Super User
Müğənni Samir Cabbarov xərçəngə təslim oldu
Bir vaxtların populyar “Yeni Ulduz” mahnı müsabiqəsinin iştirakçısı olmuş 31 yaşlı müğənni Samir Cabbarov vəfat edib. Samir Cabbarov dil xərçənginin ağır formasından əziyyət çəkirmiş. Bu barədə ifaçının həyat yoldaşı, müğənni Oksana Smirnova sosial şəbəkə hesabında məlumat yayıb.
“Günəşim söndü...” - O. Smirnova yazıb.
Qeyd edək ki, müğənni “Yeni Ulduz” televiziya layihəsinin 8-ci mövsümünün iştirakçısı olub.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, 2 il əvvəl stomatoloq tərəfindən yonulan dişinin sərt ucu onun dilinə sürtünərək dilin kənarlarını zədələmişdi. Öncə Samir buna əhəmiyyət verməmiş, bir müddət sonra onun dilinin kənarında kiçik şiş kimi qabarıq əmələ gəlmişdi.
Daha sonra limfaları şişən Samirə həkimlər həmin şişin xərçəng olduğunu və limfalara yayıldığını bildirmişdilər.
Onkologiya Mərkəzində onun dilinin yarısı və limfa düyünləri kəsilmişdi.
Kimyaterapiyalardan bir neçə ay sonra yenidən çənədə yumru şişlər əmələ gəlmişdi. Xəstəliyinə görə 20 kq arıqlamışdı, artıq mədəyə birləşmiş borucuq ilə qidalanırdı.
Samirin həyat yoldaşı bir neçə gün öncə belə bir status yazmışdı: “Biz bir neçə dəfə İstanbulda bahalı kimyaterapiyalardan keçmişik. Samirin qardaşı, yaxınları bu 1 ildə bütün müalicələrin xərcini çəkib. Amma daha manatımız belə yoxdur.
Samir yaxşı danışa bilmir, qorxur, heç dostlarının da onu bu halda görməsini istəmir. Heç bir verilişə çıxa bilmir.
Ağıllı dərmanın alınması üçün 15-20 min dollar lazımdır.
Ümidimiz gələn hər yerə üz tutmuşuq.
Samir hələ gəncdir, gözəl səsi var, arzuları, xəyalları vardı. Onu belə görmək içimizi parçalayır".
Allah rəhmət eləsin!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(12.12.2022)
Şərqi Avropanın ən böyük kitab servisi Azərbaycana gəlib
Şərqi Avropanın ən böyüyü olan, Rusiyada və bütün MDB məkanında fəaliyyət göstərən kitab servisi - “LitRes” LitRes.az saytını, habelə Android və İOS platformaları üçün mobil əlavəni Azərbaycan auditoriyası üçün istifadəyə verib.
Bu barədə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Rusiya kütləvi informasiya vasitələrinə istinadən xəbər verir.
Saytın istifadəçiləri üçün Azərbaycan dilində olan 4000 elektron kitab və 1000 audiokitab əlçatan olacaq. Bundan əlavə, istifadəçilər rusdilli kataloqdan olan əsərləri oxumaq və dinləmək imkanı qazanacaqlar.
Litres.az servisi ölkədə Azərbaycan dilində kitabların kataloquna görə ən böyük saytdır. 2022-ci ilin sonuna qədər Azərbaycan dilində dərc edilən bütün kontentin 90 faizi bu saytda əlçatan olacaq.
“LitRes” şirkətlər qrupunun baş direktoru Sergey Anuryev bu hadisəni şərh edərək deyib: “Biz planlaşdırırıq ki, “LitRes” Azərbaycanda elektron və audio kitablar bazarının ən iri oyunçusu olacaq, burada çox böyük artım potensialı görürük. Ölkədə rəqəmsal kitablar bazarının həcmi ildə 2-3 milyon dollara çata bilər. Bu, ilk növbədə “LitRes”in Azərbaycan auditoriyasında yayılması, habelə naşirlərin bu kontent formasına marağı, istifadəçilərin elektron və audiokitablara tələbatı sayəsində mümkün olacaq. Bizim vəzifəmiz Azərbaycanda rəqəmsal kitablar bazarını inkişaf etdirmək, lokal müəllifləri, nəşriyyatları və oxucuları dəstəkləməkdir.
Servisin Rusiya versiyasında əlçatan olan funksiyaların çoxu Azərbaycan versiyasında da reallaşdırılıb. İstifadəçilər, məsələn, xoşladıqları sitatları şəxsi kolleksiyasında saxlamaq imkanı əldə edəcəklər. Bundan əlavə, lokal auditoriya üçün eksklüziv kontent yaradılması nəzərdə tutulur.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(12.12.2022)
“Nəsimi barədə həqiqətlər” - 1-ci hissə
prof. Ramazan SİRACOĞLU
Professor Ramazan Siracoğlu Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indiki BDU) Şərqşünaslıq və Bakı Dövlət Universitetinin Hüquq fakültəsinin məzunudur. Daha sonra Azərbaycan SSR EA-nın (indiki AMEA) Şərqşünaslıq İnstitutunun aspiranturasını bitirib. 1986- 1993-cü illərdə Azərbaycan SSR EA-nın Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunun elmi katibi işləyib. 1994-2018-ci illərdə Bakı Dövlət Universitetinin Şərqşünaslıq fakültəsində çalışıb. Hazırda Karabük Universitetinin professorudur.
