Super User
Fazil Mustafa Hidayət Orucovu təbrik edib
VI çağırış Milli Məclisin Mədəniyyət Komitəsinin sədri Fazil Mustafa Əməkdar incəsənət xadimi, görkəmli şair-dramaturq Hidayət Orucovu 80 illik yubileyi ilə bağlı təbrik edib.
“Ədəbiyyat və incəsənət” xəbər verir ki, təbrik məktubunda deyilir:
“Hörmətli Hidayət müəllim,
Sizi - tanınmış ədəbiyyat, incəsənət və dövlət xadimini 80 illik yubileyinizlə bağlı təbrik edir, möhkəm can sağlığı diləyirəm!
Siz 80 il bundan öncə Qərbi Azərbaycanın Meğri elinin Maralzəmi kəndində dünyaya göz açmış, bütün yaradıcılığınız boyu, doğma el-obanın, ümumən Qərbi Azərbaycanda yaşayan soydaşlarımızın duyğu-düşüncələrini, yaşantı və həqiqətlərini bütövlükdə Azərbaycana, dünya azərbaycanlılarına və sonra Türk dünyasına daşımısınız.
Siz 1968-ci ilin iyul ayında C.Cabbarlı adına İrəvan Dövlət Azərbaycan Dram Teatrının direktoru təyin olunmuş, fasiləsiz olaraq 16 il bu sənət ocağına başçılıq etmisiniz.
1984-cü ildə Bakıya köçərək, o dönəmlər öz nüfuz ilə seçilən “Gənclik” nəşriyyatında çalışmış, nəşriyyatın baş redaktor müavini (1984-86), sonra baş redaktoru (1986-1992) vəzifəsində işləmisiniz. Sizin başçılığınız dönəmində “Gənclik”də, böyüməkdə olan nəsillər üçün dəyərli kitablar, o cümlədən Azərbaycan klassik ədəbi irsi, folkloru və s. peşəkarlıqla hazırlanıb, nəşr edilib. Baş redaktor olduğunuz vaxt, “Gənclik” nəşriyyatında 50 cildlik “Dünya Uşaq Ədəbiyyatı Kitabxanası”nın nəşri respublikamızın kitab mədəniyyəti tarixində önəmli hadisə olub. Sizin təşəbbüsünüz, rəhbərliyinizlə 15 cildlik “Azərbaycan folkloru”, 25 cildlik “Macəra və fantastika” və b. çoxcildliklərin, bir sıra önəmli seriyaların nəşrinə başlanılıb.
Siz ədəbiyyat, incəsənət, kitab mədəniyyəti məsələləri, millətlərarası bağlar, din, milli-mənəvi dəyərlər haqqında, habelə tarixi keçmişimiz, türk xalqlarının deportasiyası və soyqırlarımına, çağımızın qayğılarına həsr olunmuş onlarla irihəcmli məqalə ilə çıxış etmisiniz. Sizin “Heydər Əliyev və Azərbaycanda milli siyasət” monoqrafiyanız ingilis, rus, gürcü, ərəb dillərində, qardaş türkcələrdə də yayınlanıb.
Pyesləriniz Azərbaycanda, eləcə də, ölkədışında ünlü teatrların səhnəsində uğurla oynanılır.
Onlarla poeziya, nəsr, publisistika, tərcümə və b. kitablarınız, o cümlədən əsərlərinizin səkkiz cildliyi gün üzü görüb.
Əsərləriniz 30-dan çox dilə çevrilərək, yayınlanıb.
Tərcüməçilik fəaliyyəti Sizin yaradıcılığınızda özəl yer tutur; ingilis, island, rus, şotland, gürcü və b. xalqların, o cümlədən qardaş xalqların ədəbiyyatından çevirdiyiniz poeziya, nəsr, dram örnəkləri dövri mətbuatda, toplularda və ayrıca kitab şəklində gün üzü görüb, böyük maraq doğurub.
Siz Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Millətlərarası münasibətlər üzrə müşaviri (01.08.1992–1993), Azərbaycan Respublikasının Milli siyasət məsələləri üzrə Dövlət müşaviri (1993–2005), Milli azlıqlarla və Dini qurumlarla İş üzrə Dövlət müşaviri (2005–2006), Dini qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri (25.07.2006–31.05.2012), Azərbaycan Respublikasının Qırğız Respublikasında Fövqəladə və səlahiyyətli səfiri (27.12.2012–06.10.2021) kimi önəmli vəzifələr daşımısınız.
Dövlətimiz Sizin uzunmüddətli, səmərəli yaradıcı, ictimai və dövləti xidmətlərinizi yüksək qiymətləndirib; Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fəxri diplomu, “Şöhrət” ordeni, 2-ci dərəcəli “Vətənə xidmətə görə” ordeni ilə, bir sıra digər mükafatlarla, habelə Gürcüstanın “Ləyaqət” ordeni ilə təltif olunmusunuz.
