Super User
Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun Ümumdünya Yazıçılar Təşkilatı ilə birgə keçirəcəyi tədbirə maraq böyükdür
Bu gün - 21 fevral, saat 12:00-də Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin Natəvan klubunda Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun və Ümumdünya Yazıçılar Təşkilatının (WOW - World Organization of Writers) birgə təşkilatçılığı ilə “Azərbaycan ədəbiyyatının dünya ədəbiyyat platformalarına inteqrasiyası” mövzusunda dinləmə keçiriləcək. Məruzəçi Ümumdünya Yazıçılar Təşkilatının sədri Marqarita Aldır.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, tədbirə maraq böyükdür, dünya mediası tədbiri gündəmdə saxlayır. (Şəkillərdə, İtaliya və Misir mediasında tədbir barədə paylaşılan xəbərlər)
Ümumdünya Yazıçılar Təşkilatının əsas məqsədi dünya yazıçılarının yaradıcı səylərinin dünyanın humanitar sferasının gələcəyi uğrunda birləşdirilməsi, dünyada sabitliyin qorunmasında mədəniyyətin, ədəbiyyatın, mənəvi dəyərlərin həlledici rolunun təmin edilməsidir.
Azərbaycan Ümumdünya Yazıçılar Təşkilatı üçün xüsusi statuslu bir ölkədir, belə ki, məhz bura Ümumdünya Yazıçılar Təşkilatının yaranması ideyasının beşiyi sayılır. 2019-cu ilin 1 oktyabrında BMT-nin patronajlığı altında Avrasiya Millətlər Assambleyasının və Heydər Əliyev Fondunun həmtəşkilatçılığı ilə Bakıda dünyanın 52 ölkəsinin iştirakı ilə keçirilən 3-cü LiFFt festivallar festivalı zamanı “Ədəbiyyatda gələcək insan obrazının yaradılması” panelində Marqarita Al və dünyaşöhrətli qazaxıstanlı yazar Oljas Süleymenov belə bir böyük masştablı ədəbiyyat təşkilatının yaranması zərurətini səsləndirmişlər. Sonradan 2023-cü ilin 2 fevralında Qahirədə dünyanın 17 ölkəsinin nümayəndələri Ümumdünya Yazıçılar Təşkilatının Memorandumunu imzalamışlar.
Hazırda bu təşkilatda 69 ölkənin yazarları təmsil olunurlar.
Bu il 4-6 aprel tarixlərində Nigeriyanın paytaxtı Abudja şəhərində Ümumdünya Yazıçılar Təşkilatının “Biz eyni planetin insanlarıyıq” adı altında 1-ci Konqresi keçiriləcək. Konqres zamanı YUNESKO-nun XXV Ümumdünya Poeziya Gününün qeyd edilməsi, 7-ci LiFFt Festivallar Festivalının keçirilməsi, “Humanitar modernləşmənin müasir problemləri” Ümumdünya mədəniyyət-təhsil forumunun, Avrasiya- Afrika innovativ biznes forumunun təşkili də nəzərdə tutulur.
Ümumdünya Yazıçılar Təşkilatının 1-ci Konqresinin tərəfdaşı PAWA Panafrika Yazıçılar Assosiasiyasıdır. 6-cı LiFFt Festivallar Festivalının qızıl laureatı, d.r Ueyl Okidiran, Nobel mükafatı laureatı d.r Vole Şoyinka Konqresin Nigeriya üzrə simaları olacaqlar.
Ümumdünya Yazıçılar Təşkilatı rəhbərliyinin Bakıya gəlişi səbəbləri Azərbaycan ədibləri ilə əməkdaşlıq əlaqələrinin qurulması, dünya mədəni əlaqələrinin yeni dinamik inkişafında Azərbaycan mədəniyyətinin rolunun artırılması, eyni zamanda Ümumdünya Yazıçılar Təşkilatının yaranma ideyasının beşiyi sayılan Azərbaycanın yazıçılarının dünyanın böyük ədəbiyyat platformalarında təmsil edilmələrini təmin etməkdir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(21.02.2024)
Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun prezidentinin Qırğızıstan görüşləri
Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun prezidenti Aktotı Raimkulova Qırğız Respublikasının xarici işlər nazirinin müavini Aybek Moldoqaziyev ilə görüşüb. Görüş Fondun prezidentinin Qırğızıstana səfəri çərçivəsində baş tutub. Bu barədə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Fonda istinadən məlumat verir.
Görüş zamanı Fondun Qırğız Respublikası ilə cari və planlaşdırılan əməkdaşlığına dair konstruktiv fikir mübadiləsi aparılıb, təşkilatın 2024-cü və 2025-ci illər üçün fəaliyyət planları ətraflı müzakirə olunub.
Aktotı Raimkulova Qırğızıstanda həyata keçirilməsi nəzərdə tutulan layihələr, eləcə də bu çərçivədə ilk olaraq Alıkul Osmonovun Bişkekdəki ev-muzeyinin bərpası və muzeyləşdirilməsi barədə məlumat verib. Ortaq Türk mədəni irsinin çoxtərəfli platformalarda təbliği istiqamətində atılan addımlar ətraflı nəzərdən keçirilib. Aktotı Raimkulova Fondun fəaliyyətinə daimi dəstəyə görə Qırğızıstan tərəfinə təşəkkür edib.
