Super User

Super User

 

Əlilliyi olan və olmayan aktyorlardan ibarət ölkəmizin ilk və tək inklüziv teatrı – “ƏSA amerikalı yazıçı, Nobel mükafatı laureatı Con Steynbekin ən çox sevilən əsərlərindən biri olan “Siçanlar və insanlar haqqında” povesti əsasında hazırlanan tamaşanın növbəti nümayişini həyata keçirəcək.

 

Tamaşa bu gün - aprelin 20-də Azərbaycan Dövlət Akademik Rus Dram Teatrının səhnəsində baş tutacaq.

Qeyd edək ki, tragikomediya janrında olan tamaşanın quruluşçu rejissoru Nihad Qulamzadədir.

 

Qardaş Tatarıstanın nüfuzlu “Kazan Odları” ədəbiyyat jurnalının ilk sayının nəşrə başlamasından 100 il ötür. Jurnalın 100 illik əlamətdar yubileyi münasibəti ilə Azərbaycanda kitab hazırlanıb. 

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, kitabda "Kazan Odları"nın keçmiş baş redaktorlarının şeirləri, indiki baş redaktorunun isə hekayəsi Azərbaycan oxucularına təqdim olunur. Nəşr tatar ədəbi ictimaiyyətinə Azərbaycanlı həmkarlarının qardaş hədiyyəsi və təbriki dəyərindədir. 

Kitabın önsözünü, yazarların özkeçmişini və şeirləri Əkbər Qoşalı ilə Əhməd Şəfəqli (Orucov), indiki baş redaktor Rüstəm Qaliullinin özkeçmişini və hekayəsini isə İlqar Türkoğlu Azərbaycancaya çevirib. 

Nəşrin məsləhətçisi İsmət Orucəliyev, rəssamı Nəvai Metindir.

"Kazan Odları-100" adlı nəşrdə mətnlərin tatarca orjinalı da verilib.

Nəşr bugünlərdə Kazanda keçiriləcək təntənəli yubiley törənində ədəbi ictimaiyyətə təqdim olunacaq.

Azərbaycanla Tatarıstan arasındakı ədəbi-mədəni əlaqələrin inkişafı eyni soydan, eyni kökdən olan xalqlarımızın qardaşlıq ruhu və ədəbiyyatın estetik dəyərləri, zamanın çağırışları ilə səsləşir.

Doğrudur, pandemiya səbəbindən bu əlaqələrdə, qısa da olsa, fasilələr yaranmışdı, bununla belə, virtual əlaqələr davam etdirilib.  Pandemiyadan öncə, 2019-cu il Tatarıstanın Xalq şairi Razil Vəliyevin “Payız yağmurları” kitabının Azərbaycanda gün üzü görməsi və müəllifin iştirakı ilə geniş təqdimatının keçirilməsi ilə ədəbiyyat təqvimimizdə yaddaqalan hadisələrdən olub.  Ondan bir neçə il öncə "Gənc Tatar şeiri" antologiyası Bakıda gün üzü görmüşdü. Hər iki nəşr Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyinin nəşridir.

Azərbaycan oxucuları tatar ədəbiyyatının, tatar şeirinin orta əsr ən ünlü təmsilçiləri Kul Ali yaradıcılığı, eləcə də, 1552-ci ildə qəhrəmancasına həlak olan Kul Şərif haqqında bilgilərə, o dövr tatar ədəbiyyatı haqqında təsəvvürlərə malikdir. XX yüzilin başlarında, öz qısa həyatında xalqına fədakarcasına xidmət etmiş böyük şəxsiyyət, yanarürəkli şair Abdulla Tukay, eləcə də, Qalimjan İbrahimov, Kavi Nəjmin, Ayaz İssaki, orta məktəb dərsliklərindən tanıdığımız Musa Cəlil, bir çox klassik və çağdaş tatar yazarları Azərbaycanda sevilə-sevilə oxunur.

“Kazan Odları” jurnalının son yüz ilin ədəbi-mədəni əlaqələrimizdə özünəxas fəaliyyəti olmuşdur. Biz tez-tez “Kazan odları” jurnalının səhifələrində Azərbaycan yazarlarının əsərlərinin yer aldığının da şahidi oluruq. Azərbaycan yazarları Əkbər Qoşalının, Afaq Şıxlının və digərlərinin jurnalla sıx əlaqələrini özəlliklə vurğulamaq olar. Bizim üçün çox xoşdur ki, bu gün bu jurnala istedadlı gənc yazıçı, Azərbaycanın könül dostu Rüstəm Qaliullin başçılıq edir.

"Kazan Odları" jurnalının redaksiya heyətini, əməkdaşlarını, oxucularını 100 illik yubiley münasibətilə ürəkdən təbrik edir, yeni-yeni uğurlar diləyirik!

Rəsm qalereyası: Nəvai Mətin, “Tanrı dağı”

 

Bu günlərdə yazıçı Vaqif Sultanlının “Səhra savaşı” romanı İranın Təbriz şəhərində nəşr olunub.

 

AzərTAC xəbər verir ki, Təbrizin nüfuzlu “ANAS” nəşriyyatında yayımlanan kitabı əski əlifbaya Milad Teymuri çevirib.

Qeyd edək ki, “Səhra savaşı” romanı müəllifin iranlı oxuculara təqdim olunan ilk kitabı deyil. Bundan əvvəl yazarın “İnsan dənizi” romanı Böyük Mollayinin fars dilinə tərcüməsində Tehranda (2014) və Zəncanda (2015) kütləvi tirajla yayımlanıb.

