“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Güney Azərbaycan təmsilçisi, Təbrizdə yaşayıb yaradan şair Əli Çağla bu dəfə sizləri güneyli şair Ramin Yaşarın yaradıcılığı ilə tanış edir. 

 

Ramin Yaşar

Yaşar təxəllüsü ilə şeirlər yazan Ramin Cəbrayili 1987-ci ildə Təbriz şəhərində doğulmuşdur. O, geologiya fakültəsi üzrə bakalavr dərəcəsinə qədər təhsil etmişdir. 18 yaşından ədəbi dərnəklərdə fəaliyyət edibdir. O, DGTYB-nin üzvüdür.

 

 

SALAM TÜRKÜN BAYRAĞINA

 

Ay-ulduzlu gözlərinlə,

Çağır gələk ocağına.

Körpə-körpə duyğumuzu,

Al günəşin qucağına.

 

İzin ver, dinləyək səni,

Sən ey Savalanın savı.

Söylərinə qonaqlandır,

Sevginə can atan avı.

 

Qıyım sanma canımıza,

Qıy, qoy olanlar ər olsun.

Sınaq-sınaq sına bizi,

Sınaqların sinər olsun.

 

Şuşa-şuşa, Laçın-laçın

Biz qalxmışıq ayağına.

Təbriz-təbriz, Bakı-bakı,

Salam,

Salam türkün bayrağına…

 

 

GÖZLƏRİN

 

Qonaq gəldim, qonağını bir anlıq,

Bəbəyində de saxlasın gözlərin.

Göz-göz olmuş göy qurşaqlı yaramı,

Bağlamayır, de bağlasın gözlərin.

 

Sevgi adlı boyağına boyandım,

Savaşında şəhər-şəhər talandım.

Dağlatmağa dağlarımı dolandım,

Dağlayan yox, de dağlasın gözlərin.

 

Sara deyil, Xan Çobanam seldə mən,

Şeirdə mən, mahnıda mən, dildə mən,

Sınıqmışam vətəndə mən, eldə mən,

İnanmırsan de yoxlasın gözlərin.

 

Olmamağın məni məndə oturdub,

Dərd ordusu bayrağımı yatırdıb,

İnadlığım əzrayılı qudurdub,

Da ölürəm, de ağlasın gözlərin;

Gözlərimi de bağlasın gözlərin.

 

 

UŞAQLAR AYIQ ORDUDUR

 

Can ürəklər, can könüllər,

Sudan duru, aydan arı.

İsti-isti, şirin-şirin,

Qaçın gəlin mənə sarı.

 

Qaçın gəlin ay uşaqlar,

Gəlin vətəndən danışaq.

Qızıl almada dil açıb,

Güllü gülşəndən danışaq.

 

Danışaq, söyləyək Azər,

Babəkin "Baycan" yurdudur.

Ay-ulduzlu gələcəyə,

Uşaqlar ayıq ordudur.

 

 

AZƏRİN İYİRMİ ALTISI

 

Kitablara od vurdular,

Varaq-varaq dilim yandı.

Azərin irmi altısı,

Od, odluğundan utandı.

 

Oda, alova baxmayın,

Utanmaz faşismlər oddan.

Anamın dili külləndi,

Sürgün oldu atam yurddan.

 

Bir soyqırım, bir türk qırım,

Azər qır, baycan qırım,

Azərbaycan yaralanıb,

Qanı axdı şırım-şırım.

 

Qara qorxu asma, kəsmə,

Havamız kəsmə şikəstə.

Dağların ürəyi dağ-dağ,

Vətən düşkün, torpaq xəstə.

 

Salam-salam dar ağacı,

Salam-salam ulu üsyan.

Qar çiçəyim, sındır buzu,

Ya azad ol, ya sən də yan.

 

 

ŞERİM

 

Damcı-damcı, damla-damla,

Gözümə yaş düzər şerim.

