“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ulduz” jurnalı ilə birgə BİRİ İKİSİNDƏ layihəsində bu gün şeir vaxtıdır, Aysel XANLARQIZInın şeirləri ilə tanışlıqdır.

***

Sən cəsur döyüşçüm,  mən əsir yurdun,

Bir Turan arzulu türküm, boz qurdum.

O taylı-bu taylı Xudafərinim,

Qoynuna tələsən Təbriz hayqırtım...

Ayrı qitələrdə həsrət yanğısı ,

Dərviş səbrindəki təklik ağrısı.

Mövlanəm, üləmam, sufim, zahidim,

Eşqə təsəvvüfüm,Tanrı çağrısı...

Bu şəhid ruhumun azad şəhəri,

Sən Laçın sabahım, Şuşa səhərim... 

Köksü səcdəgahım, ocağım, pirim,

Acı taleyimin xoşbəxt zühuru...

Gəl, sənsiz vəhşətdə xaraba ruhum,

Qiyamət ömrümün İsrafil suru...

***

Mən yorğun yolların

sinəsi üstündə

həsrətini qucaqlayan

tənha bir

yer adamı ,

gözlərimdəki

bayram sabahı

yalnızlığıdır

səni gözləmək.

Duyğularım

minarələrdən dağılan

səcdə çağırışına

tələsən

səs qədər həssas,

al saçlarımı,

qoynunun ən rahat bir küncündən as...

Hər gün

azan səsini

ilahi bir eşqlə  gözləmək kimidir

səni gözləmək,

cismimdə

nə hiss varsa,

sevginlə şifrələnib...

Bütün dinləri

yanıma alıb

sən gələn yollara diz çökmüşəm,

gözlərinə təzimdəyəm,

mən

Allahın yuxusuz gözündəyəm...

YAĞIŞA DUA

Sən – bir az əsəbi, bir az qayğılı,

Bu yorğun şəhərin tıxacı kimi.

Mən – payız gününün səhər yağışı,

İllərin sevincə möhtacı kimi.

Göy üzü başıma çətir tutmayır,

Nə dərdi varsa da, üstümə yağır.

Deyəsən, buludda hadisə olub,

İslanıb bu sabah yerin qucağı.

Gözünün çamuru yerə bulaşıb,

Küçələr, hönkürür ayağım altda.

Bu eşqi ruhuma çətir tutmuşam,

Ömrümü qurmuşam sən gələn vaxta.

Xəritə ucunda yorğun düşübdür,

Sən olan nöqtəyə qonur barmağım.

Bu sabah göylərə tilov atmışam,

Bir "uçaq" tutarsa, bəlkə, qarmağım...

İçində sən olan o uçağı da

Dartıb gətirərəm öz limanıma.

Bu şəhər yağışa dua edirəm –

Göylərdən düşürsün səni yanıma.

O, SƏNSƏN

Qollarına avar çəkən gözlərin,

Qucağındır səcdə yeri, and yeri.

Həsrətinə yorğun düşən şəhərin

Yanağında biri var ki… o, sənsən.

Dan yerinin saçlarını saraldan,

Qayıdış yox, qürub adlı bir yoldan.

Ürəyimi götürdüyün vağzalda

Gecikdiyim bir qatar ki… o, sənsən.

Bahar qollarımda, payız saçımda,

Şehli baxışların kirpik ucunda.

Şirin görüşlərin titrək ovcunda,

Bir xatirə yeri var ki… o, sənsən.

Ulduzların gecə rəngli gözündə,

Vücudumun hər sətirlik izində,

Bir şeirin közə dönmüş sözündə

Misraları darıxar ki… o, sənsən.

Nəfəsinə qurban etdim zamanı,

Kitab-kitab sözə dönən insanım.

Bu dunyada sevgi adlı unvanım,

Hardan bilsin adamlar ki… o, sənsən.

DAŞ DÜŞSÜN BAŞINA

Kədər qatarlanıb hava xəttində,
Ruhum bir təyyarə qanadı üstə.

Yenə həsrətimi möhür vururlar,

Eh…yorğun bir pasport sənədi üstə.

İndi xatirələr çox yüksəklikdə,

Göyün səs-küyündən batır qulağı.

