Azərbaycanın turizm sektoruna və turizm  potensialına pandemiya böyük zərbə vurdu. İndi dağıdıcı nəticələri aradan qaldırmağa çalışırıq. Bu sözləri “Ədəbiyyat və incəsənət” portalına tanınmış turizm eksperti Ruslan Quliyev söyləyib. Və bu bərpa işində yeni əlaqələrin, o cümlədən ölkəmizin turizm infrastrukturlarına biganə olmayan ölkələrlə əlaqələr qurmağın hədsiz çəkisi var. Bu ölkələrdən biri də Səüdiyyə Ərəbistanıdır. 

Bu günlərdə Azərbaycan Turizm Bürosu Səudiyyə Ərəbistanının paytaxtı Ər-Riyad şəhərində keçirilən beynəlxalq “Riyad səyahət sərgisi”ndə iştirak edir.

Dövlət Turizm Agentliyinin məlumatına görə, sərgidəki milli stenddə Azərbaycan Turizm Bürosu, “Azərbaycan Hava Yolları” QSC və “Şahdağ” Turizm Mərkəzi ilə yanaşı, 13 yerli turizm sənayesi nümayəndəsi təmsil olunur.

Stend ziyarətçilərinə Azərbaycanın tarixi, mədəni irsi, UNESCO-nun Ümumdünya İrs Siyahısına salınmış tarixi abidələri, milli mətbəx nümunələri, ekoturizm, sağlamlıq, yay və qış turizmi imkanları üzrə potensialı haqqında ətraflı məlumat verilir.

Sərgi çərçivəsində digər iştirakçı ölkələri təmsil edən turizm şirkətləri ilə B2B formatlı görüşlər keçirilir, qarşılıqlı əməkdaşlıq imkanları qiymətləndirilir.

Sabah yekunlaşacaa “Riyad səyahət sərgisi”ndə dünyanın 55 ölkəsindən 300-dən çox turizm sənayesi nümayəndəsi təmsil olunur. Sərginin 30 minədək ziyarətçini qəbul edəcəyi gözlənilir.

Qeyd edək ki, 2022-ci ilin aprel ayı ilə müqayisədə bu ilin aprel ayında Səudiyyə Ərəbistanından olan ziyarətçi sayında 3 dəfə artım müşahidə olunub. Eyni zamanda Səudiyyə Ərəbistanı 2023-cü ilin aprel ayında ölkəmizə həyata keçirilən uçuşların statistikasında ilk beşlikdə yer alır.

Həmçinin 2022-ci ildə Səudiyyə Ərəbistanından olan ziyarətçilər Körfəz ölkələri sırasında birinci pillədə qərarlaşıb. Həmin il Körfəz ölkələrindən Azərbaycana 185 288 xarici vətəndaş səfər edib ki, bunun da 52 faizini Səudiyyə Ərəbistanı vətəndaşları təşkil edib.

Xatırladaq ki, Səudiyyə Ərəbistanının “Flynas” hava yolları şirkəti Bakı və Ər-Riyad arasında birbaşa reyslər həyata keçirir.

Ötən ilin dekabr ayında Azərbaycan Turizm Bürosu ilə “Flynas” hava yolları şirkəti arasında turizm sahəsində əməkdaşlığın genişləndirilməsi, turizmin inkişafı üçün potensial fəaliyyətlərin təşviqi, eləcə də turist axınına təkan verəcək birgə layihələrin işlənib hazırlanması məqsədilə “Anlaşma Memorandumu” imzalanıb.

Bir sözlə, bu yaya Azərbaycanda ərəb yayı olması gözlənilir.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(23.05.2023)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı “Qiraət saatı”nda Fəxrəddin Qasımoğlunun “Son gecə” detektiv romanının dərcinə başlayır. Öncədən deyirik, özü polis orqanlarında çalışan, ən dəhşətli, tükürpədici cinayətlərdən bilavasitə xəbər tuta bilən müəllifin romanı sizləri sonadək gərginlik içində saxlayacaq. Və siz bu romanı çox bəyənəcəksiniz.

19-cu dərc

“Gələcəyəm” deməyim Gülüdən çox özümə aid idi. Əvvəllər polis sıralarında çalışarkən iştirak etdiyim əməliyyatlarda bir o qədər də ağına-bozuna baxmaz, yarana biləcək təhlükələrdən o qədər də qorunmazdım. Elə buna görə də, növbəti əməliyyatlardan birində sağ qolumdan güllə yarası almışdım. Güllə qol sümüyümü zədələdiyi üçün uzun müddət müalicə olunmuşdum. Söhbətimin əvvəlində sizə deməsəm də, çox bağlı olduğum polis sıralarından vaxtından tez getməyimin səbəbi yaralanmağım olmuşdu. Hərdən qolumda baş qaldıran dözülməz ağrılara görə. Yaxşı ki, hərdən…

Gülü həyatıma daxil olduqdan sonrakı illərdə, hər bir əməliyyatdan qabaq ona “gələcəyəm” deməklə söz verir, əməliyyat zamanı isə ona verdiyim sözü tutmaq üçün son dərəcə ehtiyatlı olmağa özümü məcbur edirdim.

Neçə illər sonra tapdığı xoşbəxtliyini itirməsinə yol verə bilməzdim. Elə özümün də…

Rəşad Qasımlı zəng edənədək gözləməli idim. Bu iki nəfərin, sürücü ilə Babaxanın söylədikləri ilə bəlkə də artıq bu cinayət açılacaq, Nərminin yeri bilinəcəkdi.

Layiqəni dinləmək üçün mətbəxdən çıxıb ofisdəki masamın arxasına keçdim.

Ancaq kresloma əyləşən kimi Rəşaddan gələn zəng buna mane oldu.

-Sürücünü saxlamışıq.

-Bəs Babaxandan nə xəbər var?

-Burada hər şey bir az qəlizdir. Ünvanını müəyyən edən kimi evinə yollandıq. Həyat yoldaşı harada olduğu barədə məlumatsızdır. Tez-tez evdə gecələmədiyini bildirdi, verdiyi mobil nömrəsinə də zəng çatmır. İşlətdiyi mobil telefon ümumiyyətlə şəbəkədən ayrıldığı üçün koordinatlarını müəyyən etməkdə mobil operator bizə heç bir köməklik edə bilmədi. Görünür, telefonu söndürdükdən sonra söküb cərəyan mənbəyini ayırıb. “Bəlkə bağ evləri var, orada olar” deyə soruşdum, “bu gördüyünüz evimizdən başqa heç bir mülkümüz yoxdur”, dedi yoldaşı. Ola biləcəyi bütün yerlərə əməkdaşları göndərmişəm. Bir əməkdaş da evinə yaxın yerdə pusquda durub. Dövlət Yol Polisi İdarəsinə avtomaşınının saxlanılması barədə təlimatlandırma ötürmüşəm. Axtarırıq, ancaq hələ ki, nəticə yoxdur. Sürücünü isə dindirmişəm.

Rəşadla danışdığımı eşidən Layiqə mətbəxə qayıtdı. Oturmasına işarə verib Rəşadla söhbətimə davam etdim.

