Super User
Bakıda “İspaniya və Latın Amerikası ədəbiyyatı bayramı” keçirilib
Dövlət Tərcümə Mərkəzində son illər İspaniya və Latın Amerikası ədəbiyyatı üzrə tərcüməsi və nəşri ərsəyə gətirilmiş kitabların təqdim edildiyi “İspaniya və Latın Amerikası ədəbiyyatı bayramı” adlı bədii-musiqili mərasim keçirilib.
Tərcümə Mərkəzindən AzərTAC-a bildirilib ki, tədbirdə Azərbaycan dilinə tərcümə olunan əsərlərdən səsləndirilən parçalarla yanaşı, İspaniya və Latın Amerikası ölkələrinin milli musiqi və rəqsləri, eləcə də milli mətbəxləri təqdim olunub.
Mərasimdə çıxış edən Mərkəzin İdarə Heyətinin sədri, Xalq yazıçısı Afaq Məsud bildirib ki, Mərkəzi İspaniya və Latın Amerikası coğrafi baxımdan uzaq olsa da, ruhi, mənəvi cəhətdən hədsiz doğmadır. O, həmçinin bu ədəbiyyata Azərbaycanda olan sevgi və maraqdan danışıb. Xalq şairi Ramiz Rövşən İspaniya və Latın Amerikası ədəbiyyatının dünya ədəbiyyatına böyük təsir qüvvəsindən, Azərbaycan dilində ərsəyə gətirilən əsərlərin bədii tərcümə keyfiyyətindən söz açıb.
İspaniya və Latın Amerikası ölkələrinin rəsmi təmsilçiləri – Argentina, Çili, İspaniya, Kolumbiya, Kuba, Meksika, Venesuelanın səfirləri və müvəqqəti işlər vəkilləri Mərkəzin İspaniya və Latın Amerikası ədəbiyyatının Azərbaycanda tanıdılması istiqamətində gördüyü işlərin əhəmiyyəti barədə məlumat verib.
Onlar bəşəri simaların əsərlərinin tərcüməsinə və nəşrinə geniş yer ayrılmasını yüksək dəyərləndiriblər.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(24.05.2024)
Unudulmazlar unudulmayacaq!
“BÜLBÜLÜN QONAQLARI" RUBRİKASINDA SƏİD RÜSTƏMOV YAD EDİLİB
Bülbülün Memorial Muzeyinin təqdim etdiyi "Bülbülün qonaqları" rubrikası çərçivəsində növbəti dəfə Azərbaycan bəstəkarlıq məktəbinin görkəmli nümayəndəsi, Xalq artisti Səid Rüstəmov yad edilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalına muzeydən verilən məlumata görə, tədbiri giriş sözü ilə açan muzeyin direktoru Fərqanə Cabbarova Bülbül və Səid Rüstəmovun yaradıcılıq əlaqələrindən söhbət açıb. O, Səid Rüstəmovun 1932-ci ildə Bülbülün yaratdığı Elmi Tədqiqat Musiqi Kabinetindəki fəaliyyətindən, xalq mahnı və rəqslərinin, aşıq mahnılarının nota köçürülməsində göstərdiyi xidmətlərdən bəhs edib.
Tədbirdə bəstəkarın adını daşıyan 13 nömrəli uşaq musiqi məktəbinin şagirdləri və Bülbül Vokal Məktəbinin tələbələrinin iştirakı ilə Səid Rüstəmovun "İntizar", "Alagöz", "Hardasan", "Bahar olsun", "Qaytağı", "Oxu tar", "Qurban adına", "Sərhədçilər marşı", "Fasilə marşı" əsərləri səsləndirilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(24.05.2024)
“YAŞAT” Fondu tərəfindən dəstək tədbirləri davam edir
“YAŞAT” Fondu tərəfindən müalicə və psixoloji dəstək xərclərinin ödənilməsi istiqaməti üzrə işlər davam etdirilir.
Şəhidimiz Kinyaz Orucov Zirəddin oğlunun anası Dürdanə Orucovaya müayinə zamanı sağ gözünə mirvari suyu və torlu qişanın total regmatogen qopması diaqnozu təyin olunub.
“Katarakta”, “Vitreoektomiya” və “Pnevmoetinopeksiya” əməliyyatları icra olunub. “Pnevmoetinopeksiya” əməliyyatı İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyinin icbari tibbi sığorta üzrə xidmətlər zərfində yer almadığından xərclər “YAŞAT” Fondu tərəfindən qarşılanıb. Bu barədə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalına “YAŞAT” Fondundan məlumat verilib.
“YAŞAT” Fondunun hesabatları və xərclənən vəsaitlərlə bağlı ətraflı məlumatı yashat.gov.az rəsmi internet saytının "Hesabatlar" (https://yashat.gov.az/report/tableau) bölməsindən əldə edə bilərsiniz.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(24.05.2024)
Fazil Mustafa Telli Pənahqızını 70 illik yubileyi ilə bağlı təbrik edib
Milli Məclisin Mədəniyyət Komitəsinin sədri Fazil Mustafa Azərbaycan Respublikası Audiovizual Şurasının üzvü, “Azərbaycan Televiziya və Radio Verilişləri” QSC-nin Televiziya və Radio Akademiyasının rektoru Telli xanım Pənahqızına təbrik məktubu ünvanlayıb.