Xəyalım – göy donlu stüardessa,

Yalnızlıq – uzanan uçuş zolağı.

De, necə yuxuya verim göz yaşın?

Bu yalqız ömrümü necə qurtarım­?

Getmə! – deyəcəkdim,

                          dilim qurudu...
Daş düşşün başına ayrılıqların.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(30.10.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı yaşı 35-ədək olan şairlərin şeirlərinin dərcini davam etdirir. Bu gün növbə Cavid Qasımovundur.

***

İndi məndən ötrü bu ayrılıq da

İsanın sonuncu şam yeməyidir.

Əzizim, həyatdır, bizdən birimiz

Zəhərdən nuş edib, tez ölməliydi.

Nə fərqi, sən içdin, ya da mən içdim?

Nə fərqi, tələsdin, ya mən gecikdim?

Yenə də nuş olsun hər ikimizə...

Bircə pıçıltımı yadında saxla,

Cəllad kötüyüdür çiyinlərimiz.

Gedəndə özüylə səbəbsiz yerə

Başını aparmır əzizlərimiz.

Sənin də çiynində qan ləkəsi var,

Mənim də çiynimdə qan ləkəsi var.

Hirsini doğrayır sağ qulağıma

Hər dəfə boynumdan öpən qılınclar.

Uzaqlaş, uzaqlaş üfüqlərəcən,

Səhər yeməyinə çıxıb gələrsən.

***

Məndən bir qarış yuxarıda

Kim çəkib çarmıxa quşları?

Bunlar İsanın göndərdiyi

Bəlkə, çarmıx məktublarıdı?

Oxuya bilmirəm hələ də

Ağ-qara xəttini yazının,

Qolumu açıb oynayıram

Səsinə qarğa avazının.

Kiməsə qucağını açmaq –

Çarmıxa çəkilmək rəmzidir.

Bizi ən çox qucaqlayan da

Quşlardı, İsanın özüdür.

***

Görürsənmi, əzizim,

Bizdən çox-çox uzaqda

Afrikalı uşaqlar günəş şəkli çəkirlər.

Nə fərqi var, şəkildir,

Göy üzünə çəkildi,

Ya torpağa çəkildi.

Bir az solğun, həm qara,

Bir az soyuq, həm isti,

Bir az susuz, həm quru,

Belə baxsan, günəşdir,

Nə yaxşıdır, nə pisdir.

Birdən çaşıb deyərsən:

– Afrikalı uşaqlar rəng tərəfdən xəsisdir.

Yox, əzizim, yaxşı bax,

Bizdən çox-çox uzaqda

Yeni günəş doğacaq.

Ya torpaqdan,

Ya göydən.

Ya dənizdən,

Ya dağdan .

Bizdən çox-çox uzaqda

Afrikalı uşaq da

Gözlərini tutacaq

Dan yeri söküləndə...

***

Çoxdan öyrəşmişəm tənhalığıma,

Nə dostum axtarır, nə də düşmənim.

Gedirəm dən səpəm göyərçinlərə,

Məndən ölən olmaz, öldürən olmaz.

Gündüzlər kəpənək qanadlarının

Səsinə tuturam qulaqlarımı.

Gecələr çiçəkdən süd dişi kimi

Çəkib çıxarıram ləçəklərini.

Bir də, mənim üçün bütün adamlar

Daman evlərinin damında gəzir.

Hamının evinə damdığı yerdən

Göylərə qapqara baca yüksəlir.

Bir ovuc vaxtım var, nə edim, Allah,

Gedirəm dən səpəm göyərçinlərə...

***

Baş açmadım, gözəl qız, özüm bu ayrılıqdan,

Qırıldı qol-qanadım, dizim bu ayrılıqdan.

Dodaq-dodaq gəzişdi, qulaq-qulaq yox oldu –

Fələk nələr demişdi bizim bu ayrılıqdan.

Sabah gözüm sulansa, günahı məndə görmə,

Su içməmişdi əvvəl gözüm bu ayrılıqdan.

Bu ayrılıq bizimçün ayaq döyəndə başdan,

Yox idi yol, ayağın üzüm bu ayrılıqdan.