-Çox gözəl. İstəyirsiniz sürücünün dediklərini sizə danışım.

-Maraqlı olar, -Rəşad təəccüblə dedi.

- Bəri başdan deyim ki, yük maşının sürücüsü hadisələrdən kənardadır. Bildiyi də çox az şey var. Ola bilsin ki, Babaxanı tanıyır. Ancaq ötəri. Nərmin itməmişdən iki gün əvvəl Babaxan qardaşı Tahir müəllimin həyətində qoyduğu dolabı aparmaq üçün onunla qardaşı evinə gəlib. Gözləməsini söyləyərək həyətə girib. Ancaq bir azdan qayıdıb dolabı iki gün sonra  aparacağını bildirərək onu yola salıb. İki gün sonra isə həmin yerdə axşam saat 8-də görüşüblər. Ona maşında gözləməsini tapşırıb. Bundan az keçmiş üst-başından cin hürkən bir sərxoş sərgərdan sürücüyə yaxınlaşıb onu söhbətə tutub. Sürücü onu başından etməyə çalışarkən Babaxan yaxınlaşaraq həmin avaranı köməyə çağırıb və onlar həyətə keçiblər. Sürücü isə yük yerinin arxasını açıb gözləyib. Dolabı qoyduqdan sonra Babaxan kabinəyə, qonşunun uşağının dama düşmüş topunu götürməyə gedən həmin avara isə qayıdaraq yük yerinə minib və sürüb gediblər. Ancaq çox uzağa yox. Maşın elə “Kubinka”dakı həyətlərdən birinə girib və dolabı düşürdükdən sonra ya o həyətdə, ya da başqa bir yerdə qalıb.

-Düzdür, -Qasımlı daha artıq təəccüblə dedi.

-İndi əlavələrini elə, -dedim.

-Babaxan sürücüyə bu dolabdan başqa da mebelinin olduğunu bildirərək onları da yükləmək üçün maşını elə “Kubinka” ərzisində darvazasını öz açarı ilə açdığı həyətə saldırıb. Bundan sonra kiməsə zəng vuraraq niyə hələ də mebeli gətirmədiklərini soruşaraq guya əsəbləşib. Telefon danışığından sonra isə mebelin gecə saatlarında gətiriləcəyini bildirib, gecə yükləmək üçün maşını həyətdə saxlamasını, səhər tezdən isə gələrək lazımi ünvana aparmasını sürücüdən xahiş edib və bunun müqabilində danışdıqları pulu ikiqat ödəyəcəyini vəd edib. Sürücü tərəddüd etsə də, sonradan razılaşıb, maşının sənədlərini və açarını özü ilə götürərək gedib.

-Ancaq səhər gələndə yenə də maşında dolabdan başqa heç nə olmadığını görmüşdür, elədirmi?

-Bəli. Ancaq bu, sürücü üçün heç nəyi dəyişməmiş, vəd olunan pulu alaraq dolabı ona göstərilən ünvana aparmışdır. Bundan başqa, dolabı gətirəndə də, aparanda da Babaxan dediyiniz kimi, yük maşınına oturmamış, öz şəxsi avtomobilində irəlidə gedərək onu müşayiət etməsini tapşırmışdır.

Hmm, əlbəttə, Zabitə bunu görməyə bilərdi.

-Dolabı hansı ünvana aparıblar?

-Babaxanın evinə.

-Bəs “Kubinka”dakı həyət?

-O həyətin darvazasında böyük bir qıfıl asılıb. Sahibi Rəhman İsmayılov uzun müddətdir ki, Rusiyada yaşayır. Sonuncu dəfə Bakıya bir il əvvəl gəlib, tez də qayıdıb. Qonşuların dediyinə görə, açarı bir tanışına verib və hərdən gəlib evə baş çəkən o adamın əlamətləri Babaxanın əlamətlərinə çox uyğun gəlir.

-Yük maşını həyətdə olarkən ora ikinci maşın yerləşərdimi?

-Bəli, kifayət qədər iri həyətdir. Uşaqlar hasara dırmaşıb həyəti gözdən keçiriblər.

-Oradan uzaqlaşandan sonra Babaxanın maşının hərəkət istiqamətini müəyyən etmisinizmi?

-Bir müddət sonra oradan çıxan Babaxan maşını birbaşa evinə sürüb.

-Maşını həyətdə qoyub?

-Xeyr, maşınla gedib. Bizim uşaqlar maşının sonrakı hərəkət istiqamətini müəyyənləşdiriblər. Ancaq yarımçıq.

-Yəni?

-Maşının izi Zabrat qəsəbəsindəki ara yollarda itir.

 -Bəs qonşular o həyətə hansısa başqa maşının girdiyini görməyiblər ki?

-Buna mən də çox ümid edirdim. Ancaq təəssüf ki, heç kim heç bir şey görməyib.

-İndi bir xahişim olacaq. Rəhbərliyinizlə danışın, qoy Zabrat qəsəbəsinin inzibati ərazisinə nəzarət edən ərazi polis orqanının rəisi ilə əlaqə saxlasın. Səhv etmirəmsə, axşam saat 9 radələrində bütün bölmə əməkdaşları rəisyanı müşavirəyə toplaşır. Müşavirədə bütün əməkdaşların, xüsusilə polis sahə rəislərinin, inspektorlarının və əməliyyatçıların iştirakını təmin etsinlər və bizi gözləsinlər. Qalanını orada qərarlaşdırarıq.

-Oldu Bəxtiyar müəllim.

Saat beşin yarısı idi. Layiqəyə ofisdə qalmasını tapşırıb çıxmaq istəyirdim ki, o dedi:

-Şef, bir söz soruşum, amma yenə də “sonra bilərsən” deməyin.

-Soruş, -dedim.

-Siz burada otura-otura o sürücünün orada nə dediklərini haradan bildiniz?

-Əziz Layiqə, mən burada otura-otura indi eşitdiklərini deməkçün, dünəndən yerə oturmamışam. Mən Səməd kişigilə gedirəm.

-Yaxşı, şef.

…Səməd kişigilə tez çatdım. Bu ahıl insanlarla dəqiqləşdirəcəyim daha bir məqam çıxmışdı ortalığa.

 Qapını Səməd kişi özü açdı. Məni görəndə əl-ayağa düşüb, - Gəlin, Bəxtiyar müəllim, buyurun içəri, -deyərək kənara çəkilib yol verdi.

İçəri keçib onunla salamlaşdım. Səsə Səlminaz nənə də gəldi.

-Ay oğul, balamızdan nə xəbər var, ürəyimiz yerindən çıxır, sizi də narahat etmək istəmirik tez-tez.

Səməd kişiyə baxdım. Qocanın gözlərində ümiddən çox narahatçılıq vardı.

Görünür, simamdakı yorğunluğu başqa cür yozmuş, nə isə pis xəbərlə gəldiyimi düşünmüşdü bu nurani qoca.

Onu bu narahatçılıqdan qurtarmaq üçün tez dilləndim:

-Bəzi şeylər aydınlaşıb, sizinlə bir şeyi dəqiqləşdirməyim lazımdır, ona görə gəlmişəm.

-Buyur içəri, qapıda niyə, ay oğul?