Yaranışla tanışdıqca,

Hər ağrıya dözər şerim.

 

Təbiəti naxış-naxış,

Süzgün-süzgün, axış-axış,

Boylandıqca baxış-baxış,

Canı candan üzər şerim.

 

Nə büdrəyib, nə də çaşıb,

Addım-addım dağlar aşıb.

Duyğu-duyğu məndən coşub,

Ürək-ürək gəzər şerim.

 

Zaman-zaman başı duman,

Varlığında var həyəcan,

Sevgilisi Azərbaycan,

Vətən-vətən süzər şerim.

Damcı-damcı, damla-damla,

Gözümə yaş düzər şerim.

 

 

GÜNEY

 

Hər səhər üz tutub üzünə sarı,

Günəş gözlərinə baxaram güney.

Dərdini Təbrizin ərkindən duyub,

Soyuq əllərini sıxaram güney.

 

Ahına qovrulub, oduna yanıb,

Sevginə can atıb, sözünü anıb,

Qutsal torpağını səcdəgah sanıb,

Gülgün ürəyinə axaram güney.

 

Sən yaşam yağışım, yaşayış payım,

Varlıq sırasında ulduzum, ayım,

Ağrından süd əmsə çörəyim, çayım,

Özüm öz evimi yıxaram güney.

 

Elə yad saçların daransın dara,

Şanlı arzuların otursun bara,

Xan Araz bağrımda olmasın yara,

Quzeyi köksümə taxaram güney.

Hər səhər üz tutub üzünə sarı,

Günəş gözlərinə baxaram güney...

 

Qeyd: Şeirlərin orfoqrafiyasına toxunulmamışdır.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(26.12.2022)

“Ədəbiyyat  və incəsənət” portalı yazıçı-dramaturq Əyyub Qiyasın tanınmış teatr və kino xadimlərinin həyatlarından qələmə aldığı maraqlı anları təqdim edir.

 

NƏSİBƏ ZEYNALOVA

(1916-2004)

 

***

 Cavan idim, tanış-bilişin boş-boş sözlərindən, həyat qayğılarından sarsılmışdım. Təzə tamaşadakı rolumu oxumağa belə həvəsim yox idi. Hətta teatrdan uzaqlaşmaq barədə düşünürdüm. Elə sakitcə evdən çıxıb məşqə getdim. Hər an ərizəmi yazıb işdən çıxmağa hazır idim.

 

Məşq başladı. Yenidən teatrın sehrinə düşdüm, ağlıma boş-boş fikirlər gətirdiyim üçün peşman oldum. Bir azdan rolu əzbərləmədiyim üzə çıxacaqdı, odur ki, rejissoru qabaqlamaq istədim:

– Məhərrəm müəllim, siz necə bilirsiz, adamı eləmədiyi işə görə danlamaq olar?

Məhərrəm Haşımov gözlərini döyərək:

– Əlbəttə olmaz. Heç olmaz. Bu, tərbiyəsizlik olar, – dedi.

– Məhərrəm müəllim, onda deyim, siz də bilin. Mən rolumu öyrənməmişəm. Eləmədiyim şeyə görə indi durub məni danlayası deyilsiniz ki, düzdür?

Rejissor da, aktyor dostlarım da xeyli gülüşdülər…

 

 ***

1991-ci ilin yayında məni bir neçə sənət dostumla Sumqayıta konsert proqramına dəvət etmişdilər. Konsertdən əvvəl cavan bir oğlan yaxınlaşıb jurnalist olduğunu və şəhərdəki gənclər qəzeti üçün müsahibə almaq istədiyini bildirdi. Vaxt az olduğundan tez-tələsik cavablar verirdim.

– Kinoda yaratdığınız obrazlar içində ən çox hansını sevirsiniz?

