Birinci onluq

 

 

 

Həyatda uğur qazanmaq üçün kitabların, mütaliənin böyük rolu var. Statistik hesablamalara görə hər bir uğurlu insanın il ərzində orta hesabla 19 kitab oxuyur. Belə faydalı kitabların bir çox reytinqləri müəyyənləşdirilib. Yazıçı, motivasiya spikeri Əlibala Məhərrəmzadə bu cür reytinqlərin əsasında mütləq bir reytinq hazırlamışdır, ən çox qeyd edilən kitabları iki onluqda sıralamışdır. “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı sizə bu reytinqlərdən birincisini təqdim edir. Burada biznesdə, peşə fəaliyyətində uğur qazanmağın yolunu göstərən ən çox tələb olunan kitablar yer alır.

 

Təbiidir ki, illərdir bir çox müəlliflər uğur qazanmağın yollarını göstərmək niyyəti güdən kitablar yazıblar. Onların içində adı dünyalarca məşhurlaşanlar, ən tanınmış motivasiya spikeri adını alanlar da var, yazdıqlarını bestseller səviyyəsinə daşıya bilməsələr belə, kütləvi oxucu qazanmaq şərəfinə nail olanlar da var, heç bir iz qoya bilməyərək yazdıqlarının makulaturaya çevrilməsiylə barışanlar da var. Əlbəttə ki, burada ən çox səs-küy qoparan «uğurqazanma bestsellerlərinə» toxunulacaq. Oxuculara oxunması məsləhət görülən bu bestsellerlərin əsas müddəaları göstəriləcək, tezisləri qabardılacaq. Zaman-zaman ən yaxşıların seçimini etməyə ən müxtəlif mənbələr cəhd göstəriblər. Onların ən nüfuzlularını qruplaşdıranda (bu qruplaşmada tiraj, satış həcmi, yayıldığı areal, buraxdığı iz və s. əsas götürülür) kitab mağazalarındakı yüzlərlə rəngbərəng cildlərin içində azmayaraq «nəyi və niyə oxumaq» sualına mütləq cavab tapmaq mümkün olur.

 

Biz öncə peşə fəaliyyətində, biznesdə uğur qazanmağın yolunu göstərən ən çox tələb olunan kitablara nəzər yetirək. Bu, o kitablardır ki, onların hesabına bir neçə nəsil uğurlu mütəxəssis və iş adamı yetişmişdir. Bilmirik, başqa ölkələrdə necədir, amma bizim Azərbaycanda motivasiya spikeri söylənəndə ilk öncə ağıla Deyl Karnegi gəlir. Motivasiya kitabı söylənəndə isə ağıla onun «Dostları necə qazanmalı və  insanlara necə nüfuz etməli» kitabı gəlir. İlk dəfə 1937-ci ildə dərc edilən və dərhal da populyarlaşan bu kitabı, əminik ki, dünyanın əksər digər dövlətlərində də motivasiya ədəbiyyatının klassikası hesab edərək sevirlər. Dahi liderlərin və biznesmenlərin həyatlarından olan real hadisələr kitabı olduqca maraqlı və faydalı edib.

 

Həmin 1937-ci ildə haqqında ayrıca danışacağımız daha bir motivasiya şedevri – Napoleon Hillin «Düşün və varlan» kitabı da işıq üzü görüb. Bu kitabdan bir qədər öncə, 1926-cı ildə Amerikada motivasiya ədəbiyyatının pionerlərindən olan «Vavilonda ən varlı adam» kitabı işıq üzü görmüşdü. Corc S.Kleysonun bu kitabı çoxları üçün şəxsi maliyyənin idarə edilməsi işində əsas bələdçiyə çevrilmişdi. Motivasiya ədəbiyyatı adlı janrın banisi isə, şübhəsiz, Britaniya yazıçısı Ceyms Allendir. XIX əsrdə – 1864-cü ildə İngiltərənin Lester şəhərində günyaya gəlmiş Ceyms Allen bütün həyatı boyu nə şan-şöhrət, nə də var-dövlət qazana bilmişdir. Bununla belə, bu şəxs yüz illərdir ki, insanlara öz əsərləriylə şan-şöhrət və var-dövlət qazanmağın sirlərini öyrətməkdədir. Onun 1902-ci ildə yazdığı «Düşünən insan» adlı əsəri isə tarixin ilk motivasiya kitabı kimi tanınır. İndi isə gəlin əksər reytinq sıralamalarında yer alan «bizneçdə və peşəkar fəaliyyətdə uğur qazanmaq» mövzusunda ən populyar motivasiya bestsellerləri arasından seçilmiş 10-luğa nəzər yetirək:

 

 

 

Uğur yolunu göstərən kitablar

 

Birinci Top 10

 

1.      Henri Ford «Mənim həyatım, mənim nailiyyətlərim»

 

2.      Riçard Brenson. «Çılpaq biznes».

 

3.      Riçar Brenson «Hər şey cəhənnəmə, giriş və elə!»

 

4.      Robert Kiyosaki. «Varlı ata, kasıb ata»

 

5.      Ayn Rend «Atlant çiyinlərini düzəltdi».

 

6.      Toni Şey. «Xoşbəxtlik gətirərək. Sıfırdan milyardadək».

 

7.      Qay Kavasaki «Startap».

 

8.      Napoleon Hill «Düşün və varlan».

 

9.      Ceyms Allen «Düşünən insan».

 

10.  Stiven Kovi. «Yüksək effektli insanların yeddi vərdişi».

 

 

 

1.      Henri Ford. «Mənim həyatım, mənim nailiyyətlərim»

 

Bu kitab az qala bütün dünyanı dolaşıb. Bir çox dillərə tərcümə olunub, çoxmilyonlu tirajlarla çıxsa da kitab mağazalarının rəflərindən dərhal qeyb olub. Kitaba bu cür öldürücü maraq heç də uğurlu reklam hay-küyündən doğmayıb, onun məzmununun doğrudan da faydalı olmasından şərtlənib. Burada dünya biznes tarixinə möhürünü vurmuş əfsanəvi şəxsin, avtomobillər kralı Henri Fordun həyatı, yaradıcılığı, milyardlar gətirən biznesinin praktik yolu göstərilir. Henri Ford kitabında biznesin idarə edilməsi işinə öz baxışını, ideyalarını, menecment teoriyasını, ümumən iqtisadiyyat barədə bilgilərini bölüşür. Maraqlısı budur ki, XX əsrin əvvəllərinə aid olan biznesin «Ford nəzəriyyəsi» yüz il keçməsinə baxmayaraq hələ də çox aktualdır, bu gün dünyada minlərlə kompaniya Fordun ideyaları əsasında fəaliyyət göstərməkdədir.

