Super User
Bu gün Beynəlxalq Abidələr və Tarixi Yerlər Günüdür - “SƏSLƏNƏN İRSİMİZ LAYİHƏSİ” BU GÜN BAŞLAYACAQ
Bu gün - aprelin 18-i Beynəlxalq Abidələr və Tarixi Yerlər Günüdür.
Tarixi Yerlər və Abidələrin Mühafizəsi Şurasının (ICOMOS) təklifi ilə UNESCO tərəfindən 1983-cü ildə təsis olunan əlamətdar günün məqsədi insanların diqqətini abidələrin və tarixi yerlərin qorunmasına yönəltməkdir.
Mədəniyyət Nazirliyi və Azərbaycan Televiziyası tərəfindən “Səslənən irsimiz” adlı yeni layihə həyata keçirilir. Layihənin məqsədi Azərbaycanın çoxəsrlik tarixinin, xalqımızın mədəni sərvətlərinin mühüm hissəsini təşkil edən musiqi və memarlıq irsimizin tanıdılmasıdır.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, layihə çərçivəsində müxtəlif tarixi abidələrin qarşısında muğam, klassik, rok, estrada və digər janrlarda musiqi ifaları, eləcə də ayrı-ayrı rəqs nömrələri təşkil edilərək lentə alınacaq. Həmin videomateriallar mediada və sosial şəbəkələrdə yayımlanacaq.
Layihə üzrə ilk çəkiliş “Qarabağ” muğam triosunun iştirakı ilə Kiçik Mərdəkan qəsrində aparılıb. Xalq artisti Mənsum İbrahimov XIII-XIV əsrin yadigarı olan qəsrin qarşısında muğam və təsniflərimizi səsləndirib.
Həmin ifanın lent yazısı bu gün – Beynəlxalq Abidələr və Tarixi Yerlər Günündə AzTV-də yayımlanacaq.
Layihənin ilk buraxılışının musiqili qonağı xanəndə, Azərbaycan Respublikasının Xalq artisti, "Şöhrət" və "Şərəf" ordenli, Prezident təqaüdçüsü, Azərbaycan Milli Konservatoriyasının professoru və Muğam kafedrasının müdiri, Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrının solisti Mənsum İbrahimov Azərbaycan muğam sənətinin tanınmış nümayəndəsidir. M.İbrahimovu tar ifaçısı, Xalq artisti Elçin Həşimov və kamança ifaçısı, Əməkdar artist Elnur Əhmədov müşayiət edir.
Kiçik Mərdəkan qəsri Xəzər dənizi sahilində yerləşən müdafiə tikililərindən biridir. Abşeron qəsr memarlığına xas xüsusiyyətləri özündə təcəssüm etdirən abidənin XIII-XIV əsrlərdə inşa olunduğu məlumdur. Strateji baxımdan əlverişli yerdə ucaldılan tarixi tikili düşmən təhlükəsi haqqında məlumatı qısa zamanda lazımi ünvanlara çatdıra bilirdi.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(18.04.2024)
Mədəniyyət nazirinin İmişlidə qəbulunun vaxtı dəyişdirildi
Azərbaycan Respublikasının mədəniyyət naziri Adil Kərimli tərəfindən İmişli şəhərində 19 aprel tarixində saat 10:00-da İmişli rayonu Heydər Əliyev Mərkəzində (Ünvan: İmişli şəhəri, 20 Yanvar küçəsi 2) Beyləqan, İmişli, Saatlı, Sabirabad rayonlarından olan vətəndaşların qəbulu tarixi dəyişdirilib. Bu barədə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Mədəniyyət Nazirliyinə istinadən məlumat verir.