Görkəmli televiziya xadiminin 70 illik yubileyi ilə bağlı təbrik məktubunda onun həyat və fəaliyyətinin ən ümdə məqamlarına vurğu edilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı məktubun mətnini təqdim edir:
"Hörmətli Telli xanım,
Sizi 70 illik yubileyinizlə bağlı təbrik edir, möhkəm cansağlığı, iş avandlığı, yeni yaradıcılıq uğurları diləyirəm!
Siz Azərbaycan Dövlət Universitetinin (BDU-nun) Jurnalistika fakültəsinin ən ünlü məzunlarındansınız (1971-1976).
Peşəkar jurnalist, görkəmli televiziya xadimi olmaqla yanaşı şair-publisist, nasir və ictimai xadim kimi də ün qazanmısınız.
Siz bədii yaradıcılığa tələbəlik illərindən başlamısınız; dövri mətbuatda şeir, oçerk və hekayələriniz yayınlanıb. “Ömrün qoşa izi”, “Tanrımla söhbət”, “Ayrılıqdan sonra çəkilmiş şəkillər”, “Səsində Ay işığı var”, “Sizi sevən Sərdaram”, “Səsin xiffəti”, “Uzun, incə bir yol varmış”, “Yaddaşım qaval daşı” adlı kitablarınız gün üzü görüb.
Bir neçə filmin ssenari müəllifisiniz.
Şeirlərinizə musiqilər bəstələnib və həmin mahnıları ünlü müğənnilər ifa etməkdədir.
Siz gənclik illərindən öz yaradıcılıq taleyinizi televiziya ilə bağlamısınız: 1980-1981-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Televiziya və Radio Verilişləri Komitəsində (indiki “Azərbaycan Televiziya və Radio Verilişləri" QSC-də) müxbir, 1981-1982-ci illərdə Dövlət Televiziyasının “Gənclik” redaksiyasında kiçik redaktor, 1982-1992-ci illərdə Televiziyanın İctimai-siyasi və iqtisadi informasiyalar redaksiyasında redaktor, 1992-1993-cü illərdə “Günün ekranı” Yaradıcılıq Birliyi rəhbərinin müavini, 1993-1995-ci illərdə İnformasiya xidməti rəhbəri, 1995-1997-ci illərdə Televiziyanın İkinci Proqram üzrə direktoru, 1997-2005-ci illərdə İkinci Proqram üzrə Baş proqram direktorunun müavini, 2005-ci ildən isə Televiziya Proqramları direktorunun müavini vəzifələrində çalışıbsınız. Hazırda Televiziya və Radio Akademiyasının rektorusunuz.
12 mart 2019-cu ildən Azərbaycan Respublikası Milli Televiziya və Radio Şurasının – indiki Audiovizual Şuranın üzvüsünüz.
Siz Azərbaycan televiziyası və radiosunun inkişafındakı xidmətlərinizə görə Əməkdar mədəniyyət işçisi fəxri adı və “Tərəqqi” medalına layiq görülmüsünüz. Həmçinin, müxtəlif illərdə bir sıra ictimai mükafatlar, o cümlədən “Ali Media mükafatı” ilə təltif edilmisiniz.
Sizi yaradıcılıq uğurlarınız və 70 illik yubileyinizlə bağlı Mədəniyyət Komitəsi adından bir daha təbrik edir, ən xoş diləklərimizi yetirirəm"!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(24.05.2024)
Dağlar oğluna sayğılarla
AŞIQ ŞƏMŞİRƏ HƏSR OLUNMUŞ "MUSİQİ KİMLİYİMİZ" LAYİHƏSİ BAŞA ÇATIB
Fikrət Əmirov adına Gəncə Dövlət Filarmoniyasının Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi, Azərbaycan Aşıqlar Birliyinin dəstəyi ilə təqdim etdiyi XX əsr Azərbaycan aşıq sənətinin görkəmli nümayəndəsi, Əməkdar incəsənət xadimi, el havaları və dastanların mahir ifaçısı, əbədiyaşar Aşıq Şəmşirin əziz xatirəsinə həsr olunmuş "Musiqi kimliyimiz" layihəsi başa çatıb.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalına filarmoniyadan verilən məlumata görə, layihənin növbəti günləri Aşıq Elbrus və Aşıq Şöhrətin çıxışı ilə dastan axşamı, Aşıq Şəmşirə həsr olunmuş konfrans baş tutub. Konfransda professor, Əməkdar elm xadimi, Azərbaycan Aşıqlar Birliyinin sədri Məhərrəm Qasımlı, Aşıqlar Birliyinin Gəncəbasar Filialının sədri Elbrus Hüseyinov, aşıqlar Gündüz Əzimov, Vüqar Qurbanov Aşıq, Anar Abdullayev çıxış ediblər.