Aybek Moldoqaziyev Fondun qırğız xalqının mədəni və mənəvi irsinin beynəlxalq aləmdə təbliğinə verdiyi töhfəni yüksək qiymətləndirərək yaxın gələcəkdə Qırğızıstan tərəfinin təklif etdiyi yeni əməkdaşlıq istiqamətlərini vurğulayıb.
Tərəflər Fond ilə Qırğız Respublikası arasında tərəfdaşlığın gücləndirilməsinə, o cümlədən Türk dünyasının mədəni irsinin qorunması və təbliği istiqamətində birgə tədbirlərin həyata keçirilməsinə qarşılıqlı hazır olduqlarını bildiriblər.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(21.02.2024)
“Ziyayi Qafqaziyyə” kitabının təqdimatı keçirilib
Ötən gün Azərbaycan Mətbuat Şurasında Şuranın və Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun Mətbuat tarixi və publisistika şöbəsinin birgə təşkilatçılığı ilə “Ziyayi Qafqaziyyə (1880-1884)” kitabının təqdimatı keçirilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı 525.az-a istinadən xəbər verir ki, toplantını giriş sözü ilə açan Mətbuat Şurasının sədri Rəşad Məcid bildirib ki, Azərbaycan milli mətbuatı tarixində mühüm yerə və rola malik “Ziyayi-Qafqaziyyə” qəzetinin transfoneliterasiyasının “Ziyayi Qafqaziyyə (1880-1884)” adlı kitab şəklində çapı məmnunluq doğurur. O, kitabın Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun Elmi Şurasının qərarı ilə ərsəyə gəldiyini diqqətə çatdırıb.
R.Məcid deyib ki, “Ziyayi-Qafqaziyyə” “Əkinçi” qəzetinin bağlanmasından sonra mətbu nəşr boşluğunu aradan qaldıraraq, böyük missiya yerinə yetirib, səhifələrində XIX əsrin sonlarında Azərbaycandakı ictimai-siyasi vəziyyəti işıqlandırıb, dövrün ən aktual problemlərinə toxunub, mövzu və janr zənginliyi ilə seçilib.
Qeyd edək ki, “Ziyayi-Qafqaziyyə” qəzetinin transfoneliterasiyası olan “Ziyayi Qafqaziyyə (1880-1884)” kitabının baş redaktoru və ön söz müəllifi AMEA-nın Prezidenti akademik İsa Həbibbəyli, çapa hazırlayanı və redaktoru filologiya elmləri doktoru, professor Vüqar Əhməd, rəyçiləri akademik Teymur Kərimli, Bakı Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsinin professoru Cahangir Məmmədli və filologiya elmləri doktoru Elçin Mehrəliyevdir. R.Məcid çıxışında yeni nəşrin “Ziya” və “Ziyayi-Qafqaziyyə” qəzetlərini latın qrafikalı əlifbaya çevirmək kimi məsul və çətin işin öhdəsindən gəlmiş dəyərli alim, “Vətən uğrunda” qəzetinin baş redaktoru olmuş mərhum Müştəba Əliyevin xatirəsinə dərin ehtiramın nümunəsi olduğunu da bildirib.
Toplantıda çıxış edənlərdən AMEA-nın Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun direktor müavini Mehman Həsənov, tanınmış jurnalist və elmi işçi, “Elm və həyat” jurnalının redaktor müavini Ülkər Hüseynova, AMEA-nın Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun Mətbuat tarixi və publisistika şöbəsinin müdiri, professor Vüqar Əhməd, Bakı Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsinin professoru Cahangir Məmmədli, MŞ İdarə Heyətinin üzvü, “Şərq” qəzetinin baş redaktoru, milli mətbuatımızın tədqiqatçısı Akif Aşırlı, MŞ İdarə Heyətinin üzvü, “Bayraqdar Media”nın baş redaktoru Azər Həsrət, Milli İrsi Mədəni Tarixi Araşdırmalar Fondu Yayımlarının direktoru Əsəd Aslanoğlu, filologiya üzrə elmlər doktoru, professor Allahverdi Məmmədli, tarix elmləri namizədi, dosent Akif Nağı və başqaları əvvəl “Ziya”, sonra “Ziyayi-Qafqaziyyə” adı ilə çıxmış qəzetin materiallarının kitab şəklində çapının əhəmiyyətini əsaslandırıblar.
Natiqlər “Əkinçi” ənənələrini davam etdirmiş və ictimai fikir tariximizdə böyük iz buraxmış, ümmətçilikdən millətçiliyə keçidin təmin olunmasında misilsiz xidmətlərə malik “Ziyayi Qafqaziyyə”nin, o cümlədən, ondan sonra fəaliyyət göstərmiş mətbuat nümunələrimizin 1918-ci il müstəqilliyinə aparan yola ideoloji nəfəs gətirdiklərini vurğulayıb, nəşrdə qaldırılan məsələlərin günümüz üçün də aktuallığından söz açıblar.