Qəbulun tarixi haqqında məlumat nazirliyin rəsmi internet resurslarında əvvəlcədən yerləşdiriləcək.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(18.04.2024)
Bəstəkarlar İttifaqında Xalq artisti Süleyman Ələsgərovun 100 illiyi qeyd olunub
Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının Ü.Hacıbəyli adına konsert salonunda görkəmli bəstəkar, dirijor, pedaqoq, Azərbaycanın Xalq artisti, Dövlət mükafatı laureatı, "Şöhrət" ordenli, professor Süleyman Ələsgərovun anadan olmasının 100 illiyinə həsr olunmuş tədbir keçirilib.
AzərTAC xəbər verir ki, tədbirdə çıxış edən Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının sədri, Xalq artisti Firəngiz Əlizadə Süleyman Ələsgərovun 100 illik yubileyinin Prezident İlham Əliyevin Sərəncamına əsasən geniş şəkildə qeyd olunduğunu bildirib. O, görkəmli bəstəkarın Azərbaycan professional musiqisində böyük irs qoyduğunu vurğulayıb.
Sonra Süleyman Ələsgərovun həyat və yaradıcılığına həsr olunmuş "Xəyala dalarkən..." sənədli televiziya filmi nümayiş etdirilib.
Sənətşünaslıq üzrə elmlər doktoru Leyla Zöhrabova, Şuşa Rayon İcra Hakimiyyəti başçısının müavini Vüsalə Fətəliyeva, Xalq artisti Ağaverdi Paşayev və digərləri çıxış edərək, Süleyman Ələsgərovun həyat və yaradıcılığından geniş söz açıblar.
Tədbir konsert proqramı ilə davam edib.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(17.04.2024)
Şəkidəki tarixi abidələrə diqqət artıb
Dövlət Turizm Agentliyinin (DTA) sədri Fuad Nağıyev Şəkidə “Yuxarı Baş” Milli Tarix-Memarlıq Qoruğu və “Kiş” Tarix–Memarlıq Qoruğu üzrə vətəndaşların qəbulunu keçirib.
Bu barədə AzərTAC agentliyə istinadən məlumat yayıb. Məlumatda deyilir ki, görüşdə sakinləri maraqlandıran suallar cavablandırılıb, onların fikirləri dinlənilərək müvafiq tapşırıqlar verilib.
Qəbulda Dövlət Turizm Agentliyinin qoruq ərazisində dünya miqyaslı və yerli əhəmiyyətli tarixi-memarlıq abidələrinin mühafizəsinin təşkil edildiyi, bir sıra abidələrin bərpa olunduğu və bir sıra abidələr üzrə yenidənqurma işlərinin davam etdiyi qeyd edilib.
DTA-nın sədri Fuad Nağıyevlə Şəki Şəhər İcra Hakimiyyətinin başçısı Elxan Usubov qoruq ərazisində bərpa olunan abidələrə baxış keçiriblər.
Hazırda qoruğun ərazisində dövlət qeydiyyatına alınan 83 tarixi-memarlıq, arxeoloji, park-monumental abidə, məscidlər, tacir mülkləri, su kəmərləri, su dəyirmanları mövcuddur. 2021-ci ildə Şəkinin tarixi hissəsində yerləşən 58 tikiliyə “abidə” statusu verilməklə, dövlət mühafizəsinə götürülüb.
2022-ci ildə Qala divarları daxilində XIX əsrə aid iki abidə - Rəsm Qalereyası və qoruğun inzibati binasının yerləşdiyi tarixi tikili ənənəvi Şəki memarlığı üslubunda, ilkin görkəmi saxlanılmaqla təmir-bərpa edilərək istifadəyə verilib və hazırda Qala divarları daxilində bəzi tarixi binaların bərpa işləri davam etdirilir.
Eyni zamanda, XIX əsrin əvvəllərində Qafqaz Albaniyasının qədim məbədlərinin memarlıq üslubuna yaxın üslubda inşa edilmiş Dairəvi məbədin bir hissəsinin fasadında təmir-bərpa işləri aparılır, o cümlədən şəbəkə emalatxanası, Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyinin yerləşdiyi bina bərpa olunur. Həmçinin Şəkidəki Kiş alban məbədinin daxili tərtibatı yenilənib.
