Super User
ABŞ-in İllinoys ştatında Xocalı soyqırımı ilə bağlı konfrans təşkil olunub
ABŞ-in İllinoys ştatında Xocalı soyqırımının 33-cü ildönümünə həsr olunmuş “Keçmişlə Gələcək Arasında Körpü” adlı II Beynəlxalq Dialoq Konfransı keçirilib. Tədbir ölkənin aparıcı ali təhsil ocaqlarından Harper Kollecində baş tutub.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalına Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsindən verilən məlumata görə, konfransda müxtəlif ştatlarda fəaliyyət göstərən və Amerika Azərbaycan Təşkilatları Alyansına daxil olan Azərbaycan diaspor təşkilatlarının rəhbərləri, Azərbaycan icmasının üzvləri, Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsinin, Azərbaycanın ABŞ-dəki Səfirliyinin, Türkiyənin Çikaqodakı Baş Konsulluğunun əməkdaşları, ölkənin aparıcı ali təhsil müəssisələrinin professorları, siyasi analitiklər, jurnalistlər iştirak edib.
Azərbaycan Respublikasının və ABŞ-nin Dövlət himnləri səsləndirilib, Xocalı soyqırımı qurbanlarının xatirəsi yad olunub.
Amerika Orta Qərb Ştatları üzrə Azərbaycan Mərkəzinin rəhbəri Fərid Məmmədov və təşkilatın sədr müavini Mehriban Məmmədova soyqırımı haqqında iştirakçılara ətraflı məlumat veriblər. Qeyd olunub ki, hər il Amerika cəmiyyəti sistemli şəkildə bu müdhiş hadisə ilə bağlı məlumatlandırılır.
Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsinin şöbə müdiri Səlhət Abbasova Xocalı soyqırımının xalqımızın qan yaddaşı olmasından, dünya azərbaycanlılarının “Xocalıya Ədalət” kampaniyasında fəal iştirakından və beynəlxalq ədalətin bərpası istiqamətində görülən işlərdən danışıb.
Türkiyənin Çikaqodakı baş konsulu Tahir Bora Atatanır, ölkəmizin Vaşinqtondakı səfirliyinin birinci katibi Fərid Zeynallı, Amerika Azərbaycan Təşkilatları Alyansının üzvü, Şimali Karolina Universitetinin professoru Əli Əsgərov çıxışlarında soyqırımı ilə bağlı geniş məlumat verib, bu dəhşətli hadisəni törədənlərin hüquqi müstəvidə cəzalandırılmasının və beynəlxalq səviyyədə cavab verməsinin vacibliyini vurğulayıblar.
Çində fəaliyyət göstərən geosiyasi analitik Malik Ayub Sumbal Xocalı soyqırımı ilə bağlı tarixi faktlara diqqət çəkib, faciənin dəhşətlərinin xarici mətbuatda işıqlandırılması haqqında danışıb. “Tovuz to Karabakh: A Comprehensive Analysis of War in South-Caucasus” (“Tovuzdan Qarabağa: Cənubi Qafqazda müharibənin hərtərəfli təhlili”) adlı kitabın müəllifi münaqişənin tarixinə dair fikirlərini konfrans iştirakçıları ilə bölüşüb.
ABŞ-ın Milli Müdafiə Universitetinin dosenti Stefan Mark Ermənistanın Xocalıda törətdiyi qətliamı müasir dünyanın ən böyük və ağlasığmaz vəhşiliklərindən biri adlandırıb.
Amerika Azərbaycan Təşkilatları Alyansının katibi, Floridadakı Azərbaycan-Amerika Gənclər Təşkilatının sədri Nabat Eminova ədalətin bərpa olunmasında soydaşlarımızın birgə səylərinin ciddi rol oynadığını nəzərə çatdırıb. Gənc soydaşımız Fatimə Əsgər tədbir iştirakçılarının soyqırımı haqqında daha müfəssəl məlumatlandırılması üçün fəallıq nümayiş etdirib.
Konfrans çərçivəsində ABŞ-də təhsil alan azərbaycanlı tələbə Ağadadaş Balaqadaşovun moderatorluğu ilə panel baş tutub. Panel müzakirələri tarixi faktlarla zənginliyi və soyqırımla bağlı dərin təhlillərin aparılması ilə yadda qalıb. Azərbaycanın işğaldan azad olunmuş tarixi torpaqlarına səfər etmiş braziliyalı jurnalist Fabiana Mendes Qarabağda gördüklərini dilə gətirib və qədim Azərbaycan torpaqlarında törədilən vandalizmdən dəhşətə gəldiyini bildirib. O, azərbaycanlı jurnalistlərin mina partlayışları nəticəsində həlak olmalarına da diqqət çəkib.
