“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ədəbiyyat qəzeti” ilə birgə ƏDƏBİYYATIMIZI SEVDİRƏK layihəsində bu gün sizlərə Bəhram Bilaloğlunun şeirləri təqdim edilir. 

1.

Vətən dediyin bu ad

Tarix yazan can olur.

Ruhu müqəddəs edən

Torpaq udan qan olur.

Hər ruha qismət olmur

Çatsın dərin qatlara.

Sevgi, hünər istəyir -

Qatsın qanın qatlara.

Sevgilər cürbəcürdür,

Bunun adı başqadır.

Vətənə can verməyin

Eşqi, dadı başqadır.

Zirvələri fəth edən

Şah olar, padşah olar.

Eşq yolunda gedənin

Yardımı Allah olar.

2.

Məni məndən qoparan -

Duyğulara məhkumam.

Səcdədən eşqə çatan -

Baxın, həmin məktubam.

Səmadadır bu ruhum -

Duam qunut əldədir.

Möminlər anlayarlar -

Qunut hansı dildədir.

Oxumağa, yazmağa

Nə çox mövzularım var.

Quran vurub təsdiqin,

Möhür avazlarım var.

Bəlkə də, anlamazsan

Orda olan ayəni.

Əş-şüara qeyd edir

Yazdığım hər qayəni.

3.

Bu nə hicrandı ki, ya Rəbb,

Bəşəri heyrətə salmış.

Zamanla nihan eyləmiş,

Əqli pak, xəyala dalmış.

Elə bir zirvədə durmuş,

Saxlamış adını hər dəm.

Kim onu yada salarsa,

Axmaz ürəyinə bir qəm.

Həsrətə qərq olar yadlar,

Tanıtmaz İlahi eşqi.

Seçilər bəndə sınaqla,

Unutmaz İlahi eşqi.

Özünü anlamaz çoxu,

Oyanmaq istəməz, qəflət.

Dərinə baş vuran anda,

Yağdırar şeytana lənət.

4.

Cürəti varsa o kəsin,

Versin nizam, əməlinə.

Nameyi-əmalı üçün

Töksün, mizan təməlinə.

Asılmasın günahlardan,

Ruh qurtarsın çün, ahlardan.

Açılmayan sabahlardan

Çəksin azan səm dilinə.

Məkan etsin məzlum evin,

Alqış deyin, həm də sevin.

Pak olanı ruha geyin.

Çöksün hər an çəm əlinə.

Boşluqlara vurmayın baş,

Peşman olar, deyər, dil, kaş.

Çatdır əhdə, etmə çaşbaş.

Əksin xəzan şum belinə.

5.

Dünyanı vəsf edərəm

Axirətə yetmək üçün.

Savaba yol verərəm

Məlakütü ötmək üçün.

Kim gəlsə, utanmaram,

Saxlayaram qamətimi.

Bu səbəbdən də, mənə

Allah verər nemətini.

Cənnətin hər yerini

Ruhuma səyyar eləyər.

Kim ki, nadanla olar,

O ruhu əğyar eləyər.

Yazıram əhdimi mən,

Əş-şüara qeyd eləsin.

Allaha ərz olunan,

Beytinə bir beyt eləsin.

6.

Bir qələm yazmadığı

Naməni yazdın, ey gözüm.

Düldülün gözündəki

Fəryad edən, qəmə dözüm.

Kim dözər, naləsinə,

Dərk eləyər, eşqə çatar.

Arifin göz yaşı da

İlahi eşqində yatar.

Necə çəkdinsə, gözüm,

Qəlbimi yardı, göz yaşı.

İçimi sızladacaq

Qəsrilərdə bəla daşı.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(11.09.2024)

Habil Yaşar, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Bu dəfə sizləri qardaş Türkiyənin dəyərli uşaq yazarlarından biri olan Dilan Doğanla tanış edirəm. 

-Xoş gördük, Dilan xanım! Necəsiniz? Zəhmət olmasa öncə özünüz haqqında məlumat verərdiniz.

-Türkiyədən qardaş Azərbaycana salamlar!

Mən Dilan Doğan. İzmirdə yaşayıram. Bir qızım var. 12 ildir işimi sevərək görürəm. Ədəbiyyat özümü tapdığım sənət sahəsidir. Hələ uşaqkən həmişə ədəbiyyatla məşğul olmuşam. Özümü tanıyandan ədəbiyyatın müxtəlif janrlarında yazmışam. Qızım Özümün dünyaya gəlişindən sonra uşaq ədəbiyyatı ilə maraqlandım. Onu tərbiyə edərkən yüzlərlə uşaq kitabına nəzər salmaq imkanım oldu. Nəticədə 9 kitab yazdım. Hazırda müxtəlif nəşriyyatlarda çapa hazırlanan daha 3 kitabım var. 2024-cü ildə beş kitabımı balaca oxucularıma təqdim edəcəm.

-Əsərləriniz haqqında məlumat verə bilərsinizmi?