Növbəti mərhələdə Xan Sarayında bərpa işləri ilə bağlı layihələndirməyə başlanılması, Kiş kəndindəki “Gələrsən görərsən” qalasının ətrafında turizm infrastrukturunun yaradılması, Kiş tarixi məscidinin bərpa işlərinə başlanılması nəzərdə tutulur.
Qeyd edək ki, 2023-cü ildə “Yuxarı Baş” Milli Tarix-Memarlıq qoruğunun 140 min ziyarətçisi olub, bu, 2022-ci illə müqayisədə 90 faiz artım deməkdir. Kiş alban məbədinə gələn turist sayında 2023-cü ildə 2022-ci illə müqayisədə 100 faiz artım müşahidə edilib və 40 mindən çox ziyarət qeydə alınıb.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(17.04.2024)
Görkəmli bəstəkar Zülfüqar Hacıbəyovun məzarı ziyarət olunub
Aprelin 17-də görkəmli bəstəkar, Əməkdar incəsənət xadimi Zülfüqar Hacıbəyovun anadan olmasının 140-cı ildönümü münasibətilə mədəniyyət xadimləri və Azərbaycan Musiqi Mədəniyyəti Dövlət Muzeyinin əməkdaşları sənətkarın Fəxri xiyabandakı məzarını ziyarət ediblər.
AzərTAC xəbər verir ki, tədbirdə Azərbaycan Musiqi Mədəniyyəti Dövlət Muzeyinin direktoru, Əməkdar mədəniyyət işçisi Alla Bayramova Zülfüqar Hacıbəyovun Azərbaycan musiqisinin inkişafı naminə gördüyü işlərdən danışıb: “O, ilk Azərbaycan operettası “50 yaşında cavan” əsərinin müəllifidir. Operetta Azərbaycan səhnəsində komediya janrının ilk nümunəsi sayılır. Əsərin ilk tamaşası 1911-ci ilin aprel ayında Tiflis şəhərinə Gürcü Zadəganları Teatrında olub. Sonralar operetta Bakıda, Naxçıvanda, İrəvanda və Şuşada göstərilib. XX əsrin birinci rübündə məşhurlaşan “Kənd qızı”, “Çoban qız” və “Əsgər nəğməsi” bəstəkarın ilk mahnıları sayılır”.
Diqqətə çatdırılıb ki, Musiqili Teatrın əsasını qoyan görkəmli sənət xadimlərindən biri kimi Z.Hacıbəyov respublikanın ictimai-mədəni həyatında da fəallıq göstərib. Bu sahədə olduqca çox çalışıb. Lakin yazıb başa çatdıra bilmədiyi çoxlu sayda əsərləri qalıb. Arxivdə müxtəlif janrda yazdığı yarımçıq qalmış əsərləri var.
Anım tədbirində bir daha vurğulanıb ki, Azərbaycan klassik musiqisinin formalaşmasında Zülfüqar Hacıbəyovun rolu böyükdür.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(17.04.2024)
BİR DİREKTOR, BİR ŞAGİRD - Almaz Bayramova və Nilufər Zeynallı
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının media dəstəyi ilə Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun Bakı Şəhəri Üzrə Təhsil İdarəsi ilə birgə “Bir direktor, bir şagird” adlı layihəsinin məqsədi nümunəvi məktəblərimizi, istedadlı şagirdlərimizi üzə çıxarmaq, onların ədəbiyyata olan marağına diqqət yönəltməkdir. Hazırda təqdimatda 83 nömrəli məktəb-liseydir.
Layihəni təqdim edir: Ülviyyə Əbülfəzqızı
DİREKTOR
Bayramova Almaz Fəttah qızı 05.12.1975 – ci ildə Bakı şəhərində anadan olmuşdur. Tam orta təhsilini Bakı şəhəri A.Şaiq adına 54 nömrəli tam orta məktəbdə almışdır.
