Super User
Açıq portfel: Strateji valyuta ehtiyatları manatla pul kütləsini 3,4 dəfə üstələyib
2022-ci il dekabrın 31-nə ölkənin strateji valyuta ehtiyatları 35 aylıq mal və xidmət idxalına kifayət edib (2022-ci ilin 9 ayı üzrə mal və xidmət idxalı götürülməklə).
Mərkəzi Bankın məlumatına görə, strateji ehtiyatlar ÜDM-in 74 faizinə bərabər olmaqla manatla pul kütləsini (M2) 3,4 dəfə üstələyib (2023-cü il yanvarın 1-nə olan M2 pul aqreqatı götürülməklə).
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(20.02.2023)
Film Festivalı üçün sənədli film qəbulu elan olunub
Ölkəmizdə hər hansı film festivalının keçirilməsi əlbəttə ki, çox şərəflidir. Bu il dördüncü dəfə keçiriləcək Sevil Beynəlxalq Qadın Sənədli Film Festivalı builki proqramda iştirak üçün dünyanın hər yerindən filmlərin qəbulunu açıq elan edib.
Festivala sənədli filmlər “FilmFreeway” ( https://filmfreeway.com/Sevilfilmfest) platforması vasitəsilə qəbul edilir.
Aşağıdakı tələblərdən ən azı birinə cavab verən filmlər “Sevilfest 2023”də iştirak etmək üçün qəbul edilir:
- Qadın rejissorların müəlliflik etdiyi və ya birgə rejissorluq etdiyi müstəqil filmlər,
- Filmin baş qəhrəmanı qadındır,
- Filmin məzmunu qadınlar və onların həyatına təsir edən məsələlərdən ibarətdir,
- Filmdə qadınların uğur hekayələri, gender bərabərliyi, qadınların cəmiyyətdəki rolu, məişət zorakılığı və gender kontekstində digər münasib mövzular hər hansı şəkildə vurğulanır.
Əlilliyi olan və hər bir yaş kateqoriyasından olan insanlar müsabiqəyə müraciət edə bilərlər.
Göndərilən filmlər seçki komissiyası tərəfindən dəyərləndiriləcək və seçilən filmlər müxtəlif nominasiyalar üzrə müsabiqə proqramında iştirak edəcək.
Bu il festivalda “tamaşaçı mükafatı” da yer alır. Bu mükafat tamaşaçılar tərəfindən səsvermə yolu ilə seçiləcək.
Qeyd edək ki, “Sevilfest”in 2022-ci il proqramı çərçivəsində Almaniyanın “goEast” film festivalı ilə əməkdaşlıq nəticəsində festivalın ötən ilki qalibi “goEast” festivalı nəzdində keçirilən “East-West Talent Lab”da iştirak haqqı qazanıb.
Adını Cəfər Cabbarlının “Sevil” pyesindən götürmüş Sevil Beynəlxalq Qadın Sənədli Film Festivalı 2020-ci ilin sentyabrında fəaliyyətə başlayıb. Festival müstəqil yerli sənədli film sahəsinin inkişafına töhfə vermək, sənədli film üzrə yerli və xarici peşəkarlar arasında təcrübə mübadiləsi üçün platforma yaratmaq, yeni yerli sənədli filmlərin, eləcə də beynəlxalq müştərək məhsulların yaradılmasını təşviq etmək, eyni zamanda, sənədli filmlər vasitəsilə gender məsələlərinə diqqət çəkmək məqsədilə yaradılıb.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(20.02.2023)
Əlli beş il bundan əvvəl… - Vaqif Yusifli yazır
Bu yaxınlarda 55 yaşını qeyd edən, Azərbaycan ədəbi gəncliyinin mayakı olan, yüksək ədəbi zövqün formalaşmasına xidmət edən “Ulduz” jurnalı barədə tanınmış tənqidçi Vaqif Yusiflinin “Əlli beş yaşlı “Ulduz”umuz” yazısını diqqətinizə çatdırırıq. “Ulduz”umuz o qədər parlaqdır ki, onun barəsində nə qədər deyilsə, yenə də azdır.
Altmışıncı illərin ortalarıydı. Ədəbiyyatımız yeni bir inkişaf mərhələsinə qədəm qoyurdu. Ədəbi həyat ötən onilliklərdən fərqli olaraq daha gur və canlı, daha demokratik və hamının arzuladığı bir axarda davam edirdi, yeni meyillər, tendensiyalar şeirimizə, nəsrimizə, dramaturgiyamıza öz təsirini göstərir, nəticədə yeni, orijinal bədii əsərlər yaranırdı. Ədəbiyyatda şəxsiyyətin, insan amilinin qüvvətli şəkildə meydana çıxdığı, köhnə, şablon ifadə tərzinin tədricən aradan qalxdığı, janrlarda mühüm dəyişikliklərin diqqəti cəlb etdiyi, yeni ədəbi nəslin isə özünü təsdiqlədiyi bir dövr idi. Təbii ki, bütün bu proseslərin, xüsusilə ədəbi gəncliyin daha intensiv şəkildə özünü ifadəsi üçün yeni bir dərgiyə ehtiyac hiss olunurdu. 1923-cü ildən nəşr olunan "Azərbaycan" jurnalı, 1934-cü ildən çıxan "Ədəbiyyat və incəsənət" qəzeti cavanların yaradıcılığına biganə qalmayıb, yeri gəldikcə öz saylarında gəncliyə də diqqətini artırıb. Amma hər iki dərgidə əsasən yaşlı və tanınmış yazıçıların əsərlərinə daha çox yer verildiyindən ədəbi gənclik bəzən özünə yer tapa bilmirdi. Məhz 1967-ci ilin yanvarından işıq üzü görən "Ulduz"un nəşri bu boşluğu aradan qaldırdı.
