Təqdim edir: Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

Poetik Qiraətdə bu gün yenə də Əlizadə Nuridir, bu dəfə “Qoca” şeiri ilə. 

“Mənim ümidlərim qocalıb daha,

Qoca adam kimi əsir əlləri...” -deyir şair. 

Gözəl poetik bənzətmədir, deyilmi? 

Xoş mütaliələr!

 

Mənim  ümidlərim  qocalıb daha,

Qoca adam kimi əsir əlləri...

 

Gözlərim qocalıb bəbəyiməcən,

Qocalıb gözümdə göz yaşlarım da.

 

Bəlkə göy üzü də qocalıb elə-

Min ildi göylərdən eyni ay baxır...

 

Qocalıb anamın nağılları da-

Alma ağacı da göydə qocalıb.

 

Qocalıb əynimdə bu qara pencək,

Şəklim də qocalıb ev albomunda.

 

Tutub əllərindən qoca arzumun,

“Qocalar evi”nə aparam gərək.

 

...Saqi, qədəhlərə qoca şərab süz

İçək sağlığına bu cavan qəmin...

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(08.07.2024)

Akademik Milli Dram Teatrı ölkəmizi II Rusiya Milli Teatrları Konqresində və Rusiya Milli Teatrlarının Birinci Yay Festivalında fəxri qonaq qismində təmsil edib. 

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı təəssüratlarıyla bağlı Azərbaycan Dövlət Akademik Milli Dram Teatrının mətbuat katibi Cavid Zeynallıya müraciət edib və  aşağıdakı məlumatları alıb:

Akademik Milli Dram Teatrının iştirak etdiyi  Rusiya Milli Teatrları Konqresi və Rusiya Milli Teatrlarının Birinci Yay Festivalı Suzdal şəhərinin 1000 illik yubiley tədbirləri çərçivəsində, Rusiya Federasiyasının Mədəniyyət Nazirliyi, Mədəniyyət Təşəbbüsləri Prezident Fondu, Vladimir vilayəti hökuməti, Suzdal Muzey-Qoruğu və Rusiya Milli Dram Teatrının (Aleksandrinski Teatrı) təşkilatçılığı ilə reallaşmışdı. 

Tədbirdə mədəniyyət nazirinin müşaviri Oleq Əmirbəyov “Maarif və təhsil: milli teatrlar yeni mənaların doğuş nöqtələri kimi”, Akademik Milli Dram Teatrının direktoru İlham Əsgərov isə “Milli teatrın gələcəyi: ənənə və innovasiyanın balansı” mövzusunda təşkil olunan panel-müzakirələrdə çıxış etdilər. Konqres çərçivəsində 20-yə yaxın Rusiya milli teatrlarının rəhbəri ilə, o cümlədən, Aleksandrinski Teatrının, Tatarıstan Dövlət Akademik Milli Teatrının, Başqırd Dövlət Akademik Milli Dram Teatrının, Kalmıkiya Milli Dram Teatrının rəhbərləri ilə qarşılıqlı qastrol səfərləri, festivallarda iştirak və master-klasların təşkili haqqında müzakirələr aparıldı. Müzakirələr əsnasında ötən il Azərbaycan Dövlət Akademik Milli Dram Teatrı və Aleksandrinski Teatrı arasında yaradıcılıq proqramı hazırlandı. Bu proqram çərçivəsində teatrımız Sankt-Peterburq Beynəlxalq Mədəniyyət Forumunda təmsil olunmuşdu.

Forum zamanı yaranan əlaqələrin nəticəsi olaraq Akademik Milli Dram Teatrı ilə Aleksandrinski Teatrı arasında əməkdaşlıq memorandumu imzalandı. Layihə çərçivəsində Akademik Milli Dram Teatrında “Rusiya səhnəsinin seçilmiş obrazları” adlı sərginin açılışı oldu.

