Sərtyel, “Ədəbiyyat və incəsənət”

1.

-Başa düşmürəm, sən bir gün ərzində bu qədər axmaqlıqları necə etmisən?

-Mən yuxudan çox erkən dururam. 

2.

Koroğlu Keçəl Həmzəyə həm də ona görə nifrət edirdi ki, vayfayına hansı parolu qoyurdusa qoysun, Keçəl Həmzə patolu qırıb rahat-rahat onun internetini israf edirdi.

3.

Qərb etiketləri ilə silahlanaraq Avropada tibbi təhsil alıb Bakıya dönən doktor Balametov dünyasını dəyişmiş pasientə “öldü”, “vəfat etdi” kimi sözləri etikadankənar hesab edərək yazmır, yazır ki, “məlum səbəblər üzündən daha müalicəsinə ehtiyac qalmadı”.

4.

RUS LƏTİFƏSİ

Ryazan çilingərləri yerli hakimiyyət əleyhinə hamılıqla etiraz aksiyasına başlayıblar.

Onlar arağı daha “zakuska”sız içirlər. 

5.

Balaca Səbuhi işdə olan anasına mesaj yazır:

-Ana, büsqalter sözündə ü olmalıdır, yoxsa u.

Anası cəld heyrət içində ona zəng vurur:

-Bu söz hardan sənin ağlına gəlib?

-Ana, dərsdə hər kəs anasının iş yerini yazmalıydı. Mən də büsqalter yazdım. Amma bilmirəm, ü düzdür, ya u.

Anası başını bulayır:

-Oğlum, mən büsqalter yox, buxalter işləyirəm.

6.

Optimist adam cibinin pulla dolmayacağını bilib də ciblərini çox kiçik tikdirir.

7.

Qoyun sürüsündə nə qədər seçki keçirirsənsə keçir, yenə də seçkini böyük fərqlə çoban qazanacaq.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(07.06.2024)

Kənan Məmmədli, “Ədəbiyyat və incəsənət”

İşğaldan azad edilmiş rayonlarımız - xüsusən Ağdam və Füzuli bütün dünya xalqlarına dəfələrlə nümayiş etdirilməli, sivilizasiya epoxasında hələ də barbarlıq edən mənfur düşmənimizin iç üzü açılmalıdır. Bütün tikililərin, o cümlədən mədəniyyət abidələrinin məhv edilməsi bəşəri cinayətdir, buna başqa ad qoymaq mümkünsüzdür. 

Azərbaycan Respublikası ərazisində dövlət mühafizəsinə götürülmüş daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin əhəmiyyət (dünya, ölkə və yerli) dərəcələrinə görə bölgüsü Nazirlər Kabinetinin 2001-ci il 2 avqust tarixli Qərarı ilə təsdiq edilib. Həmin qərarla o vaxt işğal altında olan ərazilər üzrə 705 tarix və mədəniyyət abidəsi dövlət qeydiyyatına alınmışdı.

2020-ci ildə işğaldan azad edilmiş, eləcə də 2023-cü ildə antiterror tədbirlərindən sonra nəzarətə götürülmüş ərazilərdə Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən tarix və mədəniyyət abidələrinin inventarlaşdırılması aparılıb. Prezidentin 2020-ci il 29 oktyabr tarixli Fərmanının müvafiq bəndinə uyğun olaraq, görülən işlər nəticəsində 196-sı Şuşa şəhərində olmaqla ümumilikdə 542 abidənin, eləcə də 368 tarixi, memarlıq və arxeoloji əlamət kəsb edən obyektin inventarlaşdırılması həyata keçirilib.

Amma bu işlər bütün abidələrə şamil edilməyib. Əlbəttə ki, dərhal sual yaranır. Görəsən niyə? 

Mədəniyyət Nazirliyi yanında Mədəni İrsin Qorunması, İnkişafı və Bərpası üzrə Dövlət Xidmətinin rəisi Səbinə Hacıyevanın bildirdiyinə görə, inventarlaşdırılma işlərinin aparılması mümkün olmayan abidələrin sayı 163-dür. Əlbəttə ki bu, ümumi saya baxmış (705) böyük rəqəmdir. 