Şərti-metafоrik üslubda qələmə alınmış “Səhra savaşı” rоmanında təsvir olunan hadisələr zamanın çatlaması ilə gələcəkdən imtina edərək keçmişə üz tutan baş qəhrəman Qocanın taleyi fonunda aşkarlanır. Hadisələrin bu müstəvidə çözümü müəllifə insan, zaman, dünya və gələcək haqqında fəlsəfi düşüncələrini əks etdirməyə imkan vermişdir.

Yazıçının əvvəlki əsərlərindən yalnız məzmunca deyil, eyni zamanda, forma-sənətkarlıq baxımından seçilən “Səhra savaşı” romanı çağdaş dünyaya hakim olan özgələşmə, yaddasızlaşma, biganələşmə, gərəksizləşmə kimi mənəvi çöküş və humanitar aşınma probleminə etiraz ruhu ilə diqqəti çəkir. Süjeti fəlsəfi-mifoloji düşüncədən qaynaqlanan romanın bədii üslubu mürəkkəb təhkiyə hörüyü ilə müşayiət olunan hadisə, əhvalat və epizodlarla şərtlənir.

İlk dəfə 2015-ci ildə Azərbaycan oxucularına təqdim edilən “Səhra savaşı” romanı daha sonra Ukrayna (2018), İngiltərə (2019) və Türkiyədə (2021) yayımlanıb.

 

Milli Kitabxanada Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi, Milli Məclisin Mədəniyyət Komitəsi və Milli Kitabxananın birgə təşkilatçılığı ilə görkəmli özbək ədəbiyyatşünası Babaxan Şərifin müəllifi olduğu “Ədalət yolunu işıqlandıran ədəbiyyat” kitabının təqdimat mərasimi keçirilib.

 

Milli Kitabxanadan AzərTAC-a bildiriblər ki, tədbirdə çıxış edən qurumun direktoru professor Kərim Tahirov özbək yazıçısı Babaxan Şərifin Özbəkistan-Azərbaycan ədəbi əlaqələrinin dərinləşməsində və türk dövlətləri arasında dostluq əlaqələrinin möhkəmlənməsində əvəzsiz xidmətləri olduğunu vurğulayıb. Direktor bildirib ki, Babaxan Şərif Özbəkistan-Azərbaycan ədəbi-elmi əlaqələrinin inkişafında önəmli rola malik ziyalılardandır. Onun həyatının böyük hissəsi elmi, ədəbi tərcümə yaradıcılığı ilə, kitabla, ədəbiyyatla bağlı olub. Yazıçının “Ədalət yolunu işıqlandıran ədəbiyyat” kitabı Azərbaycan ədəbiyyatının təbliğinə həsr olunub.

Çıxışı zamanı K.Tahirov Azərbaycan-Özbəkistan mədəni əlaqələrinin qurulmasında mühüm xidmətləri olan və Özbəkistan Respublikasında fəaliyyət göstərən Heydər Əliyev adına Mədəniyyət Mərkəzinin direktoru Samir Abbasova və tədbirdə yaxından iştirak edən Milli Məclisin deputatı, Mədəniyyət Komitəsinin sədri Qənirə Paşayevaya öz təşəkkürünü bildirib.

Tədbirdə Qənirə Paşayeva çıxış edərək böyük ustad və şəxsiyyət Babaxan Şərifi Azərbaycanda görməkdən məmnun olduğunu bildirib. O qeyd edib ki, bir neçə il öncə Babaxan müəllimin 70 illik yubileyi Azərbaycanda keçirilib. Həmin yubiley tədbirləri zamanı “Özbək-Azərbaycan” lüğətinin də təqdimatının keçirildiyini iştirakçıların diqqətinə çatdıran Q.Paşayeva vurğulayıb ki, ustad Babaxan Şərifin ən böyük arzularından biri Şuşanı görmək idi ki, bu yaxınlarda o, Şuşada səfərdə olub və orada Xurşidbanu Natəvanın keçirdiyi ədəbi məclisin kiçik bir formasını təşkil edib: “İnanıram ki, Şuşa ziyarətindən sonra Babaxan müəllimin yaradıcılığında bu istiqamətdə yeni işlərin şahidi olacağıq”.

Sonra çıxış edən Samir Abbasov Milli Kitabxanada belə bir tədbirin – Babaxan Şərifin müəllifi olduğu “Ədalət yolunu işıqlandıran ədəbiyyat” kitabının təqdimat mərasiminin təşkil edilməsinin sevindirici hal olduğunu bildirib: “Bir neçə gün öncə Azərbaycan mədəniyyətinin paytaxtı Şuşada iki əsrdən sonra tarixi şairlər məclisini təşkil etdik. Həmin tədbirdə Azərbaycan Yazıçılar Birliyindən çoxsaylı nümayəndələr, eləcə də xanəndələr, mədəniyyət, incəsənət xadimləri iştirak etdi. Bu tədbir Prezident İlham Əliyev tərəfindən 2022-ci ilin “Şuşa İli” elan etməsi ilə əlaqədar keçirildi. Qərara aldıq ki, gələcəkdə bütün türk dünyasında şairlər məclisini təşkil edək. “Şuşa İli” ərəfəsində Özbəkistanda çoxsaylı tədbirlər – dostluq konsertləri, kitab təqdimatları keçirmişik. Özbəkistanda Heydər Əliyev adına Mədəniyyət Mərkəzi fəaliyyətə başlayarkən əsas məqsədi Azərbaycan ədəbiyyatını təbliğ etmək olub və ilk olaraq Nizami Gəncəvi əsərlərinin özbək dilinə tərcümə işini həyata keçirib”.

