Super User
Azərbaycan Naşirlərinin I Forumu keçiriləcək
Aprel ayının 26-da Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasında (AMEA) Azərbaycan Naşirlərinin I Forumu keçiriləcək.
Azərbaycan Nəşriyyatları Assosiasiyası (ANAİB), AMEA, Mədəniyyət Nazirliyi və Təhsilin İnkişafı Fondunun təşkilatçılığı ilə baş tutacaq forum nəşriyyat məhsulları və strategiyalarından, eləcə də nəşriyyat problemlərinə kompleks yanaşma təmin edən panellərdən ibarət olacaq.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı ANAİB-ə istinadən xəbər verir ki, ANAİB sədri, Naşirlər Forumu və Oxu Gününün layihə rəhbəri Şəmil Sadiq qeyd edib ki, Azərbaycan Naşirlərinin I Forumu ölkənin müstəqillik dövründə inkişaf edən özəl nəşriyyat sektorunun bir növ hesabatlılığına, ümumi problemlərin həlli ilə bağlı təkliflərin formalaşmasına, yeni layihələrin hazırlanması üçün şəbəkələşmənin təmin olunmasına töhfə verəcək: “5 paneldə ümumilikdə 15 spikerin çıxışı nəzərdə tutulan, xarici mütəxəssislərin də cəlb olunacağı bu layihə yerli nəşriyyat sektorunun real problemlərinə işıq tutmaq, eləcə də beynəlxalq təcrübədən yararlanmaq məqsədi daşıyır”.
Forum çərçivəsində 27-28 aprel tarixlərində Elmlər Akademiyasının həyətində Oxu Günü-10 sərgi-yarmarkası təşkil olunacaq.
Ölkənin 40-dan çox aparıcı nəşriyyatı və kitab evinin, eləcə də 70-ə yaxın yazıçı və ziyalının iştirakı ilə baş tutacaq sərgidə möhtəşəm proqram, çoxçeşidli kitabların satışı baş tutacaq.
Müxtəlif endirimlərin tətbiq olunacağı kitab festivalında tanınmış ədiblərin iştirakı ilə təqdimatlar, imza mərasimləri, konsert proqramları, şeir gecələri, uşaqlar üçün nağıl saatları və master-klaslar da təşkil ediləcək.
Qeyd edək ki, Azərbaycan Naşirlərinin I Forumu və Oxu Günü-10 sərgi-yarmarkasının tərəfdaşları Yunus Əmrə İnstitutu, “MUSİAD Azərbaycan”, “Badamlı”, “Oyal”, “Hədəf Group”, “Şərq-Qərb” və “Globalsoft” şirkətləridir.
Forumda iştirak şirkətlər üçün qeydiyyatla, Oxu Günü-10 sərgisində iştirak isə sərbəstdir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(02.04.2024)
Türkiyədə “Qobustan” jurnalının xüsusi nömrəsi işıq üzü görüb
“Qobustan” sənət toplusunun Türkiyədə xüsusi yaz nömrəsi işıq üzü görüb.
Ötən ilin noyabr ayında Türkiyənin nüfuzlu ədəbi təşkilatı olan Türk Ədəbiyyatı Vəqfi və onun mətbu orqanı “Türk ədəbiyyatı” dərgisi ilə qarşılıqlı razılaşmaya əsasən bu nömrə türk mədəniyyətinə, incəsənətinə, ədəbiyyatına həsr olunub.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı “Qobustan” redaksiyasına istinadən xəbər verir ki, jurnalda Xalq yazıçısı Anar, akademik İsa Həbibbəyli, professor Vilayət Quliyev, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Pərvanə Məmmədli, şair-publisistlər Fərid Hüseyn, Aysel Xanlarqızı, Pərvin Nurəliyeva, sənətşünaslar Natiq Əfşar, Dürdanə Qurbanova və digər müəlliflərin məqalə və esselərində böyük türk mədəniyyətinin müxtəlif istiqamətləri təhlil olunub.
Bu nömrədə, həmçinin yazıçı-tərcüməçi İmdat Avşar kimi müəlliflərin timsalında qardaş türk yazılı ədiblərinə də yer verilib. Türk və Azərbaycan mədəniyyətini vəhdətdə göstərən dərgi qardaşlığın sənətdəki əksini də önə çəkib. Dərginin bu nömrəsində redaksiya heyəti bir yeniliyə də imza atıb. Belə ki, dərginin mündəricatında QR kodu oxutmaqla yeni, “Baş redaktor təqdim edir” rubrikasını videoformatda izləmək imkanı yaranır. Bir neçə dəqiqədə dərgidəki yazıların ümumi ideyasını ifadə edən redaktor Pərvin Nurəliyeva “Qobustan”ın bu nömrəsini niyə oxumalısınız? - sualının cavabını oxucularla bölüşür.
P.Nurəliyeva dərginin bu nömrəsi ilə bağlı digər yenilikləri də bölüşüb: “Bu ildən qarşımıza yeni hədəflər qoymuşuq. Görünən odur ki, zaman internet və sosial şəbəkələr zamanıdır və bu vasitələrlə oxucuya çatmaq, ona xitab etmək daha doğrudur. Əlbəttə ki, bizdən ötrü bu, yeni bir yoldur, hələ incəlikləri öyrənməyə çalışırıq. Amma bununla belə necəsə başlamağa və ədəbiyyat aləmindən uzaq internet izləyicilərinə də necəsə görünməyə çalışırıq. Dərginin sosial şəbəkə hesablarında qısa, amma maarifləndirici videomateriallar yerləşdirməklə, qısa özəti yenə videoformatda danışmaqla müəyyən bir təbliğat yolu tapmaq istəyirik”.
