Tanınmış şair Musa Ələkbərlinin “Sözün qiyaməti qopan yerdəyəm” adlı şeirlərdən və Milli Qəhrəmanımız Mübariz İbrahimovdan bəhs edən “Mübarizlik dərsi” poemadan ibarət kitabı işıq üzü görüb.

 

“Elm və Təhsil” nəşriyyatında ərsəyə

gələn kitab 776 səhifədən ibarətdir. 

Kitabda şairin son iyirmi ildə qələmə aldığı şeirlərinin mühüm bir hissəsi toplanmışdır. Yurd məhəbbəti, vətəndaşlıq yanğısı, sevgi müxtəlif mövzularda qələmə alınmış bu şeirlərin içindən sarı bir sim kimi keçir. Şair nədən yazırsa-yazsın, sevgiylə yazır. Poetik tapıntılarına ürəyinin odunu-közünü bəxş edir. 

Kitaba “Önsöz”ü yazıçı İradə Aytel yazıb. 

Əlbəttə ki, kitabda Qarabağ dərdinə,  vətənimizin bütövlüyü uğrunda qəhrəman oğullarımızın milli mücadiləsinə həsr olunmuş şeirlər xüsusi maraq doğurur. Milli Qəhrəmanımız Mübariz İbrahimovdan bəhs edən “Mübarizlik dərsi” poeması isə Musa Ələkbərli yaradıclığının uğurlu nailiyyəti kimi diqqəti cəlb edir. 

Müəllifin 75 illik yubileyi münasibətilə çapdan çıxmış bu kitab onun sayca 16-cı şeirlər kitabıdır.

 

Yanılmayıb qismətimi göndərən,

Geciksə də o yolları köndələn....

Gözlərinin gözəllikdən köz dərən

Ürəyinin çıraqlanan vaxtıdır.

 

Harda qaldı “qaçdı-qovdu” bicliyin?

Zövqü yoxdu rahatlığın, dincliyin.

Bir quş kimi əldən uçan gəncliyin

Ağrı ilə soraqlanan vaxtıdır.

 

Qabağını ha kəssən də sən şərin,

Ürəyində şırım açdı çox dərin.

Xəyal-xəyal ötüb keçən illərin

Kitab-kitab varaqlanan vaxtıdır.

 

Sevgin idi səni uca saxlayan,

O sevgiyə olmadı gün ağlayan...

Nə könlünün çaylar kimi çağlayan

Nə telinin daraqlanan vaxtıdır.

 

İnnən belə günlərini say, Musa,

Sirlərini şeirə çevir, yay, Musa.

İndi sənnən gözəllər yox, ay Musa,

Mələklərin maraqlanan vaxtıdır.

 

Doğrudan da, Musa Ələkbərli gözəl şairdir, oxumağa dəyər!

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(04.10.2024)

Nigar Xanəliyeva, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

 

“Türk Dünyasından Hekayələr” kitabının təqdimatında iştirak etdiyim gün məni dərin təəssüratlarla baş-başa qoydu. Bu kitab türk xalqlarının zəngin mədəniyyətini, bir-birindən maraqlı hekayələri bir araya gətirərək oxuculara, sanki, unudulmaz bir səyahət təqdim edir. Hekayələri Azərbaycan dilinə tərcümə edən Məleykə xanım Mirzəli bu işdə böyük əmək sərf edərək türk ədəbiyyatının səsi ilə bizi tanış etdi.

 

 

Təqdimatda çıxış edənlər arasında Məti Osmanoğlu və Yeganə İsmayılova da vardı. Hər ikisinin nitqində türk xalqlarının birliyi, ortaq tarixi və gələcəkdə bu birliyin daha da güclənməsi ilə bağlı fikirlər xüsusilə vurğulandı. Onların dilindən çıxan hər söz Böyük Turanın əhəmiyyətini bir daha xatırlatdı. Onlar türklərin birliyi, mədəni və tarixi yaxınlığı haqqında danışaraq Böyük Turan ideyasının vacibliyini vurğuladılar. Bu çıxışlar türk xalqlarının güclü əlaqələrini və gələcəkdə bir-birinə daha da sıx bağlı olmasının vacibliyini bir daha göstərdi.

Gənc Türk Yazarlar Birliyinin başqanı İntiqam Yaşarın çıxışı isə dinləyicilər arasında xüsusi ruh yüksəkliyi yaratdı. O, türklərin bir-birinə bağlılığını, ortaq mədəniyyətin gücünü və birliyin yalnız mədəniyyətdə deyil, gələcəkdə hər sahədə önəmli olduğunu vurğuladı. 

Bu təqdimatda hər kəsin dilində türk birliyinin gücü, türk dünyasının əbədi dostluğu və qarşılıqlı dəstəyi əks olundu. Kitabda olduğu kimi çıxış edənlərin nitqində də türklərin tarixi kökləri və ortaq gələcəyi parlaq şəkildə təsvir edildi.

