Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Biz balaca olanda hər yeni ilin gəlişini, Yeni il proqramını həm də ona görə izləyirdik ki, saatlar 24.00-ü vuranda ilk olaraq ekrana Zeynəb Xanlarova çıxardı və o, dalbadal 3-4 yeni mahnısını ifa edərdi. Zeynəb xanım o qədər məşhur, o qədər populyar idi ki, populyarlıqda ona heç kəs çata bilmirdi.

Böyükdən kiçiyə hamının tanıdığı, ulduzu Sovetlər dönəmində həddindən artıq gur parlayan Zeynəb Xanlarova əslən xızılıdır, 1936-cı il dekabr ayının 28-də Bakıda anadan olub, məktəb vaxtlarından musiqiyə böyük maraq göstərib, məşhur “Cücələrim” mahnısının ilk dəfə xorla səslənməsində iştirak edib. Bakı Orta İxtisas Musiqi Məktə­bində böyük vokal ustadı Seyid Şuşinskinin sinfində oxuyub, 1960-cı ildə qadın müğənniləri arasında ilk dəfə olaraq “Çahargah” muğamını oxuyub. 1961-ci ildə məktəbi qurtardıqdan sonra görkəmli rejissor Şəmsi Bədəlbəyli onu Azər­baycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrına solist götürüb və elə həmin ildə ölməz Ü.Hacıbəylinin “Leyli və Məcnun” operasında Leyli obrazını ifa etməklə Zeynəb Xanlarova məşhurlaşıb. Uzun müddət Leylinin Məcnunu Xalq artisti Arif Babayev idi, yaşlı nəsil yəqin yaxşı xatırlayar. Müğənninin repertuarında F. Əmirovun, C.Cahangirovun, T.Quliyevin, A.Məlikovun, Ş.Axundovanın, E.Sabitoğlunun, T.Bakıxanovun, R.Mirişlinin, O.Kazıminin, O.Rəcəbovun mahnıları mühüm yer tutub, lirik soprano səsi olan müğəninin ifa tərzindəki temperament, gur zəngulələr onu xalqın sevimlisinə çevirib. Sovet müğənnisinin ABŞ, Fransa, İsveç, İtaliya, Kanada, Yaponiya, Türkiyə, Danimarka kimi kapitalist ölkələrində qastrol səfərlərində olması, sevilməsi bir sensasiya idi ki Zeynəb Xanlarova bu sensasiyaya imza atmağı bacarıb. SSRİ-də isə hər bir güşədə onu sevir, heyranlıqla dinləyirdilər. Hətta mənfur qonşularımızın dilində Zeynəbin mahnıları əzbər idi, onlar Zeynəbə Ermənistan SSR-in xalq artisti adını vermişdilər.

Görkəmli müğənni bir insan üçün verilə bilən bütün imtiyazları qazanıb, Azərbaycan SSR Ali Sovetinin, Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı olub, 1975-ci ildə Azərbaycan Xalq artisti, 1980-ci ildə SSRİ Xalq artisti fəxri adlarına layiq görülüb, 1985-ci ildə Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı laureatı olub, 1986-cı ildə ona Ümumittifaq “Melodiya” firmasının “Qızıl valı” verilib, 2006- cı ildə “İstiqlal” və “Şöhrət” ordenləri ilə təltif olunub. 2016-ci ildə o, hətta “Heydər Əliyev” ordeni ilə də təltif edilib. 88 illiyində müğənnini təltif etməyə elə bir mükafat, ənam qalmayıb. Ona görə də, gəlin ona sağlamlıq arzu edək.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(28.12.2024)

Kənan Məmmədli, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Kim kinonu sevmir ki?

Uşaqdan böyüyə hamını maraqlandıran bir mədəniyyət sahəsidir kino. Bir vaxtlar cəmi 2 telekanal vardı, gündə 1-2 film nümayiş etdirilərdi, o da əsasən Sovet filmləri. Odur ki, insanlar xarici kino eşqiylə kinoteatrlara gedərdilər. İndi yüzlərlə telekanal, ən son texnologiyalı kinoteatrlar var, amma indi kinoya 90 fazi insan YouTube platformasından baxır. Və bu gün onların hamısı üçün özəl bir gündür.

