Ad soyad: Mehtiyeva Rəqsanə 

Təhsil ocağı: Ağdam Sosial-İqtisad Kolleci

İxtisas: Məktəbəqədər Təhsil 2A 

Mövzu: Səssiz haray

Heç kimin gözünə görünməyən, amma içində dünyaları daşıyan bir qız vardı. Sükut onun dili, kölgələr isə dostu olmuşdu. Hər kəsin arasında tək, təkliyin içində itmişdi. Bu, onun səssiz mübarizəsinin hekayəsidir.

Hər şey onun məktəbi bitirməsi və universitetə qəbul olması ilə başlamışdı. Amma bu yeni başlanğıc, onun üçün azadlıqdan çox, içindəki boşluğun daha da böyüməsinə səbəb oldu. O sanırdı ki, burada onun yeni dostları, gözəl ətrafı, və şən bir həyatı olacaq. Ancaq heç də düşündüyü kimi olmadı. İnsanların üzlərindəki saxta gülüşlər, onun ruhundakı səmimiyyətə toxuna bilmirdi; o, bu gur səs-küy içində daha da tənha hiss edirdi özünü.

İlk dərs günü özünü yad hiss edirdi. Tanış olmayan insanlar, yad simalar və evindən, ailəsindən uzaq olmaq onu tənha hiss etdirirdi. Sinif otağında ətrafına boylandıqca, hər kəs bir-birinə tanış görünür, yalnız o, bu tablonun kənarında, kimsəsiz bir ləkə kimi dayanırdı. "Bəlkə hələ ilk gündür deyə belə hiss edirəm. Biraz vaxt keçsin, hamı ilə qaynayıb qarışacaq və mehriban olacam" deyə fikirləşirdi. Amma günlər keçdikcə nə simalar isindi, nə də səs-küylər içində ona ünvanlanan bir "salam" oldu; zamanla ümidləri də onun kimi susqunlaşmağa başladı. Niyə belə olurdu axı? 

Uşaqlıqdan onun ən böyük xəyalı idi universitet tələbəsi olmaq. Ancaq indi heç bu fikirdə deyildi. O, anlayırdı ki, bəzən xəyal etdiyimiz yerlər belə bizi xoşbəxt etməyə bilirmiş — çünki məsələ harada olduğumuzda deyil, kimlə olduğumuzdaymış. 

Zaman keçdikcə həmin sinifdə sadəcə 2 nəfərlə dostluq etməyə başlamışdı - Elgün və Dilarə. Onlarla keçirdiyi anlar bir az da olsa içindəki boşluğu azaldır, ona burada da aid ola biləcəyini xatırladırdı — amma bu bağlılıq da narın və ehtiyatlı idi, sanki bir anda yox ola bilərdi.

Vaxt keçdikcə o Elgünə daha bağlı olduğunu və bunun dostluqdan daha çoxu olacağını başa düşdü. Bu hisslərini Dilarəyə deməyi fikirləşdi. Ancaq susdu. O bilirdi ki, uşaq vaxtından hər nə istəyirdisə bir kəsə dedikdə istəyi əlindən alınırdı. Elə buna görə də o, bu məsələni Dilarəyə deməyə tərəddüd etdi. O, hisslərini içində böyütdükcə, Elgünlə keçirdiyi hər an həm onu sevindirir, həm də içində izaholunmaz bir qorxu oyadırdı — çünki bu dəfə də qırılmaqdan, bir daha toparlanmamaqdan qorxurdu. Dilarə onun Elgünə arabir baxışlarını tutmuş - "məncə əla yaraşırsız" - deyə zarafatyana sözlər də demişdi. Ancaq bunun həqiqi olduğunu bilmirdi. Həmin sözlər ürəyində bir ümid çırağı yandırmışdı, amma eyni zamanda Dilarənin gülüşünün arxasında gizlənən sirrlərin nə olduğunu anlamaq istəyirdi.

Bir bazar günü Elgün ilə birlikdə dərs hazırlamaq üçün onun evinə gedəcəkdi. Evin yerini dəqiq bilmirdi, yolda gördüyü yaşlı bir qadından soruşdu – Salam, xala, siz Elgünü tanıyırsız, onun evi hansıdır? 

"Sən Dilarəsən?" dedi ona. Dilarəni hardan tanıyırdı ki. Yox mən Dilarənin rəfiqəsiyəm, Elgünün evi hansıdır deyə bilərsiz zəhmət olmasa? Dedi. 

Qadın sakit səslə cavab verdi: "Bəli, Elgünün evi buradandır, köhnə məktəbin yaxınlığında, yaşıl qapılı sarı evdir. Yolunu azmamaq üçün sola dönəndə diqqətli ol, yol bir az dolaşıqdır."

"Yaxşı xala çox sağ olun" dedi. Yolu getdikcə beynində bir sual var idi. O qadın Dilarəni hardan tanıyırdı? Addımlarını sürətləndirib evə doğru yaxınlaşırdı, amma ağlında o sual dolaşırdı — Dilarə ilə qadın arasında gizli bir bağ, ya da bilinməyən bir sirr ola bilərdimi? Evə çatdı, qapını 3 dəfə ehmalca döydü. Elgün qapını açanda ona ilk sözü "Dilarə sənin evinə gəlmişdi?" oldu. 

Elgün bir anlıq donub qaldı, sonra dərin nəfəs alıb dedi: "Hə, gəldi... Amma bu, bizim aramızda danışılmayan çox şeylərin başlanğıcı oldu"

 "Niyə? Mənə niyə demədi onu? Sən çağırmışdın?" onu sual yağışına tutmuşdum. 