Təqdimat türk dünyasının həm tarixi, həm də mədəni cəhətdən nə qədər zəngin və güclü olduğunu bir daha bizə göstərdi. Türklər bir-birinə dəstək olduqca birlikdə daha böyük uğurlar əldə edəcəklər.

Təqdimatın xüsusi məqamlarından biri də kiçik bacımın orada iştirak etməsi idi. 

 

 

O, diqqətlə çıxışları dinlədi və bu müzakirələrin onda böyük maraq oyatdığını danışığından  hiss etdim. Onun gözlərində bu birlik və ortaq mədəniyyət haqqında xoş təəssüratların yarandığını görmək mənim üçün də çox sevindirici idi.

Bu cür tədbirlər gənc nəslin öz köklərinə olan bağlılığını gücləndirir və gələcəkdə türklər arasında əlaqələrin daha da inkişaf edəcəyinə inam yaradır. 

Təqdimatda Qənirə Paşayevanın xatirəsi də unudulmadı. Onun ölümündən bir il keçsə də, bizlərə qoyub getdiyi dəyərlər və ideyalar hələ də qəlbimizdə yaşayır. Qənirə xanımın türk dünyası üçün göstərdiyi zəhmət və apardığı mübarizə biz gənclərə ilham verməkdə davam edir. Bizim onun mirasını davam etdirməmiz Türk dünyasının güclənməsində əhəmiyyətli bir addımdır. Qənirə Paşayevanın gördüyü işlər və gətirdiyi yeniliklər bizə bir örnək olmalıdır.

Bu tədbirdə iştirak edən hər kəs onun ideallarını yaşatmaq üçün bir araya gəlmişdi. Bu, yalnız bir xatirə yox, eyni zamanda gələcəkdəki fəaliyyətlərimiz üçün bir vəddir. Qənirə xanımın ruhu, bu birliyin və davamlılığın əhəmiyyətini bizə bir daha xatırlatdı.

Türk xalqları bir-birinə dayaq olduqca Böyük Turanın ideyası reallığa çevrilə bilər. Biz Ulu Öndərin bizə mirası olan Azərbaycanımızı başda Cənab Ali Baş Komandan olmaqla yaşadıb, inkişaf etdirməyə and içmiş, yenilməz bir xalqıq. Yaşasın Azərbaycan! Yaşasın Türk Dünyası! 

 

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(04.10.2024)

Kübra Quliyeva, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

2020-ci ilin yayı idi. Həm mənim üçün, həm də cəmiyyət üçün çox ağır bir dövr idi. Hər kəs sanki dərin hüzn içində idi. Karantin, Qarabağ münaqişəsinin gərginliyi – hər şey bir-birinə qarışmışdı. O vaxt hələ universitetə hazırlaşırdım, amma düşüncələrim dağılıb gedirdi. 

 

Həmin ərəfələr babamgilə köçmüşdüm və babamın vəziyyəti getdikcə pisləşirdi. Biz artıq ölümün yaxın olduğunu hiss edirdik. Babam həmişə çox kövrək bir insan idi, buna görə nənəm televizorda müharibə ilə bağlı nə görsə kanalı dəyişərdi. Babamın buna dözə bilməyəcəyini bilirdi. Amma babam onsuz da hər şeyi hiss edirdi. Sanki dünyanın ağırlığı onun çiyinlərinə düşmüşdü.

 

Bir gün məni yanına çağırdı. Gözlərində bir kədər vardı, sözlərində isə dərin bir istək. “Telefondan mənə mərsiyyə qoşa bilərsən?” – dedi. Sözsüz ki, qəbul etdim. Hüseyn şəhidlərinə mərsiyyə qoşdum və... o an... sanki zaman dayandı. Babam dizlərinə vuraraq, göz yaşları içində dedi: “Ay Allah, mən sağam, onlar şəhid olur. Ürəyim dözmür.”

 

O an göz yaşlarımı saxlaya bilmədim, bir yanda babam, bir yanda o ağrılı hisslər. Babam ağlayırdı, mən ağlayırdım. Onun ağrısını duymaq, onu belə görmək ürəyimi yandırırdı. Bu sözlər beynimdə sanki əbədi olaraq həkk olundu.

Müharibə bitdi. Biz torpaqlarımızı geri aldıq, amma babam da bu dünyanı tərk etdi. Hər dəfə darıxanda, həmin mərsiyyəyə qulaq asıram. Sanki o anlara qayıdıram, babamın dizlərinə vuraraq dediyi sözləri eşidirəm. Onun yoxluğunu daha da dərindən hiss edirəm, amma eyni zamanda, mən o mərsiyyəni hər dinləyəndə babamı yanımda hiss edirəm.

Aradan uzun illər keçsə belə babamın xatirəsi qəlbimdə hər zaman yaşayacaq...