-Əsərlərim məktəbəqədər və ibtidai sinif uşaqları üçün hekayələrdən ibarətdir.

Bəlkə də uşaq dünyasını yaxşı bildiyim üçün hələ də içimdə uşaq tərəfi var.

İnsanları yaşatdığım üçün həm sevincli, həm də ibrətamiz hekayələr yazmaq mənim üçün çətin deyil. Uşaqlar üçün ən yaxşı şey gülməkdir. Hekayələrimi yazarkən həm də onları güldürmək istəyirəm. Uğurlu olduğumu düşünürəm. Hekayələrimi kitab kimi görmək ən böyük arzum idi. Xəyalımı reallaşdırdığım üçün xoşbəxtəm. Bəzi kitabların imza mərasimlərində uşaqlarla görüşdük. Onların kitablarımı oxumaqdan həzz almaları, gözlərindəki nur məni yazmağa daha çox həvəsləndirir. Gözəl layihələrim var. Gələcək illərdə hekayələrimi daha çox uşağa çatdırmağın həyəcanı içindəyəm.

-Yazarkən nələrdən ilham alırsınız?

-Əslində bütün uşaqlar mənim üçün ilhamvericidir. Onların mütləq sehrli dünyası var. Onlar hər mənada kitablar üçün ilham mənbəyi ola bilərlər. Kitablarımı yazarkən ən böyük ilham mənbəyim qızım Özüm Durudur. Onu mərhəmətli, sevgi dolu bir insan olaraq yetişdirməyə çalışıram. Çoxlu davranışları ilə mənə yepyeni hekayələr təklif etməyi bacarır. Əslində bütün kitablarım qızım Özüm Duruya həsr olunmuş hekayələrdən ibarətdir.

Heyvanları, ağacları, dənizi, bir sözlə təbiəti çox sevirəm. Bunlar mənim digər ilham qaynaqlarımdır. Flamingo, kirpi, kağız təyyarə və bəzən rənglər mənim əsas personajlarım ola bilər.

-Türkiyədə kitab oxuma sizi qane edirmi?

-Ah, bu, bəlkə də mənim ən böyük problemimdir. Təəssüf ki, biz kitab oxumaqda bir az yetərsizik. Çox yaxşı oxuyan, türk və dünya ədəbiyyatını izləyən oxucular olsa da, kitab oxumağı əhəmiyyətsiz hesab edənlərin sayı da az deyil. Mən bir türk dili müəllimi olaraq tələbələrimə kitab oxuma vərdişi vermək istəyirəm. Bu mənim üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir. Çünki bir uşağa edə biləcəyiniz ən böyük investisiya onun kitab oxumağa alışdırmaqdır.

Biz yaxşı inkişaf edirik, lakin kifayət qədər yüksək səviyyədə deyilik. Valideynlər, pedaqoqlar bu məsələdə gənclərə nümunə olmalıdırlar.

-Azərbaycan ədəbiyyatını izləyirsinizmi?

-Əlbəttə. Türk ədəbiyyatı ilə yaxından maraqlandığımı bildirmək istəyirəm. Təhsilimi türk dili və ədəbiyyatı üzrə almışam.

Azərbaycan ədəbiyyatından danışarkən Füzuli və Nəsiminin adını çəkməmək mümkün deyil. Əzbər xatırladığım şeirləri var. Hərdən bu haqda düşünürəm. Belə dərin mənalı sözlər demək ancaq ustadın işidir.

Onlardan sonra Bəxtiyar Vahabzadə gəlir. Vətən sevgisini hər misrada hiss edirsən.

Vaqif Səmədoğlu da Azərbaycan ədəbiyyatından tanıdığım adlardandır.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(11.09.2024)

Sərtyel, “Ədəbiyyat və incəsənət” 

1.

COP 29

Planet şikayətləndi: - Siz insanlar ağacları kəsir, suları çırkləndirir, heyvanları qırır, havanı zəhərləyirsiz. Siz məni məhv edirsiz. 

İnsanlar cavab verdilər: - Əgər biz isti dəri ilə örtülsəydik, uça bilsəydik, ağaclardan da kökələr asılsaydı nə zavod tikər, nə plastik kəşf edərdik. Nə əkərsən, onu da biçərsən, əziz planetimiz. 

2.

-Sənin bir dostun vardı e, maşın alverçisi, adı gərək ki Ələmdar idi, nə zamamdır görmürəm onu.

-O canını Əzrayıla satdı.

-Bəlkə tapşırdı?

-Yox, satdı. 

3.

-Şaxtaçılar tətil etdilər!

-Şaxtaçılara əməkhaqqı verin. 

-Sürücülər tətil etdilər!

-Sürücülərə əməkhaqqı verin. 

-Müəllimlər tətil etdilər!

-Müəllimlərə əməkhaqqı verin. 

-Şaxtaçılar, sürücülər və müəllimlər birlikdə tətil etdilər!

-Çevik polisə əməkhaqqı verin!