İlk nömrənin çapından düz əlli beş il keçib. Əgər "Ulduz"u insan ömrü ilə müqayisə etsək, o artıq orta yaşlı bir insanın ömrünü xatırladar. Ancaq bu müqayisəyə heç bir ehtiyac yoxdur, çünki "Ulduz" jurnalı hələ gəncliyini yaşayır və zənnimcə, illər keçdikcə elə cavan "Ulduz" olaraq qalacaq.
İlk sayı çapdan çıxanda mən heç tələbə də deyildim, orta məktəbdə oxuyurdum, amma ədəbiyyat həvəskarı olduğumdan rayon mərkəzindəki köşkdən böyük həvəslə əlimi "Ulduz"a uzatdım və mən əlli beş ildir ki, əlimi ondan çəkmirəm. Həm bir oxucu, həm də müəllif kimi...
Jurnalın baş redaktoru Qulu Ağsəsin təşəbbüs və başçılığı ilə bu ilin sentyabr-oktyabr birgə sayı "Ulduz"un əlli beş ildə keçdiyi "ömür yolu"nu, daha doğrusu, ədəbi həyat yolunu işıqlandıran yubiley nömrəsi ilə çoxsaylı oxucularının görüşünə gəlib. Çox gözəl, olduqca dəyərli bir təşəbbüsdür.
Bu yubiley nömrəsini səhifə-səhifə gözdən keçirirəm. 1967-ci ildən ta bugünümüzə qədər jurnalda dərc edilən bədii, publisistik, elmi-tənqidi yazıların əksəriyyəti mənə tanışdır, vaxtilə o yazıları böyük maraqla oxumuşam.
Elə ilk saylarından başlayaraq "Ulduz" təkcə gənclərin yazılarını dərc etməyib, eyni zamanda yaşlı yazıçıların da yazılarına müraciət edib. Bu mənada "Ulduz" bütün ədəbi nəsillərin və yaşından asılı olmayaraq bütün oxucuların sevimli dərgisinə çevrilib. Təbii ki, yaşlı sənətkarların yazılarında gənclərin mənəvi inkişafına, xüsusən onların ədəbi tərbiyəsinə kömək edən məsələlər ön plana çıxarılıb. Deyim ki, görkəmli ədibimiz Mir Cəlalın didaktik məzmunlu "Abadlıq" hekayəsi (1967), yazıçı-publisist Nurəddin Babayevin o zaman cavanlar arasında böyük rezonans doğuran "Qızlar, sözüm sizədir" ("Ulduz"-1971) bədii-publisistik oçerklər silsiləsi məhz bu jurnalda cavanların, xüsusən indi çoxdan nənə olmuş, amma o zaman cavan olan qızların sevə-sevə oxuduqları yazılar idi. Biz Nurəddin müəllimin – bu görkəmli publisist yazarın gənclərin tərbiyəsi ilə bağlı digər əsərlərini də unutmamışıq. O əsərlər indi də aktuallığını itirməyib. Anarın "Qarabağ şikəstəsi" yazısı isə o illərdə Qarabağ haqqında yazılan ən gözəl yazılardan biri idi. Bu sıraya jurnalın nəşr olunduğu ayrı-ayrı illərdə İ.Şıxlının, O.Sarıvəllinin, B.Vahabzadənin, Qabilin, Hüseyn Arifin, Əli Kərimin, Məmməd Arazın, Nəriman Həsənzadənin, Xəlil Rzanın, Anarın, Eçinin, Əkrəm Əylislinin, İsa İsmayılzadənin, Ələkbər Salahzadənin, Camal Yusifzadənin, Tofiq Bayramın, Musa Yaqubun, Sabir Rüstəmxanlının, Sabir Azərinin, Vahid Əzizin, Vaqif Nəsibin və digər tanınmış yazarların əsərlərini də əlavə edirik.
Jurnalın bu yubiley nömrəsini vərəqlədikcə ilk növbədə 60-80-ci illərin ədəbi gəncliyi gözlərimiz qarşısında canlanır. O zamankı cavan şair və nasirlərin ilk kitabları təzəcə işıq üzü görürdü, çox keçmədən onların əksəriyyəti etiraf olundu. Yaradıcılığa şeirlə başlayan, sonralar bir nasir kimi şöhrətlənən Seyran Səxavətin, sevgi şeirləri ilə gənc qızların, oğlanların ürəyinə yol tapan Nüsrət Kəsəmənlinin, elə ilk yazılarından özünü istedadlı bir şair kimi tanıdan Eldar Baxışın, ilk hekayələri ilə ədəbi ictimaiyyətin diqqətini cəlb edən Afaq Məsudun, Saday Budaqlının "Ulduz"dakı yazıları müasir Aərbaycan ədəbiyyatında başlanan və davam edən yeniləşmənin təzahürləri idi.