Jurnalist bu sualını verəndə bir anlıq duruxub qaldım. Az yaşım yox idi. 75 yaşımın böyük hissəsini sənətdə keçirmişdim, bütün rollarımı sevirdim, amma o an başa düşdüm ki, nəsə bir istisna olmalıdır. Bir qədər fikirləşdikdən sonra:

– Oğlum, – dedim, – indi başa düşdüm ki, mənim ən çox sevdiyim rol, “Ögey ana” filmindəki Fatmanisə qarıdır.

Oğlan da çaşıb qaldı:

– Mən elə bilirdim Cənnət xalanı söyləyəcəksiz, – sakitcə dedi.

– Əslində, Cənnət xalanı da çox sevirəm, amma Fatmanisə qarı mənim kinoda ilk işimdir. O filmə çəkiləndə 40 yaşım vardı, amma 80 yaşlı qarını oynayırdım. Məncə pis alınmayıb. Elə də yaz, oğlum, Nəsibə Zeynalova kinoda oynadığı rollardan Fatmanisə qarını lap çox bəyənir.

 

  “Ədəbiyyat və incəsənət”

(26.12.2022)

 

 

 

 

 

Azərbaycan Prezidenti 61 yaşını ailəsi ilə qeyd etdi.

ABŞ Konqresi 2023-cü il büdcəsindən Ukraynaya 45 milyard dollar pul ayırdı. 

Parisdə kürdlər ayağa qalxaraq itişaşlar törətdilər. 

Amerikanı bürüyən qar çovğunu daha 9 nəfərin həyatını aldı. 

20 nəfərin ölümündə təqsirli bilinən fransız seriya qatili, 78 yaşlı Şarl Sobraj Nepal həbsxanasından çıxarıldı və Parisə yola salındı

Çin xəstəxanaları və morqları COVİD-19 epidemiyasının yeni dalğasına tab gətirə bilmirlər. 

Roma Papası Vatikandakı və Vifleemdəki dini ayinlər zamanı müharibənin kasıbçılığa və xəstəliklərə məruz qoyduğu uşaqlar üçün dua etməyi xahiş etdi.

 

(Fotoxronika: TASS, AP, Euronews, Trend)

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(26.12.2022)

Euronews 2022-ci Ilin 20 ən yaxşı fotosunu müəyyənləşdirib

 

Budur, artıq yekun çıxarmaq zamanı gəlib. Nüfuzlu Euronews yola saldığımız 2022-ci ilin ən yaxşı fotolarını müəyyənləşdirib. Burada Rusiyanın Ukraynaya təcavüzündən tutmuş İrandakı antihökümət yürüşlərinə, Tur de Frans yarışmalarınadək hər şey var. Yola saldığımız il hadisələr baxımından o qədər zəngin olub ki, fotoqraflar fotokameralarını futlyara salmağa macal tapmayıblar. 

Həmin fotoları ardıcıllıqla “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı oxucularına təqdim edirik. 

 

Əfqanlstanda, Kabulun ətrafındakı kərpic zavodunda işləyərək ağır əməyə qatlaşmış 20 yaşlı qızcığaz.

Foto: Ebrahim Noroozi/AP Photo

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(26.12.2022)

Yola salmaqda olduğumuz ilin əsas ədəbiyyat hadisələrindən biri də Qubada keçirilən SilkWay Beynəlxalq Ədəbiyyat Festivalının Azərbaycan turu oldu ki, 32 finalçının əsərlərindən ibarət Antologiya üzümüzə gələn il “Azərkitab” Yayınlarında nəşr olunacaq. Festivalın rəsmi media dəstəkçisi olan “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı antologiyaya daxil ediləcək əsərlərlə oxucularını tanış edir.

