“Ədəbiyyat və incəsənət” ABŞ-ın yeni-köhnə prezidenti Donald Trampın maraqlı fikirlərini- aforizmlərini Yadigar Cəfərlinin təqdimatında sizlərə çatdırır.

Bütün dünyanın nəzərlərinin ABŞ-ın yeni Prezidenti Donald Trampa dikildiyi bu günlərdə, gəlin, onun aforizmlərindən bir neçəsini yada salaq. 

Bilirsiniz ki, Tramp məşhur iş adamı kimi müxtəlif kitabların müəllifidir. Bu aforizmlərin müəyyən qismi onun kitablarından, ayrı-ayrı motivasiya çıxışlarından seçilib. 

Şair də yaxşı deyib:

"Baxıram Trampın kitablarına,  

Dəstədən geridə qalmamaq üçün"

1. Bəzən ən yaxşı sərmayələriniz etmədiyiniz sərmayələrdir.

2. Qalibi məğlubdan fərqləndirən əsas cəhət insanın taleyin hər gərdişinə necə reaksiya verməsidir.

3. Düşünməyə davam edirsinizsə, böyük düşünün.

4. Bir az fərqli, əsəbi, yaxud cəsarətlisinizsə, ya da mübahisəli işlərlə məşğulsunuzsa, media mütləq haqqınızda yazacaq.

5. Azacıq sızıntı bir gəmini batıra bilər.

6. Cəsarət qorxunun yoxluğu deyil, qorxuya rəğmən təsirli bir şəkildə hərəkət etmək bacarığıdır.

7. Unutma, qeyri-real hədəflər yoxdur, qeyri-real müddətlər var.

8. Tənqid olunmayan yeganə insanın risk götürməyən insan olduğunu fərq edəndə tənqidi qəbul etmək daha asan gəlir.

9. Mən sadəcə ən yaxşılarla çalışıram.

10. Əsl liderlər komandanın uğuru üçün məsuliyyəti üzərlərinə götürür və uğursuzluq zamanı da bunun məsuliyyətinin onlara düşdüyünü anlayırlar.

11. Bəzən bir döyüşü uduzmaqla bütün müharibəni udmaq üçün yeni bir yol tapırsan.

12. Pul oyun zamanı hesabı tuta bilmək üçün vasitə rolunu oynaması xaricində mənim üçün heç vaxt böyük motivasiya mənbəyi olmayıb. Əsas həyəcan oyunu oynamaqdadır.

13. Dünyada ehtirassız heç bir böyük iş bacarılmayıb.

14. İşiniz və markanız insanlara nəyi üstün tutduğunuzu, eyni zamanda onları (insanları) üstün tutduğunuzu göstərməlidir.

15. Sonunda, nə qədər çox şeyi öhdənizə götürmənizə deyil, nələri bacardığınıza baxırlar.

16. Qalibliyin bir hissəsi də çıxıb getməli olduğunuz vaxtı dəqiq bilməkdir. Bəzən vaz keçib, daha məhsuldar olacağınız başqa bir işin qulpundan yapışmalısınız. 

17. Əgər işlə zövqü balanslaşdırmaq istəyirsinizsə, onları balanslaşdırmağı dayandırın, əvəzinə işinizi daha zövqlü edin.

18. Mənim hekayəmin bitməyə yaxın olduğunu düşünən hər kəs böyük bir yanlışlıq içindədir.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(27.01.2025)

Sərtyel, “Ədəbiyyat və incəsənət”

1.

-Cənab, deyə bilərsinizmi, niyə dağ kəndlərində insanlar uzunömürlülüklə fərqlənirlər? Bu sizin səhiyyə idarəsinin hər hansı tədbiri iləmi bağlıdır? 

-Əlbəttə. Oralar çox yüksəkdir deyə bizim həkimlər gedib ora çıxa bilmirlər. 

2.

Qorxu filmi üçün süjet.

XXI əsr.

Bir kişinin peysərinə xuliqanlar özü hiss etmədən ştrix-kod yapışdırırlar. Kişi kafeyə daxil olur. Orada konserv qablarını açmaqla məşğul olan süni intellekt - robot-qapaqaçan səhv olaraq onun başını burub qoparır. 

3.

Hər bir kəs öz vicdanının sutyenoru ola bilər.

4.

Bəlli millət vəkilimiz bir dəfə Çinə uçur. Qəfildən ürəyi bulanmağa başlayır. Təyyarəni onun səsi bürüyür. Ay öldüm, ay ürəyim bulandı, ay kömək edin.

Bu vaxt onun yanında əyləşmiş şəxs yardım üçün söyləyir:

-Siz yuxarıdakı düyməni basın.

Bəlli millət vəkilimiz soruşur:

-Düyməni bassam nə olacaq ki?

-Necə nə olacaq, stüardessanın işığı yanacaq. 

Millət vəkili qışqırır:

-Siz məni dolamısız? Mən burda ölürəm, bu mənə deyir, stüardessa üçün işıq yandır. Özü yandıra bilmir öz işığını?

5.