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(04.10.2024)

Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Sumqayıt bölməsinin “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı ilə birgə Sumqayıt şəhərinin 75 iliiyi münasibətilə həyata keçirdiyi “Sumqayıtın tanınmış qələm adamları” layihəsini davam etdiririk. 

Müsahibimiz şair- publisist, yazıçı, tərcüməçi, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin "Tərəqqi" medalına, “Qılınc və qələm" Beynəlxalq Ədəbi mükafatına layiq görülmüş Süleyman Hüseynovdur.

 

Müsahibəni AYB Sumqayıt bölməsinin sədri Gülnarə Cəmaləddin aparır. 

 

-Necəsiniz, Süleyman müəllim? 

 

-Şükür, hələ ki, ayaq üstəyəm...)))

  

-Sumqayıtın 75 illik yubileyi ərəfəsindəyik. Sumqayıtın  keçmişi və bu günü? Keçmişə tez-tez səyahət edirsiniz?

 

-Bütün həyatım Sumqayıtda keçib və indi də davam edir. Sumqayıtın dünəni də, bu günü də gün kimi yadımdadır. İnanın, 1966-cı ilin iyunundan bu günə kimi həyatın hər anı gözümün önündədir. Şəhər böyüdükcə mən də böyümüşəm, püxtələşmişəm. Sumqayıtın hər tini, hər döngəsi, hər küçəsi hər an xəyalımda canlanır. Xəyalən keçmişə dönəndə düşünürəm, o vaxt kimya zavodlarının zəhər qoxusu da mənə xoş idi. İnsanlarda bir doğmalıq, səmimiyyət vardı. İndiki dəbdəbəli həyat olmasa da, insanlar daha xöşbəxt idi. Azərbaycanın hər bölgəsindən Sumqayıta işçi axını vardı. Açığı, mahnıda deyildiki kimi, ötən günlərimi qaytarsaydılar, gələn günlərimi qurban verərdim... 

 

-Şəhərimizlə həmyaşıd olmaqdan qürur  duyursunuz?  

 

-Əlbəttə! Sumqayıt mənim tale şəhərimdir. Bu şəhərdə yaşayıb-yaratmaq mənim qismətimə yazılıb. 

 

-Çox yaşayan çox bilər, yoxsa çox gəzən?   

 

-Sözsüz ki, çox gəzən. Mən dünyanın 27 ölkəsində (o cümlədən Sovet  ittifaqı respublikaları da daxil olmaqla) olmuşam. Hər dəfə özüm üçün nə isə bir yenilik tapmışam, nəsə öyrənmişəm.

 

-Sumqayıt sizə nə verdi və nəyinizi əlinizdən aldı? 

 

 -Sumqayıt məni 17 yaşlı kənddən gəlmiş sadə, saf gənc oğlanı ev-eşik yiyəsi, ailə sahibi, eyni zamanda Sumqayıtın qurucularından biri etdi. Fəxr edirəm ki,  şəhərin tarıxində mənim də imzam var! Sağlamlığımı, həyat yoldaşımı, nəvəmi əlimdən aldı... Bu da taleyimə düşənlər, alnıma yazılanlardır. Sevirəm şəhərimi...

 

-Adam niyə və nə üçün darıxır?  

 

-Səni başa düşən,anlayan olmayanda... 

 

-Siz Sumqayıtın kimya  sənayesində uzun müddət çalışmış və tövhələr vermiş insansınız. Çətin olmadı ki?

 

-Heç nə asan başa gəlmir...

 

-“And" romanı necə yarandı? 

 

-Siz indicə gəzməklə bağlı sual verdiniz. "And" romanı həmin o səyahətin,

necə deyərlər, gördüklərimin məhsuludur. Özüm şahidi olduğum, eşitdiyim hadisələr, real həyat faktlarıdır. Hardasa 10 faiz yazıçı təxəyyülü, yazıçı fantaziyasıdır... 

 

-Ordan baxanda dünya necə görünür? 

 

-Hardan? Romandan?! Elə olduğu kimi...

 

-Süleyman Hüseynov üçün Vətən məhfumu ? 

 

-... Amma ki, qoy bilsin, qoy bilsin hamı, 

Dözürəm, necə ki, canımda can var, 

Yıxılan görməzlər bu Süleymanı,  

Nə qədər qəlbində Azərbaycan var!  

 

-Siz xaraktercə kövrək insansınız. Bu xarakteriniz yaşamağınıza mane olubmu? - 

 

-Bəli, haqlısınız. Kövrəyəm, lakin əndazəsində. Amma həm də inadkaram. Haqlı olduğum məsələdə heç kəs məni öz fikrimdən döndərə bilməz. Həyatımda çox çətinliklərlə üzləşmişəm, amma  o çətinliklər xarakterimi dəyişə bilməyib.

 

-Şəhər rəhbərliyinin ədəbiyyata diqqətindən razısınızmı? 

 

-Bəli, razıyam. 

 

-75 yaşlı gənc şəhərimizə arzunuz?  