Toplantıda aparılan müzakirə gedişində bildirilib ki, XIX əsrin sonu – XX əsrin əvvəllərində işıq üzü görmüş digər nəşrlərimizin də transfoneliterasiyası, bu işdə vahid redaktə qaydalarının əsas götürülməsi vacibdir. Müzakirə gedişində, habelə, AMEA-nın Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun Mətbuat tarixi və publisistika şöbəsinin qeyd edilən istiqamətlərdəki gələcək fəaliyyətinə nəzər salınıb, təqdimatı keçirilən nəşrin ərsəyə gəlməsinə görə AMEA rəhbərliyinə təşəkkür ifadə olunmaqla yanaşı, “Ziya” və “Ziyayi-Qafqaziyyə” qəzetlərini latın qrafikalı əlifbaya çevirən mərhum Müştəba Əliyevin əziz xatirəsi ehtiramla anılıb. M.Əliyevin oğlu S.Əliyev atasının əməyinə verilən yüksək dəyərə görə toplantı iştirakçılarına təşəkkürünü bildirib.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(21.02.2024)
Azərbaycanın turizm imkanları tanıdılır
Azərbaycan Turizm Bürosu fevralın 20-də Bakıda keçirilən “Luxury Travel Mart (Spring edition)" adlı silsilə tədbirdə təmsil olunub. Tədbir çərçivəsində 25-ə yaxın B2B (Biznesdən-biznesə) formatlı görüş keçirilib, əməkdaşlıq əlaqələri qiymətləndirilib.
Bu barədə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Dövlət Turizm Agentliyinin məlumatına istinadən xəbər verir. Görüşlər zamanı Azərbaycanda yaz-yay turizm mövsümü, Bakı və regionlarda fəaliyyət göstərən hotellər, müalicəvi kurortlar təbliğ edilib.
Həmçinin görüş iştirakçılarına ölkəmizdə keçiriləcək konsertlər və bu növ irimiqyaslı tədbirlər, Bakı və Bakıətrafı mədəni irs obyektlərinə ekskursiyalar haqqında məlumat verilib.
Silsilə tədbirlər fevralın 23-də Özbəkistanın Daşkənddə, fevralın 26-da Qazaxıstanın Almatı şəhərində və 29 fevral - 1 mart tarixlərində Rusiya Federasiyasının Moskva şəhərində keçiriləcək.
Əsasən lüks turizm məhsullarının təklifinə istiqamətlənən tədbir çərçivəsində Rusiya, Qazaxıstan və Özbəkistanda fəaliyyət göstərən 60-dan çox şirkətlə B2B formatlı görüşlər təşkil ediləcək.
Görüşlərdə Azərbaycan Turizm Bürosu ilə yanaşı, "Şahdağ" Turizm Mərkəzi də təmsil olunacaq.
Qeyd edək ki, “Luxury Travel Mart (Spring edition)"da beşulduzlu hotellər və kurortlar, elit avtomobil, kruiz, yaxta və şəxsi təyyarələrin kirayəsi üzrə ixtisaslaşmış şirkətlər, destinasiya menecmenti təşkilatları və lüks istiqamətli turoperatorlar iştirak edirlər.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(21.02.2024)
Qürbətdən görünən Vətən… - Tural Adışirin yazır
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı AMEA-nın Şəki Regional Elmi Mərkəzinin
“Ədəbi-mədəni mühit, folklor və etnoqrafiya” şöbəsinin elmi işçisi,
Gənc Alim və Mütəxəssislər Şurasının sədri Tural Adışirinin “Xaqani Qayıblı: Qürbətdə keçən ömür” məqaləsini təqdim edir. Məqalə Estoniyada yaşayan soydaşımız, tanınmış ziyalı, ədib Xaqani Qayıblının 60 illik yubileyi münasibətilə yazılıb.
Müasir Azərbaycan ədəbiyyatının sayılıb-seçilən istedadlı qələm sahiblərindən biri də Xaqani Qayıblıdır. O, 30 ildən çoxdur ki, qürbətdə Vətən yaradan, qürbətdə Vətənləşən, Azərbaycanı və Azərbaycan ədəbiyyatını qürbətdə layiqincə təmsil və təbliğ edən böyük könül adamıdır. Xaqani Qayıblı böyük könül adamı olmaqla bərabər, həm də heç şübhəsiz ki böyük bir türkdür. Qələm dostu şair Rafiq Hümmət demiş: “Baltik sahillərində yaşayan böyük bir türk”.
Xaqani Qayıblı türkün genetik kodunu, milli kimliyini ruhunda, canında daşıyan, türk dünyası ilə bağlı misilsiz işlər görən azman bir türk aydınımızdır. Biz Vətəndən qürbətə doğru boylananda Xaqani Qayıblı ucalığını hər prizmada görə bilirik. O, ömrünün yarısını qürbətdə yaşasa belə istər ictimai-siyasi, istər elmi, istərsə də bədii fəaliyyəti ilə daima doğma vətəninə xidmət etməkdədir.
Hələ vaxtı ilə 80-cı illərdə Tərcümə Mərkəzi tərəfindən Estoniyanın “Şərqi Avropanın Oksfordu” adlanan 400 illik Tartu Universitetinə oxumağa göndərilən gənc Xaqani Qayıblı, ona olan bütün etimadları (red. Vaqif Cəbrayılzadə yaşasın!, Aydın Məmmədovun, Arif Acaloğlunun ruhu şad olsun!) doğruldaraq Tartu Universitetinin eston dilində bitirən ilk azərbaycanlı tələbəsi oldu.