Sizi yubileyinizlə bağlı bir daha təbrik edir, ən xoş diləklərimizi yetirirəm”!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(05.09.2024)
Antalya Kitabxanasında funksional Azərbaycan guşəsi açılacaq
Antalya Mərkəzi Kitabxanasının Azərbaycan kitabxanaları ilə əməkdaşlığı müzakirə edilib, kitabxanaya Azərbaycana dair nəşrlər hədiyyə edilib.
Türkiyənin müstəqilliyinin 100-ci ildönümü münasibəti ilə inşa edilən və 2023-cü ildə açılışı reallaşdırılan Antalya Kitabxanası regionunun ən böyük kitabxanasıdır. 1 milyon kitab fonduna və eyni anda 2500 nəfərə xidmət göstərmək imkanlarına malik Antalya Kitabxanası şəhərin tələbə kontingentinin daha çox məskunlaşdığı Akdeniz Universitetinin yaxınlığında yerləşir və müasir kitabxana-informasiya konseptinə uyğun qurulub.
Türkiyədəki Səfirliyimizin nəzdindəki Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin direktoru Samir Abbasov Antalyada keçirilən “Azərbaycan mədəniyyəti və sənəti günü” tədbirləri çərçivəsində bölgənin ən böyük elm, informasiya mərkəzi olan Antalya Kitabxanasını ziyarət edərək, kitabxananın direktoru Oğuzhan Ceylanla görüşüb.
Mərkəzdən “Ədəbiyyat və incəsənət” portalına verilən məlumata görə, Antalya Böyükşəhər Bələdiyyə başkanı müavini Evrim Yalçın, şəhərdəki Azərbaycan Mədəniyyət və Həmrəylik Dərnəyinin müdiri Azər İsmayıl və Azərbaycan nümayəndə heyətinin digər üzvlərinin də iştirak etdiyi görüşdə Azərbaycan kitabxanaları ilə əlaqələrin qurulması, iki tərəf arasında “qardaşlaşmış kitabxanalar” layihəsinin reallaşdırılması, qarşılıqlı səfərlərinin təşkili, birgə layihələrin həyata keçirilməsi, Antalya kitabxanasında “Azərbaycan fondu”nun, “Türk dünyası guşəsi”nin yaradılması, Azərbaycan mədəniyyətinin tanıdılması məqsədi ilə ilin bir gününün Azərbaycana həsr olunması və kitabxanada “Azərbaycan günü”nün keçirilməsi, Azərbaycan yazarları ilə görüşlərin və onların əsərlərinin təqdimatlarının təşkili və b. məsələrə dair müzakirələr aparılıb, razılıqlar əldə olunub.
Görüşdə məlumat verilib ki, Antalya şəhərində Kəpəz Bələdiyyəsi sisteminə aid edilən kitabxanada əhalinin bütün təbəqələri, həmçinin fiziki qüsurlu insanlara da xidmət göstərilir. Qeyd edək ki, Antalya kitabxanası ilin 365 günü, günün isə 24 saatını sürüşkən qrafiklə fasiləsiz çalışır.
Sonda Azərbaycan dövlətçiliyi, tarixi, mədəniyyəti və ədəbiyyatına dair Azərbaycan və Türk dillərində nəşrlər Antalya Kitabxanasına hədiyyə edilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(05.09.2024)
SƏNƏTKARLARIMIZI TANIDAQ - Firəngiz Mütəllimova kimdir?
Zəhra Allahverdiyeva, “ Ədəbiyyat və İncəsənət"
Firəngiz Bəhər qızı Mütəllimova 1 may 1959-cu ildə Ağcabədi rayonu, Üzeyirli kəndində anadan olub, əslən isə Şuşalıdır.
Firəngiz Mütəllimova 1986-cü ildə Naxçıvan Muxtar Respublikasının Əməkdar Artisti, 1991-ci ildə Azərbaycan Respublikasının Əməkdar Artisti və 2002-ci ildə Xalq Artisti fəxri adları ilə təltif olunub, Prezidentin fərdi təqaüdçüsüdür.
2017-ci ildə Cəfər Cabbarlı mükafatına layiq görülüb.
1976-cı ildə Azərbaycan Dövlət İncəsənət İnstitutunun dram və kino aktyorluğu fakültəsinə daxil olub və 1980-ci ildə oranı bitirib. Həmin il Azərbaycan Akademik Milli Dram Teatrına aktrisa götürülüb. Elə ilk gündən ona məsul rollar tapşırılıb və istedadının dəyərli çalarları üzə çıxıb.
1980-ci ildə universiteti bitirir Akademik Milli Dram Teatrına aktrisa kimi işə götürülüb.
Teatrda səmərəli fəaliyyət göstərən Firəngiz Mütəllimova paralel olaraq kinolara çəkilib, televiziya tamaşalarında iştirak edib.