Elgün baxışlarını qaçıraraq cavab verdi: “Dilarə özü gəldi, mən çağırmamışdım... Amma hər şey o gündən sonra dəyişdi, sən bunu hiss edə bilərsən.” 

Nə? necə? noldu axı o gün? 

Elgün gözlərini yerə dikib yavaşca danışdı: “O gün Dilarə sənin haqqındakı hislərimdən danışdı... Mən isə hələ hazır deyildim, vəziyyət gərginləşdi və aramızda anlaşılmazlıqlar başladı.”

 Nə, mənim haqqımda? Axı bunu məndən niyə gizlədib?

Elgün üzünü qarışdırıb dedi: “Çünki mən öz hislərimi anlamırdım, qorxurdum ki, səninlə aramızdakı dostluq da pozular. Ona görə sənə deməkdən çəkinirdim.” 

Danışıb həll edə bilərik. Bəlkə daha yaxşı olar? 

Elgün yavaşca başını salladı: “Bəlkə də... Səmimi danışmaq hər şeyi aydınlaşdırar. Amma mənə vaxt ver, ürəyimi tam açmaq üçün hazır olmaq lazımdır.” 

“Yaxşı. Məncə bu gün dərs hazırlamaq üçün yaxşı bir gün deyil. Mən evə qayıdım.”

 Elgün gözlərində bir az ümid parıltısı ilə dedi: “Anlayıram, istirahət et. Sabah yenidən danışarıq, bəlkə o zaman hər şey daha aydın olar.” 

Sağollaşıb evə gəldi. Ancaq hələ də pazl parçaları kimi dağınıq idi. O gecə çox düşündü. Ancaq məntiqli bir cavab tapa bilmədi. Sükut içində keçən o gecədə, ürəyindəki suallar sanki daha da artdı; amma bilirdi ki, cavablar zamanla, və bəlkə də açıq ürəklə danışdıqca tapılar.

Ertəsi gün Dilarə dərsə gəlməmişdi. Dünənki sualları daha da artmışdı. Ancaq bu sualların cavabı kimdə idi? Dilarənin yoxluğu ürəyindəki boşluğu daha da dərinləşdirdi və onu bir qərara gətirdi — bu sirrləri, qəlbinin ağırlığını özündən başqa kimsəyə danışmadan tapmalıydı.

Elgün gəlib yanında oturdu. Dərs boyu asta səslə söhbət etdilər. Suallarının bir qisminə cavab tapmışdı. Ancaq Dilarə niyə ondan xəbərsiz hərəkət edirdi? Bu ki onun həyatı idi.

Elgün baxışlarını yerə dikərək, səmimi bir şəkildə dedi: “Dilarə öz qorxularıyla, sənə zərər vermək istəmədiyi üçün gizli addımlar atırdı. Onun hərəkətləri sənin üçün çətin olsa da, məqsədi sənin yaxşılığın idi.”

Günlər keçdikcə, aralarındakı anlaşılmazlıq dərinləşdi. Dilarənin sirr dolu davranışları Elgünün də əlindən çıxmağa başladı və o, tək qalaraq, özünü daha da tənha və boşluqda hiss etdi. Sonunda, içindəki ümidlər qırıldı, və o, heç vaxt əvvəlki kimi gülə bilməyəcək bir yerə çəkildi.

Dilarə hər gün aşiq olduğu oğlandan danışardı. Ancaq onun adını deməzdi. Adını soruşduqda "bilmirəm, sadəcə görmüşəm" deyirdi. Ancaq buna inana bilmirdi. Dilarənin gözlərində gizli bir kədər vardı, amma o, onun sözlərinin arxasında gizlənən həqiqəti heç vaxt tam aça bilmədi — sanki o, özünü də aldatmağa çalışırdı. Elgünlə onun təklikdə söhbət etmələrinə imkan vermirdi. Elgünə yaxın olmağa çalışır, onunla söhbət edir və dərs boyu gözünü ondan çəkmirdi. Bundan şübhələnməyə başlamışdı. Bu şübhələr ürəyində tikan kimi batırdı, amma arxasında gizlənən gerçəyi üzə çıxarmaqdan qorxurdu — çünki bəlkə də Dilarənin Elgünlə arasında düşündüyündən daha dərin bir bağ vardı.

Dərsdən sonra Elgünün evinə getmək qərarı aldı. Ancaq bunu heç kimə demədi. Qapının zəngini çaldıqda qapını Dilarə açdı. O an dünya dayanmışdı onun üçün. Dilarənin gözlərində qarışıq bir duyğu vardı — həm təəccüb, həm də gizli bir narahatlıq. O səssiz an, ürəyində uzun zamandır susan şübhələrin və qorxuların qığılcımını yandırdı. 

Sən burda nə edirsən? - təəccüblə soruşdu. 

Dilarə səsini titrədərək cavab verdi: “Mən... mən sadəcə Elgünə bir şey vermək üçün gəlmişdim. Amma sən... sən buradasan, nə üçün?” 

Qapını tam açaraq içəri girdi. Elgün "Dilarə, gözəlim kimdi gələn" dedikdə gözündən axan yaşlar yerə düşdü. Elgün təəccüblənmiş və bir anlıq susmuşdu, amma sonra səsini alçaltdı: “Biz bunu sənə deməliydik... Amma bilmirdik necə...”

O an qəlbində bütün qaranlıq, bütün gizli incikliklər bir anda parçalanıb dağıldı — amma bu parçalanışla birlikdə, tərk edilmişlik hissi daha da dərinləşdi. Axı o kimsəsiz idi. O, həyatı bu universitetdə tapacağına inanmışdı. Ancaq düşündüyünün tam əksi oldu. O an anladı ki, bəzən insan ən çox ehtiyac duyduğu yerdə belə tək qala bilər; universitet, dostlar, sevgi – hamısı yalnız bir xəyal olaraq qalır, ürəyində dərin bir yaraya çevrilir.