 

Fərid Hüseyn

Fərid Hüseyn 10 oktyabr 1989-cu ildə Azərbaycanın Kürdəmir şəhərində anadan olub. 2010-cu ildə Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin Sənətşünaslıq fakültəsinin "Nəşriyyat işi və redaktəetmə" ixtisasını bakalavr, 2013-сü ildə isə həmin universitetin "Kultralogiya" fakültəsinin "Mədəniyyətşünaslıq" ixtisasını magistr pilləsində bitirib. Hazırda Nizami Gəncəvi adına Milli Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyinin dissertantıdır. Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin Gənclər Şurasının sədri, AYB-nin katibliyinin üzvüdür. Gənc yazarlar üçün nəzərdə tutulan Prezident təqaüdünə layiq görülüb.

Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinin “Qızıl kəlmə” (2017), Azərbaycan Respublikası Gənclər və İdman Nazirliyinin “İlin gənc şairi” (2018) mükafatlarını qazanıb. Nəsimi – Şeir, İncəsənət və Mənəviyyat Festivalının (2018) laureatlarındandır. Kulis.az. ədəbiyyat saytının 35-yaşa qədər gənc şairlər arasında keçirdiyi “Bir şeir” adlı müsabiqəsində I-ci yeri qazanıb.

Şeirləri ingilis, rus, belarus, ukrain, serb, özbək, qazax, gürcü, rumın, serb və türk dillərinə tərcümə edilərək dünyanın müxtəlif ölkələrində çap olunub. 2021-ci ildə Serbiyada Dünya Yazarlarının 58-ci Belqrad Görüşündə "Povelja Morave" beynəlxalq ədəbi mükafatına layiq görülüb və həmin ölkənin Semska Mitrovika – İmperatorluq şəhərinin Fəxri Vətəndaşı seçilib.

Amerikada “Studying a butterfly”, (“Kəpənək dərsi”), Türkiyədə “Yalan bayramı”, “Aynaların kölgəsi”, Özbəkistanda “Camarkand devoni” (“Səmərqənd divanı”), Serbiyada “Часови васпитања духа“ (“Qəlbin tərbiyə dərsləri”) Moldovada  “İnchinare memoriei” (“Yaddaşın vəfa borcu”) adlı  kitabları nəşr edilib.

SW ekspertlərinin fikrincə, Fərid Hüseynin ədəbi məziyyətləri barədə uzun-uzadı danışmaq olar, amma cəmi bircə kəlmə demək də kifayətdir. Fərid Hüseyn ədəbiyytımızda gəncliyin klassikidir.

 

 

Bitməz gün

 

Atama ithaf edirəm...

 

Səhər

 

Sübhdü – sənin yoxluğunun səhər çağıdı:

hələ tənbəl-tənbəl oyanırıq sənsizlikdən,

gözlərimizi ovuruq yoxluğunun əlləriylə,

sönmüş müharibənin tüstüsü çəkilməyib ölkədən.

Sübhdü – sənin yoxluğunun səhər çağıdı:

Yatağına – anamın yanına su kimi dolmuşam,

o isə gələcəyimizi düşünə-düşünə alnımdakı ahdan öpür.

Dostlarının etibarını qayğılarımızla ölçürük,

hələ bizi sənə oxşadan adamların sayı çoxdu,

anamın əlindən tutub gələcəyə keçirik.

Sübhdü – sənin yoxluğunun səhər çağıdı:

arzularımızı mumyalamışıq,

ümidlərimizi soyuducu könlümüzdə dondurmuşuq.

Hələ hər kəsin yaddaşı yerindədi –

hamı səni olduğun kimi xatırlayır.

Özümdən böyük qablarla su daşıyıram,

bədənimin bütün xəritəsindən tər axır.

Sübhdü – sənin yoxluğunun səhər çağıdı:

Hələ kasıblıq təcrübəsi qazanıram –

qarpızı kəsdirib alıram,

qələmi yoxlayıb alıram,

kaseti oxudub alıram.

Qurban bayramlarında ətlə,

Novruzda sovqatla ürəyimiz açılır,

özgə evlərindən toplanır sevincimiz

və mən hələ Allahı əliaçıqlığından tanıyıram.