Məzhəb və təriqət mənsubları tarix boyu əhalinin iqtisadi-siyasi problemlərindən yararlanıb öz ideyalarını əhali arasında yaymağa çalışmış, tərəfdarlarını məqsədyönlü şəkildə həmin istiqamətə yönləndirmişlər. Bu baxımdan Teymurilər xanədanlığı zamanında təşəkkül tapıb böyük bir sürətlə yayılan hürufilik hərəkatı da istisna deyildir. Hürufilər batini və zahiri bütünlüyə çox diqqət edir, davranışlarında ciddiyyətlərini qoruyur və xarizmatik görünməyə çalışırdılar. “İnsan bütün varlıqların əşrəfidir” düşüncəsinə sarsılmaz inam bəslədiklərindən mümkün qədər qüsursuz olmağa, forma və məzmun vəhdətindən qopmamağa üstünlük verirdilər. ( Bax: حسین میرجعفري، تاریخ تحولات سیاسی اجتماعی اقتصادي و فرهنگی ایران در دوره تیموریان و ترکمانان .تهران: انتشارات سمت، 1379 ،ص 207 ـ
Tarixi mənbələr göstərir ki, XIV əsrin 80-ci illərində Bakı şəhəri hürufiliyin geniş yayıldığı məkana çevrilmişdi. Fəzlüllah Nəimini Bakıya gətirən başlıca səbəb də məhz bu amil idi. Nəsimi təxminən 16-17 yaşlarında Bakıda Nəimi ilə tanış olanda Fəzlullah 50-ni haqlamaqdaydı. Nəiminin şövq ilə şeir söyləməsi, bəlağətli rəvan və təsirli nitqi onu dinləyənləri, o cümlədən gənc Nəsimini heyran eləmişdi. O zamanlar dost- tanışları bu gənci hələ əsl adıyla— Əli kimi tanıyırdılar. Ona “Seyyid” adını Nəimi əlavə etmiş, gənç Əli də heyranı olduğu ustadın təxəllüsünə uyğun olaraq özünə Nəsimi təxəllüsünü götürmüşdü. ( Bax: راوندی،1378، بخش1ج8، 627). Nəiminin sözlərinə görə, ALLAH bütün adları Adəmə öyrətdiyi, onu bütün canlılardan üstün yaratdığı üçün, mələklər və şeytan İnsan qarşısında həmişə acizdir. Nəimi iddia edirdi ki, Bəqərə surəsinin 30-cu ayəsində ALLAH bütün mələklərə “ إِنِّي جَاعِلٌ فِي الأَرْضِ خَلِيفَةً – İnni cailu fi-l ardi xəlifətən— Mən Yer üzərində bir xəlifə yaradacağam” buyurduğu üçün və həmin surənin 31-ci ayəsində- وَعَلَّمَ آدَمَ الأَسْمَاء كُلَّهَا – Və əlləmə Adəmə-l- əsmaə kulləha- Və Adəmə bütün adları öyrətdi”- bəyan edildiyinə görə, İnsanın özü ən böyük dəyərdir.
Nəimi böyük bir ustalıqla gənc Nəsiminin təsəvvürlərində İnsanı ucaltmışdı. Nəimi öz müridlərini inandırmışdı ki, insanın sifətində açıq-aşkar ALLAH sözü yazılıb: burun “əlif” hərfidir, burun pərləri “lam”, gözlər isə “hə”dir. Onun məntiqinə görə, mələklər sadəcə öyədilənləri bilirlər, İnsan isə həm də özü öyrənib özünü təkmilləşdirmə qabiliyyətindədir. Mələklər də özlərinin məhdud bilik sahibi olduqlarının fərqindədirlər. Nəimi öz iddialarını doğrulamaq üçün yenə də Qurani-kərimə istinad etmişdi: قَالُواْ لاَ عِلْمَ لَنَا إِلاَّ مَا عَلَّمْتَنَا - Qalu lə ilmə ləna illa ma əlləmtəna- Dedilər sənin bizə öytətdiyindən başqa bir biliyimiz yoxdur” (Bəqərə, 32). İnsan özü bir kiçik aləmdir (aləmi- səğir ), insanın üzü ilahi kitabdır, əslində, İnsan “ALLAHın danışan kitabıdır” (کتاب االله ناطق - Kitabullahi natiq ). Hürufilərdən başqa heç kim bu həqiqəti bilmir. Hürufilər səbr və əzmlə bu həqiqəti insanlara izah etməlidir.
Gənc Nəsimi böyük maraq və heyrətlə Nəimini dinləmişdi:
Ərş üstündə mələklərlə hər gecə “yahu” söylərəm
Sufi olanlar “la” deyər, mənsə “illahu” söylərəm.
Mən bayquyam, divanəyəm, yüz şəhərlik viranəyəm
Qıy vuraram saraylarda, şah tacında “qu” söylərəm.
Mənim yanımda Qazi kim? Müfti neylər dərgahımda?
