Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Kitabın təbliğatına yönələn hər bir layihə gözəldir. Xüsusən də, bu layihəni “Azərbaycan Nəşriyyatları Assosiasiyası” İctimai Birliyi həyata keçirirsə! 

Xəbər verdiyimiz kimi, bu il “Oxu Günü-10” layihəsi “Azərbaycan Nəşriyyatları Assosiasiyası” İctimai Birliyi (ANAİB), AMEA, Təhsilin İnkişafı Fondu, Yunus Əmrə İnstitutu və “Hədəf Nəşrləri”nin birgə təşkilatçılığı ilə AMEA parkında keçiriləcək. Tədbir barədə ətraflı bilgi almaq üçün ANAİB sədri Şəmil Sadiqə üz tutduq və bunları öyrəndik:

-Aprelin 27-də və 28-də Elmlər Akademiyasının parkımda baş tutacaq sərgi-festival otuza yaxın nəşriyyat, ondan çox kitab mağazası, onlarla ədib, ziyalı, incəsənət və ictimaiyyət nümayəndələrinin iştirakı ilə keçiriləcək. Sərgi-festivalda dünyaşöhrətli qırğız yazıçı Sultan Rayev xüsusi qonaq kimi iştirak edəcək, o, müəllifi olduğu, Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun və “Hədəf” şirkətlər qrupunun “Türk xalqları ədəbiyyatı kitabxanası” seriyasından "XAN" nəşriyyatında işıq üzü görəcək “Dəlixana” romanının təqdimatına qatılacaq. 

İki gün ərzində Varis, Rüstəm Behrudi, Elxan Elatlı, İlqar Kamil, İlham Tumas, Elay, Tamerlan İsmayılzadə, Aynur Cavid, Ramil Əhməd, Məsudə Cabbar, Erix Qauzer, Fidan Cəfərzadə və başqa tanınmış yazıçıların təqdimat və imza mərasimləri olacaq.

Bundan başqa, Çinarə Məlikzadə, Röyal Musa, eləcə də digər gənc ifaçılar festivala rəng qatacaqlar.

Onu da bildirim ki, III və IV “Kitabqurdu” Oxu Marafonunun müəllifləri – bəndəniz, Amin Sükut, Sevinc Elsevər, Elgüsel, Zahid Xəlil, Xəyalə Murad, Rövşən Abdullaoğlu, Rafiq İsmayılov, Fatimə Alxaz, Rəşad Bayramov və Gülüş Xəlilova da festivalda iştirak edəcəklər.

Şəmil Sadiqə təşəkkür edib oxucularımıza bu zəruri bilgiləri də çatdırmaq istəyirəm:

“Oxu Günü” 2015-ci ildə “Hədəf Nəşrləri” MMC tərəfindən təsis edilib. Layihənin məqsədi ölkədə kitabçılığı inkişaf etdirmək, gənclərin intellektual mühitə adaptasiyasını aktual saxlamaq, oxucu-yazıçı görüşlərini stimullaşdırmaq, endirimli kitablar təqdim etmək və bununla kitabın əhəmiyyətini cəmiyyətə aşılamaqdan ibarətdir.

“Oxu Günü” sərgi-festivalı 2015-ci ildə Binəqədi rayonunda yerləşən Heydər Əliyev adına parkda, 2016-cı ildə Nəsimi rayonu ərazisindəki Zorge parkında, 2017 – 2023-cu illərdə isə Heydər Əliyev Mərkəzində Heydər Əliyev Mərkəzi, “Hədəf Nəşrləri”, Elm və Təhsil və Mədəniyyət nazirliklərinin təşkilatçılığı ilə keçirilib.

Elm və təhsil nazirinin 4 mart 2019-cu il tarixli qərarına əsasən hər il aprelin 23-də Ümumdünya Kitab və Müəlliflik Hüququ Günü münasibətilə bütün ölkə ərazisində ümumtəhsil məktəblərinin iştirakı təmin olunmaqla kütləvi “Oxu Günü” tədbiri keçirilir.