4.

Boinqin pilotları onlara marqat elətən TU-134 təyyarəsini görəndə şoka düşdülər.

5.

Axtarış zamanı Albuxaralı qəsəbəai bələdiyyə sədrindən Albuxaralı qəsəbəsini tapdılar.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(11.09.2024)

Ülviyyə Əbülfəzqızı, “Ədəbiyyat və incəsənət”

SUAL

 “Sözünü yaxşı bişirgil,

   Yaxşı us ilə düşürgil,

   Yaramazını şaşırgil,

  Canına оlur dağ bir söz”.

(Xətai)

Əkbər bəy, sözün gücü nə ilə ölçülə bilər?

 CAVAB

-Şah şair babamız elə həmin o “Bir söz” şeirində gərəyalısında bu suala cavab verib:

“Söz vardır, kəsdirər başı,

Söz vardır, kəsər savaşı, 

Söz vardır ağulu aşı, 

Bal ilən edər yağ bir söz”. – Bax, buradan belə bir sonuca vara bilərik: Sözün gücü onun kəsərində, adamına, zamanına görə və uhulət-suhulətlə deyilməsindədir. – Yəni, necə deyərlər – hər adamın öz sözü, hər sözün öz adamı var; yaxud hər sözün öz zamanı, hər zamanın öz sözü var...  

Ədəbiyyat və incəsənət”

(11.09.2024)

Heyran Zöhrabova, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Kitablar özünüzə və başqalarına hörmət etməyi öyrədəcək, ürəyi və ağlı dünya və insanlıq sevgisiylə dolduracaq"

(M. Qorki) 

İstərdim bu gün bir qədər mütaliənin faydaları və kitabların sağaldıcı təsirindən danışaq.

Mütaliə bir çox yerdə bizim əlimizdən tutur. İnsanlarla daha rahat ünsiyyət qurmaq, daha aydın və effektli nitq söyləmək, özünü daha yaxşı ifadə etmək lügət ehtiyatını zənginləşdirmək, asudə vaxtını ən faydalı şəkildə dəyərləndirmək, hər gün yeni biliklər öyrənmək və dünyagörüşümüzü genişləndirmək üçün, deyə bilərəm ki, ən gözəl yol mütaliədən keçir. 

Kitab oxumaq elmimizi, biliyimizi artırmaqla  bərabər, həm də ruhi və zehni sağlamlığımız üçün də çox faydalıdır.

Çünki kitab oxumaq həmçinin bir terapiya (müalicə) üsuludur.

Daha aydın desək kitab, "Biblioterapiya"  adlanan və kitab oxunmaqla həyata keçirilən bir müalicə üsulunun əsasıdır.

Biblioterapiya qədim yunan sözü olub tərcüməsi "kitabla müalicə" deməkdir.

Psixoterapiyanın bir forması olan biblioterapiyanın tarixi çox qədim dövrlərə gedib çıxır.

Belə ki, mənbələrə görə Misir fironu II Ramzesin kitabxanasının girişində üzərində "Qəlb üçün dərman" sözləri yazılmış lövhə asılmışdır.

Qədim yunan filosofu və riyaziyyatçısı Pifaqorun da bir sıra xəstəliklərin müalicəsində musiqi ilə yanaşı kitablardan da istifadə etdiyi bildirilir.

Orta əsr mənbələrində qeyd olunduğuna görə 1272-ci ildə Qahirədə Əl-Mənsur  xəstəxanasında Qurani-Kərimdən  müalicə üsulu kimi istifadə olunmuşdur.

Avropada isə biblioterapiyanın əsası ilk dəfə kilsə kitabxanalarında qoyulmuşdur. 

Yəni hələ uzun illər öncə, ta qədim zamanlarda belə kitablar insanlar üçün bir müalicə vasitəsi olub.

Biblioterapiyanın ilk dəfə  bir termin kimi işlənməsi isə Samuel Mc Chord Crothersin adı ilə bağlıdır.

Bibloterapiyanın insanın psixoloji sağlamlığına bir çox faydası vardır.

Biblioterapiya şəxsin yaşamaqda olduğu problemin yalnız onun başına gəlmiş bir problem olmadığını, bir çox insanın da bənzər çətinliklər yaşadığını görməsini təmin edir.

Kitabı oxuyan şəxs özünü tam olaraq qəbul etməyə başlayır. Həmin insanda vaxt ötdükcə özünə qarşı inam hissləri daha da artır. 

Kitablar həm də bir qaçışdır deyərdim, qaçmaq və səni heç kəsin tapa bilməyəcəyi özünəməxsus gizli bir dünyaya sığınmaq.. Çünki, insan kitab oxuyarkən qısa bir müddət belə olsa, uzun-uzadı onu düşündürüb üzən şeyləri unudur. 

Kitab oxumaq insanın əsəblərini sakitləşdirir və bir kitabı oxuyub bitirdikdən sonra insan özünü çox daha yaxşı hiss edir.