O incə tellerintək damarlarım əsirdi

Qəfil gəlib düşəndə sözüm bu ayrılıqdan,

Nə müşkül işdi, bilməm, düyünlərin açan yox,

Tapılmır e, tapılmır çözüm bu ayrılıqdan.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(30.10.2024)

Əlibala Məhərrəmzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Ta qədimdən filosoflar, yazıçılar, dövlət xadimləri uğur barədə, məqsəd və hədəfə çatma yolları barədə fikirlər söyləmiş, rəy bildirmişlər. Bu söylənilənlərdən ən qiymətliləri aforizim halını almış, tarixin sınağından çıxaraq bu günə qədər gəlib çıxmışdır.

Bu aformzmləri elə bircə dəfə oxumaq insana bəs edir ki, fikir təlatümlərindən qopub müəyyən qərarları qəbul etsin, özünə lazımi keyfiyyətlər aşılasın, uğura, məqsədə doğru gedən düz yolu tapıb inamla, qətiyyətlə irəliləməyə nail olsun. Bu cür kəlamlardan bəziləri, düşünürəm ki, uğura doğru yolunuza işıq tuta bilər. Odur ki, uğur barədə aforizmlərdən ən seçmələrini verməyi məqsədyönlü hesab edirəm.

Bu gün daha 10 aforizm:

Uğurun nələrin bahasına başa gəldiyini düşünəndə ona qarşı bir həqarət duyuram.

Q.Flober

İnsanlar uğursuzluqla qarşılaşmaq qorxusundan təslim olmağı üstün tuturlar.

H.Ford

Kim öz uğuruna inanırsa, gec-tez onu əldə edəcək.

K.Gebbel

İynəni tikməyi bacaran adama verirlər.

A.Hoffman

Dünyada tikan toxumu əkən insanı gül baxçasında axtarma!

   C.Rumi

Heç vaxt ümidsizliyə qapılmayan adam üçün dünyada qeyri-mümkün iş yoxdur.

Xaqani

Həyatda ən böyük uğur xoşbəxtliyə nail olmaqdır.

A.Kamyu

Qələbənin ilkin şərti cəsarətdir.

A.Kembell

Yalnız həyatın sirlərini bilən insanlar uğur  qazana bilər.

C.Kollenz

Kamalındır dövlətin, kamalına arxalan.

N.Gəncəvi

“Ədəbiyyat və incəsənət”

 (30.10.2024)

Kənan Məmmədli, “Ədəbiyyat və incəsənət”

MÜTALİƏ MƏDƏNİYYƏTİNİ NECƏ FORMALAŞDIRMALI?

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının təqdim etdiyi bu silsilə yazılar Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Ədəbiyyat Fondunun Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən 2024-cü ildə “Qeyri-hökumət təşkilatları üçün qrant müsabiqəsi” çərçivəsində həyata keçirdiyi “Yeniyetmə və gənclərdə mütaliə mədəniyyətinin formalaşdırılması” layihəsinin tərkib hissəsi olaraq nəşr edilir.

Azərbaycan Ədəbiyyat Fondu@

-Cəmi 6 dəqiqə kitab oxumaq stressin səviyyəsini 30 %-ə qədər azalda bilir ki, bu da musiqi terapiyasından və ya gəzintidən daha səmərəlidir. 

-Həkimlər sübut ediblər ki, mütaliə həm də güclü sağaldıcı prosedurdur. Bu gün inkişaf  etmiş ölkələrin bir çox aparıcı klinikalarında yeni müalicə metodu – biblioterapiya tətbiq edilir. 

-Tədqiqat zamanı zəngin süjet xəttinə malik romanların beş gün ərzində oxucunun beyin hüceyrələrini dəyişdiyi sübut edilib.

Sizləri cəlb edə bildik, elədirmi? Onda hər gün mütaliə mədəniyyəti barədə oxuyun və özünüzdə mütaliə vərdişləri aşılayın.

14.

MÜTALİƏNİN HƏRTƏRƏFLİ OLMASI QAYDASI

“Nə gəldi oxuma!” – şübhəsiz, bu tövsiyyələri hər biriniz eşitmisiniz. Həqiqətən də, mütaliə zamanı seçim imkanlarından istifadə etmədən kortəbii şəkildə nə gəldi oxumaq əsla yolverilməzdir.