Bu mövsümdə Milli Teatr IX Sankt-Peterburq Beynəlxalq Mədəniyyət Forumunda ölkəmizi təmsil etdi. Forum çərçivəsində teatr sənətinə həsr olunan xüsusi paneldə Rusiya, Belarus və Serbiya milli teatrlarının rəhbərləri ilə yanaşı, Azərbaycan Dövlət Akademik Milli Dram Teatrının direktoru, Əməkdar mədəniyyət işçisi İlham Əsgərov çıxış edib, həmçinin Aleksandrinski Teatrının direktoru Sergey Yemelyanov, Belarus Akademik Milli Teatrının direktoru Aleksandr Şastakoyla görüşüb, qarışılıqlı əməkdaşlıq, qastrol səfərlərinin və festivalların təşkili haqqında müzakirələr apardı.

Digər uğurumuz isə Rusiyanın Aleksandrinski Teatrı ilə teatrımız arasında əməkdaşlıq Memorandumu imzalanmasıdır. Memorandumun imzalanması Rusiya və Azərbaycan arasında mədəni əlaqələrin inkişafı üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir. Memoranduma qastrol səfərlərinin, dəyirmi masaların, konfransların və ustad dərslərinin təşkili daxildir. Sankt-Peterburq Aleksandrinski və Azərbaycan Dövlət Akademik Milli Dram Teatrı arasında imzalanmış əməkdaşlıq memorandumu çərçivəsində ustad dərsləri keçirildi.

Həmçinin teatrımız Qazaxıstanda keçirilən Müstəqil Dövlətlər Birliyi (MDB), Baltikyanı ölkələr və Gürcüstan gənclərinin V Teatr Forumunda ölkəmizi təmsil edib. Beynəlxalq tədbirdə iştirak Mədəniyyət Nazirliyinin dəstəyi, Azərbaycan Teatr Xadimləri İttifaqının təşəbbüsü və iştirakı ilə reallaşıb. Forum çərçivəsində Uyğur Respublikasının K.Kujamyarov adına Dövlət Musiqili Komediya Teatrında teatrımızın “Sənsiz” tamaşası nümayiş olunub. Yazıçı-dramaturq Şıxəli Qurbanovun “Sənsiz” pyesi əsasında hazırlanan eyniadlı səhnə əsərinin quruluşçu rejissoru Nihad Qulamzadə, bəstəkarı Vüqar Babayevdir.

Cari mövsümə isə “Ölülər” tamaşası ilə yekun vuruldu. 2016-cı ildə premyerası olan tamaşaya uzun illərdir böyük maraqla baxılır. Səhnə əsəri 100 dəfədən çox nümayiş olunub.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(08.07.2024)

Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Status yağışı rubrikası” bu dəfə qapılarını şair Ulucay Akif üçün açır. Buyurun.

 

“İndi onu xatırlayanda, sadəcə gülümsəyirəm…”

 

6 iyul günü atamın ölümündən iyirmi il ötdü. Nə az, nə çox, düz iyirmi il. Doqquz yaşım var idi onda, indi iyirmi doqquzdu.

Həmin günü, həmin ayları, həmin illəri nöqtə-vergülünə qədər xatırlayıram.

Onun məzarı başında hönkür-hönkür ağlamağımı, stol arxasında atamın boş qalan yerini, yeməyi iştahsız yeməyimizi, bəzən elə süfrədə bir-birimizə qoşulub ağlamağımızı, altı ay televizoru açmamağımızı, televizorumuzun xarab olmağını, anamın əziyyətlərini, anamın güclü olmağını, anamın sadiqliyini, anamın vəfasını, bir çətinliyə düşəndə bunu hamıdan gizlətməyimizi, təhsil haqqı ödəmək imkanımız olmadığı üçün ilk il universitetə getməməyimi, anama deyə bilmədiyim məsələləri bölüşməyə bir adam tapmamağımı, qardaşımın, bacılarımın toyunda atamı arzulamağımı, xoş günlərimi, uğurlarımı onunla bölüşmək istəyimi...

Hər şeyi xatırlayıram.

Yalan deməyəcəm, indi zərrə də kədər qalmayıb içimdə atamla bağlı. 

Atamın ölümü, yoxluğu ömrümə o qədər hopub ki, heç hiss etmirəm o boşluğu. 

İndi onu xatırlayanda, sadəcə gülümsəyirəm.

Ruhu şad olsun.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(08.07.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ədəbiyyat qəzeti” ilə birgə ƏDƏBİYYATIMIZI SEVDİRƏK layihəsində bu gün sizlərə Nəzakət Məmmədlinin şeirlərini təqdim edirik. 