Səbəb olaraq isə nazirlik rəsmisi bildirib:

“Həmin abidələrin əksəriyyəti təhlükəsizlik baxımından riskli, yaşayış məntəqələrindən kənar, yüksək dağlıq və meşəlik ərazilərdə yerləşir. Həmçinin arxeoloji abidələrin yerlərinin müəyyənləşdirilməsi üçün yetərli məlumatların olmaması, eləcə də işğaldan əvvəlki dövrlərə aid siyahılarda abidələrin ünvanlarının dəqiq göstərilməməsi inventarlaşdırılma işlərində çətinlik törədir”. 

İndi isə məsələnin digər tərəfinə diqqət edək. 

2020-ci və 2023-cü illərdə Dövlət Xidməti tərəfindən həyata keçirilən inventarlaşdırma işlərinin nəticələrinə əsasən, ilkin mərhələdə 300-dən çox tarix və mədəniyyət abidəsinin vəziyyətinin təhlili nəticəsində məlum olub ki, dövlət qeydiyyatında olan 51 abidə tamamilə dağılıb, 120-dən çox abidə isə qismən dağılıb və ya qəzalı vəziyyətdədir. Bu statistik rəqəmlər ilkin nəticələrdir və müvafiq işlər davam etdirilir.

Və ümidvarıq ki, bütün əhəmiyyətli abidələrimiz tezliklə qayğı ilə əhatələnəcəklər.

Şəkildə: Ağdam - vəhşi qəbilələr yağmalayandan sonra

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(07.06.2024)

Ölkəmizdə Kino ssenarilərini dərc edən bir mətbu orqan, dərgi yoxdur. Ümumən, son illərdə heç dramaturji kitablar da nəşr edilmir. Kinoşünaslıq, kinotənqid sahələri də öz qürub dövrünü yaşayır. Bu da kinomuzun inkişaf strategiyasının ziddinədir.

Hazırda həm Mədəniyyət Nazirliyinin, həm də Kino Agentliyinin reallaşdırmaq istədikləri geniş fəaliyyət spektrində bu nöqsanların aradan götürülməsi də aparıcı rol oynayır.

Bu günlərdə “Elm və təhsil” nəşriyyatı tərəfindən tanınmış kinodramaturq, yazıçı, Azərbaycan Kini Agentliyinin direktoru Orxan Fikrətoğlunun “Kinocizgilər” adlı kitabı işıq üzü gördü.  Kitabda həm tammetrajlı, həm qısametrajlı bədii və sənədli film ssenariləri, ekran həlli üçün uyğunlaşdırılmış qısa hekayələr və novellalar yer alıb.

Oxucularımızın “Kinocizgilər” kitabındakı yazılarla tanışlığı davam edir. Xüsusən, kino sahəsi ilə maraqlananlar üçün, gənc ssenaristlər və rejissorlar üçün düşünürük ki, bu dərclər faydalıdır.

İTKİ

2.

Səhnə 17. İnt. Gün

Binanın içi… Dəhlizlər dükanlarla doludur… İnsanlar var-gəl edir. İki nəfər pilləkənlərlə ən sonuncu mərtəbəyə qalxırlar.

Sahə müvəkkili:

– Belə də şey olar?!. Özün fotoqraf olasan, amma bircə dənə də şəklin olmasın…

Əməkdaş:

– Nə bilim, vallah…

Hər ikisi sonuncu mərtəbənin dəhlizində yerləşən fotostudiyanın qarşısına çatırlar. Ətrafda elə də çox adam yoxdur.

Səhnə 18. İnt. Gün

Binanın içi… Fotostudiya. Fotostudiyanın sahibi alçaqboy, orta yaşlı kişi dəhlizdə onlara yaxınlaşır. Salamlaşırlar. O, qapını acır və onlar içəri daxil olurlar.

Studiyanın sahibi:

– Hələ də tapılmayıb… Buralara da gəlməyib…

Sahə müvəkkili:

– Bir dəyişiklik var idi onda? Axır vaxtlar…

Studiyanın sahibi:

– O, həmişə eyni idi… Hər şeyini uduzmuş bir adam… Sakit biridi…

Başqa fotoqraflar olur, iş tutur, toya-nişana gedir. Çalışır daha çox qazansın. Amma uduzmuş toya-zada getmirdi…

Səhnə 19. İnt. Gün

Studiyanın içi. Fotorobot çəkməyə davam etmək üçün əməkdaş yenə qoltuğundakı qovluqdan vərəqləri çıxarır… O, studiyanın sahibinə tərəf baxaraq ona deyir.

