Təqvimə baxdıqda görərik ki, bu günün qəribə təyinatı var: 6 oktyabr “Gəl və apar günü” kimi qeyd olunub.  Genişqəlbli insanlar bir-birinin evinə gedib həmin gün bəyəndikləri bir şeyi hədiyyə olaraq götürüb aparırlar. Gün gözütox insanlara hesablanıb. Heç bir sui-istifadə etmədən onlar dəyərcə ucuz, amma xoşagəlimli bir şey seçirlər adətən. Amerikada, Yaponiyada, Avropa ölkələrində qeyd olunur. Bizlərdə belə bir gün qeyd edilmir yaxşı ki. Onu görərsən, biri o birinin evinə gəlib 10 min manatlıq çılçırağını, o biri bu birinin evinə gəlib qarajındakı 100 min manatlıq çipini “gəl və apar günü”nün şərəfinə hədiyyə istəyə bilər, aləm dəyər bir-birinə.

Bu günün daha hansı təyinatları var?

“Ağılsız papaqçı” günü “Alisa möcüzələr ölkəsində” kitabının qəhrəmanının şərəfinə təsis edilib. Qonşularımız gürcülər bu gün Tbilisi gününü qeyd edirlər. Bayramın adı Tbilisoba adlanır. Təbii ki, Tbilisi bizlərə çox tanışdır. Sovetlər dönəmində Qərb bölgələrimizin əhalisi bizdə kərə yağı talonla verildiyindən ora kərə yağı almağa axışardı. İndi də bizdə aviabiletlər çox baha olduğundan ora təyyarə ilə uçmağa axışır. Tbilisi adı gürcü dilindəki tbili sözündən yaranıb, tərcüməsi isti deməkdir. Ötən gün Həkim gününü qeyd edən dünya bu gün də həkimlərin asissentlərinin gününü qeyd edəcək. Moldova şərab gününü qeyd edəcək. Niyə? Çünki bu kiçik və kasıb ölkə dünyaya şərab ixrac etməklə əhalisinin güzəranını qura bilir. Moldova şərabı ucuz və keyfiyyətli olduğu üçün hətta şərab vətəni Fransada belə yaxşı satılır. O  ki qaldı mətbəxsevər amerikalılara, onların bugünkü bayramları da olduqca orijinaldır – milli əriştə günü.

1973-cü ildə Misir və Suriya İsrailə hücum edərək 18 günlük ərəb-yəhudi müharibəsinə rəvac veriblər. 1948-ci ildə dünya tarixinin ən güclü zəlzələlərindən biri baş verib, Aşqabad yerlə yeksan olub. O məsəl var e, “Aşqabad batan kimi batdı”, - onun mənşəyi burdandır. Bu gün Türkmənistanda milli matəm günüdür. 1927-ci ildə Nyu-Yorkda ilk səsli film nümayiş olunub. 1768-ci ildə rus-türk müharibəsi başlayıb. (1774-cü ildə bağlanan sülh müqaviləsinə görə ruslar Qara dənizə çıxış əldə ediblər).

Varisin “1-10 oktyabrın təqvimi” yazısından

Nurəddin Əzulla oğlu Quliyev (Mehdixanlı) 1956-cı il oktyabr ayının 6-da Cəlilabad rayonunun Tahirli kəndində anadan olub. 1974-cü ildə  M.Əliyev adına Azərbaycan Dövlət İncəsənət İnstitutunun dram və kino aktyorluğu fakültəsinə daxil olub, böyük rejissor Ədil İsgəndərovun rəhbərlik etdiyi kursu 1978-ci ildə başa vurub, təyinatla Akademik Milli Dram Teatrına göndərilərək sentyabr ayının 1-dən aktyor truppasına işə götürülüb, saysız-hesabsız obrazlar yaradıb. Aktyor Azərbaycan Dövlət Teleziziyasında Ə.Əhmədovanın “Pəncərədə işıq” (Toğrul), C.Cabbarlının “Solğun çiçəklər” (Bəhram), N.Həsənzadənin “Kimin sualı var?” (İlham), B.Vahabzadənin “Vicdanla üz-üzə” (Hakim) teletamaşalarında iştirak edib, “Dədə Qorqud” çoxseriyalı televiziya filmində Bayandur xan, “Bəyaz həyat”da Vüqar Quliyev, “Cavid ömrü”ndə Əhməd Cavad, “Məhkumlar”da Polkovnik Hacıyev, alman rejissoru F.Xelmerin “Susuzluq və sevgi”sində Zaza, ABŞ rejissoru A.Helencerin “Burulğan”ında Kişi, “Təlatüm” bədii-televiziya filmində İlyas Şahdağlı, “Cavad xan”da Cavad xan rollarına çəkilib. N.Mehdixanlı 1986-cı ildə Naxçıvan MR-nın “Əməkdar artisti”, 1998- ci ildə Azərbaycan Respublikasının “Əməkdar artisti”, 2002-ci ildə “Xalq artisti” fəxri adlarına layiq görülüb. 2016-cı ildə Azərbaycan teatrının inkişafında xidmətlərinə görə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdünə, 2017-ci ildə Cəfər Cabbarlı mükafatına layiq görülüb. 29 oktyabr 2019-cu ildə Azərbaycanda teatr sənətinin inkişafındakı xidmətlərinə görə “Şöhrət” ordeni ilə təltif olunub. Biz onu həm də gözəl qiraət ustası kimi tanıyırıq. Səs tembri insanı büsbütün alüdə edə bilir. Yubileyin mübarək, sənətkar, - deyirik.