Erməni radiosundan soruşurlar:

Yaşlı uxajor gənc sevgilisinin tələblərini ödəyə bilməyəndə nə etsin?

Cavab:

-Ona ər tapsın.

@sərtyel

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(27.01.2025)

İlqar İsmayılzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün

İlqar İsmayılzadə fəlsəfə üzrə fəlsəfə doktorudur, "Həməşəra" mətbu orqanının təsisçisi və baş redaktoru, "Zəfər" Media Mükafatı laureatı, Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvüdür. “Məzarda yatan sevgi” janr etibarı ilə povest adlandırıla bilər, biz bir neçə gün dalbadal hissə-hissə povesti sizlərə təqdim edəcəyik ki, sizlər Fidan və Fatehin nakam sevgi hekayəsindən xəbərdar olasınız.

6-cı paylaşım

(Həyatda nakam sevgiyə mübtəla olanlara ithaf olunur!)

Fidan bir az müqavimət göstərsə də Fateh onun mobil telefonunu əlindən aldı. Əlindən telefonu alınan kimi üz gizgiləri birdən-birə dəyişməyə başladı. Çünki Fatehin orada nələr görəcəyini sanki yenicə anlamışdı. Fateh telefonu açıb mesaj bölməsi və eləcə də, sosial şəbəkə hesabına daxil oldu. Amma həmin bölməyə daxil olanda uzun illər boyu bütün varlığı ilə sevib qəlbində bəslədiyi, həm də, son iki ay ərzində dəfələrlə ona olan sevgisini etiraf etmiş bir xanımın öz sevgisində səmimi olmadığına, əslində isə Fatehi öz xəyanətinə qurban verdiyinə tam əmin oldu.

Fidan Fatehen xaricdə olduğu müddət ərzində tam başqa bir oğlanla mesajlaşır, danışır və görüşürmüş. Bu da onun telefonuna iki dəfə ayrı vaxtda Fatehin yanında olarkən zəng edən və özünün söylədiyinə görə, guya internetdə yenicə və təsadüfən tanış olduğu oğlandan tamamilə fərqli bir şəxs idi. Orada sevgi etirafından tutmuş hər şeyə (xəyanət mesajları, fotolar və s.) qədər hər bir sübut var idi...

Fateh mesajların dəqiq tarixi və ehtiva etdiyi yazılara nəzər saldıqda, arada Fidan tərəfindən yazılmış bir neçə mesajın və eləcə də, yollanılan bəzi fotoşəkillərin onun özü tərəfindən silindiyini aydınlaşdırdı. Amma deyəsən Fidan onun xəyanətinə aid olan bütün sübutları silə bilmədiyindən xəbərsiz idi...

Günortadan sonra saat təxminən 3-4 radələri idi. Şəhərin səması buludlu, havası isə sıxıcı gəlirdi. Sanki asiman da Fatehin öz saf məhəbbəti və sevgisində yanıldığından qəm-qüssəyə, kədərə qərq olmuşdu. Sanki günəş o böyük əzəmətinə rəğmən Fatehin pis vəziyyətdə olduğuna tamaşa etmək istəmir, utanaraq buludlar altında gizlənməyə çalışırdı. Fateh bir az fikirə gedib dedi:

- Fidan! Bu mesajlar, bu fotoşəkillər nədir belə? Mən sənə belə işlərə son qoymağını deməmişdimmi?

- Əzizim! Burada pis bir şey yoxdur. O, sadəcə mənim səni uzun fasilədən sonra tapdıqdan öncə tanış olduğum bir adamdır. Onun həyat yoldaşı bir müddət öncə avtomobil qəzasında dünyasını dəyişib. Ara-bir mənimlə zəngləşib danışır və dərdlərini mənimlə bölüşür. Münasib olanda isə bayırda görüşüb söhbət edirik. Mən bununla ona mənəvi dəstək oluram. Başqa heç bir şey yoxdur!

- Bəs o açıq-saçıq sevişmə fotoları nədir? Sən bu iyrənc əməllərinlə də ona mənəvi dəstək olurdunmu? Axı mən sənə belə işlərə görə amansız və hiddətli olduğumu dəfələrlə söyləmişdim! Məni sevdiyinə görə heç kimlə münasibətdə olmamağı səndən ciddi şəkildə tələb etmişdim! Axı sən mənə sevgi etirafı etmişdin! Məni sevirsənsə, mənimlə ailə həyatı qurmağa qərar vermisənsə, kənar şəxslərlə belə münasibət saxlamağın anlamı nədir? Bunun əxlaqsızlıq və xəyanətdən başqa adı varmı?

Fidan susur və nə deyəcəyini bilmirdi...

- Mən xaricdə olduğum müddət ərzində hər gün səninlə əlaqə saxlayırdım. Sən isə məndən əlavə başqa birisi və bəlkə də, başqaları ilə münasibətdə olmusan... Sənə görə sevgi və sədaqətin mənası budurmu?

Fidan susqun halda başını aşağı salmış və Fatehin əsəb və tələbkarlıqla söylədiyi sözləri dinləyirdi. Onun bundan sonra söyləyəcəyi sözlər Fatehi daha da qəzəbləndirdi!

