Habil Yaşar, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Qardaş Türkiyənin dəyərli yazarları ilə müsahibələrim davam etməkdədir. Bu dəfəki müsahibim Aşık Rasim Genç bəydir.

-Salam Aşık Rasim Genç bəy! Necəsiniz? Zəhmət olmasa öncə özünüz haqqında məlumat verərdiniz.

-1963-cü ildə Vəzirköprünün Çorakdərə kəndində anadan olmuşam. İbtidai məktəbi öz kəndində bitirmişəm. Çox istəsəm də imkansızlıq üzündən təhsilimi davam etdirə bilmədim. Çobanlıqla başlayan həyatım tikinti işləri ilə davam etdi və Vezirköprü qubernatorluğunda məmur vəzifəsində çalışdım. 2009-cu ildə təqaüdə çıxdım. 

Gənc yaşlarından şeir yazmağa başlayaraq saz çalmağı öz-özümə öyrəndim. Yazdığım şeirləri sazla, çəkdiyim ağrıları sözlərimlə ifadə etdim. Bir gecə yuxumda badəni içdiriləndə “Badəli Aşıq” oldum. Müxtəlif radio və televiziya proqramlarında iştirak etdim. Şeirlərim müxtəlif qəzet və jurnallarda dərc olundu. Buraxılış işi, magistr dissertasiyası və simpoziumların mövzusu oldum, sənədli filmim çəkildi. Türkiyə Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyində qeydiyyatdan keçmiş xalq şairiyəm. Ailəliyəm, 5 uşaq atasıyam; Nəşr edilmiş şeir kitablarım bunlardır: “Şimal Yıldız”, “Yavrum Ağlama”, “Zalım Gurbet”, “Hayat Ağacı”, “Gelsene Dost”, “Felek Peşimde Gezer, Pınara Giderken”.

-Ədəbiyyata gəliş səbəbini anlada bilərsinizmi?

-Kənddə doğulmuşam. Uşaq vaxtı şairlərə, ozanlara qulaq asıb heyran olurdum. Sonralar özümü ədəbiyyatda tapdım.

-Əsərləriniz haqqında məlumat verə bilərsinizmi və daha çox hansı mövzuda yazırsınız?

-Təbiət, vətən, bayraq, millət, xalq problemlərini ifadə edirəm.

-Sözlə Saz sənəti haqqında fikirlərinizi bölüşməyinizi, şeirlərinizdən birini də bizimlə paylaşmağınızı  istərdik.

-Saz sənəti aşıqlıq ənənəsində qabarıq şəkildə yer alır. Şairlər, ozanlar öz dərdlərini sazla bildirirlər.

FİDAN DİKİN TOPRAĞA 

Her sene bir fidan dikin toprağa

Çiçeği güzeldir gülü güzeldir

Kuşlar gelir konar dala yaprağa

Kuşların ötüşü dili güzeldir

Duygusuz insanlar bunları görmez

Doğanın sırrına hiç akıl ermez

Erozyona taşı toprağı vermez

Ağacın gövdesi çili güzeldir

Yabani hayvanlar ormana kaçar

Baharda tomurcuk çiçeği açar

Etrafına güzel kokular saçar

Ormanların esen yeli güzeldir

Toprak boz bulanık selden korunur

Mevsiminde renkten renge bürünür

Her tarafı irem bağı görünür 

Yeşili güzeldir alı güzeldir 

Çevreye salgılar temiz havayı

Felaketten korur dağı ovayı

Kuşlar dal ucuna yapar yuvayı

Rasim der ağacın dalı güzeldir

-Hər hansı bir yazı rutininiz varmı? Zaman sizin üçün nə məna daşıyır?

-Müəyyən müddət ərzində yox, ilham gələndə yazıram. Mənim üçün zaman hər şeyin bir saniyədə dəyişəcəyini göstərən anlayışdır. Heç nəyi təxirə salmaq olmaz.

-Türkiyədə oxuma sizi qane edirmi? Ənənəvi və ya elektron kitablara üstünlük verirsiniz? 

-Təbii ki, razıyam. Ənənəvi kitabları oxumağa üstünlük verirəm. İctimai kitabxana tez-tez gedib kitablarla vaxt keçirdiyim yerdir. Kitablar insanın daxili rahatlığını tarazlayır.

-Azərbaycan ədəbiyyatını izləyirsinizmi? 