Üçillik fasilədən sonra aktrisa 1996-cı ildən yenidən Akademik teatrın truppasına qəbul olunub. Qısa müddətdə repertuardakı tamaşaların bir neçəsinə daxil edilib, təzə əsərlərdə rollar oynayıb. Gözəl ("Qılınc və qələm", Məmməd Səid Ordubadi), Qumral ("Əliqulu evlənir", Sabit Rəhman), Bəyim ("Xurşidbanu Natəvan", İlyas Əfəndiyev), Aynur ("Büllur sarayda", İlyas Əfəndiyev), Mələk ("Bizim qəribə taleyimiz", İlyas Əfəndiyev), Gülnaz ("Mahnı dağlarda qaldı", İlyas Əfəndiyev), Gülruh ("Şeyx Xiyabani", İlyas Əfəndiyev), Gülnaz ("Tənha iydə ağacı", İlyas Əfəndiyev), Azadə xanım ("Dəlilər və ağıllılar", İlyas Əfəndiyev), Sonya ("Sizi deyib gəlmişəm", Anar), Firəngiz ("Təhminə və Zaur", Anar), Anna ("Həyatın dibində", Maksim Qorki), Reya ("Böyük Romul", F. Dürrenmatt), Tereza ("Biganələr hoteli", Rüstəm İbrahimbəyov), Əsmər ("Günah", R. Əlizadə), Nisə xanım ("Lənkəran xanın vəziri", Mirzə Fətəli Axundzadə), Maral ("Sənsiz", Şıxəli Qurbanov), Nədidə ("Qanlı Nigar", Sadıq Şəndil), Aysulu ("Sokratı anma gecəsi", Çingiz Aytmatov və M. Şahanov), Arvad ("Mənim ərim dəlidir" ("Diaqnoz D"), Gülzar ("Poçt şöbəsində xəyal", Elçin), Sevər ("Bu dünyanın adamları", Hidayət Orucov), Həvva ("Varlı qadın", Əli Əmirli), Raisa ("Mesenat", Əli Əmirli), Nigar ("Qanlı Nigar", Sadıq Şəndil), Kərbəlayi Fatmanisə ("Almaz", Cəfər Cabbarlı) və s.
Rollar bir-birindən fərqli idi, lakin Firəngiz xanım obrazlarını böyük ustalıqla canlandırırdı. Elə buna görə da fəxri adı haqq edənlərdəndir.
Azərbaycan Xalq artisti Firəngiz Mütəllimova bir dəfə ailəli olub. Avropada yaşayan İran azərbaycanlısı ilə ailə quran Firəngiz Mütəllimova bu evliliyə öz istəyi ilə son qoyub.
Firəngiz xanım müsahibələrin birində belə deyir: “Sənətkar, məncə, sənəti ilə gündəmdə olmalıdır. Tamaşaçılar bizdən yaxşı bilirlər ki, kim efirdən necə istifadə edir. Bəzən də elə sosial şəbəkələrdən. Mən çalışıram ki, öz adıma layiq səviyyəmi qoruyum. Bacılarıma, onların övladlarına da həmişə tövsiyə edirəm ki, öncə səviyyənizi qoruyun. Səviyyə olanda şəxsiyyət olursan, yox, səviyyəni qorumadınsa, şəxsiyyətdən kənardasan. Özün elə bilərsən ki, səni hamı sevir, amma sevmir. Tamaşaçı sevgisi tamaşa bitən vaxt alqış səslərindən bilinir. O ki qaldı mülkümüzə, bunun tamaşaçıya nə aidiyyatı var? Avtomobil idarə edə bilməsək də, sürücümüz var. Hara istəsək, bizi aparıb-gətirir."
Bu deyilənlərdən də görürük ki, Firəngiz xanım həm sosial mediyada, həm də real həyatda əsl Azərbaycan xanımıdır.
Firəngiz xanımın əsli olan Şuşa həsrəti də diqqətləri çəkir: “Şuşalı, analı-atalı günlərimin həsrətini çəkirəm. Mən Şuşada 4 fəslin dördünü də normal yaşayırdım. Elə dolu yağırdı ki, onu mən hələ heç yerdə görməmişəm. Təsəvvür edin, orada may ayında qar ərimirdi. Amma Bakıda bəzən nəfəsim sıxılır. Çünki mən oraları görmüşəm. Görünür, Şuşa da bizsiz nəfəs ala bilmir."
“Ən böyük arzum budur ki, Şuşam işğaldan azad olunsun...”, “Ən böyük arzum odur ki, Şuşanın “yeddi dolama”sını piyada gedim, itburnu yığım. Hətta razıyam ki, Şuşanın içinə girməyim, amma kənardan görüm ki, Şuşam işğaldan azad olunub..."
Şükür ki, artıq Şuşamız azaddır, həsrətimiz bitib.