Bu gün dünyada İlk kinoseansın ildönümü ilə əlaqədar Beynəlxalq kino günü bayram ediləcək, kino xadimləri və kinosevərlər üçün çox əziz bir gündür. 1895-ci ilin 28 dekabrında Parisdə, Kapusinov bulvarında, Qrand-kafedə kinematoqrafı kəşf edən Lümyer qardaşları dünyada ilk kinoseans təşkil ediblər. Həmin gün cəmi 35 bilet satılıb, biletlərin qiyməti cəmi 1 frank olub, amma sonrakı günlərdə Lümyerlərin kino seanslarına izdihamlı növbələr yaranıb, onlar böyük vəsait əldə ediblər.

Kino beləcə Fransada doğulub bütün dünyaya ayaq açıb. Bu gün də bu sahə mədəniyyətin ən böyük gəlir gətirən sahəsi kimi liderliyini qorumaqdadır.

Elə bu yerdə onu da qeyd edək ki, hazırda kino Azərbaycanda mədəniyyətin prioritet sahəsi elan edilib, ölkəmizdə Kino forumları, yerli və beynəlxalq səviyyəli kinofestivallar, ssenari müsabiqələri keçirilir, ölkəmizə ustad dərsi keçmək üçün dünyaşöhrətli rejissorlar dəvət olunur.

“Bu kino ki var, çox qəliz şeydir” deyirdi “Bəyin oğurlanması” filminin qəhrəmanı.

Həqiqətən də beləymiş.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(28.12. 2024)

Təqdim edir: Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Poetik qiraətdə sizlərlə yenidən Əlizadə Nuridir. Xüsusən bu matəmli günümüzlə bilavasitə səsləşən şeirdir. 

Ağrılar- çiçək qoxusu...

Ətrinə dəydim ölümün.

Bu gün də ölə bilmədim-

Xətrinə dəydim ölümün.

-deyən şair həqiqətən də yenə hisslərə toxuyur. 

Xoş mütaliələr!

Ağrılar- çiçək qoxusu...

Ətrinə dəydim ölümün.

Bu gün də ölə bilmədim-

Xətrinə dəydim ölümün.

Sevib ölümü ləngitdim,

Dodağıma qondu adın.

Elə doldun gözlərimə

Yuxuya yer saxlamadın.

Hələ uça bilməsək də,

Uçuna- uçuna getdik..

Dünyanın son şəhərinin

Sonuncu ucuna getdik...

Gedib girdik bir payıza,

Yavaş- yavaş, addım- addım.

Yağış yağırdı tanrıdan

Sanki üşüyürdü payız-

Çıxarıb son pencəyimi

Payızın  çiyninə atdım...

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(28.12. 2024)

Bakı-Qroznı reysini yerinə yetirən sərnişin təyyarəsinin qəzaya uğraması nəticəsində çoxsaylı insan tələfatı səbəbindən dekabrın 26-da Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin Sərəncamı ilə matəm elan edilib. Müxtəlif ölkələrdə yaşayan soydaşlarımız, diaspor təşkilatları və fəalları təyyarədə həlak olanların xatirəsini anmaq üçün tədbirlər keçirirlər.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalına Diasporla İş Üzrə Dövlət Komitəsindən verilən məlumata görə, Türkiyə-Azərbaycan Dərnəkləri Federasiyasının (TADEF) üzvləri, diaspor təmsilçiləri, Türkiyədə fəaliyyət göstərən azərbaycanlı sənət adamları, şirkət rəsmiləri, ictimaiyyət nümayəndələri həlak olanların xatirəsini anmaq üçün AZAL-ın İstanbuldakı baş ofisinin qarşısına gəlib. Binanın önünə əklil qoyulub, qara lentlər asılıb, faciə qurbanlarının xatirəsi bir dəqiqəlik sükutla yad olunub. Həlak olanların ailələrinə başsağlığı verib, yaralılara tezliklə sağlamlıq arzulayıblar.