ADPU ibtidai təhsilin metodikası və pedaqogikası fakultəsini 1998-ci ildə bakalavr pilləsində bitirmişdir.
2000-ci ildə ADPU-nun pedaqogika nəzəriyyəsi və tarixi ixtisası üzrə magistratura pilləsini fərqlənmə diplomu ilə biritmişdir.
1997-2014-cü illərdə Nəsimi rayonu 5 N – li tam orta məktəbdə ibtidai sinif müəllimi vəzifəsində çalışmışdır.
2014-cü ildə “Bu günün və sabahın direktorları “ kursunu müvəffəqiyyətlə bitirmişdir.
2014-2019-cu illərdə Binəqədi rayonu 246 N – li məktəb-liseydə direktor vəzufəsində çalışmışdır.
2019-cü ildən Binəqədi rayonu 83 N – li məktəb-liseydə direktor vəzifəsində çalışır.
İşlədiyi müddətdə səmərəli fəaliyyətinə görə müxtəlif fəxri adlara layiq görülmüşdür:
2018-ci ildə “Qabaqcıl Təhsil işçisi döş nişanı“;
2016 – 2017-ci tədris ilində Fəxri fərman;
2020-ci ildə BŞTİ tərəfindən Fəxri fərman;
2020-ci ildə YAP Binəqədi rayon təşkilatı tərəfindən Fəxri fərman;
2020-ci ildə Azərbaycan Təhsil İşçiləri Azad Həmkarlar İttifaqı BŞTİ Həmkarlar İttifaqı komitəsi tərəfindən Fəxri fərman;
2021 – ci ildə BŞTİ tərəfindən Fəxri fərman;
2023-cü ildə BŞTİ tərəfindən Fəxri fərman;
2022– ci ildə Azərbaycan Təhsil İşçiləri Azad Həmkarlar İttifaqı BŞTİ Həmkarlar İttifaqı komitəsi tərəfindən Fəxri fərman;
Eyni zamanda işlədiyi müddətdə müxtəlif kurs və treyninqlərdə iştirak etmişdir:
2015-ci ildə Paris – Sorbonne Universiteti “School Based Management“ kursu I və II hissə - sertifikat;
“İnteraktiv texnolologiyalardan və elektron məzmundan istifadə“ sertifikatı;
“İnklyuziv təhsil “ – sertifikatı;
2016-cı ildə İnternational Learning Conference – sertifikat;
2016-cı ildə AMİM tərəfindən təşkil edilmiş “Direktorlar üçün strateji planlaşma“ modulunu müvəffəqiyyətlə bitirdiyinə görə“ – sertifikat;
2018-ci ildə “Yaradıcı gənclərə dəstək olaq” layihəsi çərçivəsində təşkil edilən təlimlərdə göstərdiyi dəstəyə görə - təşəkkürnamə;
2021-ci ildə “ STEAM Azərbaycan“ layihəsi çərçivəsində “Layihə Əsaslı Öyrənmə“ , “Birpalatalı platforma üzərində kodlaşdırma”, “ Modelləşdirmə və Dizayn“ modulları üzrə təlimləri müvəffəqiyyətlə bitirdiyinə görə settifikat;
2021-ci ildə “Vətəndaş məmnunluğunun idarə olunması“ – sertifikat;
2 metodik vəsaitin müəllifidir. Təhsildə inkişaf və İnnovasiyalar üzrə IV və V müsabiqələrin qalibi olmuşdur.
ŞAGİRD
Mən, Zeynallı Nilufər Hidayət qızı 9 may 2008-ci ildə Bakı şəhərində anadan olmuşam. 2014-cü ildə 83 saylı məktəb-liseydə 1-ci sinfə getmişəm. 2 dəfə Respublika Fənn Olimpiadalarında coğrafiya fənni üzrə qalib olmuşam. 9-cu sinfi fərqlənmə attestatı ilə bitirmişəm. Hazırda 83 saylı məktəb-liseyin 10-cu sinfində təhsil alıram.