"Ulduz" da dərc edilən şeirləri elə o illərdə də sevə-sevə oxuyurdum. Hiss edirdim ki, "Ulduz"da ilk şeirləri ilə çıxış edən cavanların əksəriyyəti doğru yoldadırlar. Onlar şerimizin yaşarı ənənələrinə sadiqdirlər, xalq poeziyasından bəhrələnirlər, amma kimsəni təkrar etmirlər.
Yanıb-sönən ocaq gördüm,
Boz külü közündən baha.
Yüz bulaqlı bir dağ gördüm,
Dərəsi düzündən baha.
Ömür verin gülcə mənə –
Toxunmayın bircə mənə.
Ürək istər bu çəmənə
Qönçənin gözündən baxa.
Desəm yoxdur dərd duyanım,
Demə dərdin, dərddi yanım,
Mən görürəm bu dünyanın
Astarı üzündən baha.
Taleyimin çağasıyam,
Ürəyimin ağasıyam.
Bu yoxuşu çıxasıyam, –
Tutmayın dizimdən, bax ha…
Bu şeir Adil Cəmilindir və Adil Cəmil 40 il bundan əvvəl "Ulduz"da dərc etdirdiyi bu şeiri ilə ənənəvi heca şeirində seçilə bildi. Tək deyildi Adil Cəmil, 60-80 və sonrakı onilliklərdə də bizim ənənəvi şeirin özəlliklərinə sadiq qalan, amma yeni bədii təfəkkürün işığına bürünən gənc şairlər az deyildi. Zəlimxan Yaqubdu, Ağacəfər Həsənliydi, Nisəbəyimdi, Əbülfət Mədətoğluydu, Sabir Sarvandı, İbrahim İlyaslıydı, İslam Sadıqdı, Məmməd İlqardı, Arif Fərzəliydi, Barat Vüsaldı, Ramiz Qusarçaylıydı, Sahib İbrahimliydi, Elçin İskəndərzadəydi, Ədalət Əskəroğluydu, Akif Səməddi, Kəramət Şükürlüydü, Sabir Yusifoğluydu, Qəşəm Nəcəfzadəydi, Fərqanəydi, Ramiz Kərəmdi, Qulu Ağsəsdi və s. Adını çəkdiyim bu şairlərin, demək olar ki, hamısının yaradıcılığı barədə məqalələr, resenziyalar yazmışam. Özü də etiraf edim ki, ilk dəfə onların şeirlərini "Ulduz"da oxumuşam. İndi o sıradan altı şair dünyasını dəyişib. Və şəxsən məni Akif Səmədin qəfil ölümü xeyli həyəcanlandırdı. Şeirimizə ürfani bir ruh gətirdi Akif:
Ömrün boyu umdun, küsdün,
Dünya sənin nəyindi ki?
Arxasınca asdın, kəsdin,
Dünya sənin nəyindi ki?
Yan, oduna yanan deyil,
Bir dərdini qanan deyil,
Atan deyil, anan deyil,
Dünya sənin nəyindi ki?
Dağlarda qara bax, oğlan,
Qəlbində yara, bax, oğlan,
Ağlama, qarabığ oğlan,
Dünya sənin nəyindi ki?
"Ulduz" jurnalında müasir Azərbaycan nəsrinin son əlli beş ildəki mənzərəsini də izləmək olar. Yubiley nömrəsində Xalq yazıçısı İsmayıl Şıxlının "Mənim rəqibim", Elçin Hüseynbəylinin "Bred Pitin saqqalı, Ancelina Colinin çənəsi və mənim körpəm", Afaq Məsudun "Qəza" hekayələri təqdim edilir. Bu hekayələr müasir Azərbaycan nəsri üçün səciyyəvi olan üslubi çalarları əks etdirir. Əlbəttə, "Ulduz"un əlli beş illik nəsr sərgisini bu üç hekayə ilə məhdudlaşdırmırıq. Anarın, Elçinin, Sabir Süleymanovun, Əkrəm Əylislinin, İsi Məlikzadənin, Fərman Kərimzadənin, Seyran Səxavətin, Sabir Azərinin, Vaqif Nəsibin, Aqil Abbasın 70-80-ci illərdə qələmə aldıqları və oxucuların böyük maraqla oxuduqları povestlər məhz "Ulduz"da dərc edilib. Yeri gəlmişkən, qeyd edim ki, Azərbaycan povestinin son 55 illik inkişafını izləmək istəyirsinizsə, ilk növbədə "Ulduz" jurnalına müraciət edə bilərsiniz.