Göz olmasan məkanımdan hökmlə “yarğu” söylərəm.
Ey karvan, ey sariban, gecə oğrusu deyiləm
Pəhləvanam əldə qılınc, sözü “rubəru” söylərəm.
Nəiminin söylədiyi fikirlər Nəsimini bütün günü düşündürmüşdü: Aləm üç mərhələyə bölünür— 1-ci mərhələ nübubuvvət mərhələsidir, Adəmlə başlamış, Həzrəti-Muhəmməd əleyhüssalamla tamamlanmışdır; 2-ci mərhələ imamətdir, Əmir-əl möminin Həzrət Əli ibn Əbu Taliblə başlamış on birinci imam Həsən Əsgəri ilə tamamlanmışdır; üçüncü mərhələ uluhiyyət mərhələsidir ki, Fəzlullah Nəimi ilə başlayır. Nəimi sözarası əlavə etmişdi ki, Mehdi Sahibi-əz- Zaman elə onun özüdür.
Nəsimi ertəsi gün utancaq bir tərzdə yənicə yazdığı şeiri Nəimiyə təqdim etmişdi:
Dinin günəşi, dünyada imanım əfəndi,
Alimlər ümidi, məhi-tabanım əfəndi.
Könlüm, gözümün nuru, vücudumda həyatım,
Hər dəm damarımda yеriyən qanım əfəndi...
Bağım, İrəmim, rövzə ilə huri-cinanim,
Bülbüllər üçün tazə gülüstanım əfəndi.
Kanım, gühərim, mə’dəni-yaquti-rəvanım,
Qiymətli olan lə’li-bədəхşanım əfəndi.
Nəimi bu gənc şirvanlı balasının istedadı qarşısında heyrətini gizləyə bilməmişdi: “Ustadına bərəkəllah! Sən yaxın gələcəkdə hürufilərin əmiri olacaqsan”. Həqiqətən də, çox qısa bir zaman içində Nəsimi öz qabiliyyəti və şəxsiyyəti sayəsində Nəiminin ətrafında olan bütün mürüdlərini, o cümlədən, Əliyyü’ əla kimi məşhurlaşmış Əbu’l Həsən İsfahanini, Nəiminin ən yaxını sayılan İzəddin Əbdülməcidi, Kamal Haşimi və Mahmud kimi tələbələrini ötüb keçmişdi.
Davamı var
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(12.12.2022)
5-6 il qabağı görən şəxsiyyət
Əlibala Məhərrəmzadə yazır
Təbii ki, hər bir azərbaycanlı kimi mənim də örnək götürəcəyim şəxs Heydər Əliyevdir. Bu böyük şəxsiyyət mənim üçün qlobal idealdır. Müdriklik, dərin düşüncə, analiz qabiliyyəti, düzgün qərar qəbul edə bilmək, iradə və dözümlülük, ən ağır vəziyyətlərdə belə sınmamaq, əyilməmək Heydər Əliyev şəxsiyyətini xarakterizə edən bariz xüsusiyyətlərdir.
Yüksək idarəçilik qabiliyyəti ilə 1982-ci ildə keçmiş SSRİ-nin Politbüro adlı ali idarəçilik orqanına qədər gedib çıxan, SSRİ Nazirlər Soveti sədrinin 1-ci müavini vəzifəsinə yüksələn Heydər Əliyevə Kremldə münasibətlər təbii ki, bir qeyri-rusa olan mənfi münasibətlər çərçivəsində idi, velikorus şovinizmi özünü göstərirdi. Bu haqsız hücumlar, basqılar, xüsusən o dövrün ən populyar qəzeti olan «Pravda» da «Əliyevçilik və yeni zaman üçün göz yaşları» başlaqlı yazı-ittihamla öz apogey nöqtəsinə çatmışdı. Tanınmış kinodramaturq Ramiz Fətəliyev demişkən, «Heydər Əliyevi çox vaxt ona görə dərk edə bilmirdilər ki, onun kimi 5-6 il qabağı görməkdən məhrum idilər». Təhdidlər, maneçiliklər nəhayət 1987-ci ildə bu böyük şəxsiyyəti istefa verməyə məcbur etdi. Zəngin təcrübəsi, bilik və bacarığının çiçəklənən dövründə işsiz qalması elə SSRİ-nin dağılması ərəfəsində olduğundan, onun işsizlik dönəmi çox da uzun çəkmədi. Tezliklə ittifaqa daxil olan bütün 15 respublika, o cümlədən də Azərbaycan müstəqillik əldə etdi.
1990-cı ildə Rusiyanın paytaxtı Moskvadan öz doğma vətəninə – müstəqil Azərbaycana dönən Heydər Əliyev Kremldəki haqsız hücumların sanki davamını yaşadı, meşşan düşüncəli keçmiş partiya funksionerlərinin təhdidi və təqibi ilə elə ilk addımdaca Bakının hava limanında rastlaşdı, ölkə parlamentində ona olan basqılar, paytaxtda yaşamasına icazə verilməməsi kimi haqsızlıqlar bu böyük şəxsiyyətə hədsiz dərəcədə təsir etdi, güclü zərbə oldu. Amma bu polad iradəli şəxs «onu sıradan çıxmış hesab edənlərə» tezliklə yerlərini göstərməyi bacardı. Ümumxalq sevgisi sayəsində ilk öncə – 1991-ci ildə Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ali Məclisinin sədri vəzifəsinə yüksəlməklə hələ məğlub olmadığını, hələ öz sözünü deyəcəyini bəyan etmiş oldu. Ona qırmızı işıq yandıran respublika rəhbərliyi ölkəni vətəndaş müharibəsi, anarxiya və xaosa sürükləyəndə – 1993-cü ildə isə o, xalqın tələbi ilə bu dəfə ölkə rəhbərliyinə gətirildi.
