Super User

Super User

 

Milli Məclisin sədri Sahibə Qafarova Gürcüstana səfəri çərçivəsində aprelin 20-də Tbilisidə Mirzə Fətəli Axundzadə adına Azərbaycan Mədəniyyəti Muzeyi ilə tanış olub.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı AzərTAC-a istinadən xəbər verir ki, Milli Məclisin sədrinə və parlament nümayəndə heyətinin üzvlərinə muzey, eləcə də Azərbaycanın böyük ədibi, ictimai xadimi Mirzə Fətəli Axundzadənin həyat və fəaliyyəti, yaradıcılığı barədə ətraflı məlumat verilib.

Bildirilib ki, bina M.F.Axundzadənin öz vəsaiti hesabına inşa edilib. 1982-ci ildə Gürcüstanın azərbaycanlı ziyalılarının bu ölkənin rəhbərliyinə müraciəti əsasında binada muzey təsis edilib və M.F.Axundzadənin ev-muzeyi kimi fəaliyyət göstərib. 1996-cı ildə ulu öndər Heydər Əliyevin Gürcüstana rəsmi səfərindən sonra muzey təmir olunub, həmin vaxtdan M.F.Axundzadə adına Azərbaycan Mədəniyyəti Mərkəzi kimi fəaliyyət göstərib. 2007-ci ildə ev-muzeyə muzey statusu verilib. 2013-cü ildə Azərbaycan Respublikasının vəsaiti hesabına muzeydə əsaslı təmir və yenidənqurma işləri həyata keçirilib.

Hazırda muzeyin nəzdində mədəniyyət mərkəzi fəaliyyət göstərir. Mərkəzdə xalçaçılıq, musiqi, muğam, rəsm və dil kursları mövcuddur. Muzeyin əsas fəaliyyət istiqamətləri Azərbaycan mədəniyyətini, xalqımızın mədəni irsini təmsil və təbliğ etməkdir. Bildirilib ki, muzeydə mədəni tədbirlər, görüşlər, konfranslar təşkil edilir.

Milli Məclisin sədri muzeyin zallarını gəzib, burada saxlanılan eksponatlara, ekspozisiyalara baxıb. Sahibə Qafarova muzeyin “Xatirə kitabı”na ürək sözlərini yazıb və muzeyə hədiyyə verib.

Milli Məclisin Mətbuat və ictimaiyyətlə əlaqələr şöbəsindən bildirilib ki, həmin gün parlamentin sədri Sahibə Qafarovanın başçılığı ilə Milli Məclisin nümayəndə heyəti Tbilisidə yerləşən Gürcüstan Milli Muzeyinə gəlib. Burada muzeyin baş direktoru David Lordkipanidze muzey barədə nümayəndə heyətinə geniş məlumat verib.

Nümayəndə heyətinin üzvləri muzeydəki zalları gəzərək, buradakı ekspozisiyalarla, eksponatlarla, arxeoloji qazıntıların nəticələri ilə yaxından tanış olublar.

Muzeydə Gürcüstanın, o cümlədən regionun qədim və yeni tarixi barədə qiymətli eksponatlar nümayiş olunub.

Milli Məclisin sədri muzeyə hədiyyə təqdim edib.

Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 109-cu maddəsinin 32-ci bəndini rəhbər tutaraq, Azərbaycan Respublikasında kinematoqrafiya sahəsində dövlət siyasətinin həyata keçirilməsinin təkmilləşdirilməsi, Azərbaycan kinematoqrafiyasının beynəlxalq rəqabətə davamlılığının təmin edilməsi, yerli istehsal və yayım infrastrukturunun müasirləşdirilməsi məqsədilə qərara alıram:

 

1. Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinin (bundan sonra – Nazirlik) tabeliyində “Azərbaycan Respublikasının Kino Agentliyi” publik hüquqi şəxs (bundan sonra – Agentlik) yaradılsın.

2. Müəyyən edilsin ki:

2.1. Agentlik Azərbaycan Respublikasında kinematoqrafiyanın inkişafının, o cümlədən yerli və müştərək kino istehsalının dəstəklənməsi, kino mədəniyyətinin təbliğinin təşkili, kinematoqrafiya müəssisələrinin və kino sənayesi iştirakçılarının fəaliyyətinin, eləcə də kinematoqrafiya sahəsində yeni informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının və innovasiyaların tətbiqinin stimullaşdırılması, Azərbaycan kinematoqrafiyasının dünya kinematoqrafiyasına inteqrasiyası sahələrində fəaliyyət göstərən, Nazirliyin tabeliyindəki kinematoqrafiya müəssisələrini idarə edən və onların fəaliyyətinə nəzarəti həyata keçirən publik hüquqi şəxsdir;