Daha sonra Türkiyə Ədəbiyyatı Vəqfinin direktoru Serhat Kabaklı, Özbəkistan Yazıçılar Birliyinin sədr müavini Qeyrət Məcid, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin sədr müavini, “525-ci qəzet”in baş redaktoru Rəşad Məcid, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin katibi Səlim Babullaoğlu və digərləri çıxış ediblər.

Sonda görkəmli özbək yazıçısı Babaxan Şərif çıxış edərək tədbirin təşkilinə görə əziyyəti keçən hər kəsə təşəkkürünü bildirib.

Manşet

 

Ədəbiyyat

 

 

Beynəlxalq Silkway ədəbiyyat festivalının (Silkway International Literary Festival) Azərbaycan turunun müsabiqə mərhələsi davam edir. Festival 

ədəbiyyatımızın həm ölkə daxilində, həm beynəlxalq miqyasda təbliğinə yönəlib, gənc yazarların yaradıcılığına dəstək məqsədi güdür.

Silkway International Writers Union təsisatının təşkilatçılığı, Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi yanında İctimai Şuranın, Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyinin, “Azərkitab” Kitab Təbliğatı Mərkəzinin, “Şahdağ Quba Truskavets” Sanatoriyasının təşkilati dəstəyi, “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının informasiya dəstəyi ilə keçirilən festivalın devizi belədir: Sonda ədəbiyyat qalib gələcək! 

Festivalın ekspertləri final mərhələsinə keçəcək 30 nəfərin seçiminin çox gərgin keçdiyini söyləyirlər. Onlar əsas favoritlərin adlarını da açıqlayıblar: Fərid Hüseyn, Mehdi Dostəlizadə, Eminquey, Ulucay Akif, El Roman, İntiqam Yaşar, Ramil Əhməd, Cavid Zeynallı, Nargis İsmayılova, Tural Cəfərli, Bahəddin Salman, Ayxan Ayvaz, Orxan Həsəni, Aypara Ayxan, Ələsgər Əhməd, Ümid Nəccari, Murad Muradov, Rəvan Cavid, Nigar Arif, Ruslan Dost Əli və digərləri...

 “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı əsas favoritlərlə oxucularını tanış etməkdədir.

 

Ələsgər Tərlan oğlu Əhmədov (Ələsgər Əhməd)

1997-ci ildə Bakida anadan olub. 2004-cü ildə 1 saylı orta məktəbə daxil olub və 2015-ci ildə orta məktəbi bitirib. 2015-2019-cu illərdə Azərbaycan Kooperasiya Universitetində təhsil alıb. Universiteti  bitirdikdən sonra Naxçıvan Əlahiddə Sərhəd diviziyasında 1 il tam hərbi xidmət keçib. 2020-ci ildən “Mücrü” nəşriyyatında redaktor və operator vəzifələrində çalışıb. 

Dövri mətbuatda şeirləri və məqalələri ilə çıxış edir.

Ələsgərin şeirləri həqiqətən də SW ekspertlərinin təəccübünə səbəb olub. Bu qədər dərin məzmunlu, obrazlılıqla aşıb-daşan, frazeologiya səpkili, bədii, cilalanmış şeirləri adı ədəbi dairələrdə epizodik keçən bir gəncin yazmasına təəccüblənməyib neynəyəsən?

 

ovuclar bir göz yaşı tutumudu;

gözləmək sevdanın onurğa sütunudu;

yəqinlik Allahın bəndədən əminliyidir;

bulvarın ortasında kəfənlənmiş kaktuslar

37-ci kalonda güllələnmiş məhbuslar ;

Quran ərəbcədən çox, Allahcadır; 

eşq - saçlarının qoxusunu unutmayan hafizə; 

təklik - çılpaqkən özünü izləyib zövq almaqla, utancın qətlidi; 

azad dənizlərin düşməni akvariumlar; 

ömrün naqillərindən alo deyir

nömrəsi çevrilməmiş telefon dəstəyi;

yüklərinə tərəziyəm; 

ayaqqabı olmağa addımlayır

dərisi timsahın da;

söz - ana bətnində ölən uşaqdır...

 

 

 

1.

İtici romantika

 

Mən səni 

Anasından yem gözləyən,

yuvasında bütün varlıqları əzizləyən quşların yoxluğu qədər istədim 

 

Uşaqlığımdakı evin yeməyi olmasa da,

Getməyən anamın toxluğu qədər istədim.

Günəş gözünü,

heykəllərə qırpırdı

Sakit külək özünü,

dəstəksiz qapılara, mənzərəsiz pəncərələrə çırpırdı. 

 

Gəldin.

Həyəcanlı ikən titrəyən əllərimi gizlətdim,

saçların üsyankar dalğa idi küləkdə

Gözlətdim,

həyatımdakı qaranlıqlardan qaçırdım, ağ köynəkdə 

 

Bəlkə görə bilmək,

aşiq ola bilməkdi

Aşiq olmaq -

ona dünyanın genişliyini göstərmək üçün,

yanından çəkilməkdi 

 

Mən səni

Yaralı əsgərin ölmək,

korun eşitdiyini görmək,

Lalın həqiqətləri danışmaq istəyi qədər 

 

Beynini kələklərdən,

əynini küləklərdən qoruduğum sənə,

alışmaq istəyi qədər sevdim.

 

 

2.

Əl

 

Bir sinif şagird qucaqlamasıdı, 

ruhunun meditasiyası

Mənim üçün sənin əllərindir, Ləman 

Həqiqət zaman-zaman incidər, 

Bağlı gözlərindən gələn dodaqlarındı ağlımın mutasiyası 

Halı-sərgərdan dolaşıram, 

sənə həsrətlə baxmağa həsrət qalmamaq üçün alışıram 

 

Bütün qismətlərə 

Məmnunam, 

çünki ovuclar bir göz yaşı tutumudu 

Balıqların dərin sularda yeyildiyi kimi 

Gözləmək sevdanın onurğa sütunudu,

"Ovod"da deyildiyi kimi 

 

Mən üsyanam, 

bir balaca uğrumda vuruş. 