O, daha da öz üzərində çalışaraq “Eston və türk dillərində feil quruluşlarının müqayisəsi” adlı elmi işi ilə dünya dilçiliyində Fin-Uqor və Türk-Tatar dilləri arasındakı qohumluq əlaqələrini araşdıran ilk azərbaycanlı alim kimi tarixə düşdü. Baltik sahillərində yaşayan bu azman türk bu gün Estoniya prezidentinin türk dilləri üzrə şəxsi tərcüməsidir, fəxri Estoniya vətəndaşlığı alan ilk TÜRKdür.
Xaqani müəllimin ictimai-siyasi fəaliyyəti o qədər böyükdür ki, biz onu vətəndən üzü qürbətə doğru yönələndə qürbətdə olan bir vətənimiz, nəfəsliyimiz kimi görürük. Dünya Azərbaycanlıları Konqresinin İdarə Heyətinin üzvü, sədr müavini, Estoniya-Azərbaycan cəmiyyətinin sədri kimi onun diaspor fəaliyyəti köksümüzü qabardır, o, ölkəmizin ədəbi-mədəni sərvətlərini təbliğ edən, azərbaycanlılarımızın hüquq və mənafelərini xarici ölkələrdə müdafiə edən dayağımız, güvənc yerimizdir.
Onun ictimai-siyasi fəaliyyəti dövlətimiz tərəfindən də yüksək qiymətləndirilib, cənab Prezident Azərbaycan diasporunun inkişafındakı xidmətlərinə görə Xaqani Qayıblını “Tərəqqi” medalı ilə təltif edib. Xaqani müəllimə halal haqqı çatan medalının Vətəninin bir parçası olan Şuşada Dünya Azərbaycanlılarının V Qurultayında (2022) təqdim edilməsi də əlamətdar hadisədir. Xaqani Qayıblı canı qədər sevdiyi vətəni Azərbaycanın adını harda yaşamasından asılı olmayaraq uca tutan, doğma xalqını, vətənini sevən, ona ləyaqətlə xidmət edən böyük azərbaycanlıdır.
Xaqani Qayıblının ictimai-siyasi, elmi fəaliyyəti kimi, bədii fəaliyyəti də olduqca zəngin və çox şaxəlidir. Xaqani Qayıblı qürbətdə yaşasa da müasir Azərbaycan ədəbiyyatının Borçalı qolunun, Borçalı ədəbi mühitinin istedadlı şairlərindən biridir. O, həm də bacarıqlı və peşəkar tərcüməçidir. Azərbaycan ədəbiyyatının Estoniyada tanıdılması və təbliğində böyük işlər görür.
Cəlil Məmmədquluzadənin “Danabaş kəndinin əhvalatları” povestini, “Poçt qutusu” hekayəsini, Vaqif Səmədoğlunun “Mən burdayam, İlahi” kitabını, Kamal Abdullanın “Kim dedi ki, Simurq quşu var imiş” pyesini, Afaq Məsudun əsərlərini və.b Azərbaycan dilindən eston dilinə çevirib. Xaqani müəllimin ədəbiyyatımızın təbliğindəki gələcək fəaliyyətlərindən biri də 20 Azərbaycan yazarını estonlara, 20 eston yazarını da azərbaycanlılara tanıtmaq istəyidir.
Azərbaycan mühacirət poeziyasının çağdaş mərhələsində Xaqani Qayıblı imzasını xüsusi vurğulamaq istərdim. Düzdü, bu mərhələdə poeziyada Məmməd İsmayılın, Afaq Şıxlının, Nəsib Nəbioğlunun, Rauf Qaraişıqın, nəsrdə Çingiz Hüseynovun (Allah rəhmət eləsin!), Vahid Qazinin, Eluca Atalının və.b ismini qeyd etmək də yerinə düşərdi.
Xaqani Qayıblı müasir şeirimizə yeni rənglər qatan, öz orjinallığı ilə diqqət çəkən istedadlı şairlərimizdən biridir. Keçən əsrin 80-cı illərində ədəbiyyata gələn şair obrazlı təfəkkürü, poetik düşüncə tərziylə müasir şeirimizdə də seçilən imzalardandır. Xaqani Qayıblı poeziyasının novatorluğu, poetik sözünün qüdrəti haqqında ədəbiyyatşünaslar Rüstəm Kamal, Məti Osmanoğlu, Xalq şairi Zəlimxan Yaqub yetərincə dəyərli fikirlər söyləyiblər, poeziyasının məziyyətlərini açıblar.
Xaqani Qayıblının şeirlərini oxuyanda qürbətdə yaşasa belə doğulduğu, boşa başa çatdığı qədim-qayım türk yurdu Borçalının, Qaraçöpün nəfəsini, ruhunu duyursan. Qürbətdə yaşayan insanın Vətən yanğısı daha səmimi, daha içdən olur. Xaqani Qayıblı qürbətdə yaşasa da, Vətənini içində yaşadan, əzizləyən şairdir.
Ağlasam, gözümün yaşı sən oldun,
Danışsam, sözümün başı sən oldun…
Dünya bir üzüksə, qaşı sən oldun
A mənim qeyrətli elim, Qaraçöp!