Günlərdən bir gün, o, boş koridorlarda addımlayarkən birdən dayanıb arxasına baxdı — arxasında isə heç kim yox idi. Qəlbindəki səssiz boşluq, heç kimin doldura bilməyəcəyi bir dərd kimi ağırlaşdı. O, anladı ki, bəzən ən böyük tənhaqlıq, insanların yanında olmaq deyil, öz ürəyində itməkdir. Həyatın səs-küyü arasında səssiz bir fırtına kimi qalmış, heç kimin anlamadığı bir hekayənin sonuna çatmışdı.

Bəlkə də tək həqiqət, tənha qalan ruhların öz-özünə yazdığı bu səssiz və kədərli musiqidir.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(04.06.2025)

İnci Məmmədzadə,  “Ədəbiyyat və İncəsənət” 

Ata xətti ilə ulu nənəsi - SSRİ Xalq artisti Mərziyyə Davudova, ulu babası - aktyor və Azərbaycanın ilk kinorejissorlarından biri, Azərbaycan SSR Xalq artisti Abbas Mirzə Şərifzadə, nənəsi - Azərbaycan SSR Xalq artisti Firəngiz Şərifovadır. Belə nəsil-nəcabəti olan bir şəxsin incəsənət sahəsində uğur qazanması əlbəttə ki, təsadüfi deyil.

Eldar Qasımov 4 iyun 1989-cu ildə Bakı şəhərində doğulub. 1995-2006-cı illərdə Bakı şəhəri, 160 saylı orta məktəbdə təhsil alıb. 2001-2005-ci illərdə 2 saylı musiqi məktəbinin fortepiano sinfində təhsil alıb və məktəbi fərqlənmə diplomu ilə bitirib. 2004-2008-ci illər tələbə mübadiləsi proqramı üzrə keçirilən müsabiqədə qalib gəlib. Almanca sərbəst danışa bilir və bir neçə ay Almaniyada yaşayıb. 2008-ci ildə alman vokal məktəbində aktyor ustalığı və səhnə nitqini öyrənib. 2006-2010-cu illərdə Bakı Slavyan Universitetinin tələbəsi olub. Beynəlxalq əlaqələr və regionşünaslıq fakültəsində təhsil alıb. Universiteti qırmızı diplomla bitirib, 2010-cu ildə isə BSU-nun beynəlxalq əlaqələr ixtisası üzrə magistratura pilləsinə qəbul olunub.

Və əlbəttə ki, Eldar Qasımov 2-11-ci ildə Avrovijn musiqi yarışmasının qalibi kimi tarixə düşüb.

Klipləri 

- Yad Adam

- Break Free 

- Qoy Getsin (Mashup) ft. Nigar Jamal

- Never Enough

- Bax Uçuram

- Sehrli Dünya ft. Ömər Bəbirli

- Aman-Aman

- 10 İl Sonra ft. Nigar Jamal

- As It Was ft. Mamagama

Filmoqrafiya

Qorxma, mən səninləyəm!

Oxşarabad

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(04.06.2025)

Nemət Tahir,  “Ədəbiyyat və İncəsənət” portalının Qarabağ təmsilçisi

24 yaşlı İsrailli alpinist Nadav Ben-Yahuda dünyanın ən hündür nöqtəsi olan Everestə çatmağa və fəth etməyə cəmi 300 metr qalmış bu arzusundan vaz keçib. Səbəb çox sadədir – O, yaralı türk alpinisti xilas etməyi seçib.

Xüsusən indi ölkəmizdə İsrailə münasibət birmənalı deyil. Fələstinlə müharibə səbəbindən xüsusən radikal islamçılar İsraili düşmən ölkə kimi qələmə verirlər, amma Azərbaycan dövləti üçün İsrail dost, müttəfiq ölkədir, gərək bunu yaddan çıxarmayaq. Və elə bu yerdə Şəhidlərimiz sırasında fəxarətlə yer almış Milli qəhrəman, yəhudi Albert Aqarunovu xatırlayaq.

Qayıdaq alpinist Ben-Yahudaya. O, Everestin fəthinə az qalmış baş verənləri belə təsvir edib:

Mən qalxarkən 2 cəsədlə rastlaşdım. Onlar yeni ölmüşdülər, çünki mənim qalxdığım kəndirin üzərində idilər. Onlar güclərinin tükəndiyini və ölmək üzrə olduqlarını anlasalar da geri çəkilməmiş, komaya düşərək donmuşdular. Məndən əvvəl qalxanlar sadəcə onların üzərindən keçmişdilər.

Biri isə hələ sağ idi. Mən onu görəndə tanıdım, bu, Aydın İrmaq idi. Biz hələ düşərgədə olarkən tanış olmuşduq. O huşsuz idi, nə əlcəyi vardı, nə də oksigeni qalmışdı. Dəbilqəsini çıxarmış və ölümü gözləyirdi. Digər alpinistlər onun yanından keçərək irəliyə getmişdilər, mən anladım ki, mən də irəliləsəm, o, mütləq həlak olacaq. Mən anlayırdım ki, onu xilas etmək üçün cəhd etməliyəm.