Mütaliənin stresi azaltdığı elmi araşdırmalar nəticəsində də sübut olunmuş bir həqiqətdir.

Kitab oxumaq insanda önyarğı vərdişinin tərbiyə olumasına və empatiya qurmaq vərdişinin inkişaf etməsinə kömək edir.

İnsan bəzən günlərlə oxuduğu bir kitabın təsirinə düşür, bəzən bəzi obrazlara əsəbləşib, bəzilərini doğması kimi çox sevir. 

Kitab oxumaq insanın dünya görüşünün inkişafında yeni üfüqlər açır. Kitablar eyni zamanda bizə istər maddi istər mənəvi olaraq müxtəlif dünya və zamanlara səyahət etmək imkanı təmin edir. Kitablar ən ucuz, ən sərfəli və ən rahat səyahət vasitəsidir.

Əsəbi və ya məyus olduğunuz anlarda əlinizə bir kitab alın, əvvəl qoxusunu çəkin ciyərlərinizə, karbon qazıyla birlikdə içinizdəki mənfi enerjini də qovub çölə atın və sonra oxumağa başlayın. Vərəqlər bir-birinin arxasınca qaçmağa tələsdikcə və siz sətirlərin içində daha dərinlərə qərq olduqca hirsiniz üzərinə günəş şüası düşmüş buz parçası kimi əriyib yox olacaq və siz özünüzdən xəbərsiz rahatladığınıza şahid olacaqsız.

Kitablarda yazılmaz bəlkə bu, amma, hər nə qədər özündə ağrılı həyat hekayələrini daşısalar da kitablar sağaldır.

Dünyaya qarşı özünüzə kitablardan ibarət bir mütaliə divarı hörün!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(11.09.2024)

Jalə İslam, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Mən sənin varlığını hiss etdiyim qədər yaşadım, amma bu gün anidən ölmək istəyirəm...

 Moskva, 20 dekabr 2023-cü  il

C. evinin kitabxanasını səliqəyə salarkən gözünə görünməsini istəmədiyi, lakin itirməyə də qıymadığı, ona gənclik illərini və bir vaxtlar yaşadığını hiss etdirən həmin illəri xatırladan kitabla qarşılaşdı. Kitabın üzərini toz basmış və üz qabığı çox kövrəkləşmişdi, amma hələ də onun ruhunu titrədən birisinin parfümü kimi qoxurdu. Bu kitab ona ilk dəfə hədiyyə edildiyi gün o məsum sima, onun gözümə bir başqa cür yaraşıqlı görünmüşdü. C. təsadüfən açdığı səhifədə illər əvvəl ona hədiyyə edilən zaman altı qələm ilə vurğulanan və çobanyastığı çiçəyindən düzəldilmiş əlfəcin yerləşdirilmiş həmin sətirlərlə qarşılaşdı: 

-Təsadüf səni önümə çıxarmasaydı,yenə eyni şəkildə, fəqət hər şeydən xəbərsiz yaşayıb gedəcəkdim. Sən mənə dünyada başqa bir həyatın da mövcud olduğunu, mənim də bir ruhum ola biləcəyini öyrətdin.

Əgər bir səhifəni daha çevirsə idi, həyatımın ən böyük həqiqəti ilə qarşılaşacaqdı və qarşılaşdı. Onun keçmiş ailəsindən geriyə qalan tək şəkli və o şəkiləki balaca və məsum oğlu. Şəkli barmaqları arasında bərk-bərk sıxaraq bir ruhunu titrədən simaya, bir də oğluna baxırdı:

O, əminəm  ki, çox böyüyüb indi onun  on səkkiz yaşı var və bu şəkildə sənə necə də bənzəyir. Bəlkə də mənim həyatımın ən böyük şansı onun həm zahirinin, həm də mənəviyyatının mənə deyil, sənə bu qədər çox bənzəməsidir. İllər əvvəl məni deyil, səni seçməsi belə bunu kökündən sübut edir. Ümid edirəm ki, evlənmisən, amma evlənməmiş də ola bilərsən. Çünki sən hər zaman hisslərinə sahib çıxan, duyğularını pak tutan birisi olmusan. Amma  bu dəfə belə etməyini heç cürə istəmərəm, çünki xərclədiyin zaman mənə həsr olunmuş sayılır və bəllidir ki, mən buna layiq deyiləm. 

22 dekabr 2023-cü il

Salam, əzizim A. 

Düzü iki gündür nə etdiyimin və nəyi düşünməli olduğumun fərqində belə deyiləm. Məni narahat edən tək düşüncə sənə bu məktubu yazmaqla bağlıdır və bu gün uzun zamandan sonra hiss etdim ki, qorxuya və yaxud təşvişə  məhəl qoymadan sənə ürəyimdəki bütün etirafları etməliyəm. Ən azından yaşadığım bu mənasız ömür boyunca ilk dəfə bu sətirlər sənə həsr ediləcəyi üçün xoşbəxt olsun.

