə gülək” proqramı ilə hər ay bir rayonda oluruq.

-Son vaxtlar nə üzərində işləyirsiniz?

-Anarın senarisi əsasında, rejissor Ramiz Mirzəyevin çəkdiyi “Nigarançılıq” televiziya filmində çəkilmişəm.

-Sizcə, Yasin necə adamdır?

-Tez inciyən, tez də barışandır. Xəyalpərvərdir. Utancaqlığı da var. Gənc yaşlarında hətta aydan da utanardı. Ayın təmizliyi qarşısında xəcalət çəkərdi.

-Ən yaxın dostunuz kimdir?

-Müğənni Məhəbbət Kazımov. O həm də mənim üçün bir nömrəli oxuyandır. Bu sözlərimi eşidən Vaqif Əsədov mənimlə razılaşmırdı. Deyirdi ki, bəs, Alim? Vaqifi apardım Məhəbbətin yanına. Xahiş etdik, bir mahnı oxudu. Elə ürəkdən oxuyurdu ki, deyirdin, bəs indicə ürəyi partlayacaq. Vaqif özünü saxlaya bilməyib ağladı. Dedi ki, başına dönüm, Məhəbbət, bir az ehtiyatlı ol...

-Dostluğun əsasında, sizcə, nə durur?

-Mən Məhəbbətin sənətini çox sevirəm, alicənablığını sevirəm. Biz həm də onunla bilrlikdə işləyirik. Mən onun konsert proqramlarının aparıcısıyam. Rusiyanın müxtəlif şəhərlərinə qastrola gedirik.

-Qibtə etdiyiniz aktyor varmı?

-Mənim bizim aktyorlara daha çox yazığım gəlir.

-Oynadığı rollarda aktyotun taleyinə bir işarə varmı?

-Mənə elə gəlir ki, var. Rol alınanda hiss edirəm ki, neçə il əvvəl baş vermiş hadisələr gəlib beynimdən keçir.

-Bəzi filosoflar teatrda “şeytanilik” görürlər...

-Çox dərinə gedirsən, fikrim çözələnir. Ən böyük rejissor elə Allahın özüdür. Bu boyda tamaşanı qurub, rəssamı da, bəstəkarı da, dramaturqu da özüdür.

-Şekspir deyirdi ki, dünya bir teatr, insanlar bir aktyordur, Yasin Qarayev həyatda necə rol oynayıb?

-Çox bəsit bir rol. İşə gələndə yolpulu da tapa bilmirəm.

-Yasin adının məsuliyyətini hiss edirsiniz?

-İnstitutda bizə dərs deyən Müxlis Cənizadə məni ayağa qaldırıb soruşdu ki, adının mənasını bilirsənmi? Dedim ki, Quran surəsidir. Dedi ki,  “yasin”  sözü “Allahın sədası” deməkdir. 70 il idi ki, Allahdan uzaq düşmüşdük. Onun səsini-sədasını eşitmirdik. Başımıza gələn bəlalar yəqin ki, buna görədir.

-Tәsәvvür edin ki, seһrli xalçaya minib, başqa planetә gedirsiniz. Sizә özünüzlə yalnız bir şey götürmәyә icazә verirlәr. Nәyi seçәrdiniz?

-Ən yaxın dostlarımı.

 “Ədəbiyyat və incəsənət”

(26.04.2023)