 

 

Bir xatirə qapısıdı

bu kitab

 

Heydər Əliyev Xatirə Kitabının

yaradıcısıdır

 

Bir xatirə qapısıdı bu kitab,

Kimlər döyür bu qapını ümidlə,

Kimlər bilir bu qapının yerini?!

Kimlər gəlir, varaqlaya yaddaşın,

Soraqlaya ümidlə yar-yoldaşın,

İtkin düşən, əsir düşən qardaşın...

Kimlər gəzir övladını, ərini, -

Ürəyinin qan axıdan yerini...

Bir xatirə qapısıdı bu kitab,

Nəsillərin əbədiyyət yoludu.

Tarixlərə yol açıbdı ürəklə,

Uzaq-uzaq şəhərlərə "köç edib".

İçi-çölü qəm-kədərlə doludu.

Qəmi Vətən sədlərinə yapıbdı.

Savaşlarda həlak olan şəxsləri

Axtarıbdı, arayıbdı, tapıbdı.

Böyük Vətən savaşına şahiddi,

O, minlərlə döyüşçünün sarvanı -

Qana batmış səltənətlər karvanı...

Bir xatirə qapısıdı bu kitab,

Sinəsində tarixlərə görk olan

Qırxdördgünlük müharibə əzmi var.

Bu kitabda kimlər yoxdu, İlahi.

Uşaq da var, cavan da var, qoca da,

Adi əsgər, gizir, zabit, general...

Yaxasına al-qırmızı rəng hopub,

Hər vərəqi bir şəhidə abidə,

Hər abidə bir şəhidin medalı.

Dayanıblar zirvələrdən ucada,

Aytək məğrur, bulud kimi ədalı.

Vətən adlı anamızdı bu kitab,

Gör, nə vaxtdı ərşə qalxıb yuxusu.

Gələcəyə zillənibdi baxışı...

Bu kitabda ürəklərə köz basır

Şəkil-şəkil oğulların baxışı.

Hər baxışda bir ananın qoxusu...

Ulu öndər, yaratdığın bu kitab

Tariximin məlumatlar yaddaşı...

"Heç kəs unudulmasın,

Heç kəs yaddan çıxmasın".

Nəsillərə zəmanətdi bu kitab.

Dahi Heydər sevdası var köksündə,

Nəsihətdi, nəsihətdi bu kitab!

Öndərimdən əmanətdi,

əmanətdi bu kitab!!!

 

 

Haçansa dünyada

mən olmayanda...

 

Haçansa dünyada mən olmayanda

Məndən sonra qalan gerçək olacaq,

Ruhum geyinəcək buluddan köynək

Hamıdan, hamıdan göyçək olacaq.

 

Dünyada onlardan sonra qalan mən,

Məndən də sonrası sizlər olacaq.

O vaxtsa övladın dilində "ana",

Nəvənin dilində "nənə" solacaq.

 

Keçdiyim küçədən, əkdiyim güldən

Küləklər sovuran ləçək qalacaq.

Məndən sonra sizə - yazdığım şeir,

Bir də xatirələr qonaq qalacaq.

 

Cisminə torpaq da qarışqa, böçək,

Ruhuma küləklər yiyə çıxacaq,

Kiminsə, haçansa yadına düşsəm,

Məzarım üstünə çiçək qoyacaq.

 

Haçansa dünyada mən olmayanda,

Məndən sonra qalan gerçək olacaq.

Ruhum geyinəcək buluddan köynək,

Hamıdan, hamıdan göyçək olacaq.

 

 

Azərbaycan

 

Dünyaya açılan qapımsan mənim,

Ruhumun gözüsən, sən, Azərbaycan!

Mayası səndədir müqəddəsliyin,

İlahi qüdrətim - can Azərbaycan!

 

Hünər dünyamıza güzgüdü torpaq,

Ömür kitabından ötüb neçə çağ...

Bayrağın şərəflə dalğalanır, bax,

Ey başdan-binadan xan Azərbaycan!

 

Qəlbimin işığı sənsən, ey Vətən!

Sarılım boynuna, xoşbəxt olum mən.

Uludan ulusan, müqəddəs Vətən,

Sevim misra-misra, yan, Azərbaycan.