Onların sözünü yerə salmadım. Ayaqqabılarımı çıxarıb artıq mənə tanış olan otağa keçdim.

-Zəhmət olmasa deyin, son zamanlar Nərmində fikir dağınıqlığı hiss etmişdinizmi?

Qocalar bir anlıq fikrə getdilər.

Birinci Səlminaz nənə dilləndi:

-Nə deyim, ay oğul, açığı hə, ancaq bunu çox oxumaqdan yorulmasına yozaraq əhəmiyyət vermirdim.

-Məsələn, bu nə formada özünü büruzə verirdi?

-Belə də, xırda şeylərdə, məsələn əlindən qoyduğu bir şeyi sonra nə qədər axtarsa da tapa bilmirdi. Yaxud da, biz tez yatsaq da, o gecələr oturub dərs oxuyurdu, neçə dəfə oyanıb görmüşəm ki, çaydanı qaynamağa qoyub ki, çay içsin, ancaq unudub, suyu az qala qaynayıb qutarıb. Əvvəllər onda belə şeylər olmazdı.

-Hə, belə şeylər axır vaxtlar olurdu, -Səməd baba da deyilənləri təsdiqlədi.

Daha bir ehtimalım öz təsdiqini tapırdı. Ayağa qalxıb qocalarla sağollaşdım.

-Ay oğul, bir stəkan çay içərdin, -Səlminaz nənə dedi.

-Təşəkkür edirəm, başqa vaxt, indi getməliyəm.

Çay təklif edən bu ağbirçəyə necə deyəydim ki, həmin çayın içilməsinə sərf olunacaq vaxt sevimli nəvəsinin axtarışlarının indiki fazasında bir ton qızıla bərabər idi.

Küçəyə çıxan kimi maşına əyləşib bir vaxtlar böyük köməyim dəymiş və sonradan dostlaşdığım professor Ənvər Seyidbəylinin nömrəsini yığdım. Professor deyən kimi, gözünüzün qarşısına ağsaçlı, gözündə qalın şüşəli eynək gəzdirən, səsi titrəyə-titrəyə danışan qocaman bir insan gəldi, deyilmi? Ancaq bu professorun cəmi qırx beş yaşı var idi və öz sahəsində öz savadı ilə əldə etdiyi nailiyyətlərə görə belə erkən yaşda professor adını daşımağa layiq görülmüşdü.

Ənvər telefona üçüncü zəngdən sonra cavab verdi.

-Salam, möhtərəm Hippokratın davamçısı.

-Salam, cənab detektiv. Hər dəfə belə müraciət edəndə istəyirəm soruşum, sonra da yadımdan çıxır, bu “möhtərəm” sözü mənə aiddir, ya rəhmətlik Hippokrata?

-Sənə əziz qardaş, sənə, mənim Hippokratla işim yoxdur.

-Onda buyur, səni dinləyirəm.

-Sualım elə yaddaş barədədir. On yeddi yaşlarında olan itmiş bir məktəbli qızı axtarıram. Bilmək istəyirəm, insanda fikir, diqqət pozğunluğu hansı yaşlarda özünü büruzə verə bilər və bu hansı formalarda təzahür edir.

Bəzən boş vaxtlarımda Ənvərlə görüşüb çay süfrəsində onunla hər ikimizin peşəsi ilə bağlı uzun-uzadı diskussiyalar aparır, bu diskussiyalar zamanı polis peşəsi barədə ən az məlumata malik olan dostumun verdiyi suallardakı məntiqə heyran olmaya bilmirdim. Ömrü boyu elmlə məşğul olan bu insanın özünəməxsus yumor hissini görəndən sonra isə ona rəğbətim daha da artmışdı. Bu hiss insanın əhvalını həmişə nikbin saxlamağa olduqca kömək edir.

-Qulaq as, -deyib Ənvər sözə başladı: -Diqqət koqnitiv psixologiya anlayışı olaraq beynin ətraf mühitdən aldığı konkret informasiyanın emalı anlayışıdır. Məhz diqqətə görə subyektin ətraf mühitdə səmtləşməsi, eləcə də, psixikada tam və aydın inikası baş verir. Belə ki, diqqət obyekti şüur mərkəzinə düşməklə digər elementlər beyin tərəfindən zəif, qeyri-aydın qəbul edilir. Lakin bu zaman diqqətin istiqamətinin dəyişməsi istisna olunmur. Fikir dağınıqlığı isə diqqətin konsentrasiya olunması imkanlarının pozulması deməkdir. Bu hal diqqətsizlik və istiqamətlənmiş diqqətsizlik fenomeninə aiddir. Baş vermə səbəbləri və xarakterinə görə fərqlənir. Diqqətsizlik, çox yorulmuş, orqanizmin imkanlarından ifrat dərəcədə istifadə etmiş və yaxud yenicə hansısa xəstəlik keçirmiş insanlarda üzə çıxa bilər. Stressin əsarətində olan, uzun müddət çiyinlərinə ağır yük götürmüş insanlarda da bu hal çox müşahidə olunur.

Elə çox şey anlaya bilməsəm də, “Aha” deyərək ardına qulaq asmağa qərar verdim.

-Deyirsən ki, axtardığın qız məktəblidir? Bəs bilirsənmi ki, fikir dağınıqlığının bir növü də, elmdə “şagird fikir dağınıqlığı” adlanır? Bu hal diqqətin yayınması ilə yanaşı subyektin həddən artıq hərəkətliliyi ilə müşahidə olunur. Belə adamların diqqəti bir şeydə çox cəmləşmədən tez-tez bir obyektdən digərinə yönəlir. Ancaq adına baxmayaraq, fikir dağınıqlığının bu növü də hər bir yaşda özünü göstərə bilər.

Ənvərin verdiyi fasilədən istifadə edərək cəld ona bir sual verdim.

-İndi, latın dilini bilməyən birinə latın sözlərindən istifadə etmədən deyə bilərsənmi, fikir dağınıqlığının yaddaş pozulması ilə əlaqəsi varmı?

-Xeyr, yaddaş pozulmasının elmi adı amneziyadır və tibbdə bu tamam fərqli bir istiqamətdir.

-Yəni?

-Yəni sizin halda, dediyin o qız uzun bir şeiri iki dəfə oxumaqla qayıdıb əzbərdən söyləyə bilər, lakin on beş dəqiqə bundan əvvəl əlindən qoyduğu hər hansı əşyanı bir neçə saat axtarıb tapa bilməz. Bax belə.

-Daha bir sual. De görüm, bir insanı əməliyyata hazırlamaq üçün neçə gün lazımdır?

-Adi əməliyyatdırsa, bir gün bəs edir.

-Yaxşı bəs insanı donor kimi əməliyyat edib hansısa orqanını çıxarırlarsa, bu zaman nə qədər hazırlıq müddəti tələb olunur?

-Bu zaman həmin orqanın köçürüldüyü yerə adaptasiya olanadək öz keyfiyyətini itirməməsi üçün donora xüsusi preparatlar yeridilməli və xəstə xüsusi rejimdə saxlanılmalıdır ki, buna da əsasən əməliyyatqabağı üç gün kifayət edir. Bəzi hallarda bu dörd gün də çəkə bilər. Ancaq çox vaxt üç gün təcrübə olunur.