Əgər səninlə qarşılaşmaq kimi bir şansım olsa idi, gözlərinə diqqətlə baxaraq, əllərini ovuclarım içinə sıxaraq səninlə tanış olmağın mənim həyatımda etmiş olduğum ən böyük savab olduğunu utanmadan-çəkinmədən sənə söyləyərdim. Bütün bunları hər şeyi məhv etdikdən sonra söyləməyimin əslində bir səbəbi yoxdur. Sadəcə bilməyini istəyirəm ki, sən mənim qəlbimdə əbədiyyətə qədər kök salmış bir yarasan və bu yaranı mən ömrümün sonuna qədər daşımağa məcburam. Səhv başa düşməyini istəmirəm, əmin ola bilərsən ki, bu yaranı açan mən özüməm, sən sadəcə adını daşıyırsan. Məni çox qınamısan, buna adım kimi əminəm. Amma bilirəm ki, hər zaman mənim adıma haqq qazandıracaq bir səbəb mütləq taparaq özünü sakitləşdirməyə çalışdığın anlar da az olmayıb. Bilməyini istəyirəm ki, mən səni hər zaman hiss eləmişəm və iki gün əvvəl yenə səni çox dərindən hiss elədim. Sanki qəlbimdəki sən adlı yaranın üzərini müdafiə edən qabıq hələ yara sağalmadan qopdu və sol yanımdakı sərsəmlik döyüntü deyil, yaranın şır-şır axan qanıdır.  Bu gün ani olaraq hiss etdim ki, mən səni hiss edə bilmirəm. Bəlkə də bu sətirləri nə vaxtsa oxuyacaq olsan, mənə güləcəksən. Amma sənin mənəvi ruhunun  ağırlığı çox az da olsa məni anlayacaq.Əslində, çox istəyərdim ki, sənə özümdən bəhs edim.

Qeyd etməyi istəyirəm ki, mən həqiqətən də bu dünyanın ən şanslı qadınıyam, çünki qadınlar çox zaman evliliklərindən şikayətlənir və evliliyin kişidəki eşqi və məhəbbəti öldürdüyünü qeyd edirlər. Amma mənim həyatıma girən hər iki kişi məni sözün əsl mənasında sevdi və dəyər verdi. Ümid edirəm ki, bu yazdıqlarım üçün məni qınamayacaqsan. Məlum bir gerçəklik var ki, mən sadəcə səni sevmişəm, onda tapdığım sadəcə sənin yoxluğun idi. Bitmək bilməyən iş səfərlərin, həftələrlə gəlməyən telefon zənglərin, ayda bir dəfə gördüyüm nurlu üzün... Mən sənsizliyə öyrəşmək məcburiyyətində idim və yaxud da indi seçməli olduğum yolu seçməli idim. O zamanlar ağlım və etdiyim bütün hesablar məni daima ikinci çıxış yoluna yaxınlaşırırdı. Amma indi seçdiklərim və icra etdiklərim arasında dərin bir uçurum açdığımın fərqindəyəm. Həm xoşbəxt olmamağıma heç bir səbəb yoxdur, həm də bir çox səbəb var. O məni ən az sənin qədər sevir və dəyər verir. Lakin özü də fərqindədir ki, nə isə düz getmir. Keçən gün onun əlində səninlə əsgərlikdə olarkən çəkilmiş şəkli gördüm və bu hala şahidlik etdikdən sonra anladım ki, o da mənim kimi xoşbəxt deyil. Qısacası bil və agah ol ki, səni kürəyindən vuranların kürəyi peşmanlğa ömür boyu qapı açıb. 

Bizim uşağımız olmadı. Nə qədər müalicəyə pul töksək belə heç bir müsbət nəticə vermədi. Və yenə Allahın ən mübarək bəndəsi olduğumu qeyd etməliyəm, çünki bizim səninlə bir oğlumuz var. Səndən bir xahişim var, onu elə böyüt ki, bu həyatın analıq obrazına deyil, fəqət mənə  şiddətlə nifrət etsin. Ona mərd və mübariz olan bütün anaları nümunə çək, amma məni alçaltmağı da unutma. Sənə yalvarıram, ən azından məni bu cəzadan məhrum etmə. Mən əzab çəkirəm, əziz A. Mən nə sənə, nə də ona bunu etməməli idim. Onu öz günahıma alət etməməli, bu tilsimli girdabın içinə atmamalı idim. Üzüm gəlmir, bu sətirləri necə utanaraq yazdığımı əsla bilməyəcəksən, hiss etməyəcəksən. Heç hiss etməyini də istəmərəm. Mən sənin sonsuz məğlubiyyətə məcbur edən heç bir şeyi  etməyini istəmərəm. Lakin mən səni bütövlüklə hiss etməyə hazıram, fəqət yenə qeyd etmək istəyirəm ki, son iki gündür mən səni bu ölü ruhumda hiss edə bilmirəm. Məhz bunun üçün taqətsiz, elə məhz bunun üçün kədərliyəm. Halbuki mən içimdə qopan bütün torpaq sürüşmələrindən sadəcə səni xilas etmişdim, çünki ruhumun yaşaması üçün mənə sadəcə sənin məchul varlığın kifayət idi. İndi isə bu qəlbimi bağrımdan söküb atmağım gəlir. Çox qəribədir ki, mən ömür boyu həyatımdakı hər kəsə xəyanət edən bir qadın oldum. Məlum məsələdir ki, mən sənin məchul varlığının qucağına sığınaraq ona xəyanət edirəm. Bizi mənim xəyanətim ayırdığı kimi, qovuşduracaq olan da elə mənim xəyanətim ola bilər. Bu sətirləri illər sonra könlümə qonan bir vicdan əzabı olaraq da qələmə verə bilərsən, lakin bilməyini istəyirəm ki, sənə xəyanət yuva salmış ürəyimdə son qalan çiçəkli baxcasını ayırmışam. Bu sətirlərin elə özü bir xəyanətdir: Özümə, onun varlığına, sənin məchul ruhuna, keçmişimizə, gələcəyimizə, əlimdəki qələmə, mürəkkəblə kirlətdiyim bəyaz kağıza... Mən hər kəsi, hər şeyi bitmək bilməyən xəyanətimlə məşğul edirəm. Duyğularımı özüm öz əllərimlə istismar edirəm....