Onun sözlərinə görə, bu xüsusi nömrənin “Poeziya” əlavəsi də yaxın günlərdə işıq üzü görəcək: “Türkiyə özəl sayının kitab əlavəsi də çapdadır. Yaxın zamanlarda çağdaş türk poeziyasının orjinal nümayəndələrindən biri Furkan Çalışkanın şeir kitabını da oxucularımıza təqdim edəcəyik. Şeirləri Azərbaycan dilinə şair Aysel Xanlarqızı çevirib”.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(02.04.2024)
Görkəmli musiqiçi Rafiq Babayevin 88 illiyi münasibətilə konsert təşkil edilib
Şəhriyar adına Mədəniyyət Mərkəzində “JIDIR JAZZ” layihəsinin təşkilatçılığı ilə Azərbaycan caz səhnəsinin əsas simalarından biri olan Rafiq Babayevin anadan olmasının 88-ci ildönümü münasibətilə konsert keçirilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı AzərTAC-a istinadən xəbər verir ki, Mərkəzin foyesində görkəmli bəstəkar və musiqiçiyə həsr olunmuş fotoşəkillərdən ibarət sərgi təşkil edilib. Buradakı eksponatlar vasitəsilə caz həvəskarları və pərəstişkarları Rafiq Babayevin həyat və yaradıcılığı haqqında ətraflı məlumat əldə edə biliblər.
Musiqili axşamın özü təkcə Rafiq Babayevin yaradıcılığını və irsini ən dərindən təqdim edən xüsusi hadisəyə çevrilmədi. Aparıcı, Əməkdar mədəniyyət işçisi Rahib Azəri səhnədən ətraf aləmin əksini öz yaradıcılıq axtarışlarında tapmış musiqiçinin həyatının müxtəlif dövrlərindən xüsusi hərarətlə danışdı. Böyük istedada malik olan bəstəkar çoxlu sayda caz parçaları, xalq və estrada mahnılarının çoxsaylı aranjemanları, iyirmidən çox kinofilm üçün musiqilər bəstələyib.
İlhamə Qasımova və Hidayət Sadıxbəylinin ifasında təqdim olunan musiqi əsərlərinin premyeraları ilə Rafiq Babayevin kamilliyə can atmaqdan yorulmayan, başqa musiqiçilərin bəstələri üzərində səhərdən axşamadək işləməyi bacaran, onların gündəlik həyatımızın ritmində yox olmasının qarşısını alan və qoruyub saxlayan, gələcək nəsillərə çatdıran əsl yaradıcı insan kimi böyük xidmətləri bir daha vurğulanıb. Tofiq Cəfərov və Ələsgər Abbasov da Rafiq Babayevə həsr olunmuş xüsusi yazılmış caz kompozisiyalarını ifa ediblər.
Musiqili gecə aktiv dünya konsert fəaliyyəti səbəbindən bir tədbirdə toplaşması çətin olan iştirakçıların tərkibi ilə zaldakı tamaşaçıları heyran edib. Səhnədə Firudin Həmidov ilə “H3 Collective” qrupu, “QAYA” ansamblı, Ənvər Sadıxovun “Qaytağı” qrupu, Ələsgər Abbasov, Teyyub Aslanov və Nicat Aslanovun triosu, Emil Əfrasiyab, “Cəngi” qrupu ilə Mircavad Cəfərov, “Savab” qrupu ilə Cəmil Əmirov, Salman Qəmbərovun “Bakustic Jazz” ansamblı, Əfqan Rəsulun triosu, Tofiq Cabbarov və “Bakuba” qrupu, Vasif Ayyanın triosu və digər musiqiçilər çıxış ediblər.
Bəstəkarın qızı Fərizə Babayeva qeyd edib: “Deyə bilərəm ki, bu, Rafiq Babayevə həsr olunmuş ən parlaq konsertdir. Hər şeydən əvvəl ona görə ki, onun “məkanına” çoxlu amillər daxil olub. Birincisi, konsert günü şəhərdə olan bütün musiqiçilər konsertdə iştirak etmək arzusunu bildirdilər. Səhnəyə çıxan on beş heyət öz sözünü deyir. İkincisi, bu konsertin artıq kiçik layihələrə imza atmış caz musiqiçilərini və müxtəlif peşə sahiblərini birləşdirən gənclər birliyi olan “JIDIR JAZZ” layihəsinin təqdimatına çevrilməsi və onların təşkilatçı qismində çıxış etməsi çox vacibdir. Bu, “JIDIR JAZZ”ın debütü idi və uğurlu alındı. Konsertdən əvvəl foyedə nümayiş etdirilən fotosərgi də musiqili gecə üçün uyğun ahəng və ab-hava yaratdı. Orada, foyedə rəssam Şərqiyyə Rəhmanlının gözəl əsəri sərgilənirdi - o, bu rəsmdə Rafiq Babayevin musiqisinin enerjisini çatdırıb. Xüsusilə qeyd etmək istərdim ki, konsert zamanı biz Rafiq Babayevin ifasında caz standartlarının ilk notlarını təqdim etdik. Kompozisiyalardan biri gecədə iştirak edən Fərəc Qarayev üçün sürpriz olub. Məlum faktdır ki, atamın vəfatından sonra praktiki olaraq heç bir musiqi notu qalmayıb. Onun bütün musiqiləri bu gün yalnız audio versiyada mövcuddur. Bu axşam isə Afşin Əlizadə və Pərviz Quliyevin audioyazılarından köçürülərək çap olunmuş “Bir cənub şəhərində” (F.Qarayev) və “Təxminə” (E.Sabitoğlu) filmlərinin caz təfsirlərindən ibarət dəftərlər təqdim olunub. Nəhayət, mənim üçün bu konsertin dəyərli cəhəti bir neçə nəslin iştirakı oldu. Musiqiçilər iki nəsildə ifa ediblər: Ənvər Sadıxov və onun oğlu, Ələsgər Abbasov və qızı, Teyyub Aslanov və oğlu, həm də nəzərə alsanız ki, bu layihənin təşkilində qardaşım oğlu Natiq Kələntərli və oğlum Mikayıl Hüseynzadə də iştirak edib, bu, artıq Rafiq Babayevdən sonrakı üçüncü nəsildir!”