Bunu əvvəldən təxmini özüm də bilirdim. Ancaq ən pis ehtimalımı professorun da təsdiqləməsi məni heç sevindirmədi.

Hissiyatım mənə bu gecənin axtarışlarımda son gecə olduğunu deyirdi, ancaq bu müəmmalı gecənin səhərinin necə açılacağı barədə nədənsə susurdu. Bu isə çox pis idi. Çox pis… Həmişə mənə kömək edən intuisiyam bu dəfə çox şeyi təcrübəmin və məntiqimin ixtiyarına buraxırdı.

Narahat idim. Ona görə ki, Nərminin olduğu yeri yox, yalnız ola biləcəyi ərazini təxmini müəyyən etmişdim.  Bu ərazidə isə nə qədər evlər, nə qədər tikililər var idi… Vaxt isə təəssüf ki… 

Qeyri-ixtiyari saat baxdım. Ənvərlə danışmaq mənə xoş idi, ancaq indiki halda əlaqəni kəsməliydim. Onsuz da telefon danışığına kifayət qədər vaxt sərf etmişdim.

-Dəyərli məlumata görə dəyərli dostuma təşəkkür edirəm.

-İyirmi dörd saat xidmətinizdəyik.

-Hələlik.

-Hələlik.

Saat altıya iyirmi dəqiqə işləyirdi. Mühərriki işə saldım. İndi ofisə qayıdıb sakit şəraitdə bütün topladığım məlumatları təhlil etməli, uzlaşdırmalı və demək olar ki, hazır olan bu gecəki hərəkət planımda mümkün boşluqları tapıb yerini doldurmalıydım. Saat 21-də Zabratda olacağımı nəzərə alsam, o qədər də çox vaxtım qalmamışdı.

Ofisin qapısına çatanda Layiqəni küçədə dayanan gördüm.

-Çıxmışdım bir qədər hava alım, şef. Buyurun keçin,- Layiqə kənara çəkilib mənə yol verdi və özü də arxamca ofisə keçdi.

-Həm də rəfiqəni ötürəsən, -diqqətlə Layiqəyə baxdım.

-Hə, onu ötürüb bir qədər dayandım ki, havamı dəyişim. Ancaq o, beş dəqiqə əvvəl gedib, siz isə indi gəldiniz. Bəs onun burada olduğunu nədən bildiniz? -Layiqə təəccüblə mənə baxdı.

-Sənin masanın yanında qoyulmuş əlavə stul qonağının olduğuna dəlalət edir. Ofisdən isə iki fərqli qadın ətirinin iyi gəlir. Biri “Bvlqari”dir, bunu sən işlədirsən, o birisi isə, yenicə nişanlanmış, dayısı dərzi olan rəfiqənin işlətdiyi “Trussardi Donna”dır.

-Hə, doğrudan da, amma mən elə bilirdim sizin ətirlərdən heç başınız çıxmır. Yeri gəlmişkən, rəfiqəm dedi ki, kostyumunuz hazırdır.

-Götürərik və sənə söz verdiyim şam yeməyinə həmin kostyumu geyinərəm.

Yenidən Layiqənin çiçəyi çırtladı:

-Şef, rəqs etməyə də söz vermisiniz.

-Vermişəm, deməli edəcəyik.

-Özü də bir neçə dəfə.

-Belə bir söz verməmişəm.

Layiqə gözlərini süzüb şıltaq-şıltaq mənə baxdı:

-Bu mənim xahişimdir.

-Yaxşı, qoy sən deyən olsun. Ancaq nəzərə al ki, rəqsdə mən elə də bacarıqlı partnyor deyiləm.

-Mən öyrədərəm, çətin bir şey yoxdur burada.

-Yaxşı, vaxtımız çox azdır, Rəşad gələn kimi çıxmalıyıq, indisə mən bir az işləyəcəyəm.

Layiqə sözlü adama bənzəyirdi.

-Nəsə olub, Layiqə?

-Yox, şef.

-Yenə də…

-Onda deyim. Bəs niyə o gün Gülanə xanımın gəldiyini onun ətrinin iyindən bilmədiniz?

Bu qız sakitləşmək bilmirdi də…

-Çünki may çayının ətri bütün ofisi bürümüşdü.

-Başa düşdüm, şef.

“İşləyəcəyəm” deyəndə, fikirləşəcəyəm nəzərdə tutulurdu və Layiqə bunu gözəl bilir, həmin vaxtlarda qətiyyən məni narahat etmir, hətta fikrimi dağıtmamaqçün cib telefonunun səsini də alırdı.

-Kresloma əyləşib ayaqlarımı stolun üstünə qoydum. Gözümü tavana zillədim. Bütün faktları və ehtimallarımı bir ipə düzməyin vaxtı çatmışdı…

Araşdırmamın lap əvvəllərində topladığım faktları uzlaşdırarkən təcrübəm mənə Nərminin yalnız və yalnız qayıdaraq Tahir müəllimin evinə getməsini, məntiqim və intuisiyam isə Tahir müəllimin əsla yalan danışmadığını deyir, ona görə də, təcrübəm ilə məntiqim arasında qalaraq heç bir qənaətə gələ bilmirdim. Ta o vaxta qədər ki, ortalığa Tahir müəllimin qardaşı Babaxan çıxdı. Bax, bundan sonra hər şey yerini almağa başladı.

Ağlıma bir fikir gəldi: bu dəfə fikirlərimi ucadan səsləndirmək. Həm Layiqəni yoxlamaq, həm də onun bələd olduğum ağıl və zəkasından istifadə etmək.

Bir dəfə araşdırma zamanı mənə necə kömək etməsi barədə sizə demişdim.

-Qulaq as, Layiqə, -ayaqlarımı masanın üstündən endirdim.

-Bəli şef, -Layiqə təəccüblə mənə baxdı.

-İndi mən aramla danışacağam, sənsə dinləyəcəksən. Deyəcəklərimdən bəziləri artıq təsdiqlənmiş faktlar, bəziləri bu faktlara əsaslanan və reallığa kifayət qədər yaxın olan dəlillər, bəziləri isə zəif ehtimallar olacaqdır. Ona görə də, harada nəisə əlavən və ya sualın olarsa, çəkinmədən sözümü kəs və fikrini bildir. Çünki istənilən ehtimalın özünün də düz çıxmaması ehtimalı var.

Vərdişlərimi bilən Layiqə üçün təklifim gözlənilməz oldu.

-Başlayın şef.

-Deməli belə. Üç gün əvvəl, axşam saatlarında itən Nərminin nənəsi və babası bir saat sonra nəvələrinin tapılması üçün polisə müraciət edir, növbəti gün axşamadək gözləyərək qızın tapılmadığını görəndə səhərisi qızın axtarışları üçün bizə də müraciət edirlər.

Bizə deməyim Layiqənin xoşuna gəldi. Yerində azca qurdalansa da, susmağına davam etdi.