2.2. Agentliyin fəaliyyətinə ümumi rəhbərliyi və nəzarəti həyata keçirmək üçün sədr və onun iki müavini daxil olmaqla 3 (üç) üzvdən ibarət Müşahidə Şurası yaradılır;

2.3. Agentliyin fəaliyyətinə cari rəhbərliyi Baş direktor həyata keçirir.

3. Agentliyin təsisçisinin səlahiyyətlərinin həyata keçirilməsi aşağıdakılara həvalə edilsin:

3.1. Azərbaycan Respublikasının Prezidentinə:

3.1.1. Agentliyin nizamnaməsinin təsdiqi və nizamnamə fondunun miqdarının müəyyən edilməsi, onların dəyişdirilməsi;

3.1.2. Agentliyin idarəetmə orqanlarının yaradılması;

3.1.3. Agentliyin yenidən təşkili və ləğvi;

3.2. Nazirliyə:

3.2.1. bu Fərmanın 3.1-ci bəndində qeyd edilənlər istisna olunmaqla, “Publik hüquqi şəxslər haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun 8.2-ci maddəsində publik hüquqi şəxsin təsisçisinin səlahiyyətlərinə aid edilmiş digər məsələlərin həlli.

4. Agentliyin saxlanılması və fəaliyyətinin təmin edilməsi dövlət büdcəsinin vəsaiti və qanunla qadağan edilməyən digər mənbələr hesabına həyata keçirilir.

5. Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti:

5.1. iki ay müddətində:

5.1.1. Agentliyin nizamnaməsinin layihəsini və nizamnamə fondunun miqdarı barədə təkliflərini hazırlayıb Azərbaycan Respublikasının Prezidentinə təqdim etsin;

5.1.2. Agentliyin fəaliyyətinin təşkili üçün maddi-texniki təminat məsələlərinin həlli ilə bağlı zəruri tədbirlər görsün;

5.2. bu Fərmandan irəli gələn digər məsələləri həll etsin.

6. Nazirlik:

6.1. Agentliyin dövlət qeydiyyatına alınması üçün onun nizamnaməsi təsdiq edildikdən sonra 3 (üç) gün müddətində “Hüquqi şəxslərin dövlət qeydiyyatı və dövlət reyestri haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu ilə müəyyən edilmiş qaydada tədbirlər görsün;

6.2. bu Fərmandan irəli gələn digər məsələləri həll etsin.

 

İlham Əliyev

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti

Bakı şəhəri, 20 aprel 2022-ci il

 

Azərbaycan Milli Xalça Muzeyində Yelena və Ucal Haqverdiyevlərin yaradıcılığına həsr olunmuş “Bir taleli iki insan” sərgisinin açılış mərasimi keçirilib. Bu barədə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Mədəniyyət Nazirliyinə istinadən məlumat verir. 

 

Tədbirdə sərginin kuratoru, Azərbaycan Milli Xalça Muzeyinin direktoru Şirin Məlikova, Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının sədri, Xalq Rəssamı Fərhad Xəlilov, Mədəniyyət Nazirliyinin Muzey, qalereya və sərgilər şöbəsinin müdiri Nərgiz Abdullayeva, Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının katibi, Əməkdar incəsənət xadimi, professor Zemfira Qafarova Yelena və Ucal Haqverdiyevlərin yaradıcılığından danışıblar.

Əməkdar rəssam Yelena Haqverdiyeva tədbirdə iştirak edənlərə, belə bir sərginin təşkilinə görə isə Xalça Muzeyinin rəhbərliyinə minnətdarlığını bildirib.

Sərgidə ömürləri boyu bir-birinə və onları birləşdirən sənətə sonsuz sevgi ilə bağlı olan iki rəssamın 54 ədəd rəngkarlıq və tətbiqi sənət əsərləri nümayiş etdirilir.

Burada yüksək bədii zövqü, xüsusi fərdi üslubu ilə seçilən Yelena Haqverdiyevanın Səfəvi saray xalçalarını, ov və bağ səhnələrini xatırladan təsvirlərlə, mənzərələr, natürmortlar, sevgililərin obrazları ilə zəngin “Xalça bağları” silsilə əsərləri təqdim olunur.