Özünün unikal üslubu və milli caz musiqisinə böyük töhfəsi ilə seçilən Rafiq Babayev bu konsertdə müasir Azərbaycan musiqisi mədəniyyətinin əsas simalarından biri kimi təqdim olundu. Dahi bəstəkar Qara Qarayevin təbiri ilə desək, “...Rafiq Babayev demək olar ki, hər şeyə qadirdir!”
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(02.04.2024)
Bu gün Beynəlxalq Uşaq Kitabı Günüdür
Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Hansı uşaq yazıçılarını tanıyırsız? Mən uşaqlıqdan Mirzə Ələkbər Sabirin və Abdulla Şaiqin uşaq şeirlərini (“Buz”, “Xoruz” və s.), Süleyman Sani Axundovun qorxulu nağıllarını (“Qaraca qız”), eləcə də əcnəbilərdən Hans Xristian Andersenin nağıllarını, Astrid Lindqrenin Karlsonunu və Peppisini və bu qəbildən digər kitabları oxumuşam. Bugünsə ölkəmizdə Zahid Xəlil, Rafiq Yusifoğlu, Solmaz Amanova kimi uşaq yazıçıları var.
Niyə bu barədə danişiram? Çünki bu gün təqvimin elə bir günüdür ki…
1967-ci ildə aprelin 2-si Beynəlxalq Uşaq Kitabı Günü kimi təsis edilib. Bu tarix 1805-ci il aprelin 2-də məşhur danimarkalı yazıçı, uşaq ədəbiyyatının inkişafında müstəsna xidmətlər göstərmiş Hans Xristian Andersenin dünyaya göz açdığı günün şərəfinə təsis edilib. Bu tarixdə əlamətdar gününün qeyd edilməsini təklif edən isə alman yazıçısı Yella Lepman olub.
Beynəlxalq Uşaq Kitabı Günü ölkəmizdə də silsilə tədbirlərlə qeyd edilir. Həmin gün müxtəlif rəsm və kitab sərgiləri keçirilir. Bu qəbildən, ANAİB-in keçirdiyi Uşaq kitabı Sərgilərini qeyd etmək olar.
Hər il bütün dünyanın bu günü qeyd etməsində məqsəd cəmiyyətin diqqətini uşaq ədəbiyyatına, onun problemlərinə və kitab mədəniyyətinə cəlb etməkdir.
Ümumiyyətlə, uşaq kitablarının tarixi 1477-ci ildən, antik yunan müəllifi Ezopun mahnılarının yazılı kitab şəklində çap edilməsiylə başlayıb. 1658-ci ildə çex maarifçisi və pedaqoqu Komenski uşaqlara dünyanı anladan rəsmlərin yer aldığı kitab nəşr etdirib. XVIII əsrdə uşaqlara öz zövqlərinə görə kitab seçmək imkanı yaranmağa başlayır. D.Defo və C.Sviftin "böyüklər" üçün yazılmış "Robinzon Kruzo" (1719) və "Qulliverin səyahəti" romanları ideal formada uşaqların oxu dairəsinə adaptasiya olunub. Yazılaraq kitablara köçürülən xalq nağıllarına da maraq artıb. Şərqdə "Min bir gecə", "Ələddin", "Əlibaba və qırx quldur", "Sindibadın yeddi səyahəti" nağılları da bu qəbildəndir. Qrim qardaşlarının nağıllar kitabı bu baxımdan diqqət çəkir. 1846-cı ildən başlayaraq Andersonun qələmə aldığı nağılları uşaqlar günümüzdə də çox sevirlər. Müəlliflərin və kitabların adını saymaqla bitməz.
XIX əsri uşaq ədəbiyyatının "qızıl əsri" sayanlar da çoxdur.
Kitabı sevin, kitablarla dostluq edin, əziz uşaqlar!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(02.04.2024)
ASAN İnnovativ İnkişaf Mərkəzi beynəlxalq əməkdaşlığı genişləndirir
ASAN İnnovativ İnkişaf Mərkəzi Danimarkanın "Inthrface" şirkəti ilə əməkdaşlığa başlayıb. Bu barədə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalına ASAN Xidmətdən məlumat verilib.
Əməkdaşlıq çərçivəsində müxtəlif özəl və dövlət qurumların nümayəndələri üçün "Lego Serious Play" metodu ilə "Yaradıcı strategiyanın inkişafı" vörkşopu təşkil edilir.
"Lego Serious Play" metodu üzrə təlimçi Marc Sonnaert tərəfindən vörkşop ilk dəfə cari ilin mart ayında keçirilib.
Vörkşopda 50-dən çox işgüzar şəxsi lego kərpicləri vasitəsilə “Komanda işinin təşkilində yaradıcı strategiyanın rolu” mövzusu üzrə müxtəlif tapşırıqları yerinə yetiriblər. Onlar 3 saat ərzində "LEGO" modelləri vasitəsilə mürəkkəb fikirləri sadələşdirərək modelləri haqqında hekayələr danışıblar.
Məqsəd əyləncəli, yaradıcı və fərqli komanda qurmaq təcrübəsinə sahib olmaq, innovativ və strateji düşünməni gücləndirməkdir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(02.04.2024)
Kimdir müqəssir?! - ŞƏMİL SADİQ YAZIR
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı yazıçı, publisist Şəmil Sadiqin “Kimdir müəqəssir?!” adlı qeydlərini təqdim edir.