-Deməli, bu gün saat 20:00-da qızın yoxa çıxmasının tam üç günü tamam olacaq. Mən bu cinayətin motivini müəyyən etmək üçün bütün mümkün versiyaları saf-çürük etdikdən sonra, ilk gündən yalnız birinin üzərində dayandım. Nərmini insan orqanları alverçiləri qaçırıblar.

Bu yerdə qəsdən kiçik bir pauza verib gözaltı Layiqəyə baxdım. Əgər bu sözlərimdən sonra -Ay aman, yazıq qız, indi bəs necə olacaq? -kimi sözlər işlətsəydi çox təəssüflənəcəkdim. Adi halda bir qız uşağı üçün bu normal reaksiya olardı, lakin detektiv köməkçisi üçünsə bu böyük bir “çıx” işarəsi olcaqdı ki, köməkçim bu “çıx”ı almadı. Afərin.

Layiqə susur və siması heç bir emosiya ifadə etmirdi. Özlüyümdə ona bir üstəgəl işarəsi qoyub sözümə davam etdim.

-Deyə bilərsən ki, bunu niyə belə əminliklə deyirəm. Ən xırda cinayətin də motivi olur. Spesifikasına görə cinayətlər gizli və aşkar şəraitdə baş vermiş cinayətlərə bölünür. Aşkar şəkildə baş verən cinayətlərdə cinayəti törədən tərəf bəlli olur və bütün qüvvələr onun tutulmasına yönəlir. Burada heç motiv əvvəldən məlum olmasa belə, bunun üzərində baş sındırmağa ehtiyac qalmır. Deyək ki, qonşu qonşusunu hamının gözü qarşısında bıçaqla vurur və sonra da qaçaraq istintaqdan gizlənir. Burada hər şey aydındır. Onun qonşusunu niyə bıçaqlamasını dəqiqləşdirmək həmin vaxt elə də vacib deyil. Əsas məsələ özünü yaxalamaqdır. Gizli şəraitdə baş vermiş cinayətlərin açılmasında isə, motivi müəyyən etmək çox vacibdir. Bir neçə motiv üzərində paralel iş aparılır. Sonda, toplanmış faktlar əsasında özünü doğrultmayan motivlər kənara qoyulur, qalan motiv cinayətin araşdırılmasının istiqamətini müəyyən edir. Fərz edək ki, şəxsiyyəti məlum olan kişi meyiti tapılıb. Bu halda hansı motivləri saya bilərsən?

-Sifarişli qətl, tamah məqsədi ilə, qeyrət məsələsi.

-Daha?

-Çox şey saymaq olar.

-Birini də mən deyəcəyəm - qan düşmənçiliyi.

Layiqə təəccüblə mənə baxdı.

-Təəccüblənmə, təəəssüf ki, az-az da olsa, hələ də qan düşmənçiliyi kimi qədim ənənəyə rast gəlinir. Bu misalı elə-belə çəkmədim. Ən az ağlabatan olsa belə, dediyim cinayətin araşdırılmasında digər versiyalarla yanaşı bunu da nəzərdən keçirmək zəruridir. Fikrimi tutdun?

-Tutdum, şef. Yəni ən xırda ehtimalı da diqqətdən kənarda qoymaq olmaz.

-Nərmin məsələsində də, bütün mümkün variantları nəzərdən keçirmişəm. Heç biri dolayısı ilə də olsa, təsdiqlənmədi. Ona görə də, indi dediyim variantın üzərində dayandım. 

Davamı var

 “Ədəbiyyat və incəsənət”

(23.05.2023)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Heydər Əliyevin 100 illiyinə həsr edilmiş silsilə materialların dərcini yazıçı Xeyrəddin Qocanın “HEYDƏR ƏLİYEVLƏ GÖRÜŞLƏR, SÖHBƏTLƏR…” başlıqlı yazısı ilə davam etdirir.

Heydər Əliyev SSRİ Nazirlər Soveti sədrinin birinci müavini vəzifəsindən istefa verəndən sonra bir müddət Moskvada yaşadı, 1990-cı ilin iyul ayında doğma vətəninə – Azərbaycana qayıtdı. Onda qardaşı Cəlal Əliyevlə birlikdə ulu öndəri qarşılamaq üçün aeroporta getdik. Orada baş verən əhvalatlar barədə artıq Elmira Axundovanın Heydər Əliyevə həsr olunmuş "Heydər Əliyev: şəxsiyyət və zaman" yeddicildlik kitablarında yazılıb və həmin yazıların içərisində mənim xatirələrim də var. Əlbəttə, orada dediklərim mənim görüşlərimi bütün təfsilatı ilə əks etdirmir. Bəzilərini indi daha yaxşı xatırlayıram...

E.Axundovanın romanlarının 5-ci cildində qeyd olunduğu kimi, mən əllərində Heydər Əliyevin Bakıya gəlməsinə etiraz şüarları yazılmış transparantlar olan bir qrup saqqallı, tərbiyədən uzaq, kobud küçə adamları ilə rastlaşdım və onlara etirazımı bildirdim. Sonra komendantın yanına getdim (məqsədim qəzet üçün fakt toplamaq idi), həmin adamlara niyə təsir göstərmədiyini soruşdum. Komendant açıq-aşkar dedi: "Mən nə edə bilərəm, onlar yuxarının adamlarıdır!". O zaman Ayaz Mütəllibov hakimiyyətdə idi.

Heydər Əliyevlə VİP salonunda görüşdüm. Bu, mənim onunla ilk görüşüm idi. Heydər Əliyev məni görəndə gülümsədi və dedi: "Sən bilirsən ki, özünü əjdahaların, ilanların içinə atmısan?" (1989-cu ildən başlayaraq onun haqqında müdafiə xarakterli yazılarıma işarə edirdi). Doğrusu, bu sözlərdən bir az "istiləndim", soruşdum ki, mən nə etmişəm? Heydər Əliyev də cavab verdi ki, soruş, nə etməmisən? O yazılara görə sənə və ailənə böyük pisliklər edə bilərlər... Mən də dedim ki, ədalət hissi məni susmamağa məcbur etdi... Heydər Əliyev yenə gülümsəyərək: "Amma gördüyün kimi, çoxları susdular", – dedi.

Bizim aeroportdakı qısa söhbətimiz bununla bitdi. Sonra Heydər Əliyev aeroportdan maşın karvanının müşayiəti ilə qardaşı Cəlal müəllimgilə getdi.

Səhəri gün biz orada Heydər Əliyevlə yenidən görüşdük. Narahat görünürdü. Səbəbini soruşdum. Qəribə istehza ilə dilləndi: "Xəbər göndəriblər ki, elə bu gün Bakını tərk edib ya Moskvaya qayıtmalıyam, ya da Naxçıvana getməliyəm...".

Sonra birlikdə söhbət edə-edə çay süfrəsində oturduq. Cəlal müəllimin rəhmətlik yoldaşı masaya şirniyyat qoymuşdu. Özü bişirmişdi... Heydər Əliyev üzünü mənə tutub dedi: "Sən qalx, masanın başına keç". Dedim ki, siz olan yerdə mən başda otura bilmərəm. Heydər Əliyev: "Bu sözü sənə Heydər Əliyev deyir, keç orada otur". Mən yenə etiraz edəndə Heydər Əliyev dilləndi: "Sən böyük kişilik nümayiş etdirərək məni müdafiəyə qalxmısan, bu, faktordur. Odur ki, keç yuxarı başa". O, məni dediyi yerdə əyləşməyə məcbur etdi...