"Land of Fire" təşkilatı Praqanın Köhnə Şəhər Meydanında anım guşəsi yaradıb. Çexiyada yaşayan soydaşlarımız oraya gedərək qərənfillər düzüb, faciə qurbanlarının xatirəsini bir dəqiqəlik sükutla yad edib, yaralananlara şəfa diləyiblər.

Misir-Azərbaycan Dostluq Cəmiyyətində soydaşlarımız, cəmiyyətin nəzdindəki kurslarda təhsil alan misirli və xarici tələbələr təyyarə qəzasında həlak olanların xatirəsinə hörmət əlaməti olaraq yaradılan anım guşəsinə güllər düzüblər.

Almaniyanın Münster şəhərində Avropa Azərbaycan Mərkəzinin təşkilatçılığı ilə keçirilən anım tədbirində Dövlət Himnimiz səsləndirilib, həyatını itirənlərin xatirəsi bir dəqiqəlik sükutla yad edilib. Tədbir iştirakçıları hadisə nəticəsində həlak olanların ailələrinin və yaxınlarının kədərinə şərik olduqlarını bildiriblər.

Niderland Azərbaycan-Türk Kültür Dərnəyinin binasında matəm günü ilə əlaqədar bayraqlar yarıya qədər endirilib. Həmin ölkədəki soydaşlarımız faciə qurbanlarını ehtiramla anıblar.

MADANİ Platform və Brüssel azərbaycanlıları Azərbaycanın Belçikadakı Səfirliyinin önündə qəza qurbanlarını anıb, xatirə kitabına ürək sözlərini yazıblar.

Kanadada yaşayan soydaşlarımız Torontoda Azərbaycan Evi və “Vətən” Azərbaycan İncəsənət və Mədəniyyət Mərkəzində yaradılmış guşəni ziyarət edərək gül dəstələri düzüb, şamlar yandırıblar.

Anım tədbirlərinin iştirakçıları Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin təyyarə qəzasının səbəblərinin araşdırılması və onun ağır nəticələrinin aradan qaldırılması ilə əlaqədar atdığı çevik addımları, qəbul etdiyi qərarları dəstəklədiklərini bildiriblər.

Vətəndən uzaqda yaşayan soydaşlarımız bu dəhşətli hadisədən sonra da bütün dünyaya azərbaycanlıların həmrəyliyini və xalq-dövlət birliyini növbəti dəfə nümayiş etdiriblər.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(28.12.2024)

Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun prezidenti Aktotı Raimkulova dekabrın 27-də Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyində (AzərTAC) olub. Bu barədə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalına Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondundan məlumat verilib.

AzərTAC-ın İdarə Heyətinin sədri Vüqar Əliyevlə görüşən Aktotı Raimkulova “Azərbaycan Hava Yolları”na məxsus sərnişin təyyarəsinin Qazaxıstanın Aktau şəhəri yaxınlığında qəzaya uğraması nəticəsində insan tələfatından kədərləndiyini bildirib, dərin hüznlə başsağlığı verib.

Görüşdə Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun fəaliyyətinə toxunulub,  həyata keçirdiyi layihələr, Türk dünyasının maddi-mənəvi irsinin və tarixinin öyrənilib qorunması istiqamətində apardığı işlər barədə məlumat verilib. Aktotı Raimkulova rəhbərlik etdiyi qurumun Prezident İlham Əliyevin təşəbbüsü, Türkiyə, Qazaxıstan və Qırğızıstanın dövlət başçılarının dəstəyi ilə yaradıldığını, hazırda dövlət başçılarının tapşırığına əsasən Türk dünyasının ortaq mədəni abidələrinin yenidən qurulması və bərpası işlərini apardığını, UNESCO-nun çoxmillətli nominasiyalarına təqdim olunacaq layihələrə dəstək həyata keçirdiyini diqqətə çatdırıb.