“Bəxtimlə düşdüyüm əlbəyaxadan, Əlimdə qürbətin yaxası qalıb” yazan şairin acı da olsa, bəxtinə düşən qürbətlə barışa bilmək bacarığını, içini yandıran, ana-atasından, doğmalarından uzaq düşən o ağrını, acını duymuş olursan.
Xaqani Qayıblını görüşlər şairi adlandırardım. Ədəbiyyatşünas Rüstəm Kamal doğru olaraq vurğulayır ki, onun şeirlərinin sujeti sanki yetə bilmədiyi, çata bilmədiyi görüşlərin ilğımından yaranır. Xaqani Qayıblı qəribliyi insan kimi yaşasa da, o qəribliyin ağrı, acısını, taleyini şair kimi şeirlərində göstərir. Vaqif Bayatlının “Qəribik, şairim, qəribik sözüm” şeirinə yazdığı “Qərib şəhərlərdə” şeirindəki o qürbət ağrısını duymamaq olmur:
Qərib şəhərlərdə
Qəmli şərqilər eşitməkdən ağır
Heç nə yoxdu bu dünyada!
Qərib şəhərlərdə özünü unudar adam
Qəmli şərqilərin ömrünü yaşayır,
bir də qəriblərin ömrünü…
Xaqani Qayıblı qürbət şeirlərini ürəyinin odu, yanğısı ilə yazır. Qürbətin yatmadığı yuxusuz gecələrində, dan üzündə yazır.
Şairin şeirlərini belə qəmli, qübarlı edən bir nəsnə də doğma Qaraçöpündə qoyub gəldiyi anasının, atasının, doğmalarının müqəddəs qəbridi. Ana həsrəti onun qəlbində qübar bağlıyıb. Anası Şərifə xanımın boynuna doladığı qolları, söylədiyi şirin-şəkər laylalarıdı onu daha da şair edən. “Yenə canım söz gəzir” kitabında ana itkisi ilə bağlı yazıdığı “Görüş-ayırılıq” şeirlər silsiləsini həyəcansız, yanğısız oxuya bilmirik.
Xaqani Qayıblı lirik şairdir. Onun oxucu qəlbini saflaşdıran, könül duyğularını çoşduran, könül dünyasını fəth edən həzin bir poeziyası var. Şairin sevincli-kədərli, vüsallı-hicranlı, iki sevən qəlbin hiss və həyəcanını əks etdirən duyğulu sevgili şeirləri diqqəti cəlb edir:
İtәn nәyimiz yох! Ömürmü, günmü?
Kаş, sәn оlmаyаsаn bircә itәnim.
Sәndәn о tәrәfә dünyа görünmür –
Dünyа gözlәrinә sığınıb sәnin!
Sәndәn о tәrәfә… illәr ötüşә,
Nә qаrlı qış görәm, nә güllü bаhаr.
Sәndәn о tәrәfә еlә hәmişә,
Bilәm ki, sәn аdlı ӘLÇАTMАZIM vаr!
Xaqani Qayıblının sevgi şeirlərində fikrin obrazlı, yığcam ifadə tərzi, yüksək bədiilik və səmimiyyət onun poeziyasını daha da oxunaqlı edir. Şairin poeziyasındakı hər bir şeir öz orijinallığı, mövzuların rəngarəngliyi, estetik gözəlliyi və məna dərinliyi ilə oxucu qəlbinə yol tapır.
Xaqani Qayıblı bu gün Vətəndən çox-çox uzaqlarda qürbət həyatı yaşayır. Xaqani Qayıblının qürbətdə keçən ömür yolu min bir əziyyətli, şərəfli və ləyaqətlə keçən ömür yoludur. O, bu ömür yolunda əqidə saflığı, mənəvi bütövlük, cəsarət və şəxsiyyət tamlığıyla ucalıqlar qazanıb. Baltik sahillərində yaşayan bu böyük azərbaycanlının, böyük türkün 60 illik yubileyini səmimi qəlbdən təbrik edirik.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(21.02.2024)
“ASAN xidmət indeksi” üzrə nəticələr açıqlanıb
20 fevral 2024-cü il tarixində Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Vətəndaşlara Xidmət və Sosial İnnovasiyalar üzrə Dövlət Agentliyində “ASAN xidmət indeksi” üzrə 2023-cü il qiymətləndirmə nəticələrinə dair təqdimat keçirilib. Bu barədə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalına “ASAN xidmət”dən məlumat verilib.
“Dövlət Xidmətlərinin Elektron Reyestrinin yaradılması ilə bağlı tədbirlər haqqında” Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2014-cü il 11 sentyabr tarixli 262 nömrəli Fərmanı ilə verilmiş tapşırığa əsasən Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Vətəndaşlara Xidmət və Sosial İnnovasiyalar üzrə Dövlət Agentliyi tərəfindən “ASAN xidmət indeksi”ni təşkil edən parametrlər rəhbər tutulmaqla dövlət xidmətlərinin qiymətləndirilməsi tapşırığının icrası 2023-cü ildə də davam etdirilib.