O gün elə bil göydən isti leysan tökürdü... Badamdır qəsəbəsinin yeni qurulmaqda olan tozlu-torpaqlı yollarında həmişəki kimi başımı aşağı salıb öz tempimlə dayanacağa doğru gedirdim. Mən xəyallarla, arzularla yaşayan adamam, bəlkə də hamı belədir, amma mənə elə gəlir ki, nəyisə düşünmədən, planlamadan yaşamaq olmaz. Ağlıma bir fikir gəldisə, onu o qədər o tərəf bu tərəf edirəm ki, bəzən xəyallarımda işin son nöqtəsini qoyana qədər gecələr yuxum da qaçır. Özümü sancı çəkən analara bənzədirəm, dünyaya yeni bir övlad gələcəkmiş kimi məsuliyyətli hiss edirəm. Yenə həmin günlərdən biri idi. Yeni kitabım çıxacaq, necə satılacaq, ondan gələn gəlirlə həyətimin hasarını tikəcəyəm, imkan olsa bir 06 markalı jiquli alacağam ki, işə gedib-gələndə dayancaqlarda, avtobuslarda vaxt itirməyim. Müəllimliyin ağır bir peşə olduğu məndə sadəcə dolanışıqla bağlı idi. Yenicə doğulmuş bir oğul sahibi olan gənc bir ailə. Beynimi məşğul edən sadəcə güzəranımı bir az düzənə salmaq idi. Hər ay aldığım 20 şirvan maaş yetmirdi, üstəlik ayda bir o qədər də atam göndərirdi dolanışıq üçün. Yenə də iki toydan birinə gedir, bu aydan o aya cibi təmiz çıxırdıq. Ona görə də yeni yazdığım vəsaitə gözümü dikmişdim. Necə satılacaq, neçəsi satılacaq... Halbuki kitabı çap etməyə belə vəsaitim yox idi. Onu hardan tapacağımı heç bilmirdim, amma bir onu bilirdim ki, bu kitab mənim həyatımı dəyişəcək. Ona görə də xəyalımda kitabı çap etmiş, satmış, çox pul əldə etmiş və hətta maşını da almışdım.
Belə fikirli olanda adamın addımları da sabit və ritmli olur. Bu dəm düz yanımda bir xarici maşın dayandı, sanki yolumu kəsirdi. Dayanan kimi də bir yaraşıqlı gənc düşüb, müəllim salam, “hara gedirsiniz, gəlin mən götürüm sizi” dedi. Üzünə baxan kimi tanıdım, bu 8-ci sinifdə bir il dərs dediyim mavi gözlü, sarışın, qırmızı yanaqları olan Fəxi idi, yəni Fəxrəddin. Mən yerimdə donmuşdum, nə deyəcəyimi, necə edəcəyimi bilmirdim, amma Fəxi özünü o yerə qoymadan qabaq qapını açıb, buyurun müəllim dedi. Başqa çarə yox idi. Bu maşına minməli idim, sonu nə olur-olsun. Qəribə bir həyəcan, özünü müdafiə hissi formalaşmışdı. Axı mən də kişi idim, kişilik qüruru imkan verməzdi ki, başqa hərəkət edim. Sakitcə maşına mindim, özümü həyəcanlı göstərməmək üçün hərəkətlərim də qeyri-ixtiyari idi. Sağ əlimlə qapının üstündəki tutacaqdan tutdum və sonunu gözləməkdən başqa əlimdən bir şey gəlmirdi. Səbəbi də o idi ki, Fəxi ilə bizim son görüşümüzdə, yəni dərsdə Fəxi qapıya bir təpik vuraraq getmiş, sonra da dönüb uşaqların yanında mənə demişdi ki, “gözləyin gələcəyəm”. O gündən bu günə hardasa 5-6 il keşçmişdi, o gedişdən sonra nə mən Fəxini görmüşdüm, nə də o məni. Ona görə də oturduğum yerdə Fəxi məni davayamı aparacaq, döyəcəkmi, bilmirdim. Çünki məktəbdən çıxmasına səbəb mən olmuşdum. Bu vicdan əzabı o qədər sıxırdı ki, onunla söhbət də edə bilmirdim, amma Fəxi dilli-başlı uşaq idi əvvəldən, ona görə də söhbəti o açdı:
-Necəsiniz ee, müəllim, məktəb dəyişib, yoxsa yenə həmin məktəbdir?
-Dəyişən sadəcə şagirdlərdir, bir sinif gedir, yeni sinif gəlir.
-Deyəsən direktorumuz da dəyişib.
-Hə, nazirliyə getdi, Tələt müəllim, indi əvvəlki müdir müavinidir.
-Ay müəllim, qadınlardan müəllim olmaz ee, direktor isə heç. Müdir müavini olanda nə etdi ki, direktor olub, nə etsin.
-Nə bilim vallah, hələ ki yaxşı başlayıb, görək da. Amma pis adam deyil axı, niyə elə deyirsən.
-Müəllim, yaxşı adam olmaq, o deyil ki, yaxşı direktor da olacaq. Oğlu vəzifədədir, yəqin yaxşıca pul veriblər. Düz, demirəm, sizcə?
-Sən deyirsənsə, düz deyirsən, -deyə kiçik bir replika etdim. O da həmin dəqiqə anladı, -Ay müəllim, siz də... Həmin Fəxi deyiləm ee, dəyişdim. Tarixdə oxuyuram, ailənin bütün çətinlikləri mənim üzərimdədir, həm də işləyirəm artıq. O Fəxidən əsər-əlamət qalmayıb, - deyə, yön işiğına çatanda sürət çarxını dəyişib, maşını yavaşlatdı.
-Məktəbə gedirsiniz yəqin?
-Hə, Fəxi burda düşəcəm.
Fəxi maşını saxladı, endi, əl verib sağollaşdı. Cüssəli, idmançı əlləri ilə kişi kimi sıxdığı əlimi buraxmadan, dedi:
- Ay müəllim, mən sizə təşəkkür edirəm, bu gün mən beləyəmsə sayənizdə beləyəm. Siz olmasa idiniz, bəlkə hələ də avaralanırdım. Başqa yerdə idim. Amma sayənizdə mən həyatı dərk etdim. Anladım ki, hər şeyi pulla həll etmək olmaz, başqa məktəbə gedəndə atam dedi ki, məni unut, bir daha arxanda olmayacağam, sən məndən suiistifadə etdin, biabır etdin. Ondan bir neçə il sonra da infakrtdan getdi, pulunun dostları aradan çıxdı, imkanlarımız aşağı düşdü, mənsə anamın sayəsində oxumağa başladım. Siz mənə böyük dərs verdiniz, həmişə minnətdar olacağam, yoxsa ki, ordakı bəzi müəllimlər pulumuzu alıb, məni bədbəxt edəcəkdilər....