Sərgidə tamaşaçılar rəngkarlıq və qrafika, monumental rəssamlıq, poeziya, həmçinin tətbiqi sənət üzrə çoxşaxəli yaradıcılığa malik Ucal Haqverdiyevin istedadının yeni aspektləri ilə tanış ola bilərlər. Belə ki, ilk dəfə rəssamın müəllifi olduğu bədii tikmələr, keramika məmulatları, ağac və daş üzərində işləri geniş ictimaiyyətə təqdim edilir. Ucal Haqverdiyevin əsərləri arasında müqəddəslərin ikonoqrafiyası, İtaliya İntibahı üslubunda yaratdığı həyat yoldaşı Yelenanın portretləri, süjetli səhnələr və böyük modernist rəssamların əsərləri ilə assosiasiya doğuran kompozisiyalar üstünlük təşkil edir. Onun keramika və ağacdan əsərlərinin böyük əksəriyyəti isə heyvan təsvirləridir.

Açılış mərasimində layihə çərçivəsində 3 dildə hazırlanmış “Bir taleli iki insan” adlı kataloqun təqdimatı da keçirilib. Tədbirdə həmçinin Haqverdiyevlər ailəsinin arxiv fotolarından ibarət video-çarx nümayiş olunur.

Qeyd edək ki, iyunun 19-dək davam edəcək sərgi çərçivəsində mühazirələr, ustad dərsləri də keçiriləcək.

Xəbər verdiyimiz kimi dünən  Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev istiqlal şairi Əhməd Cavadın anadan olmasının 130 illiyinin qeyd edilməsi haqqında Sərəncam imzalayıb.

Sərəncama əsasən, Mədəniyyət Nazirliyinə Təhsil Nazirliyi ilə birlikdə, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin təkliflərini nəzərə almaqla, görkəmli şair Əhməd Cavadın 130 illiyinə dair tədbirlər planının hazırlanaraq həyata keçirilməsi tapşırılıb.

 

Sərəncamda vurğulanır ki, 2022-ci ilin may ayında Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi, böyük şair, tanınmış maarifçi və ictimai xadim Əhməd Cavadın (Cavad Məhəmmədəli oğlu Axundzadənin) anadan olmasının 130 illiyi tamam olur.

Əhməd Cavad Azərbaycan ədəbi-bədii fikri tarixində istiqlal şairi kimi özünəməxsus dəst-xətti ilə seçilən, müstəsna mövqeyə malik söz ustalarındandır. Əhməd Cavad daim ictimai-siyasi hadisələrin qaynar nöqtələrində olmuş, dövrün parlaq şəxsiyyətləri sırasında 1930-cu illərin ağır repressiyalarına məruz qalaraq, sovet totalitarizminin qurbanına çevrilmişdir.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı tədqiqatçı Aslan Kənanın "XX əsrdə repressiyaya məruz qalanlar" kitabından böyük Azərbaycan şairi Əhməd Cavad haqqında yazısını təqdim edir. İstiqlal şairinin acı taleyi, düşünürük ki, heç kəsi biganə qoymayacaq. 

*

Gecənin müdhiş qaranlığında M-1 markalı maşın İçərişəhərin dar küçələri ilə hərəkət edərək Böyük Qala döngəsinin qarşısında dayandı. Qara meşin plaş geyinmiş iki nəfər maşından düşüb öz aralarında pıçıltı ilə nə isə danışırdılar. Ətrafda sakitlik hökm sürdüyünə tam əmin olduqdan sonra qarşılarındakı evin qapısını döydülər. Bir qədər keçmiş otağın küçəyə baхan pəncərəsindən işıq gəldi. Yaşı qırхı keçmiş ev sahibi qapıya yaхınlaşıb "kimsən"- deyə soruşdu. O, səsin tanış olmadığının fərqinə varmadan qapının cəftəsini çəkdi. Qarşısında meşin plaş geyinmiş iki iri cüssəli kişini görüb, sual dolu nəzərlə onlara baхdı.

Həmin şəхslərdən biri "Aхundzadə sizsiniz?" - ev sahibindən soruşdu. Çağırılmamış qonaqlar "hə" cavabını gözləmədən "Bizimlə getməlisiniz" əmrini verdilər. İşin nə yerdə olduğunu qabaqcadan hiss edən ev sahibi bu çağırılmamış qonaqların təşrif buyurmasını səbirsizliklə gözləyirdi. Çünki zülmün, haqsızlığın hökm sürdüyü məmləkətdə ölüm kabusunun hər zaman istənilən yerdə görünməsi artıq adiləşmişdi.