- Əzizim! Axı biz hələ evlənməmişik və bir evdə yaşamırıq! Sadəcə sənə sevgi etirafı etmişəm. Bəlkə heç evlənə bilmədik! Bəlkə sənin məişət problemlərin, münasib iş və mənzil məsələn hələ bu tezliklə həll olunmadı!? Belə olan halda mən həyatımda olan yaxın dostlarımı sənə görə itirməliyəmmi?!

Fateh: Bu nə axmaq sözlərdir? Sənin aləmində sevginin mənası budurmu? Sən məni sözün həqiqi mənasında sevirdinsə heç bir oğlanla və ya sinif yoldaşınla hətta, telefon əlaqəsi saxlamamalı idin! Amma sənin bu müddət ərzində başqası ilə görüşlərin, yaxın münasibətin olub. Əgər bunu etmisənsə deməli məni həqiqi mənada sevməmisən! Demək ki, sevgi sənin üçün boş və mənasız bir şeydir. Sən yalnız əlində ayrı-ayrı oğlanları ehtiyatda saxlamaq, bacardığın qədər onların hər birindən istifadə etməyə çalışmısan. Bu da mənə görə böyük əxlaqsızlıq, bağışlanmaz xəyanətdir...

Beləcə onların arasında acı söhbət hava qaralana yaxın davam etdi. Fateh özünü çox yanılmış və aciz sayırdı. Axı o, sevginin bu qədər puçlaşdığı və həqarət edildiyini Fidan kimi səviyyəli və ziyalı kimi tanıdığı bir xanımdan gözləmirdi. Onun 30 illik saf sevgisi son iki ay ərzində üçüncü dəfə olaraq özü qədər sevdiyi bir xanım tərəfindən böyük həqarətə məruz qalmışdı.

Fidan Fatehin həm qəzəbli, həm də bərk narahat və naümid halda olduğunu gördükdə hansı yanlış hərəkətə və hansı xəyanətə yol verdiyini yavaş-yavaş anlamağa başladı. O, göz yaşları içində üzünü Fatehə tutub dedi:

- "Fateh! Əzizim! Mən səni sevirəm! Məni bağışla! Mən səhv etdim! Məni tərk etmə!"

- Amma bu sənin son iki ay ərzində mənim sevgimə qarşı olan 3-cü əsas sayğısızlığın və həqarətindir. Eyni mövzuda hər dəfə təkrar səhvə yol verdikdən sonra səhv etdiyini bildirir, üzr diləyirsən! İnsan həyatda 1 dəfə səhv edə bilər. Eyni səhvi təkrarlamaq artıq insanın öz yanlışlığı, unutqanlığı və öz seçimi və bəlkə də, yanlış həyat xarakteridir... Bir dəfə mənə sevgi etirafı etdikdən sonra məişət problemlərimi həll etdikdən öncə evi, münasib maaşı və subay olan bir namizəd olduqda ona müsbət cavab verəcəyini bildirdin. Mənə sevgi etirafı etdikdən sonra və mənimlə birgə olduğun zaman yad bir oğlan sənin telefonuna zəng etdi. İndi isə mən burada olmayan zaman başqası ilə danışıb-mesajlaşmış, yaxın münasibətdə olmusan! Sənin mənə olan sevginin mənası bu idimi?

Onlar ayağa qalxıb, yola düzəldilər. Fateh yol boyu heç bir söz danışmır və dərin fikirə getmişdi. Fidan isə tez-tez Fatehin üzünə baxıb onun keçirdiyi narahatlıqları görür və başını aşağı salmışdı.

Fateh əvvəllər Fidanı yaşadığı binaya qədər ötürsə də, bu dəfə onu yalnız marşruta qədər ötürdü. Hava yenicə qaralmışdı. Fidan maşına minməzdən öncə Fatehə baxıb ondan səmimi bir söz gözləyirdi. Lakin Fateh tam başqa bir aləmdə idi. Üzünü Fidana tutub ciddi şəkildə yalnız bu sözü dedi: "Özündən muğayət ol!"

Beləcə 30 il öncə ürəkoxşayan günəşli bir səhərdə təməli qoyulmuş sevgiyə payızın xəzanlı, həm də soyuq və qaranlıq bir axşamında son nöqtə qoyuldu. Bəli, Fatehin Fidana qarşı uzun illər boyu bəslədiyi saf sevgi və məhəbbəti artıq tarixə qovuşmuşdu...

Fateh artıq bu sevgidə yanıldığı dərk edirdi. Axı onun sevgisinə hörmətsizlik edən və az bir müddət ərzində eyni səhvi üç dəfə təkrarlayan, xüsusilə də ona qarşı xəyanətə imza atan birisini necə sevə bilərdi? Buna görə də öz sevgisinə son nöqtəni qoymalı idi...

(Davamı var)

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(27.01.2025)

Kənan Məmmədli, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Ötən gün - yanvarın 26-da Azərbaycan ədəbi tənqidi və ədəbiyyatşünaslığının görkəmli simalarından biri, ictimai xadim Firidun bəy Köçərlinin anadan olmasının 162-ci ildönümü tamam oldu. 