Müstəqil Azərbaycanın memarı olan bu böyük şəxsiyyət tək öz ölkəsində deyil, dünyanın siyasi arenasında böyük nüfuz qazanmışdı, yüzlərlə mükafatı, fəxri adları var idi. Vəfatından sonra da unudulmadı, adı dünyanın bir çox guşələrində küçələrə, parklara verildi. Bu gün Azərbaycanın bütün şəhər və rayonlarında, Belqradda, İstanbulda, Kiyevdə, Tbilisidə, Qəlyubiyyədə (Misir), Sankt-Peterburqda və daha haralarda Heydər Əliyevin büstü, abidəsi ucalır.
Məncə, uğur qazanmaq istəyən bir insan üçün Heydər Əliyevin həyat yolu ən böyük örnək ola bilər. Şəxsən mən 1976-cı ildə – Heydər Əliyev hələ Azərbaycan SSR-yə rəhbərlik edərkən dünyaya gələn bir şəxs kimi bütün həyatım boyu özümü Heydər Əliyevin şagirdi hesab etmişəm, onun tərcümeyi halını öyrənmiş, məqalə və çıxışlarını mütaliə etmişəm. Doğrudan da bu şəxs böyük bir məktəbdir və onun həyatda uğur qazanmaq istəyən, motivasiya axtaran hər bir kəs üçün nümunə olacaq həyat yolu vardır.
Və mən çox xoşbəxtəm ki, bu böyük şəxsiyyətə olan simpatiyamı təcəssüm etdirə bilmişəm. Belə ki, mənim ssenarim əsasında Ukrayna Milli Televiziyası tərəfindən «Heydər Əliyev: Liderlik dərsi» adlı sənədli film çəkilib (rejissoru Georgi Spasokukotski, redaktoru Möhsün Qədiroğlu) və müvəffəqiyyətlə nümayiş olunub.
Bu filmin ən maraqlı məqamlarından biri keçmiş SSRİ dövründə cidi-cəhdlə gizlədilən bir faktın üzə çıxarılmasıdır. Belə ki, filmdə Çernobıl faciəsi zamanı (1986-cı ildə SSRİ-nin Çernobıl atom-elektrik stansiyasında qəza baş vermiş, ətrafa radioaktiv hissəciklər yayılaraq insanlığa böyük təhlükə yaratmış, 30 kilometrlik zonada həyat məhv olmuşdu) Heydər Əliyevin keçmiş SSRİ rəhbərliyinin «panika yaratmamaq» məzmunlu siyasi iradəsinə qarşı çıxmasından, 800 000 qadının və uşağın təhlükəsiz zonaya köçürülməsinə nail olmasından da bəhs edilir, müsahibə verən Ukraynanın keçmiş baş nazirinin müavini Konstantin Masik Heydər Əliyevi Ukrayna xalqının xilaskarı adlandırır.
Kitabımızın mövzusunun daha yaxşı əhatələnməsi üçün Heydər Əliyev fenomeninə bir neçə əcnəbi insanın xatirələri ilə müxtəlif aspektlərdən nəzər yetirməyiniz, düşünürəm ki, çox faydalı olardı. Gəlin, milliyyətcə bir rusun, bir amerikanlının və bir ərəbin bu böyük şəxsiyyət barədə olduqca səmimi sözlərinə diqqət edək.
Birinci xatirə
«Böyük dövlətlərdə, xüsusilə də ABŞ, Fransa, Böyük Britaniya, Almaniya və s. kimi ölkələrdə məşhur olmaq o qədər də çətin deyil. Ancaq kiçik ölkələrdə, eyni zamanda da, müstəqilliyini yenicə qazanmış dövlətlərdə rəhbərlik missiyasını yerinə yetirmək çox çətindir. Və belə bir ağır işin öhtəsindən, təbii ki, ən layiqincə gəlmək – ancaq Heydər Əliyev kimi böyük təcrübəsi olan, ağıllı, müdrik siyasətçiyə nəsib ola bilər. Onun həyat və fəaliyyəti təkcə azərbaycanlılar üçün yox, bütün ölkələrin insanları üçün örnəkdir.
Şahidi olduğum bir hadisəni qeyd edim. Dünyanın nüfuzlu xəbər agentliklərindən biri olan İTAR-TASS-da keçmiş Sovetlər birliyindən olan jurnalistlər təcrübə keçərkən söhbət gəlib Heydər Əliyevə çıxdı. MDB-dən və Baltikyanı ölkələrdən olan bir çox jurnalistlər öz azərbaycanlı həmkarlarına həsədlə dedilər ki, əgər bizdə də prezident Heydər Əliyev olsaydı, onda hər mühazirədə, hər seminarda, hər görüşdə biz də öz ölkəmiz haqda əcnəbilərdən çoxlu təriflər, yaxşı sözlər eşidərdik».