Layihənin sonuncu günü keçirilən gecədə iştirak edən Aşıq Şəmşirin nəvəsi Cavid Qurbanov çıxışında ikinci dəfə keçirilən layihəni yüksək qiymətləndirərək təşkilatçılara öz təşəkkürünü bildirib.
Konsert proqramında Əməkdar mədəniyyət işçiləri Fətullah Əliyev, Əhliman Allahverdiyev, İlqar Əhmədov, Ədalət Dəlidağlı, İbadət Allahverdiyev, o cümlədən Şöhrət Kərimov, Elbrus Hüseynov, Əfqan Məmmədov, Nizami Şirinov, Yaşar Abbasov, Anar Abdullayev, Mirəli Mehdiyev, Vüqar Qurbanov, Firəddin Mehdiyev, Saleh Tağıyev, Zülfüqar İsmayılov "Qəhramanı", “Şəqayi Gəraylı”, "Güllü qafiyə", "Dağlar oğluyam", "İncəgülü", "Yüngül şərili" şeirləri ilə çıxış ediblər.
Qeyd edək ki, aşıq sənətinə həsr olunmuş "Musiqi kimliyimiz" layihəsi ilk dəfə Aşıq Ələsgərə həsr olunmuşdur.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(24.05.2024)
Dünyanın qayğısına qalaq!
Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin tabeliyindəki DOST İnklüziv İnkişaf və Yaradıcılıq Mərkəzində “Yaşıl dünya naminə həmrəylik ili”nə həsr olunmuş “Dünyanın qayğısına qal” adlı layihə təqdim edilib.
“Ədəbiytat və incəsənət” portal mərkəzə istinadən xəbər verir ki, tədbirdə hökumət rəsmiləri, Milli Məclisin deputatları, diplomatik korpusun nümayəndələri və b. iştirak edib.
İştirakçılar layihə çərçivəsində DOST İnklüziv İnkişaf və Yaradıcılıq Mərkəzinin benefisiarları olan həssas qruplara aid şəxslərin və Mərkəzin təlimçilərinin istifadəyə yararlı olmayan məhsullardan, eko və bio materiallardan hazırladıqları 50-dək əl işindən ibarət sərgi ilə tanış olublar. Floristika, dulusçuluq, təsviri incəsənət, vitraj, bədii oyma növlərində ərsəyə gətirilmiş sənət nümunələri tədbir iştirakçıları tərəfindən maraqla qarşılanıb.
Tədbirdə çıxış edən əmək və əhalinin sosial müdafiəsi naziri Sahil Babayev Prezident İlham Əliyevin uğurlu sosial siyasətinin mühüm istiqamətlərindən biri olaraq, həssas əhali qruplarının sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi sahəsində mühüm addımların atıldığını qeyd edib. Həmin qruplara aid şəxslərin yaradıcı potensialının dəstəklənməsi sahəsində də ardıcıl işlərin aparıldığı diqqətə çatdırılıb.
Qeyd olunub ki, Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyevanın təşəbbüsü ilə yaradılan DOST İnklüziv İnkişaf və Yaradıcılıq Mərkəzi əlilliyi olan şəxslərin, şəhid ailəsi üzvlərinin, digər həssas qruplardan olan insanların yaradıcılıq bacarıqlarının inkişafına və onların cəmiyyətə inteqrasiyasına dəstək məqsədinə xidmət edir. Burada benefisiarlar rəqs, təsviri incəsənət, dulusçuluq, musiqi, dərzilik, xalçaçılıq, toxuma və tikmə, bədii oyma və s. istiqamətlər üzrə təlimlərdə iştirak edərək bacarıqlarını təkmilləşdirirlər.
“Dünyanın qayğısına qal” adlı layihə çərçivəsində Mərkəzin benefisiarları və təlimçilərinin əl işlərindən ibarət sərgi və moda kolleksiyası, konsert proqramı nümayiş etdirilib.
Mərkəzdə təlim alan həssas qruplardan olan şəxslər, həmçinin “İnklüziv DOST” könüllüləri ilk dəfə səhnədə model kimi bacarıqlarını göstəriblər. Mərkəzin istedadlı musiqiçiləri İnklüziv Ansamblın müşayiəti ilə dünya və Azərbaycan musiqisinin sevilən nümunələrini, retro mahnıları ifa ediblər.
Qonaqlar Mərkəzin fəaliyyəti və yaradıcılıq studiyaları, təlim prosesi ilə tanış olublar.
Layihənin təşkilində məqsəd həssas əhali kateqoriyalarından olan şəxslərin “Yaşıl dünya naminə həmrəylik ili”nə töhfə olaraq ətraf mühitin yaxşılaşdırılması prosesində iştirakını təmin etmək, onların diqqətini ekoloji məsələlərə yönəltməkdir.