Firidun bəy Köçərli tarixdə nəzəriyyəçi, tərcüməçi, mətbuat və teatr qurucusu, habelə pedaqoq, maarifçi, ən başlıcası da böyük vətəndaş və milli duyğulara sahib fədai kimi qalıb.

1863-cü il yanvarın 26-da Şuşa şəhərində dünyaya göz açan Firidun bəy Köçərli ibtidai təhsilini Mirzə Kərim Münşizadənin məktəbində alıb. Atası Əhməd bəyin elmə, maarifə böyük marağı və həvəsi oğlunun dövrünün ən yaxşı məktəblərində oxutmasına təkan verib. Atasının arzularına rəğmən Firidun bəy doğma şəhərdə fəaliyyət göstərən rus məktəbinə daxil olub. O dövrdə məşhur rus pedaqoqu A.Çernyayevski Qafqazı dolaşaraq Qori Müəllimlər Seminariyası üçün ümidverən gənclər toplayırdı. Firidun bəy Köçərli onun diqqətini çəkib. O, 1879-1885-ci illər ərzində burada təhsil alıb. Seminariyanı bitirən ili bir müddət İrəvan gimnaziyasında dərs deyib. Onu İrəvanda təkcə pedaqoq kimi tanımırdılar. Qori Müəllimlər Seminariyasının məzunu olan Firidun bəy 23 yaşında İrəvanda teatr tamaşası təşkil edir. On ilə yaxın bir müddət ərzində İrəvanda həm pedaqoq, həm də bir mədəniyyət xadimi kimi fəaliyyət göstərən Firidun bəy Köçərli yerli ziyalılardan Mirzə Məhəmməd Qəmərli ilə birlikdə ədəbi gecələr təşkil edir, poeziyaya, ədəbiyyata marağı olan gəncləri bir araya gətirərək onların formalaşmasında böyük zəhmət çəkir. Hələ İrəvan gimnaziyasında müəllim işlədiyi illərdə tərcüməçiliklə məşğul olan Firidun bəy rus ədəbiyyatının tanınmış nümayəndələrindən Puşkinin, Lermontovun, Koltsovun və başqalarının əsərlərini ana dilimizə çevirməyə başlayır. Mirzə Fətəli Axundzadənin “Aldanmış kəvakib” povestini də ilk dəfə rus dilinə məhz Firidun bəy Köçərli çevirib. Bu da faktdır ki, Azərbaycan və rus ədəbiyyatlarının əlaqələri haqqında ilk qeydlər Firidun bəyə məxsusdur.

İrəvanı tərk etdikdən sonra yenidən təhsil aldığı məktəbə qayıdan Firidun bəy Köçərli 1895-ci ildən 1918-ci ilə qədər məzunu olduğu seminariyada dərs deyib. Hətta onu 1910-cu ildə Qori Müəllimlər Seminariyasının Azərbaycan şöbəsinin müvəqqəti təlimatçısı təyin ediblər. Burada çalışdığı illərdə həmvətənlərinin seminariyada təhsil almasına yardımçı olan Firidun bəy Köçərlinin uzunsürən səylərindən sonra Qazaxda Müəllimlər Seminariyası açılıb.

Köçərli klassik Azərbaycan ədəbiyyatı haqqında geniş məlumata, dərin elmi-nəzəri biliyə, incə zövqə malik olduğu üçün hər bir qələm sahibinin yaradıcılığını özünəməxsus şəkildə təhlil etmək qüdrətində olub. O, Məhəmməd Füzuli, Molla Pənah Vaqif, Qasım bəy Zakir, Seyid Əzim Şirvani kimi şairlər haqqında çox dəyərli oçerklərin müəllifidir. Onun Mirzə Fətəli Axundzadə, Cəlil Məmmədquluzadə, Yusif Vəzir Çəmənzəminli, Mirzə Ələkbər Sabir barəsində ədəbi-tənqidi, realist fikirlərini əks etdirən maraqlı əsərləri var.

Görkəmli ədəbiyyatşünas alimin elmi fəaliyyəti Azərbaycan tarixinin qiymətli səhifələrindən sayılır. Unudulmaz millət aşiqinin “Azərbaycan ədəbiyyatı” əsəri isə ədəbiyyatşünaslığımızın inkişafında böyük rol oynayan və bu gün də aktuallığını itirməyən əsərlərindəndir. 

Firidun bəy Köçərli millətinin təəssübkeş ziyalılarından idi. O, xalqının gənc və yeniyetmə övladlarının maarifləndirilməsi, təhsil alması və mədəni inkişafında gecə-gündüz məşəl kimi alovlanırdı. Firidun bəyin nəcibliyi millətinin taleyinə xidmət etsə də, düşmənləri də rahat buraxmırdı. O, millətimizin uzaqgörən ziyalılarının olmasını heç vaxt gözügötürməyən ermənilərin məkrli əməllərinin qurbanına çevrildi. Düşmən 57 yaşlı aydının ömür çırağını söndürsə də, onun arzuları və əməllərinin nurunu söndürə bilmədi. Bəli, o nurun işığından Firidun bəyin mənsub olduğu millətinin övladları bu gün də faydalanır.