Aydınla birlikdə aşağı enməyə başladım, bu, düz 9 saat çəkdi. O, ağır olduğu üçün bu çox çətin idi. Arada qısa müddətlik özünə gəlirdi və yenə də huşunu itirirdi. Huşu özündə olanda ağrıdan zarıyırdı və bu zaman aşağı enmək daha da çətin olurdu. Asta olsa da, biz yavaş-yavaş enirdik, amma sonra mənim oksigen maskam sıradan çıxdı. Bir müddət sonra biz Malaziyadan olan və ölməkdə olan başqa bir alpinistlə rastlaşdıq. Məlum idi ki, biz bu halda davam edə bilməyəcəyik. Yuxarı dırmaşmağa davam edən alpinistlər vardı və mən onlara bağıraraq, oksigenlərini paylaşmağı tələb edirdim. Bəziləri oksigenlərini bölüşdü və bu, Aydının huşunun qayıtmasına yardım etdi.

Mənim qarşımda seçim vardı: Ya İsraildən olan ən gənc alpinist kimi tarixə düşə bilərdim, ya da ölməkdə olan alpinisti xilas etməliydim, mən ikinci variantı seçdim və bir insanın xilasına nail oldum.”

Düşünün, hər birimiz bunu bacarardıqmı?

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(04.06.2025)

İlahə Allahverdiyeva, “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün

Qərbi Azərbaycan – dağların kölgəsində, suların dərinliyində, torpağın sükutunda bir xalqın tarixini daş-daş, iz-iz yaşadan unudulmaz bir coğrafiyadır. Bu ərazilərdə hər daş danışır, hər çay söyləyir, hər ağac kökləri ilə bir tarix pıçıldayır. Səssizlik də danışır burada — çünki bu səssizlikdə bir xalqın köçürülmüş, amma heç vaxt qırılmamış nəfəsi yaşayır. Hər addımda, hər abidədə, sanki sükuta bürünmüş bir dua səslənir.

O duaların ilk nəğməsi Zəngəzurun zirvələrindən yüksəlir. Burdakı dağlar  təbiət möcüzəsi olmaqla yanaşı həm də dirənişin daş kitabəsidir. Bu yerlərdə Gülnəzər məscidi artıq görünməsə də, varlığı sanki torpağın dərinliyində nəfəs alır. Sıldırım qayalar hələ də sükut içində o köçün kədərini, o müqavimətin əzmini daşıyır. Daşlara hopmuş səslər, əsrlərin sükutunda xalqın həsrətini dilləndirir. Ələsgər mahalının bağrında isə Dəmirçilər kəndinin memarlıq inciləri – qoşa minarəli məscidi və qədim karvansarası – artıq yalnız xatirələrdə yaşayır.

 Bu səslər  bir axın kimi, İrəvana doğru enir. İrəvan qalası keçmişin sinəsinə çəkilmiş çapıq kimi hələ də ayaqdadır. Onun hər daşında bir döyüş, hər səssiz divarında bir hayqırtı yatır. Rəcəb Paşa məscidinin qalmış qalıqları isə duaların zamanla necə daşlaşdığını göstərir. Şəhər unudulmaq istənən bir yaddaşın mərkəzinə çevrilmiş – özü silinmiş, amma izləri hələ də qəlblərdə yaşayan bir məkandır. Səfəvilər dövrünün mədəniyyət izləri – hamamlar, mədrəsələr, xanəgahlar – bir-bir yoxa çıxdıqca, torpaq daha da ağırlaşır. İrəvanın Əmir Sədi məscidi, Abbas Mirzə karvansarası və Güllü mədrəsəsi artıq daşda deyil, xalqın yaddaşında yaşayır.

 Oradan yol bizi Göyçəyə aparır – elə bil İrəvanın kədəri bu suların əksində sükuta qərq olur. Göyçə gölü öz dərinliyində illərlə gizlədilən xatirələri də saxlayır. Gölün səssizliyi, ətrafındakı türbələrin daş susqunluğu ilə birləşərək görünməyən bir nəğməyə çevrilir. Hər dalğa bir xatirə, hər külək bir ad qoyur bu torpağa. Hacılı və Zod kəndlərindəki minarələr, Kərimli məscidinin əyilmiş qapıları indi sadəcə küləyin oxuduğu sətirlərdir. Daşkənd kəndinin iki minarəli məscidi və Qurudərə kəndinin mədrəsəsi bir zamanlar bu torpağın maarif çırağı olmuşdu.

 O nəğməni dağlardan çırpınaraq Dərələyəz qarşılayır. Dərələyəz qalası fırtınalara sinə gərmiş bir əzəmət simvoludur. Bu torpaq danışmasa da, Təpəgöz məscidinin izləri bu danışılmaz sükutu tamamlayır. Burada izləri silinməyə çalışılan hər məscid, hər qala bir xalqın zamanla daşlara köçmüş özünüdərkidir. Dərələyəzin yolları bizi Basarkeçərə doğru aparır – orada türbələrin baş daşları, xalqın boynubükük, amma yenilməz yaddaşına çevrilir. Ərdəşəvi, Qarakilsə və Dəvəgözə kəndlərindəki abidələr – həm keçmisin  bir parçası, həm də ümidin sükutda gizlənmiş sədasıdır.

 Basarkeçərin səssiz dağlarından Şörəyelin sərt torpaqlarına keçid elə bil tarixdə bir səhifənin çevrilməsidir. Şörəyel türbələri, dağların qoynunda uyuyan, amma xalqın ruhunda daim oyanıq qalan bir tarixin izləridir. Bu diyarda zaman dayanıb sanki, amma daşların hər biri saat kimi çalışır – keçmişi indi ilə bağlayır, indini isə  gələcəklə. Həmzəli və Köhnə Əskəran kimi kəndlərdə ucalan minarələr sanki göylə torpaq arasında bir körpüdür. Digər yandan, Gərnis və Sarıqaya kəndlərinin qəbiristanlıqları əcdad nəfəsinin torpağa köçdüyü yerdir.