 

Taledən keçibdi qərinələrin,

İmzan ər imzası, mənası dərin.

Dünya yaranandan başdadı yerin,

Sən şöhrət çələngi, şan, Azərbaycan!

 

Yoxdur gözlərində nə həsəd, nə kin,

Turan elindənsən, ucadır eşqin.

Ruhu gülümsəyir ulu Babəkin,

Əzəl Azərbaycan, son Azərbaycan!

 

Şah babam Xətai adın ilə tən,

Səni ana bildi bu yurddan ötən.

Hər duyğu - Vətəndi, hər ürək - Vətən,

Vətən də şəhiddi, an, Azərbaycan!

 

Qanlı səngərini balınc elədim,

İlahi sevgini bir tunc elədim,

Səninçün qələmi qılınc elədim,

Bir də görməyəsən qan, Azərbaycan!

 

 

Anam yuxuma gəldi

 

Bu payız gecəsi yuxuma gəldin,

Qəfil gəlişinə qurbanam, ana.

Köz düşüb üstünə xatirələrin,

Əllərin uzanıb neçə gümana...

 

Bu payız gecəsi yuxuma gəldin,

Payızım bələndi sənin ətrinə.

Yenə də səpildi layla qoxusu,

Ömür kitabımın hər bir sətrinə.

 

Sapsarı işığı yağır yuxuma,

Başına örtdüyün kəlağayının.

Əyninə geydiyin yaşıl donuna

Kölgəsi düşübdü bu ayrılığın.

 

Bu payız gecəsi yuxuma gəldin,

Ömrü çiçəkləndi yuxularımın.

Sənsizlik qapısı bağlandı, sanki,

Bağlandı üzünə qorxularımın.

 

Sən çıxıb gedəndə bahar çağıydı,

Könlü nazlanırdı gülün, çiçəyin.

Mənim arzularım qan ağlayırdı,

Sənin gedişinlə, ay ağbirçəyim.

 

Göz yaşım diksinir bəbəklərimdə,

Sükutun dilində danışan anam.

Göydə mələklərlə qoşa dayandın,

Tanrı dərgahına yaraşan anam.

 

Bu payız gecəsi yuxuma gəldin,

Ana, ətirlidir bu gecə yuxum.

Bir cənnət quşutək uçub da getdin,

Əbədi ruhuma hopubdu qoxun.

 

 

Payız ömrü

 

Açıb buludlara ovcunu torpaq

Saralmış bağçamın halını gör, bax.

Əl edir budaqda bir sarı yarpaq,

Gəl, payız ömrümün taleyini yaz.

 

Uzaqda qurulan əcəl taxtıdır,

Güllü günlərimin xəzan vaxtıdır,

Bəxtimin yollarda azan vaxtıdır,

Gəl, payız ömrümün taleyini yaz.

 

Ruhumda hələ də ar qoxusu var,

Könlümdə bir misra yar qoxusu var,

Daha qismətimin qar qoxusu var,

Gəl, payız ömrümün taleyini yaz.

 

Bəmbəyaz nəğmədir ağ çiçəklərim,

Saralıb, payızdı biçənəklərim.

Çəkir sinədolu ah, çiçəklərim,

Gəl, payız ömrümün taleyini yaz.

 

Bir sözün köksünə qoyub başını,

Kövrək duyğuların sil göz yaşını.

Qoy ayaq altına əlhəd daşını,

Gəl, payız ömrümün taleyini yaz.

 

 

Rəssam, mənim

şəklimi çək

 

Rəssam, mənim şəklimi çək,

Rəngli çəkmə, ağ-qara çək,

Atamı çək, anamı, çək,

Uzaqlardan sənə baxan uşağı çək,

Gözündəki işığı çək, qəlbindəki ümidi çək,

Məni çəkmə, uşağı çək,

Yaddaşında qalanları,

Ümidini qıranları,

Həyatın hər üzünü çək.

Orda gördüm bu dünyadan

                        çəkdiyimi,

Orda görsün yapa-yalnız

                        təkliyimi.

Unutma, çək yaddan-yadın

                        doğmalığın,

Damarında qanı axan doğmaların

                        yadlığını.

O, uşağın bu yaşadək axtardığı

Həqiqəti, ədaləti, tapmadığı,

Bugünədək itirdiyi varlıqları,

Axtardığı yoxluqları.