Aktotı Raimkulova qeyd edib ki, Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondu tərəfindən ümumtürk maddi və qeyri-maddi mədəni irs kataloqunun hazırlanması istiqamətində işlər görülür. Bu, təkcə ortaq mirasın siyahısının hazırlanmasından ibarət deyil, kataloq, həmçinin daha geniş ictimaiyyətə çatdırılması məqsədilə kitab və rəqəmsal formatda yayımlanacaq. Bildirib ki, kataloqun hazırlanması üçün nüfuzlu elm xadimlərindən və mütəxəssislərdən ibarət xüsusi komissiya yaradılıb. Mütəxəssislərin köməyi ilə çox mühüm nümunələr seçilərək kataloqa daxil ediləcək. Bu abidələr sırasında məhv olmaq təhlükəsi ilə üzləşən və ya artıq yox olanlar, o cümlədən Qarabağda dağıdılmış maddi-mədəniyyət nümunələri də var. 

Görüşdə AzərTAC-ın İdarə Heyətinin sədri Vüqar Əliyev qurumun keçdiyi tarixi yola nəzər salıb, agentliyin Türk dünyasının birliyi naminə həyata keçirilən bütün layihələrə verdiyi informasiya dəstəyi yüksək qiymətləndirilib.

Diqqətə çatdırılıb ki, gələn ilin martında 105 illik yubileyini qeyd edəcək agentlik hazırda hər gün 8 dildə 600-ə yaxın xəbər yayır, dünyanın 53 informasiya agentliyi və media strukturu ilə əməkdaşlıq edir.

Vüqar Əliyev qeyd edib ki, türk dövlətlərinin informasiya agentliklərinin birgə əməkdaşlığı ölkələrimiz haqqında həqiqətlərin dünya ictimaiyyətinə çatdırılmasına öz töhfəsini verməkdədir. Bu əməkdaşlıq ölkələrimizin siyasi, iqtisadi, humanitar və digər sahələrdə əlaqələrinin genişlənməsinə də müsbət təsir göstərir. 

Görüşdə Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondu ilə AzərTAC-ın birgə layihələr reallaşdırması, həmçinin hər iki qurum arasında əməkdaşlıq haqqında memorandumun imzalanması məsələləri də müzakirə olunub.

Gələcək türk dünyasının mütəşəkkilliyi və coşğun inkişafını özündə ehtiva edəcək və tərəflərin görüşü bir daha bu inama köklənmişdi.

Foto Azər TAC-ındır.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(27.12.2024)

Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Düzdür, bu matəmli günlərimizlə mövzumuz səslənməsə də, yenə də böyük bir sənətkarı xatırlamağa borcluyuq.

Rəqsi hər birimiz sevirik. Azərbaycan rəqs sənətinin çoxəsrlik ənənələri barədə isə demək olar, bilgisizik. 

Kimləri tanıyırıq bu sənətə xidmət edənlərdən?

Yəqin ki, 2-3 ad ancaq çəkə biləcəyik. Amma bir adı hamımız çəkəcəyik - rəqa sənətimizin qorunub yaşadılmasında müstəsna xidmətlər göstərən Əminə Dilbazi!Öz fəaliyyəti ərzində daim yüksək səhnə mədəniyyəti nümayiş etdirən, fitri istedada malik bu xanım rəqs tariximizə adını qızıl hərflərlə yazdırıb. 

Görkəmli rəqs ustası, Xalq artisti, “İstiqlal” ordenli Əminə Dilbazi 1919-cu ildə şeir-sənət ocağı olan Qazax mahalında dünyaya göz açıb. 1935-ci ildə ilk dəfə səhnəyə çıxaraq dahi Üzeyir Hacıbəylinin bəstələdiyi “Kolxoz çölləri” mahnısını ifa edib. O, 1936-1969-cu illərdə Müslüm Maqomayev adına Azərbaycan Dövlət Filarmoniyası Mahnı və Rəqs Ansamblının solisti kimi çalışıb və müxtəlif illərdə rəqs qruplarına rəhbərlik edib.