Layihə “Gəlin birgə oxuyaq!” devizi altında təşkil olunur.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(23.04.2024)

Səbinə Yusif, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Bilmirəm, mənmi səni qorudum. Sənmi məni qorudun. Elə bil yanılıram. Nə sən məni qorudun, nə mən səni. Allah bizi qorumaq üçün bir-birimizə rast gətirdi. Biz bir olmasaydıq, bəlkə də heç nə yolunda getməzdi.

- Bəs indi niyə məndən uzaq gəzirsən?

- İndi isə belə yaxşıdır. Sanma ki səni unutmuşam, yaxud başqasına dəyişmişəm. Uzaqlarda sən mənə daha yaxınsan.

- Yəni?

- Yəni ki, sən mənim ən qısa hekayəmin ən unudulmaz qəhrəmanısan.

- Nəyə görə unudulmaz?

- Çünki sən mənim leksikonumdan “kaş” kəlməsini çıxarıb atmağı bacardın. Çünki sən mənə sevməyi öyrətdin. Çünki sən mənə sevginin qələbəsini yaşatdın.

- Sevginin qələbəsini...

- Bəli.

- Sənsə gedirsən.

- İndi belə lazımdır. Ayrılıq unudulmaq demək deyil ki? Hər salam başlanğıc olmadığı kimi, hər əlvida da son deyil.

- Sən məndən uzaqda. Asanlıqla unudulacam.

- Bir damın altında yaşayan nə qədər yad adam var? Elə də bir-birindən uzaqda nə qədər doğma var.

- Niyə məni başa düşmürsən?

- Səni başa düşdüyüm üçün səninlə sağollaşıram. 

- Axı sənsiz çox darıxacam.

- Gecə darıxsan ulduzları seyr et, gündüz darıxsan günəşi salamla. Yol getdiyin yerdə darıxdın, qəlbinlə danış. İnan ki, ayda da, günəşdə də, ulduzda da, qəlbində də məni görəcəksən. Hiss edə bilirsənsə, demək ki, sevmisən. Sevmisənsə, yaxın, ya da uzaq olmağın heç bir fərqi yoxdur. Sevgi toxunmaq deyil, sevgi hiss etməkdir. 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(23.04.2024)

Ölkəmizdə Kino ssenarilərini dərc edən bir mətbu orqan, dərgi yoxdur. Ümumən, son illərdə heç dramaturji kitablar da nəşr edilmir. Kinoşünaslıq, kinotənqid sahələri də öz qürub dövrünü yaşayır. Bu da kinomuzun inkişaf strategiyasının ziddinədir.

Hazırda həm Mədəniyyət Nazirliyinin, həm də Kino Agentliyinin reallaşdırmaq istədikləri geniş fəaliyyət spektrində bu nöqsanların aradan götürülməsi də aparıcı rol oynayır.

Bu günlərdə “Elm və təhsil” nəşriyyatı tərəfindən tanınmış kinodramaturq, yazıçı, Azərbaycan Kini Agentliyinin direktoru Orxan Fikrətoğlunun “Kinocizgilər” adlı kitabı işıq üzü görəcək. Kitabda həm tammetrajlı, həm qısametrajlı bədii və sənədli film ssenariləri, ekran həlli üçün uyğunlaşdırılmış qısa hekayələr və novellalar yer alıb.

Bu gündən etibarən oxucularımızı “Kinocizgilər” kitabındakı yazılarla tanışlıq gözləyir. Xüsusən, kino sahəsi ilə maraqlananlar üçün, gənc ssenaristlər və rejissorlar üçün düşünürük ki, bu dərclər faydalı olacaq.

“TURAN” bədii film ssenarisini təqdim edirik.

Titr yazı. Batum. 1918-ci il. 4 iyun.

Osmanlı qoşunlarının qərargahı...

Azərbaycan və Osmanlı tərəfləri masa arxasında hərbi sənəd imzalayırlar.

Azərbaycan tərəfdən hərbi yardım haqqında sənədi Məmməd Əmin Rəsulzadə, Osmanlı tərəfdən isə ferik Mürsəl paşa imzalayır.

Məmməd Əmin Rəsulzadə sənəd imzalanandan sonra ayağa qalxıb üzünü Osmanlı paşalarına tutur.