Amerikalı jurnalist, “BBC”, “CNN” və “Əl-Cəzirə” kanallarında siyasi şərhçi kimi fəaliyyət göstərən Kelvin Dark müzakirələrdə yaxından iştirak edib, Qarabağa səfəri barədə danışıb, səfərin təşkilinə görə Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsinə təşəkkür edib. O, hazırda mina təhlükəsi səbəbi ilə Qarabağda insanların həyatlarının davamlı təhlükə altında olduğunu, həmçinin bölgədə böyük yenidənqurma işlərinin aparıldığını qeyd edib.
“Keçmişlə Gələcək Arasında Körpü” adlı II Beynəlxalq Dialoq Konfransında bir neçə videoçarx və sənədli film nümayiş olunub. Prezident İlham Əliyevin Xocalı sakinləri ilə görüşünün əks olunduğu videoçarx, ELTV Media qrup və “Vətən” Azərbaycan Mədəniyyət və İncəsənət Mərkəzinin “Azərbaycan tarixi” layihəsi çərçivəsində hazırlanmış Xocalı soyqırımından bəhs edən film, soyqırımı şahidlərinin xatirələrini əks etdirən videoçarx, Azərbaycanın tarixi torpaqlarında aparılan yenidənqurma işlərinin yer aldığı digər videomateriallar maraqla izlənilib.
Konfransın bədii hissəsində Aqil Hüseynov tarda Bayatı-Şiraz ifa edib, İllinoys ştatında yaşayan pianoçu Günay Ələskərovanın ifasında öz bəstəsi olan “Xatirələr” səslənib.
Qeyd edək ki, artıq ikinci ildir Amerika Orta Qərb Ştatları üzrə Azərbaycan Mərkəzinin təşəbbüsü, Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsinin dəstəyi ilə elmi və tarixi müzakirələrin aparıldığı belə konfrans təşkil olunur.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(26.02.2025)
Müəllimlərin attestasiya prosesi iki il ərzində başa çatdırılacaq
Mədəniyyət Nazirliyinin tabeliyində fəaliyyət göstərən müəllimlərin attestasiya prosesi iki il ərzində başa çatdırılacaq.
Hazırda ölkəmizdə 237 musiqi və incəsənət məktəbində 60 minə yaxın şagird təhsil alır, bu məktəblərdə 13 mindən çox müəllim fəaliyyət göstərir.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, bu barədə AzərTAC-a Mədəniyyət Nazirliyindən məlumat verilib.
Bildirilib ki, son iki il ərzində Mədəniyyət Nazirliyi sistemində fəaliyyət göstərən musiqi və incəsənət məktəblərində təhsilin həm forması, həm də məzmunu üzrə geniş islahatlar həyata keçirilməyə başlanılıb. İlk dəfə olaraq ötən il şagirdlərin musiqi məktəblərinə qəbulu elektronlaşdırılıb. Müəllimlərin işə qəbulu isə iki mərhələli və tam şəffaf şəkildə təşkil edilib. 2023-cü ildə 253, 2024-cü ildə isə 237 müəllim uğur qazanıb. Yeni müəllimlərin 63 faizi ali təhsillidir.
Qeyd olunub ki, bu il ilk dəfə incəsənət məktəblərinin idarəedilməsi üçün İMES rəqəmsal platforması yaradılıb. Bu sistem tədris prosesinin izlənilməsi, müəllim-şagird məlumat bazasının formalaşdırılması, elektron cədvəllərin yaradılması və analitik təhlillərin aparılmasına xidmət edəcək. Hazırda bu sistemdə çalışan müəllim heyətinin 80 faizə yaxını orta ixtisas təhsillidir. Ali təhsilli müəllimlərin sayı cəmi 17 faizi təşkil edir ki, onların da yalnız yarısı profil üzrə ixtisaslaşıb.