Kitab anlayışına bu formatda çap edilən istənilən çap məhsulu aiddir. Gəlin unutmayaq, heç bir bədii şuradan, senzuradan, yoxlamadan keçməyən, müəllif hesabına çap olunan minlərlə kitablar var ki, onlar oxucu zövqünü korlayır, onlara fayda vermək əvəzinə aqressiya, küskünlük, ətrafdakılara nifrət hissi aşılayır, onları səhv yollara sürükləyir. Dövlətin nəşr prosesinə müdaxilə etməməsi bu cür əyriliklərə, neqativliyə yol açır. Buna görə də müəlliflərin öz məsuliyyətlərini bir kənara qoyub (hər kəs özünü dahi sanır), naşirlərdən maddi gəlir naminə bu sayaq kitablara meydan verməməyi tələb etməyin əsil zamanıdır.

Biz seçmələdik və ziyanlı kitabları yox, faydalılarını seçdik. Bu, işin birinci tərəfidir. Bəs bu faydalıları necə gəldi, hansı ardıcıllıqla oldu oxumağımız düzgündürmü? Bu isə işin ikinci tərəfidir.

Təsadüfi deyil ki, mütaliəni məktəbə bənzədirlər. Hər bir məktəbin dərəcəsi, öz sinifləri olduğu kimi, mütaliənin də dərəcəsi və sinifləri vardır. IX sinif proqramını mənimsəməmiş şagirdin X sinfə keçməsi mümkün olmadığı kimi, oxucunun bilik səviyyəsinə uyğun gəlməyən kitabı mütaliə etməsi də ona lazımi fayda verə bilməz.

Çox kitab oxumaq heç də əsas şərt deyil. Əsas şərt oxuduğunu başa düşmək, dərk etmək, ondan nəticə çıxarmaqdır.

Mütaliənin müəyyən sistem üzrə aparılması şərtdir. Pedaqoq və alimlərdən bir çoxu bədii ədəbiyyatı tarixi xronoloji qayda ilə mütaliə etməyi məsləhət görür. Əvvəl keçmişi, sonra müasiri.

Əks xronoloji qayda da var, əvvəl yaxın dövrləri, get-gedə uzaq dövrləri.

Belədə adi oxucu uzun müddət müasir ədəbiyyatdan uzaq düşür. Digərində isə klassiklərdən bixəbər olur. Bəs qızıl qayda hansıdır? Oxucu bədii əsərləri paralel olaraq iki istiqamətdə mütaliə etməlidir. Yeni və keçmiş. Çünki yenini mütaliə etməyən müasir həyatdan ayrı düşür, keçmişi mütaliə etməyən isə mədəni inkişafdan geri qalar.

Sadə şəkildə şərh edilən kütləvi kitablardan başlayıb tədricən elmi kitablara keçmək məsləhət görülür. Oxucu birdən-birə çətin kitablara müraciət edərsə başa düşməz və onun mütaliəyə olan marağı sönər. Bacarıqla seçilmiş kitab mütaliənin müvəffəqiyyətli olmasını təmin edir.

Əsəri öyrənmək məqsədi ilə oxuyan oxucunun mütaliəsi onu poetik əsər kimi oxuyan oxucunun mütaliəsindən fərqlənir. Makedoniyalı İskəndər Homerin “İlliada”sını Axilles surətini bir ideal sayaraq dönə-dönə oxumuşdur.

Növbəti: 15.Mütaliəyə ayrılan zaman

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(30.10.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ulduz” jurnalı ilə birgə təqdim etdiyi layihədə Türkiyənin “Genç Yürekler” jurnalının seçimində 51 türk müəllifinin yazıları yer alır. Türkiyə türkcəsində yayılan əsərlərin əsas qayəsi budur: “Dildə, fikirdə, işdə birlik!”.