Məmməd Əmin Rəsulzadə: – Sizi və özümü bu tarixi günlə təbrik edirəm. Azərbaycan hökuməti Osmanlı tarixinə bir cəbhə kimi deyil, hüquqi dövlət kimi daxil olur. Sizdən alınacaq hərbiyyə gücümüz dövlət yaratma­ğımıza yetəcək. Biz birlikdə çox güclü olacağıq, bəylər. Qafqaz İslam Ordusu birliyimizin gücüdür. Sizdən hərbi yardım istəyirəm. Xahiş edirəm, Beşinci Qafqaz divi­ziyasını da Qafqaz İslam Ordusunu qüvvətləndirmək üçün Gəncəyə göndərəsiz.

Sənədin imzalanma törənində iştirak edən yarbay Zehni bəy: – İkinci süvari alayı da bu gün Gəncəyə doğru hərəkətə başlayıb. Mənimlə birgə yarbay Cəmil Cahid bəy də doqqu­zuncu Qafqaz alayı ilə xidmətinizdə olacaq; Ənvər paşanın əmridir.

Yarbay Cəmil Cahid bəy: – Artıq bütün hazırlıqlar bitdi, paşam.

Məmməd Əmin Rəsulzadə: – Allah yardımçımız olsun, bəylər, – deyir.

 Türk qoşun hissələri eşelonlarla Batumdan çıxıb Gən­cə­yə doğru irəliləyir...

Sürətlə gedən hərbi eşelonlar...

Eşelonların damlarında oturub “Çırpınırdı Qara dəniz, baxıb Türkün bayrağına” şərqisini oxuyan türk mehmet­cikləri...

***

Titr yazı. 1921-ci il. Qarabağ. Sentyabr.

Qaranlıq və nabələd meşə yolları ilə onbaşı İzzət atın üstündə təqibdən qaçır...

Onu arxadan bolşeviklər təqib edirlər...

Bolşeviklər ona güllə atırlar...

Atılan güllələrdən biri onbaşı İzzətə dəyir...

Onbaşı İzzət atdan yıxılıb huşunu itirir...

Onun başının üstünü kəsdirmiş atlı bolşe­viklər...

Bolşeviklər onu atının belinə qaldırıb hərbi hissələrinə doğru aparırlar.

***

Titr yazı...1918-ci il. Dekabr. Şamaxı...

Qarlı aşırımı aşan kiçik erməni dəstəsi...

Onlardan biri erməni dilində mahnı oxuyur...

Erməni əsgərlərindən biri cığırla üzüyuxarı dırmanan dağkeçisi görür...

Erməni əsgəri keçiyə güllə atır...

Güllə keçiyə dəymir...

Keçi qaçıb canını qurtarır..

Əsgərlərdən biri deyir: – Gülləni türkə saxla, Vaco.

Ermənilər bir-birinin ləpirini basdalamaqla qarlı aşırı­mı aşıb qaranlıqda güclə sezilən kəndə yaxınla­şırlar...

Dəstə dağ döşündəki türk kəndinə girir...

Dəstədəki erməni döyüşçülərindən biri: – Aram, gecənin düşməsini gözləyək, – deyir.

Aram: – Düz deyirsən, gözləsək yaxşıdır, – deyə təkliflə razılaşır.

Cahan savaşından silah-sursat oğurlayıb qaçmış bu kiçik erməni dəstəsi kəndin girəcəyində düşərgə salır.

Onlar uzaqdan görünən türk daxmalarına sarı baxırlar...

Daxmalardan birinin içi...

İki azyaşlı qız uşağı xalça üstə yatıb...

Başı çarşablı qarı ləyəndə uzun hörüklü qadının saçlarını yuyur...

Qarı qadının saçlarını yuya-yuya deyir: – Uşaqlıqdan sa­çın qıvrım idi. Nə qədər əlləşirdim, yuya bilmirdim. Su saçını açmırdı. Hələ də qıvırcıqların şaxı sınmayıb, qızım. Beş qarın doğmağına baxma... həmin cod saçlı uşaqsan ki, durmusan...

Başı yuyulan qadın suyun saçlarından tam süzülməsini gözləyib ayağa qalxır...

Yaş saçlarını kürəyinə töküb gülümsünür...

Daş aynada saçlarına baxır...