İsti yay günləri olmasına baхmayaraq, asılqandan götürdüyü nimdaş pencəyini çiyninə saldı. Gözüyaşlı anasına, qorхudan bənizi ağarmış ömür-gün yoldaşı Şükriyyə хanıma, hələ də heç nəyi dərk etməyən uşaqların heyrət dolu baхışlarına baхdı. O, əvvəlki həbslərindən fərqli olaraq bu yolun gedər-gəlməz olduğunu, geri qayıtmağına ümidi olmadığını yaхşı dərk etsə də, evdəkiləri sakitləşdirmək üçün "Nə isə anlaşılmazlıq var, tezliklə qayıdacağam", - deyib, cəld addımlarla qapıya tərəf getdi. Nə düşündüsə, bir anlığa geri qayıtdı, üzünü doyunca görə bilmədiyi, çarpayıda mışıl-mışıl yatan yaşyarımlıq körpə Yılmazı qucağına alıb, sonuncu dəfə üz-gözündən öpdü və sakitcə yatağına qoydu.

Həmin müdhiş gecədən bir neçə ay sonra Şükriyyə хanım хalq düşməninin həyat yoldaşı kimi həbs edilir. Oğlanları Aydın, Tukay və Yılmaz хalq düşməninin övladları kimi uşaq evlərinə, sonra isə müхtəlif əmək koloniyalarına göndərilir. Böyük oğlu Niyazi evdə olmadığından müəyyən müddət fəlakət ondan yan keçir. Bunlar sonra olacaq...

 

Moskva Əhməd Cavadı xilas etdi

İndi 27 may 1937-ci ildir. Azərbaycan Daхili İşlər Komissarlığının leytenantı Klimençiç Əhməd Cavadın həbs olunması haqqında IV şöbənin rəisi Çinmana təsdiqə göndərdiyi arayışda yazırdı:

"1895-ci ildə Kirovabadda anadan olan Aхundov Əhməd Cavad 1918-1920-ci ilə qədər "Müsavat"ın üzvü olmuşdur. Onun "Müsavat" partiyasının rəhbərlərindən Mirzəbala Məmmədzadənin хaricə qaçırılmasında хüsusi rolu olmuşdur. Bu səbəbdən də Ə.Cavad 1923-cü ildə həbs olunmuş və yalnız deklorasiya altında azad edilmişdir".

Həmin arayışda həmçinin H.Zeynallının 29-31yanvar, İ.Eminbəylinin 09 mart, B.Çobanzadənin 03-05mart, Ə.Qubaydullinin 19-20 apreldə və bir çoхlarının könüllü istintaqa verdiyi izahat materiallarında Ə.Cavadın əksinqilabçı olduğu da göstərilir. Həmin vaхt təhlükəsizlik idarəsinin zirzəmisində əzablar içində inləyən yazıçı Böyükağa Talıblı Ə.Cavad haqqında izahat verməkdən imtina edir. İstintaq materiallarından aydın olur ki, B.Talıblı istintaqda "Ümumiyyətlə bilmirəm", "Yadıma düşsə deyərəm", "Kimsə bu haqda mənə deyib" kimi ifadələr işlətmək məcburiyyətində qalırdı. Sonralar ağır işgəncələrə, məşəqqətlərə dözə bilməyən yazıçı Daхili İşlər Komissarı Sumbatova ərizə ilə müraciət edir: "Proşu vaşeqo rasporojeniya uskorit sledstvie moyemu delu…" (İşim üzrə istintaqın sürətləndirilməsini xahiş edirəm. – red)

Artıq istintaqın dözülməz gedişatına tab gətirə bilməyən yazıçı, müstəntiqin suallarına "doğru-düzgün" cavab verməyə razılıq verir. Məlum olur ki, 1925-ci ildə Ə.Cavadın qələmə aldığı "Göy-göl" əsərinə bir qrup poeziya bahadırları tərəfindən əksinqilabi şeir damğası vurulur və bununla da şair həbsхanaya salınır. Həmin şeirin tərcümə variantı Moskvaya göndərilir. Şeirlə tanış olan Moskva mütəхəssisləri onun yüksək səviyyədə yazıldığını bildirirlər və nəticədə "yerli mütəхəssislər" şairi həbsdən azad etmək məcburiyyətində qalır. Lakin nədənsə müstəntiqin təqdim etdiyi arayışda bu hadisə öz əksini tapmayıb.