Mədəniyyət Nazirliyi müəllimlərin peşəkar bacarıqlarının qiymətləndirilməsi və inkişafı istiqamətində sistemli fəaliyyət həyata keçirir. İlk dəfə olaraq nazirlik tabeliyində fəaliyyət göstərən müəllimlərin peşəkar bacarıqlarının və səriştələrinin ölçülməsi məqsədilə qiymətləndirmə-attestasiya prosesi təşkil ediləcək. Bu prosesin iki il ərzində başa çatdırılması nəzərdə tutulur. Bundan sonra isə musiqi və incəsənət müəllimlərinin ehtiyaclarına uyğun təlimlərin keçirilməsi, açıq dərslərin təşkili və müəllim hazırlığı ilə bağlı ali və orta ixtisas təhsil müəssisələri ilə əməkdaşlıq planlaşdırılır.
Attestasiya prosesi ilk olaraq Bakı, Abşeron və Sumqayıt şəhərlərində fəaliyyət göstərən musiqi və incəsənət məktəblərində başlayacaq və daha sonra digər bölgələri əhatə edəcək. Sosial mediada bəzən musiqi və incəsənət məktəblərində müəllimlərin bilik və bacarıqlarının qiymətləndirilməsinə ehtiyac olub-olmaması müzakirə edilir. Bəziləri bu addımı işdən azad etmə vasitəsi kimi dəyərləndirir. Lakin nəzərə almaq lazımdır ki, müəllimlər gələcəyimizin təminatçısı olan şagirdlərin təhsilinə birbaşa təsir göstərir və öz üzərində daim işləməlidir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(26.02.2025)
Azərbaycanın Mərkəzi Asiya turizm bazarında əlaqələri genişləndirilir
Azərbaycan Turizm Bürosu fevralın 18-dən 24-dək müvafiq olaraq Bakı, Daşkənd və Almatı şəhərlərində keçirilən “Luxury Travel Mart” (LTM) tədbirində iştirak edib.
Dövlət Turizm Agentliyindən AzərTAC-a bildirilib ki, tədbirlər çərçivəsində Özbəkistan, Qazaxıstan, Qırğızıstan və Tacikistanın 25-dən çox aparıcı turizm şirkətləri və turoperatorları ilə görüşlər keçirilib, sənaye nümayəndələri ilə əməkdaşlıq imkanları müzakirə olunub.
Premium turizm bazarına fokuslanan müzakirələr çərçivəsində Azərbaycanın beynəlxalq səviyyəli dağ-xizək, sağlamlıq və istirahət mərkəzləri, o cümlədən lüks turizm imkanları və biznes turizmi sektoru haqqında iştirakçılara məlumat verilib.
Qeyd edək ki, ümumilikdə 2024-cü il ərzində Mərkəzi Asiya regionundan Azərbaycana səfər sayı 180 min 528 nəfər təşkil edib ki, bu da öz növbəsində 2023-cü illə müqayisədə 34 faizdən çox artım deməkdir.
“Azərbaycan Hava Yolları” (AZAL), “Air Astana”, “FlyArystan” və “Uzbekistan Airways”in Bakı ilə Almatı, Astana, Aktau, Daşkənd və Düşənbə arasında yerinə yetirdiyi birbaşa aviareyslər qarşılıqlı ziyarətçi sayının artırır və ölkələrarası əlaqələri gücləndirir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(26.02.2025)
Rostovda Azərbaycan klubu fəaliyyətə başlayıb
Rusiya Federasiyasının Rostov-na-Donu şəhərində fəaliyyət göstərən Don Dövlət
Texniki Universitetində Azərbaycan klubu yaradılıb.