Bir gün sonra Heydər Əliyev Naxçıvana getdi və telefonla mənə zəng etdilər. Heydər Əliyevin səsini eşitdim: "Gəl Naxçıvana, özün yazdıqlarının şahidi ol ki, xalq məni necə qarşılayır!". Əlbəttə, mən Naxçıvana getdim və bir neçə gün orada Heydər Əliyevlə bir evdə qaldım. Gördüm ki, Heydər Əliyevi ziyarət etməyə gələnlərin ardı-arası kəsilmir. Oradan qayıdandan sonra "Xalq məhəbbəti... Böhtançıların aqibəti" adlı böyük bir yazı dərc etdirdim.

Mən, demək olar ki, həftədə bir dəfə Naxçıvana, Heydər Əliyevin yanına gedirdim. O zaman bizim kimi kənar adamların Naxçıvana gedişinə hakimiyyətdəkilər maneçilik törədirdilər. Odur ki, bir dəfə Heydər Əliyev soruşdu: "Nə əcəb sənə mane olmurlar?". Cavab verdim ki, mən İrana gedəndə pasportumda birillik icazəmin olması haqqında qeydiyyat etmişlər. Ona görə də Naxçıvana gəlişimə mane ola bilmirlər.

Bir neçə gün sonra Heydər Əliyev Naxçıvanın kəndlərinə camaatla görüşlərə getməyə başladı. O, hər gedişində məni də özü ilə aparırdı. Kəndlərin birində Heydər Əliyev gənclik illərindən söz açdı, valideynlərinin, ailəsinin kasıb, çətin, keşməkeşli həyatından danışdı. Bildirdi ki, tələbə olanda qatarın üçüncü qatında tozun içində Bakıya gəlib-gedirdi. Çünki pulu çatmadığından həmişə ucuz bilet alırdı. Bu sözlərdən hamı təsirləndi, hamımız kövrəldik. Heydər Əliyevin gəncliyi ağır, əzablı keçmişdi. Bu haqda əvvəllər yazdığım məqalələrdə qeydlərim olduğundan burada ətraflı bəhs etmək fikrində deyiləm. Təkcə Heydər Əliyevin mənə danışdığı bir-iki faktla kifayətlənmək istəyirəm.

Bəli, Heydər Əliyev kasıb, lakin mənəvi cəhətdən çox zəngin bir ailədə dünyaya göz açmışdı. Valideynlərindən aldığı yüksək tərbiyə, heç də hamar olmayan həyatı onun mənəviyyatını da getdikcə "cilalamış", yüksəklərə qaldırmışdır. Sonralar öz ailəsi, balaları ilə birlikdə sadə, təvazökar bir həyat sürmüşdü.

Heydər Əliyev mənə danışırdı ki, rəhmətlik Zərifə xanım da çox sadə qadın, şərəfli bir ana idi. Heydər Əliyev deyirdi ki, Zərifə xanım ömrü boyu var-dövlət, daş-qaş aludəçisi olmadı. Ulu öndər deyirdi ki, Dövlət Təhlükəsizliyi Komitəsinin sədri vəzifəsində işləyəndə əməkdaşlardan biri yanıma gəlib bildirdi ki, o zamanın məşhur "Klimat" adlı fransız qadın ətri gətirilib, sizə neçə ədəd lazımdır? Dedim qoy işdən sonra Zərifə xanımdan soruşum, deyərəm. Axşam Zərifə xanım dedi ki, bir dənə olsa, bəsdir. Mən də gəlib dedim ki, bir "Klimat" bəsdir. Əməkdaş gülərək dedi, işçilər hərəsi 10-15 ədəd alır, 1 ədəd az deyil? Ona dedim, evdə bir ədəd istəyirlər, nə edə bilərəm?..".

Heydər Əliyev Zərifə xanımın vəfatını böyük kədər hissi ilə xatırlayaraq danışırdı ki, o, Moskvada həyatla vidalaşandan sonra "salfetkaya" bükülmüş sırğalarını mənə gətirdilər. Mən həmin sırğaları Zərifə xanımla evlənəndə ona bağışlamışdım...

Naxçıvana növbəti gedişlərimin birində Heydər Əliyev məni Baş nazir Becan Fərzəliyevə təqdim edərək dedi ki, jurnalistdir, Bakıdan gəlib. Becan Fərzəliyev üzümə baxdı, "xoş gəlmisən" də demədi. O, bir az aralananda mən Heydər Əliyevə dedim: "Gördünüz də, mənə xoş gəlmisən belə demədi". Heydər Əliyev mənə "gördüm" dedi.

Heydər Əliyev həmişə deyirdi ki, insanı tanımaq istəyirsənsə, ona bir vəzifə ver. O həm də deyirdi ki, kreslo insanı bəzəmir, insan kreslonu bəzəyir.

Heydər Əliyevin Naxçıvanda keçirilən 70 illik yubileyinə Bakıdan çoxlu ziyalılarla birlikdə getmişdim. Onunla təklikdə xeyli söhbət etdik. Çünki, o məni qəbul etməyə həmişə vaxt tapırdı. Yubileyi münasibətilə mən Heydər Əliyevə bir kitab bağışladım, bir qələm. Kitabın içərisində aşağıdakı misraları yazdım:

Hələ qocalmamışam, bilin,

Sıfırı yeddinin yanından silin.

         Heydər Əliyev gülümsədi və dedi: "Bu ki Süleyman Rüstəmin şeiridir!". "Bilirsiniz də, mən şair deyiləm" – dedim. Əsas odur ki, sizin xoşunuza gəlsin".

Heydər Əliyev Budapeştə rəsmi səfərə getmişdi. Müxtəlif ölkələrin prezidentləri ilə görüşlər keçirirdi. Meksikanın prezidenti ilə görüş üçün otelin yeddinci mərtəbəsinə qalxmalı idi. Lift isə gəlmək bilmirdi. Heydər Əliyev pilləkənlərlə qalxmağa başladı. Biz də onun arxasınca qalxırdıq. Birdən Həsən Həsənov (o vaxt Xarici işlər naziri idi) dilləndi: "Cənab prezident, nəzərə alın ki, biz sizin təhlükəsizliyinizə cavabdeh ola bilmərik. Gözləyin, Vaqif Axundov gəlsin...". Heydər Əliyev isə yeyin addımlarla pilləkənləri qalxmaqda davam edirdi. Bizim çoxumuzun az qala nəfəsi kəsilmişdi...

Heydər Əliyev Moskvadan vətənə qayıdanda xalq onu çox alqışlayırdı. Bu alqışlar vətən oğluna sonsuz məhəbbətin rəmzi idi.

Görüşlərimizin birində Heydər Əliyevdən zarafatyana soruşdum:

– Bəlkə, camaata tapşırıblar ki, sizi alqışlasınlar?

O gülümsəyərək suala sualla cavab verdi:

– Nəyə işarə edirsiniz?

