Super User

Super User

 

Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin əməkdaşlarının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin SƏRƏNCAMI

 

Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 109-cu maddəsinin 23-cü və 32‑ci bəndlərini rəhbər tutaraq, Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin 100 illiyi münasibətilə qərara alıram:

1. Azərbaycanda təhsilin inkişafında xidmətlərinə görə Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin aşağıdakı əməkdaşları təltif edilsinlər:

“Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu” ilə

Eyubova Mələkxanım Yadigar qızı

Əhmədov İlham Namiq Kamal oğlu

Əli-zadə Məryam Əli qızı

Əzizov Arif Möhübəli oğlu

Xələfova Fəxriyə Rafiq qızı

İsmayılova Səkinə Qulu qızı

Ömərova Həmidə Məmməd qızı

3-cü dərəcəli “Əmək” ordeni ilə

Abdullayeva Yaqut Babakişi qızı

Əsədullayev Mirnazim Müştəba oğlu

Şükürov Azad Hətəm oğlu

“Tərəqqi” medalı ilə

Abdullayev Həmzə Yusif oğlu

Abdullayeva Tamilla Paşayevna

Babayeva Məryəm Şaqi qızı

Eyvazova Yeganə Məhəmməd qızı

İsmayılov Ramiz Məmməd oğlu

İsrafilov Fərhad Ramazan oğlu

Qəhrəmanlı Fəxrəddin Rəhim oğlu

Mahmudova Göyçək Fuad qızı

Manafov Fikrət Bala Kərim oğlu

Mehdiyeva Səbinə Mətləb qızı

Rüstəmova Nigar Rafiq qızı

Rzaquliyeva Aytən Elbəy qızı

Salayev Ayaz Ramiz oğlu

Süleymanlı Mübariz Aslan oğlu

Talıbova Böyükxanım Böyükağa qızı.

2. Azərbaycanda təhsilin inkişafında xüsusi xidmətlərinə və yüksək peşəkarlığına görə aşağıdakı şəxslərə Azərbaycan Respublikasının fəxri adları verilsin:

“Əməkdar incəsənət xadimi”

Mahmudova Ceyran Emin qızı

“Əməkdar müəllim”

Əliyeva Nəzirə Məmmədqulu qızı

Hüseynov Nadir Qəribağa oğlu

Kazımov Rəşad Oqtay oğlu

Mansurova Humay Saleh qızı

Mehdiyeva Kəmalə Teyyub qızı

Mikayılova Sonaxanım Məmmədağa qızı

Orucov Fəzail Cəfər oğlu

Teymurova Sevda Namaz qızı

Yaqubova Mahirə Mehdi qızı.

3. Azərbaycanda təhsilin inkişafında uzunmüddətli səmərəli fəaliyyətinə görə aşağıdakı şəxslərə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdü verilsin:

Baxşıyeva Gülşad Eynulla qızı

Əmirov Əli Məmməd oğlu

Məmmədəliyev Vamiq Məmmədəli oğlu

Məmmədova Validə İmran qızı.

 

İlham Əliyev

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti

Bakı şəhəri, 13 dekabr 2023-cü il

 

Azərbaycan Dövlət Kukla Teatrının bir qrup əməkdaşı Türkiyə Cümhuriyyətində keçiriləcək XX Beynəlxalq Bursa Qaragöz Kukla və Kölgə Oyunları Festivalında iştirak edir.

Teatrdan AzərTAC-a bildirilib ki, Türkiyə Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi və Bursa Şəhər Bələdiyyəsinin dəstəyi ilə bu il 20-ci dəfə təşkil olunan festival Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti Təşkilatı-TÜRKSOY-un yaradılmasının 30 illiyi münasibətilə türkdilli ölkələri bir araya gətirib.

Dekabrın 16-dək davam edəcək festivalda türkiyəli kukla və uşaq teatr təmsilçiləri ilə yanaşı Azərbaycan, Qazaxıstan, Özbəkistan, Türkmənistan və Qırğızıstandan da kuklaçılar yer alıb.

Beynəlxalq Kukla Teatrları Assosiasiyası (UNİMA) və ona üzv olan ölkələrin nüfuzlu kukla teatrı mütəxəssislərinin də qatıldığı festival çərçivəsində yaradıcılıq istiqaməti üzrə müxtəlif mövzularda müzakirələr aparılacaq.

Nüfuzlu teatr festivalında ölkəmizi təmsil edən Dövlət Kukla Teatrının yaradıcı heyəti türkiyəli teatrsevərlərə “Məlikməmməd” tamaşasını nümayiş etdirəcək.

Azərbaycan xalq nağılı əsasında hazırlanan səhnə əsərinin əsas məqsədi uşaq və yeniyetmələrə cəsarət, dürüstlük və mübarizlik aşılamaqdır. Nağılda padşahın üç oğlundan biri olan Məlikməmməd divlər ilə mübarizədə igidlik göstərərək həm onların əsir götürdükləri insanları, həm də bu sayədə məmləkətini xilas edir. O, cəsur, qəhrəman, xeyirxah bir obrazdır. Qardaşlarının xəyanəti nəticəsində zülmət dünyasına düşən qəhrəman Simurq quşunun köməyi ilə işıqlı dünyaya çıxır.

Rejissor bu klassik nağılı İkinci Qarabağ müharibəsi, tarixi Zəfərimiz ilə əlaqələndirməklə ona əlavələr edərək fərqli prizmadan baxmağa çalışıb.

Birhissəli uşaq tamaşasının quruluşçu rejissoru Anar Məmmədov, quruluşçu rəssamı isə İqbal Əliyevdir.

Musiqi tərtibatlı tamaşa ənənəvi kukla üslubunda olsa da səhnə əsərinin quruluşçu əməkdaşları müasir uşaqlar üçün maraqlı olan elementləri də daxil etməyə çalışıblar.

 

 “Ədəbiyyat və incəsənət”

(13.12.2023)

 

Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

Portalımızın da əməkdaşı olan, xüsusən Saxa-Yakutiya və Qazaxıstan mədəniyyəti ilə bağlı silsilə yazılarla oxucuların diqqətini çəkən ölkənin tanınmış jurnalisti Aida Eyvazlı “İpək Yolu” adlanan Mədəni və Tarixi  Araşdırmalar İctimai Birliyini təsis edib və birlik qeydiyyatdan keçib. Bu barədə Aida xanım sevincini bizlərlə bölüşdü: 

 

-İpək Yolu!!!

“Mən bu yola bələdəm,

Çox gəzmişəm, bələdəm.

Namərdlə işimiz olmaz,

Deməsin nabələdəm!”

Məni sevən, tutduğum yola inanan dostlarım! Sizə gözəl bir xəbərim var. Türk dünyasının bu Möhtəşəm 100 ilində mənim də çoxdan mücadiləsinə qalxdığım “İpək Yolu” Mədəni və tarixi Araşdırmalar İctimai Birliyim Azərbaycan Respublikasının Ədliyyə Nazirliyində qeydiyyata alındı.

Bu yola çoxdan çıxmışam. Görə bildiyim işlər, türk dünyasının birliyi, üstünü toz basmış sirrlərinin üstünün açılması üçün  1 faiz belə iş görə bilmişəmsə, nə mutlu mənə.