-İzləyirəm. Prof. Dr.Elçin İsgəndərzadə ilə Türkiyədə bir proqramda da iştirak etdik. “Şəfqət hissi olmasa” şeiri də bəyəndiyim şeirlər sırasındadır.

-Bir yazar olaraq digər yazarlara məsləhətləriniz nədir?

-Mədəniyyətimizi qorusunlar, korrupsioner mədəniyyətlə qidalanmasınlar. 

-Təşəkkür edirəm!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(09.04.2024)

Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Altmış səkkiz il bundan qabaq dünya bambaşqa idi. O vaxtlar SSRİ (Sovet ittifaqı kommunist partiyası) mərkəzi komitəsinin baş katibi Nikita Xruşşov dünyaya meydan oxuyurdu. Dünya isə, iranlıların sözü olmasın, ŞURƏVİDƏN qorxurdu. Yeri gəlmişkən, o vaxtlar İranda feodalizmin tüğyan etdiyi dövrlər idi. Daha doğrusu, şah Məhəmməd Rza Pəhləvi İranda at oynadırdı...

Ölkənin Təbriz şəhərinin Çərandab məhəlləsində Qulu adlı bir kişi isə zövcəsi Xədicəsultan xanımla birlikdə zəmanənin çətinliklərinə sinə gərərək övladlarını böyüdürdü. Ailədə yeddi uşaq- üç qız, dörd oğlan vardı. Bu gün sizə həmin oğlanlardan biri- Yaqubdan söhbət açmaq istəyirəm...

Necə deyərlər, Yaqub çox fərasətli uşaq idi. Təhsilə maraq göstərər, zirəklikdə tay-tuşlarından geri qalmazdı. Gözəl avazı, məlahətli səsi onu məhəllənin sevimlisi etmişdi. Yeddi yaşı olanda Qulu kişi onu Fərvərdin Mədrəsəsinə aparıb adını şagirdlər siyahısına yazdırdı. Tezliklə təhsil almağa başlayan Yaqubun sevincinin həddi-hüdudu bilinmirdi. Qarşıda onu gözləyən uğurlardan hələ xəbərsizdi...

İllər ötdü. Bir gün onu Təbriz televiziyasının uşaqlar üçün proqramına dəvət etdilər. Oxuduğu "Cücələrim" mahnısı ilə Azərbaycan, eləcə də İranda dillər əzbəri olanda özünü kəşf etməyə başladı. Çox keçmədən xalq və bəstəkar mahnılarıyla tanış olan və məharətlə ifa edən Yaqub on beş yaşında Təbrizin Milli Televiziyasında "Evləri var xana-xana", "De gülüm gəlsin ay nənə" və "Dilbər" mahnılarını oxudu. Sonra Tehran operasının xorunda öz musiqi fəaliyyətini davam etdirdi...

 1979-cu ildə İranda baş verən xalq inqilabından bir il sonra Almaniyaya köçən Yaqub Zurufçu öz musiqi təhsilinə Hamburq şəhərindəki universitetlərdən birində başladı. Oranı vokal sənəti üzrə bakalavr kimi bitirərək, daha sonra ABŞ-ın Florida ştatının Mayami Universitetində magistr dərəcəsinə yiyələndi…

1989-cu ildə mərhum Xalq artisti Gülağa Məmmədov Almaniyada səfərdə olarkən Yaqub Zurufçunun “Ayrılıq” mahnısını əks etdirən, həvəskar kamera ilə çəkilən klipi görüb heyrətləndi və həmin klipin videosurətini Azərbaycana gətirib televiziyada yayınlanmasına nail oldu. Çox keçmədi ki, Gülağa Məmmədovun dəvəti, “Vətən Cəmiyyəti”nin dəstəyi ilə Yaqub Zurufçu ilk dəfə Azərbaycana gəldi…

O, ABŞ vətəndaşı olmaqla bərabər, 2009-cu ildən həm də Azərbaycan Respublikasının vətəndaşı idi. "Azərbaycan Respublikasının Əməkdar Artisti" fəxri adına layiq görülmüşdü...

Deyirdi ki,- “Bir müğənni gün ərzində neçə televiziya kanalında qonaq olar? Bəlkə də bir gündə bir neçə kanalda görünmək kimlərəsə xoş gəlir, amma o müğənni düşünməlidir ki, bu, insanlara mənfi təsir də edə bilər. Mənim aləmimdə əsl sənətkar efirə az-az çıxmalı və gözəl mahnılarla dinləyicinin zövqünü oxşamalıdır”...