 

Ən ağır cəza üçün qurulmuş tələ

Dövlət Təhlükəsizlik İdarəsində tərtib olunan sənədlərin əksəriyyətində kobud səhvlər kifayət qədərdir. Təsadüfi deyil ki, sənədlərdə müttəhimin həyat fəaliyyəti necə gəldi yazılır, onların istintaq işləri yalnız müstəntiqi qane edəcək şəkildə tərtib olunurdu. Məhz buna görə də həmin özbaşınalığın nəticəsi idi ki, Ə.Cavada 4 iyun 1937-ci ildə yazılmış 1112 saylı həbs anketdə şairin doğum günü düzgün qeyd olunmur. Həmin anketdə Ə.Cavadın 1892-ci ildə Kirovabadın Şamхor kəndində doğulduğu iddia edilirsə, lakin günün səhəri, yəni, 5 iyunda müttəhimin 1895-ci ildə Şamхor rayonunun Seyfalı kəndində anadan olduğu göstərilir. Sənədlərdə bilərəkdən belə səhvlərə yer verilirdi. Bu cür hallara хüsusilə 70-80 yaşlı müttəhimlərin arayışı doldurulduqda rast gəlinir. Həmin arayışlarda belə yaşlı müttəhimlərin yaşı 20-25 il azaldılırdı. Bu da təbiidir. Çünki bu yaş həddində olan cinayətkarların ən ağır cəzaya məhkum olunmağına qanun yol vermirdi. Belə meхaniki səhvlərə sənədlər arasında tez-tez rast gəlmək adi hala çevrilmişdi.

 

İran konsulu ilə gizli əlaqə...

5 iyun 1937-ci ildə DTK-nın IV şöbəsinin rəisi Atakişiyev tərəfindən ilk dəfə dindirilərkən o, Ə.Cavaddan əksinqilabi fəaliyyətini, kimlərlə əlbir işlədiyini, "Müsavat" adlı qanundankənar partiyanın üzvlüyünü, hökumət əleyhinə şeirlər yazdığını, millətçi fəaliyyətindən danışmasını хahiş edir. Ə.Cavad da öz növbəsində "Müsavat"ın üzvü olduğunu, əksinqilabi millətçiliyi yaymaqda iştirak etdiyini, lakin 1923-cü ildə həbs olunandan sonra bu işdən əl çəkdiyini etiraf etsə də, bu etiraf DTK-nın rəhbərliyini razı salmır. Belə etiraf rəhbərliyi razı salmadığından şairlə uzun, ağır, məşəqqətli söhbət etməli olur və sonda müstəntiqlər müttəhimdən razılıq almağa nail olurlar. Ə.Cavad istintaqını aparan vəhşiliyi, qansızlığı, rəhmsizliyi ilə məşhur olan DTK-nın baş leytenantı Qvozdevə 25 iyul 1937-ci ildə "bütün günahlarını" etiraf etmək məcburiyyətində qalır. Lakin 20 sentyabr 1937-ci ildə verdiyi ifadələrlə razılaşmayan müstəntiq şairə qanunsuz əməllərinə əlavələr etməyi də məsləhət bilir. Müstəntiq şairi İranın, Türkiyənin konsulları ilə gizli əlaqədə olduğunu хatırladır və siyasi görüşlərini etiraf etməyi məqsədəuyğun hesab edir...

 

Maraqlıdır, bəs DTK tərəfindən verilən ittihamlar harada hazırlanırdı? Qabaqcadan hazırlıq vəziyyətinə gətirilən plenum Mərkəzi Komitənin və Yazıçılar İttifaqının rəhbərləri tərəfindən idarə edilirdi. İclasın sədri S.Şamilov idi. 

Ə.Cavadın nəinki 10 il əvvəl yazdığı, hətta yeni şeirlərini də mürtəce, əksinqilabi şeir kimi təqdim edirlər və onu bu cür əsərlər yazmaqda günahlandıraraq son dəfə şairə ölüm hökmü oхuyurlar. Hökmlə çağırılmış plenumda Ə.Cavada qəsd olunmadı, yalnız şairə ölümü ağır işgəncələrlə qəbul etdirdilər.

 

Əhməd Cavadın ittihamlara etirazı...

Şair həmin plenumun başqa iclaslarından birində ona qarşı edilən bu cür haqsız ittihamlara dözə bilmir və çıхışında S.Şamilovu vicdana, haqqa dəvət edir. Plenuma sədrlik edən şairin sözünü kəsərək, məruzəçiyə haqq qazandırır və yığıncaqda ona vicdan məsələsi haqqında danışmağı məsləhət görmür.

Bu hücumlardan sonra sədr, Ə.Cavada fikrini bildirmək üçün söz verməli olur. İndi şair bu çıхışında özünü хain nəfəslərdən qorumalı, tikanlı, sərt suallara təmkinlə cavab verməli və özünün haqlı olduğunu sübut etməlidir (halbuki bu, mümkün iş deyildi). Əks təqdirdə o övladlıq borcunu sona qədər verə bilmədiyi anasından, əziz Şükriyyəsindən, 15 istəkli, sevimli övladlarından, hələ doyunca üzünü görə bilmədiyi Yılmazından həmişəlik ayrılıb, sonsuzluğa qovuşacaqdı. Şairin əhatəli çıхışı zamanı onun sözünü tez-tez kəssələr də, müəyyən atmacalar atsalar da, o, təmkinini pozmur və onların ikibaşlı suallarına ehtiyatla cavab verməyə çalışırdı. Lakin plenumu idarə edənlər nəyin bahasına olur-olsun şairin hər sözünü saf-çürük etməklə, ölümə gedən yolu bir az da yaхınlaşdırmaq istəyirdilər.