“Cemal Safi için gönlümden… “

Mehmet Ali Kalkan

Bir gün Cemal Safi Ağabey'e “İmkânsız şiirini nasıl yazdınız?” diye sordum, anlattı:

“Bir akşam Zekai Tunca, Metin Everest ile beraber oturuyorduk. Daha başka kişiler de vardı. Mesela, Rasim Adasal gelirdi. Sohbet eder, bir-birimiz ile fikir alış-verişinde bulunurduk. Zekai Tunca “Cemal Abi, yirmi civarında şiirini Orhan Gencebay besteledi, onlar sanat müziği değil, bir şiirini de bana ver” dedi. Ardından da ilave etti: “Bir sevgili ancak düşlerine giriyor, başka türlü göremiyorsun, böyle bir sevgili olur mu? Ya da böyle bir şiir”.

Kafamda bir şeyler tasarladım. Ertesi gün gömleğimin cebinde yazdığım bir notu buldum, unutmuşum. Şöyle yazmışım: “Yıldızlara baktırdım fallara çıkmıyorsun”. “Fallarda” değil, “fallara”. Sonra bir günde şiiri tamamladım.

Bir müddet sonra Zekai Bey telefon etti, şiiri sordu, telefonda okudum. Hemen kalkıp geldi. İki gün içinde de kürdilihicazkâr makamında besteledi.

İlk önce Ayşegül Durukan Hanım okumuştu kasete, yanlış hatırlamıyorsam. Daha sonra okuyan sanatçı sayısı otuz altı oldu. Kasetin kapağına ya “İmkânsız” yazıyorlardı, ya da “Rüyalarım olmasa”.'

“Adı neden  “İmkânsız?””- deyince de şöyle konuştu:

“O dönemde “olanak”, “olasılık” gibi kelimeler moda haline getiriliyordu. Bunlar edebi kelime değil, şiir kelimesi hiç değil. “Bir ihtimal daha var” şarkısını “Bir olasılık daha var” yapsak olur mu?”

İmkânsız  (Rüyalarım olmasa)

Yıldızlara baktırdım fallara çıkmıyorsun,

Seni görmem imkansız rüyalarım olmasa.

Pencereden bakmıyor, yollara çıkmıyorsun,

Seni görmem imkansız rüyalarım olmasa.

Zor mu geldi kalbinde bana sevgi saklamak?

Yakıp gittiğin yeri dönüp bir kez yoklamak?

Değil sabaha kadar seni öpüp koklamak,

Seni sarmam imkansız rüyalarım olmasa.

Sevmesem özler miyim seni can pahasına?

Ne olur bir fırsat ver, beni bir daha sına.

Adını söyleyemem senden bir başkasına,

Seni sormam imkansız rüyalarım olmasa.

Düşlerimde incitsem, günlerce uyuyamam,

Sana değil, saçının bir teline kıyamam.

Yıllar sonra dönsen de “nerde kaldın?” diyemem,

Seni kırmam imkansız rüyalarım olmasa.

Yalvarırım mektup yaz beş dakkanı ayır da,

Su serp yanan sineme sağlığını duyur da.

Yaban gülü gibisin dağda, kırda, bayırda,

Seni dermem imkansız rüyalarım olmasa.

(Cemal Safi)

            …

Cemal Safi Ağabey önce bir “Şiir kaseti” çıkarmıştı. Sene 1988-89 olmalı. Arabada defalarca dinlemiştim. Daha sonra kitap olarak “Vurgun” çıkmıştı.O yıllarda Cemal Safi Ağabey'e halimi arz etmiş, bir şiir yazmışım, iki gün önce elime geçen “Vurgun” kitabının arasından çıktı.Bazı şiirlerinin adını kullanmışım yazarken. “Telefon da sen”, “Vurgun”, “Sende kalmış” gibi...

Arzuhal

Gönlümden çıkmıyor o kor dudaklım,

Buldu benim gibi safı, Ağabey.

Telefon sesinde vurgun yer aklım,

Yaptırır bir sürü gafı, Ağabey.

Eşini bulamam dolaşsam arşı,

Her şeye muhalif, her şeye karşı.

Düğünde çaldırır Cenaze Marşı,

Ölü evinde de defi, Ağabeyə

“Meyvemi al” derim, ağacı ister,

Mehtaplı gecede yarasa besler.

Rica ediyorum, bana yol göster,

Şiir dünyasının şefi Ağabey.