Tədbirdə Rusiya Azərbaycanlı Gənclər Birliyinin (AMOR) Rostov Regional bölməsinin fəalları və Don Dövlət Texniki Universitetində təhsil alan azərbaycanlı tələbələr iştirak edib.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalına Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsindən verilən məlumata görə, klubun həm Azərbaycanlı tələbələr, həm də Azərbaycan mədəniyyəti və ənənələrinə daha yaxından bələd olmaq istəyənlər arasında birliyi, həmrəyliyi təşviq edəcəyi, onlar arasında əlaqələrin, təcrübə mübadiləsinin inkişafına töhfə verəcəyi bildirilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(25.02.2025)
Xarici media nümayəndələri “ASAN xidmət”də
Fransa müstəmləkəçiliyi altında olan ərazilərin media nümayəndələrinin “ASAN xidmət” mərkəzinə səfəri təşkil edilib. Görüşdə “ASAN xidmət” konsepsiyası, habelə vətəndaşların müvafiq dövlət xidmətlərindən effektiv şəkildə istifadə etməsi təcrübəsi qonaqlara təqdim edilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalına “ASAN xidmət”dən verilən məlumata görə, bu modelin müstəmləkəçilikdən əziyyət çəkən ərazilərdə də tətbiqi istiqamətində fikir mübadiləsi aparılıb. Görüş zamanı ASAN könüllüləri və onların fəaliyyəti ilə yaxından tanışlıq olunub, eləcə də könüllülük prinsipləri müzakirə edilib. Adalardan olan könüllülər üçün təlimlərin keçirilməsi ilə bağlı niyyət ifadə edilib. Beynəlxalq əməkdaşlıq perspektivlərini genişləndirmək baxımından “ASAN xidmət” təcrübəsinin paylaşılmasının, oxşar təşəbbüslərin tətbiq edilməsinin faydalı ola biləcəyi vurğulanıb.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(25.02.2025)
Günün fotosu: Ursula fon der Lyayen Kiyevə 3,5 milyard avroyla gəlib
Nihad Alimoğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Avropa Komissiyasının sədri Ursula fon der Lyayen bazar ertəsi səhər Kiyevə qatarda gəlib, özü də Rusiyanın Ukraynaya qarşı müharibəyə başlamasının üçüncü ildönümünü qeyd etmək üçün.
Xanım Lyayen, eyni zamanda gəlişinin digər səbəbini də izhar edib: Donald Trampın Moskvayla danışıqlara gedən irəliləyişləri Avropa ittifaqı tərəfdaşlarında narahatlıq yaradıb, tələsik bir razılaşmanın bütün qitəni Kremlin ekspansionizminə qarşı həssas edə biləcəyinə dair qorxuları artırıb.
Avropa Komissiyasının sədrinin Ukraynanın gərgin maliyyə vəziyyətinə əlavə likvidlik təmin etmək və onun yerli sənayesindən hərbi avadanlıq alımını asanlaşdırmaq üçün 3,5 milyard avroluq maliyyə yardımı paketini təqdim etməsi gözlənilir.
Foto: AP
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(25.02.2025)
N.PAŞİNYAN: “Əlavə miflərlə “soyqırımı” hekayəsini Sovet İttifaqı uydurub”
“Uzun illərdir davam edən 1915-ci il hadisələri hekayəsini şübhə altına alaraq mübahisələri alovlandıran Ermənistan Baş naziri Nikol Paşinyan həm ölkə daxilində, həm də qlobal erməni diasporunda tənqidlərə məruz qalır. Onun açıqlamaları “erməni soyqırımı”nın formalaşmasında Sovet İttifaqının roluna və bu təbliğatın arxasında duran geosiyasi motivlərə işıq salır...”
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsinə istinadən xəbər verir ki, bu barədə tanınmış siyasi şərhçi və jurnalist, Dona Qrasiya Diplomatiya Mərkəzinin təsisçisi və baş direktoru Reyçel Avraham Kanadanın populyar “THEJ.CA” nəşrində dərc olunmuş məqaləsində yazıb.
“Nikol Paşinyan və 1915-ci il hadisələri” başlıqlı məqalədə Paşinyanın Davosda çıxışının qəbul edilmiş tarixi təsəvvürlərə meydan oxuduğu, bununla da həm qızğın müzakirələrə, həm də erməni millətçilərinin və beynəlxalq müşahidəçilərin kəskin reaksiyalarına səbəb olduğu göstərilib. 1915-ci il hadisələrinə dair soydaşlarının şərhinə şübhə ilə yanaşdığını bildirən erməni Baş nazir onların uzun illər formalaşmış versiyalardan əl çəkməmələrini tənqid edib.
Paşinyana görə, bu hadisələr zamanı dəqiq nəyin və niyə baş verdiyini, eləcə də “erməni soyqırımı” məsələsinin nə üçün 1939-cu ildə gündəmə gətirilmədiyini, 1950-ci illərdə qəfildən aktuallaşdığını anlamaq vacibdir. Paşinyanın bəyanata həm Ermənistan daxilində, həm də qlobal erməni diasporunda çox sərt reaksiya verilib. O, Ermənistanın milli təhlükəsizliyini təhdid sayılacaq “təhlükəli” bəyanatlar səsləndirməkdə ittiham olunub. Paşinyan ermənilərin uzun illərdir “erməni soyqırımı” adlandırılan 1915-ci il hadisələrindən siyasi və milli məqsədlərlə öz maraqlarını dünyada təbliğ etmək, hətta Türkiyəyə siyasi ziyan vurmaq üçün istifadə etdiklərini söyləyib. Onun sözlərinə görə, bunu təkcə ermənilər deyil, həm də sovetlər edib. Bu da Ermənistanın baş nazirinin daha kəskin şəkildə tənqid olunmasına gətirib çıxarıb.