Birliyin əsas məqsədi Türk dövlətlərinin, türkdilli xalqların ədəbiyyatını, tarixini, mədəni irsini öyrənmək və təbliğ etmək, habelə türkdilli və digər ölkələrdə yaşayan elm adamları arasında əlaqələr yaratmaq və beynəlxalq əməkdaşlığı gücləndirməkdir.  

Dövlətin dindən ayrı olduğunu, dinin insanlar üçün mənəvi dəyər olmasını vətəndaşlara öyrətmək; Tolerantlığı vətəndaşlar arasında təbliğ etmək; Türk dövlətlərində baş verən ictimai, siyasi və qobal hadisələrə aid tədbirlər təşkil etmək; Türk Dövlətləri Təşkilatının üzv ölkələri və müşahidəçi ölkələrin tanınmış beynəlxalq təşkilatları ilə birgə əməkdaşlığa nail olmaq; Elm və təhsil yolunda beynəlxalq müsabiqələr və konfranslar təşkil etməkdir. 

Mən inanıram ki, Türk dövlətlərinin beynəlxalq təşkilatları da , Azərbaycan Dövləti də, Azərbaycan Respublikasının Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyi də bizə dəstək olacaq.

Bir də bu yolda ömrünü, həyatını “bəs” demədən xərcləyən qurd ürəkli dostlara güvənirəm.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(13.12.2023)

 

 

Leyla Səfərova, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

Azərbaycanın mədəniyyət sferasında öz yeri və çəkisi olan, devizi “Dünyanı mədəniyyət xilas edəcək” kimi səslənən “Simurq” Azərbaycan Mədəniyyət Assosiasiyasının prezidenti Fuad Məmmədovla söhbətləşərək 2023-cü ilə yekun vurduq. 

 

- Xoş görüşdük, dəyərli Fuad müəllim. “Simurq” üçün 2023 nə ilə əlamətdar oldu? Ümumiyyətlə, 2023-cü ildə ölkənin mədəniyyət həyatını necə səciyyələndirmək  olar?

 

-2023-cü il bir neçə cəhətinə görə əlamətdardır. Birincisi, ona görə ki, bu il görkəmli siyasi və dövlət xadimi, müasir Azərbaycan dövlətinin qurucusu, ümummilli lider və Azərbaycan xalqının iftixarı Heydər Əliyevin 100 illiyidir. 

Azərbaycan Respublikası mütərəqqi milli inkişafın əsası kimi mənəvi mədəniyyətin hərtərəfli inkişafının zəruriliyi haqqında Heydər Əliyevin vəsiyyətlərinə əməl edərək, Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə dövlətçilik sahəsində böyük uğurlar qazanmışdır. Bu quruculuq və idarəçilik, xalqın rifah halının yüksəldilməsi və ölkənin müdafiə qabiliyyətinin gücləndirilməsi prioritet olmuşdur. Bu prosesdə mədəniyyətin inkişafı üzrə dövlət strategiyasının daim təkmilləşdirilməsi mühüm yer tutur ki, bunda da Mehriban xanım Əliyevanın rəhbərlik etdiyi Heydər Əliyev Fondunun xüsusi rolu vardır.

2023-cü ildə Adil Kərimlinin respublikanın mədəniyyət naziri təyin edilməsi ilə “Simurq”un yaradıcılıq fəaliyyəti üçün münbit şərait yaradılır və dövlətimizin inkişafına xidmət etmək üçün yeni imkanlar açılır. Azərbaycan xalqının mənəvi mədəniyyəti - əlbəttə ki, bu vacib istiqamətdir. Mədəniyyət Nazirliyi Azərbaycan Respublikasının sosial-mədəni inkişafının yeni strateji kursunun işlənib hazırlanması və həyata keçirilməsinə yönəlmiş ciddi innovativ tədbirlər həyata keçirməyə başlayıb. Eyni zamanda, Mədəniyyət Nazirliyinin yaradıcılıq fəaliyyəti ilk dəfə olaraq mədəniyyət elminin metodologiyası və nailiyyətləri nəzərə alınmaqla həyata keçirilir. Dövlət mədəniyyət islahatları sivilizasiya böhranı şəraitində milli inkişafın yeni tələblərinə və dövrün çağırışlarına uyğun olaraq respublikanın mədəniyyət sisteminin mütərəqqi transformasiyasını təmin edir. Yeni strategiyanın ən mühüm vəzifəsi respublikada yeni mədəniyyət anlayışının formalaşdırılması, gənclərin intellektual mədəniyyətinin inkişafı üçün prioritetlərin təmin edilməsi, “mənəvi istehsal” prosesinin təşkili və strateji əhəmiyyət daşıyan yüksək mədəniyyətli vətəndaşların təkmilləşdirilməsidir. Bərpa olunan resurs və davamlı və təhlükəsiz inkişafın əsas hərəkətverici qüvvəsi, insan kapitalının özəyidir. 

“Simurq” Azərbaycan Mədəniyyəti Assosiasiyasının ilk dəfə olaraq Mədəniyyət Nazirliyinin məsul innovativ fəaliyyətinə cəlb edilməsindən və onun uzun illər apardığı mədəniyyət tədqiqatlarının nəticələrindən və mədəniyyətimizin inkişafına zəmin yaratmasından məmnun olmaya bilmərik. 1989-cu ildən respublikada mədəniyyət elmi də yeni mədəniyyət strategiyasının formalaşdırılması üçün istifadə olunur. Milli inkişaf problemlərinin təhlilinə sistemli mədəni yanaşma, qəbul edilmiş qərarların və fəaliyyətin nəticələrinin mədəni şəkildə araşdırılması Azərbaycan cəmiyyətinin və dövlətinin mənəvi mədəniyyətinin tərəqqisi və təkmilləşdirilməsi üçün yeni imkanlar açır.

 

-13-14 oktyabr 2023-cü il tarixlərində Türk xalqlarının mədəniyyət paytaxtı Şuşada Azərbaycan xalqının Ümummilli Lideri Heydər Əliyevin anadan olmasının 100 illiyinə həsr olunmuş I Beynəlxalq Türk Xalqlarının Mədəniyyət Forumu keçirildi. Siz də orada iştirak etdiniz. Təəssüratlarınızı bilmək olarmı? 

 

-Forum Azərbaycan Mədəniyyət Nazirliyi, Beynəlxalq Türk Təşkilatı və Beynəlxalq Türk Akademiyasının birgə təşkilatçılığı ilə baş tutdu. Forumun “Türk xalqlarının mədəni-tarixi irsi” panelinə rəhbərlik ilk dəfə olaraq “Simurq”un prezidenti  tərəfindən həyata keçirildi. Mən öz platformamızı, gördüyümüz və görəcəyimiz işləri dilə gətirdim. 

Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən formalaşdırılan yeni mədəniyyət strategiyasının formalaşdırılmasının asanlaşdırılması, ümumbəşəri mədəni biliklərin yayılması, Azərbaycan vətəndaşlarının akkulturasiyası və inkulturasiyası imkanlarının genişləndirilməsi məqsədilə 2023-cü ildə “Simurq” kanalı yaradılıb. Və ümumbəşəri mədəni biliklərin cəmiyyətdə yayılmasını təşviq edən YouTube video hostinq xidmətimizi gerçəkləşdirmişik. Burda uzun illər televiziya tamaşaları və Mədəniyyətşünaslıq üzrə Assosiasiyanın “İdrak”, “Mühazirə”, “Ovqat”, “Xəzərin sahilində”, “Gəl qonaq ol”, “Mədəniyyət dalğası” kimi ustad dərsləri yer alır. Bir çox platformalar cəmiyyətin və dövlətin davamlı, rəqabətədavamlı və təhlükəsiz inkişafı, Azərbaycanda və bütün dünyada strateji bərpa olunan resurs kimi yüksək mədəniyyətli vətəndaşların formalaşması üçün mədəniyyət elminin mənalarını və transformativ imkanlarını ortaya qoyur.

“Simurq” Mədəniyyət Birliyinin kollektivi hesab edir ki, onun otuz ildən artıq yaradıcılıq fəaliyyəti dövründə Azərbaycan xalqının mənəvi mədəniyyətinin inkişafına verdiyi yaradıcı töhfələr mədəniyyət, elm, təhsil tarixində parlaq iz qoyub. Üstəlik, maarifləndirmə missiyası. Əfsanəvi quş “Simurq” kimi Assosiasiyanın üzvləri də uzun illər Azərbaycanda və bütün dünyada bəşəriyyətin layiqli inkişafı üçün zəruri olan yüksək mənəvi mədəniyyət toxumlarını yaratmış və yaymışlar. “Simurq”un ölkə daxilində və onun hüdudlarından kənarda qazandığı tanınma bizə mənəvi haqq verir ki, söyləyək: yaradıcılıq fəaliyyəti, onun çoxsaylı üzvlərinin və həmfikirlərinin vicdanlı və fədakar vətənpərvərlik zəhməti ölkəmizə xeyir gətirir və bundan sonra da gətirəcəkdir.

Onu da qeyd edim ki, Azərbaycan xalqının Ümummilli Lideri Heydər Əliyevin anadan olmasının 100 illiyi və “Simurq”un 30 illik yubileyləri şərəfinə təsisatımızın qurultayına  hədiyyə olaraq müəlliflər qrupu “Mənəvi mədəniyyətin inkişafına xidmət edirik” yubiley monoqrafiyası hazırlayıb.

 

-Bəs təşkilat nə vaxt, necə, kimlər tərəfindən yaradılıb? 

 

-“Simurq” Azərbaycan Mədəniyyət Assosiasiyası yeni yaradılan ilk çoxsahəli qeyri-hökumət mədəniyyət təşkilatıdır, 1990-cı ilin aprelində Azərbaycan elminin və mədəniyyətinin görkəmli nümayəndələri tərəfindən Azərbaycan xalqının mənəvi mədəniyyətinin inkişafına mülki yardım məqsədi ilə mədəniyyət elminin, təhsilin və maarifçiliyin nailiyyətlərindən inkişaf etdirilməsi və yaradıcılıqla istifadə edilməsi məqsədilə yaradılmışdır. 

Azərbaycan Mədəniyyət Assosiasiyasının yaradılması ilə bağlı innovativ mədəniyyət layihəsinə onlarla nüfuzlu şəxsiyyət, elmi, pedaqoji və incəsənət ziyalılarının görkəmli nümayəndələri, elmi müəssisələrin, universitetlərin, dövlət qurumlarının, fond və ictimai təşkilatların əməkdaşları cəlb edilib. Bu təşkilatlar arasında Azərbaycan Elmlər Akademiyası, Azərbaycan Neft və Kimya İnstitutu, Azərbaycan Alimlər Birliyi, Mədəniyyət Nazirliyi, Bədən Tərbiyəsi və İdman üzrə Dövlət Komitəsi, Azərbaycan Mətbuat Komitəsi, Respublika “Bilik” Cəmiyyəti, Azərbaycan Mədəniyyət Fondu, Azərbaycan Sülh Fondu, “Dostluq” Cəmiyyəti, “Vətən” Cəmiyyəti və digərləri var idi.  

“Simurq” Azərbaycan Nazirlər Sovetinin 1990-cı il 17 avqust tarixli 374 nömrəli qərarı ilə dövlət qeydiyyatına alınıb. Onun yaradıcıları və fədailəri arasında Azərbaycanın tanınmış mənəvi mədəniyyət xadimləri, akademiklər, xalq şairləri, nazirlər, yazıçılar və incəsənət xadimləri - Maqsud Əliyev, Asəf Nadirov, Mikayıl Useinov, Hüseynağa Sadıxov, Arif Əziz, Kazım Kazımzadə, Aslan Aslanov, Nəriman Həsənzadə, Tofiq Əliyev, Bəkir Nəbiyev, Nəbi Xəzri, Maqsud İbrahimbəyov və bir çox başqaları var idi. Hazırda Assosiasiyaların Məşvərət Şurasına tanınmış mədəniyyət xadimləri, akademiklər, xalq artistləri və şairlər - Ömər Eldarov, Arif Əziz, Fuad Salayev, Nəriman Həsənzadə, Nizami Cəfərov, YUNESKO-nun Sülh Mədəniyyəti İnstitutunun rektoru Engel Tağırov və başqaları daxildir. 

 

-“Simurq” Azərbaycanın mənəvi mədəniyyətinin inkişafına və ölkədə yüksək mədəniyyətli insanların formalaşmasına hansı töhfələr verib?

 

-Qeyd edim ki, mədəniyyəti “ikinci süni təbiət” kimi insanın ağlı, hissləri və əməyi ilə yaradılmış, innovativ mədəni fəaliyyətinin şüarı kimi Assosiasiya “Sülh mədəniyyəti qoruyursa, mədəniyyət sülhü xilas edir” imperativini seçmişdir. Assosiasiya öz nəcib missiyasını həyata keçirmək üçün insan kapitalının, yüksək mədəniyyətli şəxsiyyətlərin və ümumbəşəri mədəni biliklərə malik liderlərin formalaşmasına kömək edən konsepsiyalar, proqramlar və layihələr hazırlayır və həyata keçirir.

“Simurq”un elmi və təhsil fəaliyyəti intellektual, etik, hüquqi və idarəetmə mədəniyyətinin dövlət prioritetlərinin təbliğinə, Azərbaycan cəmiyyətinin inkişafında mütərəqqi dəyişikliklərin əldə edilməsinə töhfə verməyə yönəlib. Assosiasiya vətəndaşların mədəni özünütərbiyəsi, özünü tanıması, özünüidarəsi, vətəndaş mədəniyyətinin inkişafı, mədəniyyətin inkişafı prosesləri vasitəsilə Azərbaycan cəmiyyətinin sosiallaşmasına töhfə verən mədəniyyətşünaslıq metodologiyasının və metodlarının inkişafına kömək etməyə çalışır. Digər məqsəd azərbaycanlıların - müxtəlif millətlərin, etnik qrupların və dinlərin nümayəndələrinin mədəni kimliyi və həmrəyliyidir. 