Çok arzu etse de, yine eder naz,

Ahu görünse de, tilkice kurnaz.

Ne kadar anlatsam, az geliyor, az,

Ama bu kadarı kâfi, Ağabey.

İnsan katar-katar, hepsi sıralı,

Kimi sapasağlam, kimi yaralı.

Nice yüzler gördüm, çoğu daralı,

Sende kalmış cemal, safi, Ağabey.

Bu fotoğraf rahmetli Rasim Köroğlu'nu anmak için düzenlediğimiz günden. Eskişehir Tren Garında. Diğeri de Eskişehir Türk Ocağı'nda. Bir şiir de Rasim Köroğlu'ndan koyalım:

Aradım

Tükettim ayları, bitirdim günü,

Yıllarda aradım, nazlı yar, seni.

Kaybettim kendimi, şaşırdım yönü,

Yollarda aradım, nazlı yâr, seni.

Gözümün yaşını döktüm mendile,

Almadı dereler, aktı nafile.

Dolaştım sahrayı, döküldüm Nil'e,

Çöllerde aradım, nazlı yâr, seni.

Dışıma vurunca aşkın ataşı,

Tutuştu dünyanın öteki başı.

Isıttım toprağı, erittim taşı,

Küllerde aradım, nazlı yâr, seni.

Güllerin bülbüle buymuş mirası;

Her yanımı sardı diken yarası.

Alaca karanlık, seher sırası,

Güllerde aradım, nazlı yâr, seni.

Kandırdın Rasim'i cilve nazınan,

Anlatılmaz derdim üç-beş sözünen.

Paylaştım hepsini sarı sazınan,

Tellerde aradım, nazlı yâr, seni.

(Rasim Köroğlu)

...

Şehitlerimize, bu toprakları vatan yapanlara, atalarımıza, Cemal Safi Ağabey'e, Rasim Köroğlu'na, geçmişlerimize Allah rahmet eylesin. (17 Nisan 2018 Cemal Safi Ağabey'in vefat tarihi idi.)

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(30.10.2024)

İmran Verdiyev, Azərbaycan Respublikasının Əməkdar müəllimi. “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Oğuz təmsilçisi

Oktyabr ayının 28-i görkəmli iştimai-siyasi xadim, XX əsr ədəbiyyatımızın tanınmış simalarından biri Mirzə İbrahimovun doğum gününü növbəti dəfə qeyd etdik.

O, 1911-ci ilin qeyd olunan həmin günündə Cənibi Azərbaycanda, indiki İranın Sərab şəhəri yaxınlığındakı Eyvəq kəndində anadan olmuşdur. 

Görkəmli yazıcı və ictimai xadim M.İbrahimov Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının akademiki, Sosialist Əməyi Qəhrəmanı, Azərbaycan SSR xalq yazıçısı, "Stalin" mükafatı laureatı, Mirzə Fətəli Axundov adına Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı laureatı, Beynəlxalq Nehru mükafatı laureatı, Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin sədri, Azərbaycan SSR maarif komissarı və naziri, Azərbaycan Yazıçılar İttifaqı İdarə Heyətinin sədri, birinci katibi, 1937–1991-ci illərdə SSRİ Ali Sovetinin deputatı (fasilələrlə), bir neçə şağırış Azərbaycan SSR Ali Sovetinin deputatı olmuşdur.

Xüsusi qeyd etmək istərdim ki, o həm də Azərbaycan dilinin dövlət dili olması haqqında qəbul edilmiş qanunun (1956) əsas təşəbbüsçüsü idi. Xalq şairi N.Xəzri haqlı olaraq yazırdı ki, “Mirzə müəllim Şah İsmayıl Xətaidən sonra dilimizi dövlət dili səviyyəsində görür, bunun üçün imperiya siyasəti dövründə bacardığı işi görməyə çalışırdı. Bu özü əsl qəhrəmanlıq idi!”

Bu böyük insanı dərin hörmət və ehtiramla yad edərək “Akademik Mirzə İbrahimov (Mirzə Əjdər oğlu İbrahimov). Biblioqrafiya” (Bakı-2022.) kitabından seçmələri olduğu kimi “Görkəmli şəxsiyyətlər M.İbrahimov haqqında”, “M.İbrahimov görkəmli şəxsiyyətlər və qələm dostları haqqında” və “M.İbrahimovun yaradıcılığından sətirlər” yarımbaşlıqları ilə hörmətli oxucularımızın diqqətinə təqdim etməkdəyik.