 

Doğulmamış övladından

vaz keçən ananın dərdində, səni tanımamağımın adı, ayrılıqdı? 

 

adi ayrılıqdı 

 

Ayrılıq bir nəfərin verəcəyi qərar deyil,

içindəki özündən də soruş 

 

Xatırlanmazsan hansısa qadından 

Nə gözlərindən oxşar, 

nə də yoxluğunda yaşar varoluşumdakı təlqin 

 

Qulaqlarında duyular, 

quyular, baxışlarının dərinliyidi 

Səninlə sağalaram yəqin,

yəqinlik Allahın bəndədən əminliyidir. 

 

Qaçışın ən tez nəfəsimə çatırdı 

qayıqları kifayətlərdə batırdı qarmaqlar 

barmaqlar qucaqladı əlimi

aşiq olduğum gözlərinlə baxıb dedin, ədəbiyyat müəllimi 

 

Bulvarın ortasında kəfənlənmiş kaktuslar

37-ci kolonda güllələnmiş məhbuslar 

 

Gəmi görkəmində mayak, 

yolu göstərib, gözləyən liman 

güman yerim 

 

Gəl sənə bir sirr verim: 

 

Yolun

ikinci addımında beş qaça bilirsənsə, ixlas, xilas

içindəki "düşmən" intiqamına

atəş aça bilirsənsə, islah, silahdı 

 

Sənin təsəvvüfündən hədiyyə, 

nəqş-bəndiyyə 

 

ilahi səfərdə yanlış addımlarımızın,

səf-arası onun rəsulu.

Dirsəyimdəki su, ruhumun qüsulu 

 

əriməklə yanğısına ağlayan şam

danmır qamətini,

qiyamətinə çevirəcək təkanı 

 

onun gözündən fitil,

mənim atəşimdən dabanımı közərdir

pəncəmə dolaşsa da 

 

Sönməyə çalışsa da,

qəbulu xatırlanır.

Axı, damlalar enməzdən öncə hazırlanır gölməçə məkanı. 

 

Göyərçinin ayağına yox,

qulağına pıçıldayıb ağlına bağlamışdım məktuba yazılanları 

 

Süleymanca tənbehləmişdim;

varlığının zikrini təsbehləmişdim 

Xarabatı təşbehləmişdim ki, baxçadı 

 

Dolaşıq düşünmə, inam fikrini 

kiçik-kiçik tapşırıqlar mühafizə

Quran ərəbcədən çox, Allahcadır. 

 

Eşq - saçlarının qoxusunu unutmayan hafizə 

Sənə göz yummaq istəyərəm, ölümqabağı 

Axı, 

Təklik -

çılpaqkən özünü izləyib zövq almaqla, utancın qətlidi 

 

Həqiqət çılpaqlığı

O, güzgüdə görünməyəcək qədər sürətlidi 

 

Damar da ömrünün illiyi

İstərsən, axar 

 

Qoxusunu çəkdiyim telləri 

geri qaytarır çəpər əyriliyi 

 

Canın anı canandırsa,

dərin sularda üzdür söz oyunlarını 

 

Anomaliyayla doğulan təpəgözlər,

ailəvi təcridlə yaşayardı nağıllarda

Qüsur uşaq yaşlarından başlayardı, böyük ağıllarda 

 

göz səni görəcəksə, nizəyə qırpınmadan baxar 

 

Qəlbin qan ağlayanda

o, gülərsə, halın da sevgilisidi 

 

Ağıllı saydığın,

sən saydığın barmaqların dəlisidi. 

İflic qorxusudur 

dəniz heyvanlarının şüşə qəfəslərində qorxu, sudur. 

 

Başın 

bir işıq yuxusunu beşikdə çalxalandırar 

 

Azad dənizlərin düşməni akvariumlar, 

şüşə qəfəsli balaca dənizlər

Balıqların bir-birinə həsrətini dalğalandırar 

 

Keçmişin qəmlidi?

Keçmiş!

Mənim istəmsizliyimdən önəmlidir,

məni istəyənin istəyi 

 

ömrün naqillərindən alo deyir,

nömrəsi çevrilməmiş telefon dəstəyi 

 

Baxır, həyat tərəfə 

 

Jhonpardian

məsafələrin qapısında əzmkarlıqla üzünü turşutmuş qardiyan 

 

Dodaqaltı kinayələyir,

"satqındır qvardiyan" şübhələr içində - cəbhələr firqəsində

dırnağından ütülür göyərçin də, etibar dəbilqəsində 

 

Bu, ərəfə

bənövşəni

dərmədən sığallamış bağbanların ən rövşəni 

 

Kor olduğum səslərə karsan 

 

Həyatınızda biri olsun,

deyin: Mən səninlə xoşbəxt deyiləm, xoşbəxtliyin özüyəm

Məcnun səhrada divanə olmuşdu

Mən Bakıda, nə yaxşı ki, sən varsan. 

 

Yüklərinə tərəziyəm. 

 

Nə hansısa mətbəxdən pizza 

Nə də hansısa rəssamdan Mona Liza 

Başımın üstündə Məşədikazımın şəkili 

darçınlı çay dolu armudu - stəkan, 

daş nəlbəkili. 

 

Və sən.

Mən ömrünün qarğasıyam

Başladığın cümlənin arxasıyam 

 

sən mənim üçün nəfəs ehtiyacısan,

ruhun oksigen ağacısan. 

 

Səni arada elə gizlədirəm,

oğurlandığını sanıram.