Bu məqsədlə Assosiasiya ümumbəşəri mədəni biliklərin mütəxəssislərə, gənclərə və cəmiyyətin müxtəlif kateqoriyalarına transfprmasiyasını insan və beynəlxalq münasibətlər mədəniyyəti, mədəniyyətşünaslığın transformativ imkanları, elm, təhsil və s. maarifçilik, incəsənət, informasiya və mətbuat, dünya xalqlarının mədəniyyəti, əmək mədəniyyəti, xidmət və idarəetmə, istehsal və istehlak mədəniyyəti yönlərində yönəldir. 

Onun təhsil fəaliyyəti, həmçinin hüquq mədəniyyəti, tibbi və ekoloji mədəniyyət, demokratiya və meritokratiya mədəniyyəti, məsuliyyət mədəniyyəti, sosial etika, sülh mədəniyyəti, mədəniyyət siyasəti, ailə, gənclər, qadın, uşaq mədəniyyəti və digər mənəviyyat sahələrini əhatə edir. Və bəşəriyyətin maddi mədəniyyətini əsas götürür. 

Assosiasiyanın intellektual fəaliyyəti tarixçilik, məntiq və dialektika prinsiplərindən istifadəni nəzərdə tutan müasir mədəniyyət metodologiyasına əsaslanır. Bu prinsiplərə arxalanmaq fərdi, peşəkar, milli və beynəlxalq səviyyədə vəzifələrin düzgün qoyulmasını, konkret problemlərin həllini və düzgün qərarların qəbulunu təmin edir. Bu məqsədlər üçün səkkiz məntiqi addımın köməyi ilə “idrak”, “anlama” və “yaradıcılıq” kimi intellektual səviyyələri ardıcıl şəkildə mənimsəməyə imkan verən universal “mədəni piramida” metodoloji cəhətdən istifadə olunur. Bu zaman düzgün strateji və taktiki qərarların qəbulu üçün əvəzolunmaz əhəmiyyət kəsb edən 12 sistemli mədəni təhlil metodundan istifadə edilir.

Qeyri-səlis məntiq nəzəriyyəsindən istifadə etməklə mədəni metodologiya və təhlil metodlarını ilk dəfə “Simurq” işləyib hazırlamışdır. Lütfi Zadə təlimindən universal metod kimi aşağıdakı “mədəniyyət piramidası”, mədəni düsturlar formalaşmışdır: “mədəniyyətin iki qanadı”, “mədəni insan”, “firavan ailə”, “mədəniyyətin səmərəliliyi”, “idarəetmənin səmərəliliyi”, “sosial-mədəni fəaliyyətin səmərəliliyi”, “tərəqqi”, “insan təhlükəsizliyi”, “dövlətin rəqabət qabiliyyəti”, “meritokratik təhsil və idarəetmə” və s. 

Birliyin elmi nailiyyətləri arasında innovativ mədəniyyət anlayışlarını qeyd etmək olar - “mədəniyyətin elmi tərifi”, “mədəni inkişaf amilləri”, “sosial sistem kimi mədəniyyət”, “inkişaf edən sistem kimi insan kapitalı”, “ümumbəşəri mədəni identiklik”. ” və s.

Milli inkişafın tələblərini və dövrün çağırışlarını əsas götürərək, azərbaycançılıq ideologiyasına və Ümummilli Lider Heydər Əliyevin vəsiyyətlərinə əməl edərək, Assosiasiya yüksək mədəniyyətə malik, layiqli Azərbaycan vətəndaşlarının “istehsalını” öz missiyası kimi seçmişdir. Axı hər bir ölkənin milli sərvəti olan və davamlı, rəqabətədavamlı və təhlükəsiz inkişaf üçün insan kapitalının və strateji bərpa olunan resursun əsasını təşkil edən insanlardır. 

“Simurq” 30 ildən artıq yaradıcılıq fəaliyyəti dövründə ciddi işlər görüb. Birincisi, Assosiasiya öz yaradıcılıq fəaliyyəti ilə Azərbaycan elmində yeni bir istiqamətin - mədəniyyət elminin - kulturologiyanın əsasını qoydu. Onun üzvləri onlarla mədəniyyət konsepsiyası, monoqrafiya və kitablar, yüzlərlə elmi məqalə hazırlayıb nəşr etdiriblər. Azərbaycan, Almaniya, Rusiya, İraq, ABŞ, Yaponiya, Çin, Norveç, İtaliya, İran, Fransa, Macarıstan, Mərakeş, Misir və digər ölkələrin mədəniyyətlərinə həsr olunmuş üç yüzdən çox mədəniyyət konfransı, seminar, mühazirə və ustad dərsləri keçirilmişdir, o cümlədən mədəniyyətşünaslıq, idarəetmə mədəniyyəti, iqtisadi mədəniyyət, hüquq mədəniyyəti, vətəndaş cəmiyyəti mədəniyyəti, məsuliyyət mədəniyyəti, davamlı insan inkişafı, alternativ enerji, tibbi mədəniyyət, ekoloji mədəniyyət, insan və beynəlxalq münasibətlər mədəniyyəti və s. ilk dəfə olaraq dünya mədəniyyəti və sivilizasiyasının tarixi və nəzəriyyəsinə həsr olunmuş “Simurq” Beynəlxalq mədəniyyət jurnalı nəşr edilmişdir. 

Assosiasiya bir çox innovativ mədəniyyət konsepsiyaları, layihələri və modelləri hazırlayıb - “Azərbaycanda demokratik cəmiyyətin və hüquqi dövlətin yaradılmasına doğru”, “Beynəlxalq Dünya Mədəniyyəti Universiteti layihəsi”, “Yüksək mədəniyyətli insan konsepsiyası”, “Beynəlxalq Mədəniyyət Araşdırmaları Mərkəzinin layihəsi”, “Zəka” Qeyri-Hökumət Təşkilatları Assosiasiyasının layihəsi“, “Homo Culturalis” antropoloji modeli, “Azərbaycanda mədəni islahatlar konsepsiyası”, “Azərbaycan” 2020 milli inkişaf konsepsiyasına doğru: gələcəyə baxış”, “YUNESKO-nun qlobal mədəniyyətşünaslıq üzrə şəbəkə şöbəsinin konsepsiyası”, “Azərbaycanda mədəni islahatlar konsepsiyası” təklifləri. İnsan Kapitalının İnkişafı Mərkəzinin Konsepsiyası”, “Şuşada Beynəlxalq Yaradıcı Mədəniyyət Mərkəzinin Konsepsiyası” və s. 

Birliyin bir sıra konsepsiyaları, layihələri və elmi nəticələrinin müasir sivilizasiyada analoqu yoxdur və bunlar dövlətin davamlı və inklüziv inkişafı, o cümlədən mədəniyyətlər və sivilizasiyalararası dialoqun təkmilləşdirilməsi, dövlətin inkişafının qarşısının alınması baxımından praktiki maraq doğura bilər.

“Simurq”un yaratdığı mədəniyyət tədqiqatlarının innovativ metodologiyası və metodları tədqiq olunan obyektlərin mahiyyətini, xüsusiyyətlərini, tarixini və inkişaf qanunauyğunluqlarını üzə çıxarmağa, nailiyyətlərin, proseslərin və hadisələrin inkişafının metod və texnologiyalarının yoxlanılmış qiymətləndirilməsinə kömək edir. Bunlar ayrılmaz bir sistem kimi mənəvi mədəniyyətin yeni transformativ imkanlarının müəyyən edilməsi və gələcəyin proqnozlaşdırılmasına yol açır. 