Bu gün Bakı Ekspo mərkəzində açılmış Bakı Beynəlxalq Kitab Sərgi-Yarmarkası yeddinci dəfə təşkil olunacaq. Bu tip sərgilər indiyədək hər iki ildən bir keçirilirdi, lakin bu ildən başlayaraq hər il ənənəvi olaraq təşkil olunacaq. Bu sərginin formatı da öncəkilərdən fərqlidir. Belə ki, sərgi həm beynəlxalq status daşıyır, həm də dahi Azərbaycan şairi və mütəfəkkiri Nizami Gəncəvinin 880 illik yubileyinə ithaf olunur.
Bu fikirləri VII Bakı Beynəlxalq Kitab Sərgi-Yarmarkasına həsr edilmiş mətbuat konfransında Mədəniyyət Nazirliyinin Kitab dövriyyəsi və nəşriyyatlarla iş şöbəsinin müdiri Akif Marifli deyib.
Qeyd edilib ki, sərgidə 12 ölkədən 43 xarici şirkət, Azərbaycandan isə 100-dən çox yerli nəşriyyat evləri, mətbəələr, kitab mağazaları, mədəniyyət mərkəzləri və poliqrafiya şirkətləri iştirak edirlər.

Üzeyir Hacıbəyli adına Bakı Musiqi Akademiyasının (BMA) 100 illiyi çərçivəsində VIII Beynəlxalq Bakı “Musiqi və rəqs” konqresi təşkil edilib.
BMA-dan AzərTAC-a bildirilib ki, konqres çərçivəsində rəsm sərgiləri, konfranslar və axşam konsertləri təşkil olunub.
Konqresin konsertində tələbələrlə yanaşı, Azərbaycanın görkəmli sənətkarları da iştirak ediblər. Onların sırasında AzTV-nin “Qaytağı” instrumental ansamblının bədii rəhbəri, Xalq artisti Ənvər Sadıqov da yer alıb.
Tədbirə Türkiyə, Braziliya, Argentina, İordaniya, Xorvatiya ölkələrinin səfir və nümayəndələri də qatılıb.

Məşhur Agent 007-nin filmlərini kim sevmir ki? Hətta onlardan birinin Bakıda çəkilməsi də nəzərə alınmalıdır. İlk filmin – “Doktor No”  1962-ci ilin 5 oktyabrında ekrana çıxması şərəfinə bu gün təqvimlərə salınıb qeyd edilir. 

Ceyms Bond, həmçinin Agent 007 Jan Fleminqin kitabları əsasında çəkilmiş çoxsaylı filmlərdə ingilis casusu və qəhrəmanıdır. “Ədəbiyyat və incəsənət” məlum edir ki, Fleminq bu personajı 1952-ci ildə yaratmış və ona aid çoxlu əsərlər yazmışdır. Bu personajın ekranlaşdırılmasına, əsasən, müəllifin ölümündən sonra,1964-cü ildən etibarən başlamışlar. Daha sonralar Ceyms Bond macəralarını Kinqsli Amis, Con Piarson, Con Qardner, Reymond Benson və Carli Hiqson kimi yazarlar yazmışlar. Əvvəllər Ceyms Bonda personajı kitablara əsasən tanınırdısa hal-hazırda onu əsasən filmlərdən tanıyırlar. Filmlərin sayı isə tam 24-dür, ötən ayadək sonuncu film 2015-ci ildə şəkilmiş “Agent 007. Spektr” idi, sentyabrın 28-də Londonda, Albert-hollda bondiananın “Ölmək zamanı deyil” filminin ilk nümayişi oldu. Bu filmin Ceyms Bondu tanınmış aktyor Deniel Kreyq canlandırır. Ceyms Bond rolunda rəsmi filmlərdə indiyədək 6 aktyor oynamışdır: Çon Konneri, Corc Leyzenbi, Rocer Mur, Timoti Dalton, Pir Brosnan və Deniel Kreyq.

Bəs real həyatda Ceyms Bond olubmu? Sən demə, o, əsla uydurma obraz deyil, real olaraq yaşamış tarixi şəxsiyyətdir. Amma xəfiyyə, casus olmayıb, adi alim olub. Onun sadəcə adından istifadə edilib. Necə? Deyək, bilin. Əsil Ceyms Bond 1900-cü il yanvarın 4-də Filadelfiyada anadan olub. Həmin şəhərin akademiyasında təbiət elmləri üzrə işləyib.  Bond quşların karib növləri üzrə ekspert - ornitoloq idi. Onun 1936-cı ildə “Qərbi-Hindistan quşları” ( Birds of the West Indies) adlı kitabı nəşr olunub. 1998-ci ildə Ceyms Bondun “Qərbi-Hindistan quşlarının bələdçisi” ( A Guide to the Birds of the West Indies) kitabı nəşr olunana qədər bu kitab karib quşlarının faunası təsvir olunan yeganə kitab idi.