Fəxi sağollaşıb, getdi. Mənsə arxasınca baxırdım. Bəzən elə uşaqlara, elə ailələrə yaxşılıq edirdim ki, sonradan bir sağ ol da deyən olmurdu, amma Fəxi... Fəxi ona etdiyim pisliyin qarşılığnda belə etmişdi.
Yəqin ki, sizə də maraqlı olar, Fəxiyə etdiyim pislik nə idi... Gəlin danışım, qərarı siz verərsiniz, bu yaxşılıq idi, yoxsa pislik.
8-ci siniflərə dərsim idi, yeni girmişdim bu sinfə, ikinci rüb hələ də bitməmişdi. Sinfə girdim ki, zəng vurulsa da, hay-küydür, heç kim yerinə oturmayıb. Oğlanlar bir küncdə zarafatlaşırdı, birdən aralarında nəsə oldusa, Fəxi ucadan, yalançının var yoxunu ... deyərək söyüş söydü. Səsi elə ucadan gəldi ki, hamı dönüb baxdı və məni də görcək sakitləşdilər. Amma mən necə əsəbiləşdimsə, Fəxiyə tərəf gedib, qulağının dibindən yaxşı bir sillə vurdum. Ağappağ uşaq olduğundan barmaqlarımın izi belə üzündə görünürdü. Fəxi sillənin təsirindən və özünü itirmiş halda oturdu. Hamı susmuşdu... Çünki Fəxiyə bunu heç kim edə bilməzdi. Çünki heç dərslərə də düzəməlli gəlməyən bir uşağa, 8-ci sinif olmasına baxmayaraq məktəbə maşınla gəlib gedən, uşaqların dili ilə desək, məktəbin “palajeniyasına” baxan bir uşağa, atası yüksək vəzifədə olan bir uşağa bunu necə etmək olardı? Açığı mən də Fəxidən yığmışdım, dərslərə kefi istəyəndə gəlir, sinfi pozur, dava-dalaş salıb gedirdi. Birinci rübdə də valideyninə xəbər edib güzəştli bir üç yazmışdım. Söz vermişdilər ki, bu rüb oxuyacaq. Hətta anası 3 yazmağım üçün bir zərf də yollamışdı, o zərfin sonrakı taleyini bilməsəm də, sinif rəhbəri ilə geri göndərmişdim... Bunların da acığı yığışıb qalmışdı deyə, bu hadisədən istifadə edib ürəyimi boşaltmışdım. Fəxi yeniyetmə, boylu-buxunlu, idmançı bir uşaq idi. Açığı işıqlı uşaq idi, bir az şirindil olsa idi, çox istəmək də olardı. Çünki simpatik bir uşaq idi. Fəxi bir neçə dəqiqədən sonra qəfil yerindən durdu və qapıya bir təpik vurub getdi, sonra geri qayıdıb, gözləyin gələcəm, dedi. Həmin dərsin necə olduğunu təsəvvür edin. Uşaqlar kefsiz, mən əsəbi və qorxu hissi ilə.. Çünki böyük səhv etdiyimi bilirdim, yeniyetmə bir gəncə bunu etmək böyük qəbahət edi. Amma ki, müəllim də insandır axı... Bəzən özünü idarə edə bilmir, özündən çıxır. O gündən bir neçə gün məktəbin həyətində, dəhlizlərdə, küçədə çox ehtiyatla gəzir, hər an Fəxinin gələcəyini gözləyirdim.. Amma gəlib məni bu nigaranlıqdan qurtarmırdı ki, qurtarmırdı....
Bir neçə gündən sonra məktəbin “Vorzakonları” dərslərimin birindən məni icazə istəyib çağırdılar. Dəhlizə çıxdım, nə baş verdiyini soruşdum. Mübariz dedi ki, müəllim, gəldik sizə təşəkkür edək, üzr istəyək Fəxinin adından. Niyə dedim, dedilər bilirsiniz, bu söhbət başqa cür bitəcəkdi, amma Fəxi günahkar olduğunu dedi, hətta gözü göyərmişdi də, ona görə atasına da vəziyyəti izah etdik. Qızlar bizim bacımızdı, onların yanında söyüş söymək düzgün deyil. Ona görə də siz “prav”sınız, Fəxini bağışlayın. Əlini də çiynimə vurub, biz sizin kişiliyinizi bilirik müəllim, narahat olmayın deyib, getdilər.
Fəxi həmin rüb gəlmədi və mən 2-sini yazdım. 3-cü rübdə belə oldu, yenə ikisini yazdım. Amma 4-cü rübə də 2 yazsa idim, sinifdə qalmalı idi. İki yazacağıma da israrlı idim. Nə qədər xahiş-minnət olsa da, yox dedim. Hətta sinif rəhbəri yenə araya girdi, anası deyir, nə lazımdırsa edək, 3 yazsın, yenə yox dedim, bəzi müəllimlər mənə təşəkkür etsələr də, bəzilərinin çörəyi kəsilmişdi deyə, üzümə qanlı-qanlı baxırdılar, hətta məni vicdansızlıqda günahlandırırdılar. Amma xeyri yox idi, dərsimə gəlməyən uşağa 3 yazmayacağımı dedim. Söhbət direktora da gedib çıxmışdı, o da demişdi ki, mən Kamil müəllimə heç nə deyə bilmərəm bu haqda. Necə bilir, elə də etsin. Amma olmamışdı, Fəxinin vəzifəli atası məktəbə gəlmişdi, direktor da məni o aman yanına çağırdı, atası ilə tanış etdi. Ata uşağın adından üzr istədi, bir də belə olmaz filan, xeyli söhbət etdi, dinlədim, bir az yumşalmışdım açığı. Yenə dəli şeytan dedi ki, yox ee, dediyindən dönmə. O zaman dedim ki, bir şətrlə 3 yazaram, məktəbdən çıxarın. Sanki direktorumuzun ürəyindən cavab vermişdim. Ata çarəsiz, heç nə deyə bilmirdi. Bu zaman direktor söz verdi ki, siz 3 yazın, məktəbi dəyişəcəklər, iki yazsanız sinifdə qalacaq, bu da düzgün deyil. Beləcə razılaşdıq, yaxındakı başqa bir məktəbə keçirdilər və mən də 3 yazdım...