Sən məni çək, qoy kənara o uşağı,

Çək, rəngləri əlvan eylə,

Günləri çək, tərəziylə,

Naxış-naxış, ilmə-ilmə

60-ı hör ömrümə...

 

 

Qarabağa bahar gəlir,

İlahi!

 

Sevincə bax, bulaqların gözündə,

Qəlbi gülür dərənin də, düzün də,

Şəhid qanı çiçəkləyir üzündə,

Qarabağa bahar gəlir, İlahi!

 

Ötən çağlar indi üzübəridi,

Gələn günlər ömrün təzə-təridi,

Otuz illik yurd həsrəti əridi,

Qarabağa bahar gəlir, İlahi!

 

Dalğalanır arzuların bayrağı,

Hər təbəssüm bir ümidin yarpağı,

Zəfər ətri bürüyübdür torpağı,

Qarabağa bahar gəlir, İlahi!

 

Qulac-qulac açılıbdır qucaqlar,

Əl eləyir sevinc dolu o çağlar,

Alov-alov gülümsəyir ocaqlar,

Qarabağa bahar gəlir, İlahi!

 

Zəmilərdə daraqlanır sünbülün,

Ocağında ruhu gülür Bülbülün,

Cıdır düzü indi xarıbülbülün,

Qarabağa bahar gəlir, İlahi!

 

Ürəklərdə ümid naxış toxuyur,

Əllər zəfər nəğməsini oxuyur,

İndi vətən Şuşa ətri qoxuyur,

Qarabağa bahar gəlir, İlahi!

 

Gəlsin bahar, gülsün bahar elimdə,

Xudayarın nəğməsi var çölümdə,

Nəzakətəm, min alqış var dilimdə,

Qarabağa bahar gəlir, İlahi!

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(08.07.2024)

Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun təşkilati  dəstəyi ilə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalında həyata keçirilən “Güney Azərbaycan Ədəbiyyatının təbliği” layihəsində bu gün sizlərə Aydın Arazın “Labirint”  şeiri təqdim ediləcək. 

Son bir ildə böyük oxucu auditoriyası toplayan və hər iki Azərbaycanda sevilərək izlənən layihənin koordinatoru Təbrizdə yaşayıb yaradan şair, yazar və tərcüməçi Əli Çağladır.

 

 

Aydın Araz

LABİRİNT

 

Mən biri-birinə qoşulmuş labirint qədər gicəlmişəm  

Və seçəcəyim bu şəhərin dördyol ayrımlarıdır biri-birinə düyünlənmiş .

 

Yorğunluğu yük vurub avtobuslara, şəhəri dolandırırlar.  

 

Yerin altında qəbiristan turu qoymuş qəbirlər arasından keçən dirilər  

“Əziz müsafirlər, lütfən qırmızı cızığı cızıqlamayın”

 

Izdihamıdır bu dünya, dözülməz izdiham – Çəyirtkə kimi, siçan kimi çoxaldıq biz

 

O qədər çoxaldıq biz hamımıza çörək yox,  

Biri-birimizi yeməliyik çəyirtkə kimi, qarışqa kimi.  

Bu qalabalıqda, qalabalıq əzilib ölər, nə qalsın tərsə üzsün  

 

Birisi üstdən mənə baxsın, labirintin harasındayam bu qədər gicəllənirəm  

 

Dördyol ayrımlarından labirintə, labirintdən dördyol ayrımlarına  

Bu yaşıl çıraqlar qamaşdırır seçəcəyimi  

Təpil avtobusa, metroya, bu qəbiristan turuna hər saatı gecə yer altına təpil, yanmadan biletin əziz müsafirlər...  

 

Hansı ölülərin yuxusunu pozur bu qıçını qucağında qolçaq müğənni qənaya çəkdi

Diləklərini segah, çargahın rastasını boğazında qışqırarkən

 

Yorğunluğu məhəllələrdə kompres elədi avtobuslar

Yorğunluğun lüləsi partladı, doldu evlərə.  