Məqalədə Paşinyana istinadən yazılıb ki, əlavə miflərlə “soyqırımı” hekayəsini Sovet İttifaqı uydurub, Ermənistan Sov.İKP MK üzvü Karen Dəmirçyan isə təbliğ edib. Müəllifin fikrincə, Paşinyanın 1950-ci illərin adını çəkməsi də təsadüfi deyil. Belə ki 1952-ci ildə Türkiyə NATO-ya üzv qəbul olunub. Nəticədə sovetlər Türkiyəyə təzyiq göstərmək üçün erməni tarixindən istifadə etməyə başlayıblar. Bu vəziyyət sovetlərin ermənilərin qayğısına qalmaq və ya 1915-ci il hadisələri ilə bağlı həqiqəti üzə çıxarmaq istəyindən deyil, türklərə nifrətindən və Sovet İttifaqının düşməni olan NATO üzvlərinə zərər vermək istəyindən irəli gəlib. Bununla belə, Sovetin “erməni soyqırımı”nı təbliğinə, hadisələrin şərhinə miflər əlavə etməsinə baxmayaraq, bu hekayənin yaradıcısı elə ermənilər özləridir.
Məqaləni ətraflı şəkildə aşağıdakı linkdən oxumaq mümkündür:
https://thej.ca/2025/02/17/nikol-pashinyan-and-the-events-of-1915/
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(25.02.2025)
Almaniya Azərbaycanlıları Alyansı yeni tərkibdə toplanıb
Almaniya Azərbaycanlıları Alyansının növbəti toplantısı Almaniyanın paytaxtı Berlində şəhərində keçirilib və toplantında Alyansın İdarə Heyətinin yeni tərkibi təsdiqlənib.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalına Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsindən verilən məlimata görə, Almaniyadakı Azərbaycan diasporunun fəal üzvlərindən olan, Köln Azərbaycan Evinin həmtəsisçisi Altay Rüstəmli İdarə Heyətinin yeni sədri seçilib.
Daha sonra Alyansın İdarə Heyəti yeni tərkibin ilk toplantısını təşkil edib. Toplantıda Alyansın keçdiyi yol, həyata keçirilən layihələr müzakirə edilib, təşkilatın fəaliyyəti yüksək qiymətləndirilib, perspektivlə bağlı geniş fikir mübadiləsi aparılıb.
Alyansın İdarə Heyətinin yeni və köhnə tərkibinə daxil olan soydaşlarımız Azərbaycan diasporunun fəaliyyətinə göstərdiyi qayğıya və sistemli dəstəyə görə Prezident İlham Əliyevə təşəkkürlərini bildiriblər. Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsinin təşkilatın fəaliyyətini daim diqqət mərkəzində saxladığı ifadə edilib.
Almaniya Azərbaycanlıları Alyansı İdarə Heyətinin yeni sədri Altay Rüstəmli 2009-cu ildən Almaniyada yaşayır və bu ölkədəki Azərbaycan diasporunun fəal üzvlərindəndir. Soydaşımız Azərbaycan həqiqətlərinin dünya ictimaiyyətinə çatdırılmasında fəal iştirak edir, Qarabağın bərpası prosesinə töhfə verir.
Qeyd edək ki, Almaniya Almaniya Azərbaycanlıları Alyansı 2018-ci ilin sentyabr ayında Berlin şəhərində yaşayan soydaşlarımızın təşkilatlanması və diaspor təşkilatlarının fəaliyyətinin əlaqələndirilməsi məqsədilə təsis edilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(25.02.2025)
Gənclərlə “Reza Deqatinin gözündə Xocalı Soyqırımı” adlı görüş keçirilib
Nigar Həsənzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”
“Xocalıya Ədalət” Kampaniyası çərçivəsində Azərbaycan Respublikası Gənclər Fondu, Bakı Dövlət Universiteti və “Gənclərin Maarifləndirilməsinə Dəstək” İctimai Birliyinin təşkilatçılığı ilə gənclərlə “Reza Deqatinin Gözündə Xocalı Soyqırımı” adlı görüş keçirilib.