“Ədəbiyyat və incəsənət “
(24.05.2024)
Bu gün Abbas Səhhətin 150 illiyidir
Cəfər Cabbarlı adına Respublika Gənclər Kitabxanasında “Abbas Səhhət -150” adlı virtual sərgi istifadəçilərə təqdim edilib
Bu gün Azərbaycan uşaq ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi, tanınmış şair, həkim, görkəmli müəllim və maarif xadimi Abbas Səhhətin 150 illik yubileyi tamam olur. Cəfər Cabbarlı adına Respublika Gənclər Kitabxanasında ədibin həyat və yaradıcılığından bəhs edən virtual kitab sərgisi hazırlanıb.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı kitabxanaya istinadən xəbər verir ki, virtual sərgidə Abbas Səhhətin gənclik illəri, “Yeni poeziya necə olmalıdır?” adlı məqalə, “Azadlığa mədhiyyə”, “Oyanışın səsi” kimi şeirlərindən ibarət ilk yaradıcılıq nümunələri haqqında məlumat verilir. Kitabxana əməkdaşları tərəfindən hazırlanan sərgidə 1900-cü ildə Tehran Universitetinin tibb fakültəsini bitirən və rus, ərəb, fars və fransız dillərini mükəmməl bilən gənc Abbas “Yeniüslublu məktəblər” ideyasının fəal tərəfdarı, pedaqoq, onlarla dünya ədəbiyyatı incilərini Azərbaycan dilinə tərcümə edən ziyalı kimi təsvir edilir. Materialda Abbas Səhhətin Azərbaycan şairiMirzə Ələkbər Sabirlə olan dost münasibəti və bunun nəticəsində ədibin təşəbbüskarlığı ilə Sabirin əsərlərinin bir yerə toplanaraq “Hophopnamə” adı altında nəşr edilməsi haqqında da məlumat verilir. Virtual kitab sərgisində ədibin müəllifi olduğu və onun haqqında nəşr edilən “Yay səhəri”, “Vətən”, “Türk ədəbiyyatına ilk qədəm”, “Pedaqoji irsimizdən: M.V.Vidadidən H.K.Sanılıyadək”, “Şirvan şairləri”, “Azərbaycan uşaq ədəbiyyatı”, “Şamaxı torpağının yetirdiyi böyük Azərbaycan şairləri”, “XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı” kimi kitabların biblioqrafik təsviri, Abbas Səhhətin müdrik kəlamları, ədəbi nümunələri yer alır.
Şair, dramaturq, tərcüməçi, Azərbaycan ədəbiyyatında romantizm cərəyanının nümayəndəsi Abbas Səhhətin 150 illik yubileyi ilə əlaqədar hazırlanan virtual kitab sərgisi kitabxananın rəsmi saytında https://ryl.az/multimedia/abbas-sehhet-150 yerləşdirilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(24.05.2024)
BARBARA ŞER - “Xəfiyyə obrazına girin””
Əlibala Məhərrəmzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Əlbəttə, biz hamımız müvəffəqiyyətli adam olmağa cəhd edirik, amma çox vaxt bunun üçün nə edəcəyimizi bilmirik. Tanınmış motivasiya spikeri Barbara Şerin Enn Qotliblə birgə yazdığı «Arzulamaq ziyanlı deyil» adlı təlimi ilə tanışlıqdan hədsiz məmnun olmuşam. Belə ki, xanım Barbara arzuları həyata keçirmək metodikasını açıqlayır. Özü də o, «arzulara inan, onlar mütləq həyata keçəcək» kimi banal məsləhət vermir, «sabahkı gündən hər şeyi yenidən başla» kimi taftalogiyaya müraciət etmir. O, həyat tərzinizi dəyişmədən hər gün məqsədə, uğura doğru bir kiçik addım atmağın yolunu göstərir. Çox maraqlıdır, deyilmi?
«Arzulamaq ziyanlı deyil» - bəzən biz bu frazanı kinayə ilə, ironiya ilə işlədirik. Amma Barbara Şer isbat edir ki, arzulamaq heç də ziyan deyil, əksinə, olduqca faydalıdır. Ən əsası – düzgün arzulamaq lazımdır, bəxtəvərlikdən göylərdə üçmaq, dünyaya sahib olmaq, xoşbəxtlik istəmək kimi mücərrəd arzulardan qopmaq, konkret olaraq nə istədiyini bilmək lazımdır.
Barbaranın tam adı «Arzulamaq ziyanlı deyil. Doğrudan da, istədiyin şeyi necə əldə etməli» olan kitabın məğzi budur: «Arzuların həyata keçməsi üçün özünühipnozla məşğul olmaq, ekstrasens – falçı yanına getmək lazım deyil. Lazım olan arzuya çatmaq məsələsinin praktiki metodikasını işləyib hazırlamaq, planlaşdıra bilmək bacarığı, özünü yeniliklərə hazırlamaq xüsusiyyəti, lazımi material və informasiyalara yol tapmaq, yeni kontaktlar qazanmaqdır».
Barbara Şerin kitabında çox dəyərli bir hissə var: həyatdan nə istədiyinizi bilmək, özünüzə yaxın olan emosional obrazı tapmaq, öz arzularınızı daha yaxşı ifadə etmək üçün 5 sadə çalışma.
Həmin çalışmaları sıra ilə sizlərə təqdim edirəm.