 

Henri Ford dillər əzbəri olan aforizmlərin də müəllifidir. Onlardan bəziləri şüurlara əbədi həkk olunub.

 

 - Əgər mən insanlardan onların nə istədiklərini soruşsaydım, onlar belə cavab verərdilər: «daha sürətli olan atı!»

 

 - İnsan o vaxt ölür ki, dəyişilməsi dayanır. Dəfn isə sadəcə formallıqdır.

 

 - Uğursuzluqlar qorxu, rahatlıqaxtarma, məsuliyyətsizliklər səbəbindən baş verir. Qorxunu dəf etmək özünəinam yaradır!

 

 - Əgər sən odunu öz təşəbbüsünlə doğrasan, onda bu odun səni iki dəfə qızdıracaq.

 

 - Ən yaxşı dost bizə qəlbimizdəki ən yaxşı cəhətləri üzə çıxarmağa kömək eləyəndir.

 

 - Keyfiyyət – hətta heç kim baxmadıqda belə nəyisə düzgün etməkdir.

 

 - Pullu olmaq vacibdir, amma unutmayın ki, pulun məqsədi onu kefə-damağa sərf etmək deyil, onun faydalı xidmət üçün artırılmasıdır. Mənimçün həyatda kef-damaq qədər iyrənc şey yoxdur. Bizim heç birimizin ixtiyarı yoxdur ki, həyatını buna sərf etsin. Sivilizasiyada tüfeylilərə yer yoxdur.

 

 - Əgər sizdə entuziazm varsa, siz hər şeyə nail ola biləcəksiniz. Entuziazm sizin gözlərinizin parıltısı, addımlarınızın qətiyyəti, ideyalarınızı həyata keçirməkçün bol enerji axınıdır. Entuziazm – bütün tərəqqinin istinad nöqtəsidir. Yalnız onunla uğur mümkündür. Onsuz, sizin sadəcə, imkanlarınız var.

 

 

 

2.      Riçard Brenson. «Çılpaq biznes»

 

Tanınmış ingilis biznesmeni, Virgin kompaniyasının sahibi Ser titullu Riçard Brensonun bu kitabı öz biznesinin yaranma tarixinə və onun idarə olunması xüsusiyyətlərinə həsr olunub.

 

Burada uğura gedən yol hər bir səhvlərlə, nöqsanlarla birgə göstərilib. Kitabın ən dəyərli məziyyəti isə odur ki, o, Ser Riçardın gündəlikləri əsasında yaranıb. Müəllif gündəliklərini necə var, o cür də, bəzək-düzəksiz və ixtisarsız kitab halına gətirərək molyonların ixtiyarına buraxıb. Onun kitabdakı qiymətli sitatları isə beyinlərə çox rahat həkk olunur.

 

 - Ehtiyatlı olmaq vacibdir, amma astagəl olmaq təhlükəlidir.

 

 - Hər şeyi mürəkkəbləşdirmək cəhdi sizin düşməninizdir. Mürəkkəb bir  situasiya yaratmağı hamı bacarır. Amma sadə bir şey etmək çox çətindir.

 

 - Ən nəhəng brend olmaq cəhdi mənasızdır. Daha vacibi ən hörmətedilən brend olmaqdır.

 

 - Pul müvəffəqiyyətin pis göstəricisidir. Ondan pisi yalnız şöhrətdir.

 

 - Əsl liderlik keyfiyyəti odur ki, rahat və aydın şəkildə izah edə biləsən ki, nə səbəbə bu və ya digər qərarı qəbul etmisən.

 

 - Bir dəfə sizi tapmış uğur bütün ömrünüz boyu sizi yemləyə bilməz.

 

 - Mənəviyyat – biznesdə heç də boş səda deyil. Onda bütün əsas mənalar var.

 

 - Mənim can atdığım ən vacib şey kiməsə verdiyim sözün üstündə dura bilməyimdir.

 

 

 

3.      Riçard Brenson. «Hər şey cəhənnəmə, giriş və elə!»

 

Ser  Brensonun növbəti kitabını isə həyat manifesti, hərəkət və risk manifesti adlandırırlar. Kitabın məğzi həyatdan nə mümkündürsə hamısını götürməkdir. «İstədiyini etməkdən qorxma!» - deyir Ser Brenson. Buna görə də sənin təhsil səviyyənin, təcrübənin olub olmamasının əsla əhəmiyyəti yoxdur. Həyat – sənə həzz gətirməyən məşğuliyyətlərə sərf olunmaq üçün olduqca gödəkdir.

 

Müəllif iddia edir ki, əgər sənin çiyinlərinin üzərində başın varsa, döyünən ürəyin varsa, demək istənilən məqsədə çatmaq iqtidarındasan. «Nəsə xoşuna gəlirsə elə, xoşuna gəlmirsə, düşünmədən tulla getsin!», - söyləyən Riçard Brensonun bu kitabının illərdir ki, dünyada əl-əl gəzməsinin səbəbi odur ki, kitab hər bir insana öz imkanlarına inam aşılayır, onu müdrikləşdirir və ona inanılmaz dərəcədə çox optimizm bəxş edir.