Əsas məqsəd dövlət xidmətləri haqqında məlumatların vahid mənbədə toplanması və sistemləşdirilməsi, xidmətlərin göstərilməsində təkrarlığın aradan qaldırılması və yeni növ xidmətlərin yaradılması yolu ilə bu sahədə idarəetmənin çevikliyinin təmin edilməsi, xidmətlər üzrə təhlil və proqnozlaşdırma imkanlarının artırılmasıdır.
Bu tapşırığın yerinə yetirilməsi məqsədilə 2023-cü ildə Dövlət Agentliyi tərəfindən 23 mərkəzi icra hakimiyyəti orqanının 208 xidməti, 15 yerli icra hakimiyyəti orqanının 170 xidməti və 9 hüquqi şəxsin 60 xidməti daxil olmaqla, ümumilikdə 438 xidmət qiymətləndirilib.
Tədbirdə Dövlət Agentliyinin sədri Ülvi Mehdiyev, əmək və əhalinin sosial müdafiəsi naziri Sahil Babayev çıxış ediblər.
Birinci hissədə 2023-cü ildə “ASAN xidmət indeksi” üzrə qiymətləndirmə ilə bağlı qısa təqdimat keçirilib və nəticələr açıqlanıb. Sonra mərkəzi icra hakimiyyəti, yerli icra hakimiyyəti və hüquqi şəxslər üzrə 2023-cü ildə ən yüksək göstəriciləri olan qurumlar mükafatlandırılıb.
Mərkəz icra hakimiyyəti orqanları arasında ən yüksək göstəriciləri olan qurumlar:
1-ci yer: Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi
2-ci yer: Dövlət Miqrasiya Xidməti
3-cü yer: Ədliyyə Nazirliyi
Yerli icra hakimiyyəti orqanları arasında ən yüksək göstəriciləri olan qurumlar:
1-ci yer: Pirallahı Rayon İcra Hakimiyyəti
2-ci yer: Binəqədi Rayon İcra Hakimiyyəti
3-cü yer: Yasamal Rayon İcra Hakimiyyəti
Hüquqi şəxslər arasında ən yüksək göstəriciləri olan qurumlar:
1-ci yer: “Azərişıq” Açıq Səhmdar Cəmiyyəti
2-ci yer: “Azərsu” Açıq Səhmdar Cəmiyyəti
3-cü yer: “Azəriqaz” İstehsalat Birliyi
İkinci hissədə dövlət qurumlarının nümayəndələri üçün qiymətləndirmənin nəticələrinin geniş və interaktiv şəkildə təqdimatı keçirilib.
Tədbir sual-cavab hissəsi ilə davam etdirilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(20.02.2024)
“YAŞAT” Fondu tərəfindən dəstək tədbirləri davam edir
“YAŞAT” Fondu Vətənin azadlığı uğrunda canını fəda edən şəhidlərimizin ailələrinə dəstək olmağa davam edir. Bu barədə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı “YAŞAT” Fonduna istinadən məlumat verir.
Mehriban, mərd, ünsiyyətcil insan kimi tanınan qəhrəmanımız Qəzənfər Abdullayev 1993-cü ilin 10 may tarixində Samux rayonunun Ziyadlı kəndində anadan olub. Hərbçi olmaq uşaqlıq arzusu olub və daim bu yolda irəlilləyib. 2020-ci ilin 27 sentyabr tarixində Kəlbəcər, Murovdağ uğrunda gedən döyüşlərə qatılıb və həmin istiqamətdə gedən döyüşlərdə şəhid olub.
Ölümündən sonra “Kəlbəcərin azad olunmasına görə”, “Vətən uğrunda”, “Hərbi xidmətlərə görə” medalları ilə təltif olunaraq adını qəhrəmanlıq tarixinə yazdırıb.
Allah bütün şəhidlərimizə rəhmət eləsin!
“YAŞAT” Fondunun hesabatları və xərclənən vəsaitlərlə bağlı ətraflı məlumatı yashat.gov.az rəsmi internet saytının “Hesabatlar” (https://yashat.gov.az/report/tableau) bölməsindən əldə edə bilərsiniz.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(20.02.2024)
Xalq yazıçısı Mövlud Süleymanlı koma vəziyyətindədir
Xəbər verdiyimiz kimi, Xalq yazıçısı Mövlud Süleymanlı fevralın 15-də insult keçirib və həmin gün Kliniki Tibbi Mərkəzin reanimasiya şöbəsinə yerləşdirilib.
Çox təəssüf ki, yazıçının ümumi vəziyyəti çox ağırdır, o, komadadır.
Bu barədə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı yazıçının oğlundan məlumat almış Azərbaycan Yazıçılar Birliyinə istinad edir.
89 yaşlı Xalq yazıçımızın martın 18-də 81-i tamam olasıdır. Allahdan möcüzə diləyir, ədəbiyyat tariximizə “Köç” və “Dəyirman” kimi möhtəşəm romanlar bəxş etmiş böyük sənətkara sağalmağı diləyirik!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(20.02.2024)
Onu Səməd Vurğunun atalıq qayğısı böyük şair etdi
Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Mən Əliağa Kürçaylı poeziyasının gözəlliklərini o zaman oxuyub duydum ki, bir kitabdan onun qızı Ülkərin atasının vəfatından sonra intihar etməsini oxumuşdum. Bu cür övlad sevgisini də hər kəs qazana bilməz, bu şəksizdir!