İkinci çalışma.
Özünüzü kəşfiyyat məqsədi ilə sizin mənzilinizə daxil olmuş xəfiyyə təsəvvür edin və xəfiyyənin gözü ilə «ilk dəfə evinə girdiyiniz adama» qiymət verməyə çalışın. O nəyə meyil edir? Hansı həyat tərzini keçirir?
Məsələn, «Bu insan mətbəx sirlərini gözəl bilir. Belə ki, onun mətbəx şkafında dünyanın ən gözəl ədviyyatlarına rast gəlmək mümkündür, o, bunlardan xörək bişirəndə həmişə istifadə edir», - kimi.
Siz xəfiyyənin adından nə yazacaqsınızsa, bu, sizin portretiniz olacaq. Özünüz barədə təəccüblü, gözlənilməz şeylər öyrənəcəksiniz.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(24.05.2024)
Uşaq ədəbiyyatı inciləri - Sergey Kozlovun “Kirpi dumanda” əsəri
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının uşaq ədəbiyyatı barədəki silsilə yazıları davam edir. Tanınmış uşaq yazıçısı Sevinc Nuruqızıdır bu gün təqdimatda. O, uşaq ədəbiyyatı incilərindən Sergey Kozlovun “Kirpi dumanda” əsərini təqdim edir.
Nağıl bala kirpi ilə ayı balasının nağılabənzər dostluğundan bəhs edir. Hər iki qəhrəman gözəlliyi görür və qiymətləndirməyi bacarır.
Onlar hər gecə kötüyün üzərində oturub çay içir və ulduzları seyr edir: “Əgər mən hər gecə ulduzları silib parıldatmasam, onların işığı azalar”, – deyə Bala kirpi düşünür.
Kötüyün sağ tərəfindəki ulduzlar Bala kirpinindir, sağ tərəfindəki Ayı balasının. Onlar saatlarla oturub səmaya baxır. Sevgi ilə. Bu sevgidir onları dost edən, yaxınlaşdıran. Bu iki qəhrəmanın Dağ ilə dialoqu olduqca maraqlıdır:
– Mən gözələm? – deyə Dağ soruşdu.
– Bəli, – Bala kirpi dedi.
Nə vaxt daha çox xoşunuza gəlirəm –səhər, yoxsa axşam? – Bax bu yerdə Ayı balasıda anladı ki, danışan Dağdır.
– Mənim, səhər, – Ayı balası dedi.
– Niyə?
– Onda qarşıda bütün gün olur və...
– Bəs Bala kirpi, sənin?
Sən günəşi gizlədəndə kədərlənirəm, –Bala kirpi dedi, – mən səni gecələr daha çox
sevirəm”.
Onlar ulduzları sevdikləri kimi, günəşi də sevir. Onlar dostluq etməyi bacarır. Çünki aralarında bir-birinə böyük inam var:
”İlk qarın üstü ilə Dovşan ilk dəfə Ayı balasıgilə getdi.
– Ayı balası, sən tanıdıqlarımın ən yaxşısısan. – Dovşan dedi.
– Bəs Bala kirpi?
– O da yaxşıdır. Amma sən hamıdan yaxşısan! Bu gün yuxudan durdum və anladım ki, – Dovşan dedi, – dünyada səndən yaxşısı yoxdur.
Bala kirpi gəldi.
– Salam, Ayı balası! – dedi. – Salam, Dovşan! Niyə evdə oturmusunuz? Bayırda qar yağıb e...
– Hazırlaşırdım sizə gələm. – Ayı balası dedi. – Bir də gördüm, o gəlir və deyir ki,
mən hamıdan yaxşıyam.
– Düz deyir, – Bala kirpi dedi. – Sən bilmirdin ki?”
Uşaq əsərlərindəki sevgi etirafı daha səmimidir, daha təmiz və şəffafdır. Uşaq qəlbi kimi. Bu etirafda heç bir əlavə maraq və hiylə yoxdur. Səmadan ələnən büllur yağış damcılarına bənzəyir uşaq əsərlərindəki sevgi etirafı. Və etiraf etmək lazımdır ki, belə əsər lər nəinki uşaqların, hətta böyüklərin də qəlbini, Sergey Kozlovun xəyalpərvər qəhrə manı Bala kirpinin təbirincə desək, SİLİB PARILDADIR. Bəlkə də, uşaq əsər lərindən gələn saf sevgi etirafları olmasa, həyatda hər şeyin, Bala kirpinin düşündüyü kimi, işığı azalar. İşığın bol olsun, Uşaq!
Sergey Kozlov
KİRPİ DUMANDA
Əgər mən olmasam.
Lap bir az sonra – ulduzlar doğacaq, ay havada süzməyə başlayacaq və ləngər vura-vura payız tarlalarının üzərinə enəcəkdi.
Sonra ay meşəyə nəzər salacaq, azca dayanacaq, ən yüksək küknarın təpəsində ilişib qalacaqdı. Bax elə buradaca onu Bala kirpi ilə Ayı balası görəcəkdi.
– Bax, – Bala kirpi deyəcəkdi.