Bir çox ziyalılarımız kimi Köçərlinin həyatını da Sovet hakimiyyəti bitirdi. 

1920-ci ilin mayında kommunistlər Köçərlini və digər "Müsavat” funksionerlərini "xalqa xəyanətdə", "milli nifaq törətməkdə", "torpaq və mülk zəbt etməkdə", general-qubernator Xoyskinin etibarlı şəxsləri olmaqda ittiham etdilər. Qazax İnqilab Komitəsinin Gəncə Fövqəladə Komitəsinə təqdimatına əsasən, ədib həbs olunmuş, 20-ci diviziyanın 7-ci xüsusi bölməsi xüsusi şöbəsində şahidlər dindirilmədən, verilmiş izahatlar nəzərə alınmadan güllələnməsi haqqında qərar çıxarılmışdır. 

Qərar 7-ci xüsusi bölmənin rəisi Liberman və fövqəladə komissar Həmid Sultanov tərəfindən təsdiq edilmiş, hökm yerinə yetirilmişdir.

Ölümündən sonra 1925-ci ildə "Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi materialları" kitabının I hissəsi, 1926-cı ildə isə kitabın II hissəsi çap edilib. Uşaqlar üçün yazdığı "Balalara hədiyyə" kitabı isə 1967-ci, 1972-ci və 2013-cü illərdə çap olunub.

Firudin bəyin irsi ilk dəfə 1957-ci ildə ədəbiyyatşünas alim Bəkir Nəbiyev tərəfindən araşdırılıb. O, arxiv materialları toplayaraq Firudin bəyin sağ qalan tələbələri ilə görüşərək 1960-cı ildə "F.Köçərlinin həyat və yaradıcılığı" mövzusunda namizədlik dissertasiyasını müdafiə edib. 1967-ci ildən Respublika Uşaq Kitabxanası Firidun bəy Köçərlinin adını daşıyır. 2013-cü ildə Firudin bəy Köçərlinin anadan olmasının 150 illiyi ölkəmizdə silsilə tədbirlərlə qeyd edilib.

Ruhu şad olsun!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(27.01.2025)

Harun Soltanov, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Dostluq insan ruhunun ən incə toxunuşudur, həyatın qəlbinə işləyən, lakin gözə görünməyən bir bağdır. O, sevginin ehtirasından azaddır, lakin onun qədər dərin və təsirlidir. Dostluq, həyatın sükutunda baş verən bir dialoqdur – sözdən kənar bir danışıq, ruhların qarşılaşdığı və bir-birini tanıdığı bir haldır.

Dostluq, insanın dünyada tək olmadığını xatırladan bir təskinlikdir, lakin bu təskinlik zəiflikdən deyil, gücdən doğur.

Ümumiyyətlə insan həyatının əsas prinsipi sadəlikdir və dostluq bu sadəliyin ən saf təzahürüdür. Dostluq iki insan arasında açıq bir güzgüdür; lakin bu güzgü təkcə zahiri əks etdirmir, eyni zamanda, insanın ən gizli tərəflərini işıqlandırır. Dost sənə yalnız kim olduğunu göstərmir, kim ola biləcəyini də xatırladır. O, sənə qüsurlarını gizlətməyə imkan verməz, lakin bu qüsurları anlayış və şəfqətlə qarşılayar. Bu səbəbdən, dostluq, insanın özünü tanımasının və qəbul etməsinin ən gözəl yoludur.

 Dostun varlığı həyatın ağırlığını yüngülləşdirir, çünki onun səsi qəlbin ən dərin yorğunluğunu dindirən bir musiqidir. Onun gözləri qaranlıqda itmiş bir uşaqlığın qaytarılmasıdır. Dostluq, bəzən bir baxışda, bəzən bir susqunluqda öz mahiyyətini tapar. Çünki dostluq üçün danışmaq şərt deyil, bir yerdə olmaq, bir anı paylaşmaq kifayətdir.

Dostluq, insan varlığının zərif bir poeziyasıdır. O, həyatın axarında səssizcə boy verən, lakin heç vaxt tükənməyən bir çiçək kimidir. Sevgi bəzən ehtirasla qopar, parçalanar, lakin dostluq öz sakitliyində möhkəm qalar. Onun təbiəti, çayların axışına bənzəyir səthdə sadə, dərinliklərdə isə sirli və qəliz. Dostluq, həqiqi olduğunda, zamanın sərtliyinə tab gətirər. Fırtınalar onu əyə bilər, lakin onu sındıra bilməz.

 Bəzən dostluq sınar, həyatın sərt qumları onun incə toxumalarına dolanar. Amma dostluq təmizliyə deyil, anlayışa əsaslanır. O, insanın mükəmməl olmasını gözləmir, əksinə, qüsurları ilə sevməyi bacarır. Dost, insanın öz əksini görməkdən qorxmadığı bir güzgüdür – sən bu güzgüyə baxanda həm özünü, həm də başqasını görürsən. Və bu baxış, səni daha güclü və daha azad edir.