Yasen Zasurski (professor, Moskva Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsinin dekanı)
İkinci xatirə
«Bir neçə il əvvəl mənə məlumat verildi ki, Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyev tibbi müayinə üçün bura – Klivləndə gələcək. Və o gəldi. İngiliscə çox danışmırdı, amma mavi gözlərindən hiss edə bilirdim ki, nə deyir. Özünü yaxşı hiss etmədiyi günlər əlimi sıxmağından və sıcaq təbəssümündən özümü xoşbəxt hiss edirdim. Soyadımı tam tələffüz etmirdi və sadəcə «Salam, Houli» - deyirdi. Onun danışığı, təbəssümü, əlimi sıxması heç zaman yaddaşımdan silinməyəcək. Bu xatirələri uzun illər ürəyimdə təsəlli kimi saxlayacağam, nəvələrimə danışacağam.
Mən fəxrlə deyə bilərəm ki, Heydər Əliyevi – tarixin gedişində dönüş yaratmış o böyuk şəxsiyyəti tanıyırdım».
Herri Houlihən (ABŞ-ın Klivlənd Klinikası Təhlükəsizlik Xidmətinin rəisi)
Üçüncü xatirə
«Ötən əsrin 70-ci illərində Heydər Əliyev Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası nümayəndə heyətinin başçısı kimi Suriyaya səfər etmişdi. Suriya televiziyasının işçisi kimi mən cənab Heydər Əliyevlə görüşüb ondan səfərlə bağlı müsahibə götürdüm. Müsahibənin gedişində Heydər Əliyev məndən soruşdu: «Moskvadan nə istərdin? Mən də müsəlmanam, bir şey lazımdırsa, çəkinmədən deyə bilərsən».
Onun belə sadə, səmimi münasibəti məni cəsarətləndirdi və özümün ən vacib problemim üçün ona müraciət etdim. O vaxtlar mən Suriya vətəndaşı olan, ancaq Moskvada yaşayan bir qızla evlənmək istəyirdim. Lakin müvafiq sovet dairələri qıza Moskvadan Suriyaya gəlməyə icazə vermirdilər. Mən bu problemin həlli üçün Heydər Əliyevə müraciət etdim. O isə gülümsəyib dedi: «Mən elə bilirdim, sənin xahişin böyük bir problem barədə olacaqdır. Elə bu? Həll edərik!»
İki həftədən sonra Moskvada viza bölməsindən nişanlıma bildirdilər ki, müvafiq dairələrin onun Suriyaya getməsinə heç bir etirazı yoxdur. Beləcə, biz ailə qura bildik, Heydər Əliyev mənim ailə səadətimin bünövrəsini qoydu.
Mən, həyat yoldaşım və üç övladım ömrümüz uzunu o böyük şəxsiyyətə minnətdar olacaq, onu unutmayacağıq»
Məhəmməd Xeyir Vadi (Suriyanın Çin Xalq Respublikasındakı səfiri)
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(12.12.2022)
Bakıda Qazaxıstan Kino Günləri yekunlaşıb
Xəbər verdiyimiz kimi, Bakıda Qazaxıstan Kino Günləri keçirilir. Qazaxıstanın Azərbaycandakı səfirliyinin təşkilatçılığı ilə həyata keçirilən tədbirin ilk günündə Nizami Kino Mərkəzində “Kenje Kiz” cizgi filmi nümayiş olunub.
Rejissoru İvan Ardaşov olan bu cizgi filmində balaca qız böyük qardaşları tərəfindən görməzdən gəlindiyi üçün onların diqqətini çəkmək istəyir. Ancaq səhvən yatmış qədim şeytanı azad edir və yalnız Kenje onu dayandıraraq böyük fəlakətin qarşısını ala bilər.
Rejissor İvan Ardaşov çox həyəcanlı olduğunu söyləyib: “Filmi izləmək məndə qarışıq hisslər yaradır. Çünki böyük ekranda öz işimə baxıram. Zalda çoxlu uşaqların olması məni daha da həyəcanlandırır. Filmin çəkilişi 1 ilə başa gəldi. Amma ideya üzərində 4 ay işlədik. Başqa bir ölkədə öz işini təqdim etmək istənilən halda həyəcanvericidir”.
Daha sonra Qazaxıstanın Azərbaycandakı səfirliyinin müşaviri Jandos Nurmaxambetov ölkələrimiz arasında diplomatik əlaqələrin 30 illiyinin xüsusi qeyd edildiyini bildirib: “Bu tədbir Azərbaycanla Qazaxıstan arasında diplomatik əlaqələrin yaranmasının 30 illiyinə həsr olunub. Bu il artıq yubiley çərçivəsində bir neçə tədbir keçirmişik. Bu cizgi filminin nümayişi də çox xoş və qürurvericidir. Hamıya xoş seyrlər arzu edirəm.”
Qazaxıstan Kino Günləri çərçivəsində növbəti nümayiş olunan film “Alğa” filmi olub. Qeyd edək ki, hər iki film ingilis subtitrləri ilə rus dilində təqdim edilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(12.12.2022)
Liderləri Tanrı seçir...