Təbii ki, "Ulduz" jurnalı hər bir sayında tənqid və ədəbiyyatşünaslığa, həmçinin publisistik yazılara da yer verir. Yubiley nömrəsində Qulam Məmmədliin "Gənclərin "Molla Nəsrəddin" müəllimi", Qara Qarayevin "Üzeyir Hacıbəyov haqqında söz", Elçinin "Azərbaycan uşaq əəbiyyatı haqqında düşüncələr", Akif Hüseynovun "Tarixi düşüncə vüsəti" yazıları təqdim olunur. Əlbəttə, bu tipli yazıların sayını artırmaq da olar. Amma "Ulduz"da elə maraqlı tənqidi yazılar dərc edilib ki, bu gün onları xatırlamamaq günah olardı. Məsələn, yetmişinci illərin əvvəllərində Anarın İsa İsmayılzadənin, Ələkbər Salahzadənin və Səyavuş Sərxanlının şeirləri barədə bir məqaləsi dərc edilmişdi və Anar yazmışdı ki, Ələkbər Salahzadə şeiri qurur, İsa İsmayılzadə rəsm edir, Səyavuş Sərxanlı isə deklamasiya edir. Bu məqalə onların yaradıcılığını forma-sənətkarlıq baxımından düzgün səciyyələndirirdi.
"Ulduz"da müxtəlif nəsildən olan tənqidçi və ədəbiyyatşünaslar çıxış ediblər. Son iyirmi ilə nəzər saldıqda Əsəd Cahangirin, Elnarə Akimovanın, Cavanşir Yusiflinin, Nərgiz Cabbarlının tənqidi yazılarına daha çox rast gəldik, bu da təbiidir, yeni tənqidçi nəsli də öz sözünü deməlidir.
Yubiley nömrəsinin bir bölümü 1967-2002-ci illərdə "Ulduz"a rəhbərlik etmiş baş redaktorların yaradıcılığına həsr olunub. Onların qısa təqdimindən sonra hər birinin yaradıcılığından bir nümunə verilir. İlk baş redaktor-Yasif Nəsirli "Bir dəstə gül" yazısında unudulmaz Mir Cəlal müəllimi xatırlayır, bu böyük sənətkara ehtiramını bildirir. Yasif müəllimin ilk baş redaktor kimi əməli fəaliyyəti ondan ibarət oldu ki, redaksiyaya əməkdaşlar cəlb elədi. O əməkdaşlardan indi yalnız biri -rəssam Ədalət Həsənov 55 ildir ki, yerindədir və siz "Ulduz"un müxtəlif saylarında onun həm tərtibçi, həm də rəssam kimi göz oxşayan işlərinin şahidisiniz. Yasif Nəsirlidən sonra "Ulduz"a Cabir Novruz baş redaktor təyin edildi və deyim ki, 1968-1972-ci illərdə "Ulduz" ən gözəl illərini yaşadı. Cabir müəllim o illərdə Azərbaycan poeziyasının və nəsrinin üzdə olan sanballı əsərlərinə müraciət etdi və həm də "altmışıncılar" ədəbi nəslinə dəstək oldu. 1972-1973-cü illərdə tənqidçi-əbəbiyyatşünas Akif Hüseynov baş redaktor seçildi. Jurnalda ədəbi tənqid ruhu gücləndi. Əhməd Cəmilin baş redaktorluğu (1973-1976) dövrünü xatırlayaq. "Ulduz" ənənəsi bu illərdə də davam etdi.
Mən Yusif Səmədoğlunun baş redaktor işlədiyi (1976-1987) dövrü "Ulduz"un ədəbi həyatının ən maraqlı illəri hesab edirəm. Yusif Səmədoğlu böyük yazıçı idi, orijinal nəsr ustası idi, "Qətl günü" romanı, "Qalaktika", "Astana", "İncə dərəsində yaz çağı", "Bayatı- Şiraz" kimi şedevr əsərlərin müəllifi… Çox yazmadı, amma yazdığı əsərlər Azərbaycan nəsrinin ən qiymətli nümunələrindən hesab olunur. Amma söhbət onun "Ulduz"dakı baş redaktorluğundan gedir. Deyim ki, "Ulduz" ənənəsi bu illərdə də öz mahiyyətini qoruyub saxladı, amma yetmiş-səksəninci illərin ədəbi gəncliyi məhz bu illərdə jurnalda göründü. Bu işi Abbas Abdulla, Ələkbər Salahzadə və Elçin Hüseynbəyli də davam etdirdi. İndi isə jurnalın baş redaktoru şair Qulu Ağsəsdir. Qulu çalışır ki, jurnalda öz dəst-xətti olsun. "Dərgidə kitab" yaxşı təşəbbüsdür. Və hər şeydən əvvəl ədəbi gəncliyin istedadlı nümayəndələrinin yaradıcılığını önə çıxarır, onlara gen-bol yer verir. Onun üçün fərqi yox, istər modernist şair olsun, istər postmodernist, istərsə də ənənəvi şeir yazsın, bu, ədəbiyyat dərgisidir. Zövqlər ayrı olsa da… Bəli, redaktorlar bir-birini əvəz edir, amma "Ulduz"un hər bir sayı yeni, daha maraqlı əsərlərlə diqqəti cəlb edir.
Əlbəttə, insafsızlıq olar ki, vaxtilə "Ulduz"da çalışan əməkdaşları yada salmayım. İsi Məlikzadəni, Sabir Azərini, Mövlud Süleymanlını, Vidadini, Taleh Həmidi, Vaqif Cəbrayılzadəni, Səyavuş Sərxanlını, Əhəd Muxtarı, Seyran Səxavəti unutmaqmı olar? Mən "Ulduz" da illər boyu çalışan Fərqanə Mehdiyevanı necə unuda bilərəm.