– "Literaturnaya qazeta"nın 1988-ci il 24 sentyabr tarixli sayında dərc olunmuş "Gurultulu alqışlar" məqaləsinə...

– Sizi başa düşdüm. Xahiş edirəm, gördüklərinizi peşə dostlarınıza, daha doğrusu, vaxtilə məni ləkələməyə çalışanlara danışın, qoyun düşünsünlər.

Heydər Əliyev bu sözləri söyləyərkən onun nə qədər incik olduğunu hiss etmək çətin deyildi...

Azərbaycan Respublikası Ədliyyə Nazirliyinin, Ali Məhkəməsinin və Respublika Prokurorluğunun orqanı olan "Sosialist qanunçuluğu" jurnalında işləyirdim. Düz 10 il Bakıda kirayənişin yaşadığımdan Ədliyyə Nazirliyində iş yeri üzrə mənzil növbəsində dayanmışdım və bir neçə il gözləyəndən sonra siyahıda birinci olmuşdum. Bir gün bildim ki, mənə çatası mənzili Rusiyada oxuyub yeni işə götürülən İlham Rəhimova (indi iş adamıdır) veriblər. Dözməyib o zaman Azərbaycan KP MK-nın birinci katibi olan Heydər Əliyevə şikayət məktubu göndərdim. Ədliyyə Naziri Nəriman Yusifovun birinci müavini Zülfüqarov idi, xətrimi də çox istəyirdi. Mən də ona hörmət edirdim. Məni çağırıb dedi ki, nazir deyir, ərizəni yaz, get. Soruşdum niyə? Dedi ki, Heydər Əliyevə şikayət məktubu yazmısan, ona görə. Mən ona nazir Nəriman Yusifovla görüşmək istəyimi bildirdim. Məsləhət bilmədi, "onsuz da sənin əlindən çox əsəbidir" – dedi. Mən də ərizəni yazdım, qaldım işsiz...

1990-cı ildə Naxçıvanda Əliyevlə görüşlərimin birində gördüm Nəriman Yusifov məndən əvvəl Naxçıvan MR Ali Soveti sədrinin qəbul otağındadır. Heydər Əliyev ondan əvvəl məni kabinetinə dəvət etdi. Soruşdu ki, sənin keçmiş nazirin hələ də gözləyir? Dedim, bəli, gözləyir. Dedi, mən onu qəbul etməyəcəm. O, Moskvada çoxlu otellərə rəhbərlik edir. İndi məndən iş istəməyə gəlib. Yadındadır, sən mənə işdən çıxmağın haqqında bir əhvalat danışmışdın. İndi gördün, örkən necə doğanaqdan keçir? Beləliklə, mən Heydər Əliyevin dövründə işsiz və mənzilsiz qalmışam. Deməli, Heydər Əliyev təqsirkardır? O, mənə iş, mənzil verməli idi? Yaxud gərək mən də onun haqqında tənqid yazaydım?

Bir gün peşə yoldaşlarımdan (beləsindən mənə yoldaş olmaz...) biri dedi ki, burnunun ucunda nəsə qara var. Mətbəədən təzəcə çıxmışdım, əllərim qaralmışdı, fikirləşdim, yəqin, əlimdən burnuma qara dəyib. Güzgüyə baxmaq istəyəndə o, istehza ilə gülümsəyib dilləndi: "Mən zarafat edirəm, burnunda qara-zad yoxdur. Görürsən, burnunun ucunu görə bilmirsən". "Kolleqam" Heydər Əliyevlə əlaqədar yazılarıma işarə etdiyini bildirdi və mənə "burnumun ucundan qabağı görməyi" məsləhət bildi. Mən də cavab verdim ki, ay bədbəxt, burnunun ucunu qoruya-qoruya hara gedirsən axı?

Bədxahları deyir və yazırdılar ki, Heydər Əliyev Bakıda "Brejnevə ev" tikdirib. Lakin Azərbaycanın paytaxtında azərbaycanlılara layiq qonaq evi tikilib ki, həmin evdə çoxlu xarici və sovet qonaqları, o cümlədən Brejnev də qalıb. Ə.Vəzirov Azərbaycan KP MK-nın birinci katibi olarkən həmin qonaq evini "Nikah sarayı"na çevirib. Lakin bu bina nikah sarayı üçün qətiyyən yaramırdı, odur ki, sensasiya xatirinə onu nikah sarayına çevirəndən sonra təzə evlənənlər binanın ancaq birinci mərtəbəsindən istifadə etmiş, yuxarı mərtəbələr isə bağlı qalmışdır. İranın prezidenti Rəfsəncani Bakıya gələndə həmin binada qalmış, binanın üstündə İran bayrağı asılmışdı. Belə çıxır ki, İranın prezidenti nikah sarayında gecələmişdir (?!). Sonralar binadan yenə qonaq evi kimi istifadə olunmağa başlanmışdı...

Heydər Əliyev Siyasi Bürodan uzaqlaşdırılandan sonra Moskva mətbuatı onu tamamilə unutdurmağa çalışırdı. Görün, "Naçalo" qəzeti müxbirlərinin Heydər Əliyevlə ozamankı müsahibəsinin sonunda, redaksiyanın şərhində nə yazılırdı: "Rəsmi dövlət orqanı olan "İzvestiya"da 1980-ci ildə SSRİ Nazirlər Soveti sədrinin birinci müavini olanda Heydər Əliyevin adı 60 dəfə, 1987-ci ildə 15 dəfə, "pensiyaya çıxması ilə əlaqədar" axırıncı iş yerindən azad olunandan sonra cəmi bir dəfə çəkilib. 1989-cu ildən isə Əliyev soyadı qəzetin səhifələrindən birdəfəlik yox olub... Hansı ki, son illərə kimi o, partiya orqanlarında ikinci adam sayılırdı...".

Respublika qəzetlərində və mərkəzi mətbuatda Heydər Əliyevə saysız-hesabsız iftiralar atırdılar. Özü də böhtanlar, uydurmalar təkcə Heydər Əliyevə qarşı deyil, onun bütün ailəsinə, qohumlarına qarşı yönəldilirdi. Yazıların hamısında qərəz, kin, intiqam açıq-aydın hiss olunurdu. "Kommunist" qəzetinin 3 yanvar 1989-cu il tarixli sayında dərc olunmuş "Həqiqətin qılıncı" adlı məqalədə yazılırdı: "...Yadınızdadırmı. Heydər Əliyev bir milyon ton pambıq təhvil verdiyi il özümüzü bükməyə kəfənlik ağ tapmadıq. Yorğan astarını sökməyə məcbur olduq".

Əvvəla, heç bir adam sağlığında özünü kəfənlik ağa bükmək istəməz. Belə çıxır ki, ölənlərin ailələri yorğan astarını sökürdülər! Bu ki xalqa təhqir idi! Mən 1992-ci il həftəlik "Dədəm Qorqud" qəzetində dərc etdirdiyim "Oyuna son qoyulmalıdır" adlı məqaləmdə yazırdım: "İndi necə, "kəfənlik ağ" tapılır?".