 Bu yaddaş körpüsünün davamı kimi Tavusun ucalığı görünür – o zirvələr sanki Şörəyelin dağ ruhuna cavab verir. Tavus qalası bir xalqın içindən boy atan qürur kimi yüksəlir. Tavus məscidi, sükutun içində səslənən son dua kimi, torpağın sinəsində gizlənmiş əzmin simvoluna çevrilmişdir. Bu yüksəkliklər azadlıq eşqi ilə nəfəs alır, abidələr müqavimətin simvoluna dönür. Aşağı Şorca kəndindəki qədim karvansara qalıqları bir zamanlar bu torpağın qapısını dünyaya açan yolların izidir.

 O yolların səsi bizi Ağbabaya aparır – türbələr, məscidlər bu xalqın daşlaşmış dualarıdır. Ağbabanın çiçəkləri baş əyir, amma kökləri hələ də dərində, hələ də diridir. Hər addım, hər nəfəs bir səsə çevrilir – və bu səs, itirilmiş deyil, qayıtmaqda olan bir yurdun xəbərini verir. Saral kəndinin üzərindəki qalanın qalıqları ucaldıqca, yaddaş da dirçəlir. Qarakəndin İmamzadə türbəsi isə islam izlərini daşımaqla bərabər həm də mənəvi bir çağırışdır.

 Və biz bu səfəri davam etdikcə, addımlarımız bizi Alagözün ətəklərinə aparır – orada, yaylaq xatirələri ilə dolu çəmənliklərdə unudulmuş nəğmələr torpaqla pıçıldaşır. Əzəl boyu orada yasəmən kimi açan türk nişanələri, hər rəmz, hər iz ilə dirçəlməyə səsləyir. Hər səhər yeli, hər axşam dumanı bu yaddaşı yenidən alovlandırır. Alagözün Aşağı Şorca kəndindəki qəbiristanlıq isə adını daşıyan əbədiyyətin sükutunda yaşamağa davam edir.

 Bu sükuta yavaş-yavaş Ayrım torpaqları da qoşulur – hər daşında bir ata ocağı, hər izində bir unudulmuş nəsil yatır. Ayrım qalası təkcə keçmişin izlərini deyil, həm də gələcəyin addımlarını gözləyir. Onun torpağına hopmuş dualar, göyə yüksələn ümidlərə dönüşür. Nərimanlı kəndindəki qədim mədrəsə izləri elm və mənəviyyatın zamanla daşlaşmış sədasına çevrilir.

  Ayrımdan qopan xatirələr, sanki Abaranın sərt qayalarına yön alır – burada, dağ kəndlərinin sükutu altında gizlənmiş qəbiristanlıqlar, unudulmuş mədrəsələr zamanın pərdəsini kənara çəkərək bir xalqın öyrənilməmiş tarixini nəğmələndirir. Hər abidə qayıdışa yazılmış bir məktub, hər daş başa çəkilmiş bir çadırdır.

  Bu nəğmənin ahəngi ilə Qəmərli düzləri açılır göz önündə – bir zamanlar ticarətin, sənətin, söhbətin nəfəs aldığı bu geniş düzənlik indi sükutun toxunduğu naxışlarla örtülüdür. Amma o naxışlar yerə yox, göyə yazılır – ucalıqda yaşamağa davam edən bir xalqın mirası kimi. Qəmərlidəki Dədə Qorqud məscidinin dağıdılmış izləri, min illərin yaddaşına çevrilərək dirənişin əbədiliyini pıçıldayır.

 Bu sətirlər boyu sükutla danışan daha necə bölgə, neçə iz var- Amasyanın qaya qoynunda sıxılmış türbələri, Dərəçiçəyin unutmaq istənilən kitabələri, Zəngibasarın  səssiz minarələri, Vedibasarın daşlaşmış Mədrəsələri - hamısı bir xalqın ölməyən harayını daşıyır. Zəngibasarın Gulabat kəndindəki karvansara izləri, Vedi qalası və Qarabala kəndinin məscidi də eyni çırpıntının izlərini torpağa həkk edir.

  Çünki Qərbi Azərbaycan sükutun içində səslənən tarixdir; daşın altında qalan, amma qəlblərdə ucalan bir haraydır. Onun sükutu danışır, dağı ağlayır, daşı dua edir. Bu torpaqlar heç vaxt ölməyib – sadəcə qəlblərdə yerini dəyişib. Və bir gün, dağların yenidən səsləndiyi, türbələrin işıqlanıb məscidlərin azanla titrədiyi gün gələcək. O zaman tarix sükutdan oyanacaq… və Qərbi Azərbaycan yenidən danışacaq.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(04.06.2025)

İnci Məmmədzadə,  “Ədəbiyyat və İncəsənət” 

Adlar taleləri həll edir. Adını Solmaz qoydular. O, çiçəkləri çox sevirdi. Solmayan çiçək kimi qaldı yaddaşlarda.

Bu gün Azərbaycan Gənc Tamaşaçılar Teatrının aktrisası Solmaz Qurbanovanın anım günüdür. O,1939-cu ildə Bakıda anadan olub. Sənətə 1955-ci ildən Azərbaycan Gənc Tamaşaçılar Teatrından fəaliyyətə başlayıb. Yeniyetmə oğlan rollarında çıxış etmiş S. Qurbanova teatrın səhnəsində əvəzolunmaz ifası ilə yaddaqalan obrazlar yaradıb.

O, Qavroş (V. Hüqonun "Səfillər" romanı əsasında), Antonio ("Puerto Sorido alovları", M. Minçkovski), Rəcəb ("Anacan", Y. Əzimzadə), Petya ("İnqilab naminə", M. Şatrov), Kamal ("Sehrli yaylıq", K. Həsənov), Cülyetta, Culiya ("Romeo və Cülyetta", "İki veronalı", U. Şekspir) rolları ilə tanınır.