Depress budlarla sallaq sinələr qanlı pipiklər jele kimi sərildi kanapelərə  

 

Yaşıl çıraqlar, yaşıl çıraqlar yandı not alanının min yol ayrımlarında  

Hərə girdi birinin evinə, birinin həyat yoldaşının tabletinə

 

Izdihamdır bu dünya, labirintlər qoşulur min yol ayrımlarına  

Yaşıl çıraqlarda Chatləşir, şəhər çetləşir.  

Izdihamdır qəlbim, beynim, ilişiklərimin bucaqlarında itmiş, gicəlmiş dincəlmək istəyirəm

 

Birisi məndən üstdən baxsın aşağılamadan  

Yeraltında qəbiristan torunda turistlik edirəm.  

Qucağında qıçını qolçaq etmiş müğənninin  

Diləkləri dilənilir çargahın rastasını  

Şişə çəkir, şişliyini şişidir, şişmişəm  

Beyindən, ürəkdən gicəlirəm.

 

Min bir-birinə qoşulmuş, qırılmamış  

Labirint içindəyəm seçəcəyim suçlardır  

Yaşıllıqdır çıraqlar zəmisi  

Mənə yasaq lazım  

 

Depressiyanı əmir avtobuslar tüpürülmüş oturacaqların üstünə

Yapışmışam şişəyə, mığmığayla yan-yana

Buludlar evlənmirlər, buludlar boşanırlar yağış yağır şəhərə vələdüzzina yağış yağır  

Min kilometr o yanlıq bir qız ürəyimi salıb paltar yuyan maşınında hövkələyir  

Özümlə ucuz bir kafedə qərarım var, qərarımı alır əlimdən min kilometr o yanlıq bir qız  

Ürəyimi balışının altında əzişdirir  

Bir damla yağış yapışır saqqız kimi  

Şalvarımdan pul istəyir saqqız-saqqız  

Bir damla yağış, yağış kimi yağış, su kimi yağış, Hafizin falını soxur cibimə pul istəyir

Özümü əkirəm, qərar yerində əkilirəm  

S...lirəm özümə ... vururam özümə  

Birisi üstdən baxsın mənə bu labirintin harasındayam  

Min yol ayrımlarında məni yağış tutur yaşıl çıraqlar arxasında  

Qan gedir ruhumdan, ruhumun biləyindən  

Hər ay aylıq adətdir, hər gün günlük adətdir,  

ƏmirKəbiri fin elədilər qan açıldı  

Burnumdan hamamda  

Ah mənim Məhd Oliyam...

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(08.07.2024)

Zahirə Cabbar, “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün

 

Rəvanqulu xanın əzəmətli səltənəti, saysız-hesabsız var-dövləti vardı. Onun yaşamadığı sevinc və həzz qalmamışdı, təkcə bir şeydən başqa. Taxt-tacına sahib çıxacaq bir varisi yox idi. Nə qədər qurbanlar demişdi, amma heç bir faydası olmamışdı. Bir gün xanın üzü güldü, nəhayət bir oğlu dünyaya gəldi. Xan yaxın ölkələrdən dərvişləri, münəccimləri saraya dəvət etdi ki, şahzadənin taleyinin necə olacağını öyrənsin. Münəccimlər onun gələcəyini gizlədib heç bir söz demədilər. Yalnız tənha qoca dərviş şahzadənin taleyi ilə bağlı belə bir xəbər dedi: Şahzadə vadidə öləcək. Padşahın üzünü kədər bürüdü, uzun illər gözlədiyi varisinin gələcəyi ilə bağlı eşitdiyi xəbər onu çox sarsıtdı. Odur ki, şahzadənin adını Ağrı qoydu, çünki onun dünyaya gəlişi xanı ağrıtmaqdan başqa bir şey olmadı. Xan özlüyündə buna inanmaq istəmirdi, çünki onun yaşadığı ərazidə vadi yox idi.

Artıq varisindən bir gələcək görməyən xan böyük bir qala - Rəvanqulu qalasını inşa etmək üçün göstəriş verdi. Yeddi ilin tamamında qüdrətli, alınmaz bir qala ucaldı. Şahzadə böyüyür, amma nə döyüş sənətinə, nə də saray işlərinə maraq göstərmirdi. Bir gün o, padşahdan xahiş etdi ki, ona ölümlə heç vaxt rastlaşmayacağı uzaq ölkələri gəzib dolaşmağa icazə versin. Gəncin yalvarışları atasının ürəyini yumşaldır və şahzadənin taxtda heç bir faydası olmayacağı fikrilə ona icazə verir.