 

-Zəhmətdən  doğulmusan, 

Mənim gənclik şəhərim. 

Sevgidən yoğrulmusan,  

Sevgi dolu səhərim, Sumqayıt!

 

Saçını xəzri darar, 

Qəlbini oxşar Xəzər. 

Adın bir nəğmə kimi,  

Obalar, ellər gəzər,  Sumqayıt! 

 

Gücümün, qüdrətimin, 

Şirin barı, bəhrəsi. 

Bu günümün sabaha,  

Açılan pəncərəsi, Sumqayıt! 

 

Gündən günə gözəlləşən, gözəlləşib,  cavanlaşan Sumqayıt beləcə mətin addımlarla addımlasın! 

 

-AYB Sumqayıt bölməsinin işi sizi qane edirmi?   

 

-Düzü, AYB Sumqayıt bölməsinin mərhum sədri Sabir Sarvandan sonra çoxu, o cümlədən mən də Gülnarə xanımın bu işi bacaracağına şübhə ilə yanaşırdıq. Lakin vaxt keçdikdə mən öz fikrimi dəyişdim. Görünür, insanın özünü bacarıqlı kadr kimi göstərməsi üçün, təsdiq etməsi üçün şərait, imkan və bir də məkan lazımdır. Və bu gün Sumqayıt bölməsinin işi təqdirəlayiqdir. Gülnarə xanıma fəaliyyətində uğurlar arzu edirəm! 

 

-Sumqayıtın 75 illik yubileyi ərəfəsində arzu və təkliflıriniz.

 

-Arzularımı yuxarıda bildirdim. Təklif olaraq demək istəyirəm, niyə Sumqayıtdan xalq şairi və ya xalq yazıçı olmasın?!  Qaldı bəzi xırda-para problemlərə, o da iş olan yerdə problem mütləq olur. Onlar da yavaş- yavaş öz həllini tapıb, öz yoluna düşəcək.Şəhər sakinlərini Sumqayıtımızın  75 illik yubileyi münasibətilə təbrik edirəm. Qoy şəhərimizin sakinləri daim xöşbəxt və firavan yaşasınlar!

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(04.10.2024)

Təqdim edir: Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

Poetik qiraətdə sizlərlə yenidən daimi müəllifimiz Əlizaəd Nuridir. Bu dəfə şair yuxusuzluqdan şikayətlənir…

Xoş mütaliələr.

 

Yuxusuzluq

 

Ağrılar- gül qoxusutək...

Ətrinə dəydim ölümün.

Bir az uzun yaşamaqla

Xətrinə dəydim ölümün.

 

Bir yandan da sənin dərdin,

Bu dərd də ar eləmir.

Sən gözümə dolan gündən

Yuxu da uzaq dolaşır-

Yerini dar eləmir.

 

Çöldə də darıxan payız...

Yağır neçə saatdı.

Çıxarıb son pencəyimi

Üşüyən ağacın

çiyninə atdım...

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(04.10.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Anar Gülümsoyun şeirlərini təqdim edir.

 

 

 

ALOOO, EŞİDİRSƏN?...

 

yolumu nə qədər dəyişsəm də mən,

bir də ayılıram ki, yolundan düşüb.

səni ürəyimin vaxtı biləndən

saatım qırılıb qolumdan düşüb.

 

gözlərin ruhumu çəkir göylərə

sənəmi inansın, onamı ürək?!

eeh... mənim qəlbimin dəlilikləri

sənin gözlərinin işidir, demək.

 

sən hələ od ilə oynayan uşaq,

yandırsan əlini, izi qalacaq.

mənim ürəyimi oxuyanmasan,

sənə bir ömürlük sözü qalacaq.

 

çevrilib yarpağa, gülə, çiçəyə

səni ətir-ətir izləyəcəkdir.

çilənib yağıştək yolların üstə,

bitib bənövşətək gözləyəcəkdir.

 

qalacaq dünyanın bir eşq nəğməsi,

qalacaq gecənin pıçıltısında,

qalacaq yağışın şırıltısında...

 

sənin də yuxunu alar əlindən,

eh, sənin də ağlın çıxar başından,

bacara bilməzsən bu dəli sirlə,

durub zəng edərsən bir gecə vaxtı:

"alooo, eşidirsən?

– səni sevirəm".

 

               

ZÜMZÜMƏ EDİRƏM XATİRƏ ÖMRÜ

 

daha çiçəkləməz bahar eşqimiz,

indi arzuların üzü qışadı.

sən düşüb getdiyin yollar uzandı,

geri qayıtmağa ömür qısadı.

 

qısadı, əzizim, qısadı həyat, 

bitirib yenidən başlamaq olmur.

ən gözəl çiçəyin ömrü bir əsim,

bir yağışla bitər kəpənək ömrü –

ürək də belədir, qışlamaq olmur.