Müəllimlik fəaliyyətinə isə 1939-cu ildə Teatr Texnikumunda başlayıb. Sonralar uzun illər Bakı Xoreoqrafiya Məktəbində və Azərbaycan Milli Konservatoriyasının nəzdindəki İncəsənət Gimnaziyasında pedaqoji fəaliyyət göstərən Əminə Dilbazi özünün zəngin sənət təcrübəsini ölkəmizdə milli xoreoqrafiyanın təşəkkülünə sərf edib, xalq rəqslərinin incəliklərini gənc nəslə öyrətmək sahəsində qüvvə və bacarığını əsirgəməyib. Bununla da milli rəqs məktəbinin püxtələşməsi prosesinə böyük töhfələr verib.

Mahir ifaçı 1959-cu ildə Azərbaycan Tibb İnstitutunun yaratdığı “Çinar” tələbə rəqs kollektivinə rəhbərlik edib. 1967-ci ildə isə “Sevinc” qızlar ansamblını yaradıb. Bununla da zəngin pedaqoji təcrübəsini ölkəmizdə milli xoreoqrafiyanın inkişafına yönəldən Əminə Dilbazi xalq rəqslərinin sirlərinə bələd olan yeni ifaçılar nəslinin hazırlanması yolunda yorulmadan çalışıb.

Görkəmli ifaçının fəaliyyəti boyu repertuarı hər zaman öz rəngarəngliyi ilə səciyyələnib. O, bir çox filmlərdə rəqslərə quruluş verib. Mahir rəqqasənin ifa etdiyi “İnnabı”, “Tərəkəmə”, “Vağzalı-Mirzeyi”, “Turacı”, “Naz eləmə” rəqsləri xüsusilə sevilib.

Əminə Dilbazi həm də “Leyli və Məcnun” operasında, “Arşın mal alan” və “O olmasın, bu olsun” komediyaları və digər əsərlərdə də rəqslərə quruluş verib. Rəqqasə “Əzablı yollar”, “Mən mahnı qoşuram”, “Ulduz” və s. filmlərin xoreoqrafı olub.

Əminə Dilbazi Azərbaycan mədəniyyətinin xarici ölkələrdə tanınmasında və geniş şöhrət qazanmasında da özünəməxsus rol oynayıb.

Tanınmış rəqqasə 1954-cü ildə Əməkdar artist, 1959-cu ildə Xalq artisti adlarına layiq görülüb, 1999-cu ildə “İstiqlal” ordeni ilə təltif edilib. Prezident İlham Əliyevin müvafiq Sərəncamı ilə Əminə Dilbazinin anadan olmasının 100 illiyi ölkəmizdə geniş şəkildə qeyd olunub.

Əminə Dilbazi gözəl sənətkar olmaqla bərabər, həm də Cövdət Hacıyev kimi görkəmli musiqiçinin həyat yoldaşı olub.

2010-cu il aprelin 30-da haqq dünyasına qovuşan Əminə Dilbazi unudularmı, əlbəttə yox.

Ruhu şad olsun! 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(27.12.2024)

İlhamə Məhəmmədqızı, “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Sumqayıt təmsilçisi

Eyvanımızın qarşısında bir çinar ağacı

boy atırdı, boylanırdı. Onu nə səbəbdənsə

soyuq ürəklər məhv etdilər.

Tənha çinar ağacı, bilinmirdi neçəydi yaşın. Nə qədər illər yola salmışdın qoynundan, fəsillər sallamışdın uca boynundan. Soyuğa, istiyə sinə gərmişdin, neçəsini kölgənə çəkmişdin. 

Çox zaman təkbətək idik səninlə, təsəlli verirdin, deyirdin: məsləhəti dinlə, nə sızla, nə inlə, yaşama kinlə. 

Sirdaşımıydın, qardaşımıydın. Baxdıqca doymurdum vüqarından, pay alırdım qürurundan. 

Səbrlə dinləyirdin ürəyimin səsini. Yarpaqların meh əsdikcə quştək dənləyirdi dərdi-sərimi. Sinəndən gələn cəh-cəh səsləri pərvazlandırırdı diləklərimi, hüsnündən saçan yaşıl işıq yaşadırdı ümidlərimi. 