Yaşasaydı, bu gün Yaqub Zurufçunun 68 yaşı tamam olacaqdı, amma amansız ölüm onu 2021-ci ildə 65 yaşında aramızdan apardı...

Ruhu şad olsun!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(08.04.2024)

Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Kəlağayı nədir? Azərbaycan qadınlarının həm gözəllik simvoludur, həm də milli mental xüsusiyyətlərinin, dini inanclarının bir atributudur. Və bu gün adi baş örpəyindən daha geniş anlam daşıyan kəlağayının yüksək səviyyədə təbliği könül oxşayır. 

Xətai Rayon İcra Hakimiyyətinin dəstəyi, Mirvarid Dilbazi Poeziya Məclisinin təşəbbüsü və təşkilatçılığı ilə aprelin 27-də “Sazlı, Sözlü Kəlağayı Günləri” layihəsi çərçivəsində ilk dəfə olaraq respublikamızda  “Kəlağayı Festivalı” keçiriləcək. 

Festival Xətai rayonunda Ukrayna dairəsindəki Heydər Əliyev parkında yerləşən 925 tamaşaçı yeri olan Amfiteatrda baş tutacaq. 

Festivalın proqramı belədir:

Saat 11:00-dən 12:00-yə qədər sərgi ilə tanışlıq, saat 12:00-də rəsmi açılış, sonra möhtəşəm konsert proqramı.

Konsertdə dövlət qurumlarından, KİV-lərdən nümayəndələr, tanınmış şairlər, müğənnilər, aşıqlar iştirak edəcək. 

Mirvarid Dilbazi Poeziya Məclisi tədbiri el bayramı səviyyəsində keçirəcəklərinə əminlik bildirir. 

Sərgidə Şəkidən, İsmayıllıdan tanınmış kəlağayı ustalarının hazırladıqları kəlağayıların nümayişi və satışı da təşkil olunacaq. 

Kəlağayı xanımların baş tacı, qeyrət, ismət ölçüsüdü. Kəlağayı nənələrimizin nənəsindən bizə qalan mənəvi mirasdı, üz aydınlığıdı. Babalarımızın babasının öz ömür-gün yoldaşlarına hədiyyə etdiyi gözəllik və yaraşıq rəmzidir. Analar Vətəni, torpağı, yurdu, namusu, isməti, abır-həyanı qorumaq üçün başına kəlağayı örtüb, kəlağayıya and içdirib ərlərini, oğullarını, qardaşlarını torpaqlarımızı qorumağa göndərib. Kəlağayıya, əsrlərin sınağından üzüağ çıxıb gələn digər milli-mənəvi dəyərlərimizə diqqət, qayğı, onun yüksək səviyyədə təbliği, tanıdılması  bugünkü və gələcək nəsillərin tərbiyəsində, Vətənini, millətini sevən nəsil yetişdirməkdə mühüm məsələdir. 

Kəlağayımız 2014-cü ildə Azərbaycan Respublikasının  birinci vitse Prezidenti, Heydər Əliyev Fondunun Prezidenti Mehriban xanım Əliyevanın təşəbbüsü ilə UNESCO-nun Qeyri Maddi Mədəni İrs üzrə Peprezentativ siyahasına daxil edilib və beynəlxalq səviyyədə tanıdılmasına səbəb olub. Bu il bu əlamətdar hadisənin 10 illik yubileyidir. Bu münasibətlə Azərbaycanın ali təhsil ocaqlarında, ümumtəhsil məktəblərində, müxtəlif bölgələrdə rayonların  İcra Hakimiyyətlərinin dəstəyi ilə “Sazlı, Sözlü Kəlağayı  Günləri” layihəsi çərçivəsində silsilə tədbirlər keçirilir və bu tədbirlər ilin sonuna qədər davam etdiriləcək. Bütün bu işlərin yekunu 26 Noyabr “Azərbaycan Kəlağayısı Günü”ndə keçirələcək tədbirlə yekunlaşacaq. Dekabr ayında isə qurum ilboyu keçirilən tədbirlərin hesabatını verəcək. 

Beləliklə, kəlağayı, musiqi, sənət və sözsevərlər 27 aprel 2024-cü ildə keçirilən möhtəşəm “Kəlağayı Festivalı”na dəvətlidir. Giriş sərbəstdir.