Birliyin elmi və maarifləndirici fəaliyyəti nəticəsində nazirliklərin, dövlət komitələrinin, dövlət qurumlarının “ASAN xidmət”, “DOST”un, icra hakimiyyəti orqanlarının, ali məktəblərin minlərlə nümayəndəsi əlavə mədəniyyət təhsili almış, mədəni maarifləndirmə ilə əhatə olunmuşdur. Eləcə də respublikanın məktəbləri, cəmiyyətləri, elmi müəssisələri, həmkarlar ittifaqı müəssisələri, muzeyləri, vəkillər kollegiyaları, gənclər və qeyri-hökumət təşkilatları, respublika əhalisinin müxtəlif kateqoriyaları, Azərbaycan diasporu, o cümlədən tələbələr, gənc alim və tələbələr bir sıra xarici ölkələr, o cümlədən UNESCO Beynəlxalq Məktəbi bu xidmətdən yararlanmışdır.

30 ildən artıq fəaliyyət göstərdiyi müddətdə “Simurq” Azərbaycan xalqının mənəvi mədəniyyətinin inkişafına, ölkədə milli mədəniyyətin əsasını təşkil edən layiqli, yüksək mədəniyyətli insanların formalaşmasına layiqli töhfələr vermişdir. O rəqabət qabiliyyətli milli insan kapitalı yaranmasına xidmət etmişdir. Həmçinin, təşkilatımız səmərəli tədqiqatları ilə Azərbaycan elmində yeni bir istiqamətin - mədəniyyətşünaslığın əsasını qoyub və beynəlxalq səviyyədə tanınıb. 

Onun yaradıcılıq fəaliyyəti Azərbaycan Respublikasının dünya mədəniyyət elminin, təhsilinin və maarifçiliyinin inkişafının mötəbər mərkəzlərindən biri kimi tanınmasında müəyyən rol oynamışdır. Təkcə onu demək kifayətdir ki, Assosiasiya üzvlərinin yaradıcılıq fəaliyyətinin nəticələri təkcə respublikamızın ictimaiyyəti tərəfindən deyil, həm də altı beynəlxalq akademiya tərəfindən tanınıb.

Budur, onların yaradıcılıq fəaliyyətinin nəticələrindən yalnız bir neçəsi:

Açıq mədəni dialoq və bilik mübadiləsi məqsədi ilə, sivil mədəni təşəbbüs kimi Azərbaycanın xarici mədəniyyət siyasətinin bir hissəsi olaraq, 1991-ci ildə Assosiasiyanın nümayəndələri Kosta Rikaya səfər etmişlər və bu, Kosta Rikanın tanınmasına töhfə vermişdir. 

Demokratiyanın ən mühüm institutu kimi qeyri-hökumət təşkilatlarının formalaşması prosesini dəstəkləmək üçün Assosiasiya 1996-cı ildə respublikada ilk dəfə olaraq, Qeyri-Hökumət Təşkilatlarının formalaşmasının əsasını qoyan məsləhətləşmə prosesi və seminar keçirmişdir. 

Sonrakı illərdə o, Respublika Qeyri-Hökumət Təşkilatlarının Milli Forumunun yaradılmasına elmi, məsləhətcil və təşkilati yardım göstərmiş, Azərbaycanda QHT-lər üçün vəsaitin toplanması ilə bağlı xüsusi təlimlər keçirmişdir.

Yüksək mədəniyyətə malik şəxsiyyəti milli inkişafın əsas məqsədi və strateji bərpa olunan resursu hesab edən Assosiasiya 2000-ci illərin əvvəllərində ilk dəfə olaraq Azərbaycan Respublikasının Ali Attestasiya Komissiyasının yaradılması təşəbbüsü ilə çıxış etmişdir. Bundan başqa, mədəniyyət sahəsində ekspertlərin hazırlanması üçün bir neçə namizədlik və doktorluq dissertasiyalarının müdafiəsi baş tutmuşdur. 

Birliyin üzvləri beynəlxalq forumlarda, Rusiya, ABŞ, Almaniya, Norveç, Fransa, Belçika, Cənubi Koreya, Tailand, Misir, Yunanıstandakı cəmiyyət və səfirliklərdə məruzələrlə çıxış etmişlər, eləcə də Türkiyə, İran, Kosta Rika, Rumıniya, Macarıstan, Hindistan və s. ölkələrdə. 

Assosiasiyanın bəzi monoqrafiyaları Rusiya, ABŞ, Almaniya, Böyük Britaniya, Yaponiya, Çin, Avstriya, Fransa, Macarıstan, Estoniya, İtaliya və digər ölkələrin dövlət kitabxanalarının fondlarında, həmçinin BMT, YUNESKO,  kitabxanalarında, ABŞ Konqresində saxlanılır. 

Assosiasiyanın mədəniyyətşünaslıq üzrə nəticələri Azərbaycanda keçirilən dünya mədəniyyətinin tarixi və nəzəriyyəsi, liderlik, üçüncü sektor, konfliktologiya, sülh mədəniyyəti, qlobal idarəçilik, mədəniyyətlərin yaxınlaşması və digər forumlarda onlarla beynəlxalq konfrans və seminarlarda və digər forumlarda təsdiq edilib.

Bu illər ərzində “Simurq”un Azərbaycan və dünya mədəniyyətşünaslığının inkişafına, sülh və beynəlxalq əməkdaşlıq mədəniyyətinin inkişafına verdiyi töhfələr  “İntellektual İnkişaf Problemləri” təsisatı, Beynəlxalq Elmlər Akademiyası, Pedaqoji və Sosial Elmlər Akademiyası, “Avropa-Asiya” Beynəlxalq Humanitar Akademiyası, Beynəlxalq Qlobal Araşdırmalar Akademiyası, Dünya Sözlər Akademiyası, Rusiya Təbiət Elmləri Akademiyası bə s. tərəfindən yüksək qiymətləndirilib

“Simurq”un yaradıcılıq fəaliyyəti, həmçinin Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin, Təhsil Nazirliyinin fəxri fərmanları, Azərbaycan Respublikası Ailə, Uşaq və Qadın Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin diplomları ilə təltif edilmişdir.  Mədəniyyət İşçiləri Həmkarlar İttifaqı Respublika Komitəsinin və Azərbaycan Respublikasının İnsan Hüquqları üzrə Müvəkkili (Ombudsman) döş nişanları, “Umai”, “Şəms”, “Zəka”, milli ictimai mükafatları ilə də həmçinin. 