Az keçmir ki, xanın əmri ilə şahzadə üçün zəngin bir karvan hazırlanır və bir çox atlı şahzadəni qorumaq üçün onunla birgə gedirlər. Ağrı hər dəfə gələcəyi ilə bağlı bildiyi, ürəyini deşən xəbəri bərkdən, qəzəblə deyir, sonra gülərək lənətlənmiş vadiyə heç vaxt ayaq basmayacağına özünü inandırırdı. Hərdən söylənib yanındakılara deyirdi ki, o ölümdən qorxmur. Amma hər an ölüm təhlükəsi onun xəyallarını alt-üst edirdi. Başa düşürdü ki, belə mənasız, bədbəxt bir həyat nə qədər uzanırsa ölümdən də pisdir.

Uzun illər keçdi, xan öldü. Taxt-taca qardaşı oğlu hökmranlıq etməyə başladı. Lakin şahzadənin sağ olduğu haqda bir xəbər gəlmədi. Şahzadə bu illər ərzində bütün dünyanı dolaşdı. Amma hər gün dogma yurd həsrəti ilə qovrulub, dağlar, onların kölgə saldığı yaşıl dərələr, kölgəli bağların həsrətindən hönkür-hönkür ağladı. Yaşadığı illər ərzində çoxlu möcüzələr gördü, çoxlarını yaşadı və o yerin insanlarını sevdi. Amma heç bir yerdə və heç kimlə qalmaq istəmədi. Və bir gün yenidən vətəninə dönmək qərarıyla yola düzəldi, karvanı yurduna tərəf çevirdi.

Öz yurdlarına yaxınlaşanda dağlarda dəhşətli tufan qopdu, üç gün, üç gecə davam etdi. Yol bələdçisi tufanda uçuruma düşərək dünyasını dəyişdi, səyyahlar yollarını azdılar. Ətraflarında heç nə görmədilər: nə ayaqlarının altındakı cığırı, nə də  başlarının üstündəki səmanı. Özləri, darısqal mağarada çətinliklə sığınacaq tapıb səhərə qədər orada qaldılar. Səhər Ağrı mağaradan çıxdı və donub qaldı, danışa bilməyib nəfəs almağı belə unutdu. Qarşısında ömründə görmədiyi gözəl bir vadi uzanırdı. Göyün işıqlı tağının altındakı tünd mavi və parıldayan zirvələr vadinin dairəsini əhatə edirdi. Yamyaşıl otlar meh vurduqca dəniz kimi dalğalanırdı. Şahzadə təəccüblə yoldaşlarından vadinin adını soruşdu. Heç kim bilmədi. Bu vaxt əynində nimdaş, boz paltar geymiş bir qoca dərədən cığırla qalxıb şahzadəyə tərəf gəldi, baş əyib dedi:

— Budur ölüm vadisi.

Qoca dərviş şahzadəyə əli ilə yolu göstərərək yoxa çıxdı.

Şahzadə aşağıya doğru qaçdı. Bu vaxt nökərlər şahzadənin yıxılacağından və ölümünün dəhşətli olacağından qorxaraq donub qaldılar. Lakin tale şahzadəni vadidə gözləyirdi. O, ehmallıca vadiyə tərəf endi və arxasınca qaçan nökərləri saxlayıb dedi:

- Bütün ömrüm boyu qaçdım, nəhayət ki, son mənzilimə gəlib çatdım.

Ağrı vadidə görünməz oldu, əbədiyyətə qovuşdu.

 

Şahzadənin öldüyü vadi onun adına Ağrı vadisi, yanındakı dağ Ağrı dağı adlandırılmışdır. Rəvanqulu xanın böyük səltənəti, xanlıq İrəvan xanlığı adlandırılmış, Azərbaycanın ən qədim və tarixi şəhərlərindən biri olmuşdur. Araz çayının sol qolu olan Zəngi çayının sahilində, dəniz səviyyəsindən 850-1300 metr yüksəklikdə yerləşən şəhər tarix boyu Azərbaycan-Türk yurdu olmuşdur.

 

 “Ədəbiyyat və incəsənət”

(08.07.2024)