Dostluq, bəzən həyatın ən sakit fəsillərinə bənzəyir – payızın melankoliyası kimi. O, sənə bir itki hissi yaşadanda belə, bu itkini sükutla və ləyaqətlə qəbul etməyi öyrədir. Dostluq nə mükəmməllik axtarır, nə də tam təmizlik. O, həyatın öz çirkləri ilə qəbul edilməsini, lakin bu çirklərin qarşısında qalxmağı tələb edir.

Dostluq, insanın öz ruhunu başqasının ruhunda tanımasıdır. Bu, yalnız sözlərdə deyil, hərəkətlərin, baxışların, hətta susqunluğun içində baş verən bir hadisədir. Dostluq nə vaxt başlayır, nə vaxt dərinləşir, bunu bilmək olmur. Lakin bir gün anlayırsan ki, həyatını onsuz təsəvvür edə bilmirsən. O, sənin üçün təkcə bir münasibət deyil, eyni zamanda bir varlıq halına çevrilir.

Dostluq sadə, lakin dərindir. O, insanı insan edən ən təməl bağdır. Dost, səninlə deyil, sənin içindədir. O, sənin ruhunun bir hissəsidir – həm sənə aid, həm də səndən müstəqildir. Bu bağın sirri, bəlkə də, onun mahiyyətində deyil, onun zamansızlığında və davamlılığındadır. Və bu davamlılıq, insan ruhunun əbədi səyahətinin ən gözəl və ən sakit mənzilidir.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(27.01.2025)

Nemət Tahir, “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Qarabağ təmsilçisi

Bakı Dövlət Universitetinin nəzdində Gənc İstedadlar liseyinin müəllimi Təranə Əhmədova Şagirdlərimin təsviri incəsənətə olan marağı, vətənə millətinə olan sevgisi, vətənpərvər ruhda böyüməsi məni hər zaman ruhlandırır və qürurlandırır!

Əhmədova Təranə Cahid qızı 1986-cı ildə Bakı şəhərində anadan olmuşdur. 2003 cü ildə 246 saylı məktəb-liseyi bitirmiş, Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin “Təsviri incəsənət” müəllimliyi ixtisası üzrə ali təhsilə yiyələnmişdir. Təranə Əhmədova həmçinin, Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının rəngkarlıq şöbəsinin üzvüdür.

İlk pedaqoji fəaliyyətə Abşeron rayonunda yerləşən Laçın rayon M.Səfərov adına tam orta məktəbdə və Akademik Zərifə Əliyeva adına liseydə təsviri incəsənət müəllimi olaraq başlamışdır. Hal-hazırda isə pedaqoji fəaliyyətini Bakı Dövlət Universitetinin nəzdində Gənc İstedadlar liseyində təsviri incəsənət müəllimi olaraq davam etdirir.

Təranə Əhmədova daim öz üzərində çalışdığını, müəllim olaraq yeniliklərə və inkişafa açıq biri olduğunu, mütəmadi olaraq müxtəlif yerli və beynəlxalq pedaqoji təlimlərdə, layihələrdə iştirak etdiyini qeyd etdi.

Təranə Əhmədova pedaqoji fəaliyyəti zamanı “Qələbəyə gedən yol”, “Zəfərin rəngi”,“Xarıbülbülün sədası” kimi bir çox rəsm sərgilərinin, müsabiqələrinin, layihələrin iştirakçısı və müəllifi olmuşdur. Həmçinin o, Arif Hüseynov, Ağaəli İbrahimov, Səlhab Məmmədov kimi Azərbaycanın görkəmli xalq rəssamları ilə şagirdlərin görüşlərini təşkil etmişdir.

Təranə Əhmədova həm pedaqoji, həmdə yaradıcı fəaliyyətində bir çox diplom, fəxri fərman, təşəkkürnamələrə layiq görülmüşdür. O, bir müəllim olaraq öz şagirdlərini çox sevdiyini və təsviri incəsənət fənni vasitəsilə şagirdlərin estetik dünyagörüşünü, bədii istedadını inkişaf etdirdiyi və belə çətin, eyni zamanda şərəfli peşənin sahibi olduğu üçün özünü çox xoşbəxt saydığınıda vurğulayır.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(27.01.2025)

Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Tanınmaq, ümumxalq məhəbbəti qazanmaq çox gözəldir. İnsanların gözündə ucalırsan, qəlbində yerin olur. Amma bu məşhurluğun şirinliyi qədər ağrı-acısı da olur. İctimai-siyasi proseslər dəyişir, kimisə nahaq yerə incidirlər, kimisə həbs edirlər və sən bu olaylara münasibət bildirməyəndə, susanda, adamlar səninlə üz-üzə gələndə ehtiram göstərsələr də, qəlblərində yerin daralır...