Bəli, Fəxi ilə bizim hekayəmiz belə olmuşdu. Qapıya təpik vurub “gözlə gələcəyəm” deyə gedən Fəxi dönmüşdü, bu dəfə güllə-çiçəklə...
Biz müəllimlər yaxşı biliriik ki, dərs vermək yalnız həqiqi mənada olmur, həm də məcazi mənası var və bu dərs heç bir kitabda, heç bir metodiki vəsaitdə yazılmır, bu müəllimin təcrübəsindən, bacarığından və bəzən isə gördüyünüz kimi təcrübəsizliyindən də yarana bilir.
Fəxi də sonda mənə dərs vermişdi, həm də yaxşı bir dərs! Bir müəllim olaraq bu dərsi unutduğum gün müəllimlik fəaliyyətimin sonu demək olacaqdı…
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(02.04.2024)
Facebook boxçası BANU MUHARREM İLƏ
“Facebook boxçası” rubrikası yenidir. Əməkdaşlarımız facebook sosial şəbəkəsində paylaşılan maraqlı şeirləri bura daşıyırlar. Bu dəfə diqqətlərini Banu Muharremin “Qalsın” şeiri çəkib.
Qalsın…
Vaxt var idi, sözə baxan uşaqdım
İllər keçdi, gözdən sözü oxudum.
Hər ötənə ürəyiyumuşaqdım
Mərhəmətdən səhvə düzü toxudum.
Öyrəndim ki, belə olur hardasa-
"köhnə əşya, sökük süfrə atılır".
And içdiyin, can verdiyin qaldısa
Geci-tezi, düşməninə satılır.
Susduğumda gileylənən dostlarım
dərdləşdikcə dedilər ki: "xəstədir"
Yanağıma gülüş kimi sıxdığım-
hər addımım keçmişimə bəstədir.
Vərəqini bir ümidsiz baxışla
Çox qadın var, göz yaşıyla isladan.
Əlindəki quru taxta qaşıqla
qazanında "kimsəsizlik" qaynadan.
Daha yoxdur o uşaqdan əlamət
Daha indi o qadın da yorulur.
Neçə-neçə uydurduğu hekayət
Uzun yolun yarısına yozulur.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(02.04.2024)
O, millətçi və antisovet fəaliyyət göstərənləri xilas etməkdəydi…
Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”
İlahi, görəsən yaxşı insanlar barəsində danışmaqdan da gözəl bir iş varmı? Sinədə ürək, ağızda dil də sevinir. Dodaqlara sevinc qonur, gözlərə nur gəlir, xatirələr canlanır...
Soyuq qış aylarından biri idi. Zəngləşib onunla nəşriyyatdakı iş yerində görüşdük. Məqsədimizi bilirdi, məlum vertalyot qəzasında şəhid olan Vəli Hüseyn oğlu Məmmədov haqqında xatirələrini danışacaqdı. Adətən kamera qarşısında danışmaq çətin olur, hər adam xatirələrini nizamlayıb fikirlərini ardıcıl ifadə etməyi bacarmır. O isə, elə nizamla danışdı ki, filmi məhz onun söhbəti üzərində qurmalı olduq. O vaxt yaşı yetmiş beşi təzə haqlamışdı. Budur, artıq səksən beş yaşını arxada qoyub. Bəli, bu gün sizə bir gözəl insan- general-mayor Yasif Nəsirli haqqında danışmaq istəyirəm...
Yasif Nəsirli 1938-ci ildə Cəbrayıl rayonunun Kavdar kəndində dünyaya gəlib. Həmin rayonun Soltanlı kənd orta məktəbini bitirdikdən sonra, əvvəlcə Bakı Mədəni-Maarif texnikumunu, sonra isə Azərbaycan Dövlət Universitetini fərqlənmə diplomu ilə bitirib. Daha sonra müxtəlif illərdə Moskvada Maksim Qorki adına Ədəbiyyat İnstitutunda ali ədəbiyyat kurslarında olub, Ali komsomol məktəbində, SSRİ DTK-nin Dzerjinski adına Ali məktəbində təhsilini davam etdirib.
Əmək fəaliyyətinə Azərbaycan Dövlət Universitetinin Elmi Cəmiyyətinin sədri və universitet qəzetinin baş redaktorunun müavini kimi başlayıb. Bir müddət sonra Azərbaycan Komsomolunun Mərkəzi Komitəsində təlimatçı işləyib, sonra burada şöbə müdiri vəzifəsində çalışıb. "Ulduz" ədəbi-bədii və ictimai-siyasi jurnalının məsul katibi və ilk baş redaktoru olub...