MƏN VƏ "ULDUZ"
Mənim "Ulduz" jurnalında ilk yazılarım səksəninci illərin əvvəllərində dərc edilib. 40 il ərzində 100-ə yaxın müxtəlif məzmunlu ədəbi-tənqidi məqalələrim, resenziyalarım, portret yazılarım bu jurnalda işıq üzü görüb. İndi o yazıları fərəh hissilə xatırlayıram və deyim ki, mənim bir tənqidçi kimi formalaşmağım "Azərbaycan" jurnalı, "Ədəbiyyat qəzeti" ilə yanaşı, "Ulduz"la da bağlıdır. O yüzə yaxın yazıların sırasında mən Əli Kərim, Ələkbər Salahzadə, İsa İsmayılzadə və Camal Yusifzadə ilə bağlı bir məqaləni, Nüsrət Kəsəmənli, Sabir Rüstəmxanlı və Çingiz Əlioğlu yaradıcılığını birləşdirən və fərqləndirən yazını, "Şeirimizin Ramiz Rövşən günü" oçenrk-məqaləmi, həmçinin 90-cı illərin əvvəllərindən başladığım "Yollar hayana aparır" silsiləli yazıları, "Qanadlandıq uçmağa" seriyasından neçə məqaləmi yada salıram və sevinirəm ki, bu yazıların əksəriyyətində mən bir-birini əvəz edən gəncliyin yaradıcılığını təhlil etmişəm. Beləliklə, özümü "Ulduz"un sadiq oxucusu və müəllifi sayıram.
"Ulduz"a bundan sonrakı illərdə də öz parlaqlığını itirməməyi arzu edirəm.
P.S. Ədəbiyyatşünas Abid Tahirliyə də təşəkkür edirəm – yubiley nömrəsinin tərtibçisi kimi.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(20.02.2023)
Heydər Əliyev ilinə Özbəkistandan töhfə
Özbəkistandakı Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzi 2023-cü il üzrə Özbəkistan mətbuatı, ictimaiyyəti arasında ölkələrimiz və xalqlarımız arasında tarixi dostluq və əməkdaşlığa dair müsabiqə elan edib.
2023-cü ilin Prezidenti İlham Əliyev tərəfindən ölkəmizdə “Heydər Əliyev İli” elan edilməsi ilə əlaqədar Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzi tərəfindən Özbəkistanda silsilə tədbirlərin və layihələrin həyata keçirilməsi plandaşdırılır. Bununla əlaqədar, Mərkəz müsabiqəyə “Heydər Əliyev və Türk dünyası”, “Heydər Əliyev və Özbəkistan” adlı nominasiyaları daxil edib.
Bu barədə Özbəkistandakı Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzindən məlumat verilib.
Bildirilib ki, TÜRKSOY tərəfindən 2023-cü ilin Şuşanın “Türk dünyasının mədəniyyət paytaxtı” elan edilməsi ilə əlaqədar eyniadlı nominasiya müsabiqədə yer alıb və bu nominasiya üzrə Azərbaycanın qədim şəhəri, Qarabağın mərkəzi, mədəniyyət paytaxtımız Şuşa şəhəri, onun tarixi, mədəniyyəti, turizm ehtiyatları, tanınmış şuşalılar, milli-mədəni irsimizin dağıdılması, Şuşanın məşhur abidələri, şəhərin Azərbaycan mədəniyyətinə verdiyi töhfələr və s. barədə məqalələr təqdim oluna bilər.
Mərkəzdən bildirilib ki, Azərbaycan ordusunun rəşadəti, Ali Baş Komandan, Prezident İlham Əliyevin uğurlu siyasəti nəticəsində Şuşanın azad olunması, işğaldan qurtarılmış Azərbaycan ərazilərində bərpa və quruculuq işləri, dinc əhalinin öz yurd yerlərinə qayıdışına dair məqalələrə, televiziya verilişlərinə nominasiyada üstünlük veriləcəkdir.
Həmçinin Özbəkistan Respublikasında 2023-cü il Prezident Şavkat Mirziyoyev tərəfindən “İnsanlara diqqət və keyfiyyətli təhsil ili” elan olunduğundan bu mövzuda müsabiqəyə nominasiya əlavə edilib.
Nominasiyalar arasında Azərbaycan-Özbəkistan dostluğu, əməkdaşlığı, tarixi əlaqələri, dövlətlərimizin strateji müttəfiqliyi mövzusu da yer alıb.
Müsabiqədə sadalanan mövzular üzrə “məqalələr”, “televiziya verilişləri”, “sənədli filmlər”, “tərcümə əsərlər”i, habelə “Azərbaycan və Özbəkistan haqqında ən çox materiallar dərc edən mətbu orqanlar (qəzet, jurnal, sayt, televiziya kanalı)”, dostluq və əməkdaşlığımızı fəal təbliğ edən dövlət və ictimaiyyət nümayəndələri Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin fəxri diplom və pul mükafatlarına layiq görüləcəklər.
Qeyd edək ki, müsabiqədə qalib gələn Özbək jurnalistlər ənənəvi olaraq hər ilin yay aylarında Azərbaycana təşkil olunan mediaturda iştirak etmək imkanı əldə edəcəklər.
Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin təşkilatçılığı ilə keçirilən bu mediatur zamanı Özbəkistanın aparıcı media nümayəndələri ölkəmizin paytaxtı Bakı və respublikamızın tarixi məkanları, işğaldan azad edilmiş bölgələrdə olaraq, mədəniyyət, turizm məkanlarını ziyarət edir, orada çəkilişlər aparır, xüsusi məqalələr hazırlayırlar.
Müsabiqəyə göndərilən materiallara hər iki ölkənin ictimaiyyət, mədəniyyət, mətbuat sahəsində tanınmış şəxslərin iştirak etdiyi xüsusi Təşkilat Komitəsi tərəfindən baxılır və qiymətləndirilir. Materialların qiymətləndirilməsi müstəqil ekspertlər – müvafiq sahədə zəngin bilik və təcrübəyə, ictimai nüfuza malik, müsabiqənin nəticəsində marağı olmayan peşəkar şəxslər tərəfindən həyata keçiriləcək.
Müsabiqə üçün nəzərdə tutulan materialların surəti və elektron variantı Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin Этот адрес электронной почты защищен от спам-ботов. У вас должен быть включен JavaScript для просмотра. elektron poçtuna göndərilməsi tələb olunur. Hər jurnalist müsabiqəyə yalnız bir məqalə təqdim edə bilər. Materialların təqdim olunma müddəti elan dərc olunduğu tarixdən başlayır. Son təqdim olunma tarixi 2023-cü il noyabrın 30-na müəyyən edilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(20.02.2023)
“12-ci aldadılmış şəxs”
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı yazıçı-dramaturq Əyyub Qiyasın tanınmış teatr və kino xadimlərinin həyatlarından qələmə aldığı maraqlı anları təqdim edir. Növbəti təqdim edilən Rafael Dadaşovdur.
RAFAEL DADAŞOV
(1946-2020)
***
1990-cı ilin əvvəlləri idi. Atam, xalq artisti Məlik Dadaşov incəsənət institutunda aktyor sənətindən dərs deyirdi. Bir gün elə oldu ki, institutda onunla görüşməliydim. Pillələri qalxırdım, üz-üzə bir tələbə oğlan əlində eyni kitabçadan haradasa bir 20 dənə tutub, aşağı enə-enə:
– Sensasiya, dəhşət, 11 nəfər aldadılıb, – deyirdi.
Maraq mənə güc gəldi.
– O kitabdan birini də mənə ver, – dedim, – neçəyədir?
– İki manata.
Pulunu verib kitabı aldım və Məlik Dadaşovun dərs dediyi otağa qalxdım. Dərsə mane olmamaq üçün bir kənara çəkilib oturdum, kitabı vərəqləməyə başladım. Maraqsız bir kitab idi və ümumiyyətlə aldadılmaq barədə heç nə yazılmamışdı. Elə bu vaxt qapı açıldı və bir qədər əvvəl mənə kitab satan tələbə, üzr istəyib içəri keçdi, tələbələrlə bir yerdə diplom tamaşasının məşqinə başladı. Dərsdən sonra Məlik Dadaşovla söhbət edərkən, oğlan əlində 2 manat bizə yaxınlaşdı.
– Rafael müəllim, əslində siz, aldadılmış 12-ci adam oldunuz, amma sizi bu siyahıdan çıxardıram.
Xeyli güldüm. Pulu almadım və:
– Aldada bildin, ona görə də məni o siyahıdan çıxartma, – dedim.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(20.02.2023)
Gülhüseyn Kazımlının yaradıcılıq gecəsi keçirilib
Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin Natəvan klubunda şair, tədqiqatçı Gülhüseyn Kazımlının yaradıcılıq gecəsi keçirilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, gecəni giriş sözü ilə Azərbaycan Yazıçılar Birliyi sədrinin müavini, Mətbuat Şurasının sədri, “525-ci qəzet”in baş redaktoru Rəşad Məcid açaraq ədibin həm muğam irsimizinin tədqiqatçısı, həm də şair kimi yaradıcılıq xüsusiyyətlərimdən bəhs edərək sözü tədbirin aparıcısı, tənqidçi, “Azərbaycan” jurnalının baş redaktorunun müavini Əsəd Cahangirə verib.
Gecədə xalq artistləri Sərdar Fərəcov, Ənvər Sadıqov, Azərbaycan Turizm və Menecment Universitetinin rektoru İlham Mədətov, sənətşünaslıq doktoru Abbasqulu Nəcəfzadə, məşhur xanəndə Zahid Quliyev, tədqiqatçı-naşir Turan İbrahimov, şairlər İlqar Türkoğlu, İslam Sadıq, Maşallah Məftun, Zaur Ustac, Elmira Aslanxanlı, Gülnarə Cəmaləddin, nasir Hümbət Quliyev, “Kredo” qəzetinin baş redaktoru Əlirza Xələfli, gözəl mahnılar müəllifi Kəmalə Abıyeva və başqaları çıxış ediblər. Ədib
“Turan Birliyi” medalı və “İsa Muğanna” diplomu ilə də təltif edilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(20.02.2023)
Hikmət Mirzəyev barədə roman
Seymur Atillanın bu günlərdə işıq üzü görən “Mənim döyüş yolum” adlı avtobioqrafik romanı Xüsusi Təyinatlı Qüvvələrin komandanı Hikmət Mirzəyev barədədir.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, Seymur Atilla yeni romanı barədə öz sosial media hesabında yazır:
“Ömrünün 10 ilini Xüsusi Təyinatlı Qüvvələrə həsr etmiş bir zabit deyir ki; "Mən Xidmət etdiyim Qüvvənin Komandanının doğulduğu günü bilmədiyim halda, sən necə oldu ki, onun haqqında kitab yaza bildin?" Çünki, Hikmət Mirzəyev qapalı insandır. Onun haqqında informasiya çox azdır.