Həyatım boyunca hissim və acgözlülüyüm arasında daima ağır bir mübarizə aparmışam. Mən uşaqlığımdan beləyəm, heç bir zaman həyat məni doyura bilmədi. İndi də sənin yoxluğunu varlığım üçün ən böyük kasıblıq əlaməti hesab edirəm. Qeyd etməliyəm ki, B. həqiqətən fədakar və sevgi dolu birisidir. Sən bir zamanlar dostun olduğu üçün əminəm ki, onu məndən daha yaxşı tanıyırsan. Amma illər sonra məhz bu aralar onun gözlərindəki peşmanlığı dərindən hiss edirəm. Gözlərinin içinə baxaraq,- “Mən də peşmanam, əziz B”.-deyə bilmirəm. Deyə bilmərəm ki, bunun özü də bir xəyanətdir. Bu cümləni quracağım təqdirdə bütün günahlarımızı sadəcə onun adına yazmış oluram. Bu günlərdə onun gözlərinə baxdığım zaman sənə qarşı olan ehtiraslı kədəri görüb məhv oluram. Bu kədər də məni məhv edən ən sərt qüvvədir. Mən sənin yoxluğun ilə bacaran qadınam, lakin onun baxışları məni bir qaya tək əzir. Onun dilsiz baxışları belə sanki mənə,-Doy! –deyə səslənir. Ah, bir bilsən necə xoş olardı, bu məktub bitdiyi an Allah canımı alsa. Fəqət bu istəyim belə, Allahın özünə bir xəyanətdir. Həyatın məni qarşılaşdırdığı tək nöqtə sənsən, sənin isə adın xəyanətdir....

Artıq davam edə bilmirəm, çünki barmaqlarım da mənə xəyanət edir. Əgər bacarsan, məni bağışlamağa çalış. Əmin ol ki, bu yalvarışları ehtiyacım olmasa , etməzdim. Ünvanını belə bilmirəm, fəqət bir tək onu bilirəm ki, sən keçmişinə, olduğun yerə bağlı birisən. Elə bu məktubu göndərərkən da səninlə əvvəllər yaşadığımız o evin ünvanını qeyd edəcəyəm. Bir də unutmadan qeyd edim ki, məchul varlığının ruhunu məndən ayırma, xahiş edirəm. İcazə ver səni yenidən hiss edə bilim. Əmin ol ki, bu məktub mənim bu həyata sonuncu xəyanətimdir. Amma mənim ən sonuncu xəyanətimlə bir sonrakı cümlədə qarşılaşacaqsan...

Mən bir tək səni sevdim və hələ də səni sevirəm, əzizim A...

Bu xəyanətkar ruhuma sənin uca xislətini alət etdiyim üçün məni bağışla...

Sənin, C...

Bəyazlamış saçları evinin eyvanındakı küləyin şiddətli notlarının təsiri ilə üzünə fələyin ağır şillələrini vururdu. Artıq onun son xəyanəti olan həmin məktubu göndərdiyi gündən iki ay ötürdü. Amma hələ də məlum bir geri dönüş ala bilməmişdi. Hiss etməyə çalışırdı, çalışırdı ki, onun ruhu canının müqəssir ruhunu tərk etməsin, lakin əlində olmayan bir çox səbəb bir şeyi sübut edirdi ki, günahlarını savabın rəngləri ilə boyaya bilməyəcək. Düşünürdü ki, birini sevmək və yaxud qovuşmaq bu qədər çətin və əzablı olmamalıdır. Əlini uzatdınsa, əlini, səsinə boylanmısansa , səsini tutmalısan.Birini sevmək bu qədər çətin olmamalıdır. Biz ki düşmən torpaqların övladları deyilik, bizi axı eyni torpaq yetişdirib, o torpaqda hər birimizin diz yarasının töküldüyü qan var. Birini sevmək bu qədər çətin olmamalıdır. Bu əzablı simfoniyalar bəstələnməməlidir. İnsan musiqi sədaları altında dayanmamalı, sadəcə rəqs etməməlidir. Birini sevmək və hiss etmək bu qədər çətin olmamalıdır...