Təşkilatımız həmçinin mənəvi mədəniyyətin inkişafındakı xidmətlərinə görə ABŞ Bioqrafiya İnstitutunun “Şərəf” medalı, Misir Təhsil Nazirliyinin qızıl medalı, Moskva hökumətinin “Beynəlxalq əməkdaşlığa töhfəsinə görə” medalı, “Dünyanın qızılgülü” qızıl medalı ilə təltif edilib. YUNESKO-nun Sülh Mədəniyyəti İnstitutunun və “Avropa-Asiya” Beynəlxalq Humanitar Akademiyasının, Dünya Ruhani Universitetinin ən yüksək mükafatı Brahma Kumaris “Bədənsiz Ali Ruh”, Beynəlxalq “Dövrün yaradıcısı” ordeni, “Səfir” fəxri adları Sülh” mükafatı (“Sülh səfiri” beynəlxalq diplomları Assosiasiyanın 100-dən çox tanınmış üzvünə verilib), bir sıra digər yerli və beynəlxalq ictimai təşkilatların mükafatları ilə də “Simurq” təltif olunub. 

Beynəlxalq tanınmanın göstəricisi 2000-ci ildə Assosiasiyanın BMT-də Minillik üzrə beynəlxalq konfransın plenar sessiyasında çıxış etməsi və Avropa Şurasının mədəniyyət siyasəti üzrə ekspertlərinin məlumat bazasına daxil edilməsidir. 

2014-2018-ci illərdə Beynəlxalq Dashing Scientific Readings-in təşkilat komitəsində təmsil edilib “Simurq”, onun təklif etdiyi “İnsanların mədəni identikliyinin formalaşmasının təşviqi haqqında” əsas prinsip YUNESKO-nun İnsan Təhlükəsizliyi üzrə 2016-cı il Kazan Bəyannaməsinə daxil edilib. 

 

-Fuad müəllim, bəs “Simurq”un 2024-cü il üçün fəaliyyət proqramı nəyi nəzərdə tutur?

 

-2024-cü ildə mədəniyyətşünaslığa dair monoqrafiyaların, kitabların, dərsliklərin, elmi-kütləvi elmi konsepsiyaların və məqalələrin hazırlanması və nəşri davam etdiriləcək. “Simurq” Beynəlxalq mədəniyyət jurnalının (Dünya mədəniyyəti və sivilizasiyasının tarixi və nəzəriyyəsi məsələləri) növbəti, beşinci nömrəsini hazırlayıb nəşr etmək lazımdır.

Mədəniyyət konfranslarının və beynəlxalq forumların hazırlanması və keçirilməsi də nəzərdə tutulur. Həmçinin, mədəni ustad dərsləri, uşaq bağçalarının müəllimləri, məktəblilər, valideynlər, müəllimlər, tələbələr, jurnalistlər, rəsmilər və siyasətçilər üçün mühazirə və treninqlər, beynəlxalq iştirakla “Mədəniyyət və cəmiyyət” mədəniyyət seminarlarının keçirilməsi hədəfimizdir. 

Bu məqsədyönlü fəaliyyəti növbəti illərdə də davam etdirməyi planlaşdırırıq. Azərbaycan Respublikasının davamlı sosial-mədəni inkişafı problemlərinin mədəni tədqiqatları, nazirlik və idarələrin qrantları əsasında innovativ mədəniyyət layihələrinin hazırlanması və həyata keçirilməsi də hədəfimizdir. Bu sahədə Azərbaycanın regionlarında mədəniyyətşünaslıq məktəblərinin, lisey və gimnaziyaların yaradılmasına, respublikanın uşaq bağçaları və məktəbləri üçün mədəniyyətşünaslıq kitablarının hazırlanmasına yönəlmiş mühüm innovativ fəaliyyətləri nəzərdən keçiririk. Ölkənin müxtəlif sosial qruplarının ümumbəşəri mədəni biliklərə geniş çıxışına töhfə verəcək Azərbaycan, rus və ingilis dillərində mədəniyyətşünaslıq üzrə audiokitabların yaradılması təxirəsalınmaz vəzifədir.

Assosiasiya Azərbaycanın dövlət, qeyri-hökumət, biznes strukturları, yaradıcı birlikləri, gənclər, qadın təşkilatları, mədəniyyət mərkəzləri və KİV-ləri, o cümlədən YUNESKO və digər beynəlxalq təşkilatlar və təhsil, elm və mədəniyyət akademiyaları ilə əməkdaşlığı inkişaf etdirəcək. Mənəvi mədəniyyətin inkişafına dair xarici konfrans və forumlarda fəal iştirakın davam etdirilməsi vacibdir. 

Biz Azərbaycanda mədəniyyətşünaslığın bir elm və akademik intizam kimi institusionallaşmasına yardım etməyi, təhsil sisteminin təkmilləşdirilməsini və mədəniyyətşünas kadrların hazırlanmasını vacib vəzifə hesab edirik. Bununla bağlı Mədəniyyət haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanununa əlavə və dəyişikliklərlə bağlı təkliflərin hazırlanıb Milli Məclisə təqdim edilməsi, mədəniyyətin ayrılmaz sosial sistem kimi elmi dərk edilməsinin və mədəniyyətin respublikada geniş yayılmasına yardım edilməsi nəzərdə tutulur. Daha bir fəaliyyət dairəmiz məktəbəqədər təhsil müəssisələrində, bütün səviyyəli məktəblərdə, habelə yetkin əhalinin müxtəlif qrupları üçün ikinci təhsil və aktiv təhsil proqramı kimi icbari mədəni təhsilin tətbiqinə nail olmaqdır. Düşünürük ki, bu yanaşma azərbaycançılıq ideologiyasına uyğun olacaq və ölkədə rəqabətqabiliyyətli insan kapitalının inkişafında milli maraqlarımıza cavab verəcək.

 

-Geniş və ətraflı cavablarınıza görə sizə təşəkkür edirik, dəyərli Fuad müəllim. 

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(13.12.2023)

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı statusman Hümbət Həsənoğlunun növbəti 10 aforizmini təqdim edir. 

 

1.Göz vurmaq baxışla söz demək cəhdidir.

 

2.Özündə nələrin bədənə, nələrin isə ruha aid olduğunu bilən insan öz varlığına sahibdir.

 

3.Səni yaxşı tanıyıb hörmət edənləri ikiqat qiymət­ləndir.

 

4.Özünü sevindirməyə vaxt ayırmasan, kədər sənə vaxt ayıracaq.

 

5.Balın acısı olmaz, xoruzun da bacısı.

 

6.Xoşbəxt insanlar keçmişi az yada salar.

 

7.Burnunu başqalarının işinə soxursansa, bədəninin qalan hissəsi təhlükədə qalır.

 

8.Heç vaxt etməyəcəyin pisliklərin siyahısını içində gəzdir.

 

9.Yaddaşınızın küçələrində özünüzlə qarşılaşanda təəc­cüb­lənməyin, o, orda da yaşayır.

 

10.Mənəviyyatınız qarşınıza qoyduğunuz məqsədin əleyhinədirsə, uğura sevinə bilməyəcəksiniz.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(13.12.2023)

 

Nihad Alimoğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

Açıq portfel rubrikasında bu dəfə Azərbaycan Turizm Bürosunun Tədqiqat və inkişaf departamentinin müdiri Nicat Abbaslı ya istinadən rəqəmlər gətirəcəyəm. Bu rəqəmlər həm də düşünmək üçün bizə imkan yaradacaq. 