 

4.      Robert Kiyosaki. «Varlı ata, kasıb ata»

 

Bir məşhur deyim var, «Təhsilsiz insan həyatda heç nəyə nail ola bilməz». Robert Kiyosakinin sözügedən kitabı məhz bu deyimin əksini sübut edir, iddia eləyir ki, təhsilin hər şeyi həll etmə dövrü artıq arxada qalıb, orta və ali məktəblər əsl həyatı öyrədə bilmirlər, sərvət toplamağın yollarını göstərmək iqtidarında deyillər.

 

Müəllif sadə dillə varlı olmağın yollarını göstərir, maliyyə savadının sirlərini açır.

 

Bir diqqət edin:

 

 - İş onda deyil ki, siz nə qədər qazanırsınız. İş ondadır ki, siz nə qədər qənaət edə bilirsiniz, pullar sizə nə dərəcədə effektiv işləyir, sizdən sonra neçə nəsil ondan istifadə edə biləcək!

 

 - Məğlub olmaqdan qorxmayın. Qaliblər – məğlub olmaqdan qorxmayanlardır. Uğursuzluq – uğura doğru gedən yolun bir hissəsidir. Uğursuzluqdan qorxub qaçanlar uğurdan da qaçanlardır.

 

 - Biz öz vərdişlərimizin quluyuq. Öz vərdişlərini dəyiş, gör həyatın necə dəyişəcək.

 

 - Kasıb, uğursuz, bədbəxt və xəstə adam o adamdır ki, tez-tez «sabah» sözünü işlədir.

 

 - Sizin beyniniz hər şeyi bacarır. Mütləq olaraq hər şeyi. Ən əsası, özünüzü buna inandırmanızdır. Əlləriniz bilmir ki, onlar bükülüb açılammır, ayaqlarınız bilmir ki, onlar taqətdən düşüb, qarnınız bilmir ki, onu piy basıb. Bunların hamısını billən beyninizdir. Özünüzü hər şeyi bildiyinizə inandırsanız, doğrudan da siz hər şey edə bilərsiniz.

 

 - Hər bir insanın əli, ayağı, başı və həftədə 168 saatı var ki, o, ən çox arzuladığı şeyləri həyata keçirə bilsin.

 

Və ən nəhayət, Robert Kiyosakiyə aid olan bu qızıl kəlama diqqət edin:

 

 - Bizim öyrənmək istədiyimiz birinci dərs odur ki, pul özlüyündə Şər deyil. O, sadəcə bir alətdir, qələm kimi. Qələmdən gözəl bir sevgi məktubu yazanda da istifadə etmək olar, işdən qovulmaya səbəb olan şikayət yazanda da. Qələmi yaradanda onu həm yazmaq üçün rahat olmasının qeydinə qalıblar, həm də iti ucu ilə gözə soxulması üçün.

 

İş əşyanın özündə deyil, onu – pulu və yaxud qələmi əlində tutan insanın motivasiyasındadır.

 

 

 

5.      Ayn Rend. «Atlant çiyinlərini düzəltdi»

 

Ayn Rendin bu kitabını, təsadüfi deyil ki, hətta Qərbdə «İncir» kitabı ilə eyni səviyyəyə qaldırmaq tendensiyası müşahidə edilməkdədir. Çünki yüz minlərlə sahibkarlar öz sahibkarlıq fəaliyyətinə məhz bu 200 səhifəlik kitabı oxumaqla başlayıblar. Bu kitab dünyagörüşünü dəyişir, insan həyatının əsl anlamını açıb göstərir, sahibkarlığın əlifbasını öyrədir. Və həm də bu kitab cəsarətli, güclü və qətiyyətli olmağa da bir çağırışdır.

 

Əsl adı Alisa Rozenbaum olan bu xanım insanlara öyrətmək istəyir ki:

 

 - İnsan düşüşünün yeganə forması məqsədi itirməkdir.

 

 - «Mən səni sevirəm» söyləmək üçün ilk öncə «Mən» söyləməyi öyrənməlisən.

 

 - İnsan yumor hissini itirəndə hər şeyini itirir.

 

 - Öz qəlb məbədində insan tənhadır.

 

 - Xüsusi adlardan başqa hər bir söz abstraktdır.

 

Ayn Rend yazır ki, özü nə istədiyini bilməyən adam üçün pul xoşbəxtlik gətirə bilməz. Yazır ki, öz yolunu gözübağlı seçən şəxsə pul məqsədi göstərə bilməz. Ayn Rendə görə, pulla səfeh özünə ağıl, ağıllı özünə şərəf, naqis özünə hörmət ala bilməz.

 

O yazır ki, əgər siz pul vasitəsilə özünüzü reklam edib özünüzdən yüksəkdə duran və özünüzdən ağıllı olan adamlarla əhatələnmək istəyirsinizsə və bununla nüfuz qazanacağınızı düşünürsünüzsə, onda əmin olun ki, sizdən aşağıda duranların qurbanına çevriləcəksiniz. Zira, ziyalılar dərhal sizdən üz döndərəcək, fırıldaqçı və oğrularsa pulunuzun işığına əhatənizə toplaşacaqlar ki, sizdən bir şeylər qopartsınlar. «İnsan heç vaxt öz pulunun həcmindən kiçik olmamalıdır. Əks halda, onu taptalayarlar».

 

 

 

6.      Toni Şey. «Xoşbəxtlik gətirərək. Sıfırdan milyardadək»

 

Öncə sadaladığımız 5 kitabdan fərqli olaraq bu kitab konkret əhvalatlardan bəhs edir. Yəqin ki, Zappos adlı kompaniyanın adını eşitmisiniz. Son dövrün ən gənc milyardçısı, amerikalı Toni Şey bu kitaba topladığı əhvalatlarda öz avtobioqrafiyasını qeyd edir, doqquz yaşından biznesə necə başlamasını, Zappos-u necə qurmasını açıqlayır, bu kompaniyanın öz əməkdaşlarına firavanlıq, müştərilərə isə bol rahatçılıq gətirməsi sirlərini açır, kompaniyasının fəaliyyəti dövründəki inanılmaz uğurları (təkcə birini qeyd edim: 1998-ci ildə onun yaratdığı LinkExchange adlı banner mübadiləsi şəbəkəsini Microsoft 265 milyon dollara satın alıb), eləcə də səhvləri, kuryoz hadisələri göstərir. Toni Şey bu kitabında həm də müasir dövrdə kompaniyaların qurulması, fəaliyyəti, möhkəm biznesin qurulması qayda-qanunlarını şərh edir.