Elə bu an B. əlində kiçik bir bağlama ilə onun yanına gəldi. Öncə nə olduğunu anlamasa belə, qəhvəyi rəngli bağlamanın üzərində yazan ünvana baxdığı zaman sərsəmləməyə, əlləri əsməyə, nəfəs alıb-vermə sürəti artmağa və o an gözləri önündən gəlib keçən xatirələr bir yük kimi çiyinlərinə toplaşmağa başladı. Bu dəmdə B. sanki  hər şeyi anlayırmışcasına heç nə demədən otaqdan çıxdı. Barmaqları bağlamanın iplərini dolayaraq və sirli dünyanın qapısını həzin-həzin aralayırdı.

İlk olaraq kitabının səhifələri arasında qeyb olan ailə şəklinin ikincisi onu qarşıladı, amma bu şəkilin o olan tərəfi çoxdan cırılmışdı. Daha sonra oğlunun kiçik uşaqlıq corabları ilə qarşılaşan C. yıxılmasın deyə əli ilə masanın kənarından bərk-bərk yapışmağa başladı. Corabın barmaq ucu hissəsi cırılmış və böyük bir məharətlə tikilmişdi. Daha sonra onun başını döndürən o parfümün boş qabı yenə susuzluqdan qurumuş boş şüşəsi ilə onun başını döndürəcək qədər vahiməli idi. Bir an sanki bu bağlamanın bütün dünyanı öz daxilində həbs etdiyini düşündü, sonra parfüm qutusundan çıxan bir dəstə qurumuş çobanyastığına nəzər saldı.Hər birinin üzərində sadəcə bir ləçəyi qalmışdı. Dəstənin içində bükülmüş kağız parçasında yazılmışdı:

-Bax bu ləçəklərin hər biri sevmir deyir deyə onları qoparmağa əlim gəlmədi...

Hissləri onu ifadə edilməyəcək qədər şiddətlə boğur və sanki cismi məngənə içərisində sıxılaraq artıq öl deyə səslənirdi. Növbəti kağızı açacaq taqəti bədənində oyatmaq gərəkli bir addım idi. Sərsəm və ruhsuz barmaqları bu səfər bir ölüm kağızı üzərində gəzirdi, həm də bu ölüm kağızı iki ay əvvəldən təsdiqlənmiş və bir xəyanətin qucağına atılmışdı. Dəstək aldığı masanın dəhşətli səsi və onun içində qopan fəryadın səsi ilə mübarizə aparırdı. C ruhunun bir paltar kimi ipdən asıldığını hiss edirsi və hər iki qolunu açaraq özünü rüzgara təslim edərmişcəsinə boşluqda idi. Bu an masanın səsinə B. otağa doğru qaçdı. Az əvvəl gətirdiyi bağlamanın içindəkilər yerə səpələnmiş, parfüm şüşəsi çatlamış və qoxusu ətrafı bürümüşdü . Ondan bir az irəlidə kiçik kağız parçası üzü aşağı küləyin təsiri ilə mübarizə apararaq “özümü göstərim, yoxsa göstərməyim” qərarsızlığı arasında tir-tir əsirdi. B. kağızı əlinə alaraq onu bu qərarsızlıqdan xilas etdi:

Başqa şəhərlər birləşdirir bizi

Başqa hisslər,

Başqa baxışlar,

Kəşfedilməmiş yollar,

Reallaşmamış arzular,

Parçalanmış şəkillər,

Xaraba qalmış küçələr birləşdirir.

Bir tək sən ayırırsan...

Bir az əvvəl  rüzgarda süzülən kağız misalı C-in vücudu B qarşısında süzülərək qolları arasına düşdü. Suallar və cavablar susmuşdu. Solğun bənizlər məhz bu anda bir-birinin çirklənmiş mənliyini yenə bir-biri üzərində güzgütək əks etdirərək, son xəyanət gerçəkləşir, alından axan tər damcısı ilk dəfə yazını silməyə müvəffəq olurdu. B xəyanətkar qadınının solğun çöhrəsinə bir damla göz yaşı hədiyyə edirdi. C isə B-in tutqun göz bəbəkləri içərisində qısılmış gözləri ilə gülən A üçün son dəfə gülümsəyirdi. 