Heç vaxt siyasətdə görünməsə də, Aftandil İsrafilov bu baxımdan bəxti gətirən məşhurlardan idi. Heç kim heç zaman ondan siyasi proseslərə münasibət bildirməyini ummurdu. Çünki özünü siyasətə həsr etmiş, siyasi oyunlardan gah qalib, gah məğlub kimi çıxmış o qədər məşhurlar var ki… 

Bəli, əsl sənətkar sözüylə yox, sənəti ilə seçilməlidir. Onun da qismətinə elə bu düşmüşdü, Azərbaycan musiqi alətləri ailəsində əcnəbi sayılan qarmonu doğmalaşdıra, xalqa sevdirə bildi. Bu gün bir sıra ifaçılar var ki, qarmonun sayəsində ümumxalq hörməti qazanıblar, hamı onlara sevgiylə yanaşır. Amma bu sevginin ürəklərə yol tapması üçün cığırı ilk açanlardan biri də məhz, o, olub. Bütün ömrü el toylarında, tədbirlərdə keçdi. Çox insanlarla ünsiyyətdə oldu, görüb götürə bildi. Harada oldusa məzəli zarafatları, şirin söhbətləri ilə yadda qaldı…

Azərbaycan musiqi tarixində qarmonuyla göstərdiyi xidmətlərə görə hamımız ona borcluyuq, o isə barmaqlarına. O barmaqlar adi barmaqlar deyildi, elə ki, qarmonun şirmayi dillərinə toxunurdu, sədası insanı düşündürür, kədərləndirir və əhvalına təsir edirdi…

Aftandil İsrafilov- bu ad və soyad Azərbaycan musiqi sənəti tarixində əbədi yaşayacaq. Bəli, illər ötəcək, zamanələr bir-birini əvəz edəcək, ictimai-siyasi proseslər, hakimiyyətlər dəyişəcək, amma cismən dünyada olmasa da, Aftandil İsrafilov ruhən əbədi aramızda olacaq. Yüz il bundan sonra da, onun ifasının sədası gələndə insanlar zövq alacaqlar…

Bəli, yaşasaydı 3 gün öncə - yanvarın 24-də böyük sənətkarın 84 yaşı tamam olacaqdı. Allah rəhmət eləsin!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(27.01.2025)

Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Ölkəmizin mədəniyyət sferasında uğurla fəaliyyət göstərən “Simurq” assosiasiyasının yeni layihə icra etməsi barədə sizləri bilgiləndirmişdik. Layihə Azərbaycanın sosial-mədəni strategiyasının uğurlu həyata keçirilməsinə vətəndaş köməyinin göstərilməsi məqsədilə həyata keçirir, ona “Simurq”un İdarə Heyətinin məsul katibi Leyla Hacıyeva rəhbərlik edir.

Biz Leyla xanıma müraciət edərək layihə barədə daha ətraflı məlumat aldıq və məlumatı oxucularımızla bölüşürük.

Artıq Bakı şəhərində  “Simurq”un sözügedən layihəsi çərçivəsində Azərbaycan vətəndaşlarının yüksək mədəniyyətli olmasına dair ilk kulturologiya elmi üzrə dinləmələrə başlanılıb.

Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinin maliyyə dəstəyi ilə həyata keçirilən bu layihə, altı hədəf qrupuna - dövlət məmurları, pedaqoqlar, müəllimlər və tərbiyəçilər, jurnalistlər, muzey və kitabxana işçiləri, gənclər və qadınlar üzrə qeyri-hökumət təşkilatları, tibb müəssisələri işçiləri üçün kulturologiya üzrə ustad dərsləri, mühazirələr və təlimlər təşkil etməyi nəzərdə tutur.

Layihə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin rəhbərliyi altında Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən hazırlanmış yeni sosial-mədəni strategiyanın uğurlu həyata keçirilməsinə vətəndaş köməyi göstərilməsi məqsədini güdür və Heydər Əliyev Fondunun dəstəyi ilə həyata keçirilir.

Bu strategiya, Azərbaycan xalqının ruhani - intellektual və mənəvi mədəniyyətinin yeni mərhələsinə çatmasını hədəfləyir, dövlət başçısının “yeni era” adlandırdığı dövrün başlanğıcından sonra ölkənin suverenliyi və ərazi bütövlüyünün bərpa edilməsindən sonrakı inkişaf dövrünü nəzərdə tutulur.

Layihənin əsas məqsədi ölkə vətəndaşlarının yüksək mədəniyyətli fərdlər olaraq yetişməsinə və ölkənin davamlı, rəqabət qabiliyyətli və təhlükəsiz inkişafının əsas təkan qüvvəsi kimi nəzərdə tutulan yüksək mədəniyyətli vətəndaşların formalaşdırılmasına kömək etməkdir.

Layihə iştirakçıları - ölkənin insan kapitalının əsas hissəsini təşkil edən mütəxəssislər və vətəndaşlar layihənin köməyi ilə mədəniyyət, sivilizasiya və mədəniyyətşünaslıq haqqında yeni elmi biliklər vasitəsilə intellektual potensiallarını artırmaq imkanı əldə edəcəklər. Onlar mədəniyyətin intelektual, etik, hüquqi, idarəetmə, siyasi, ekoloji, dini yönləri, iş mədəniyyəti, peşə etikası və məsuliyyət mədəniyyəti ilə bağlı daha geniş məlumatlar əldə edəcəklər. Layihə iştirakçıları, kulturologiyanın insan inkişafı, davamlı cəmiyyətin inkişafı və güclü dövlətin qurulması, təhsil sisteminin təkmilləşdirilməsi, zamanın dəyişən çağırışlarına uyğun olaraq davamlı kulturologiya transformasiyalarının həyata keçirilməsi sahəsində əvəzsiz yaradıcılıq rolunu anlamaq imkanı qazanacaqlar, bu da ki, əlbəttə çox vacibdir.