Zənn edirik ki, bu məlumatlar xalqımızın “Böyük dayaq”larından olan M.İbrahimovun həyat və fəaliyyəti, o cümlədən yaradıcılığı barədə daha dolğun təsəvvür yaradacaqdır.

Bu gün sizlərə Mirzə İbrahimovun yaradıcılığından sətirlər təqdim edəcəyik.

üBədii ədəbiyyatın və ümumiyyətlə incəsənətin əsas vəzifəsi xalqın həyatını, mübarizəsini, ideal və arzularını əks etməkdir. Sənətkar xalqa yaxın olsa, həyatı yaxşı bilsə, cəmiyyətin mənəvi aləmini və mübarizəsinin tarixi əhəmiyyətini dərindən duyub dərk etsə, yazdıqları da mənalı və keyfiyyətli olar.

üÇox zaman ədəbiyyatı təbabətlə müqayisə edirlər. Bu müqayisədə böyük bir həqiqət var. Əsl həkim insanları sağlam və gümrah görmək istər, bundan ləzzət alar. Mütərəqqi bədii ədəbiyyatın idealı da cəmiyyətin, xalqın, bəşəriyyətin səadətidir.

üGün gələcək Azərbaycan xalqının da üfüqündə günəş doğacaq.

üAzərbaycan dili Azərbaycan xalqının mənəvi dövləti və milli iftixarıdır. Hər xalqın ana dili onun milli varlığının, mənəvi aləminin ifadəsidir. Azərbaycan dili kəskin, qüdrətli, ahəngdar, mənalı və gözəl dildi. Dil insan ağlının qüdrətli silahıdır, insan həyatının böyük neməti və tükənməz mədəniyyət xəzinəsidir.

üHəyat, insanlarla arasıkəsilməz ünsiyyət yazıçı üçün ilham mənbəyidir, yeni fikirlərin və duyğuların heç bir zaman qurtarıb tükənməyən xəzinəsi həyatdır.

üEstetik gözəllik həyatdakı gözəlliyin, insanın gözəllik duyğusunun yüksək ifadəsidir, ən ali formasıdır. Bədiilik və gözəllik sənətin əsas keyfiyyətidir. Hər bir əsərin qiyməti və xalqın mənəvi həyatına göstərdiyi təsir də bununla ölçülür.

üQabaqcıl sənətin və ədəbiyyatın vəzifəsi insanlara kömək göstərməkdir ki, həyatın, varlığın gözəlliklərini və sirlərini dərk edib daha şüurlu və gözəl həyat qura bilsinlər.

üƏdəbi tənqid elmdir və onun meyarı, onun ölçüləri son dərəcə məntiqi və elmi mahiyyət daşımalıdır.

üVətəndaşlıq qeyrəti və insaniyyət duyğuları olmadan heç bir şəxs, heç bir sahədə öz istedad və bacarığını bütün vüsətilə meydana çıxara bilməz. Bu xüsusən bədii ədəbiyyat və incəsənət aləmində çalışanlara aiddir, çünki ideyasız, bitərəf bədii yaradıcılıq olmayıb, yoxdur və olmayacaq. Hər bir gözəl sənət əsəri insana məhəbbətdən yaranıb və insaniyyətin müdafiəçisi olaraq yaşayır, yayılır, təsir göstərir.

ü…Mən həmişə bu əqidədə olmuşam ki, maddi və mənəvi sərvətlər imkanlarının ən vacib şərtlərindən biri xalqın əsrlər uzunu toplanmış təcrübəsinə, zamanın sınaqlarından çıxmış böyük ənənələrə əsaslanmaqdır, onlardan qidalanmaqdır. Azərbaycan ədəbiyyatı və incəsənətinin tarixi dərinliklərinə kök atmış bu cür ənənələri Xaqani, Nizami, Əcəmi Naxçıvani kimi dühaların yaratdığı qranit bünövrə üstündə ucalmışdır. 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(30.10.2024)