Əməkdaş:

– Evində onun bircə dənə də olsun şəklini tapa bilmədik… Yəqin, sizdə də yoxdur… Onu təsvir edin zəhmət olmasa…

Studiyanın sahibi:

– Vallah, nə deyim. Qarasaç, arıq... çəlimsiz bir adam... Elə də yaddaqalan adam deyil. Yəni üzündə, formasında qeyri-adi heç nə yoxdur. İri gözləri yadımdadır... Hə, iri gözləri var!

Əməkdaş keçən dəfə çəkdiyi şəklə bir də baxır... Bu gün fərqli heç nə eşitməyəcəyini anlayır... Başını yelləyərək kağızları toplayır və qovluğa yerləşdirir.

Səhnə 20. İnt. Gün

Fotostudiya. Sahə müvəkkili üzünü studiyanın sahibinə çevirərək deyir.

Sahə müvəkkili:

– Onun iş otağına baxa bilərik?

Səhnə 21. Gecə. İnt.

Qaranlıq hücrə... Səfərin müxtəlif illərdə çəkdiyi şəkillər. Səfər özünün son çəkdiyi şəkillərə baxır... Kadrlardan bəlli olur ki, o, peşəkar fotoqrafdır. Səfər yeni şəkilləri aşkarlayıb hücrədən çıxır.

Qapıda onu qadın qarşılayır.

Qadın:

– Tapmadın?

Səfər:

– Orda da yoxdur...

Qadın Səfərin əlindən tutur... Onlar yataq otağına gedirlər. Qadın işıqları söndürür.

Səhnə 22. Ext. Axşam

1-ci adam əlində zərlər olarkən birdən tilovun tərpəndiyini görür. Dərhal zərləri yerinə qoyaraq tilova tərəf gedir və onu çəkməyə başlayır. Elə də böyük olmayan bu balığı qarmaqdan çıxarıb içi su ilə dolu vedrənin içinə atır. Daha sonra tilovu hazırlayıb bir də suya atır.

Səhnə 23. Ext. Axşam

1-ci adam masaya yaxınlaşır və oturacaqda əyləşir. Əllərini bir əsgiyə silir. Zərləri götürüb oyununu oynayır...

Səhnə 24. İnt. Gün

Polis məntəqəsi. Səfər və qadın qaranlıq dəhlizdə yeriyirlər. O, dəhlizi keçib otağa daxil olur. Səfər bu tərəfi görünməyən şüşədən qarşıdakı otağa baxır. Otaq boşdur. Elə həmin an otağın qapısı açılır. Polisin müşayiəti ilə şübhəli şəxs içəri daxil olur. Səfər şübhəli şəxsə baxır... Səfərin arxasından üzü görünməyən adamın səsi eşidilir.

Naməlum səs:

– Odur?

Araya sükut çökür... Hər ikisi etiraz əlaməti olaraq başını yelləyir.

Naməlum səs:

– Ümidinizi üzməyin. Hələlik evdə olun. Lazım olsa, sizi yenə çağıracağıq. Görürsüz ki, axtarırıq...

Səhnə 25. Ext. Gün, park

Günorta. Park. Parkda təmir işləri aparılır. Ətrafda xüsusi geyimli fəhlələr görünür. İki rəngsaz Səfərlə qadının oturduğu skamyanı rəngləyir. Ətrafda qızğın iş gedir. Amma sakitlikdir. Sadəcə, üfüqdə görünən meşədən quşların səsi eşidilir.

Səfər:

– Sən də bilirdin?

Qadın:

– Əlbəttə bilirdim!

Səfər:

– Haçan oldu?

Qadın:

– İyirmi il olar...

Səfər:

– Onda niyə dillənmədin?

Qadın:

– Neyniyəcəkdin ki?

Səfər:

– Qoymayacaqdım itsin...

Qadın əli ilə Səfərin ağzını bağlayır. Səfərin gözləri dolub.

Səhnə 26. İnt. Axşam

Teatr salonu. Klassik musiqi konserti. Motsartın “Lacrimosa” əsəri səslənir. Səfər və qadın yanaşı oturublar. Kamera hərəkət edərək eyni sırada oturmuş dinləyicilərin portretlərini göstərir.

Səhnə 27. Axşam. İnt.

Teatr salonu. Alqışlar səslənir. Auditoriya zalı tərk etmək üçün ayağa qalxır. Səfər və qadın hələ də oturublar.

Səhnə 28. Gün. Ext.

Park. Səfər və qadın hələ də skamyada oturublar. Fəhlənin səsi eşidilir.