Deyir ki,- “1963-cü ildə indiki BDU-nu bitirib, Azərbaycan Komsomolunun Mərkəzi Komitəsində fəaliyyətə başladım. Səkkiz il komsomol işində çalışdım. Bir gün rəhmətlik Elmira Qafarova məni çağırıb dedi ki, Yasif, sən burda səksən manat maaş alırsan. Təhlükəsizlik orqanlarında işləmək üçün məndən 5-6 nəfər istəyirlər. Məsləhətdir ki, sən də gedəsən. Dedi ki, orada işləsən, indikindən üç dəfə artıq maaş ala bilərsən. Amma razılaşmadım. Dedim ki, mən kənd adamıyam. Biz tərəflərdə belə məsələlərə bir az başqa cür baxırlar. “KQB”də işləsəm, gərək sizinlə çörək kəsəndən sonra gedib əleyhinizə yazam. Qayıtdı ki, ay Yasif, sənə DTK barədə yanlış məlumat veriblər, orada hərənin öz işi var. Nəsə, gördüm ki, məndən əl çəkmirlər. Axırda qayıtdım ki, təhlükəsizlik orqanlarında bütün yazışmaları rus dilində aparırlar. Mənsə rusca bir qədər zəif bilirəm. Burada bir arayış yazanda nöqtəsini, vergülünü düzəltmək üçün başqa yoldaşlara ağız açıram. Axı, “KQB”də belə imkan olmayacaq. Çünki ora qapalı təşkilatdır. Elmira xanım görəndə ki, məni fikrimdən döndərə bilməyəcək, daha israr etmədi. Bu minvalla aradan 10 il keçdi. 1973-cü il idi. Həmin vaxt mən Azərbaycan KP MK-da işləyirdim. İsmayıllı rayon partiya komitəsinin birinci katibi barədə çoxlu neqativ materiallar daxil olurdu. Bir neçə nəfərlə məni İsmayıllı rayonuna yoxlamaya göndərdilər. Bizim hazırladığımız arayış əsasında Mərkəzi Komitənin bürosunda birinci katibi işdən azad etdilər. Elə ordaca məni İsmayıllıya birinci katib təyin etməyə qərar verdilər. Ertəsi gün işə gələndə məni MK-nın təşkilat şöbəsinin müdirinin yanına çağırdılar. Kabinetə girəndə müdirin yerində DTK sədri general Krasilnikovu gördüm. Krasilnikov mənə dedi ki, büro səni Moskvaya DTK-nın Ali Məktəbinə göndərməyə qərar verib. Etiraz etməyin mənasız olduğunu bildiyim üçün Moskvaya getməyə razılıq verdim. Beş illik proqramı iki ilə tamamlayıb, 1975-ci ilin sentyabrında DTK-da işə başladım…”
Onun əmək təcrübəsi çox zəngindir. Azərbaycan KP Mərkəzi Komitəsində təlimatçı da işləyib, Azərbaycan Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsində şöbə müdiri, İdarə rəisi də, Azərbaycan KP MK-da İnzibati orqanlar şöbəsinin müdiri də olub. Azərbaycan KP MK-sinə üzv də seçilib. Zaqafqaziya Hərbi dairəsi Hərbi Şurasının üzvlərindən biri kimi general-mayor rütbəsinə layiq də görülüb. Azərbaycan Prezidenti yanında Ali Nəzarət İnspeksiyasında İnzibati orqanlar şöbəsinin müdiri, sədr müavini vəzifələrində çalışıb. 1990-cı ildə isə Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin deputatı da olub...
Dilçi alim, professor Qəzənfər Kazımov onun barəsində yazır:- “Onun bir natiq, bir vətənpərvər kimi yetişməsində çalışdığı mühitin böyük rolu olub. Həmin mühit Yasifi ləyaqətli, dünyagörüşlü, uzaqgörən bir insan kimi formalaşdırıb. Ona görə də hətta DTK-nın 5-ci şöbəsinə rəhbərlik edərkən, respublikanın yaradıcı elm, maarif, ali məktəb təşkilatlarına, mətbuata nəzarət edərkən böyük xof yaratmış bu təşkilatda qələm sahiblərinə öz səlahiyyəti daxilində daim köməklik göstərib. Müsahibə və qeydlərindən aydın olur ki, 37-ci ildə olduğu kimi, 50-60-cı illərdə də ziyalılarımızın düşmənləri öz içərilərində olub- istedadsız və böhtançılar. Bu şəkildə üstünə "millətçilik və antisovet ruhda" sözləri yapışdırılmış 17 namizədlik və doktorluq dissertasiyasını da DTK-da fəaliyyətinin ilk illərində xilas edib, xalq şairi Bəxtiyar Vahabzadə SSRİ Dövlət mükafatına təqdim edilərkən də "dostları"nın Sov.İKP MK-ya, Siyasi Büroya, DTK-ya göndərdikləri imzasız məktubların, teleqramların "millətçilik" iddialarının ləğvində əməyi az olmayıb.”
Bütün bunlardan əlavə Yasif Nəsirli Qarabağ Təşkilat Komitəsinin birinci müavini vəzifəsini icra edib. Qarabağ müharibə veteranıdır. Respublika "Veteran" Xeyriyyə fondunun prezidenti, Dünya azərbaycanlılarının Mədəniyyət Mərkəzinin vitse-prezidentidir. Bir çox xarici ölkə universitetlərinin fəxri doktorudur. Azərbaycan yazıçılarının hərbi vətənpərvərlik komissiyası sədrinin müavinidir. 2007-ci ildən Azərbaycan Dünyası Beynəlxalq Əlaqələr Mərkəzinin (Xarici Ölkələrlə Dostluq və Mədəni Əlaqə Cəmiyyəti) prezidentidir. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin 2008-ci il 19 dekabr tarixli sərəncamı ilə "Əməkdar İncəsənət xadimi" Fəxri adına layiq görülüb. SSRİ-nin Fəxri çekistidir. 2008-ci ildə isə Yaponiyanın Ritsumeikan Universitetinin fəxri doktoru seçilib...
Yasif Nəsirlini ölkədə həm də yazıçı kimi də tanıyırlar. İndiyədək iyirmiyə yaxın kitabı işıq üzü görüb, beşdən çox əsəri ruscadan Azərbaycan dilinə tərcümə edib. "Liftdə hadisə", "Təyyarə geri dönür", "Qan qardaşları" və başqa pyeslərinin tamaşaları dəfələrlə Azərbaycan Dövlət televiziyası ilə nümayiş etdirilib...