Kraliça ("İki ağanın bir nökəri", K. Qoldoni), Cemma ("Ovod", E. Voyniç), Flavio ("Sükut divarı", P. Missini), Yaqut ("Məlikməmməd", Ə. Abbasov), Paşa xala ("Unutmayın", Y. Əzimzadə), Dilarə ("Ötən ilin son gecəsi", Anar), Şəcərət ("Əlvida, Hindistan", Q. Rəsulov), Afərid ("Söhrab və Rüstəm", İ. Coşğun), Bibi ("Bala bəla sözündəndir" Əli Əmirli), Qəmər banu ("Mahmud və Məryəm", Elçin) və s. rolları bu gün yaddaşlardadır.

Azərbaycan Respublikasının xalq artisti Solmaz Qurbanova 4 iyun 2013-cü ildə Bakıda vəfat edib.

Allah rəhmət eləsin!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(04.06.2025)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalında Uşaq saatı davam edir. Bu gün sizlərə Klassik uşaq ədəbiyyatından seçmələr sırasından Məmməd Rahimin “Ana və budaq” şeiri təqdim ediləcək.

Ananın qucağında ağlayırdı uşağı,

 O, sakit olsun deyə, qırdı güllü budağı.

 Gözünün qabağında oynatdı, körpə güldü.

Ananın ürəyinə sevinc, fərəh süzüldü...

O duymadı, körpədir, canı var budağın da,

 Sındıranda budağı ağaclar qan-yaş tökər.

 Ananın fikri-zikri qaldı öz uşağında,

Balasından çəkmədi bircə an olsun nəzər.

Fəqət hiss etmədi ki, ağac həzin ağlayır,

Məhv olan körpəsinə gizli matəm saxlayır.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(04.06.2024)

İnci Məmmədzadə,  “Ədəbiyyat və İncəsənət” 

Bu gün ünlü türk müğənnisi Cem Belevinin doğum günüdür. O, 4 iyun 1987 ci ildə İzmirdə dünyaya göz açmışdır. Anası rəssam, atası isə pianoçudur. Brunel Universitetində beynəlxalq biznes üzrə təhsil almışdır.

2013-cü ildə “Bilmezsin” adlı debüt albomunu buraxmışdır. "Günaydın Sevgilim" (Günaydın mənim sevgilim) albomun aparıcı mahnısı və ilk klipi olmuşdur. Albom çox diqqət çəkməsə də, mahnı türk musiqisinin icraçı direktoru Samsun Dəmirdən təsirlənmişdir. Mahnı daha sonra Enbe Orkestrası & Behzat Gerçekerin albomunda yenidən aranjiman edilmişdir. 2014-cü ildə "Kim Ne Derse Desin" filmi üçün Ayşe ilə duet oxumuşdur.

Mahnı Türkiyə'də çox uğurlu olmuşdur və ən yaxşı debüt kateqoriyasında 2014 Türkiyə Musiqi Mükafatlarına namizəd olmuşdur. 2015-ci ildə o, daha əvvəl Zeki Müren və Muazzez Ersoyun oxuduğu Suat Sayının cover mahnısı olan "Sevemez Kimse Seni" adlı ikinci sinqlını çıxarmışdır. Klip 25 may 2015-ci ildə Hasan Kuyucunun rejissorluğu ilə işıq üzü görmüşdüd. Video Santorinidə çəkilmişdir.

2015-ci ildə FOX-da yayımlanan "İnadına Aşk" serialında rol almağa başlamışdır.

Studiya Albomları

Gönül Yarası 

Kolay Değil

Aşkın Kanunu 

Zır Deli

Dönme Dolap

İki Kelime

Aramızda

Bilmezsin 

Bundan Sonra

Cemiyet Gazinosu

Yaz 35 °C 

Sinqlları

"Kim Ne Derse Desin" — Ayshe ft. Cem Belevi

"Sevemez Kimse Seni"

"Sor"

"Hayat Belirtisi" 

"Alışamıyorum"

"Aç Kollarını" 

"Dumanlı Sevda"

"Yedi Düvel"

"Mışıl Mışıl" 

TV serialı

1997 — Sıdıka — Harun

1999 — Dış Kapının Mandalları — Yiğit

2003–2005 — Yedi Numara — Volkan

2005 — Yarım Elma — İsmail

2006–2008 — İki Aile — Hakan

2010–2011 — Türk Malı — Ömer

2015–2016 — İnadına Aşk — Deniz

2016 — Rengarenk — Pars

2017 — Kalk Gidelim — Sinan

2021 — Menajerimi Ara — Cem

2022 — Aşk Mantık İntikam — Efe

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(04.06.2025)

Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Yəqin ki, aranızda xalq artisti Eyyub Yaqubovun ifasında məşhurlaşan "Əlvida, Cəmilə!" mahnısını eşitməyən adam çətin tapılar. Bax, bu dəfə sizə həmin mahnının sözlərinin müəllifi Rəsmiyyə Sabir haqqında danışmaq istəyirəm.

Rəsmiyyə xanım 1973-cü il sentyabrın 28-də Masallı rayonunun Ərkivan kəndində anadan olub. 1990-cı ildə orada orta təhsilini bitirərək Bakıya gəlib. Beş il indiki Azərbaycan Memarlıq və İnşaat Universitetində ali təhsilə yiyələnib. Oranı "Tikintinin iqtisadiyyatı və idarə edilməsi" ixtisası üzrə iqtisadçı-mühəndis kimi başa vurub. 1999-cu ildə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının İqtisadiyyat İnstitutunda kiçik elmi işçi kimi əmək fəaliyyətinə başlayıb. 2008-ci ildən həmin institutda Elmi katib vəzifəsində çalışır. İqtisad elmləri doktorudur...