 

Toni Şeyin xoşbəxtlik anlayışı isə baxın belədir: «Mən həyatımın ən xoşbəxt anlarının siyahısını tutdum və başa düşdüm ki, bu anların heç biri  pulla bağlı deyil. Mən dərk etdim ki, özümü ətrafıma komanda toplayanda, qurub yaradanda xoşbəxt saymışam. Səhər ertəyədək dostlarımla təmasda olanda, onlarla Günəşin doğmasını seyr edəndə xoşbəxt olmuşam. Sinif yoldaşlarımla məktəbdə oyunlar oynayanda özümü xoşbəxt hiss etmişəm, sirkəyə qoyulmuş xiyar yeyəndə özümü xoşbəxt hiss etmişəm».

 

Bəli, bəli! Məhz belə!

 

 

 

7.      Qay Kavasaki. “Startap”

 

Bu kitabın alt başlığı belədir: “Apple-in eks-yevangelisti, Çaxmaq daşı vadisinin ən cəsarətli kapitalistindən 11 master-klass”. Qay Kavasaki adı əminik ki, çoxlarınıza tanışdır. Onun istedadı və peşəkarlığı sayəsində Macintosh kompaniyası adını qızıl hərflərlə tarixə yazdırıb, Apple kompaniyası isə müasir dövrümüzün ən tanınmış brendlərindən birinə çevrilib.

 

Qiymətli, qızıl məsləhətlərlə bol olan, oxucunun əlindən tutaraq onu biznesdə uğur qazanmağın daşlı-kəsəkli yolları ilə apararaq əsl bələdçilik edən bu kitab təsadüfi deyil ki, ən böyük iş adamlarının stolüstü kitabıdır.

 

«Əgər sənin devizin «Daha boşboğazlıq və çərənçilik yetər, mənə de ki, mən nə iş görməliyəm» - dirsə, demək sən düzgün ünvanı tapmısan», – söyləyir yapon əsilli havaylı öz kitabı barədə.

 

O yazır:

 

 - Hər bir işdə ən vacib olanı başlamaqdır. Unutmayın: hələ heç kəs yalnız planlaşdırma ilə uğur qazanmağa müvəffəq olmayıb.

 

 - Sizə və sizin kompaniyaya xeyir gətirməklə bütün cəmiyyətə ziyan gətirən fəaliyyətin heç bir dəyəri yoxdur.

 

 - Özünüzün istənilən hərəkətinizə elə yanaşın ki, sanki onu bütün publika görəcək, sanki o, hər yerdə əks-səda verəcək. Unutmayın, siz nə iş görürsünüzsə, sizin «əl izləriniz» həmişə və hər kəs tərəfindən görünəcək.

 

 - Hər şey həyata keçməyincə mümkünsüz görünür. Sahibkarlıq fəaliyyəti məhz budur – sən başqalarının qeyri-mümkün hesab etdiyini eləyirsən.

 

 - Yaponlarda belə bir məsəl var, deyirlər axmaqlar iki yerə bölünür. Birincilər heç vaxt Fudzi dağının zirvəsinə qalxmayanlardır ki, ətrafın gözəl mənzərəsindən zövq ala bilmirlər. İkincilər isə həmin zirvəyə iki dəfə qalxanlardır.

 

Oxucularıma onu da söyləyək ki, Qay Kavasaki həm də biznesdə yevangelizm təliminin banisidir. Bir baxın, bu insanın təlimi müştəriyə satdığı məhsulun ən yaxşı olması barədə elə bir inam aşılamaqdır ki, müştəri heç bir təlimat olmadan, könüllü şəkildə ətrafdaki insanlara məhz bu məhsulu almağı tövsiyyə etsin!

 

Təsəvvür edirsiniz, yüz minlərlə müştərilər brendin könüllü təbliğatçısına çevrilirlər, Qay Kavasakinin dühalığı məhz bundadır.

 

O, inandırmağı gözəl bacarır. Oxucularımızıəmin edirik ki, «Startap»ı oxusalar Qay Kavasakinin uğura doğru getmək qaydalarına və şərtlərinə mütləq inanacaq, bu qayda və şərtlərə əməl etməyə çalışacaqlar.

 

 

 

8.      Napoleon Hill. «Düşün və varlan»

 

Hətta belə bir deyim var, həyatında müəyyən uğur qazanan insan, hökmən Napoleon Hillin sözügedən bu kitabını yəqin ki, oxumuş insandır.

 

Bu gün bu kitab planet boyu milyon tirajlarla çıxır, (indiyə kimi 30 milyondan çox nüsxəsi satılıb), əksər biznesmenlər Napoleon Hilli uğur psixologiyasının banisi hesab edirlər. Bu kitabın hər bir uğurlu insanın, biznesmenin stolüstü kitabı olması da iddia olunur. Həyatının 20 ili boyunca Endryu Karnegi, Henri Ford, Tomas Edison və digər ən şöhrətli varlı insanların həyatını öyrənən, 5000 ən varlı amerikalıdan həyatları ilə bağlı müsahibələr alan müəllif sonda belə bir qənaətə gəlmişdir ki, bu şəxslərin hamısı oxşar xüsüsiyyətlərə malik olmuş, müvəffəqiyyət qazanmanın eyni qanunlarına riayət etmişlər.

 

Bu elə bir kitabdır ki, onu təkrarən oxuyacaq və hər dəfə yeni bir şeylər tapacaqsınız. Dünyanın ən varlı insanlarının uğur sirrini bilmək sizə zarafat gəlməsin.