Görüşün əvvəlində Azərbaycan Respublikasının Dövlət Himni səsləndirilib, ölkəmizin müstəqilliyi və ərazi bütövlüyü uğrunda şəhid olan soydaşlarımızın əziz xatirəsi bir dəqiqəlik sükutla yad edilib.
Daha sonra Bakı Dövlət Universitetinin rektoru Elçin Babayev, Milli Məclisin deputatı Hikmət Babaoğlu, Azərbaycan Respublikasının Gənclər Fondunun icraçı direktor müavini Yusif Vəliyev və “Gənclərin Maarifləndirilməsinə Dəstək” İctimai Birliyinin sədri Aynurə Ələkbərli çıxış edərək bu cür tədbirlərin gənclərin milli tariximizi daha dərindən anlaması və Azərbaycan həqiqətlərini beynəlxalq arenada düzgün şəkildə təbliğ etməsi baxımından çox önəmli olduğunu vurğulayıblar, dünyaca məşhur fotoqraf Reza Deqatinin Xocalı Soyqırımına dair fotoşəkillərinin və şahidliyinin hadisənin faciəvi reallıqlarını gənclərə vizual olaraq çatdırmaqda mühüm rol oynadığını qeyd ediblər.
Tədbirin davamında Reza Deqati Xocalı Soyqırımından dərhal sonra çəkdiyi nadir fotoları təqdim edərək şahidi olduğu hadisələrdən danışıb. O, həmin ağrılı və acılı günlərin indi də gözünün önündə canlandığını söyləyib. Fotoqraf vurğulayıb ki, Xocalı Faciəsi təkcə Azərbaycan xalqına deyil, ümumiyyətlə insanlığa qarşı törədilmiş ağır cinayətdir və bu cinayətin tanınması üçün beynəlxalq səviyyədə mübarizə aparmaq vacibdir.
Reza Deqatinin təqdim etdiyi foto və faktlara gənclər böyük maraq göstərib və yekunda öz suallarını məşhur fotoqrafa ünvanlayıblar.
Qeyd edək ki, keçirilən görüş Xocalı soyqırımı qurbanlarının xatirəsinin yad edilməsi, bu hadisələrin yaddaşlarda yaşaması, xüsusən də gənc nəsil tərəfindən unudulmaması məqsədi daşıyıb.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(25.02.2025)
GAP Antologiyasında Məhəmmədrza Ləvayinin “Kəndivandan dönüş” hekayəsi
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Güney Azərbaycan Prozası Antologiyası layihəsində Təbriz təmsilçimiz Əli Çağlanın növbəti təqdim etdiyi yazıçı Ankarada mühacirətdə olan Məhəmməd Quruçaydır.
Məmməd Quruçay
Ankara
KƏNDİVANDAN DÖNÜŞ
İngilis arxeoloq, Professor David Roulun araşdırmalarına görə Adəm həzrətləri və Həvva xanım, cənnətdən qovulduqdan sonra Kəndivana yerləşdilər.
Cənnətdə tək başına yaşayan Adəm ağa, yalqızlıq dərdindən dığlamaq üzərə idi. Hər dəfə mutluluq içində yaşayan evli mələkləri gördüyündə, içindəki tetesteron hormonu o qədər aşıb daşırdi ki iki qulağından eşiyə fışqırırdı. Sonunda Adəm ağanın təhəmmül balonu patladı. Qabırğa qəfəsindəki sümüklərdən birini çıxartdı. Çıxartdığı qabırğa sümüyündən, özünə dağlar maralı bir qadın düzəldib adını Həvva xanım qoydu.
Cənnətdə molla olmadığına görə də evlilik əqdi oxunması üçün gedib cəhənnəmdən bir molla gətirdilər.
Əqdlərinin oxunması ardından axşam çağı, Həlmə sazandanın musiqi dəstəsini çağırıdılar, çaldırıb oynadılar, toylarını tutdular. Mırıx Kübra, qarman, Güşvara xanım tar çalırdı, Həlmə sazanda xanım da oxuyurdu:
“Şaftalılar calandı,
Məlan mənim balamdı”
Sübhə qədər çal-çatlasın oldu, cənnətin dörd bir yanı şənlik havası ilə büründü.