Sevmək inanmaqdır, inanıram. 

 

 

3.

Fotoaparatdakı gözlərin.

 

"Sokrat kimi olmaq daha yaxşı imiş"

bəlkə özündən bezdiyindən, inkar əvəzliyindən demiş; Stüart.

 

Füsunkar gələcəyin özlüyündən, keçmiş dart.

Özlədiyin,

retro distansiyalarda

Qulların qarın qatındakı, qurdların naharı

Metro stansiyalarda gözlədiyin,

qatar sərinliyi

Dəmir pulların insanların həyatındakı dərinliyi: ovcundakı kart.

Xəmir məhsulların, standart şirinliyi -

"Nobaharı"

 

Gözlərində,

birincilik yayınmaqdır, hədəf sanı

İnciklik, məcburi aranı ayırmaqdır, sözlərində

Yalançıdır gerçəyindəki bəla-kin

Lakin, dirsəyindəki inqilabçı yaranı,

mühafizə adında qapıçı köynəyin sürtür

İçindəki çılpaqlığı örtür, nəfsani abır.

 

Doğum günlərinin vacibliyi,

beynimdəki qaranlıq cibliyi günəşləndirdi - 6 Noyabr.

Samanını saxlamayan,

zamanını anlamaz.

Kosmogen qüvvəni adlandıran,

ruhunu səccadədən göylərə qanadlandıran namaz,

Qəbuldurmu?

 

Məni görməməyin,

kefsizliyinə quldurmu?

Hissiyatlı dəqiqələr,

bir divar saatının evsizliyinə bənzədilsə,

dinlədiyim musiqilər səsinlə bəzədilsə,

 

Dünyanı sənə tapşırıb,

gözü açıq intihar edə bilərəmmi?

Barıtından boğular?

Oyuncaq evindən, uşaq arabasına qundaqlanan mərmi.

 

İkinci paraqraf.

 

"Mən ağlamıram!"

ağlasan, silərəmmi,

Uslandığım mövsümünə gələrəmmi

 

Təbəssümünə fokslandığım, fotoqraf?

 

Bir saniyə, bədənimin abı - boğulmağa dizdən:

Heyvanpərəst ulğum,

boğazımdakını yarımlayır

 

ayaqqabı olmağa addımlayır,

dərisi timsahın da

Qorxduğum dənizdən görünürsən,

su pərisi timsalında.

 

Dalğalar qışqırırdı,

bir sən yanırdın qaranquşların köçündən əmin halına

bütünlüyə varan quşların qanadında dayanırdın

İçindən qorxuluq adında,

qarğalar fışqırırdı həmin balina.

 

 

4

3-lü vəfat koloniyası 

 

Söz - ana bətnində ölən uşaqdır

Qaranlıq otaqdır,

qırmızı rəngdə

Külək kədərə ortaqdır,

ayrılıq bir azca yumşaqdır, boz çərpələngdə.

 

Anamın ovucları dualarda məzarım,

Lalların dərdidir səs buralarda

Karlar qəbahəti eşitmir deyə,

xoşbəxtdir, ariflər axmaqdır məhz buralarda.

 

Mənzərə - korların danışdığıdı

günah - Adəmlə, Həvvanın tanışlığıdı

Xəncərə təzimdə yaradılış da

Sənə pəncərədən görünən qış da

Əlcəyi olmayan ələ bəladı.

 

Birdən, müharibədir mübarizələr

Nə deyim, əzm də belə bəladı.

 

görmək istədiyin "sən" əylənir,

yelləncək kirpiyində

 

ipliyində, həyətindəki həyatın

asılıb, bir küncə qısılıb mənəviyyatın

Düşününcə görürsən,

istinad etdiyin yerlər, göylərin inşasıdır

Küləklərin ifşasıdır zəlzələlər

 

İctihad - deyəsən,

hamıdan əvvəl qaça bilmək üçün sürətlidir, kərtənkələlər.

 

Bağışlayın,

siz, öldürülmüş birinin ömrünü yaşayırsız.  

 

 

Xəbər verdiyimiz kimi, neçə müddət idi ki, “ASAN Könüllüləri" Təşkilatının və Azərbaycan Kinematoqrafçılar İttifaqının birgə təşkilatçılığı ilə “Gənc kinematoqrafçılar" layihəsi həyata keçirilirdi, ötən gün layihənin  bağlanış mərasimi olub. 

 

Xüsusi təntənə duyulan  mərasimdə "ASAN Könüllüləri" Təşkilatının sədri Emiliya Bayramova, Azərbaycan Kinematoqrafçılar İttifaqının katibi Əli İsa Cabbarov iştirak ediblər.

Layihə çərçivəsində iştirakçılar Azərbaycan Kinematoqrafçılar İttifaqının peşəkar rejissor və ssenaristlərinin təcrübələrindən yararlanaraq Azərbaycan kinematoqrafiyası ilə yaxından tanış olublar.

Bağlanış mərasimində layihə boyunca keçirilən dərslər ərzində rejissorların hazırladığı 1 kadrlı film və 3 xarakter videolar izlənilib və ssenaristlərin yazdıqları ssenarilər nəzərdən keçirilib.

Sonda iştirakçılar sertifikatlarla təltif ediliblər.