– Oho, – Ayı balası deyəcəkdi.
Ay isə getdikcə lap hündürə qalxacaq və öz sönük parıltısını torpağa ələyəcəkdi.
Bu aydın və soyuq payız gecəsində həmişə belə olurdu. Və hər gecə Bala kirpi ilə Ayı balası gah onun, gah da bunun evində yığışır və söhbətləşirdilər, Dovşanın dili ilə desək, axşamlaşırdılar.
Bax bu gün Bala kirpi Ayı balasına dedi:
– Nə yaxşı ki, biz bir-birimizin həyatında varıq! Sən təsəvvür et ki, mən yoxam, oturmusan və danışmağa bir kimsən yoxdur.
– Bəs sən haradasan?
– Mən yoxam.
– Belə olmur axı. – Ayı balası dedi.
– Mən də elə düşünürəm. – Bala kirpi dedi. – Birdən də... Birdən mən heç olmadım. Sən təksən. Nə edəcəksən?
– Gedərəm sənin yanına.
– Hara?
– Necə yəni hara? Evinə. Gedib deyərəm: ”Bala kirpi, niyə gəlməmisən?” Sən də deyəcəksən...
– Axmaq. Əgər mən yoxamsa, nə deyə bilərəm?
– Əgər evdə deyilsənsə, deməli, mənim dalımca getmisən də. Qaça-qaça qayıdaram evə. Aaaa... Sən burdaymışsan? Və baş layaram...
– Nəyə?
– Deyinməyə.
– Nə üçün?
– Necə yəni nə üçün? Ona görə ki, sən sözləşdiyimiz kimi etməmisən.
– Necə sözləşmişik ki?
– Mən haradan bilim? Amma sən ya öz evində olmalısan, ya da ki mənim evimdə.
– Axı mən heç yoxam. Anlayırsan?
– Axı sən burda oturmusan.
– Mən indi oturmuşam da. Əgər mən heç olmasam, harada otura bilərəm ki?
– Ya mənim evimdə, ya da sənin evində.
– Əgər mən olsam da.
– Hə də. – Ayı balası dedi.
– Amma əgər mən heç yoxamsa?
– Deməli, çayın kənarında oturub aya baxırsan.
– Heç çayın kənarında da yoxam.
– Deməli, hara isə getmisən, hələ qayıtmamısan. Qaçıb bütün meşəni ələk-vələk edib səni taparam!
– Tutaq ki, meşəni ələk-vələk eləmisən, –Bala kirpi dedi. – Və tapmamısan.
– Qaçıb qonşu meşəni axtararam.
– Orada da yoxam.
– Dünyanın altını üstünə çevirərəm. Və taparam.
– Yoxam mən. Heç yerdə.
– Onda, onda... Tarlaya qaçaram, – Ayı balası dedi. – Qışqıraram: Baa-laaa kir-piiii...”.Və sən eşidib qışqırarsan:”Ayı ba-la-sııııı...”Belə.
– Yox da. Mən yoxam. Heç yoxam. Bir damcı da. Başa düşürsən?
– Nə istəyirsən məndən? – Ayı balası hirsləndi. – Sən yoxsansa, deməli, mən də yoxam. Anladın?
– Yox, sən varsan, amma mən yoxam.
Ayı balası susdu, qaşqabağını salladı.
– Hə, Ayı balası!
Ayı balası cavab vermədi. O yalnız səmada ən yüksək nöqtəyə qalxıb oradan Bala kirpi ilə onun üzərinə buz kimi işığını ələyən aya baxdı.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(24.05.2024)
“YÜK” – Orxan Fikrətoğlunun film ssenarisi (10-cu paylaşım)
Ölkəmizdə Kino ssenarilərini dərc edən bir mətbu orqan, dərgi yoxdur. Ümumən, son illərdə heç dramaturji kitablar da nəşr edilmir. Kinoşünaslıq, kinotənqid sahələri də öz qürub dövrünü yaşayır. Bu da kinomuzun inkişaf strategiyasının ziddinədir.
Hazırda həm Mədəniyyət Nazirliyinin, həm də Kino Agentliyinin reallaşdırmaq istədikləri geniş fəaliyyət spektrində bu nöqsanların aradan götürülməsi də aparıcı rol oynayır.
Bu günlərdə “Elm və təhsil” nəşriyyatı tərəfindən tanınmış kinodramaturq, yazıçı, Azərbaycan Kini Agentliyinin direktoru Orxan Fikrətoğlunun “Kinocizgilər” adlı kitabı işıq üzü gördü. Kitabda həm tammetrajlı, həm qısametrajlı bədii və sənədli film ssenariləri, ekran həlli üçün uyğunlaşdırılmış qısa hekayələr və novellalar yer alıb.
Oxucularımızın “Kinocizgilər” kitabındakı yazılarla tanışlığı davam edir. Xüsusən, kino sahəsi ilə maraqlananlar üçün, gənc ssenaristlər və rejissorlar üçün düşünürük ki, bu dərclər faydalıdır.