Elman Eldaroğlu yazır
Bu gün ünvanına deyilən, - “Türk dünyasının böyük oğlu”- ifadəsini utanmadan qəbul edən tanınmışlar çoxdur. Əslində Türk dünyasının böyük oğullarından biri də, o, olub…
Məni qınamayın, bəlkə də liderlik arzusunda olanların heç biri bilmir ki, liderləri Tanrı seçir. Onları yetişdirir, hakimiyyətə gəlmələri üçün şərait yaradır, yol açır. Necə deyərlər, Allahın izni olmasa, bir kəs belə yerindən tərpənə bilməz...
1976-cı ilin yayında mənim on yaşım var idi. Sumqayıt şəhərindəki 9 N-li orta məktəbin 3-cü sinfini təzə bitirmişdim. Ara-sıra şeir də yazırdım. İnşaatçılar qəsəbəsindəki "barak" evin bir otaqlı mənzilində altı nəfərdən ibarət ailəmizlə kirayədə qalırdıq...
Bir gün kirayə sözünün mənasını atamdan soruşub anlayanda, məyus oldum. Allahdan gəlibmiş kimi, ondan xahiş etdim ki, bizə mənzil verilməsindən ötrü Heydər Əliyevə məktub yazmağıma icazə versin. Atam o vaxt mənim xahişimi bir uşaq şıltaqlığı sanıb, gülümsədi və:
- Ay oğul, sən hələ uşaqsan, sən nə bilirsən məktub nədir? Yaşayaq görək nə olur- deyə icazə vermədi.
Amma mən bir neçə gün sonra, anamdan on bir ildir kirayədə qaldığımızı, atamın iş yerinin dəqiq adını öyrənib, gizlində məktubu yazdım. On yaşında uşağın düşündüyü, arzuladığı, bildiyi kimi...
Xülasə, ev istədim. Zərfin üstünə "Azərbaycan SSR Mərkəzi Komitənin birinci katibi yoldaş Heydər Əliyevə" sözlərini yazıb, qonşuluqda yaşayan sinif yoldaşım Lətiflə birlikdə qəsəbənin mərkəzinə getdik və mən Trest deyilən yerdə onun köməyi ilə zərfi poçt qutusuna atdım...
Bu hadisədən 20-25 gün keçmişdi ki, atam növbəti dəfə günorta fasiləsində evə qayıdıb, məni yanına çağırdı. Səsinin tonundan hiss etdim ki, danlayacaq. Amma həmin gün danlandığım qədər də əzizləndim. Sən demə, işlədiyi müəssisənin rəhbəri atamı yanına çağıraraq, MK-dan gələn rəsmi göstərişə əsasən bizə iki otaqlı mənzil verildiyini söyləyib. Heç vaxt unutmaram, həmin mənzilə köçəndə özümü ilk dəfə dünyanın ən xoşbəxti sandım. Artıq o vaxtdan 46 il keçir. İndi həmin mənzil mənə məxsusdur. Hər il bu vaxtlar orada olur, bir neçə gün tək qalıram....
Bütün bunları söyləməkdə məqsədim özümü nəsə yeni bir söz deyirmiş kimi göstərməkdən ibarət deyil, mən çox yaxşı bilirəm ki, Heydər Əliyevin dövründə milyonlarla adam ev-eşik sahibi olub. Amma, o vaxtdan məndə Heydər Əliyevə inam, saf bir etibar yarandı və mən onu həmişə televiziya ekranlarından xüsusi maraqla izlədim...
Onu ilk dəfə canlı 1984-cü ildə, Sumqayıt Politexnik texnikumundan Volqoqrad Traktor zavoduna göndərildiyim diplomqabağı istehsalat təcrübəsində olarkən gördüm. Səhv etmirəmsə, hansısa xarici dövlətin rəsmiləri ilə birlikdə sexləri gəzirdilər. İçimdən bir istək keçdi ki, ona yaxınlaşıb minnətdarlıq edim. Amma onlara bələdçilik edən zavod rəhbərliyindən ehtiyyat etdiyim üçün istəyim baş tutmadı. Yəqin qismət deyilmiş...
1988-ci ilin fevral ayında Sumqayıt təlatümlər şəhərinə bənzəyirdi. O vaxt mən Ç.İldırım adına AzPİ-nin axşam şöbəsinin birinci kursunda təhsil almaqla yanaşı, Sumqayıt Superfosfat zavodunda sex rəisinin müavini vəzifəsində çalışırdım və zavod komsomol komitəsinin büro üzvüydüm. Bir gənc kimi azərbaycanlıların Ermənistandan deportasiya edilməsi məni də hiddətləndirmişdi. Həmin vaxtlar hamı kimi mən də soydaşlarımızın başına gətirilən müsibətlərə etiraz mitinqlərində iştirak edir, ermənilərin şəhərdən çıxmasını tələb edənlərin arasında olurdum...