Deyir ki:- “Mənim şeirlərimə xeyli məşhur mahnılar bəstələnib: "Qələmin gözündən indi yaş gəlir", "Bağışlama bizi Vətən". "Sözümün üstündə durmuşam, Allah". Hələ mahnıları qoyuram bir kənara. Sadalasam çoxdur. Sosial şəbəkələrdə müxtəlif adamlar tərəfindən şeirlərimin tez-tez paylaşıldığının da şahidi oluram. Mənə çox qəribə gəlir, bəzən heç özüm bəyənmədiyim şeirləri daha çox bəyənirlər...”

Azərbaycanda və xaricdə rus, ingilis, türk dillərində çap olunmuş 110 elmi əsərin, 1 fərdi monaqrafiyanın, eləcə də 1 dərslik kitabının müəllifi, o cümlədən 6 müştərək monoqrafiyanın həmmüəllifidir. 

“Əlvida, Cəmilə” mahnısının sözlərini isə sifarişlə yazdığını dilə gətirir…

“Bu şeir bir oğlanın Cəmilə adlı bir qıza olan sevgisidir. Sifariş alıb yazmışam. Onun hisslərini özümdə ani olaraq təsəvvür edib, ayrılığı necə təsvir etmək olarsa, o cür də qələmə almışam. Mənim şeirlərim içərisində nə qədər özümə aid olmayan, başqalarının hekayətini əks etdirən şeirlərim, mahnı mətnlərim var. Mənim bir mahnı mətnim var ki, musiqisini Nadir Əzimov yazıb. Çox gözəl mahnı mətni idi, Rübabə Qarabağlı oxuyurdu. Sonradan o xanım deyəsən burdan köçüb getdi, məncə Türkiyədə yaşyır. Sənətdən də uzaqlaşıb. Sonrakı taleyin bilmirəm. Hətta ona klip də çəkdirib. “Get, mənim ömrümdən, birdəfəlik get”- bir evli oğlanla, subay qızın hekayətini anladırdı. Mənə bir xanım danışmışdı, çox duyğulanmışdım. Ona söz vermişdim ki, sənin sevgi hekayətini bir mahnıya döndərəcəm. Yazdım, Nadir müəllim bəyəndi və mahnı bəstələdi. Rübabə Qarabağlı da ona klip çəkdirib. Onu dinləyənlər elə bilirlər ki, mənim taleyimdir. Əsla, o mənim taleyim deyil.”- söyləyir.

 2000-ci ildə Türkiyədə keçirilən I Beynəlxalq Füzuli şeir yarışmasının mükafatçısıdır. Yüzdən çox şeirinə mahnı bəstələnib. 2002-ci ildə onun sözlərinə yazılmış mahnılardan ibarət "Səni aradım" adlı audio albom işıq üzü görüb. 2003-cü ilin "Fəxri Gənc"i adını qazanıb. "Həbs olunmuş sükut", "Rəngsiz göz yaşları", "Sonun başlanğıcı", İraqda nəşr edilən "Kölgəsiz dar ağacları", Türkiyədə işıq üzü görən “Unutdun məni”, "Sahilsiz adam” adlı şeir kitablarının müəllifidir. Azərbaycanı müxtəlif beynəlxalq tədbirlərdə təmsil edib. Türk, rus və ingilis dillərindən tərcümələrin müəllifidir. Şeirləri özbək və Türkiyə türkçələrinə, rus, ingilis, bolqar dillərinə tərcümə olunub. 2014-cü ildə ədəbi nailiyyətlərinə görə Qırğızıstan Respublikasının “Coomert Bekenbaev” adına medala və “Altın diplom”a layiq görülüb. 2015-ci ildə Özbəkistanda yayılan “Kitab dünyası” qəzeti tərəfindən Azərbaycan-Özbəkistan ədəbi əlaqələrinin yaxşılaşdırılmasındakı xidmətlərinə görə Fəxri Diplomla və zaman-zaman müxtəlif fəxri fərmanlarla, o cümlədən təşəkkürnamə ilə təltif olunub. Azərbaycan Respublikası Prezidenti Təqaüd Fondunun təqaüdçüsü olub. Bir sözlə, uğurları çoxdur, hamısını sadalasam xeyli vaxt aparar...

Deyir ki:- “Mən kitablarıma heç vaxt maddi vəsait xərcləmirəm, xaricdə çap olunan kitablarım isə mükafatlar çərçivəsində işıq üzü görüb. Amma bu gün çoxu özü nəşriyyata vəsait ödəyir ki, mənim kitabımı dərc elə. Sözlərimə, yaradıcılığıma dəyər verənlər sağ olsunlar, mənim kitablarımı pulsuz çap edirlər. Satıb nəsə qazanırlarsa, onların işidir, mən maraqlanmıram.

Cəmiyyətdə qonorar olmalıdır. Mən Türkiyədə keçirilən şeir festivalından qonorar almışdım. Qardaş ölkədəki ənənə burada da olmalıdır. 

Kimsə kitablarını az-çox satır, o da tanışlıqla olur. Kimin çox tanışı varsa, onun da çox kitabı satılır. Bizim ən çox tanınan gənc yazarlarımızdan biri Kəramət Böyükçöldür. Mən həmişə görürəm ki, parklarda kitablarını özü satır. Bazar iqtisadiyyatı ilə çalışan sistemdə bu olmamalıdır. İqtisadçı olduğumdan bilirəm. Nəşriyyat o işləri öhdəsinə götürməli, icra etməlidir. Yazar daha böyük işlərlə məşğul olmalıdır. Fundamental işdən ötrü xırda-para işlərlə məşğul olmalı deyilsən. Azərbaycanda biz bunu görmürük. Nə zaman formalaşacaq, onu da konkret deyə bilmərəm...”