Ömrün sərt yelləri əsəndə dəyişirdin ovqatımı. Dərd dilə gəlməyəndə baxışlar söz söyləyirdi. Sonra isə hər şey müəyyən andaca unudulurdu, Tanrıdan xoş günlər umulurdu. 

Ucalsan da göyün qatına mənəm demirdin, ayam demirdin, günəm demirdin. Arxanam, dayağınam deyirdin. 

Sənin xətrinə niyə dəyildi? Sənə necə qıyıldı? Qol-budağın qırıldı, varlığın yox oldu, gözlərim yaşla doldu. 

İndi xəyalımdasan. Ruhunla ruhumdasan, tənha çinar ağacı!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(27.12.2024)

Habil Yaşar, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Budəfəki qonağım qardaş Türkiyənin dəyərli yazıçılarından biri, Türkiyə Yazıçılar Birliyinin üzvü, redaktor, tənqidçi Erol Aydın bəydir

-Salam Erol Aydın bəy! Necəsiniz? Zəhmət olmasa öncə özünüz haqqında məlumat verərdiniz.

-1965 Kars/ Sarıkamış doğumluyum. 1987 yılından beri İzmir’de ikamet ediyorum. Teknik adam olarak 30 sene özel sektöründe çalıştıktan sonra 2018 yılında emekli oldum. Evliyim, biri kız, diğeri erkek ikiz çocuk babasıyım. Yazmak ve okumak hayatımın her döneminde çok büyük yer tutmuştur. Emekli olduktan sonra internet haber sitelerinde köşe yazarlığı yapmaktayım. Tercüman Gazetesi,  Habergündemim, Haberini Oku, Akasyam Haber, Saylan Medya gibi platformlarda,haftada bir gün genellikle sosyolojik ve deneme tarzında yazıyorum. Gündem, karşılaştığım olumsuzluklar, toplumsal sorunlar, gözlemler, dini konular, ve insani ilişkiler ilgi alanlarım olmaktadır. Köşe yazarlığı dışında kitap editörlüğü ve eleştirmenliği de ilgi alanlarım dahilindedir. Bugüne kadar 20 farklı yazarın 30 kitabını basım öncesi yayıma hazırladım. Genellikle redaktörlük arzu edilirse de kitap kapağından ismine varıncaya kadar editör olarak destekliyorum. Eleştirmenlik ise kitabın kapağından, içeriğine, kurgusundan imlasına varıncaya kadar eleştirel okuma sonrasında hem teknik hem de genel olarak değerlendirilerek ilgili raporu yazar ve yayın evine iletilmekteyim.  Yayın evleri, genellikle maliyet unsurunu göz önüne alarak editörlük hizmetini ihmal edildiği için kitaplarda çok büyük hatalar sürpriz değildir. Günlük rutin okumaktan dolayı elde ettiğim kelime haznesi ve ifade kabiliyeti dolayısıyla hem yazmak, hem eleştirmek hem de düzeltmek benim için oldukça mekanik bir rutin olmaktadır. TYB (Türkiye Yazarlar Birliği İzmir Şubesi) üyesiyim, aynı zamanda YAZŞA-DER (Yazarlar ve Şairler Dayanışma Derneği) kuruluşunda kurucu üye olarak görev almış bulunuyorum. 

- Əsərləriniz haqqında məlumat verə bilərsinizmi?