 

Cari ilin yanvar-noyabr aylarında 1 milyon 890 mindən çox əcnəbi vətəndaş Azərbaycana səfər edib. Turistlər əsasən Rusiya, Türkiyə, İran, Hindistan, Pakistan, Özbəkistan və Qazaxıstandan gəliblər. Bu, 2022-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 30 faiz artım deməkdir. Amma geniş mənada götürdükdə, bu rəqəm turizm üçün çox kiçik rəqəmdir. Pandemiyadan əvvəlki dövrlə müqayisə etsək, görərik ki, hələ də ümumi bərpa prosesi tam yekunlaşmayıb. Halbuki bəzi ölkələr var ki, onlarda tamamilə bərpa prosesi yekunlaşıb və artım müşahidə etmək olar. Məsələn, müsəlman ölkələrindən götürsək, Türkiyə, Özbəkistan, Qazaxıstanda kifayət qədər artım müşahidə edilir və bunlardan Pakistan da artan bazarlar sırasındadır. 

Əvəzində, ölkədə daxili turizmdə artım vardır. 2019-cu illə müqayisədə turizm xərcləmələrində azalma, gəlmə sayı ilə müqayisədə daha azdır. Daxili turizm burada ön plana çıxır. Daxili turizmdəki turist sayının və xərcləmələrin sayı artıb. Bunun nəticəsində ümumi turizm xərclərinə baxsaq, 2022-ci ilin doqquz ayı ilə müqayisə etdikdə, turizm xərcləmələrində 60 faiz, 2019-cu ilin doqquz ayına müqayisə etsək isə altı faiz artım müşahidə edilir.

 

Bizim insanlar “hara baxsan ərəblərdir”, “bezdik bu turistlərin əlindən” deyə imdad edirlər. Amma turistlərimiz azdır. Qonşumuz Gürcüstanla müqayisədə xeyli azdır. Turizm isə ölkə büdcəsinə gələn böyük vəsait deməkdir. Deməli, turizmə münasibətdə müəyyən dəyişikliklər etməyimiz vacibdir.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(13.12.2023)

 

Azərbaycan xalqının dahi söz ustası,  əbədiyaşar klassik, yaradıcılığında daim Vətən mövzusunu tərənnüm edən Səməd Vurğunun ən məşhur şeirinin məhz “Azərbaycan” adlanması əlbəttə ki, təsadüf ola bilməz. Şairin əsərləri müasir Azərbaycan ədəbiyyatının Qızıl fondunda daimi yer tutur. Onu həm də postsovet məkanında sevir, əzizləyirlər. Eləcə də şimal qonşumuzda. 

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı ölkəmizdəki Rusiya İnformasiya-Mədəniyyət Mərkəzinin mətbuat xidmətinə istinadən xəbər verir ki, bu gün - dekabrın 13-də Bakıdakı Rus evində Azərbaycanın böyük oğlu Səməd Vurğunun həyat və yaradıcılığına həsr olunmuş poeziya axşamı təşkil ediləcək.

Tədbirdə şairin mənalı həyatının ən mühüm məqamlarından və onun yaradıcılığından söhbət açılacaq, Səməd Vurğunun sevimli melodiyalarının sədaları altında şeirlər səsləndiriləcək.

Səməd Vurğun şair, dramaturq, ictimai xadim, bir sıra nüfuzlu sovet mükafatlarının laureatı, Azərbaycan SSR-nin ilk Xalq şairidir. O, 1936-cı ildə A.S.Puşkinin “Yevgeni Onegin” romanının Azərbaycan dilinə tərcüməsinə görə dahi rus şairinin adını daşıyan Puşkin Komitəsinin medalı ilə təltif edilib.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(13.12.2023)

 

 

Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun prezidenti Aktotı Raimkulova Türkiyənin Azərbaycandakı səfiri Cahit Bağçı ilə görüşüb. Bu barədə “Ədəbiyyat və incəsənət” fonda istinadən məlumat verir. 

Məlunata görə, görüşdə Aktotı Raimkulova Türkiyə Respublikasını şanlı 100 illiyini tamamlaması münasibətilə təbrik edib.

Müasir müstəqil Azərbaycan dövlətinin banisi, Türk xalqlarının dostluq və qardaşlıq əlaqələrinin, həmrəyliyinin möhkəmləndirilməsi naminə böyük xidmətlər göstərmiş Heydər Əliyevin 100 illiyinin ölkə miqyasında və beynəlxalq səviyyədə təntənəli qeyd olunması vurğulanıb.

Şuşanın 2023-cü il “Türk dünyasının mədəniyyət paytaxtı” fəxri ünvanını layiqincə daşıması, cari ildə çoxsaylı tədbirlərə uğurla ev sahibliyi etməsi qeyd olunub. Eyni zamanda, bu çərçivədə Fond tərəfindən müxtəlif ölkələrdə böyükmiqyaslı layihələrin həyata keçirilməsi yüksək dəyərləndirilib.

Görüşdə Fond ilə təşkilatın qurucu üzv ölkəsi Türkiyə Respublikası arasındakı qarşılıqlı əməkdaşlıq münasibətlərindən bəhs olunub. Təşkilatın ölkənin mədəni irsinin tanıdılması istiqamətində həyata keçirdiyi layihə və tədbirlərə diqqət çəkilib. Mövcud tərəfdaşlıq əlaqələrinin gücləndirilməsi yönündə gələcək perspektivlər müzakirə olunub.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(13.12.2023)

Çərşənbə, 13 Dekabr 2023 12:45

Polkovnikin yubileyi...

 

Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

Deyir ki,- “Kəndimizin çox sadə bir ailəsində dünyaya göz açmışam. Rəhmətlik atam Eldar kişi və əli qabarlı anam Sərvər xanım, məni və ailəmizin daha 4 qız və 2 oğlan uşağını min bir əziyyətlə böyüdüb başa çatdırıblar. Orta məktəbi kəndimizdəki indi 1 saylı orta məktəb kimi fəaliyyət göstərən təhsil ocağında Azərbaycan dilində başa çatdırsam da, ali təhsilimi Ukraynanın Lvov şəhərində rus dilində almışam. Hərbi-siyası jurnalistika fakültəsini bitirən və bu sahə üzrə ilk azərbaycanlı zabit kimi məhz mən tarixə düşmüşəm. Bununla böyük qürur duyuram. 