Fəhlə:

– Fasilə edin!

Fəhlələr kadrdan çıxırlar. Təmir edilən parkın ortasında, rənglənən skamyada oturmuş cütlük çox qəribə görünür.

Səhnə 29. Axşam. Ext.

Balıqçı daxması. Xəfif külək əsir. Məhəccərə söykənmiş tilov görünür… Tilovun arxasında üzləri tam bəlli olmayan iki nəfər oyun oynayır.

Səhnə 29. Gecə. İnt.

Eyvan. Xəfif külək əsir. Səfər eyvandan otağa daxil olur. Səfər yenidən nəyisə axtarmağa başlayır. Çox keçmir, qadın ayağa qalxıb Səfərə qoşulur.

Səfər:

– Zirzəmidə olmaz?

Qadın:

– İnanmıram.

Səfər otağın işığını söndürüb divana əyləşir. Üzünü qadına tutub pıçıldayır.

Səfər:

– Görəsən, harda itirdim?

Qadın divana uzanıb başını Səfərin dizinə qoyur.

Qadın:

– İnşallah tapılar!

Səfər kövrəlir.

Səhnə 30. Gün. İnt.

Səhər. Ev. Mətbəx. Qadınla Səfər evdə oturub çay içirlər.

Səfər:

– Ağzını mırçıldatma!

Qadın:

– Hirsini mənə niyə tökürsən?

Səfər:

– Bəlkə Moskvada itib?

Qadın:

– Orada sən abrını itirmisən.

Səfər:

– Bunu mənə vaxtında desəydin, indi bu qədər əziyyət çəkməzdim. İndi onu hardan tapım? Həyatıma əzəl gündən pəl vuran sən oldun.

Səfər əlindəki stəkanı masanın üstünə qoyur. Qadın əsəbidir...

Qadın:

– Çox sağ ol! Səninlə it də yaşamazdı... Mən yaşadım...

Səfər:

– Mənimlə it yaşadı!

Qadın:

– Otuz il bundan əvvəl belə danışmırdın ancaq... Onda qarşımda diz çöküb yalvarırdın... Hər gün mənə hədiyyələr alırdın.

Səhnə 31. İnt. Gün..

Qadın və Səfər mətbəxdə oturublar... Qapının zəngi eşidilir.

Qadın:

– Dur qapını aç... Onu da mən eləməyəcəm ki...

Səfər ayağa qalxır və qapıya doğru gedir. Qapını açır. İçəri Sarışın daxil olur. Sarışın qadınla öpüşüb-görüşür. Hiss olunur ki, Sarışın bu evdə yad deyil. Səfər qapının yanında onlara tamaşa edir.

Sarışın:

– Heç yerdə yoxdur. Elə bil heç olmayıb.

Sarışın sözünü dedikdən sonra qadına baxır və otağa keçir... Daha sonra qadın araya çökmüş sükutu pozur və Səfərə deyir...

Qadın:

– Sən hələ dostunla düşmənini ayıra bilmirsən... Bu adama sirr etibar eləmək olar?

Səfər acıqlı şəkildə qadının yaxasından tutur...

Səfər:

– Adam ancaq sənin o peysər qardaşındır, hə?!

Qadın:

– Qardaşımın adını çəkmə. O, sənin tayın deyil!

Qadın yaxasını Səfərdən qurtarır.

Səfər:

– Get çay gətir!

Qadın heç nə olmamış kimi mətbəxə keçir.

 “Ədəbiyyat və incəsənət”

(07.06.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ulduz” jurnalı ilə birgə UŞAQ ƏDƏBİYYATINI TANIDAQ layihəsində Britaniya və Amerika uşaq şeirindən seçmələr təqdim edilir.  Şeirləri ingilis dilindən tərcümə edən Şahin Xəlillidir.

Bu gün tanış olacağınız şeirlər Oqden Neşə aiddir. O, Amerika şairidir.

Oqden Neş

(1902-1971)

ABŞ

İnək

Bu inək builkidir

Buğa bəyin ilkidir.

Bir yandan “moo-moo” deyir,

Bir yandan da süd verir.

Birə, milçək bacada

Düşmüşdü əsirliyə

Birə, milçək bacada.

Milçək bezdi: – Gəl qaçaq!

Birə dedi: – Gəl uçaq!

Düz bacanın başından

Tez yol tapıb uçdular.