 

Kitabda xoşbəxt həyatı təmin edən müvəffəqiyyətin 13 prinsipi də verilmişdir və təsəvvür edin, bütün bu prinsiplərin mayasında inam dayanır. (Mən sonrakı hissədə hədsiz maraq doğuran bu prinsipləri ayrıca oxucularıma təqdim edəcəyəm).

 

 

 

9.      Ceyms Allen. «Düşünən insan»

 

Düz 116 il öncə yazılan bir kitabın hələ də populyar olması, hələ də insanlara bələdçilik etməsi, fayda gətirməsi əlbəttə ki, diqqətçəkən haldır. İnsan özünüinkişafı üzrə klassik iş hesab olunan bu kitabın əsas ideyası odur ki, insanı onun düşüncələri formalaşdırır. Yüksək, ali fikirlər insanı yüksəldir, necə deyərlər, axmaq fikirlər isə insanı alçaldır.

 

Həyatı faciələr içində keçən, cəmi 15 yaşında ikən atasının öldürülməsi səbəbindən təhsilini atıb ailəsini dolandırmaq üçün ağır işlərə qatlaşan Allendə kitaba sevgini Lev Tolstoyun yaradıcılığı oyadıb. Yüzlərlə kitab oxuyan bu dahi şəxsiyyət  insanın imkanlarının dəyişilməsi üçün düşüncənin gücünü ən əsas faktor hesab edir.

 

Allenə görə insan özü barədə nə düşünürsə, mahiyyətcə elə düşündüyünə bərabər olur.

 

İlk dəfə motivasiya mövzusuna toxunan Allen şəxsiyyətn inkişafını, uğur qazanma sirlərini məhz düzgün düşünə bilməkdə görməklə insanlığı düşünməyə səsləyir.

 

Sadəcə, düşünün, əziz oxucularım! Hər şey sizin düşüncələrinizdən asılıdır.

 

 

 

10.  Stiven Kovi. “Yüksək effektli insanların yeddi vərdişi”

 

16 il öncə çıxan bu kitabın dünya üzrə 15 milyondan artıq nüsxəsi satılmışdır. On illərdir ki, bu superbestseller dəbdən düşmək bilmir.

 

Motivasiya ədəbiyyatı yazan bir çox digər müəlliflərdən fərqli olaraq Stiven Kevi uğura gedən yolun qısa olduğunu iddia etmir, o, özünüinkişafın, həyatı dəyişmənin hətta bütöv bir ömür qədər çəkə biləcəyini söyləyir.

 

Stiven Kovi uğur qazanmağı arzulayan insanlara nəyi tövsiyə edir?

 

 - Bilib eləməmək bilməməyə bərabərdir. Bacarıb eləməmək isə bacarmamağa.

 

 - Hadisələrin bizə necə təsir etdiyini biz özümüz müəyyənləşdiririk.

 

 - Effektiv adam problemləri ilə deyil, imkanları ilə düşünür.

 

 - İnsana başqasının öz əzablarına son qoyub şəraitə qalib gəlməsini dərk etmək qədər güclü heç nə təsir edə bilməz.

 

 - Yalnız yerinə yetirilməyən istək motivasiya edə bilər.

 

 - Öz gücünü özünə investisiya qoymağa sərf elə.

 

 - Problem – mahiyyətcə biz onu gördüyümüz kimidir.

 

 - İnsanlar dünyanı olduğu kimi görürlər.

 

 - Qızıl qaydalara görə, başqalarına qarşı elə hərəkət edin ki, onların da sizə  qarşı o cür hərəkət etmələrini arzulayasınız.

 

Bu kitabı «Fortune 500» reytinqində yer alan əksər kompaniya rəhbərləri oxumaq üçün öz işçilərinə tövsiyə edirlər, bəzi kompaniyalarda isə işçilər üçün bu kitabı oxumaq məcburidir.

 

Stiven Kovinin kitabında olduqca faydalanacağınız aforizmlərə, ayrı-ayrı pritça və əhvalatlara da rast gəlmək mümkündür. Məsələn, onun Abraxam Masloudan gətirdiyi bu aforizmi çox bəyənilir: «Əlində çəkic tutan ətrafın yalnız mismarlardan ibarət olmasını düşünməyə meyillidir».

 

Bu isə gözübağlı, uğursuz insanlara xitab edilən xırda bir ibrətamiz dialoqdur:

 

 - Siz nə iş görürsünüz?

 

 - Beş saatdır ki, bu ağacı mişarlayıram.

 

 - Bəs niyə əl saxlayıb mişarınızı itiləmirsiniz?

 

 - Vaxtım nə gəzir! Tez mişarlayıb qurtarmalıyam.

 

Sonda bir vacib detalı da qeyd edək. Bu kitab, hətta Stiven Forbs, Larri Kinq, Bill Klinton kimi dünyaşöhrətlilərinin də həyatlarını dəyişib.

 

 

 

Əziz “Ədəbiyyat və incəsənət” oxucuları, bir həftənin tamamında ikinci onluğu da diqqətinizə çatdıracağıq.

 

 

 

 

 

 

 “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ulduz” jurnalı ilə birgə layihəsi olan “Şənbə qonağı”nda bu dəfə sizi məhz elə “Ulduz” jurnalının baş redaktoru Qulu Ağsəslə görüşdürürük. Qulu Ağsəs Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin “Ulduz” jurnalına yeni nəfəs gətirib, onu həddindən artıq oxunaqlı etməklə böyük oxucu auditoriyası toplaya bilib, üstəlik, biz onu lirik, sarı simə toxuna bilən şeirlər müəllifi kimi də tanıyırıq. Qulu həm də doğulduğu yurdun 27 illik işğal tarixinə dözüm gətirməyə məcbur olduqdan sonra onun işğaldan azad olunması sevincini dadan ziyalılarımızdandır. Odur ki, “Görsən üşüyürsən, yandır özünü” deyən şairlə danışmağa çox mövzu var. Görüşə həmişəki kimi əməkdaşımız İntiqam Yaşar bələdçilik edir.