Əslində, bu mənim yazdığım kitaba verilən ən böyük dəyərdir. Heç yoxdan var etmək. Heç də asan olmadı bu kitabı yazmaq. Bilsəniz necə əziyətlər çəkdim. Həm də, ən çətin şəraitdə, gecələri yazdım. Şam işığında, şam bitəndə telefon işığında.”
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(20.02.2023)
Muğam bu dəfə də könül oxşadı
Beynəlxalq Muğam Mərkəzində (BMM) “Muğam axşamları” layihəsinin növbəti konserti təşkil olunub və gecədə “Bayatı Qacar” və “Şüştər” muğamlarını BMM-in solistləri Əməkdar artist Sevinc Sarıyeva, xanəndələr Rəvanə Qurbanova, Nisbət Sədrayeva və Məmməd Nəcəfov təqdim ediblər.
Beynəlxalq Muğam Mərkəzi Azərbaycan milli musiqisinin təbliğinə həsr olunmuş bir neçə layihə həyata keçirir ki, onlardan biri də “Muğam axşamları” layihəsidir. Layihənin rəhbəri BMM-in direktoru, Xalq artisti Murad Hüseynovdur. Muğam sənətimizin fəlsəfəsini gələcək nəsillərə çatdırmaq məqsədilə reallaşan layihəyə tamaşaçılar böyük maraq göstərir. “Muğam axşamları” layihəsi 2017-ci ildən həyata keçirilir.
Qeyd edək ki, Beynəlxalq Muğam Mərkəzi “Aşıq musiqisi axşamları”, “Vokal musiqi axşamları”, “Muğamat var olan yerdə”, “Unudulmayanlar” və digər layihələrini də musiqisevərlərə təqdim edir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(20.02.2023)
Al-əlvan rənglərə boyanmış nağıllarımız
Xəbər verdiyimiz kimi Azərbaycan Milli Xalça Muzeyində Xalq rəssamı Arif Hüseynovun əsərlərindən ibarət “Azərbaycan nağılı” adlı sərgi açılıb. Sərgi Arif Hüseynovun 80 illik yubileyi və yaradıcılığının 55-ci ili münasibətilə Milli Məclisinin Mədəniyyət komitəsi, Mədəniyyət Nazirliyi, Azərbaycan Milli Xalça Muzeyi, “Azərxalça” ASC və Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının birgə təşkilatçılığı ilə keçirilir.
Sərgidə görkəmli qrafika ustası Arif Hüseynovun geniş və rəngarəng yaradıcılıq aləmindən bir silsilə – onun Azərbaycan xalq nağıllarına, hər kəsin tanıdığı və sevdiyi nağıl obrazlarına həsr etdiyi 54 qrafik lövhə nümayiş olunur.
“Azərbaycan nağılı” sərgisinin ekspozisiyasına daxil olan, rəssamın ilk dəfə rəqəmsal çap formatında işlədiyi rəsm əsərlərində nağıllarımıza parlaq və fərdi cizgilərlə yeni həyat bəxş edilib, onlardakı sehr, müdriklik, gözəllik, ülviyyət, xalqımızın mifoloji dünyagörüşü xüsusi peşəkarlıqla təsvir olunub. Arif Hüseynovun özünəməxsus, orijinal üslubda əsl sənətkarlıq və sevgi ilə yaratdığı bu əsərlər Azərbaycanın xovsuz və xovlu xalçalarının məşhur kompozisiyaları ilə haşiyələnib.
Sərgi fevralın 24-dək davam edəcək.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(20.02.2023)
“Başımıza dəyən daşlar... başdaşına çevrilir...” – Əlizadə Nuri ilə “Biri ikisində”
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ulduz” jurnalı ilə birgə “Biri ikisində” layihəsində bu gün növbədə Şeir vaxtıdır, sevilən şair Əlizadə Nurinin şeirləridir.
ŞEİR VAXTI
Əlizadə Nuri
SEVİNC AXŞAM GƏLƏCƏKDİ
Çıraq oldum, işığımı
Salmağa bir dam olmadı.
Çoxu mənə oğul dedi,
Heç biri anam olmadı.
Düzdən ötrü dağ çıxardım,
Dağı lap axsaq çıxardım.
Bu gecədən sağ çıxardım,
Yanımda bir şam olmadı.
Bu, əldi, ya boş əlcəkdi?
Nə çəkdisə, boş əl çəkdi.
Sevinc axşam gələcəkdi –
Gözlədim, axşam olmadı...
BU ÖMÜR BİR QAZAN QARDI
Yoxdu bu qəmin yiyəsi,
Götür qoy gözün üstünə.
Sinəmdəki yaraları
Kim səpib duzun üstünə?!