ESSE
“Azərbaycan - Avropa əlaqələri”
Vətənimiz Azərbaycanın əlverişli coğrafi mövqeyi - Avropa və Asiyanın kəsişməsində yerləşməyi onun həmişə hər iki regionla sıx əlaqələrdə olmasına səbəb olmuşdur. Hazırda Avropanın hərtərəfli inkişafı müstəqillik yoluna yenicə qədəm qoymuş Azərbaycana daha çox təsirini göstərir. Azərbaycanla Avropa arasında digər bütün şərq dövlətləri ilə müqayisədə fenomenal dərəcədə möhkəm bağlılıq yaranıb. Mədəni cəhətdən günü-gündən daha da inkişaf edən Azərbaycan dünyanın ən qabaqcıl ölkələri - İngiltərə, İtaliya, Almaniya kimi dövlətlərlə nəinki siyasi, eləcə də iqtisadi və mədəni əlaqələri genişləndirməyə, dünya miqyasında sürətlə inkişaf edən dövlət kimi tanınmağa başlayıb. Müstəqilliyin ilk illərində Avropa İnsan Hüquqları Bəyannaməsini qəbul etməyimizlə dünyanın nüfuzlu təşkilatı olan Avropa Şurasına üzv seçildik. Maraqlıdır ki, regional cəhətdən Asiyada yerləşməsinə baxmayaraq, Avropa dövlətlərinin üzv olmağa hələ də cəhd etdiyi bir quruma Azərbaycan o zamankı gücü sayəsində qoşula bilmişdi.
Hazırda Azərbaycanın Avropa dövlətləri ilə ticarət əlaqələri də daha da inkişaf edir. 1994-cü ildə dünyanın iri neft şirkətləri ilə "Əsrin müqaviləsinin” imzalanması iqtisadiyyatımızda dönüş yaratdı, yeni neft yataqlarına investisiya qoyuldu. Bakı nefti Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft-kəməri ilə Aralıq dənizinə daşınır və Avropa ölkələrinə satılır.
Mədəniyyət sahəsində də sənətçilərimiz uğurlar əldə ediblər. 2011-ci ildə musiqi sənətkarlarımız "Eurovision" musiqi yarışmasında 1-ci yerə layiq görülmüşlər. Eləcə də, idman sahəsində də uğurlarımız artmaqdadır. Bu və digər sahələrdə Ulu Öndər - Heydər Əliyevin başladığı və hazırda Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin uğurla davam etdirdiyi tədbirlər nəticəsində Azərbaycanın Avropa ölkələri ilə siyasi, iqtisadi və mədəni inteqrasiyası artır və ölkəmiz günü-gündən daha da inkişaf edir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(17.04.2024)
Qadınların mükafatları təqdim edildi - TƏBRİK EDİRİK, NATƏVAN XANIM!
Səbinə Yusif, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Qürur duyuruq ki, əksər sahələrdə kişilərlə çiyin-çiyinə qadınlar da bacarıqla fəaliyyət göstərir, qurub yaradırlar. Onlar seçilənlərdir və seçilənlərin qədir-qiyməti həmişə bilinir.
Aprelin 16-da Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsində ölkənin ictimai həyatında səmərəli fəaliyyətlərinə görə Prezident İlham Əliyevin Sərəncamına əsasən “Tərəqqi” medalı ilə təltif olunan qadınlara mükafatlarının təqdimetmə mərasimi keçirildi.