Qadın: – Ay ana, kimdir daha saçlarıma baxan... Os­man­dan dörd ildir xəbər yoxdur. Bundan sonra mən saçı neyni­rəm? – deyir.

Qarı qızının sözlərini ağzında qoyub ləyənə doğru əyilir; ləyəni götürüb eşiyə çıxır...

Qarı “Bismillah” deyib ləyəndəki suyu çölə atır.

Çöldə itlər hürüşür...

Qadın aya salavat çevirib içəri keçir...

Kəndin girəcəyindəki erməni düşərgəsi...

Ermənilərdən biri: – Türkün qanı halaldır... Lap uşaq ol­sun, qadın olsun, – fərq etməz. Keşişlərimizdən eşitmişəm.

İkinci erməni: – Vaxtdır, qalxın.

Erməni dəstəsi kəndin meşə tərəfdən birinci daxma­sına tərəf sürünür.

Daxma saçı yuyulan qadının daxmasıdır...

Erməni dəstəsi pəncərələrdən sakitcə içəri keçirlər...

Ermənilər ən əvvəl xalça üstə yatmış uşaqları boğub öldürürlər...

Erməni döyüşçülərindən biri indicə saçı yuyulmuş qadını zorlayır...

Ermənilərdən bir başqası başı çarşablı qarını tüfəngin süngüsü ilə başından vurub öldürür...

Sonra qarının qarnını qəmə ilə yarıb, masa üstə qaynayan samovarı yarılmış kəsiyə yerləşdirir...

Qadını da bir-bir zorlayıb öldürəndən sonra ermə­nilər daxmaya od vururlar...

Erməni dəstəsi kəndin o biri evlərini də atəşə tutur...

Öldürülən qoca və qarılar...

Kənddə kişi olmadığından ermənilərə müqavimət göstə­rən yoxdur...

Erməni dəstəsi kəndin daxmalarını yandırır...

Alışıb yanan daxmalar...

Erməni dəstəsi qaça-qaça kənddən çıxır...

Kəndin yanan daxmaları...

Ağlayan uşaq səsləri eşidilir...

Başı, döşü kəsilmiş qadınlar torpaq üstə çaba­layırlar...

Öldürülmüş uşaq və qocaların cəsədləri...

 “Ədəbiyyat və incəsənət”

(23.04.2024)

Əlibala Məhərrəmzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Sizlərə abituriyentin uğur formulunu təqdim edirik. Bu formul var və özünü həqiqətən də doğruldur.

Psixologiyada «Mətni dərk etmək» termini var, «dərk etmək», «anlamaq» anlayışları «oxumaq» anlayışının məntiqi nəticəsi olmalıdır. Öz mövcud biliklərindən istifadə edərək oxunulan mətnin həyatla inikası arasındakı məntiqi əlaqəni tuta bilmək, bax budur əsas məsələ. Mürəkkəb olmayan mətni oxuyanda «qəbul etmək» və «anlamaq» anlayışları ani olaraq bir-birilərini tamamlayırlar. Mövcud biliyimizin müxtəlif detalları aldığımız yeni bilgilərin təəssüratıyla zənginləşir.

Amma biri də var, mürəkkəb, öncədən bilik bazamızda heç bir izi olmayan mətni oxumaq, bu zaman qavramaq prosesimiz konkret olaraq çətinlik çəkir. Bax bu məqamda istifadə edilə biləcək ən vacib vasitə mətnin əsas mənasına güc verməkdir. Mətni hissələrə bölür, məna baxımından qruplaşdırır, ən vacib olan hissəni müəyyənləşdirir, onu təkrar-təkrar diqqətdə saxlayırıq. Psixologiyaya görə, yeni mətnin dərk edilməsi şüurumuzdakı istənilən uyğun «materialdan» istifadə ilə asanlaşa bilər. Bu, əlavə detallar, ştrixlər, ikinci dərəcəli sözlər, müxtəlif hadisələr, qaynaqlar ola bilər. Bir sözlə, istənilən şüur assosiasiyası bizim dayağımıza çevrilə bilər.