Firəngiz xanım Şuşaya gedərkən belə deyir:
"Şuşada səhər tezdən sənə dua edərkən ürəyimdən keçən hər şey tək bir sənə agah idi. Mərhəmətli, gözəl rəbbim, hər şeyə görə... Sənə təşəkkürümü və şükürlərimi bildirirəm".
Şuşa işğaldan azad olunandan sonra ora dəfələrlə səfər edib: "Görməyi çox arzuladığım Şuşa şəhərinə dəfələrlə getmişəm. Buna görə Allahıma şükürlər edirəm. Orada insanlarla görüşmüşük, söhbət etmişik. Hamı sevinc içindədir".
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(05.09.2024)
Ovutmaz ruhumu heç bir təsəlli - Aysel Nəsirzadənin şeirləri
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ədəbiyyat qəzeti” ilə birgə ƏDƏBİYYATIMIZI SEVDİRƏK layihəsində bu gün sizlərə Aysel Nəsirzadənin şeirləri təqdim edilir.
*
Daşçatladan ayazdı
Dilindəki əlvida.
Elə unut ki məni,
Düşməyim bir də yada.
Qıfıl vur, xatirələr
Birdən yolundan edər.
Bütün vaxtsız gedənlər
Solundan çıxıb gedər.
Kaş heç vaxt olmayaydı
Eşqin vida tərəfi.
"Sən məndən yaxşısına
layiqsən" sözü olur
Gedənlərin "tərifi."
Tərifini söylədin,
Gərək yox təsəlliyə.
Bəhanəylə gedənlər
Dönməz bir də geriyə.
*
Bir çatdaquş tamıdı uşaqlığım,
Bir xınadaşı qoxusu,
Bir "hökumətağacı" qorxusu.
Çardaqdan ulduzlara boylanan
qayğısız baxışlar,
Məktəbli çantasında işlənməmiş,
bəzəkli say çubuqlar,
Müəllimdən gizlədilmiş qırmızı qələm,
Bir də
Biləyimdə zamanı donduran "diş saatım",
Bununla bitir uşaqlıq əhvalatım.
Sonra
Boz dumanlı havada qaçaqaç,
Boğulmaqdan qurtulduğumuz Araz,
Arazın bu tayı dərd-ələm.
Və...
Uşaqlığını yaşamadan böyüməyə
məhkum edilmiş mən.
Yoxdur başqa bir xatirəm.
*
Qanadın açmasın deyə,
Qəlbin sinə qəfəsi var.
Sevmək yetmir tək insana,
Sevilməyə həvəsi var.
Yarım qalan yara həmdəm,
Tapan tapar ruha vətən.
Yer üzünün sərinlədən
Günəşin Ay kölgəsi var.
Eşqə ümidlənib gələr,
Sevgini müqəddəs bilər.
Sevdimi, ömürlük sevər -
Hər ürəyin öz kəsi var.
Özü yıxılan kəsin
Özü yıxılan kəsin
Gözündə yaşı olmaz.
Darıxmağın vədəsi,
"Bəlkə"si, "kaş"ı olmaz.
Xoşbəxtlik ilıq mehtək
Toxunar, qəlbə keçər.
Tale ölçü götürər,
Həsrəti ömrə biçər.
Keçər ömür qatarı,
Arzuları aparar.
Xatirələr qoynunda,
Xəyallardan qoparar.
Gündüzün fikirləri,
Gecənin dərd, ələmi.
Görən, xoşbəxt olaram
Yerə qoysam qələmi?
Həsrət yolu
Sənsiz bu şəhərə
Nə gecənin qaranlığını yaran
Ay mavisi boylanır,
Nə gündüzünü aydınladan şəfəq sarısı.
Alatoranlıqdı xəyallar,
Ümidsizdi arzular.
Hər şey kəm-kəsir
Ürəyim qəfəsdə susqun, əsir.
Darıxmaq var, darıxmaq,
Ağlamaq var - gözü dolu.
Saxsıdakı çiçəkləri
Göz yaşıyla sulayaraq
Pəncərə önündən başlayır həsrət yolu.
Vardır betərin betəri
Baş söykəyib ağ vərəqə
Şeir-şeir ağlayıram.
Misralardan köz götürüb
Ürəyimi dağlayıram.
Bəm görünən dərdlər zildir,
Gizli-gizli qəlbi didir.
Gecənin biri bir ildir,
Zülm ilə sabahlayıram.
Sənsiz ömrüm, günüm talan,
Nə düşündü ayrı salan?!
Darağının üstə qalan
Bir telini qoxlayıram.
Dünya beşgünlük, ötəri,
Hər döngədə bir xətəri.
"Vardı betərin betəri", -
Deyib bir az toxtayıram.
Nöqtə hünəri çatmır
Nöqtəsi qoyulmayıb sənə yazılan şeirlərin,
Ara-sıra boy göstərir misraların arasından
Boynubükük suallar.
Nəticələr səbəb tapmır.
"Bəlkə"li, "kaş"lı bəndlərin önünə
Bir "ehh"li sətir keçir, nidası özündən böyük,
"Son olsun!" deməyə
Nöqtə hünəri çatmır.