-Haftalık köşe yazılarımı konuları itibariyle her daim kullanılabilir olduğu için havuz oluşturmak suretiyle yazarak havuza atıyorum. O hafta uygun yazıyı havuzdan seçerek yayımlıyorum. Dolayısıyla önüme mevzu ve konu çıktıkça yazarak arşivliyorum. Bazense güncel konuları da anında yazdığım da oluyor. Editörlük işini ise herhangi bir yayın evine bağlı olmaksızın serbest olarak yapmaktayım. Yazarların referans ve tavsiyeleri ile sürekli bir dosya ile uğraşarak basım öncesi desteğim devam ediyor. Eleştirmenlik ise genellikle yeni basılan kitapların yazarları tarafından gönderilmesi suretiyle gerçekleşmektedir. Yaptığım eleştiriler, yeni basımlarda kitabın; daha iyi, daha güzel ve daha mükemmele ulaşma yolunda yazara destek sağlamaktadır. Aynı zamanda kitaba da değer katmaktadır. Köşe yazılarından oluşan kitap çıkarma düşüncesi de ileride inşallah gerçekleşmiş olacaktır. Anılardan oluşan bir adet kitabım, “Dağın Arkasını Gören Adam” çalıştığım firma tarafından basıldığı için literatüre girmemiştir. 

-Azərbaycan və Türkiyədə mütaliə sizi qane edirmi?

-Bu soruya vakıf olamadığım için anladığım cevabı vermek istiyorum. Dolayısıyla gerekirse soruyu cevaba uygun olarak revize ederseniz sevinirim. Azərbaycan ve Türkiye geçmişten gelen ortak; kültürü, tarihi, geleneği, töresi ve geçmişi ile bir ve bütündür. Vahşi kapitalizmin ve Sovyet Rusya’nın ideolojik olarak bizi ayrıştırmak için ortaya koyduğu plan günümüzde tarumar olmuş durumdadır. Şimdi birbirimizi daha yakından tanıma ve restorasyon süreci devam etmektedir. Dolayısıyla genetik olarak Azərbaycan halkı kültür ve sanat konusunda her daim bir adım önde olmuştur. Sokaktaki her bir kişi şair ve ozan olduğu için bu seviyeyi her zaman gıpta ile takdir etmişimdir. Azərbaycan adı bile ruhumda çok büyük bir coşku ve esenliğe sebep olmaktadır. Hele kullandığınız lehçe öz Türkçe olup, bizim dejenere ettiğimiz dilimizi muhafaza etmiş olmanız her türlü takdirin üzerindedir. Var olsun, Türkiye-Azərbaycan dostluğu ve kardeşliği. İçinde bulunduğumuz yüzyılın Türk asrı olması Kızılelma ülküsü için elzemdir. 

-Ənənəvi və ya elektron kitablara üstünlük verirsiniz?

-Bizler nesil olarak bilgi çağının öncesinde dünyaya geldiğimiz için gelenekseli her ortamda tercih ediyorum. Bu kitap konusunda da aynı şekilde devam etmektedir. Kitaba dokunmak, onun matbaa ve mürekkep kokusunu duymak çok farklı bir duygu olmaktadır. Hissetmekle başlayan mutluluk, her bir sayfayı çevirirken ortaya çıkan ses, gerektiğinde sayfa boşluklarına yazılan notlar ve önemli bazı satırların kalem ile altlarının çizilmesi gibi duyguları elektronik ortamda elde etmeniz mümkün değildir. Elektronik kitaplarda belki çok büyük kolaylık ve avantajlar olsa da hatta dinleme imkânı bile olsa muhafazakâr insanların her daim tercihi gelenekselden yana olacaktır. Dolayısıyla geleneksel,  belki konjonktürle birlikte azalsa da tamamen yok olması mümkün değildir. En büyük fark,  geleneksel olanda ruh, dijital de mekanik bir duygunun olmasıdır. 

-Gələcək planlarınızdan bəhs edə bilərsinizmi?

-İnancımız, “İnsanların en hayırlısı, insanlara en faydalı olandır!” diye ifade etmektedir. Dolayısıyla bir fani olarak, kalemimle ve kapasitem çerçevesinde iyiye ve güzele hizmet etmek felsefem olmaktadır. Ne iş yaparsanız yapın o işi en iyi şekilde yapmış olmanız hem toplum hem de ülkeniz için asıl hedef olacaktır. Edebiyat,  bir ülkenin en önemli gelişmişlik göstergesi olduğu için köşe yazarlığı, editör ve eleştirmen olarak katkı sunarsam kendimi bahtiyar addetmiş olacağım. 