Bu dəryanı kim daşdırdı?
Nə qum qaldı, nə daş durdu.
Yalanlar göz qamaşdırdı –
Getmədik düzün üstünə...
Səs deyil hər haray-həşir.
Canımız bir sevda nəşi.
Tuta bilmədik günəşi,
Yıxıldı tozun üstünə.
Yerdi əsən, yeldi əsən?
Axsaq imiş o tələsən.
Qələm yorulub, deyəsən,
Əyilib sözün üstünə.
Qəfəs deyil, amma dardı,
Yer üzü damar-damardı...
Bu ömür bir qazan qardı –
Qoymuşuq közün üstünə...
BİR QADINA MƏKTUB
Heç vaxt çətirim olmayıb deyirsən,
Bəlkə, bu, yağışı çox sevdiyindəndi, qadın?
Tanrının yanına qayıdacaq deyə,
Hərdən yağışa qoşulub getmək istəyir
adam...
Bilirəm, unutmusan məni –
Adımın son hərfinə kimi.
Bilirəm, adım bir az uzundu deyə,
ağrıyırdı dodaqların...
Atdın yerə adımı,
əzildi hərflər...
***
O evin qırx qapısı var,
sən hansı otaqdasan?
Məni unutmusansa,
lap eyni küçədə yaşasaq belə,
deməli, məndən çox uzaqdasan...
Görürəm də,
indi çoxu eynək taxır,
adamlar bir-birinin
gözünün içinə dik baxa bilmir,
bəlkə, ondandır?
Hamı təkdi dünyada,
kim deyir ki, cəmdənik?
Ancaq bu adam ilə
hələ də həmyerliyik –
eyni cəhənnəmdənik...
Başqa qonaq çağıran yox,
kim Tanrıya qonaq gedir –
kim böyüdür çevrəni?
Başımıza dəyən daşlar
hər gün bir az böyüyüb
başdaşına çevrilir...
Bizi fikir eyləmə,
yandırıb son ümid çöplərini
isinirik beləcə.
Sən əynini qalın eylə,
təqvimdə fevral ayıdı,
təqvimdən də qar yağır...
KÜL
Kağızın bətnində yandı bu ömür –
Mən adam külüyəm, ya kağız külü?
Yanan ürəyimdə o qız da yandı –
Bir az öz külümdü, bir az qız külü...
İndi ayrılıqlar ömürdən uzun,
Ölümlə oyunda ömür uduzur...
Hər axşam yandırır ayı-ulduzu,
Tanrı səhər yığır ay-ulduz kimi.
Dərd çaxmaq daşıdı – daşdan yanmışam,
Ayaqdan od alıb, başdan yanmışam.
...İlahi, nə yaxşı eşqdən yanmışam –
Baha eləmişəm bu ucuz külü.
SÜKUTUN SƏSİ
Bir sükuta uduzur
Min-min adamın səsi.
Ruhumuzu oynadır
Bir qaraçı nəğməsi.
Göydə də zəlzələymiş,
Ay gizləyib özünü.
Quşlar qanadlarıyla
Saxlayıb göy üzünü...
Bir çiçəyin içində
Dost olub neçə ləçək.
Bir azdan bu çiçəklər
Əllərimi dərəcək.
***
Eşidirsən, İlahi –
Sənin səsin tutulub,
Yoxsa hamı kardımı?
Bu dünya bir günahdı,
Yoxsa günahkardımı?
Bəlkə, sular dil açıb –
Bir səs gəlir quyudan.
Daş da intihar edir,
Asılaraq qayadan...
SEVDA SONATASI
Ay işığının əlindən tutub çıxar
qaranlığa batan bu adamlar.
Eyni göy üzünə baxar
başqa-başqa şəhərlərdə sevən adamlar.
Yasaqsan mənə keşiş sevgisitək,
Mənim olmasan da,
yaxşı ki, varsan.
Bir arzu doğular nikahdankənar,
Beşiyi başında layla çalarsan.
Köhnə albomlarda payız fəslidi,
Saralır ağrıyan şəkillər...
Sevda çənlər başımdan
Duman kimi çəkilər...
Qayıt gəl yanıma xatirələrdən,
Toxuna bilmirəm sən gedən izə.
Hələ yaşamağı tam öyrənməmiş
Mollalar ölməyi öyrədir bizə.
Hasardan o üzə atılar işıq,
Əllərim quş olub qonmaz sevincə,
Yolu göndərmişdim, səni gətirsin,
Yol da qayıtmadı sən gəlməyincə.
Heykəl də Tanrıya ibadət edir,
həm də əyilmədən
Bəlkə, dik durmaq da ibadətdi?
Ha uzatsan, əlin çatmaz,
Göy üzü bir imarətdi...
İLK YAĞMURSAN, SON BAHARSAN...
İtən günü harda gəzim, –
Qaldı ömrün harasında?
Arayıram ağ baxtım
Gözlərinin qarasında.
İlk yağmursan, son baharsan,
Kimə dərdsən, kimə yarsan?..
Girsən, özünü taparsan
Ürəyimin yarasında.
Qələm toxunduğu yerdən
Şeir damır hərdən-hərdən.
...Qaçıb gizləndim şeirdən
Misraların arasında...
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(20.02. 2023)