YÜK
Tammetrajlı bədii filmin ssenarisi
10
Qaçqın şəhərçiyi. Qürub çağı. Rejim.
Elşadla anası evlərinin qarşısındakı köşkdə oturublar.
Anası gərgindir. Tələsə-tələsə danışır: – Bacına elçi gəlmək istəyirdi, dedim, hələ gəlməsin!
Elşad: – Bir elçimiz əskikdi!
Elşadın anası: – Mən də elə dedim. Dədəsi itmiş qıza elçi gələrlər?
Elşad: – Kimdir? Qohumlardandı?
Elşadın anası: – Yox. Hospitalda görüb Ceyranı! İndidən deyirəm ki, biləsən. Sən tərs nəsildənsən. Sonra deyərsən mənə niyə əvvəldən deməmişdiz. İşi pozarsan. Gədənin dili laldır!
Elşad: – Nətər laldı? Lap elə laldı?
Elşadın anası: – Yox, müharibədə qorxub, dili tutulub uşağın!
Elşad: – Bəs nətər danışıblar? Müharibədən əvvəl?
Elşadın anası: – Yox e, təzəlikcə. Sən Ağdama gedəndə onu da hospitala gətiriblərmiş.
Elşad: – Müharibəyə gedibsə, yaxşı adamdır! Allah xeyir versin!
Elşadın anası: – Hələ Ceyrana demə. Özünü dambat tut. Belə tez razı olma. Sabah bacının da qiyməti ər evində olmaz. Evin böyüyüsən! Görək atanın işi necə olur. Sonra elçi gələndə də hələ bir-iki dəfə fikirləşərsən. O dəqiqə hə deməzsən. Axırda da verərik gedər. Gördün də uşağımın yığvalını. Ceyrana Ağdama getmək qismət olmadı.
Elşad: – Haralıdı oğlan?
Elşadın anası: – Qəbələdəndir!
Elşad: – Qələbədən sonra Qəbələ də gəldi. Qaldı atamın işi!
DTX-nin Daşkəsən rayon şöbəsi.
Elşad mülki geyimli əməliyyatçının otağında ayaq üstə dayanıb.
Əməliyyatçı kabinetdəki iş masasının arxasında oturub.
Əməliyyatçı: – İndi sənə deyəcəklərimi istintaq sirridir deyə deməməliydim. Amma səni tam araşdırmışam. Sərhədi necə və kiminlə keçdiyinə qədər. Bilirəm ki, düz adamsan! Qırmızı Xaç Komitəsində baronessa Van de Kertxof soyadlı qadın işləmir! Heç zaman da işləməyib. Ya sən yalan deyirsən, ya sənə yalan deyiblər. Ermənistan səni geriyə, çox güman ki, kəşfiyyat materialları toplamaq üçün göndərib. Səndən istifadə olunacaq. Atanı da ona görə girov kimi saxlayıblar. İş yerində səni tərifləyirlər. Əsgərlikdən də yeni qayıtmısan. Komandirlərin də sadiq adam olduğuna and içirlər. Bəs bu nədi belə? Ölkənə qarşı casusluq etməyə razılıq vermisən?
Elşad: – Göndərin məni geriyə. Bir dənə də avtomat verin. Gerisi ilə işiniz olmasın. Erməni kimdir ki, mən ona işləyəm? Siz məni nə sayırsız?
Əməliyyatçı: – Yaxşı, atanı sənə göndərəcək o baronessa ilə necə əlaqə saxlayacaqdın?
Elşad: – Telefonla. Mənə telefon veriblər. İlkin izahatımda yazmışam ki! Telefonu da sizə təhvil vermişəm!
Əməliyyatçı: – Baronessanın telefon nömrəsini sənə veriblər?
Elşad: – Özləri mənə zəng vuracaqdılar. Dedilər ki, telefonu həmişə üstündə gəzdir. Atan tapılanda sənə zəng vurub deyəcəklər!
Əməliyyatçı mizin yeşiyindən Elşadın Xankəndidən gətirdiyi cib telefonunu çıxarır.
Əlində tutduğu telefona diqqətlə baxdıqdan sonra həmin telefonla özünün cib telefonunun nömrəsini yığır. Və telefonları yan-yana tutub Elşada göstərir.
Həmin telefondan əməliyyatçının telefonuna edilmiş zəngin səsi çalındıqca Elşada verilmiş telefon sanki şəkil çəkirmiş kimi bir saniyədən bir işıqlanmağa başlayır.
Əməliyyatçı: – İndi başa düşdün? Sən hara gedirsənsə, harda olursansa, telefonuna gələn zənglər həmin yerlərin şəkillərini çəkir. Və sən özün istəmədən olursan erməni casusu.
Elşad: – İndi nə olacaq?
Əməliyyatçı: – İndi heç nə olmayacaq. Sən narahat olma. Sən bura gələndən onlara feyk xəbərlər göndəririk.
Elşad: – Deməli, baronessa da yalançı imiş?
Əməliyyatçı: – Əlbəttə yalançı imiş. Səni kəşfiyyata cəlb etmək üçün “leqenda” düşünüblər!