Sual oluna bilər: “Sadə bir kənd uşağı necə oldu ki, Ukraynada qəbul imtahanlarını verib ali təhsilə yiyələndi?”. Deməli, kəndimizdə Cəlil və Səməd adlı, indi haqq dünyasında olan iki poçtalyon var idi. Onların zəhləsini tökmüşdüm ki, mənə rus dilində olan qəzetlərdən versinlər. Kənd yeri olduğuna görə onlar mənə ara-sıra “İzvestiya”, “Pravda”, “Sovetskiy Sport”, “Komsomolskaya Pravda” “Arqumentı i faktı”, “Sobesednik” və digər qəzetləri verərdilər. O qəzetlərdəki irili-xırdalı bütün yazıları böyük həvəslə oxuyur və həmyaşıdlarımla bölüşürdüm. Rus dili müəllimlərim olmuş Anna Mixaylovna Maslova, daha sonra isa Fyodor Fyodoroviç Dudinin zəhmətlərini ömrümün sonuna kimi unutmayacağam. Rus dilinə olan böyük marağımı və həvəsimi onlar dərhal hiss etmişdilər və digər uşaqlardan fərqli olaraq mənə daha çox diqqət ayırırdılar. Mən həm də 2 dəfə Sovet İttifaqı Qəhrəmanı, tank qoşunları general-mayoru, hamımızın fəxri və qürür yerimiz olan Həzi Aslanovun lap uşaq vaxtlarından fanatı olduğuma görə özümü gələcəkdə zabit kimi görmək istəyirdim. Bu həvəsə düşməyimdə isə ibtidai hərbi hazırlıq müəllimim, mərhum Allahverdi Səmədovun çox böyük zəhməti olub. Məhz onun verdiyi önəmə və xüsusi diqqətə görə mütləq mənada gələcəkdə zabit olmağı qarşıma məqsəd qoydum. Məktəb illərində həm də çox böyük ictimaiyyətçi olmuşam…”

 

Dövrünün tanınmış şərqşünas və dilçi alimi Boris Vsevolodoviç Millerin həyatının bir hissəsi Lənkəranla, onun doğulduğu Viravul kəndi ilə bağlıdır. Həm də politoloq olan Miller ölkəmizdə yaşayan etnik xalqların məişətini, adət-ənənəsini araşdırırdı. Bu məqsədlə 1902-ci ildə missiyasına ilk olaraq Lənkərandan başlamışdı. 20-yə yaxın dildə danışan alimi əsasən burada yaşayan yerli xalqın dilinin mənşəyi maraqlandırırdı. Miller 22 ilə yaxın müddətdə Lənkəranda yaşyaıb. Sonradan həyatında baş verən faciə ilə əlaqədar Azərbaycanı tərk edib. Kiçik oğlu ilə Viravulda yaşayan Miller övladının həm tərbiyəsi, həm də təhsili ilə şəxsən özü məşğul olurdu. Oğlu olduqca dərrakəli idi. Atasının təsiriylə hətta kiçik yaşlarında bir neçə dil öyrənmişdi. Miller kənddə, çayın kənarında onun üçün məxsusi tikilən evdə yaşayırdı. Bir gün sel gəlir və Millerin oğlu çaya düşüb boğulur. Onu xilas etmək mümkün olmur. Miller bu dəhşətli hadisədən sarsılır. Həmişə çayın sahilinə gəlib, saatlara axar suya tamaşa edirdi. Hər dəfə oğlu yadına düşəndə qəhər onu boğurdu. Bu faciəyə dözə bilməyən Miller 1924-cü ildə Lənkəranı tərk etməli olur və Moskvaya qayıdır. Deyilənlərə görə, Miller yerli əhaliyə təmənnasız tibbi yardım göstərər və həyətində nadir meyvə ağacları yetişdirərdi. Onun getməsi kənd sakinlərinə pis təsir edir. Boris Millerin yeni tikdirdiyi imarəti sahibsiz qalsa da, heç kim ora köçmür. Baxımsız qalan ev sonralar ibtidai məktəb olur. Amma uçmaq təhlükəsi olduğuna görə burada tədris dayandırılır. Dağılmış evin bəzi materialları sonralar xeyriyyə məqsədilə istifadə olunur. Millerə məxsus evin bünövrəsi üzərində indi də yurd salan yoxdur…

 

Həyatımda Viravulda cəmi bir dəfə olmuşam. Kəndin dəyərli yetirmələrdən biri- Əzim Əzimovun atasının yas məclisində. O kənd və insanları Əzimin timsalında mənə çox əzizdir. Eşidəndə ki, hərbi ekspert, siyasi icmalçı Üzeyir Cəfərov da o kəndfəndir, çox sevindim. Üzeyir peşəkar zabit kimi 25 il Ukrayna, Belarus, Moldova, Moskva, Tbilisi və Azərbaycanda xidmət edib. Çox yerlərdə yaşayıb, amma doğulub boya-başa çatdığı doğma Viravulu dünyanın ən gözəl guşəsi hesab edir…

 

“Artıq ömrümün yarıdan çoxunu arxada qoymuş adam kimi tam əminliklə deyə bilərəm ki, kəndimizin yerini heç nə verə bilməz. Çünki ora sevgi-məhəbbətin ilk dəfə dadıldığı məkandır. Necə deyərlər, söz də bəzən aciz olur öz uşaqlıq hisslərini dilə gətirməyə. Bəlkə də bu yaşla əlaqədar olan genetik bir hissdir ki, adam yaşa dolduqca daha çox doğulduğu məkana, yurda, obaya can atır, yenidən uşaq olub, yaşadığı şirin və təkrarsız anları həyatında bir daha hiss etmək istəyir…”- söyləyir…

Üzeyirin 60 yaşı tamam oldu. Onu bu münasibətlə təbrik edir, möhkəm cansağlığı, işlərində və həyatda uğurlar arzulayıram.

Yubleyiniz mübarək, cənab polkovnik!

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(13.12.2023)

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Poetik qiraət rubrikasında bu gün sizlərlə Sayman Aruz görüşür.

 

Arada çoxdan yazdığın şeirlər üçün darıxırsan. Məndə bu tez-tez olur. Bəlkə də səbəbi budur ki, özün özün üçün darıxırsan və təskin tapmayanda da şeirlərindən güzgü yaradıb dərmanı öyrənmək istəyirsən...

 

Məqsədimiz Azərbaycandır! 

 

İşığa çatmaq üçün qarşıya məqsəd qoyduq,

Günəşi sevmək üçün qaranlığa sədd qoyduq.

 

Savalan zirvəsini fəth elədik eşq ilə,

Savalandan aşağı zirvələrə hədd qoyduq.

 

Anladıq ki, dinimiz Azərbaycandı bizim,

Bu dini sevməyənin ismini mürtəd qoyduq.

 

Köhnə “A”-lar bizi çatdırmadı Allah evinə,

Yeni bir “A” yaradıb üstünə də məd qoyduq.

 

Kilsəmiz, məscidimiz, meyxanamız yox idi,

Səcdəgah etmək üçün torpağı məbəd qoyduq.

 

Canfəda qəlbimizin qiymətini bilmədi eşq,

Qəlb evin arzuların dəfninə məşhəd qoyduq.

 

O qədər vardı şəhid ki, vətən övladından,

Hər bir ev, hər küçədə bir yenə mərqəd qoyduq.

 

Azərbaycan adında niyə can var sorsan,

Deyərəm biz vətənə can verərək ad qoyduq.

 

Canı bayraq elədik Azərbaycan adına,

Sonra can bayrağı bayraqlara ərşəd qoyduq.

 

Bayrağın varlığını sirr elədik üç rəngdə,

Sirri Sayman elədik, açmasın əbcəd qoyduq.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(13.12.2023)

Sayt Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən 2024-cü ildə “Qeyri-hökumət təşkilatları üçün qrant müsabiqəsi” çərçivəsində Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun həyata keçirdiyi “Yeniyetmə və gənclərdə mütaliə mədəniyyətinin formalaşdırılması” layihəsinin tərəfdaşı olaraq yenilənmiş, yeni bölmələr əlavə ediımiş, layihənin təbliği üzrə funksional fəaliyyət aparılmışdır.