*
Qərənfil qoxusuna bürünər
Xatirəsi qızılgüllü xəyallar.
Arzular ümidinə gecikər,
Xəzəllərə sarılar payız ayrılıqları,
Qürbət ürəkdən həsrət yol çəkər.
Eşqlə doğmalaşar insan insana,
Ürək döyüntüsün sevgidən alar.
Eşq olmadan ürəklər də yadlaşar,
Yadelliyə dönər vətən olanlar.
Ovutmaz ruhumu
heç bir təsəlli
Yatar ürəyinə söhbətim-sözüm,
Çətin bildiklərin görünər asan.
Möhürlə yolunu səssizliyimə,
Mənim sükutuma qapılmayasan.
Dolanbac ömrümün yolu tikanlı,
Qara kölgələr var hər ağlığında.
Ən yaxşı məsafə durduğun yerdi,
Mən daha yaxşıyam uzaqlığında.
Dalma ürəyimin dərinliyinə,
Səni kədər boğar, qəm qaçaq salar.
Məndən duyduqların şeirə sığar,
Dastanlara sığmaz ağrılarım var.
Ovutmaz ruhumu heç bir təsəlli,
Dilə tutulası dərd deyil dərdim.
Həyat əzəlindən sınaq meydanı,
Mən də sınaqlardan keçməyə gəldim.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(05.09.2024)
GÜLÜŞ KLUBUnda itdişləyən
Sərtyel, “Ədəbiyyat və incəsənət”
1.
Bir təhsilsiz boynuyoğun səxavət kisəsini açıb kasıb-kusuba həmişə pul verirdi, amma heç vaxt ehtiyacı olan alimlərə dəstək olmurdu. Bir dəfə ondan bunun səbəbini soruşurlar.
Və o deyir:
-Sabah mən özüm də bankrot olub kasıblaşa bilərəm, ona görə kasıblara əl tuturam. Amma özüm sabah elmli olası deyiləm deyə alimlərə əl tutmuram.
2.
Pornoqrafik film göstərirlər, siqaret çəkilən epizodları gənclərin tərbiyəsini pozar deyə silirlər.
3.
-Açıq adamları xoşlayıram.
-Siz kimsiniz ki?
-Mən cərraham.
4.
Parlament tətilində deputatlar dörd ətrafa səpələnəcəklər. Kürdəmirə, Yevlaxa, Lerikə, Yardımlıya deyil, Antalyaya, Maldivə, Baliyə, San Teopeyə.
5.
O qədər mənfur adamdır ki, onu it dişlədi, amma ona yox, itə quduzluq əleyhinə iynə vurdular.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(05.09.2024)
REDAKSİYAMIZIN POÇTUNDAN - “Tütək səsində”
Redaksiyamızın poçtunda şair Əlirza Həsrətin məşhur “Çoban bayatı” poemasının müəllifi, şair Əkbər Qoşalıya ünvanladığı şeir var. Onu oxucularımıza təqdim edirik.
TÜTƏK SƏSİNDƏ
(Dövrümüzdə yazılan gözəl əsərlərdən biri "Çoban bayatı" poemasının müəllifi, şair dostum Əkbər Qoşalıya)
Könül harayıdır "Çoban bayatı",
Hər dərdə bir məlhəm ara, tütəkdə.
Mələklər oxuyan eşq nəğməsitək,-
Göylərdən enmişəm Yerə, tütəkdə.
Yatmasa bu qərib nəğməyə sözün,
Külünə sığal çək qaralan közün.
Çoban çomağından su içə gözün,
Çəkələr adamı dara, tütəkdə.
Eh,mən də yanıqlı tütək səsiyəm,
Gah hicran ziliyəm, gah eşq pəsiyəm.
Qolları zəncirli divanəsiyəm,
Könül ver "segah"a, "şur"a tütəkdə.
Gah dərdli Xançoban, gah Arpaçaydın,
Hər tütək səsində ahımı saydın.
Ay Əlirza Həsrət, gözlərin aydın!
Deyirlər, qayıtdı Sara tütəkdə.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(05.09.2024)
Rəsm qalereyası: Frans Vinterharter, “Siesta” (1844)
Rəsm qalereyası: Frans Vinterharter, “Siesta” (1844)
“Kim gördü mələk yüzlü pəri cinsi-bəşərdən?” – Şeyx İbrahim Gülşəninin kəlamları
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Qısa fikirlər xəzinəsində sizlərə Şərq dünyası dahilərin qiymətli fikirlərini çatdırmağı Şeyx İbrahim Gülşəninin kəlamları ilə yekunlaşdırır.
Olmayan məhbubi Həqqün bilməz adəm sirrini.
***
Bu can quşu qənət açar, məhəbbət mülkinə uçar...
***
Dur yola düş, ey könül, eşq elinə gedəlüm...