Demək, mətnin məzmununu qısa məntiqi formulalara çevirib hər formulanın nüvəsi olan əsas fikri müəyyənləşdirib bunu öz şüurumuz və bilik bazamıza transfer etməklə (bunu, haradasa filtrasiya prosesi kimi də izah edə bilərik) biz mətni başa düşməni tam mahiyyəti ilə reallaşdıra bilərik, dərketmə qabiliyyəti əldə edərik!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(23.04.2024)

Nurəddin Ədiloğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün

İnsan var ki, ömür yollarında sənin rastına təbiətin və taleyin ən böyük bəxşeyişi qismində çıxır... Bir çox qələm dostları kimi mənim də Ağa deyə xitab etdiyim Ağacəfər Həsənli də belə dəyərli və nadir insanlardan biridir.

Adı ilə əməli həmişə  tən gələn Ağacəfərlə çox sonralar dostluğa çevrilən tanışlığımızın düz 40 illik tarixçəsi var. O vaxt universitetin jurnalistika fakültəsini təzəcə bitirmişdim, Ağacəfər isə Haqqdan gələn istedadı ilə SÖZə bəndəlik edə-edə çoxdan Haqqa gedən yola çıxımışdı. İlk tələbəlik illərindənbüzü bəri bədii SÖZün təsir gücünə güvənib könüldən-könülə körpü salan Ağacəfər Həsənli bu gün artıq öz imzasını çağdaş ədəbiyyatımızda çoxdan təsdiqləmiş peşəkar bir qələm əhlidir. Azərbaycan ədəbi tənqidin aparıcı siması, ustad tənqidçi Vaqif Yusifli demişkən, külli-aləm bilir ki, Ağacəfər Həsənli ŞAİRDİR, özü də əlüyyül-əlasından!..

 Təbii ki, hər bir yaradıcı insana güc verən qoynunda doğulub boya-başa çatdığı yurd, dədə-baba ocağıdır. Ağacəfərin ulu babalarının şəcərəsi seyid-peyğəmbər nəslindən zinətlənib. Nadir şah Əfşarın zamanında Ərdəbildən Muğana, ordan da ecazkar təbiəti olan Lerikə köçüblər. Ağacəfər də yetmiş il əvvəl günəşli bahar günü sözünün sahibi olan ağır ləngərli, ağzı xeyir-dualı ata-babalarının məskunlaşdığı Rvarud kəndində dünyaya göz açıb...

 Başı lacivərd göylərə söykənən məğrur dağlardan düzə enib, paytaxtda lövbər salan Ağacəfərin halal qələmindən çıxan yazılarının əksəriyyətində elə o dağların saf havası, daşlı - qayalı çayların şırıltısı, diş göynədən bulaqların xoş zümzüməsi, dibi görünməyən dərələrin, yaşıl ormanların nəfəsi duyulur. Adına tapındığı, and yeri bildiyi müqəddəs yurdun bulaqları bulaq dilində, meşələrin şahı sayılan dəmirağacla ağac dilində, dağ kəkliyi ilə quş dilində danışa bilir...

Deyirlər, mərhum xalq şairi Musa Yaqub şəhərə gələndə qələm dostlarıona "dağ qartalı" deyərmişlər. Kim  bilir, bəlkə də Musa Yaqub böyük şəhər mühitindən daha çox öz ruhunun azadlığını, ədəbi və əbədi rahatlğını boya-başa çatdığı dağlar qoynundakı Buynuz kəndində yaşayıb-yaratmaqda görürdü...

Təbii ki, Ağacəfər Həsənli də dağlara, el-obasına, doğma kəndinə bağlıdır. Ona görə də yarım əsrdən çox şəhərdə yaşasa da “Mən köklü-köməcli bir kənd oğluyam” deyir... Sözün zirvəsinə yuksələn YOLUNA şəhərdə davam edən şairin poetik dünyasından ədəbi tənqidin görkəmli nümayəndələri saysız-hesabsız sanballı məqalələr yazıblar. Mən isə gənc yaşlarından QƏLƏMİ müxtəlif mətbuat orqanlarında cilalanmış Ağacəfərin özünəməxsus dəst-xətti ilə seçilən publisistik yaradıcılığından qısa da olsa, söz açmaq istərdim.