Heydər Əliyev minlərlə insana çox yaxşılıqlar etmiş, çoxlarının əlindən tutmuş, çoxlarına kömək göstərmişdir. Onun ədəbiyyat, incəsənət xadimlərinə daim xüsusi diqqət və qayğı göstərdiyi bütün xalqımıza məlumdur. O, mənə nəinki xüsusi diqqət və qayğı göstərmiş, məni sözün əsl mənasında, həyata qaytarmışdır.

1999-cu ildə ürək ağrılarım başlamışdı. Onda Türkiyə Cümhuriyyətinin İstanbul şəhərində Azərbaycan Respublikasının Baş konsulu vəzifəsində işləyirdim. Həkimlər "anjo" deyilən tibbi müayinədən keçməyimi məsləhət gördülər. Mən isə onlara Bakıya gedib-gələndən sonra müayinədən keçəcəyimi bildirdim. Bir neçə gün Bakıda qalandan sonra eşitdim ki, cənab Heydər Əliyev Klivlenddə ürək əməliyyatından sonra Türkiyənin Antalya şəhərində dincəlir. Mən də ora getdim. Heydər Əliyevlə görüşdüm. Axşam Heydər Əliyevlə gəzintiyə çıxarkən onun cəld yerişlərlə bizi arxada qoyduğunu gördüm. "Cənab Prezident, necə əməliyyat keçirmisiniz ki, sizə çata bilmirik?" – deyə soruşdum. Heydər Əliyev gülümsəyərək "siz də adınızı cavan qoymusunuz", – dedi. Heç demə, Heydər Əliyev həkimlərin tapşırığını yerinə yetirirmiş. Və hər gəzintidən sonra onun nəbzini yoxlayırmışlar...

Ürək ağrılarım və sabahı gün "anjo" ediləcəyim barədə heç kimə heç nə demədim. İstanbula qayıdıb Alman xəstəxanasında müayinədən keçdim və o dəqiqə də məni xəstəxananın reanimasiya şöbəsinə göndərdilər. Bildirdilər ki, ürək damarlarımın üçü kirəclənib, qanın işləməsinə mane olur. Bu da qorxulu və ağır vəziyyət hesab edilir. Ona görə də iki saatdan sonra ürəyimdə şuntlama əməliyyatı aparılmalıdır. Mən də razılıq verdim. Başqa əlacım yox idi. Ailəm, konsulluğun əməkdaşları tələsməməyimi, bir qədər gözləməyimi məsləhət görsələr də, onlara fikir vermədim. Lakin ürəyimdə əməliyyat aparacaq həkimin "bəlkə də, əməliyyatdan sağ çıxmadı, vəziyyəti çox ağırdır" deməsini eşidəndə əməliyyat haqqında razılığımı geri götürdüm və Antalyaya, Heydər Əliyevin qaldığı iqamətgaha zəng vurdum. Telefonun dəstəyini o zaman Prezidentin Mühafizə Xidmətinin rəisi olan Vaqif Axundov qaldıraraq məni dinlədi və Heydər Əliyevə məlumat verildi. Mən telefonda gözləyirdim. İki-üç dəqiqədən sonra bildirdilər, Heydər Əliyev deyir ki, Nazirlər Kabinetinə tapşıracağam, əməliyyat üçün vəsait ayırsınlar. İstəyər Klivlendə getsin, istəyərsə, Londonda əməliyyat etdirsin. Mən də Londona gedib Kromvel klinikasında əməliyyat etdirdim. Əlbəttə, ayrılan məbləğ Azərbaycanın Londondakı səfirliyinə köçürülmüşdü və Heydər Əliyev bu yardımı göstərməsəydi, indi həyatda yox idim...

Mən sadə kənd müəlliminin ailəsində dünyaya göz açmışam. Heç zaman arxamda heç kimim olmayıb. Əzablı yollardan keçmişəm. Təkcə Heydər Əliyevdən arxa, kömək görmüşəm. Onun ölkə Prezidenti olduğu dövrdə millət vəkili seçilmişəm, baş konsul vəzifəsinə təyin edilmişəm. Birinci dərəcəli Fövqəladə və Səlahiyyətli Elçi rütbəsini almışam. İlk kitablarım da Heydər Əliyevin Azərbaycana rəhbərliyi dövründə çap olunub, pyesim Akademik Milli Dram Teatrında tamaşaya qoyulub. R.Behbudov adına Mahnı Teatrında yubileyim, indiki Heydər Əliyev sarayında əsərlərimdən ibarət "Satira gecəsi" keçirilib. Əziyyətimin bəhrəsini görəndə az da olsa, sevinmişəm. Ona görə də qəlbimdə həmişə Heydər Əliyevə minnətdar olmuşam.

İndi də həmin missiyanı Heydər Əliyevin siyasi varisi, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev yerinə yetirir. Həmin diqqət, həmin qayğı...

Biz Heydər Əliyevi hər gün yenidən tanıyırıq. Hər yeni uğurumuz, nailiyyətimiz o böyük insanı daha dərindən dərk etməyimizə əsas verir. Qələbə silsilələrimiz uzandıqca isə hər dəfə Heydər Əliyevi yenidən tanıyacaq və yenidən dərk edəcəyik. Ona görə də bu gün Heydər Əliyevə qiymət vermək çətindir. Çünki onun xidmətlərini, fəaliyyətini malik olduğu ucalıqda qiymətləndirməyə hələ hazır deyilik. Zaman keçdikcə bu ucalığı daha yaxından görə biləcəyik. Zaman isə həmişə Heydər Əliyevin xeyrinə işləyib!..

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(23.05.2023)

Professor Əlibala Məhərrəmzadə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının oxucuları üçün “Ev tapşırığı: Uğur düsturunu tapacağıq” layihəsini təqdim edir. Uğur şərtləri barədə danışmaqda davam edirik.

Napoleon Hillin «Düşün və varlan» kitabından bəzi qiymətli kəlamları qeyd etməyi özümə borc bilirəm:

«Uğur qazanan insanlar öz təşəbbüsləri ilə hərəkət edirlər. Amma onlar, hər hansı istiqamətə doğru hərəkət edəndə hara çatacaqlarını da əvvəldən bilirlər».

«Əgər yanında ona kömək edən adamlar olmasa heç bir şəxs daim uğur qazana bilməz».

«Ən uğurlu adamlar o adamlardır ki, onlar çoxsaylı insanlar üçün işləyirlər».

«Sən bir şeyi yalnız o zaman edə bilərsən ki, sən bunu edə biləcəyinə inanasan».

«Bu çox vacibdir, əvvəl özünün xoşuna gəlməlisən, sonra başqalarının».

«Öz fikirlərini düz istiqamətə yönəlt. Öz emosiyalarına nəzarət et. Öz məqsədini dəqiq müəyyənləşdir».

«Entuziazmla içini doldur. Entuziazmla hərəkət et!»

«Beynini istədiyin, arzuladığın şeylərlə doldur, istəmədiklərinlə, arzulamadıqlarınla yox. Qədim bir məsəl var: «Öz arzularınızdan qorxun, onlar mütləq həyata keçəcəklər».

 “Ədəbiyyat və incəsənət”

(23.05.2023)