 “Ədəbiyyat və incəsənət”

(07.06.2024)

Əlibala Məhərrəmzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Motivasiya ədəbiyyatı içərisində oxucularıma nümunə gətirəcəyim daha bir təlim Rusiya siyasətçisi və publisisti İrina Xakamadaya məxsusdur.

Atası yapon, anası rus olan İrina Rusiya kimi mürəkkəb bir ölkədə uğurlu siyasi karyera qurması ilə məşhurlaşaraq Rusiya tarixində seçkidə ən çox səs toplayan prezidentliyə namizəd qadın olması, Rusiya Federasiyası Dövlət Dumasının sədrinin müavini postunadək yüksəlməsi, aparıcı bir siyasi partiyaya həmsədrlik etməsi kimi uğurlar əldə edib, bunlar ona nə qədər nüfuz gətiribsə iqtisadiyyat üzrə elmlər namizədi mərtəbəsinədək yüksəlməsi, məşhur teleradio aparıcısı olması, Moskva Beynəlxalq Munasibətlər İnstitutundakı pedaqoji fəaliyyəti, yazdığı populyar roman və pyeslər, «uğurlu insan olmaq» mövzusunda oxuduğu master-klasslar da ona bir o qədər nüfuz gətirib. Təsəvvür edin ki, «Taym» jurnalı onu dünyanın XXI əsrdəki 100 ən məşhur qadınları reytinqinə daxil edib. Bu «uğurlu» qadın barədə onun, hədsiz nüfuzu barədə bircə fakt söyləmək istəyirəm: 2002-ci ildə Moskvanın Dubrovka adlı ərazisindəki Teatr mərkəzində terrorçular dinc insanları girov götürərkən İrina onlarla danışıqlar apararaq üçü uşaq olmaqla dörd girovu azad etməyə müvəffəq olub.

 Onun, xüsusən, uğurlu karyera qurmaqla bağlı fərqli və kreativ məsləhətləri çox maraqlıdır. Gəlin bunlara diqqət yetirək.

2.

Rəsmi TV kanallara az baxın, orada göstərilənlərin real həyatla əlaqəsi yoxdur. Daha yaxşısı – əyləncəlilərdir. Əgər mütləq informasiya lazımdırsa, onu da internetdən götürün. Ümumən isə informasiyanı ətrafdakı insanlardan alın. Taksi sürücüsüylə, zərgərlə ünsiyyət qurmaqla heç bilirsiniz, nə qədər informasiya ala bilərsiniz? Dünyanı dinləyin ki, öz dalğanızı tutasınız. Təqribən ayda bir dəfə ölüm haqqında bədii filmlərə baxın ki, həyatı qiymətləndirə biləsiniz.

Bu isə öncəki gün paylaşdığımdır:

1.

Hədəfə, məqsədə doğru deyil, özünə tərəf hərəkət etməlisən. «Məqsədə doğru nə qədər sürətlə getsən, o sürətlə də məqsəd səndən kənarlaşacaq. Səadətə doğru irəlilə», - deyə öyrədirlər daosistlər. Eynən serfinqist kimi səni yuxarı qaldıracaq öz dalğanı tapmalısan. Buna görə də mütləq axından qopub özünü dinləməlisən.

Bazar ertəsi davamı olacaq.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(07.06.2024)

Təqdim edir: Kənan Məmmədli, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Yüz minlərlə oxucunun oxuma sayı və müsbət rəyləri əsasında Şərqi Avropanın ən böyük elektron ədəbiyyat platforması olan LitRes son beş ilin ən yaxşı kitablarını müəyyənləşdirib. LitResin rəsmi saytına istinadən həmin kitabları sizlərə təqdim edirik:

1.Con Kexo, “Şüuraltı hər şeyə qadirdir”;

2.Corc Oruel, “1984”;

3.Edit Eva Eqer, “Seçim”;

4.Aleks Mixaelides, “Səssiz-səmirsiz xəstə”

5.Juliya Enders, “Ecazkar bağırsaq”;

6.Anna Todd, “Sonra”;

7.Mari Kondo, “Magik təmizləmə”;

8.Segey Lukyanenko, “Megiddonun yeddi günü”.

Təbii ki, sorğu Azərbaycanda keçirilsəydi fərqli nəticələr olardı. Ümumilikdə isə onu qeyd etmək olar ki, Corc Oruel bütün reytinqlərdə yer alır, Con Kexonu da tədricən bütün dünyada bəyənməyə başlayırlar.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(07.06.2024)