 

Xəbər verdiyimiz kimi, Mədəniyyət naziri Anar Kərimov 19 aprel 2022-ci il tarixində ölkəmizdə səfərdə olan Britaniya Parlamenti Lordlar Palatasının üzvü Lord Malkolm Bryus, Lord Donald Henkey və Oksford Universitetinin müəllimi Doktor Culian Fautless  ilə görüşüb.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Mədəniyyət Nazirliyinə istinadən xəbər verir ki, görüş zamanı ölkəmizlə Britaniya hökuməti arasında mədəniyyət sahəsində əməkdaşlıq, bu əlaqələrin perspektivliyi, həyata keçirilən beynəlxalq layihələr və Qarabağda bərpa işləri, Azərbaycanın dağıdılmış memarlıq abidələri və müsəlman ziyarətgahlarının bərpası istiqamətində genişmiqyaslı quruculuq işləri barədə söhbət aparılıb.

UNESCO-nun Dünya İrs Mərkəzinin məşvərətçi orqanı olan, 100-dən çox milli komitəni, 30-dək beynəlxalq elmi komitəni və 12 minə yaxın fərdi üzvü özündə birləşdirən, memarlıq və arxeoloji abidələrin mühafizəsi sahəsində elmi-metodoloji yanaşmanın tətbiqi üzrə ixtisaslaşmış yeganə dünya miqyaslı qeyri-hökumət təşkilatı İCOMOS-un (İCOMOS -İnternational Council on Monuments and Sites) rolu həmçinin abidələrin qorunması və bərpası sahəsində beynəlxalq əməkdaşlıq istiqamətində mühüm addımların atıldığı vurğulanıb.

Nazir Anar Kərimov Britaniya hökuməti ilə Mədəniyyət Nazirliyi arasında bir çox sahələrdə, xüsusilə də humanitar və mədəniyyət sahəsində birgə əməkdaşlığın hər zaman yüksək səviyyədə inkişaf etdiyini vurğulayıb.

Britaniya parlamenti Lordlar Palatasının üzvləri ölkəmizə səfərindən şad olduqlarını və Böyük Britaniya-Azərbaycan əlaqələrinin bundan sonra da inkişaf edəcəyinə əminliklərini bildirdilər.

Söhbət zamanı qarşılıqlı maraq doğuran digər məsələlər ətrafında fikir mübadiləsi aparılıb.

 

28 ildən sonra Ermənistan işğalından azad olunmuş Azərbaycan mədəniyyətinin paytaxtı Şuşada Azərbaycan və Özbəkistan şairlərinin iştirakı ilə "Məclisi-fəramuşan" şairlər məclisinin rəsmi açılışı olub. Bu barədə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Mədəniyyət Nazirliyinə istinadən məlumat verir. 

 

Açılış mərasimində Azərbaycan Mədəniyyət Nazirliyi, hər iki ölkənin Yazıçılar Birliyi, habelə şairləri iştirak ediblər.

İlk öncə Azərbaycan şairləri - Qarabağ ədəbi məktəbinin tanınmış nümayəndəsi Molla Pənah Vaqifin məqbərəsi ziyarət olunmuş, habelə Xurşudbanu Nətavanın büstünün qarşısına gül-çiçəklər qoyulmuşdur.

Tədbiri giriş sözü ilə açan Özbəkistandakı Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin direktoru Samir Abbasov iki əsrdən sonra Türk dünyasının böyük elm, mədəniyyət, ədəbiyyat, poeziya mərkəzi sayılan Azərbaycan və Özbəkistan arasında  bərpa olunan "Məclisi-fəramuşan" poeziya  məclisi layihəsi haqqında məlumat verib, Özbəkistandakı Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin təşəbbüsü və Azərbaycan Mədəniyyət Nazirliyinin dəstəyi ilə keçirilən tədbirin əhəmiyyəti barədə danışıb.

Hər iki ölkənin mədəniyyət, ədəbiyyat nümayəndələrinin tarixi Şuşa şəhərində bir araya gəlməsi, dünyaya böyük mədəniyyətimiz, sənətimiz, qardaşlığımız və  birliyimizi göstərmək və ədəbiyyat sahəsində gözəl əməkdaşlıq platformasını ortaya qoymasını mühim amil və təqdirəlayiq hal kimi dəyərləndirib.

Azərbaycan Mədəniyyət Nazirliyinin Kitab sənayesinin şöbə müdiri tarix üzrə fəlsəfə doktoru Akif Marifli Ermənistan işğalından azad olunan Şuşamızın mədəni həyatının günü-gündən canlandığını, azad olunan Şuşaya yenidən mədəniyyətimizin qayıtdığını qeyd edib. Prezident İlham Əliyev tərəfindən Şuşanın Azərbaycan mədəniyyətinin paytaxtı elan olunduğunu qeyd edən Akif Marifli 2023-cü ili  TÜRKSOY tərəfindən Şuşanın  Türk mədəniyyətinin paytaxtı elan olunduğunu, həmçinin Türk dünyasının qəlbinin Şuşada döyünəcəyini söyləyib.

A.Marifli keçiriləcək şairlər məclisinin əhəmiyyəti və bu kimi layihələrə Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən lazımi dəstəyin göstərildiyini vurğulayıb.

Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin beynəlxalq məsələlər üzrə katibi Səlim Babullaoğlu ədəbiyyatımızın dünyada tanıdılması ilə bağlı görülən işlərdən danışıb,  ədəbiyyatın hər zaman Türk dünyasının mədəni həyatında mühim rolunu qeyd edib. S. Babullaoğlu keçirilən bu beynəlxalq tədbirin şairlərimiz arasında ədəbi əlaqələrin genişlənməsi, təcrübə mübadiləsinin aparılması, birliyimiz və həmrəyliyimiz üçün gözəl imkanlar açdığını söyləyib.