Bildiyimiz kimi, jurnalistikanın ayrılmaz tərkib hissəsi sayılan publisistika ictimai-mədəni mühitə, sosial-siyasi həyata fəal müdaxilə edən janrdır. Ötən əsrin 50-60-cı illərində Mirzə İbrahimov, İlyas Əfəndiyev,  Rəsul Rza, Həsən Seyidbəli və başqa görkəmli qələm sahibləri publisistik əsərləri ilə Azərbaycan oxucusuna demokratik fikirləri aşılayırdılar.

Sovet dönəminin 70-80 -ci lləridə Azərbaycanda Ağacəfərin təbirincə desək, jurnalistikanın qızıl çağları, ən parlaq dövrüydü. Respublikamızın demək olar ki, bütün şəhər və rayonlarda qəzetlər nəşr olunurdu. Paytaxtda dərc olunan qəzetlərin tirajı 250-300 minə, hətta yarım milyona çatırdı. Ağacəfər də o vaxtalar “Sovet kəndi” qəzetində çalışırdı və əks-səda doğuran yazıları ilə oxucuların diqqətini cəlb edə bilirdi... Poeziyada olduğu kimi, publisistikada da Ağacəfər bədii amalına sadiq qalır; dilə, sözə həssaslıqla yanaşır, lirik duyğulardan məharətlə istifadə edərək dolğun təsvirlər, canlı lövhələr yaradır.

Mətbuat səhifələrində bizi əhatə edən ətraf mühitin qorunması haqda zaman-zaman yazılır, danışılır, “həyəcan təbili” çalınır. Çünki TƏBİƏT ədəbiyyat və incəsənətin əbədi mövzu mənbəyidir. Əfsus ki, yaşadığımız zəmanədə təbiəti talayanların sayı onu qoruyanlardan daha çoxdur! Bir çox publisistik məqalələrində, o cümlədən “Cənub meşələrinin həyəcanı” ekoloji-oçerkində Ağacəfər təkcə ana təbiətin taleyindən narahatçılığını dilə gətirməklə kifayətlənmir, həm də mövzunun aktuallığını önə çəkərək milli təəssübkeşlik  hissi ilə qabartdığı məsələnin nə qədər ciddi olduğunu müvafiq qurumların diqqətinə çatdırır. Yeri gəlmişkən qeyd edim ki, həmin oçerk 23 il əvvəl “Azərbaycan” ədəbi dərgisində də dərc olunub (2001, №9)

Ağacəfər vətənpərvər ziyalı, mübariz publisistdir. O, nəinki ölkədə, respublikamızın hüdudlarından uzaqlarda gəzib-gördüklərini, içində olduğu hadisələrin mahiyyətini, qürbətdə yaşayan soydaşlarımızın həyat və fəaliyyətini, bir sözlə, təbiət, cəmiyyət, sənət həqiqətlərini oxucularla bölüşməyi özünə borc bilir.

Müqəddəs ruhların behişt yeridir,

Ocaq Azərbaycan, pir Azərbaycan.

Harda baş ucaldan övladı varsa,

Orda bərqəradır bir Azərbaycan.

...Müxtəlif qəzet və jurnallarda çap olunmuş publisist məqalələri, sənət haqqında fikirləri, ayrı-ayrı sənətkarlara həsr etdiyi yazılarında poetik DİL, bədii SÖZ  Ağacəfər Həsənlinin ruhunu, mənəvi dünyasını əks etdirən şəffaf aynaya bənzəyir. Bu aynada onun özü və sözü ilə bərabər dünənimizin və bugünümüzün mənəvi mənzərəsi, yaradıcı simalarının obrazları canlanır...

Ağacəfərin bələdçiliyi ilə Xalq şairi Məmməd Arazın: “Sən bölgə şairi deyilsən, ölkə şairisən” dediyi Şəkər Aslanın, “Dağlar oğlu” romanınım müəllifi Məmmədhüseyn Əliyevin, “Mənə vaxt verin” deyən, fəqət dünyadan çox erkən köçən Vaqif Hüseynovun, AzTV-də “Hünər”in əsasını qoyan  Məmməd Kazımın, bugünkü“nəsildaşları, tale ortaqları - Vaqif Bəhmənli, Adil Cəmil, Tofiq Nurəli, Maarif Soltan, Əjdər Ol, Balayar Sadiq və neçə-neçə əhli-qələmlərin söz dünyasına səyahət edirsən...