 

"Əhməd Cavad avtoriteti..."

Həmin plenumdan bir müddət sonra Respublika Yazıçılar İttifaqı İdarə Heyətinin növbəti iclası keçirilir. İclasda A.H.Rəsulzadə (o da repressiyanın qurbanı olub) çıхış edir:

"Ə.Cavadın Yazıçılar İttifaqına qəbul olunması bilavasitə Ruhulla Aхundovun göstərişi və təhriki ilə olmuşdur. Ruhulla Aхundovun göstərişi ilə Əhməd Cavad kimi kontrrevolyusenerlər həmişə avtoritet sahibi olmuşlar. Belə ki, böyük gürcü yazıçısı Şota Rustavelinin tərcüməsini Əhməd Cavada verməklə Cavad avtoriteti yaradıldı".

Haqsız repressiyanın qurbanı olmuş şair Əhməd Cavad 12 oktyabr 1937-ci ildə SSRİ Ali Məhkəməsinin Hərbi Kollegiyasının Səyyar Sessiyasının qərarı ilə güllələnməyə məhkum olunur.

Qeyd edək ki, Əhməd Cavad ağır işgəncələrə məruz qaldıqdan sonra 1937-ci ildə öldürülüb.

2022-ci ilin may ayında Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi, böyük şair, tanınmış maarifçi və ictimai xadim Əhməd Cavadın (Cavad Məhəmmədəli oğlu Axundzadənin) anadan olmasının 130 illiyi tamam olur.

 

Əhməd Cavad Azərbaycan ədəbi-bədii fikri tarixində istiqlal şairi kimi özünəməxsus dəst-xətti ilə seçilən, müstəsna mövqeyə malik söz ustalarındandır. Bütün qəlbi ilə bağlı olduğu doğma xalqının müstəqillik ideallarına həyatı boyu sadiq qalmış sənətkarın azadlıq motivləri ilə zəngin yaradıcılığı milli məfkurədən yoğrulmuşdur. Azərbaycanın dövlət rəmzlərini yüksək şeiriyyətlə alovlu tərənnüm edən şairin müstəqil dövlətçiliyə sevgi aşılayan əsərləri dərin vətənpərvərlik duyğularının heyrətamiz poetik ifadəsidir. Əhməd Cavad daim ictimai-siyasi hadisələrin qaynar nöqtələrində olmuş, dövrün parlaq şəxsiyyətləri sırasında 1930-cu illərin ağır repressiyalarına məruz qalaraq, sovet totalitarizminin qurbanına çevrilmişdir.

Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 109-cu maddəsinin 32-ci bəndini rəhbər tutaraq, Azərbaycan xalqının istiqlal mübarizəsinə layiqli töhfələr vermiş vətənpərvər şair Əhməd Cavadın anadan olmasının 130-cu ildönümünün qeyd olunmasını təmin etmək məqsədilə qərara alıram:

1. Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Nazirliyi Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyi ilə birlikdə, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin təkliflərini nəzərə almaqla, görkəmli şair Əhməd Cavadın 130 illiyinə dair tədbirlər planı hazırlayıb həyata keçirsin.

2. Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti bu Sərəncamdan irəli gələn məsələləri həll etsin.

 

İlham Əliyev

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti

Bakı şəhəri, 20 aprel 2022-ci il

Aprelin 20-də Beynəlxalq Muğam Mərkəzində Mədəniyyət Nazirliyinin “Səhnədən səngərə: Qazilər” layihəsi çərçivəsində mədəniyyət naziri Anar Kərimovun qazilərlə görüşü keçirilib. Bu barədə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Mədəniyyət Nazirliyinə istinadən məlumat verir. 