Saygı ve hürmetle, Erol Aydın, Balçova/İzmir.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(27.12.2024)

Xalq yazıçısı, akademik Kamal Abdullanın əsəsrlərindən seçilmiş bir sıra qranula – cövhər sayıla biləcək məqamları “Ədəbiyyat və incəsənət” oxucularına təqdim edir. 

Kamal Abdulla özü seçilmiş bu cövhərlər barədə yazır: “İllərdən bəri yazdığım müxtəlif şeirlərin, esselərin, pyeslərin, hekayə və romanların, publisistik məqalələrin və elmi əsərlərin, verdiyim intervülərin hər birinin içində yer almış və bu gün də öz məzmunu, tutumu, forması ilə diqqətimi çəkən misralar, cümlələr günlərin bir günü sanki dil açıb mənə dedilər ki, bizim bir-birimizdən zaman və məkanca ayrılığımıza son qoy və bizi bir-birimizin yanında yerləşdir. Sən görəcəksən ki, bu zaman biz tamamilə yeni bir cazibədə zühur etmişik. Onlar qeyri-səlis məntiq dili ilə desək, içində olduqları mətnin qranulaları (ilkin vacib hissəcikləri) idi. Qranula, başqa cür ifadə etsək, cümlədən (mətndən) bütün artıq hissələri siləndən sonra yerdə qalan cövhərdir.”

Bu günlərdə “Everest” nəşriyyatında müəllifin “Seçmələrin seçməsi-qranulalar” adlı kitabı da işıq üzü görmüşdür.

Beləliklə, hər gün Kamal Abdulladan 7 qranula:

1.

Köklü ağacın ucalıq sirri kiçik bir toxum da, nəhəng çayın müqəddəs təmizliyi bulağın gözündədir.

2.

Deyilənlərə görə dahi Nyutonun biri böyük, o biri balaca iki pişiyi varmış. Onların həyətdən evə girmələri üçün Nyuton ev qapısının aşağı tərəfində iki deşik açmışdı - böyük pişik üçün böyük deşik, balaca pişik üçün balaca deşik. Ağıllı adamlar deyir ki, bir böyük deşik də kifayət edərdi. Balaca pişik bu deşikdən də evə girə bilərdi. Daha ağıllı adamlar isə bunda demokratiyanın elementar təzahürünü görür.

3.

Qazanın daha bir düşünülməmiş hərəkəti. Bəkilin hünərini ov zamanı bəylərin yanında “hünər ərin deyil, atındır” deyərək aşağılaması, nəticədə, Bəkilin küsüb getməsinə, Oğuz üzərinə yağıların ayaq açmasına gətirib çıxarır.

4.

İki-üç nəfərin küçədə başqa dildə danışması ilə dilimiz əldən getdi deyənlər üçün. Bir dil ki, bir neçə nəfərin başqa dildə danışması ilə əldən gedəcəkdir, belə dil dünəndən əldən getsə yaxşıdır.

5.

Ç.Viko: “İnsanlıq tarixini şairlər yazmağa başladı.” Biz tarixləri onların yazdıqlarına əsasən öyrənirik.

6.

Bəzən axtardığını tapmaqdansa, axtara-axtara qalmaq daha maraqlıdır.

7.

Minnətdar olmağı bacarmayan adamlar var. Yaxşı adam ola bilərsən, pis adam ola bilər sən, mənasız adam, ağıllı adam, dəyanətli adam, istedadsız adam və ya istedadlı adam, hətta işıqlı adam… Amma bütün bunlarla yanaşı, minnətdar olmaya bilərsən. Minnətdar olmağın milli gen kodumuzda yeri yoxdur. Minnətdar ola bilməyənlər məcburdular ki, sənə nifrət etsinlər, sənə hədyan və yalanlar yağdırsınlar (bir az əvvəl bu zavallılar səni necə də sevirdilər!). Onlar səndən özlərinin uydurduğu nəyinsə intiqamını almağa çalışırlar. Sübut eləməlidilər axı niyə minnətdar deyillər.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(27.12.2024)