Fevralın 28-də növbəti mitinqi dağıtmaq əmri almış əsgərlər, mitinq iştirakşılarını döyə-döyə maşınlara mindirib, müvəqqəti təcridxanalara daşıyır, oradan da türmələrə aparırdılar. O vaxt məni on səkkiz gün Bayıl türməsində saxlayandan sonra, cinayət tərkibli əməlim olmadığı üçün, həbsdən azad etdilər və mitinqlərdə iştirakıma görə inzibati qaydada cəzalandırdılar...
Mitinqlərdə iştirak edəndə, Bayıl türməsində olanda da xalq bütün bu hadisələrin səbəbini mənfur Qarbaçovun Heydər Əliyevi vəzifədən uzaqlaşdırdıqdan sonra azərbaycanlıların təklənməsində və ermənilərin bu fürsətdən istifadə edərək fəallaşmasında görürdü. Xalq yaxşı bilirdi ki, Heydər Əliyev Sov.İKP Siyasi Büronun üzvü olarkən azərbaycanlıların yeganə güvənc yeri olmuş, erməni təcavüzünün dəfələrlə qarşısını almışdı...
İllər keçdi. 1990-cı ilin yanvar günlərində biz, eyni binada yaşayan gənclər, hər gün piyada Bakı şəhərinə gedirdik. Axşamlar qayıdan kimi həyətimizdə təzə inşaa olunmuş xeyir-şər evində yaşlıları, cavanları başımıza yığıb, ölkədə baş verən hadisələrdən danışırdıq. Yaxşı yadımdadır, qonşu uşaqlardan kimsə hardansa Heydər Əliyevin Bakıda baş verən hadisələrə münasibətini əks etdirən Moskvadakı çıxışının video lentini əldə etmişdi. Və biz lazımi avadınlıqları tapıb, həmin video lenti dəfələrlə nümaiş etdirir, insanlara ümid verirdik. Heç vaxt unutmaram, o vaxt hamı nicatı Heydər Əliyevdə görürdü...
Bu belə də oldu, dahi rəhbər 1993-cü ildə ikinci dəfə Azərbaycana rəhbərlik etməyə başlayanda, Azərbaycan od tutub yanırdı. Bir yandan müharibə, bir yandan anarxiya-özbaşınalıq ölkəni ağuşuna almışdı. Çox keçmədi ki, Heydər Əliyevin müdrik siyasəti və yüksək idarəçilik qabliyyəti nəticəsində Azərbaycanda əminamanlıq bərqərar oldu...
...Bəli, Heydər Əliyev Allahın seçdiyi LİDER idi. Və Azərbaycan xalqı zaman-zaman onun böyüklüyünü dərk edib, əbədi olaraq xatirələrdə yaşadacaqdır...
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(12.12.2022)
“Ulduz” jurnalının dekabr sayı çıxıb
“Ulduz" jurnalının dekabr sayı işıq üzü görüb. Jurnal İlham Əzizin özü ilə söhbəti və "Priçuda" hekayəsi ilə açılır.
"Şeir saatı"nda Günay Nərimanın, Əlizadə Nurinin, Tural Turanın, İradə Aytelin, Xosrov Natilin və Təranə Dəmirin şeirləri yer alıb. Şəfa Vəli “Dramaturgiyamızın banisi” sərlövhəli müsahibəsində böyük ədib M.F.Axundzadənin Şəkidəki ev-muzeyinin əməkdaşı Sevda Rəhimova ilə həmsöhbət olub. Vaqif Yusiflinin "Əlli beş yaşlı "Ulduz"umuz" sərlövhəli yazısında jurnalın tarixinə nəzər yetirilir, dərginin 55 illik yubileyinə həsr edilmiş sentyabr-oktyabr nömrəsində yer alan nostalji yazıların təhlili aparılır.
"Ulduz" jurnalı və Türkiyənin "Genc yürekler" ədəbiyyat dərgisinin ortaq layihə-rubrikasında Yusif Alper Oyarın "Ağ kölgə" hekayəsi, eləcə də Muhterem Şahinin "Gəncliyə müraciət", Edip Aykut Çiçəklinin "Mübarək əbədiyyət" esseləri təqdim olunub.
Ay Bəniz Əliyarın "Qayıdan torpaqlar, qayıtmayan oğullar" poeması Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı, şəhid Xəyal Həsənova ithaf edilib.
"Tərcümə saatı"nda Afaq Şıxlının tərcüməsində vyetnamlı şair və nasir May Van Fanın şeirlərinə, Məlahət Qənbərovanın tərcüməsində isə Qırğızıstanın Xalq yazıçısı Mar Bayciyevin "Mənim qızıl balığım" hekayələrinə yer verilib. Gənc alim və şair Tural Adışirinin "Dörd gərək, dörd dörd gərək, bir dörd gərək" yazısı özündə sufi, hürufi təliminin say və hərf simvolikasını ehtiva edir.
"Nəsr" rubrikasının əsasını Aygün Yaşarın "Yurdçu", Zaur Ərmuğanın "Simic" hekayələri təşkil edir. Qərib Mehdi “İşıq”dan işığa” daxili monoloqunda "Ulduz" jurnalı ilə bağlı xatirələrini bölüşür, dərginin 55 illik yubileyi münasibətilə təbriklərini ünvanlayır.