Bir də, Əliağa Kürçaylının Səməd Vurğun barədə xatirələri məni hədsiz ilgiləndirmişdi, onu mənə doğmalaşdırmışdı.
Əməkdar incəsənət xadimi, Dövlət mükafatı laureatı, görkəmli şair, dramaturq və publisist Əliağa Kürçaylının anadan olmasından bu gün 96 il ötür.
1928-ci ildə Salyan rayonunun Kürqaraqaşlı kəndində dünyaya gələn Əliağa Kürçaylı sonralar belə yazırdı: “deyirlər, “müharibə uşaqları” vaxtından əvvəl böyüyür”.
Onun da uşaqlığı müharibə illərinə düşmüşdü. Əliağa əsl həyatla qarşılaşdığı gün ilk şeirini yazdı, ilk şeirindən özünə “Kürçaylı” təxəllüsü götürdü və elə ilk şeirindəcə diqqəti cəlb etdi. O dövrdə Azərbaycan Yazıçılar İttifaqının sədri Səməd Vurğun Salyana belə bir məktub göndərdi: “Gənc şair Əliağa Kürçaylını bir həftəlik çörək kartoçkası ilə təmin edib, 1947-ci il iyun ayının 16-da Yazıçılar İttifaqında keçiriləcək gənc yazıçıların birinci respublika müşavirəsinə göndərməyinizi xahiş edirik”.
Rayon partiya komitəsinin katibinə göndərilən bu məktub Əliağa Kürçaylının həyat və sənət yolunu qəti müəyyənləşdirdi. O, arzularının dalınca böyük şəhərə üz tutdu. Sonralar xatirələrində Əliağa Kürçaylı yazırdı: “Səməd Vurğun gənc yazıçılara söz verir. Ayağım dolaşa-dolaşa xitabət kürsüsünə tərəf gedirəm. Öz adını Səməd Vurğunun dilindən eşitmək adi bir kəndli balasına necə təsir edə bilər? Sifətim alışıb yanır, ürəyimin qanı gicgahlarıma vurur. Xitabət kürsüsündəyəm. İndi Səməd Vurğuna daha yaxınam. Çəkinə-çəkinə Səməd Vurğuna baxıram. Danışım ya şeir oxuyum?
- Şeir oxu, natiqimiz onsuz da az deyil. “İlk bahar çiçəyi” adlı şeirimi oxuyuram:
Yadımdadır, güllələr şığıyıb keçən zaman
Səni qanlı otların üzərindən dərdiyim.
O incə tellərini mərmilər deşən zaman
Xatirə dəftərimin arasına sərdiyim...
Səməd Vurğun, “Bu cavanın böyük gələcəyi var. Mən onun əsərlərini oxuyanda öz gənclik illərimi xatırlayıram” - deyir.
Səməd Vurğunun xeyir-duası və yaxından köməyi ilə Əliağa Kürçaylı Bakıya köçür, burada fəhlə-gənclər məktəbini başa vurur. 1954-cü ildə Azərbaycan Dövlət Universitetini, 1957-ci ildə Moskva Ali Ədəbiyyat Kursunu bitirir. 1950-ci illərdə Əliağa Kürçaylı şair kimi tanınıb sevilir. “Arifin bağçası”, “Salam, gələcək illər”, “Gözəllik” adlı şeir kitabları çap olunur. O, təkcə istedadlı şair deyil, həm də dramaturq, publisist, tənqidçi kimi tanınır. “...Yesenin poeziyada etiraf nöqtəsidir”, - deyən Əliağa Kürçaylı bədii tərcümə sahəsində uğurlu işləri ilə diqqəti cəlb edir. Sergey Yeseninin əsərlərini, Dantenin “İlahi” komediyasını ilhamla dilimizə çevirir.
“Günlərin bir günü hökmən ən yaxşı şeirimi yazacağam” - Əliağa Kürçaylı bu sözləri deyəndə 40 yaşı vardı. O, kifayət qədər tanınır və sevilirdi. Təbiət, məhəbbət lirikası, incə, səmimi hisslər Kürçaylı yaradıcılığı üçün səciyyəvi idi. Onun şeirlərini lirik miniatürlər də adlandırırlar.
Kürçaylının şeirləri öz lirik tempinə, axarına və ritmik melodik xüsusiyyətlərinə görə nəğmə janrına yaxındır. Ona görə də şeirləri mahnılara çevrilib qanadlanır. Üstündən 20-30 il keçməsinə baxmayaraq “Yadıma sən düşürsən”, “Belə ola həmişə”, “Heç xəbərin yoxdu sənin”, “Səslə məni” mahnıları bu gün də eyni sevgi, məhəbbətlə qarşılanır.
Onun “İstərəm” şeiri isə çox sevilib.
İstərəm
Mən sənin eşqinin asimanında
Aya, ulduzlara çatmaq istərəm.
Min-min səadəti boyunbağı tək
Mən sənin boynuna atmaq istərəm.
Bir sən, bir mən olum, bir uçuq kaha,
Heç nə istəmirəm taledən daha.
Bütün kədərini alıb çox baha,
Sevinci havayı satmaq istərəm.
Yaşayım yüz il də, milyon da, min də,
Həyatım bitəcək həmin o gündə.