Tədbirdə çıxış edən komitə sədri Bahar Muradova Azərbaycan qadınının tarixən ailə dəyərlərimizi qoruyan və inkişaf etdirən, layiqli vətəndaş, eləcə də torpaqlarımızı işğaldan qurtaran igid qəhrəmanlar yetişdirən fədakar analar olduqlarını vurğuladı. B.Muradova milli-mənəvi dəyərlərimizin yaşadılmasında əsas yükün qadınların çiyinlərinə düşdüyünü, xalqımızın tarixən maarifpərvər və bacarıqlı xanımlarımızla qürur duyduğunu dedi.
Ümummilli Lider Heydər Əliyevin qadınları hər zaman yüksək qiymətləndirdiyini, onların ailədə, cəmiyyətdə, dövlət həyatındakı yerinə özünəməxsus münasibəti olduğunu xatırladan komitə sədri Ulu Öndərin qadın siyasətində qoyduğu ənənələrin bu gün də davam etdirildiyini diqqətə çatdırdı.
“Heydər Əliyev İli” çərçivəsində reallaşdırılan layihələrdən söz açan B.Muradova Azərbaycanın ötən il əldə etdiyi bir çox nailiyyətləri xatırlatdı, Ali Baş Komandanın rəhbərliyi ilə Vətən müharibəsində qazanılan Zəfərdən sonra ölkəmizin yeni-yeni uğurlara imza atdığını, antiterror tədbirləri nəticəsində öz suverenliyini, ərazi bütövlüyünü bərpa etdiyini bildirdi. Komitə sədri qələbə ruhunda keçirilən ilk prezident seçkilərinin nəticələrini Ulu Öndərin irsinə sadiqliyin göstəricisi adlandırdı. Əlavə etdi ki, bütün bu proseslərdə, eyni zamanda, yaxın gələcəkdə Qarabağa qayıdışın təmin olunmasında qadınlarımızın rolu danılmazdır.
Prezidentin Beynəlxalq Qadınlar Günü münasibətilə Azərbaycan qadınlarına ünvanladığı təbrikdə “Xalqımız hər zaman qadınlara çox böyük hörmət, ehtiram bəsləmiş, ana haqqını üstün tutmuşdur” fikrini xatırladan Bahar Muradova ölkəmizin hazırkı dövlət qadın siyasətinin bu zəmin üzərində inkişaf etməkdə olduğunu dedi.
Sonda komitə sədri təltif olunan qadınları təbrik edib, Prezidentin imzası ilə dövlət mükafatı almağın şərəf, qürur və məsuliyyət olduğunu, onların medalı ləyaqət və fəxarətlə daşıyacaqlarına inandığını bildirdi.
Daha sonra Azərbaycan elminin və mədəniyyətinin inkişafında öz sözünü demiş, eləcə də ictimai-siyasi sahədə mühüm xidmətləri olan qadınlara Prezident təltifləri təqdim edildi.
Mükafatlandırılan qadınlar çıxışlarında qalib ölkənin vətəndaşları kimi təltif edilmələrinin qürurverici olduğunu söylədilər. Bu təltifi fəaliyyətlərində şərəfli bir səhifə kimi qiymətləndirərək, Azərbaycan qadınlarına göstərdiyi diqqət və etimada görə dövlətimizin başçısına minnətdarlıqlarını bildirib, etimadı doğruldacaqlarını, Vətənimizə, millətimizə sadiq olacaqlarını vurğuladılar.
Onu da qeyd edək ki, təltif olunan qadınlar arasında "Qazax" Xeyriyyə İctimai Birliyinin üzvü, yazıçı, publisist, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, Azərbaycan Beynəlxalq Radiosunun direktor müavini, Bakı Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsinin müəllimi, media üzrə ekspert Natəvan Dəmirçioğlu da var. "Qazax" Xeyriyyə İctimai Birliyi İdarə heyətinin sədri, professor İlham Pirməmmədov, İctimai Birliyin bütün üzvləri Natəvan Dəmirçioğlunu "Tərəqqi" medalı ilə təltif olunması münasibətilə təbrik edir, ona gələcək fəaliyyətində uğurlar arzulayırlar.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(17.04.2024)
BİR SUAL, BİR CAVAB Əkbər Qoşalı ilə
Ülviyyə Əbülfəzqızı, “Ədəbiyyat və incəsənət”
SUAL
“Bəlkə də, bir gələn var,
Gözlərim yol çəkir, yol;
Ölü dillər kimiyəm,
Sözlərim yol çəkir, yol...