 

 

 

-Salam, Qulu müəllim. Pandemiya dövrünü bir yaradıcı şəxs kimi necə keçirirsiniz?

 

-Salam. Əlbəttə bunu heç kim gözləmirdi. Hamı kimi mən də şaşırdım. Ağlıma belə gəlməzdi ki, bu hay-küylü, bu qaça-qov dünyada birdən-birə belə bir virus yaranar. Yəni biz bu həyata öyrəşməmişdik və bunu ağlımızın ucundan belə keçirmirdik. Birdən-birə azad bir adamı sanki dörd divar arasına, məhbəsə sürüklədilər. Hamı kimi pandemiyanı mən də ağır keçirirəm. Amma ilk növbədə "pandemiya şeirlərim" yarandı. Pandemiya ilə bağlı bir neçə şeir yazdım. O pandemiya mövzusunda yazdığım şeirlərin birində belə misralar var: "Bir yandan koronavirus, bir yandan da karantinavirus. İlahi, özün bax. Ya balkonda şəhər sal, ya küçələrə qanad tax.” O cümlədən, pandemiya qurbanı olan bir xanıma da şeir həsr eləmişəm. Pandemiya dövründə insanların çölə çıxmamasından ötrü bir gün ağlıma bir ideya gəldi. İnstaqram səhifəsi açmışdılar mənim adıma, hərçənd ki, o səhifənin nə olduğunu bilmirdim, işlətmirdim də. Orada “Ulduzlu qonaqlar” adında bir layihə elədim. Bu səhifədə müxtəlif sənətkarlar, müxtəlif peşə sahibləri hər axşam saat  9-da mənim qonağım oldular. Hətta bir ara bu rubrikanı gündəlik edirdim. Burada xalq yazıçıları, xalq şairləri, xalq artistləri, rəssamlar, rejissorlar “Ulduzlu qonaq” oldular.  Eyni vaxtda bir neçə poeziya axşamı təşkil elədim. Bu poeziya axşamları təkcə Azərbaycanla məhdudlaşmırdı. Amerika Birləşmiş Ştatları, Türkiyə, Fransa və İrandan müxtəlif qonaqlarım oldu. Paralel, özüm də İnstaqram vasitəsi ilə müxtəlif ölkə istifadəçilərinin qonaqlarına çevrildim. Onlarla müxtəlif diskusiyalar apardıq və bir beynəlxalq poeziya tədbiri də təşkil etdik ki, o artıq İnstaqram üzərindən deyil, ZOOM proqramı üzərindən həyata keçirildi. Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Nazirliyinin müxtəlif kitabxanaları ilə görüşlərimiz oldu, oxucularla görüşlər keçirdik. Onların qonağı olduq, suallarını cavablandırdıq. “Ulduz” jurnalı olaraq da müxtəlif layihələr həyata keçirdik. Məsələn, gənc yazarlara təklif elədik, öz şeirlərini səsləndirib video şəklində bizə göndərsinlər və biz onlara tərtibat verərək jurnalın müxtəlif sosial şəbəkə hesablarında paylaşdıq. Bu da kifayət qədər rəğbətlə qarşılandı. Və hətta bizim müəlliflərin göndərdikləri bu videoalar arasında minlərlə izlənmə sayı olanlar da oldu. Onların şeirlərinə öz ifalarında sevilə-sevilə baxıldı. Bu işə həm də bədii qiraətçiləri də cəlb etdik, sağ olsun bədii qiraətçilərimiz, təkcə mənim yox, həm də müxtəlif müəlliflərin şeirlərini səsləndirdilər. Səsləndirdikləri şeirləri həm onlar öz səhiflərində paylaşdılar, həm də biz jurnalın səhifəsində paylaşdıq. Təbii ki, bütün bunlar canlı, real həyatın əvəzini verə bilməz, ümid edirik ki, bu pandemiya yaxın zamanda bitəcək və biz əvvəlki həyatımıza qayıdacağıq.

 

- “Ulduz” jurnalını gənclərin jurnalı olaraq xarakterizə edirlər. Gənclərlə işləməyin zövqü çoxdur, yoxsa çətinliyi?

 

-“Ulduz” jurnalı həm gənclik jurnalıdır, həm də gənclər üçün jurnaldır.Yəni, bu iki amili bir-birinə qatmamaq lazımdır. Həm gənclərin jurnalıdır, yəni, birbaşa onların tribunasıdır. Həm də gənclər üçün jurnaldır. Yəni orta və yaşlı  nəsildən də öyrənilməli çox şeylər var. O cümlədən, klassiklərdən. Biz indi bu son nömrəmizdə “Nizami Gəncəvi və çağdaş ədəbi gənclik” adlı bir müzakirə saatı qurmuşuq. Bu müzakirə saatında gənclərin Nizami Gəncəvidən nəyi əxz elədiyi, nəyi öyrəndiyi və nəyi öyrənməli olduğu sualları açıq şəkildə qoyulub və gənclər bu suallara öz istədikləri, öz bildikləri cavabları verirlər. O cümlədən, bilirsiniz ki, bu il həm də Dədə Ələsgərin 200 illik yubileyidir. Biz filologiya elmləri doktoru, professor Mahirə Nağıqızından xahiş elədik, Aşıq Ələsgərlə bağlı bir yazı yazdı. Həmin yazı özü də məhz gənclər üçün nəzərdə tutulub. Yəni, “Ulduz” jurnalı təkcə gəncləri çap eləməklə kifayətlənmir, həm də müxtəlif layihələr eləməklə, o cümlədən yaşlı nəsli bu işə cəlb etməklə, gənclər üçün maarifləndirici rol oynamaqdadır. Biz son sayımızda artıq, ustad dərslərinə başlamışıq. Bu, sırf dramaturgiya ilə bağlıdır. Azərbaycan  Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin kafedra müdiri, professor, Əməkdar incəsənət xadimi, tanınmış dramaturq Əli Əmirli bu saydan etibarən gənc dramaturqlar üçün ustad dərslərinə başlayır. Biz bunu bir müddət davam edəcəyik. Sonra isə tərcümə kursları açmaq fikrimiz var. Bu kurslarda istəyirik ki, gənc tərcüməçilər oturuşmuş, yaşlı, professional tərcüməçilərdən tərcümə sənətinin sirlərini öyrənsinlər.