***
Dust elinə gedirəm, gəlməzmisən, ey könül?
***
Bən bu elə qərib gəldim, kimsə bilməz halum bənüm...
***
Mənsur “ənəlhəqq” deyübən sirr pərdəsin faş eylədi...
***
Həqqin qapusuna doğru gələni
Sən əgrisən deyübən sürmək olmaz.
***
Əzəl camın içən bilür əbəd sərxoşluğu nədür...
***
Eşq ilə bilişəli, əqlümə yad olmuşam...
***
Eşqdən gəlür sana nida, gəl dusta gedəlüm, könül...
***
Könül güzgüsüni əqlün pasından
Arıtmadın rəvan sildürmək olmaz.
***
Tükənməz elmi var eşqün, nəhayət yox bəyaninə...
***
Kim gördü mələk yüzlü pəri cinsi-bəşərdən?..
***
Ey könül, səndən soraram müşkülüm, həll eyləgil...
***
Eşqün məratibinə sanma nəhayət ola...
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(05.09.2024)
“İrəvan mətbəxindən nümunələr” layihəsində Quzu dərisi içində quzu buğlaması
Rubrikanı Könül aparır.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Azərbaycan Milli Kulinariya Assosiasiyası ilə birgə layihəsində sizlərə hər dəfə İrəvan mətbəxindən nümunələr təqdim edirik. Bu nümunələr Azərbaycanın bu sahə üzrə tanınmış mütəxəssisi, əməkdar mədəniyyət işçisi, tarix üzrə fəlsəfə doktoru, kulinar Tahir Əmiraslanovun gərgin əməyi nəticəsində ortaya çıxmışdır.
Bu gün sizlərə Quzu dərisi içində quzu buğlamasının hazırlanma qaydasını təqdim edəcəyik.
Nuş olsun!
DÜSTUR
§ Quzu əti (sümüklü) – 200 qr
§ Təmizlənmiş içalat – 78 qr
§ Soğan – 25 qr
§ Alça qurusu – 10 qr
§ Mərzə qurusu – 10 qr
§ Sarıkök – 0,1 qr
§ Duz – 4 qr
§ İstiot – 0,05 qr
HAZIRLANMASI:
Quzu təmizlənir, dərisi bütöv çıxarılır, dəri zədələnməməlidir. Quzu əti oynaq yerlərindən hissələrə bölünür. Böyük tikələr doğranır, Içalat, şirin bağırsaq axar suda təmizlənir, doğra- nır. Qaraciyər, ürək, böyrək, ağciyər doğranır. Baş soğan xırda kvadrat şəklində doğranır. Doğranmış ərzaq- lara duz, istiot, ədviyyat, quru mərzə vurulur, qarışdırılır. Hazırlanmış qarışıq bütöv çıxarılmış dərinin quyruq hissəsindən içinə yerləşdirilir. Bo- yun, qol, qıç, quyruq hissəsində olan dəliklər məftillə (sim) bağlanır. Lakin qolunun birinə dəmirdən (əvvəllər qamışdan) borucuq qoyulur. Dərini bağlamamışdan əvvəl 1-2 stəkan su da əlavə oluna bilər. Sonra 80x80 sm ölçülü, dərinliyi 40-50 sm olan quyuqazılır. Ocaq qalanır. Ocaq közə düşənə yaxın dəri odun üzərinə qo- yulur. Dərinin ocağın üstündən asıl- ması daha yaxşı olardı. Üzərindən bolluca köz qoyulur. Ehtiyatda kömür olmalıdır ki, lazım olduqca istifadə olunsun. Bu qaydada xörək 2-2,5 sa- ata hazır olur. Sonra dərinin üzəri od və közdən təmizlənir, kəsilir və süfrəyə verilir.
QEYD: Ət və qalan ərzaqlar dərinin içinə yığılır. Dərinin üst hissəsi (yun) cığ olur..
Bu xörəy xüsusən İrəvanın Qızıl ziyarət adlanan yaylağında möhtəşəm hazırlayırdılar, yeyənin dadı damağından getmirdi.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(05.09.2024)
SÖZ DAŞLARI - Yaqublu və yaqublular barədə maraqlı hekayətlər
İmran Verdiyev, “Ədəbiyyat və incəsənət”, Oğuz təmsilçisi
Yaqublu Oğuz rayonunun kəndlərindən biridir. Hər yerdə olduğu kimi burda da zaman-zaman müxtəlif hadisə və əhvalatlar baş vermişdir. Həmin hadisə və əhvalatlarla bağlı kənd sakinlərinin söylədikləri onların cəsarətindən, hazırcavablığından və zəkasından xəbər verir. Hadisə və əhvalatlarla bağlı söz söyləyənlər öz şəxsi ləyaqətlərini qorumağa çalışan, məğrur və bütov adamlardır.