Göy ulu, yer yağızdı,
Hər dua bir ağızdı;
Bu - qələm, bu - kağızdı,
Özləri qol çəkir, qol”...
(Ə.Qoşalı)
Dəyərli Əkbər bəy, şeir yazarkən, "Kağız və qələmin sehri böyükdür" deyib ruhunuzun pıçıltılarını qələmə söyləyirsiniz, yoxsa, deyəcəksiniz ki, "Əbülfəzqızı, indi zaman dəyişib, düymələri sıxmaqla, müasir texnika ilə yazıram"?
CAVAB
-Əbülfəzqızı, söyləşimizin “Bismillah”ını şeirlə başladığınız üçün də, bu sualınız üçün də öncədən sizə əsənliklər diləyir, gün ağlığı arzulayıram! Bilirsiniz, şeirin hansı texnika, texniki dəstək və ya avadanlıqla yazılması, bəlkə, bir o qədər də önəm daşımır. Axı, biz qələmlə yazmağa alışıq olsaq da, qələmdən öncə lələk olub, lələkdən öncə bir başqa nəsnə olub... üstəlik, hələ “qələm” şərti adı ilə tanıdığımız əşyanın özü çox fərqli formalarda olub, necə deyərlər, inkişaf yolu keçib. Yaradıcı insanlar yazıdan öncə də olub, əlbət; əlbəttə, onlar öz hiss-həyəcanlarını şifahi olaraq bölüşüb və ağız ədəbiyyatı da belə başlayıb hər halda. Hər halda sözdən də, yazıdan da öncə səs olub – sonra sözlər səslərin, başqa sözlə, müəyyən ahəngə, ritmə malik musiqinin müşayiəti ilə dinləyicilərə çatdırılıb. “Oxu!” əmrindən öncə, “Dinlə!” olub, “Düşün!” olub, “Özün özünü dərk et!” mənəvi buyruğu olub, elə deyilmi? Uzun sözün qısası, yazı icad olub, yazanlar, oxuyanlar təsirli dərəcədə çoxalıb, yazmaq-oxumaq yayğınlaşıb ki, artıq İlahi buyruq da, “Oxu!” şəklində təcalla edib. Ancaq bu, digər mənəvi, ilahi buyruqları sıradan çıxarmayıb.
Beləliklə, bilgisayarların icadı, yazı şəklinin yeni forma və texniki məzmun qazanması da digər yazı şəkillərini tam sıradan çıxarmayacaq. Bax, Səmərqəndi, Buaxaranı ziyarətə gedərkən, əski əlifba ilə yazan, başı qaragül papaqlı xətattalara ödəniş edib, adımızı, yaxud istədiklərimizin adını yazdırmırıqmı? Yəqin, 20-30 il öncəki yazı şəkilləri də bir qədər sonra, sanki ekzotikaya çevriləcək, muzey predtmetinə dönüşəcək; ancaq insanlar ona can atacaq, onu unutmayacaq, ona yeni anlamlar yükləyərək yaşadacaq...
Sualınızdan çox uzağa düşmədən, deyim: doğrudur, son illər, əsasən bilgisayr klaviaturasına barmaq vurur, ağ ekrana qara hərflər düzür, o hərflərin ifadə etdiyi sözləri, o sözlərin şəkilləndirdiyi cümlələri, misraları bəndlərə, ağ şeirlərə, aydın hekayələrə daşıyıram; lakin hər dəfə mənə elə gəlir, tam ürəyim istəyən alınmır, enerji itkisi olur... Sanki qara qələm ağ kağıza enincə enerji itkisi çox daha az olurdu...