...Sakit təbiətli xanımdır, mübahisə etməkdən xoşu gəlmir. Məntiqlə hərəkət etməyi xoşlayır. Əzmkardır, məqsədinə çatana qədər çalışmağa davam edir və qələbə qazanmasa dayanmır. Daxil olduğu mühiti təfərrüatı ilə araşdırıb insanlar haqqında özündə təəssürat yaradır. Onun zehnində gözəl bir tarazlıq var. Nəyin doğru, nəyin yanlış olduğunu yaxşı bilir və ona uyğun hərəkət edir. Məzmunlu adamdır, hər yerdə bu xüsusiyyətini qoruyub saxlamağı bacarır. Verdiyi hər bir qərarda israrlıdır. Xoş və enerjili rəftarı ilə seçilir və ətrafdakı insanların diqqətini çəkir. Bu da onu cazibədar və cəlbedici göstərir. Mübahisə etməyi xoşlamasa da, mübarizədən- öz hüquqlarını müdafiə etməkdən çəkinmir. Olduqca harmonik xasiyyətə malikdir...

Düşünürəm ki, bu söhbətimlə sizə alim, şair Rəsmiyyə Sabir haqqında az da olsa məlumat çatdıra bildim. Ona yeni-yeni yaradıcılıq uğurları, elmi nailiyyətlər arzulayırıq...

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(04.06.2025)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı PORTAL AKADEMİYASInda növbəti, üçüncü abituriyent kurslarına davam edir. Həyatda necə uğur qazanmalı, hədəfi necə seçməli, hədəfə doğru necə irəliləməli, necə lider olmalı – bu sayaq suallar hər birinizi düşündürür, bilirik. Onlara PORTAL AKADEMİYASI məşğələlərinə qatılmaqla çavab tapacaqsınız.

Rubrikanı millət vəkili, motivasiya spikeri, yazıçı Əlibala Məhərrəmzadə aparır.   

Arzuları necə həyata keçirməyin Barbara Şer təlimatı

Əlbəttə, biz hamımız müvəffəqiyyətli adam olmağa cəhd edirik, amma çox vaxt bunun üçün nə edəcəyimizi bilmirik. Tanınmış motivasiya spikeri Barbara Şerin  Enn Qotliblə birgə yazdığı «Arzulamaq ziyanlı deyil» adlı təlimi ilə tanışlıqdan hədsiz məmnun olmuşam. Belə ki, xanım Barbara arzuları həyata keçirmək metodikasını açıqlayır. Özü də o, «arzulara inan, onlar mütləq həyata keçəcək» kimi banal məsləhət vermir, «sabahkı gündən hər şeyi yenidən başla» kimi taftalogiyaya müraciət etmir. O, həyat tərzinizi dəyişmədən hər gün məqsədə, uğura doğru bir kiçik addım atmağın yolunu göstərir. Çox maraqlıdır, deyilmi?

«Arzulamaq ziyanlı deyil» - bəzən biz bu frazanı kinayə ilə, ironiya ilə işlədirik. Amma Barbara Şer isbat edir ki, arzulamaq heç də ziyan deyil, əksinə, olduqca faydalıdır. Ən əsası – düzgün arzulamaq lazımdır,  bəxtəvərlikdən göylərdə üçmaq, dünyaya sahib olmaq, xoşbəxtlik istəmək kimi mücərrəd arzulardan qopmaq, konkret olaraq nə istədiyini bilmək lazımdır.

Möcüzəyə ümid bağlamamaq, arzulara addımbaaddım çatmağın planını tutmaq lazımdır. Nizam-intizamla, şansları düzgün dəyərləndirməklə, köməyə ehtiyac olanda utanmadan kömək istəməklə siz arzunuza çatacaqsınız.

Barbara Şer arzuya çatılmasını ağır, monoton bir iş hesab edir, hamıya da arzulara məhz bu prizmadan baxmağı tövsiyə edir.

İş ondadır ki, müəllifin özünün də həyatında çox ağır dönəmlər olub. Dul qalan qadın iki övladını böyütmək üçün bir neçə il ərzində ofisiant işləyib. Hədsiz ehtiyac çəkiblər. Öz rastına çıxan çətinliklər, öz acı həyat hekayəsi onu motivasiya kitabları yazmağa vadar edib. İlk belə kitabı xanım qırx yaşında yazıb. Bu gün, 37 ildən sonra onun hesabında artıq yeddi bestsellər vardır və o, dünyanın ən yaxşı motivasiya spikerlərindən biridir.

Tam adı «Arzulamaq ziyanlı deyil. Doğrudan da, istədiyin şeyi necə əldə etməli» olan kitabın məğzi budur: «Arzuların həyata keçməsi üçün özünühipnozla məşğul olmaq, ekstrasens – falçı yanına getmək lazım deyil. Lazım olan arzuya çatmaq məsələsinin praktiki  metodikasını işləyib hazırlamaq, planlaşdıra bilmək bacarığı, özünü yeniliklərə hazırlamaq xüsusiyyəti, lazımi material və informasiyalara yol tapmaq, yeni kontaktlar qazanmaqdır».

Barbara Şerin kitabında çox dəyərli bir hissə var: həyatdan nə istədiyinizi bilmək, özünüzə yaxın olan emosional obrazı tapmaq, öz arzularınızı daha yaxşı ifadə etmək üçün 5 sadə çalışma.

Çalışmalarla növbəti gündən etibarən tanış olacaqsınız.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(03.06.2025)