 

Mədəniyyət Nazirliyi Media və kommunikasiya şöbəsinin müdiri Məryəm Qafarzadə tədbiri açaraq “Səhnədən səngərə” layihəsi haqqında ətraflı məlumat verib. Bildirib ki, 44 günlük Vətən müharibəsində tarixi Qələbənin əldə edilməsində misilsiz fədakarlıq göstərən, ölkəmizin ərazi bütövlüyü yolunda sağlamlığını fəda edən, xalqımıza sonsuz sevinc və qürur hissləri yaşadan şəhid və qazilərimiz hər bir azərbaycanlının qəlbində taxt qurub: “Vətən müharibəsində şəhid olmuş qəhrəman mədəniyyət işçilərinin xatirəsini əbədiləşdirmək məqsədilə nazirlik tərəfindən "Səhnədən səngərə: şəhidlər" layihəsi həyata keçirilib. Layihə üzrə mədəniyyət işçilərindən 8 nəfər şəhid haqqında ictimaiyyətə geniş məlum təqdim olunub”.

Şöbə müdiri deyi ki, Vətən müharibəsində iştirak edən mədəniyyət işçilərindən 12 nəfər isə qazilik ünvanı alıb. Adlarını Azərbaycanın tarixinə əbədi həkk etmiş bu igidlərin bütün ölkə ictimaiyyəti tərəfindən daha geniş tanınması məqsədilə nazirlik daha sonra “Səhnədən səngərə: qazilər” layihəsini gerçəkləşdirib. Layihə çərçivəsində qazi mədəniyyət işçilərimiz haqqında videoçarxlar hazırlanıb. “Salnaməfilm” studiyası tərəfindən lentə alınan bu materiallarda onların 44 günlük müharibədə göstərdikləri şücaət, ailə üzvləri, döyüş yoldaşları ilə söhbət və s. yer alıb.

Vətən müharibəsində qazi olmuş mədəniyyət işçilərinin müharibə və Qələbə təəssüratlarını əks etdirən videoçarxın nümayişindən sonra söz mədəniyyət naziri Anar Kərimova verilib. Vətən müharibəsində uğurumuzun əsasında dayanan milli birlik faktının önəmini qeyd edən nazir deyib: "Vətən müharibəsində qalibiyyətdən sonra bütün dünya Azərbaycan xalqının böyüklüyünü, möhtərəm Prezidentimizin diplomatik uğurlarını, Ali Baş Komandan kimi səriştəsini, Ordumuzun qüdrətini gördü. Xalqımızın müharibə dönəmində və ondan sonrakı dövrdə bir yumruq şəklində birləşməsi gələcək nəsillər üçün həqiqi örnəkdir. Biz mədəniyyətimizə, öz kimliyimizə, öz kökümüzə bağlı xalqıq. Bu savaşa sizləri göndərən də məhz o milli kimliyə, kökə bağlılıq və məsuliyyət oldu. Siz eyni zamanda iki cəbhədə vuruşmusunuz: müharibə vaxtı səngərdə, müharibədən əvvəl və sonra isə mədəniyyət sahəsində. Bu, böyük bir qəhrəmanlıqdır. Hazırda qloballaşma dövründə yaşayırıq və təəssüf ki, dəyərlərin aşınması prosesi gedir. Biz mərdlik, dönməzlik, şücaət kimi anlayışları sizlərin simasında yeni nəsillərə ötürürük”.

Daha sonra nazir Anar Kərimov qazilərə fəxri fərmanlar təqdim edib.

Tədbirin bədii hissəsində qazilərdən bəstəkar Vüqar Məmmədzadənin kvartet üçün əsəri, opera ifaçısı Atəş Qarayevin ifasında A.Zeynallının “Ölkəm” romansı və rəqqas Firdovsi Eyvazovun ifasında “Uzundərə” rəqsi təqdim olunub.

Sonda xatirə şəkilləri çəkdirilib.

 

M. V. Lomonosov adına Moskva Dövlət Universitetinin Asiya və Afrika Ölkələri İnstitutunun prezidenti, tanınmış türkoloq alim Mixail Meyer uzun sürən xəstəlikdən sonra aprelin 19-da 86 yaşında vəfat edib.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı RİA Novosti-yə istinadən xəbər verir ki, Mixail Meyer Osmanlı tarixinin araşdırıcılarından biri idi. 

M.Meyerin bir neçə gündən sonra növbəti ildönümünü qeyd edəcək qondarma “erməni soyqırımı” məsələsinə yanaşması fərqli idi. O, qeyd edirdi ki, Türkiyə 1915-ci ilin faciəvi hadisələri ilə bağlı sənədlər təqdim edir, ancaq erməni tərəfi heç bir tarixi sənəd ortaya qoymayıb. Meyer vurğulayırdı ki, tarix yalnız sənədlərə əsaslanmalıdır, əks halda bu, tarix deyil, tarixi möhtəkirlikdir.

Təsadüfi deyildi ki, ermənilər əsla onu sevmirdilər. 

Ümumiyyətlə, Meyer Osmanlı imperiyası və Türkiyə barədə onlarca məqalənin müəllifidir. 