Özbəkistan Yazıçılar Birliyinin sədr müavini, şair Qayrat Macid xalqlarımız, dövlətlərimiz arasında yüksək səviyyəli münasibətlər, dövlət başçılarımızın uğurlu siyasəti nəticəsində dostluq və qardaşlığımızın daha da möhkəmləndiyini bildirib. Şuşada Azərbaycan xalqının zəngin mədəniyyət yaratdığını vurğulayan Qayrat Majid bildirib ki, 2023-cü ildən Şuşa Türk dünyasının mədəniyyət körpüsü olacaqdır. Bunun Özbəkistan üçün də əhəmiyyətli olacağını vurğulayıb.

Açılışda filologiya elmləri üzrə fəlsəfə doktoru Kərimulla Məmmədzadə Qarabağda XIX-XX əsrlərdə mövcud olmuş şairlər məclisinin tarixi haqqında məlumat verib.

Daha sonra  "Məclisi-fəramuşan" Azərbaycan və Özbəkistan şairlərinin iştirakı ilə davam edib.

Azərbaycanın xalq şairi Nəriman Həsənzadə, şair İlqar Fəhmi, Sayman Aruz, özbək şair Qayrat Macid, tərcüməçi-ədəbiyyatşünas alim Babaxan Şərifin iştirakı ilə Vətən, Qarabağ, ədəbiyyat, sənət, Türk dünyası, birlik, həmrəylik mövzusunda şeirlər səsləndiriblər.

Qeyd edək ki, şairlər məclisinin Azərbaycan Dövlət Televiziyası tərəfindən videoçəkilişləri aparılıb və  "Körpü" verilişində yayımlanacaqdır.

 

Ötən gün Beynəlxalq Muğam Mərkəzində Beynəlxalq Abidələr və Tarixi Yerlər Gününə həsr olunmuş forum keçirilib. Forum Mədəniyyət Nazirliyi yanında Mədəni İrsin Qorunması, İnkişafı və Bərpası üzrə Dövlət Xidməti və Tarixi Yerlər və Abidələrin Mühafizəsi Şurasının (İCOMOS) Azərbaycan Milli Komitəsinin birgə təşkilatçılığı ilə gerçəkləşib.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Mədəniyyət Nazirliyinə istinadən məlumat verir ki, forum iştirakçıları ilk olaraq Qarabağ ərazisində dağıdılmış abidələr və tarixi məkanların fotolarından ibarət sərgi ilə tanış olublar.

Tədbirdə çıxış edən Mədəni İrsin Qorunması, İnkişafı və Bərpası üzrə Dövlət Xidmətinin rəisi Azad Cəfərli Beynəlxalq Abidələr və Tarixi Yerlər Gününün əhəmiyyətindən danışıb. Qeyd edib ki, təkcə XX əsrdə baş vermiş iki dünya müharibəsi nəticəsində misli görünməmiş dağıntılar olub. Hazırda dünyada minlərlə abidə məhv olmaq təhlükəsi ilə üz-üzədir: “Təəssüf ki, ölkəmizin ayrılmaz tərkib hissəsi olan Qarabağda 30 ilə yaxın davam edən işğal abidələrə də təsirsiz ötüşməyib. Tarix-mədəniyyət abidələrimiz Ermənistan tərəfindən vandalizmə məruz qalıb, böyük əksəriyyəti yer üzündən silinib. Bu baxımdan Beynəlxalq Abidələr və Tarixi Yerlər Gününün təsis olunması və hər il qeyd edilməsi böyük əhəmiyyətə malikdir”.

Azad Cəfərli bu gün Azərbaycan xalqının əsrlər boyu yaratdığı mədəni irs nümunələrindən üçünün – Şirvanşahlar sarayı və Qız qalası ilə birlikdə İçərişəhər, Qobustan abidələri və Şəki Xan sarayı ilə birlikdə şəhərin tarixi mərkəzinin UNESCO-nun Dünya İrsi Siyahısında yer aldığını diqqətə çatdırıb. Bildirib  ki, Prezident İlham Əliyev və Birinci vitse-prezident Mehriban xanım Əliyevanın rəhbərliyi altında milli mədəni irsimizin qorunması, tədqiqi, gələcək nəsillərə çatdırılması, dünya miqyasında təbliği və eləcə də işğaldan azad olunmuş ərazilərdə yerləşən tarixi abidələrin bərpası istiqamətində böyük işlər görülür. Təkcə son bir neçə il ərzində Gəncə şəhərində Şah Abbas karvansarası, Şəkidə Gileyli məscidinin minarəsi və Bərdədə “Allah-Allah” türbəsi və Qazaxda “Sınıq körpü” abidələrində bərpa-konservasiya işləri aparılıb.

Çıxışının sonunda Azərbaycanda rəsmi səfərdə olan İCOMOS-un vitse-prezidenti Zeynəb Gül Ünala təşəkkürünü bildirən Dövlət Xidmətinin rəisi deyib: “Dünən biz birlikdə Ağdam şəhərini ziyarət etdik, orada işğal nəticəsində baş vermiş dağıntıları görməklə yanaşı, orada yeni reallığa, dövlətimizin quruculuq işlərinə də şahidlik etdik”.

Zeynəb Gül Ünal çıxışında təmsil etdiyi qurumun fəaliyyəti haqqında ətraflı məlumat verib. Bildirib ki, İCOMOS mədəni irsin mühafizəsi, tarixi abidələrin bərpası üzrə fəaliyyət göstərən təşkilatdır və UNESCO-nun maddi mədəni irs məsələləri üzrə məşvərətçi qurumudur. İCOMOS memarlıq və arxeoloji irsin konservasiyası üçün nəzəri, metodoloji və elmi üsulların tətbiqinin stimullaşdırılması üzrə ixtisaslaşmış yeganə qlobal qeyri-hökumət təşkilatıdır. Qurum həmçinin memarlar, tarixçilər, arxeoloqlar, incəsənət tarixçiləri, coğrafiyaşünaslar, antropoloqlar, mühəndislər və şəhərsalma mütəxəssislərindən ibarət geniş beynəlxalq şəbəkədir.