 

-Jurnal cəmi 300 tirajla çap olunur. Azərbaycan üçün çox az deyilmi?

 

-Jurnalın tirajı əlbəttə, hamımzı narahat edir. Xüsusilə, mən öyrənəndə ki,  Qazaxıstanda analoji  “Jıldız” və Rusiyada “Zvezda” jurnalları  kifayət qədər böyük tirajlarla çap olunur, bu mənimçün əlbəttə xoş olmadı. Amma, Rusiyaya əlim çatmasa da, Qazaxıstanda olan dostlardan öyrəndim ki, orada jurnalın yüksək tirajla çap olunmağı həm də onun birbaşa dövlət qayğısı və abunəsi ilə bağlıdır. Yəni, dövlət köhnə qayda ilə ədəbi jurnallara, dərgilərə abunəlik üçün yenə də müxtəlif təşkilatlara müraciət edir və onları bu işə həvəsləndirir. Onlar da sevə-sevə abunə olurlar. Çox təəssüflər olsun ki, bizim bir neçə dəfə xahişimizə baxmayaraq, Azərbaycan Respublikasının  Gənclər və İdman Nazirliyi, o cümlədən Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Nazirliyi sorğumuza cavab vermədi. Baxmayaraq ki, məktublar həm AYB sədri Anar müəllimin adından, həm də mənim adımdan hər iki nazirə təqdim olunmuşdu.  3 il dalbadal ünvanladığımız məktubları onlar götürsələr də heç bir xeyri olmadı. Yəni, bizə ayrılan büdcə artıq, illərdi ki dəyişmir. Ona görə də tirajı artırmaq imkanımız yoxdur. Çünki 20 il bundan əvvəlki büdcə ilə indiki büdcə eyni olmalı deyil. Çap xərcləri artıb, poliqrafiya xərcləri artıb. Ümumiyyətlə, ölkədə hər şeyin qiyməti artıb.  Amma “Ulduz” jurnalının büdcəsində nəzərdə tutulan  maaşlar da, çap xərcləri də artmayıb. Çap xərclərimizin nə qədər olması sirr deyil. Yəni, bizə bununçün 555 azn ayrılır. Bu da 20 il bundan qabaq necə idisə, indi də həmin puldur. Ona görə də bizim tirajı artırmağa sadəcə vəsaitimiz yoxdur.
- “Ulduz”  jurnalının çap keyfiyyəti, mətn keyfiyyəti kifayət qədər yüksəkdir. Bəs problem nədədir? Bəlkə menecerlik işinə yenidən baxmaq lazımdır?

 

-Əlbəttə, “Ulduz” jurnalının poliqirafiysı və dizaynı yüksək səviyyədədir. Bunun da bir sirri var, çünki biz ölkənin ən yaxşı nəşriyyatlarından birində -  “Təhsil” nəşriyyatında çap olunuruq. Bu nəşriyyat olduqca keyfiyyətli və bahalı bir nəşriyyatdır. Hətta bizim vəsaitimiz orada çap olunmağımız üçün kifayət etmir. Sadəcə münasibətlərimiz, bizim əziz və unudulmaz naşirimiz Bəhruz Axundovla olan dostluğumuz imkan verir ki, biz orada çap oluna bilək. İndi də oğlu Tural Axundov bu işi davam etdirir. Ona görə də biz o nəşriyyatda bu səviyyədə çap oluna bilirik. Mən o nəşriyyata bir daha təşəkkürümü bildirmək istəyirəm. Əlbəttə, jurnalın bu səviyyədə çapı bizim ürəyimizcədir. Amma daha yaxşı eləmək də olar. Daha yaxşı eləmək yolunda “Ulduz” jurnalının bu dəqiqə ən böyük problemi onun yayım problemidir. Çünki, biz yayımdan demək olar ki, pul ala bilmirik. Yayım şirkətləri1 bəhanələr tapırlar ki, “Ulduz” jurnalının pulunu ödəməsinlər. Deyirlər, jurnalın VÖEN-i yoxdur. Biz onlara AYB-nin VÖEN-ni dəfələrlə təqdim etmişik, amma onlar o pulları köçürməkdən imtina edirlər. Bu yayılan jurnalları da çox vaxt köşklərdə oxuculara təqdim eləmirlər. Şəxsən özüm dəfələrlə reydə çıxmışam, köşklərdən jurnalı soruşmuşam. Cavab veriblər ki, bu jurnaldan bizdə yoxdur. Amma mən onlardan kataloqu tələb edəndən sonra məlum olub ki, jurnal var. Sadəcə olaraq, bizim qəzet köşkləri qəzet-jurnal yox, siqarət satmaqla məşğuldurlar. Ona görə çox istərdim ki, ya Medianın İnkişafı Agentliyinin, ya Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin özünün ayrıca bir yayım şirkəti olsun. Elə bizim dərgilər orada satılsın. Onda biz satdığımız jurnalın pulunu alar və daha çox işlər görə bilərik.

 

-Qulu müəllim, Ağdamda anadan olmuş bir yazar üçün 2020-ci il...