Elşad: – Bəs atam necə olacaq?
Əməliyyatçı: – Atan onlardadır. Biz onların təklif etdiyi bu oyunu axıra qədər həmin şərtlərlə oynayacağıq. Səni də onlar necə “V temnuyu” oyuna qatıblar, biz də eləcə qəbul edəcəyik. Sonrası isə bizlikdir!
Elşad: – Məni silahlandırın geri dönüm. Şübhələrinizə son qoyum!
Əməliyyatçı: – Sonra sənə hansı təlimatlar verilib?
Elşad: – Başqa heç nə. Ancaq bu telefonu veriblər. Deyiblər ki, saxla. Sənə zəng ediləndə cavab verərsən. Zəng edən adam nə desə, onu da eləyərsən. Sonra isə bu telefonu qaytararsan həmin adama! Əvəzində da sənə atanın cəsədinin yerini deyəcək!”
Əməliyyatçı: – Sənə verilən bu tetefon daim nəzarətdədir. Səni buraxıram. Get! Onlardan gələcək zəngi gözlə. Onlarla əlaqəyə gir. Gerisi ilə işin olmasın. Gerisi mənlikdir!
Əməliyyatçı əl telefonunu Elşada qaytarır: – Sabahdan işə çıx. Adi həyatına qayıt! Toya, yasa get. Adamlara qarış. Qoy səndən şübhələnməsinlər.
Elşad otaqdan çıxdıqdan sonra əməliyyatçı daxili telefonunun dəstəyini qaldırır.
Əməliyyatçı telefona: – Səfərovu gecə-gündüz nəzarətdə saxlayın. İyirmi dörd saat. Torbada, deyəsən, çox böyük pişiklər var.
***
Elşad işdədir. Mədən yatağında əlindəki elektrik külünglə sal qayanı yarır.
Ətrafındakı fəhlələr də dinməzcə işləyirlər.
Nahar zamanı. Fəhlələr yatağın kiçik səyyar mətbəxində nahar edirlər.
Elşad yanında oturmuş fəhlə dostu ilə nahar edə-edə söhbətləşir.
O, əlində tutduğu çörəyə bir dişləm vurub üzünü fəhlə dostuna tutur: – Atam hər gecə yuxuma girir. Ruhu sərgərdandır. Necə olur-olsun onu basdırmalıyam ki, rahatlıq tapsın!
Dostu: – Heç olmasa saxlandığın həbsxananın yerini xatırlayırsan?
Elşad: – Belə də... qaranlıq. Amma Xankəndidə olduğunu dəqiq bilirəm. Göz yaddaşım da yaxşıdır. Dağları görən kimi tapacam. Buna əminəm!
Dostu: – Rəhmətlik son dəfə harda idi?
Elşad: – Həbsxanada məni dindirən müstəntiqin otağında! Onlar analiz götürmək üçün kəfəni yırtmışdılar. Sonra özümə iynəylə tikdirdilər. Elə orda olacaq. Kimdir götürən? Öz əlimlə dolabın küncünə qoymuşdum. Ermənilər kəfənə əl vurmaq istəmirdilər ki, xəstəlik taparlar. Bəlkə də iyrənirdilər...
Dostu: – Ən böyük mikrob elə özləridir ki... Aləm onlardan iyrənir!
Elşad: – Deyirəm, həyatda qəribə işlər olur e. Atamın ölməyinə indi sevinirəm. Sağ olsaydı, qorxacaqdım ki, ermənilər onu öldürər. Ölüb deyə daha ölməyindən qorxmuram. Sakitəm. Onu Allaha tapşırmışam. Bircə itməyindən qorxuram!
Dostu: – Sənin işin də Allaha qalıb, vallah!
Elşad: – Doğurdan Allaha qalıb e... Sən mənim taleyimi yaşaya bilən başqa bir adam təsəvvür eləyə bilirsən? Atanı qəbirdən çıxarasan ki, aparıb vətənində basdıracaqsan... sonra da basdıra bilməyəsən, qala çöldə! Düşmənlərin ölmüş atanı girov götürüb səni öz məqsədləri üçün istifadə etmək istəsin.
Dostu: – Ağsaqqal nə deyir?
Elşad: – Deyir, hökumətdən kağız al ki, atan müharibə zamanı itkin düşüb. Sənə onun təqaüdünü təşkil edək!
Dostu: – Düz deyir də. Elə olub da. Sən ermənilərə əsir düşəndə atan səninlə deyildi? Deməli, o da səninlə birgə ermənilərə əsir düşüb də. Düşüb nədir e, kişi bu gün əsirlikdədir. Hara fırlatsan, sənin işin qeyri-adidir. Fikir ver e... Ölmüş adam əsir düşür... Heç yerdə heç zaman belə bir iş olmayıb. Heç ola da bilməz!
Nahar zamanı bitir. Fəhlələr bir-bir ayağa qalxırlar.
Fəhlələr ayaqla qızıl yatağına doğru gedirlər.
Elşad da dostu ilə birlikdə qızıl yatağına doğru gedir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(24.05.2024)