Hadisə və əhvalatlarla bağlı söylənilənlərin əsas pafosu nöqsan və eybəcərliklərə gülmək, onların tənqidi və ifşasıdır. Burada deyilmiş sözlər yaramazlıqlara və nöqsanlara atılmış “söz daşlarıdır”. Bu əhvalatları eşitdikcə, oxuduqca nöqsan və eybəcərliklərlə barışmaz olan insanları görürük. Görürük ki, onlarda həyatın işıqlı tərəfinə ehtiraslı məftunluq hissi var.
70-80 il bundan əvvəl baş vermiş bu hadisə və əhvalatlarla bağlı söylənilənlər artıq bədii təfəkkürün süzgəcindən keçmiş, zəka ilə nurlandırılmış ümümxalq dili zəminində formalaşan idiomlara, ibarə və aforizmlərə, atalar sözü və məsəllərə, lətifələrə çevrilməkdədir.
Həmin hadisə və əhvalatlardan bir neçə nümunə təqdim edirik.
MƏN YATMAĞA İCAZƏ İSTƏMİRƏM
Rayon Partiya Komitəsi tərəfindən təsərrüfat işlərinin qızğın çağında toy etmək qadağan olunmuşdu. Qafar kişi isə oğluna toy etmək istəyirdi, bütün hazırlıq işləri görülüb qurtarmışdı. O, toy etməyə icazə almaq üçün raykoma getmiş və məqsədini I katib A.Qasımova söyləmişdi. Katib onu dinlədikdən sonra amiranə tərzdə demişdi:
-Qafar kişi, get bazar günü axşam saat 10-dan sonra oğlunun toyunu et!
Qafar kişi də halını pozmayaraq ucadan demişdi:
-Yoldaş raykom, mən sizdən yatmağa icazə istəmirəm, oğluma toy etməyə icazə istəyirəm.
Bu sözlər tezliklə bütün rayona yayılmış, zərbi məsələ çevrilmişdi.
DAYAHDIMSA, YANDI
Yaqublunun torpağı dəmyədir. Qışda qar, yazda çoxlu yağış yağmasa, bu torpaqlarda bir sünbül belə baş qaldırmaz, yamaclar quruyub bom-boz olardı. Həmin il də quraq gəlmişdi. Lakin kənddə iclas keçirən raykom katibi qurqalığı nəzərə almadan taxıl istehsalını ikiqat artırmağı tələb edir.
Katibin naşı olduğunu görən Qəni kişi söz alaraq deyir:
-Yoldaş raykom, siz deyən qədər taxıl istehsal etmək üçün gərək gecə yağa, gündüz gün çıxa; gecə yağa, gündüz gün çıxa; gecə yağa, gündüz gün çıxa...
Katib onun sözünü kəsərək deyir:
-Sən də bir dayan görək, ay kişi.
Qəni kişi tövrünü pozmadan cavab verir:
-Dayandımsa, yandı. Heç nə əmələ gəlməyəcək. Taxıl-maxıl da olmayacaq.
HƏRCAYİ SÖZÜN MƏRCAYİ CAVABI OLAR
Hüseyn kişi şən və hazırcavab adam idi. Rayonun baş baytar həkimi işləyəndə ucqar Daşağıl kəndində çayxanada oturubmuş. Kənddə qonaq olan bir nəfərə onun haqqında danışırlar. Həmin adam Hüseyn kişinin çayxanada olduğunu eşidib, deyilənlərin doğruluğunu yoxlamaq üçün ora gəlir, salamsız-kəlamsız və uca səslə soruşur:
-Deyirlər, burada bir eşşək həkimi var, kimdir o?
Hamı Hüseyn kişinin üzünə baxıb nə cavab verəcəyini gözləyir. O isə başını qaldırmadan və halını pozmadan ucadan soruşur:
-Haran agrıyır?
Söz tapa bilməyib pərt olan qonaq həmin gün kəndi tərk edib gedir.
STALİN DƏ BİR KİŞİ DEYİLMİŞ
Briqadir Saməddin üçün Stalin dövrü ideal dövr imiş. Baş verən nöqsanları gördükcə əlini dizinə vurub deyərmiş:
-Görün çatdasın, a Stalin. Durub, bir baxaydın, görəydin nələr olur.
Siyasi məşğələlərin birində mühazirəçinin Stalinin Azərbaycan xalqının başına açdığı
bəlalar haqqında söylədiklərinə diqqət və təəccüblə qulaq asan Saməddin kişi axırda dözməyib deyir:
-Ə, bu Stalin də bir kişi döyülmüş.
SAHİBSİZ QALSA, BELƏ DAĞILMAZDI
Mehdi kişi ara-sıra taxıl xırmanına gələr, burada işləyənlərə öz dəyərli məsləhətlərini verərdi. O, hər gələndə görür ki, bəziləri əllərində kisə və ya vedrə xırmana gəlir, iznsiz-filansız qablarını taxılla doldurub aparıb gedirlər. Xırman müdiri isə utandığından heç nə demir. İşi belə görən Mehdi kişi günlərin bir günü dözməyib, üzünü gələnlərə tutub deyir:
-Ay bala, talandır, bostan pozulur? Bu xırman sahibsız qalsaydı, belə dağılmazdı.