Azərbaycan Memarlar İttifaqı İdarə Heyətinin sədri, professor Elbay Qasımzadə çıxışında ölkəmizin tarix-mədəniyyət abidələrinin beynəlxalq müstəvidə təbliğatı məsələsinə diqqət çəkib. Qeyd edib ki, Prezident İlham Əliyevin böyük diqqət və qayğısı sayəsində ölkəmizdə tarixi abidələrin tədqiqi, mühafizəsi və bərpası, mədəniyyət nümunələrinin beynəlxalq aləmdə təbliği istiqamətində böyük işlər görülür. Bütün bunlar isə Azərbaycanın qlobal dünyaya öz maddi və mənəvi mədəniyyəti ilə birgə inteqrasiyasını təmin edir. O, mədəni irsin məruz qaldığı müxtəlif təbii təsirlərin qarşısının alınmasının vacibliyini də diqqətə çatdırıb.

 

*

 

Forum günün ikinci yarısında öz işini “İCOMOS və Azərbaycanın dünya əhəmiyyətli maddi mədəni irsi”, “Azərbaycanda abidələrin bərpası və konservasiyası təcrübələri” və “Fövqəladə hallar zamanı mədəni irsin qorunması” mövzularında panel müzakirələrlə davam etdirib.

İCOMOS Azərbaycan Milli Komitəsinin icraçı direktoru Rəşad Əliyevin moderatorluğu ilə keçən “İCOMOS və Azərbaycanın dünya əhəmiyyətli maddi mədəni irsi” mövzusunda paneldə Azad Cəfərli, Zeynəb Gül Ünal, İCOMOS Azərbaycan Milli Komitəsinin prezidenti Sədaqət Budaqova, UNESCO üzrə  Azərbaycan Milli Komissiyasının nümayəndəsi Eltay Aslanov, İçərişəhər Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğu İdarəsinin aparat rəhbəri Riad Qasımov çıxış ediblər. Çıxışlarda diqqətə çatdırılıb ki, hazırda ölkəmizdə 82-si dünya, 2059-u ölkə və 4167-si yerli əhəmiyyətli olmaqla ümumilikdə 6000-dən çox daşınmaz tarix-mədəniyyət abidəsi dövlət mühafizəsindədir. Son illər ərzində ölkə ərazisində aparılmış monitorinqlər nəticəsində əvvəlki siyahılara daxil edilməyən 1400-dən çox tarix, memarlıq və arxeoloji əlamət daşıyan obyekt müəyyən edilərək yeni aşkar olunmuş tarix-mədəniyyət abidələri kimi qeydə alınıb. 

Bildirilib ki, yaxın vaxtlarda Abşeronun ən qədim və hündür qalalarından biri olan, dünya əhəmiyyətli tarixi abidə Böyük Mərdəkan qəsrinin və Tuba Şah məscidinin bərpasına başlanılacaq. Artıq bərpa ilə bağlı layihə sənədlərinin hazırlanması yekunlaşıb. Bərpa işləri Dövlət Xidməti ilə Türk Əməkdaşlıq və Koordinasiya Agentliyinin (TİKA) birgə əməkdaşlığı çərçivəsində həyata keçirəcək.

Həmçinin qeyd olunub ki, 30 illik işğal dövründə heç bir beynəlxalq missiyanı işğal altında saxladığı Azərbaycan ərazilərinə buraxmayan Ermənistan dünya əhəmiyyətli tarix-mədəniyyət abidələrimizə də müdaxilə edib, onların tarixini saxtalaşdırmağa cəhd göstərib. Monitorinqlər nəticəsində baxış keçirilən tarix-mədəniyyət abidələrinin və tarixi, memarlıq, arxeoloji əlamət daşıyan obyektlərin əksəriyyətinin işğalçılar tərəfindən tamamilə dağıdılaraq yalnız qalıqlarının qaldığı aşkar edilib. Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə işğaldan azad olunmuş ərazilərimizdə quruculuq işləri davam etdirilir. Yaxın vaxtlarda Ağdamda “İmarət” kompleksinin, Ağdam Cümə məscidinin, Qiyaslı məscidinin bərpasına başlanılacaq. Azad olunmuş ərazilərdə yerləşən dünya əhəmiyyətli, həmçinin digər tarix və mədəniyyət abidələrinin də qorunması, təbliği, eləcə də UNESCO-nun müvafiq siyahılarına salınması üçün müvafiq işlər həyata keçirilir.

“Azərbərpa” Elmi Tədqiqat Layihə İnstitutunun direktoru Telman Kərimlinin moderatorluğu ilə keçən “Azərbaycanda abidələrin bərpası və konservasiyası təcrübələri” və Dövlət Xidmətinin rəis müavini Ağacavid Ramazanovun moderatorluğunda davam edən “Fövqəladə hallar zamanı mədəni irsin qorunması” mövzularında panel müzakirələrdə maraqlı fikir mübadiləsi aparılıb. 

Forumun sonunda il ərzində fəaliyyəti ilə seçilən gənc mədəni irs əməkdaşlarına fəxri fərmanlar təqdim olunub.

Sayt Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən 2024-cü ildə “Qeyri-hökumət təşkilatları üçün qrant müsabiqəsi” çərçivəsində Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun həyata keçirdiyi “Yeniyetmə və gənclərdə mütaliə mədəniyyətinin formalaşdırılması” layihəsinin tərəfdaşı olaraq yenilənmiş, yeni bölmələr əlavə ediımiş, layihənin təbliği üzrə funksional fəaliyyət aparılmışdır.