Nə bilim... Aşıq Veysəl demiş,
“Uzun, incə bir yoldayız,
Gediyoruz gündüz-gecə”...
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(17.04.2024)
TOP 10. Yazı yazmaq barədə maraqlı faktlar
Habil Yaşar, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Bu dəfə sizlərçün “Yazmaq barədə 10 maraqlı fakt” təqdim edəcəyəm. Düşünürəm ki, tək ədəbiyyatsevərlər üçün deyil, hamı üçün bu faktlar maraqlı olacaq. Hamı kitab oxumur, amma hamı mütləq yazır. Hətta əvvəllər işi-gücü ancaq yazmaq olan anonimçilərə də rast gəlinirdi. Lətifəsi sizsən uzaq.
Beləliklə, bud a faktlar.
1. Ən qədim yazının 5500 yaşı var;
2. Aqata Kristi əslində asanlıqla yaza bilmirdi, yəni yazmaq vərdişi onda cüzi idi;
3. Con Steybek gündə 60-a qədər qələm istifadə edirdi;
4. Yaradıcı yazıçıların dominant beyin yarımkürəsi yoxdur;
5. Yaradıcı yazı peşəkar atletikaya bənzəyir, yəni bu qənaətə gələn mütəxəssislər məhsuldar beyin gərilməsi ilə məhsuldar əzələ gərilməsini eyniləşdirirlər;
6. İntrovertlər (daxili dünyasına yönəli insanlar) ən yaxşı yazıçı olurlar;
7. Yazıçı blokunun olması normaldır;
8. Tələbə yazıçılar kənar perspektivdən daha çox faydalana bilirlər;
9. İngilis dili daim dəyişir və təkmilləşir, ingiliscə yazanların perspektivi də iki dəfə digərlərininkindən artıq olur;
10. Yazıçıların qəribə vərdişləri olur və əksərən bu vərdişlər digər sahələrdə çalışanlara xas olmur.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(17.04.2023)
Ruhumuzun təbiəti
Heyran Zöhrabova, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Hələ yay gəlməmiş, yazda mart-aprel aylarında səhər oyanıb görərsən ki, hava çox istidir, nazik geyinib gəzərsən.
Sonra axşam çağı mövsüm özünü göstərər, Günəş batıb hava qaralanda axşama doğru bir də baxarsan ki, hava soyuyub, üşüyərsən. Hüznlü bir ürpərti sarar vücudunu. Əllərini çarpazlayıb qollarını ovuşdurar, axşamın boz-bulanıq alatoranında üfüqdə uzaqlara dalar düşüncələrin.
Ruhumuzun təbiəti də eyni ilə belədir, bəzən məşğul olarsan, məşğuliyyətlər başını qatar.
Keçdi deyərsən, bax hər şey yaxşıdır deyərsən. Deyib, gülüb, danışarsan.
Bir anlıq hər şey unudular bəzən, amma bir anın içində də, hər şey yada düşər yenidən..
Sonra bir anın içində durduq yerə axşam çağı çökən o soyuq hava kimi, bir hüzün çökər üzərinə, qəlbin, nəfəsin daralar sanki. O an yediyin yemək, ya içdiyin çay düzülər boğazına. Gülüşün donub qalar üzündə və köks ötürər, ağırlığ çökər içinə.
Özün də fərqində olmadan saxta gülüşlər saçdığın qələbəliyin içində, xatırlamağın, ya bəlkə də fərqinə varmanın verdiyi məyusluqla ruhunun bir küncünə çəkilib düşünərsən..
“Nə keçdi? Hara keçdi? Kimi aldadıram mən” deyərsən öz-özünə... Hətta bəzən “mənim burda nə işim var?” deyərsən..
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(17.04.2024)