 

amma, nə yazıq ki, unutmaq olmur

bu çiçək ürəyi, kəpənək eşqi. 

hər gecə yuxunda görüb durarsan

bir ömrə sığmayan biçənək eşqi.

 

İlahi, ilahi, yaşadıqlarım

hamısı yuxuymuş, hamısı yuxu.

qurbanı olduğum dəli çağların

indi nağıl kimi görünür çoxu.

 

hissim də, duyğum da qurban gedibdi,

qurbanlıq olubdu neçə ilim də.

ürək də belədir, arzu da belə... 

zümzümə edirəm xatirə ömrü

şirin nəğmə kimi qalıb dilimdə.

eeh... bax belə, bax belə...

 

 

ETİRAF

 

tufanlı köksümə baş qoyan qadın,

məni dua etdin öz əllərinə.

gözümə, könlümə kimisə qoydum,

heç kəsi qoymadım sənin yerinə.

 

sən necə kitabsan, necə yazısan?!

hər gün oxuyuram bitdiyin yerdən.

saçıma dən düşdü, ürəyimə od,

qoxlayıb saçımı  öpdüyün yerdən.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(04.10.2024)

 

 

 

 

Şəfa Vəli, “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Şəki-Zaqatala təmsilçisi

 

 

 

Bələdçimiz şeir

(2-ci yazı)

 

 

         ...Yıxıldığımız hər  zirvə nə vaxtsa arzularımızın  əlçatmazı olub.  Günahımızdır, bilirik, yaddaşında yer tutmadıqlarımız. Savabımız sayılmaz, amma xatirəsində bomboz qaldıqlarımız.

         Yolumuz şair ruhunadır, əziz oxucu! Bələdçimizsə həminkidir - şeir!  Qaladığımız bütün ocaqlar eyni cür yanmır axı... Ocaq daşı seçdiklərimiz də qudsal olmur əksərən. Ən böyük dərd isə “yan mənimlə!” deyə üz tutacağımız kimsəmizin olmamasıdır...

         ...1980-ci illərin əvvəli. Gəncə şəhərinin laləli iyunlarından biri.  Göyçə gölünün sahiliylə bir qatar yol başlayır üzü bəriyə...  O qatarın səsində bir ananın qızına söylədiyi bayatıların xatirəsi yurd salıb.

         ...2024-cü ilin sarı-boz oktyabrı... Yağışlar Gəncəyə Şəkidən 3 saat tez yağır. Gəncədə yağış başlayan kimi, bir ana telefona sarılır: “Bizdə yağış başladı, eşikdə nəyin var, yığ içəriyə, gəlir sizə...”  Qızı cavab verir: “Şeir də gəlirmi buludlarda?”

         ...1980-ci illərin əvvəlində Güldərən Vəli  Dədə Qəribin - Qərib Mehdinin rəhbərliyi ilə fəaliyyət göstərən “İlham” ədəbi birliyinin üzvü  olaraq hər həftə  şeir dinləmələrinə qatılırdı. Şeirlərinin öyüldüyü də olurdu, qınandığı da.

         ...2024-cü ilin oktyabrında şeir yaza bilmirəm... Gücüm bu qəribə, sirraçmaz havalarda oturub Bozdağı düşünməyə çatır. Hər dəfə Şəki-Gəncə yolunu gedəndə uzaqdan gördüyüm Oyuq mağaraya sirr pıçıldamaq adətim var. O sirlər mikroavtobusun şüşəsini adlayırmı, küləyə qoşulub Oyuq mağaraya çatırmı, bilmirəm. O sirlərin içində anamın da adı keçir...

         ...Gəncədə lalələr hər yerdən tez açır. İnsanlar maşın-maşın yola qoyulur, Şəmkir çayının sahilinədək gedir, lalələr arasında şəkil çəkdirirlər. Güldərən Vəli bunu heç vaxt etmir.  Bir şəklin xətri üçün beş lalə ayaqlamaq yerinə, özünü lalələrə qatmağın şeir yolunu seçir...

         ...Şəkidə 3 ildə bircə lalə görmüşəm. Bapbalaca, qırmızısı solğun, amma bağrındakı qara daha tünd olan lalə iki il əvvəl bağçamın küncündə boy göstərmişdi. Dərmədim... Qıymadım... Sonrakı il gəlmədi... Bu il də gəlmədi.  Şah İsmayıl Xətaidən bəhs edən “Laləsi küsmüş çəmən” hekayəmi üzə çıxarmadığımçün məni qınamağa gəlmişdi - yazar təxəyyülüm bunu pıçıldadı mənə... Xaş-xaşını yeməyimdən qorxdu - bunu da içimdəki o şıltaq, ağac yapışqanı, lalə xaş-xaşı, əmənkömənçi (əbəgüməci) düyməsi yeməyi sevən uşaq bağırdı var səsiylə...