Sol əlini büsbütün yuxarı qaldıraraq B-in alnından dodaqlarına doğru süzməyə başladı, sanki  ölən canlının gözlərini həyata qarşı bağlayaraq artıq bəsdir deyirdi:

-Məni bağışla!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(11.09.2024)

Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Uzun illər gənclərin maariflənməsi ilə məşğul olan mərhum Fəzail Əkbərov onu tanıyanların yaddaşında dünyanın ən gözəl insanlarından biri kimi qalıb. İnsani keyfiyyətləri o qədər yüksək idi ki, vəfatından xeyli vaxt keçsməsinə baxmayaraq hələ də adı ehtiramla xatırlanır. 

Ümümiyyətlə, el-obasında Əkbərov soyadı dilə gələndə ilk yada düşən də Fəzail müəllim və onun qardaşları Höccət, Şahbaz Əkbərovlar olur. Hər birinin haqqında bu gün el arasında əfsanələr dolaşır. Bəli, sizə bu şəcərənin davamçısı, bacarıqlı həkim-cərrah, eyni zamanda bədii yaradıcılıqla məşğul olan, bir neçə kitabın müəllifi, yazıçı-dramaturq Ramiz Əkbərdən söhbət açmaq istəyirəm. 

O, 1956-cı ildə dünyaya gəlib. Orta təhsilini başa vuraraq indiki Azərbaycan Tibb Universitetinə qəbul olunub. Həmin universiteti bitirdikdən sonra bir il cərrahiyə üzrə subernatura və internatura kursunu keçib. Üç il Saatlı rayon xəstəxanasında ümumi cərrah işləyib. Daha sonra akademik M.Cavadzadənin klinikasında iki illik kliniki uroloji ordinatura kursunda olub. 1985-ci ildən DİN-in Respublika Hospitalında əvvəlcə mülki uroloq, cərrahiyə şöbəsinin rəisi, hospitalın müalicə işləri üzrə rəis müavini, üç il də hospitalın rəisi vəzifələrində çalışıb. İstefada olan tibb xidməti polkovnikidir. "Qüsursuz xidmətə görə" medalının üç dərəcəsinin üçüylə də təltif olunub, "Səhiyyə Əlaçısı" döş nişanına layiq görülüb, əməkdar həkimdir. Hazırda özəl klinikalardan birində uroloji-androloji bölməyə rəhbrlik edir…

Deyir ki,- "Mən bu sahəyə gələndə səhiyyəmiz acınacaqlı vəziyyətdə idi. Tibbi avadanlıqlar sarıdan xarici ölkələrdən geri qalırdıq. Bu gün bu sahədə çox inkişaf vardır. Xəstəxana, klinikalarımız dünyanın ən müasir tibbi avadanlıqları ilə təhciz olunub. Sevindirici haldır ki, ölkədən kənarda təhsil alan, ixtisasartırma kurslarında iştirak edən gənc həkimlərimizin sayı xeyli artıb. Bu isə əminlik yaradır ki, tezliklə bizim səhiyyəmiz də dünya standartlarına uyğun olacaq…”

İki sahə- tibb və fəlsəfə üzrə fəlsəfə doktorudur. Necə deyərlər, həm alim həkim və həm də filosofdur. İyirmidən çox elmi, bədii, publisistik kitabın, eləcə də bir neçə səmərələşdirici təklifin müəllifidir. Bədii yaradıcılığı da müxtəlif mükafatlarla dəyəndirilib. "Həsən bəy Zərdabi adına", "Altun Qələm", "Qızıl Qələm" kimi ədəbi mükafatların laureatıdır. Yaxşı yadımdadır, illər öncə məşhur Hacıbaba Bağırovun rəhbəri olduğu tetrda səhnələşdirilən bir dram əsərinin ilk nümayişində tamaşaçılar arasında mən də var idim. Həmin təqdimatda kifayət qədər söz adamları da iştirak edirdi…

Zahirən adamda "ünsiyyətdən çəkinən insan" təəssüratı yaratsa da ürəyi çox kövrəkdir. Heç kimin xətrinə dəyməz, daha çox müşahidə etməyə üstünlük verir. Necə deyərlər, çağrılan yerə ar eləməz, çağrılmayan yeri dar. Mütaliəni çox xoşlayır, şahmat oynamaqdan zövq alır. İndiyədək yüzlərlə imkansıza təmənnasız yardım edib, minlərlə xəstəyə şəfa verib. Torpaqlarımızın işğaldan azad olunması isə onun ən böyük arzusu idi, çatıb. Bir həkim kimi hamıya can sağlığı diləyən, bir ziyalı kimi gəncləri yüksək təhsil almağa səsləyən bu insanın haqqında söhbətimi mərhum xalq şairi Qabilin sözləri ilə bitirmək istəyirəm: "Ramiz Əkbər ölməz rus yazıçısı Anton Pavloviç Çexov kimi həm gözəl həkim, həm də istedadlı yazıçıdır"…

Sentyabrın 11-də Ramiz həkimin 68 yaşı tamam olur. Onu bu münasibətlə təbrik edir, möhkəm can sağlığı arzulayıram.

Çox yaşasın!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(11.09.2024)