Bond 1952-ci ildə Yamayka institutu tərəfindən “Musgrave”, 1954-cü ildə Amerika Ornitoloqçular İttifaqı tərəfindən “Brewster” və  Təbiət Elmləri Akademiyası tərəfindən 1975-ci ildə “Leidy” medalı ilə təltif olunub. Ceyms  89 yaşında Filadelfiyanın “Çestnat Hil” xəstəxanasında uzun sürən xərçəng  xəstəliyindən dünyasını dəyişib.

Bəs necə olub ki, Ceyms Bondun adı ədəbi qəhrəmana verilib? Bunun çox sadə tarixşəsi var. Quşları seyr etməyi sevən, onlarla maraqlanan yazıçı-jurnalist Yan Flemminq Yamaykada yaşayanda Ceyms Bondun quşlar haqqında yazdığı kitab ilə tanış olub və Ceyms Bondun adını “Kazino Royal” əsərinin baş qəhrəmanına verib. Flemminq Bondun xanımına bu mətndə məktub yazıb: “Ərinizin qısa, romantik olmayan, anqlosakson adı məni cəlb etdi. Mənə elə bu cür ad lazım idi və beləliklə əsil Ceyms Bonddan savayı ikinci Ceyms Bond da yarandı”. Gizli agent Ceyms Bond ornitoloq olaraq filmin 20-ci bölümündə  (Die Another Way) Kubaya yollanır və beləliklə o, gerçək Ceyms Bondu filmdə ifa etmiş olur.

Yan Flemminqə Ceyms Bondla şəxsən 1964-cü ilin 5 fevralında tanışlıq qismət olub. Flemminq görüşdə Ceyms Bonda yeni romanını (You only live twice) avtoqrafla hədiyyə edib, kitabın tituluna isə “Həqiqi Ceyms Bonda onun şəxsiyyətinin oğrusundan” imzasını qoyub. 2008-ci ilin  dekabrında bu imzalı kitab hərracda 84000 dollara satılıb.

Bax belə bir maraqlı əhvalat!

O ki qaldı Ceyms Bondun Bakı sərgüzəştlərinə, yəqin xatırlayarsınız, prezident İlham Əliyev Bakının Səbail rayonunun Bibiheybət qəsəbəsində inşa olunmuş SOCAR-ın Bakı Ali Neft Məktəbinin şəhərciyinin açılışında iştirak edərkən bir çıxış etmişdi, o, şəhərciyin yerləşdiyi ərazi ilə bağlı danışarkən, məşhur obraz Ceyms Bondun filmlərindən birinin burada çəkildiyini vurğulamışdı. Dövlət başçısının bəhs etdiyi film “Agent 007”nin 19-cu seriyası olan “Bütün dünya belə yetərli deyil (The world is not enough) filmi idi.

Film 1999-cu ildə çəkilib. Kinonun bir hissəsində britaniyalı kəşfiyyatçı Azərbaycana, Bakıya gəlir. Görüntülər neft daşlarında, Yanar dağda və bir sıra yerlərdə lentə alınıb.

Rusiyanın Romanovlar sülaləsinin varisi olan Georgiy Mixayloviç Romanovun Sankt-Peterburqda  Rebbekka Bettarini ilə nikahlarının kəsilməsi mərasimi hazırda dünya mediasının diqqət mərkəzindədir.

Dünyanın ən iri kino bazarlarından olan Çində döyüş filmi “The Battle at Lake Changjin” böyük marağa səbəb olub.
Xarici KİV xəbər verir ki, filmin nümayişi olunduğu 4 gün ərzində istehsalçılara 234 milyon dollar qazanc gəlib. Bu, pandemiyadan sonra qısa vaxtda ən çox gəlir gətirən ilk ekran əsəridir.
Film 1950-1953-cü illərdə ABŞ-ın hücumlarına qarşı Koreyaya kömək edən Çinin könüllü əsgərlərinin göstərdikləri fədakarlıqdan və verdikləri qurbanlardan bəhs edir.

Musa Yaqubun həyat və yaradıcılığı haqqında Fərid Hüseynin sözügedən kitabı "Qanun" nəşriyyatında işıq üzü görüb. Bu kitabı yazdığı
 müddətdə Fərid Hüseynə şairin ailəsi Musa Yaqubun arxivini etibar edibmiş, şairin bəlli irsi ilə yanaşı, o saysız materialları da oxuyub. Ona görə də şairin həyat və yaradıcılığı barədə xeyli məsələlər ilk dəfə bu kitabda yer alıb.