         ...1980-ci illərin əvvəlində Göyçə gölünün sahilindəki o balaca kənddən - Dərə kəndindən bir ananın bayatılarının xatirəsi yol başlamış, gəlib Gəncədə Güldərən Vəliyə çatmışdı...

         ...2024-cü ilin oktyabrında bir lalənin xatirəsində  -anamın səsinin çatmadığı yerdəyəm. Yazar qələmini əlinə alanda, dünyada olmur!

         ...1980-ci illərin əvvəlində Güldərən Vəli üzü Göyçəyə pıçıldamışdı:

 

 

         Səsinə gələrəm

 

O yovşan qoxulu çöllərdən ötrü,

O qızıl saçaqlı sünbüldən ötrü,

Bir ovuc torpağın ətrindən ötrü,

Səsinə gələrəm, anam, gələrəm,

Yuxuna girərəm, anam, gələrəm.

 

Bir qumral, qaragöz əmlikdən ötrü,

Qantəpər, kəkotu, yemlikdən ötrü,

Marallar ürküdən gədikdən ötrü,

Səsinə gələrəm, anam, gələrəm,

Yuxuna girərəm, anam, gələrəm.

 

O cütçü babanın “hoy”undan ötrü,

Köhnə dəyirmanın noyundan ötrü,

Dəmirçi oğlunun boyundan ötrü,

Səsinə gələrəm, anam, gələrəm,

Yuxuna girərəm, anam, gələrəm.

 

Qala buxarına, hisli sacına,

Qabarlı əlinə, əlçim saçına,

Mən sənin məhəbbət ehtiyacınam,

Səsinə gələrəm, anam, gələrəm,

Yuxuna girərəm, anam, gələrəm.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(04.10.2024)

 

 

Habil Yaşar, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

-Sözün həqiqi mənasında xoşbəxt o kəs olur ki, onun qarşıda böyük məqsədi, hədəfi olur. O qədər böyük ki, bütün həyatına kifayət eləsin. Bu halda sən həmin hədəfin uğrunda mübarizə aparır, çətinlikləri dəf edir və görürsən ki, o, yaxınlaşdıqca yaxınlaşır. Bax xoşbəxtlik məhz budur.

Əgər hədəf kiçikdirsə, tez qət ediləndirsə, demək, xoşbəxtlik də kiçikdir, qısadır.

Bax, bu qarlı-şaxtalı fevral günündə cibimizdən əlimizi çıxardıq, ovcumuzu göyə açdıq. Ovcumuza qar dənəcikləri tökülməyə başlayacaq. Və düşən kimi də əriyəcəklər, yox olacaqlar.

-Necə, sən demək istəyirsən ki, sevgi kiçik məqsəddir?

-Baxır haçan və necə. Hətta sevgi böyük və gözəl olsa belə iki şəxs tək bir səbəbdən ki, bütün ömür boyu bir yerdədirlər, xoşbəxt ola bilməzlər. Sevginin önündə mütləq daha böyük hədəf, səni lokomotiv kimi ardınca çəkə biləcək bir hədəf qoyulmalıdır. Onda xoşbəxtliyə doğru məsafə qəteləmə işini ehtiyatla və sığortalı tutmuş olacaqsan.

-Məncə, sənin təlimin qədərindən çox ağıllı təlimdir. Sən kalliqrafik düşünür, müxtəlif iti bucaqlar altında dönüşlər edirsən. Amma bir şeyi unudursan, bəzən insanı böyük hədəflər, ali məqsədlər deyil, adi bir şeylər də xoşbəxt edə bilir. Məsələn, günəşli səma, ətirli çiçək, valehedici bir təbiət lövhəsi.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(04.10.2024)

 

 

 

Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

 

 

MÜTALİƏ MƏDƏNİYYƏTİNİ NECƏ FORMALAŞDIRMALI?

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının təqdim etdiyi bu silsilə yazılar Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Ədəbiyyat Fondunun Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən 2024-cü ildə “Qeyri-hökumət təşkilatları üçün qrant müsabiqəsi” çərçivəsində həyata keçirdiyi “Yeniyetmə və gənclərdə mütaliə mədəniyyətinin formalaşdırılması” layihəsinin tərkib hissəsi olaraq nəşr edilir.

 

Sizlər üçün çağdaş yazıçı və şairlərimizin ən yaxşı ədəbi nümunələrini seçərək təqdim edəcəyik.

 

Azərbaycan Ədəbiyyat Fondu@

 

 

 

POEZİYA

 

 

 

 

 

XƏYAL RZA

 

 

 

YOSUNLAR

 

 

 

Məndən bir şey qalmaz

 

Bu yer üzündə

 

Bir qara qəpik də

 

Bir qara daş da

 

İndi hər nə varsa

 

Göy üzündədi

 

Qanadlı balıq da

 

Qanadsız quş da

 

 

 

Məndən bir şey qalmaz

 

Bu yer üzündə

 

Nə şeir, nə yazı, nə söz, nə söhbət

 

Bütün yetimlərə mərhaba...