Layihə, Azərbaycan vətəndaşlarının özlərini təkmilləşdirmələrinə, həyatlarını yaxşılaşdırmalarına, düşüncələrini və hisslərini idarə etmələrinə, emosional intellektlərini inkişaf etdirmələrinə, çətinlikləri aşmalarına, sağlamlıqlarını qorumağa və vaxtı səmərəli idarə etməyə kömək etməyi hədəfləyir.

Dövlət məmurları, ictimai xidmətçilər və sahibkarlar qərarların qəbul edilməsində, dövlətçiliyin mədəniyyətində, iqtisadi inkişafda, liderlik və özünüidarə mədəniyyətində faydalı olan dünya ölkələrinin təcrübəsindən və ümumi idarəetmə texnologiyalarından faydalana bilərlər.

Təlimlərdə iştirakçıların kulturologiya biliklərinin səviyyəsini qiymətləndirmək və məşğələlərin yüksək keyfiyyətini təmin etmək məqsədilə mədəniyyətşünaslıq üzrə anket sorğusu da keçiriləcək.

Kulturologiya elmi oxumalarını uğurla bitirən iştirakçılara «Yüksək mədəniyyətli Azərbaycan vətəndaşı» sertifikatları və “Simurq” assosiasiyası  tərəfindən hazırlanmış yeni kulturologiya monoqrafiyası – “Yüksək mədəniyyətli insan” kitabı təqdim ediləcək.

Azərbaycanda daha çox vətəndaşı əhatə etmək məqsədilə layihənin 2025-ci il boyu davam etdirilməsi nəzərdə tutulur və yalnız Bakı şəhərində deyil, həmçinin Azərbaycanın digər şəhər və rayonlarında da həyata keçiriləcəyi planlaşdırılır. Ümumi kulturologiya biliklərinin yayılması prosesi bütün təhsil və tərbiyə müəssisələrinin, elmi təşkilatların, mədəniyyət və incəsənət müəssisələrinin, dövlət idarələrinin, Bakı şəhərinin və onun rayonlarının icra hakimiyyətinin, KİV-lərin, logistika təşkilatlarının, dini qurumların, biznes strukturlarının, istehsal və kənd təsərrüfatı müəssisələrinin, turizm təşkilatlarının, gənclər və uşaqlar üzrə qeyri-hökumət təşkilatlarının, habelə Azərbaycanın ağsaqqallar və veteranlar şuralarının əhatə edilməsini özündə ehtiva edir.

Kulturologiya elmi dinləmələri regional təhsil müəssisələrində və mədəniyyət mərkəzlərində, eləcə də xüsusi istedadlı uşaqlar və gənclər üçün, habelə ana və uşaq institutunun inkişafına dəstək olmaq məqsədilə xüsusi liseylərdə təhsil alan qızlar üçün keçiriləcək.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Dövlət İdarəçilik Akademiyasının professoru və əlbəttə ki, “Simurq” assosiasiyasının da prezidenti Fuad Məmmədov tərəfindən keçirilən kulturologiya ustad dərsi 35 illik fəaliyyət dövründə “Simurq”un elmi tədqiqatlarının nəticəsi olan 100-dən çox slayddan ibarət təqdimatla müşayiət olunur.

Dinləmələrdə habelə Azərbaycan Kulturoloji Cəmiyyətinin üzvü, tarix elmləri doktoru, professor Mini xanım Əsədli Azərbaycancan alimlərinin dünya kulturologiyasına verdiyi töhfələr haqqında maraqlı məruzə ilə çıxış edir. Siyasi mədəniyyətin, demokratiyanın və dövlət idarəçiliyinin xüsusiyyətlərini təhlil edən mühazirə isə fəlsəfə üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Ramazan Şabanov tərəfindən keçirilir.

Yüksək mədəniyyətli vətəndaşların formalaşması və inkişaf etdirilməsi prosesini motivasiya etmək məqsədilə layihənin növbəti mərhələlərində Azərbaycan Mədəniyyət Nazirliyinin rəhbərliyi altında, Mədəniyyət Assosiasiyası və “Simurq” Azərbaycan Mədəniyyətşünaslar Cəmiyyəti tərəfindən «Yüksək Mədəniyyətli Azərbaycan Vətəndaşı» xüsusi müsabiqələrinin keçirilməsi də nəzərdə tutulur.

Bir sözlə, “Simurq” çox nəcib bir işə başlayıb. Nəticəsi bütün cəmiyyətimizə fayda verməkdən ibarət olacaq. Belə ki, ən sivil cəmiyyətlərin birinci şərti onun vətəndaşlarının yüksək mədəniyyətli olmasıdır.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(27.01.2025)