Mən də portalımız adından hamını, xüsusən gənc xanımları Kəlağayl Festivalına dəvət edirəm! 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(08.04.2024)

Kənan Məmmədli, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Azərbaycan xalqının faciələri sırasında bit faciə də yer almaqdadır: Ağdaban faciəsi. 

Xocalı soyqırımının ardınca – 1992-ci il aprelin 7-dən 8-nə keçən gecə Kəlbəcərin Ağdaban kəndində Ermənistan tərəfindən dinc əhaliyə qarşı törədilən kütləvi qırğın zamanı 130-dan çox ev yandırılıb, 779 nəfər kənd sakininə divan tutulub. Faciə zamanı 32 nəfər amansızcasına qətlə yetirilib, 8 nəfər qoca, 2 nəfər azyaşlı uşaq, 7 nəfər qadın diri-diri odda yandırılıb. 2 nəfər itkin düşüb, 5 nəfər isə girov götürülüb.

Təbii ki, amansız düşmən maddi, cismani məhvlə yanaşı mənəvi məhvə də qol qoymaqla tanınır. 

Faciə zamanı Azərbaycan aşıq yaradıcılığının görkəmli nümayəndələri - Aşıq Şəmşirin və onun atası Ağdabanlı şair Qurbanın əlyazmaları, külliyyatı məhv edilib, Aşıq Şəmşirin nəvəsi diri-diri tonqalda yandırılıb.

Bu gün Ağdaban azad edilib. Kənd işğal dövründə Ermənistan tərəfindən tamamən viran edilib. Burada Aşıq Şəmşirin məzarı daxil olmaqla, kənd qəbiristanlığındakı məzarlar dağıdılıb, qəbiristanlıqlar minalanıb. İşğal dövründə Ermənistan Azərbaycan ərazisində məscidləri uçurub, içərisində donuz, mal-qara saxlayıb, onlarla məscidi yerlə-yeksan edib. Bu, heç bir dinə, mənəviyyata sığmayan vandalizm aktıdır.

Azərbaycanın işğal edilmiş ərazilərində törədilən soyqırımı aktları, cinayətlərin nəticəsidir ki, bu gün azad edilmiş ərazilərdə onlarla kütləvi məzarlıqlar aşkarlanmaqdadır.

Bu gün Ağdaban ictimaiyyəti - o dəhşətli qətliamın fəsadlarını yaşayan şəxslər, Azərbaycanın QHT təmsilçiləri beynəlxalq ictimaiyyətə açıq məktub ünvanlayıblar. 

Məktubda qeyd edilir ki, Fransanın, Avropa İttifaqının Avropa sülh mexanizmi adı altında Ermənistanı silahlandırması, revanşizmin baş qaldırmasına hər cür dəstək verməsi onları hiddətləndirir. 

Məktubda yazılıb: “Biz bu hərəkətləri, ərazi bütövlüyü məsələsinə ikili standartlarla yanaşmaları qəbul etmir, bu addımları Azərbaycan xalqına və dövlətinə qarşı fəaliyyət hesab edirik!

Biz yaxşı bilirik ki, Ağdaban soyqırımı da Xocalıda, Meşəlidə, Quşçularda, Malıbəylidə, Qaradağlıda, Ballıqayada, Başlıbeldə olduğu kimi Ermənistan silahlı qüvvələrinin Azərbaycana təcavüzü zamanı doğma torpağının müdafiəsinə qalxmış xalqımızı sarsıtmaq, onun mübarizə əzmini qırmaq, etnik təmizləmə aparmaq məqsədilə törədilib.

Ötən dövr, 2020-ci ildəki 44 günlük müharibə, 2023-cü ilin 19-20 sentyabr antiterror əməliyyatı da göstərdi ki, bütün bunlar Azərbaycan xalqının mətin iradəsini sındıra bilmədi.

Biz Ağdaban icması və Azərbaycanın vətəndaş cəmiyyətinin təmsilçiləri Müzəffər Ali Baş Komandan, Prezident İlham Əliyevlə qürur duyuruq. Onun qətiyyətli siyasəti, müdrik liderliyi nəticəsində Azərbaycan BMT qətnamələrini təkbaşına icra etdi, respublikasının ərazi bütövlüyü və suverenliyi tam təmin olundu, Azərbaycan xalqı ən böyük arzusuna çatdı. Biz Prezident İlham Əliyevin siyasətini tam müdafiə edir və alqışlayırıq!”

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(08.04.2024)