Professor Qəzənfər Kazımov daha sonra yazır:- “Səksəninci illərin sonları idi. Bir məclisdə xalq şairi Bəxtiyar Vahabzadə ilə yanaşı oturmuşduq. Bir qədər aralıda isə Yasif Nəsirli bir nəfərlə söhbət edirdi. Bəxtiyar müəllim yavaşca mənə toxunub barmağı ilə Yasifi işarə edərək xəfif bir səslə dedi: Hazır birinci katibdir. Əgər olsa görün bu xalqa nə qədər xeyri dəyər!”
Bəli, haqqında söhbət açdığım nasir, tənqidçi, publisist, tərcüməçi, fılologiya elmləri doktoru Yasif Nəsirli bu xalqın qənimət övladlarından biridir. Nə qədər çox yaşasa xalqımıza faydası var. Ona möhkəm can sağlığı, ağrı-acısız günlər arzulayırıq.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(02.04.2024)
Laqeydlik bizi hara aparır? - AKTUAL
Qoşqar İsmayılzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Bir dəfə bankomatdan pul çıxarmaq üçün getmişdim. Adam çox idi və mən öz növbəmi gözləyirdim. Gözləyərkən gözüm bankomatın yanındakı bir elana sataşdı :
- Körpə balamıza dəstək olun. Yalvarıram, balamı bu bəladan xilas edin. Allah xatirinə 1 manatınızı belə əsirgəməyin.
Körpə uşaq əməliyyat olunmalı idi, lakin ailənin maddi gücü buna imkan vermirdi. Ona görə insanlardan yardım istəyirdilər. Baxıb keçənlər də var idi, bank kartının nömrəsini götürüb yardım etmək istəyənlər də. Növbə gözləyə-gözləyə kartın nömrəsini götürüb müəyyən bir məbləğ də mən göndərdim. Düşündüm ki, bir insanın acısını dərk etmək, onu başa düşmək üçün özünü onun yerinə qoymağı bacarmalısan. Empatiya bacarığın olmalıdır. Yoxsa ki, şərt deyil onun başına gələn sənin də başına gəlsin. Digər bir məsələ laqeydlik məsələsidir ki, bu da öz növbəsində insanları etinasız hala gətirib çıxarır.
Bu haqda Çində inanc sistemi belə formalaşıb ki, əgər ki, bir nəfər dənizdə boğulursa ona yardım etmək olmaz. Təəccübləndiricidir niyə ?
Çünki, bu taleyin hökmünə qarışmaq kimi qarşılanır. Bir insanın taleyində ölüm varsa, ona müdaxilə etmək olmaz.
Qayıdaq əvvəlki mövzumuza, doğrudur, indiki zamanda yaranan hər bir şəraitdən istifadə edib öz şəxsi mənafeyi naminə iş görən, fırıldaqçı insanlar da var. Hansı ki, o tip "insanların" sayəsində həqiqi ehtiyacı olan insanlara kömək etmək istəyənlər də ehtiyatlılıq şübhəsi formalaşdırmağa başlayır. Bir növ "yalançının evi yandı, heç kəs ona inanmadı" məsəli kimi.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(02.04.2024)
BİR SUAL, BİR CAVABda Mərcan Şahbuzlu
Ülviyyə Əbülfəzqızı, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Bu dəfə "1Sual və1 Cavab" rubrikamızın qonağı vətənpərvər şeirlər müəllifi Mərcan xanım Şahbuzludur.
Dərd anlayan, oda yanan vətəndaş,
Yumruq kimi vətən deyib birləşək.
Söz bir olsun, üz bir olsun, a qardaş,
Dəli olaq, Koroğlutək kürləşək.
Bax bu cür çağırış-şeirlər yazır Mərcan xanım.
SUAL
-Xoş gördük, əziz Mərcan xanım.
Basdığın yerlərə torpaq deyərək keçmə, tanı,
Düşün altında minlərcə kəfənsiz yatanı.
Sən şəhid oğlusan, incitmə, yazıqdır atanı,
Vermə, dünyaları alsan da, bu cənnət Vətəni. (Mehmet Akif Ərsoy)
Sualımız belədir:
Mərcan Şahbuzlunun qəlbində " 44 günlük müharibə" hansı izləri buraxdı?
CAVAB:
-Salam Ülviyyə xanım, xoş gördük.
Azərbaycan Silahlı Qüvvələri 44 gün ərzində düşmən ordusunu məhv edərək ərazi bütövlüyünü bərpa etdi. İkinci Qarabağ Müharibəsi bizim şanlı tariximiz oldu. Qəhrəman ordumuz mənfur düşməni torpaqlarımızdan qovdu və ədaləti bərpa etdi.
Bu gün biz azad və qalib xalqıq. Son 30 ildə ən ciddi problemimiz sayılan Dağlıq Qarabağ münaqişəsi Azərbaycan xalqının xeyrinə həll olundu. 44 günlük Vətən savaşında müzəffər ordumuz və Ali Baş Komandan cənab İlham Əliyevin qüsursuz liderliyi - siyasəti nəticəsində Azərbaycan torpaqlarını işğaldan azad etdi, düşmənin bel sütununu qırdı. Beləliklə, Azərbaycanın otuz illik Vətən həsrətinə son qoyuldu.
Düzdür, unutmadığımız, canlarını Vətənə fəda edən şəhidlərimiz, qazilərimiz də oldu, əlbəttə, "Vətən, uğrunda ölən varsa, Vətəndir"- söylənilib.
İndi biz prezidentimiz cənab İlham Əliyevin " Dəmir yumruğu" və şanlı ordumuzun sayəsində zəfərimizlə fəxr edirik.
Yaşasın, Azərbaycan xalqı, yaşasın İlham Əliyev, Qarabağ Azərbaycandır!
Rubrikanıza dəvət etdiyiniz üçün Ülviyyə xanım, sizə də təşəkkürümü bildirirəm.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(02.04.2024)