Sübhdü – sənin yoxluğunun səhər çağıdı:

Nənəmin dilindən ümid damcılayır könlümə:

sonra damlalar toplanıb olur hikmətli bir dərya:

“Allah kimi darda qoyub ki, bizi də darda qoya?!”

Sübhdü – sənin yoxluğunun uşaq çağıdı:

imperiya günəşi təzəcə sönüb ölkəmdə,

azadlıq lampasının başına yığışmışıq,

üz-gözümüz kasıblıq hisindən qapqara,

əlimiz nöyütlü,

yaş odundu xəyallarımız –

könül sobamızda asta-asta yanır,

amma sümüyümüz qızmır ki, qızmır.

Sübhdü – sənin yoxluğunun uşaq çağıdı:

Hələ ehtiyacdan bir hovur gizlənmək üçün

əldamındakı dəmir-dümürünü,

ov alətlərini satmamışıq,

hələ torpağın üzü soyumayıb,

hələ göz yaşımız sinəmizi yandırır,

nə vaxt ağlasam, anam məni qucağına alır –

Allaha sarı qaldırır...

 

Günorta

 

Günortadı – sənin yoxluğunun qızmar vaxtıdı:

artıq haqqında çoxdankı, adam kimi danışırıq,

yaşaya bilmədiyin günləri bir-birimizə paylayırıq –

hər övladına neçə arzu, neçə ümid düşür,

anam xörəklər kimi ömrünü də ədalətlə bölüşür...

Günortadı – sənin yoxluğunun oğlan çağıdı:

anam təmizkar bir gəlinidi payızın,

sübhdən süpürür sənli günlərin xəzəllərini,

o, bir yandan yığır, ömür bir yandan tökür,

sevincin qanı qaçıb üzümüzdə, ata.

Xoşbəxt şəkillərimizə qayğılar çökür...

Günortadı – sənin yoxluğunun qızmar vaxtıdı:

sevincimiz idman sevincləritək tez ötür.

Allah bizi çiyinlərimizdən çəkib böyüdür.

Günortadı – sənin yoxluğunun qızmar vaxtıdı:

mən “rəhmətliyin oğlu”, bacım “rəhmətliyin qızı”dı,

nənəmsə qocaman bir rəngsazdır –

könlümüzü ümidlərlə boyayır.

Günortadı – sənin yoxluğunun oğlan çağıdı:

anam bir almadı ki, bir üzü qız, bir üzü gəlin,

soyuq günlərdə dolmuş buludları qovur göylərdən

haqqın dərgahına uzanan yorğun əlləri.

 

Axşam

 

Axşamdı – sənin yoxluğunun zülmət çağıdı:

anam bir zəhmət heykəlidi qayğı şəhərimizdə,

həyat bir xəstədir ki, çətinliklərimizlə ağırlaşır halı,

qayğılarımızla birgə böyüyür anamın xəyalları.

Anam həm də bir xəyal körpəsidir:

bizimlə gələcəyə “iməkləyir”, sabaha yüyürür...

Hər müşkülümüz bir əcəl məqamıdır,

ehtiyaclar “əzrail” kimi əliboş geri dönmür.

Axşamdı – sənin yoxluğunun zülmət çağıdı:

çoxdan əzbərləmişəm kişi işləri görən anamın kölgəsini,

buxar istisiylə qarsıyıb üzümü həyatın nəfəsi.

Axşamdı – sənin yoxluğunun zülmət çağıdı:

Bir xəstəxana qapısında,

zindan divarları arasında,

bir məhkəmə salonunda

dayanıb baxdım uzaqlardakı məzarına.

çarəsizlik əllərimi cibimə saldı,

çiyinlərimi çəkdi,

İkimiz bir adam olduq onda – kölgən kölgəmə bələndi.

Axşamdı – sənin yoxluğunun ahıl vaxtıdı:

fotoalbomuna baxıram,

əsgərsən, nişanlısan, evlisən,

zəhmətə öyrəşmiş ömrümün alın tərisən.