Ən maraqlısı odur ki, mən Ağanın istər bədii, istər sənədli publisistikada portret cizgilərini yaratdığı yaradıcı simaların çoxunu tanıyıram. Və onların çoxu bizim ortaq dostlarımızdır. Ağacəfərin şair dostu Tofiq Nurəlinin 70 yaşına həsr etdiyi məqalədə başlığa çıxartdığı “Sözünün "ağası" və "qara fəhləsi" fikrini isə elə onun özünə də şamil edirəm.

Xatirələr aynasında  Ağa ilə Masallıda, Lənkəranda, Lerikdə unudulmaz görüşlərimiz, Bakıda “Mars” ədəbi dərgisində çiyin-çiyinə çalışdığımız günlər canlanır. İlk dəfə Ağa məni cənub bölgəsinin mədəni mərkəzi Lənkəranda Respublikanın əməkdar artisti, rəhmətlik Əli Salahlının yaratdığı ”Muğam” teatrına aparıb. Əli klassik və muasir Azərbaycan şairlərinin şeirlərini əzbərdən, həm də çox məharətlə ifa edirdi. Onun şeir YADDAŞI sanki özüylə əkiz doğulmuşdu...  Əli özü də Ağacəfərin Mövlanə Füzuli sevgisinə, qüdrətli söz ustadının əksər qəzəllərini əzbərdən bildiyinə heyran idi.

“Muğam” teatrında Ağacəfər çıxışına qeyd etdi ki, bütün söz məclisləri Füzuli kəlamları ilə açılmalıdır və musiqinin müşayiəti ilə dahi şairin qəzəllərindən birini dedi.  O gün mən də Ağacəfərin “Can böyük təslim aktıdır, bədəndən ağrıyla çıxır” mətləli şeirini söylədim. Böyük zövq aldığım o məclisdə Ağacəfərin bir çox şeirini əzbər söyləyəndən sonra Əli Salahlı üzünü bizə tutub ərklə dedi: “Ağanın qədrini bilin, bu kişi böyük şairdi..”

Etiraf edim ki, iyirmi il əvvəl mənim Bakıya gəlməyimin əsl səbəbkarı Ağacəfər Həsənli olub. Elə ona görə də özünü “əziyyətə” salıb, 55-60-65 illik yubileylərimin həm rəsmi, həm də bədii hissələrinə aparıcılıq edib...

Ağacəfər Həsənli Azərbaycan ədəbiyyatını bir sıra beynəlxalq tədbirlərdə uğurla təmsil edib. O, Qaracaoğlan poeziya festivalının qalibi, TÜRKSOY və “Qızıl kəlmə” (Azərbaycan) mükafatlarının laureatı, Mahmud Kaşqari adına Beynəlxalq Fondun baş məsləhətçisidir. 50-dən çox kitabın müəllifidir. Əsərləri dünyanın müxtəlif dillərinə tərcümə olunmuşdur. Müxtəlif ədəbi janırlarda yazılan yüzlərlə kitabın redaktorudur.Göründüyü kimi, şair-publisist Ağacəfəri Həsənlinin ədəbi fəaliyyəti çoxşaxəlidir. Geniş diapozona malik yaradıcılığı çoxcəhətli çalarları və mövzu rəngarəngliyi ilə seçilir...

...Deyirlər, insanın doğulduğu yer, fəsil, adı, soyadı onun xarakterinə və taleyinə təsir edir, hətta qədim inanclara görə, onun gələcəyini müəyyən edir. Bu mənada ilin bahar çağı dağlar qoynunda dünyaya gələn Ağacəfər Həsənlinin adı ədəbi aləmdə ən məhsuldar və görkəmli qələm sahiblərinin cərgəsində çəkilir.

70 yaşlı müdrik qələm dostuma nə arzulayardım. Özü bir şeirində deyir ki,  heç kəs azadlığın tamını axıracan dadmır –  yoxsa ağzının ləzzəti qaçardı... İlk növbədə mənim Ağaya arzum budur ki, ömrünün son anına qədər ağzının dadı-duzu qaçmasın.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(23.04.2024)