 

Bir də...

 

Məhəbbət, məhəbbət, yenə məhəbbət!

 

 

 

Məndən bir şey qalmaz

 

Bu yer üzündə

 

Mənim nəyim var ki,

 

Mənim kimim var?!

 

Yeyib-bitiriblər bütün dünyanı

 

Bircə mən qalmışam...

 

Və... Qarışqalar

 

 

 

Məndən bir şey qalmaz

 

Bu yer üzündə

 

Yosunlar ehsandı ayaq izimdə

 

Məndən heç nə qalmaz

 

Bu yer üzündə

 

Nə Allah özündə, nə göy özündə

 

Məndən heç nə qalmaz

 

Bu yer üzündə...

 

Yosunlar, yosunlar, yazıq yosunlar

 

Hər şey mənimlədir, Yerdən Göyədək

 

Bütün başlanğıclar və bütün sonlar

 

 

 

 

 

ZƏHRAM

 

 

 

Üzündə qan ləkəsi – Zəhra...

 

Dərdlərin ən yekəsi  - Zəhra...

 

Körpələr mələkdilər, Zəhra...

 

Sənə silah çəkdilər, Zəhra...

 

Mələyə qıyılarmı, Zəhra...

 

Göz yaşım quruyarmı, Zəhra...

 

Qanadların gözəldir, Zəhra...

 

Onlar sənə özəldir, Zəhra...

 

Uçub getdin göylərə, Zəhra...

 

Yerim fəryad eyləyər, Zəhra...

 

Bəndə Tanrı quludur, Zəhra...

 

Qulun haqqı uludur, Zəhra...

 

Dünya göz yaşı boyda, Zəhra...

 

Ömür başdaşın boyda, Zəhra...

 

Ürək boyda kəfəni – Zəhra...

 

İki yaşlı VƏTƏNİM – ZƏHRAM!

 

 

 

 

 

EVSİZ QAPI

 

 

 

Salam, yaşıl qapı

 

Salam, ağ qapı

 

Köhnə dəmirlərdən

 

Cağbacağ qapı

 

Hələ qırmızısı

 

Sarısı da var

 

Yarını gözləyən, yarısı da var

 

Sökülmüş, uçulmuş, köhnə evlərdə

 

Xəstə, əldən düşmüş qarısı da var...

 

Salam, evli qapı

 

Salam, dul qapı

 

Salam, ağa qapı

 

Salam, qul qapı

 

Atılsan kimsənin vecinə olmaz..

 

Satılsan, yox yerdən dolar pulqabı

 

Salam, həyət qapı

 

Salam, yol qapı

 

Salam, qabaq qapı

 

Salam, dal qapı

 

Nəzərdən, fitnədən

 

Uzaq ol deyə

 

Boynundan sallanan

 

Qara nal qapı

 

Salam, otuz doqquz

 

Salam, qırx qapı

 

Salam, söyülməkdən

 

Üzü tökülmüş

 

Hər gün min təpiyə

 

Qonaq edilən

 

Səbirli, təmkinli,

 

Ay qırıq qapı

 

Salam, yaxşı qapı

 

Salam, pis qapı

 

Salam, paslı qapı

 

Salam, his qapı

 

Salam, qızıl qapı,

 

Salam, mis qapı

 

Salam, qara qapı

 

Avara qapı

 

Salam, köçkün qapı...

 

Tər-təmiz qapı.

 

Salam, evsiz qapı

 

Ən əziz qapı!

 

 

 

 

 

QARA GÖZƏLƏ ELEGİYA

 

 

 

Keçər bu körfəzdən yekə bir gəmi

 

Gəmidə beş gəmi yazıq adamlar

 

Bir qara gözəlin mavi göz yaşı

 

Şopenin ritmiylə dənizə damlar

 

 

 

Görüşüb, öpüşüb, qucaqlaşarlar

 

Dəniz damlaları özündən bilər

 

Bu qızın bu yaşda yaşadıqları

 

Gəlməzmi dünyanın gözündən, gələr

 

 

 

Gah günəş yandırar ümidlərini

 

Gah sazaq dondurar arzularını

 

Gözünü yumanda ölmüş körpələr

 

Gözünü açanda can verən qarı

 

 

 

Neçənci gündüzdür, neçənci gecə?..

 

Günlərin sayını salıb, itirər...

 

Qəribə bir dildə nəsə pıçıldar

 

Bir-bir barmağını sayıb, bitirər

 

 

 

Külək zəhrimar da başlayar yenə

 

Görünməz dünyanın azad ölkəsi

 

“Bəlkə aldadıblar, sağ qalan yoxdu”,

 

Boğular içində yetim həvəsi.

 

 

 

Keçər bu körfəzdən yekə bir gəmi

 

Gəmidə beş gəmi yazıq adamlar

 

Bir qara gözəlin... Körpə bədəni...

 

Bir də ki... buz kimi soyuq dalğalar...