Evlənmələrindən hələ bir sənə keçməmişdi, Həvva xanım uşaq istədi.
Bu sözü eşidincə, Adəm ağa əlini gö..ünün üzərinə basıb ah çəkdi.
Cənnətdə qadınlar doğmazdılar, kişilər hamilə olub doqquz ay sonra uşaqlarını sıçardılar. Sıçılan körpələr, pox içindən yeni həyata göz açmalarına rəğmən, böyüyüb cənnəti gül kimi saxlardılar.
Adəm ağa, uşaq sıçma sancılarından necə qurtula biləcəyini şeytandan soruşdu. Şeytan dedi: “işi mənə burax. Səni bu dərddən qurtara bilərəm, amma bir şərtlə,
Uşaqlarına yarı-yarı ortağam.” Adəm ağa qəbul elədi.
Şeytan gecə gündüz, Həvvanın iki qulağına almanın nə qədər faydalı olduğunu fısıldadı, ta ki bir gün Həvva xanım iki ayağını başmağının bir tayı içinə soxub Adəm ağadan alma istədi.
Yasaq ağacdan alma oğurladıqdan sonra Adəm ağa, arvadı Həvva ilə birlikdə cənnətdən qovuldular. Əsil suçu Həvva işlədiyi üçün də ikinci cəza olaraq ömür boyu, uşaq doğma müsibətinə məhkum oldu.
Adəmlə Həvva, Kəndivana yerləşdikdən sonra həyatları nə qədər zor olsa yenə də Adəm ağa öz durumundan məmnunuydu, nə də olsa artıq uşaq sıçıb gö..ü cırılmayacaqdı. Amma...
Amma uşaq sahibi olduqlarından sonra durum dəyişildi. Adəm ağa, bir-birləriylə yola getməyən uşaqların dərdindən, Həvva xanım da doğum sancılarının yanı sıra doğulan sarsaq uşaqların qüssəsindən cana gəlmişdilər.
Ata anaları işləyirdi, gö..ü-boş oğulları, Qabil ilə Habil yeyib içib bir-birləriylə boğuşurdular, nəvə, nəticələri də, Kəndivanı burax, dünyanı poxa çevirmişdilər.
Adəm ağa şeytanla anlaşması üçün pox yediyinə peşman olmuşdu, “sizi əkib doğanın, cədd-abadının qəbrinə sıçım” deyib özünü biraz rahatladırdı, amma yazıq Həvva xanım qüssəsini içınə tökməkdən savayı heç bir iş əlindən gəlmirdi. Benava hər dəqiqə düşünürdü “axı bu nə işdi? Sıçılan uşaqlar cənnəti gül kimi saxlayırlar, amma doğulan bu qor-qodux dünyanın içinə sıçırlar.”
Gecə yarısı Həvva xanım “mən pox yeyib qələt elədim alma istədim” deyib zülüm-zülüm ağlayırdı. Adəm ağa onun gözyaşılarını silib başını bağrına basırdı, “tamam ağlama, mən uşaq sıçma cırılmasına razıyam, olsun təkar cənnətə dönək.”
Qırx gecə, gündüz ibadət eləyib dua oxudular, amma cənnətin qapısı açılmadı. Adəm ağa yenə həmişəki adəti kimi övladlarına, ibadətə və namaza yaman soxuşdurdu, cibindən telefonunu çıxardıb qaçaqçı Firuz’a zəng açdı.
Gecə yarısı saat 12:00-də Slamas sərhəddini yeni keçmişdilər. Firuz qaçaqçı öndən hərəkət edirdi. Ürəkləri ümidlə dolu, iki ər, arvad əl-ələ verib Firuzun peşindən gedirdilər. O ikisi, hüdud jandarmlarına tutuqlanma qorxusu içində gizlicə cənnətə geri dönürdülər.
Dolun ayın işığı altında Adəm ağa, Həvva xanımın gül cəmalına baxdı.
Onun saçlarını tumarlayıb dedi:
“Cənnətdə istədiyin qədər sənə uşaq sıçaram, amma nə olar mənim ceyranım? Bir daha məndən alma istəmə. Məni cəhənnəmə göndər amma bu dünyaya təkrar gəlməyimə səbəb olma.”
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(25.02.2025)