"Debüt"də Seyfəddin Hüseynlinin təqdimatında gənc şairə Əfsanə Rəhimlinin şeirləri dərc edilib. Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Adilə Nəzərin "Anarın hekayə sənəti" yazısında - adından da göründüyü kimi Xalq yazıçısı Anarın hekayələri təhlil edilir. Yazıçı, jurnalist Maya İmranın "Şəhid eşqi" reportaj-hekayəsində 2022-ci ilin sentyabrında düşmən təxribatının qarşısını alarkən qəhrəmancasına şəhid olmuş Səbuhi Əhmədovun dəfn mərasimində yaşananlar qələmə alınıb.
Oxucular filologiya elmləri doktoru Cəlal Məmmədovun təqdim etdiyi "Qısa fikirlər xəzinəsi" rubrikasında Ceyms Coysun, Tomas Eliotun, Oldos Hakslinin, Elias Kanettinin, Jan Bodriyarın, Xorxe Luis Borxesin, Çarlz Bukovskinin və Tomas Cefersonun müdrik fikirləriylə tanış olmaq imkanı əldə edəcəklər.
Nəhayət, "Dərgidə kitab"da şair Faiq Hüseynbəylinin şeirləri, "Sərgi"də isə rəssam Nərmin Quluzadənin rəsmləri yer alıb.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(12.12.2022)
“Milli klassika” teatr festivalının açılışı olub
Dekabrın 11-də Azərbaycan Teatr Xadimləri İttifaqının böyük səhnəsində “Milli klassika” teatr festivalının açılışı olub.
Teatr Xadimləri İttifaqının yaranmasının 125 illiyi münasibətilə təşkil olunan festivalın açılışını Ağdam Dövlət Teatrı Nəcəf bəy Vəzirovun “Ağakərim xan Ərdəbilli” tamaşası ilə edib.
Festivalda 11 teatr və 1 təhsil ocağı 13 tamaşa nümayiş etdirəcək. Lənkəran Dövlət Dram Teatrı festivala müsabiqədənkənar qoşulub. Tamaşalara münsiflər heyəti tərəfindən baxış keçirilib.
Festival çərçivəsində Fikrət Əmirovun “Min bir gecə” operası, Üzeyir Hacıbəylinin “O olmasın, bu olsun”, Sabit Rəhmanın “Hicran”, Nizami Gəncəvinin eyniadlı əsərinin motivləri əsasında “Xeyir və şər”, Azərbaycanın xalq nağılı “Məlikməmməd” və digər tamaşalar göstəriləcək.
Xalq yazıçısı Kamal Abdullanın "Casus" pyesi əsasında rejissor Anar Babalının quruluş verdiyi eyniadlı tamaşa Lənkəran Dövlət Dram Teatrın aktyorları tərəfindən festival çərçivəsində müsabiqədənkənar oynanılacaq.
Qeyd edək ki, dekabrın 16-dək davam edəcək festivalın tamaşaları Azərbaycan Teatr Xadimləri İttifaqının böyük səhnəsində, Akademik Opera və Balet Teatrında, Şuşa Dövlət Musiqili Dram Teatrında, Azərbaycan Dövlət Kukla Teatrında oynanılacaq.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(12.12.2022)
Nobel mükafatçıları coşğu ilə qarşılandılar
Norveçin paytaxtı Osloda Nobel Sülh mükafatı laureatlarının şərəfinə məşəllərlə yürüş keçirilib. Norveç Sülh Şurası tərəfindən təşkil edilən yürüş Oslo mərkəzi stansiyasından Grand Hotel-ə keçib. Laureatlar "Nobel Suite"nin eyvanından yürüş iştirakçılarını salamlayıblar.
Bu barədə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Euronews-a istinadən xəbər verir.
2022-ci il üçün Sülh Mükafatı Belarusun "Vesna" hüquq müdafiə mərkəzinin təsisçisi Aleksey Belyatskiyə, Ukraynanın " Vətəndaş
azadlıqları Mərkəzi"nə və Rusiyanın "Memorial"cəmiyyətinə verilib.
Nobel Komitəsi vətəndaş cəmiyyətinin sülh və demokratiya üçün əhəmiyyətini qeyd edib. Və laureatların hər üçünün hazırkı müharibənin tərəfləri olması da diqqətdən yayınmamalıdır.
“Memorial" ın sədri Yan Rachinsky təqdimetmə zamanı çıxışında insan hüquq və azadlıqlarının Milli sərhədlərlə əlaqəli olmadığını və Nobel komitəsinin seçiminin bunu təsdiqlədiyini söyləyib.
Şəkildə: İsveçin kraliçası Silviya və
Nobel Komitəsinin sədri Karl Henrix Heldin laureatların şərəfinə düzənlənın banketdə.
Fotonun müəllif hüquqları: Pontus
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(12.12.2022)
Günün fotosu: Avroparlamentin vitse-prezidenti həbs olunub
Günün fotosu: Avroparlamentin vitse-prezidenti həbs olunub
Avroparlamentin vitse-prezidenti, milliyyətcə yunan olan Yeva Kayli üçün bazar günü qara gəldi. O və daha üç nəfər Belçikada həbs edildilər. Onlar Qətər şeyxlərindən külli miqdarda rüşvət almaqda ittiham olunurlar.
Foto: Euronews
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(12.12.2022)