Axşamdı – sənin yoxluğunun ahıl vaxtıdı:

qayğıların dumanından göz gözü görmür,

təkliyimin qoxusunu çəkirəm canıma,

ata, sənsizlik dolub divar saatıma,

ömür saatıma,

qol saatıma.

Axşamdı – sənin yoxluğunun zülmət vaxtıdı:

həyat bizim üzümüzə qayğı cığırları,

sənin məzarına şaxta çatları salıb,

şükür, əllərimiz çörəyə çatıb

və daha anamın ovcundakı zəhmət qırışları

“Allah” sözünün altında qalıb.

 

 

Təftişnamə

 

Dərs vermək riyasın qoymuram yaxın,

Çoxdandır öyüdlü nəğmə çalmıram

tarix təkrarların rəqsidir, - baxın.

nəticə çıxarmır, ibrət almıram.

 

Uçulur saraylar, dağılır yurdlar,

silinir ən əziz günlər yaddaşdan.

Əbədiyyət şövqü çəkdirir avar -

fanilik qərq olur ani təlaşdan.

 

Bu bilgi dünyası, xəbər əsrində

nə bir zindanban var, nə də ki, dustaq.

“Yeddi qapısı açıq” labrint qəsrində

qarışqa tükücən azadıq ancaq.

 

Dəm vurma şöhrətdən, nə ad, nə namdan

tarixin nəmindən əsrim kiflənib.

Qardaşlar qanıyla dolu bu camdan

sülhün göyərçini içib, keflənib.

 

Nə qəbir nişanə qalacaq, nə söz,

su üstünə yazır hər şeyi qələm,

Sürət əsri - ömür yeyən bir acgöz

tələsmək ipinə bağlıdır tələm.

 

Çox haqq bir nahaqqın içində azıb

Yanlışdı deyilən, qələtdir hesab.

“Bütün cümlələri təzədən yazıb”

bütün hesabları ən başdan sayaq.

 

Ərşin düyünündən zaval sallanır,

alimlər alüdə bəla vəsfinə.

Sürətə uymaqla calaq olunur

nəfs ağacımız əsrin nəfsinə.

 

Qədir gecəsitək susmaq istədim

dindirdi sükutu səs tamahkarı.

əlimi ruhuma basmaq istədim

pozuldu zikrimin nizam qatarı.

 

Gözəllik çoxdandır timsalımızda

riya dayağına bərk zəncirlənib

əfsus, surətpərəst xəyalımızda -

şeytanın üzündə şər bədirlənib.

 

 

Onurun şeiri

 

Paytaxt ayağıyla tələsir hamı:

Biri kefə qaçır, biri kinoya,

Qarışqa səfinə düzülüb indi

Mən də yollanıram isti yuvama.

Şeytan üzərimə torun atmamış,

Evə çatmalıyam oğlum yatmamış.

 

Qədəh gecələri çağırır məni,

Nəfsin üzü gülür telefonumda.

Birisə yarımçıq arzularına

Nöqtə təklif edir günün sonunda.

Razılıq qanına əlim batmamış,

Evə çatmalıyam oğlum yatmamış.

 

Sədd aşantək aşıb işıqforları

Bəxtimi tıxacda hər gün söyürəm,

Evə gecikəndə zəngi basaraq

Ən dadlı röyasın yarı bölürəm.

Şirin yuxusuna haram qatmamış,

Evə çatmalıyam oğlum yatmamış.

 

Baxıram yataqda yatmış uşağa,

Görürəm üzündə gülüşü yatıb,

Dodaqlar aralı, uzalı qalıb,

Mənə pay olmayan öpüşü yatıb.

Peşmanlıq günümə zəhər qatmamış,

Evə çatmalıyam oğlum yatmamış.

 

 “Ədəbiyyat və incəsənət”

(26.12.2022)