Sənin gözlərinin dərinliyində,
Boğulmaq istərəm, batmaq istərəm.
Dramaturq kimi Əliağa Kürçaylının yaradıcılığı əsasən musiqili komediya teatrının repertuarı ilə bağlıdır. “İstədiyimi şeirlə ifadə edə bilməyəndə, komediya, yaxud pyes yazıram”, - deyən Əliağa Kürçaylının “Ləpələr”, “Nənəmin şahlıq quşu”, “Boşanaq, evlənərik” və başqa pyesləri indi də teatrlarımızın səhnəsində uğurla tamaşaya qoyulur.
Əliağa Kürçaylı müxtəlif illərdə dövri mətbuatda və nəşriyyat sahəsində işləmiş, “Yazıçı” nəşriyyatında baş redaktor vəzifəsinə qədər yüksəlmişdi.
1970-ci illərdə Kürçaylı yaradıcılığı kamillik mərhələsinə çatır. “Yollarda axtar məni”, “Həyatın dolayları”, “Dünya ağuşumdadır”, “Bütövlük” kitabları işıq üzü görür. Nəşr olunan kitablarında “Durnalar cənuba uçur”, “Məhəbbət”, “Sən kimsən”, “Sınaq”, “Payız günləri” - ümumilikdə 25 poeması çap olunur.
Əliağa Kürçaylı təpədən dırnağacan şair idi və şair ömrü də yaşadı. O, sənətdə, poeziyada şəxsiyyət idi. Onun şəxsiyyəti ilə sənəti arasında heç bir ziddiyyət, təzad yox idi.
Yəqin, az adam bilir ki, Nəsiminin anadan olmasının 600 illik yubileyi ərəfəsində Xalq rəssamı Mikayıl Abdullayev dahi şairin portretini yaradarkən Əliağa Kürçaylının üz cizgilərindən yararlanıb. Əliağa Kürçaylı isə “Nəsimi” adlı şeirini böyük sənətkara ithaf edib.
“Seçilmiş əsərlər”inə müqəddimədə Əliağa Kürçaylı yazırdı: “Yaşasın poeziya!” Şair, əsl şair kimi Əliağa Kürçaylı bilirdi ki, əsl poeziya ölmür. Əsl poeziya ölmürsə, demək o da yaşayacaq.
O, 1980-ci ilin 11 fevralında vəfat edib.
Cəmi 52 il ömür sürüb.
Ruhu şad olsun!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(20.02.2024)
POEZİYAMIZIN QIZIL FONDUNDAN - Bəxtiyar Vahabzadə, “Axı dünya fırlanır”
Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Xalq şairi Bəxtiyar Vahabzadə Sovet dönəminin sonlarında və müstəqilliyimizin ilk illərində poeziyamızda parlayan ən parlaq ulduz olub. Onun bir neçə şeiri poeziyamızın qızıl fondunu təşkil edir. Vətəndaşlıq mövqeyi Bəxtiyar Vahabzadə şeirlərinin əsas qayəsidir.
Vaxtın dəyirmanında daş əridi, qum oldu,
Tarixə atdığıımız qayıtdı, lüzum oldu.
Dünənin həqiqəti bu gün tərs yozum oldu,
Niyə də yozulmasın, axı, dünya fırlanır.
Çox ovlaqlar içində çox ovları ovladım,
Aşıb-daşan arzumu mən artıq cilovladım.
Mən atamı ötmüşəm, məni ötür övladım,
Bu, belə də olmalı, axı, dünya fırlanır.
Dünən düz sandığımı bu gün əyri sanıram.
Bəzən olur, özümdən özüm oğurlanıram.
Hər il başqa arzunun başına fırlanıram,
Niyə də fırlanmayım, axı, dünya fırlanır...
Çox əyilən görmüşəm, əyilməyən başları.
Sular duruldu, gördük dibindəki daşları
Ünvanmı dəyişdi dünənin alqışları;
Niyə də dəyişməsin, axı, dünya fırlanır...
Necə dönür bu dövran, necə dönür bu gərdiş,
Tazıların üstünə dovşanlar da gülərmiş.
Dünya bina olandan hər şey dəyişilərmiş,
Dəyişməsin neyləsin, axı, dünya fırlanır.
Əbədini dünyada mən əbədi sanmadım,
Bir atəşə tutuşdum, min atəşə yanmadım,
Bütlər gəldi və getdi, birinə inanmadım
Niyə inanmalıyam, axı, dünya fırlanır.
Fırlandıqca bu dünya, yox da dönüb var olur,
Quruyan çeşmələrdən sular yenə car olur.
Bu dünyanm xeyri də, şəri də təkrar olur,
Niyə təkrar olmasın? Axı, dünya fırlanır.
Min-min illər bu dünya beləcə fırlansa da,
Bir yuvanın bülbülü min budağa qonsa da,
Aylar, illər, fəsillər bir-birini dansa da,
Dəyişməzdir əqidəm, çox da dünya fırlanır,
Nə qədər istəyirsə, min o qədər fırlana,
Qarşıma gah şər çıxa, gah xeyir dığırlana.
Çərxi-fələk istəyir lap dolana tərsinə,
Əqidəmi heç nəyə dəyişmərəm mən yenə.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(20.02.2024)