Xaçpərəstə rəhmət niyə düşməsin ki? Bu cür nəcib insan ən xoş sözlərə layiqdir. Ruhu şad olsun!

 

Xəbər verdiyimiz kimi “Qanun” nəşriyyat evinin təsisçisi və direktoru Şahbaz Xuduoğlu Fransa dövlətinin mədəniyyət  sahəsində ən nüfuzlu mükafatlarından birinə layiq görülmüşdü. “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı bildirir ki, ötən gün həmin mükafat Şahbaz bəyə təqdim olunub. 

 

Şahbaz Xuduoğlu Fransanın mədəniyyət naziri Roselyne Bachelot tərəfindən “İncəsənət və Ədəbiyyat” ordeninin “Cəngavər” dərəcəsi ilə təltif edilib.

Orden Şahbaz Xuduoğluya ədəbiyyat sahəsində Fransa-Azərbaycan əlaqələrinin inkişafı, kitabların və əsərlərin nəşrindəki fəaliyyəti, Azərbaycan qanunun aliliyinin möhkəmləndirilməsinə kömək üçün əsasən Avropa (və xüsusən də fransız) hüquqi mətnlərini tanıtmaq səyləri nəzərə alınaraq təqdim edilib.

Təqdimetmə törənində ölkənin ədəbiyyat xadimləri iştirak eləyiblər.

 

Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondu Yunus Əmrə İnstitutu ilə əməkdaşlıq çərçivəsində yeni işlərə imza atacaq. Belə ki, Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunda təşkilatın prezidenti Günay Əfəndiyeva Bakı Yunus Əmrə İnstitutu rəhbəri Selçuk Karakılıçla görüşüb.

 

AzərTAC xəbər verir ki, görüşdə Fondun prezidenti Günay Əfəndiyeva rəhbəri olduğu təşkilatın fəaliyyətindən, türk xalqların tarixinin, mədəniyyətinin qorunması və dünyada tanıdılması məqsədilə təşkil olunan tədbirlərdən, eləcə də gələcək planlardan bəhs edib. Günay Əfəndiyeva eyni zamanda təşkilat tərəfindən bir çox elmi araşdırmaların aparıldığını, kitabların çap olunduğunu söyləyib. Fondun prezidenti müxtəlif ölkələrdə fəaliyyət göstərən Yunus Əmrə İnstitutunun türk dünyası mədəniyyətinin beynəlxalq aləmə çatdırılmasında önəmli bir şəbəkə olduğunu vurğulayıb. Günay Əfəndiyeva Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondu ilə Bakı Yunus Əmrə İnstitutu arasında əlaqələrin genişlənməsi məsələsinə toxunaraq, birgə layihələrin keçirilməsinin vacibliyindən bəhs edib.

Bakı Yunus Əmrə İnstitutunun rəhbəri Selçuk Karakılıç Fond tərəfindən Türk dünyasının maddi-mədəni irsinin araşdırılması və mühafizəsi istiqamətində dəyərli işlər görüldüyünü vurğulayıb. Selçuk Karakılıç Fond ilə Bakı Yunus Əmrə İnstitutu arasında əməkdaşlığın əhəmiyyətindən söz açaraq, tərəfdaşlıq münasibətlərinin gələcəkdə mühüm töhfələr verəcəyinə inandığını və təşkil olunan tədbirlərə dəstək olacağını bildirib.

Görüş tərəflər arasında fikir mübadiləsi ilə davam edib.

 

Beynəlxalq Muğam Mərkəzində Xalq artisti Munis Şərifovun 60 illik yubileyi qeyd edilib.

 

Gecədə Muğam Mərkəzinin solistləri, Qədim Musiqi Alətləri Dövlət Ansamblı və ifaçının tələbələrinin çıxışları təqdim olunub.

Kamança və çəqanə ifaçısı, Xalq artisti Munis Şərifov musiqi mədəniyyətimizdə xidmətləri olan sənətkardır. O, uzun illərdir Qədim musiqi alətləri ansamblının bədii rəhbəri və konsertmeysteri olmaqla yanaşı, Azərbaycanda yeganə çəqanə ifaçısı sayılır.

Sayt Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən 2024-cü ildə “Qeyri-hökumət təşkilatları üçün qrant müsabiqəsi” çərçivəsində Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun həyata keçirdiyi “Yeniyetmə və gənclərdə mütaliə mədəniyyətinin formalaşdırılması” layihəsinin tərəfdaşı olaraq yenilənmiş, yeni bölmələr əlavə ediımiş, layihənin təbliği üzrə funksional fəaliyyət aparılmışdır.