Gələnlər qəbahətlərini anlayıb, sakitcə qayıdıb çıxıb gedirlər.
QAXDAĞANLARA QALACAQ
Əli kişi dünyagörmüş adam idi. Kənd sakinlərinin laqeydliklərinə, ali təhsil almağa könülsüz yanaşmalarına, gənclərin kütləvi şəkildə şəhərlərə axışmasına etinasız qala bilmirdi. Bu barədə tez-tez və yana-yana söhbət açardı.
Məslislərin birində yenidən həmin məsələlərə diqqəti yönəldən Əli kişi axırda dözə bilməyib deyir:
-Belə getsə, bu kənd axırda qaxdağanlara qalacaq. (Qaxdağan Türkiyədə ermənilər yaşayan kənd olub, burda gəlmə ermənilər mənasında işlənib)
Bu sözlər tezliklə bütün kəndə yayılmış, çoxlarını düşündürmüş və qeyrətə gətirmişdi.
SÖHBƏT DÜZLÜKDƏN GEDİR
“Demokrat” Abdulla rayon mərkəzi Oğuzda alış-veriş edib evinə qayıtmışdı. Xərclədiklərini hesablayanda 20 qəpik aldadıldığını görür. Səhəri dirigözlü açan Abdulla kişi tələsik Oğuza gedir. Aldadıldığını sübut edib 20 qəpiyi geri alır. Lakin rayona gedib gəlmək ona 60 qəpiyə başa gəlir. Nəticədə 40 qəpik də ziyana düşür. Hadisəni eşidənlər gülür və onu məzəmmət edirlər. Abdulla kişi isə onlara belə deyir:
-Söhbət xeyir, ya da ziyandan getmir, düzlükdən gedir. Əsas məsələ o yaramazın dərsini vermək idi. Yoxsa o hələ məni kimi çoxlarını aldadacaqdı. Bu, ona dərs oldu.
KONES FİLM
Qabaqcıl mexanizator Xudu kişi kənd klubunda nümayiş etdirilən heç bir filmi ötürməzmiş. Bir ara gecələr işə cəlb olunduğuna görə kino-filmlərə tamaşa edə bilmir.
Amma səhər evə qayıdan kimi bacısı Şəkəri yanlayıb, bütün filmin məzmununu söylətdirərmiş. Şəkər filmin məzmununu danışdıqca Xudu tez-tez “Hə, sonra nə oldu?-deyə sual edərmiş. Nəhayət, Şəkər bütün filmi nağıl edib qurtarır. Xudu adəti üzrə “Hə, sonra nə oldu?- deyə soruşur.
Şəkər bezib deyir:
-Ə, ta nə olacaq? Axırda kones film yazıldı da.
KİM SEVMƏZ Kİ ?
Kolxoz sədrinin tapşırığı ilə Sapıca düzündə işləyən biçinçilərin yeməsi üçün iki-üç yeşik faraş pomidor alınmışdı. Davud kişi yeşikləri kəl arabasına yükləyib Sarıcaya yola düşür.
Yolda piyada gedən bir nəfəri də arabaya götürür. Həmin adam arabaya minər-minməz yeşiklərdən birini qabağına çəkib faraş pomidorlardan yeməyə başlayır. Ara-bir də deyir:
-Davud, mən pomidoru çox sevirəm.
Davud kişi əvvəlcə dinmir. Lakin yeşiklərdən birinin yarıya çatdığını görüb qeyzlənir:
-Ədə, bir dayan görək, rəhmətliyin oğlu! Qızmar Sarıca düzü ola, ac biçinçilər ola, faraş pomidor ola! Onu kim sevməz ki?!
QOY, ÖZ ÇAQQALLARIMIZ YESİN
Kəndin təəssübkeş adamlarından idi İzzət kişi. Günlərin birində əlindən bir xəta çıxır... İnəyin öləcəyini görüb onu kəsir. Əti maşına yükləyib ət kombinatına üz tutur. Lakin kombinat əti qəbul etmir. Kor-peşiman evə qayıdırlar. Yolda sürücü ətin xarab olduğunu söyləyərək deyir:
-İzzət dayı, gəl əti bu dərələrdən birinə ataq, qurd-quş yesin. Hara, nəyə aparırıq, ey?
Burda da təəssübkeşliyindən qalmayan İzzət kişi deyir:
-Yox, ey gədə. Sür, aparaq öz dərəmizə ataq, qoy öz çaqqallarımız yesin!
Qeyd: bunlar real - olmuş hadisələrdir. Əhvalatlarda adları çəkilən şəxslər isə çoxdan haqqın rəhmətinə qovuşmuşlar.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(05.09.2024)