 

 

 

 

 

MƏNİM DƏRDİM TƏKCƏ SƏNSƏN?

 

 

 

Sənin çəkdiyin dərd mənəm,

 

Çək sürü, başına dönüm.

 

Nə çəkim var, çətin gələm,

 

Tək sürü, başına dönüm!

 

 

 

Evin yolun itirmişəm,

 

Yolum haradı bimirəm...

 

Sağımda itlər ulaşır,

 

Solum haradı, bilmirəm.

 

 

 

Ürəyimdə "at yarışı",

 

Yuxum üzümə dirənib.

 

Varım yoxa çıxıb, vallah,

 

Yoxum üzümə dirənib.

 

 

 

Sınıq-sökük xatirələr,

 

İnan, ağladıb anamı.

 

Ana, sənə qurban olum,

 

Niyə doğdun bu adamı?!

 

 

 

Mənim dərdim təkcə sənsən?

 

Çəkərəm, başına dönüm!

 

İşimin adı nədi ki...

 

Bekaram, başına dönüm!

 

 

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

 

(04.10.2024)

 

 

 

 

Xalq yazıçısı, akademik Kamal Abdullanın əsəsrlərindən seçilmiş bir sıra qranula – cövhər sayıla biləcək məqamları “Ədəbiyyat və incəsənət” oxucularına təqdim edir.

 

Kamal Abdulla özü seçilmiş bu cövhərlər barədə yazır: “İllərdən bəri yazdığım müxtəlif şeirlərin, esselərin, pyeslərin, hekayə və romanların, publisistik məqalələrin və elmi əsərlərin, verdiyim intervülərin hər birinin içində yer almış və bu gün də öz məzmunu, tutumu, forması ilə diqqətimi çəkən misralar, cümlələr günlərin bir günü sanki dil açıb mənə dedilər ki, bizim bir-birimizdən zaman və məkanca ayrılığımıza son qoy və bizi bir-birimizin yanında yerləşdir. Sən görəcəksən ki, bu zaman biz tamamilə yeni bir cazibədə zühur etmişik. Onlar qeyri-səlis məntiq dili ilə desək, içində olduqları mətnin qranulaları (ilkin vacib hissəcikləri) idi. Qranula, başqa cür ifadə etsək, cümlədən (mətndən) bütün artıq hissələri siləndən sonra yerdə qalan cövhərdir.”

 

Çox sevindirici haldır ki, bu günlərdə “Everest” nəşriyyatında müəllifin “Seçmələrin seçməsi-qranulalar” adlı kitabı da işıq üzü görmüşdür.

Beləliklə, hər gün Kamal Abdulladan 7 qranula:

 

1.

Tarixsizlik dövründən, başqa sözlə, mifoloji tarixdən real tarixə keçid zamanı üç əhəmiyyətli məkan özünü büruzə verir: mağara, alaçıq, ev.

 

2.

Ədəbiyyatın mayasında qan durur. Troya müharibəsini yada salmaq kifayətdir.

 

3.

“Mən öz üfüqümə çatdım bu səhər.

 Üfüq məndən qaçmadı,

Məndən uzaqlaşmadı.

Üfüq mənə başladı

Dərdini danışmağa.”

 

4.

Abdulla Şaiq: “Həpimiz bir günəşin zərrəsiyik...”

Füzuli: “Həm ver mənə qəm yemək kəmali, həm aləmi qəmdən eylə xali.”

Mirzə Cəlilin “Kamança”sında ermənilər tərəfindən ailəsi məhv edilən yüzbaşının ermənini azad edib evinə buraxması. Cavidin “Qızlar məktəbində” anasını, babasını, müəllimini, bir də bütün insanları sevən Gülbahar... Azərbaycan multikulturalizminin əzəmətli binası bu nəhəng, dev əsərlərin üzərindən əzəmətlə yüksəlir.

 

5.

Folkner haqlı olaraq düşünürdü ki, məqsədin böyüklüyü və ona çatma dərəcəsi arasında həmişə fərq olmalıdır. Düşünülmüşlə əldə edilmiş arasındakı fərqin ortaya çıxması - Folknerin “Hay-küy və hiddət” romanı ilə bağlı dediyi ən gözəl və ən böyük məğlubiyyət bu idi

 

6.

“De görüm, nə deyirsən?!” Dilimizin bəlkə də ən qədim mifoloji deyimi! Mən desəm, sən mənim dediyimi necə görə bilərsən?! Amma bəlkə də… o uzaq mifoloji dövrdə deyilən sözü həm də görürlərmiş. İspan mütəfəkkiri Orteqa i-Qasset nahaqdan demirdi: “Söz ibtidai insan üçün əşya kimi bir şeydir.”

 

7.

A.Veselovski: “Öz-özlüyündə hər bir söz nə zamansa metafora olmuşdur.” Dil tarixinə inanılmaz bədii baxış!..

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(04.10.2024)