 

-2020-ci il çox təlatümlü il oldu. Əvvəl pandemiya, sonra Tovuz döyüşləri, sonra isə Vətən müharibəsi və 27 illik həsrətə son. Ona görə 2021-ci il əlbəttə bizim üçün qayıdış ilidir. İlk dəfədir ki, biz bu rayonların işğal gününü yox, qayıdış gününü qeyd edəcəyik. İşğal günləri artıq geridə qaldı. Çox böyük bir qələbədir, çox böyük bir tarixdir.Azərbaycan ordusu inanılmaz bir zəfərə imza atdı. Bu zəfər naminə biz “Ulduz” jurnalı olaraq 3 xüsusi nömrə çap elədik:  “Qarabağ hekayələri”, “Vətən poeziyası” və “Qarabağ esseləri”. Bu da bizim vətənə eləyə biləcəyimiz xidmət idi. Əlbəttə ki, bununla iş bitmir. Jurnalın hər sayında biz şəhidlərimizi, qazilərimizi və Qarabağ müharibəsini anacağıq. Xüsusi bir layihəmiz də var “Doqquzluq” adlı. Müharibə, ədəbiyyat və müharibə ədəbiyyatı… Bununla bağlı bizim ədəbiyyatın ən görkəmli nümayəndələri fikirlərini bölüşüblər və bu, hələ də davam edir.

 

-Ağdama dünyadan köçmüş hansı məşhur ağdamlı şəxsiyyətlə getmək arzunuz olub?

 

-Əlbəttə ki, istərdim rayona Xudu müəllimlə gedim – böyük Azərbaycan alimi Xudu Məmmədovla.  Düzdür, o özü işğalı görməmişdi, 1988-ci ildə rəhmətə getmişdi, onun yaddaşında Ağdam elə bizdə idi. Əlbəttə, Xudu müəllim və torpaqlarımız uğrunda şəhid olanlarımzın ailələri ilə getmək istərdim.

 

- Ağdamı əvvəlki abu-havası ilə görmək, yaşamaq üçün çoxmu zaman lazım olacaq, sizcə?
-Çox və ya az, amma zaman tələb olunur. Əvvəlki Ağdamı qurmaq üçün zaman mütləq lazımdır. Amma onun çox və ya az olmağını zaman özü göstərəcək. Buraya qədər dözmüşük, gəlin, bundan sonra da tələsməyək.

 

-Ağdamda nəyi görməməkdən qorxmusunuz?

 

-Nəyi görməməkdən qorxmuşam? Axı orada nə qalıb ki?!  Ağdamda artıq görüləsi heç nə qalmayıb.

 

-Yeni Ağdamda nə görmək istərdiniz bir ziyalı kimi?

 

-Mən Ağdamı Qarabağın paytaxtı görmək istəyirəm. Qarabağ iqtisadi rayonunun paytaxtı kimi. Mədəniyyət paytaxtımız Şuşadır, Qarabağın da paytaxtı istəyirəm ki, Ağdam olsun.

 

-Yaradıcılığınızda Ağdama həsr etdiyiniz çox gözəl şeirlər var. Bundan sonrakı yaradıcılığınız haqqında da bir az danışaq. Nə kimi planlarınız var?
-Qarabağa, müharibəyə həsr elədiyim şeirlər çox sevinirəm ki, təkcə ölkəmizdə deyil, ölkəmizdən kənarda da sevilə-sevilə oxunuldu, izlənildi, dillər əzbəri oldu. Müxtəlif sosial şəbəkələrdə ən müxtəlif izləyicilərin, tanınmış şəxslərin dilindən bu şeirlər səsləndi. Günay Yelmarqızı, Rəşad Məcid, Mənsum İbrahimov, Azad Şükürov, Ağalar Bayramov, Ramiz Quliyev, Nəzakət Teymurova,  Anar Adil, Xəzər Süleymanlı və digərləri -  onlarla adam bu Qarabağ şeirlərini səsləndirdi. O cümlədən, mən eşitdim ki, Güney Azərbaycanda bu şeiri Ağdam işğaldan azad olunandan sonra əslən qarabağlı olan Səxavət bəy gedib anasının məzarı başında oxuyub. Buna çox mütəəsir oldum, çox. Yəni, yazmağa davam. Qarabağ, vətən mövzusunda yazmağa davam. Yeni yazılar var, inşallah onları da təqdim edəcəyəm.

 

-  Mən həmişə ədəbi müzakirələrdə deyirəm ki, Qulu Ağsəsin publisistikası şeiri qədər güclüdür. Qulu Ağsəs özü bu haqda hansı fikirdədir?

 

-Mənim yaradıcılığımda hər şeyin başında poeziya dayanır. Ona görə istər esse olsun, istər publisistika olsun, istər lap müsahibə götürüm, jurnalist kimi, nə olursa olsun, poeziya həmişə ön cərgədədir. Poeziya hamısına əl gəzdirir, publisistikaya da, məqaləyə də, esseistikaya da və nəsrə də. Sevə-sevə yazıram və heç vaxt mətləbi uzatmıram. Ona görə publisistikam da, esseistikam da mənə elə gəlir ki, poeziyamla qoşadırlar.

 

-Gənclərin jurnalının baş redaktorunun ədəbi gəncliyə münasibəti, gözləntisi, tələbi...
-Gənclərə sözüm odur ki, çox pis vaxta gəlib düşdünüz. Azərbaycanda yazıçıların sayı oxucuların sayını keçməkdədir. Belə bir vaxtda yazıb-yaratmaq olduqca çətindir. 50-60 il bundan qabaq yazıçılar barmaqla sayılırdı, oxucular milyonlarla idi. İndi əksinə bir dövrdür. Belə bir vaxtda yazmaq, yaratmaq, tanınmaq bir qəhrəmanlıqdır. Həm də indiki dövrdə şeirdə pul yoxdur, ədəbiyyatda pul yoxdur, deməli yazan adamlar pul olmadan, şan-şöhrət olmadan yazıb-yaradırlarsa, bu onların könül işidir. Hər şey könüllərincə olsun.
-Başqa demək istədikləriniz...
-Başqa demək istədiyim odur ki, ilahi kəlamlar var, kitablar var, onlar göy üzünün yer üzünə olan ismarıclarıdır, mesajlarıdır. Biz də çalışaq, yer üzündəki sözü göy üzünə qaldıraq. O sözün altına girmək üçün, onu qaldırmaq üçün hamımıza təpər arzulayıram.

 

-Təşəkkür edirəm maraqlı söhbət üçün.

 

-Mən də təşəkkür edirəm, uğurlar olsun.