Marionet teatrı qərbdə çox populyardır, nə yaxşı ki, bizdə də incəsənətin bu sahəsi dəbə minib. Elə bu günlərdə anşlaqla keçən “Leyli və Məcnun” tamaşası belə deməyə əsas verir ki, kuklalar da öz hissiyyatlarını canlı insanlar kimi verə bilirlər. Maraqlıdır, bəs marionet tetarı yaratmaq çoxmu xərc istəyir? 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, marionet tetarı üçün kuklaların  hazırlanmasına uzun vaxt tələb olunur. Bu prosesdə sona kimi heç də cəmi bir nəfər usta iştirak etmir. Bir kuklanın ərsəyə gəlməsinə azından dörd tamam fərqli sənət adamları, mütəxəssislər cəlb olunurlar. Bir usta taxtadan kuklaları bütövlükdə cilalayır, digəri hərəkət-idarə sistemini yığıb formaya salır, başqa mütəxəssis onun geyimini, aksesuarlarını hazırlayır və başqa biri isə kuklanın vizual bəzədilməsi, boyanması işi ilə məşğul olur. Bu mütəxəssisləri bir yerə yığmaq çox çətindir. Olur ki, bu tip işlərdə bəzi məsələləri burda - yerli miqyasda həll edirik, bəzilərinin həlli üçünsə xarici ölkə teatrlarına müraciət edilir. 

Bakı Marionet Teatrının təsisçisi, bədii rəhbər və rejissoru, Əməkdar incəsənət xadimi Tərlan Qorçu deyir ki, haqqında söz açdığımız “Leyli və Məcnun” tamaşası üzərində işləyərkən kuklaları müxtəlif ölkələrdə bir neçə mütəxəssisin köməyi ilə hazırlayıblar. Ümumilikdə isə bədii və texniki nəzarət, eləcə də kuklaların son yığma işləri özləri tərəfindən aparılır. Xüsusən tamaşada hər bir personaj üçün hazırlanan kuklalar hərəsi ayrı bir zaman müddətində ərsəyə gətirilir. Misal üçün, “Leyli və Məcnun” tamaşasında Məcnun kuklası 2 aya hazırlanıbsa, Leyli kuklasının tamamlanmasına 6 ay vaxt sərf olunub. Hər bir kuklanın baş hissəsinin hazırlanmasına həftələrlə vaxt gedir. Əgər kukla tamaşanın konsepsiyasına uyğun gəlmirsə, prosesi yenidən başlamalı olurlar. Bu isə təbii olaraq xeyli vaxt alır. 

Burada hansısa bir normativ olmadığı üçün kuklaların konkret hazırlanma müddəti də dəqiq bilinmir. Ümumiyyətlə dünyada keyfiyyətli marionet kuklası hazırlayan cəmi 2-3 mütəxəssis var. Təxminən bir marionet kuklasının hazırlanması isə inanılmaz qiymətə başa gəlir. Neçəyə? Deyək! 7-10 min dollara.

Şəkildə: Marionet kuklalardan Leyli və Məcnun.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(04.04.2023)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının poçtunda ötən gün 50 illik yubileyini qeyd edən gözəl şairimiz, portalımızın Redaksiya Heyətinin üzvü Əkbər Qoşalı ilə bağlı ürək sözləri o qədər çoxdur ki, onların hamısını dərc etmək də mümkün deyil. Seçmə yazıların dərcini davam etdiririk, bu gün Təranə Vahid “Sözün Əkbəri” deyir. 

Təranə VAHİD 

SÖZÜN ƏKBƏRİ 

Əkbərin təmiz ruhundan havalanan dualar var: “Günün ağ olsun!”duası kimi.

İlk dəfə Əkbər Qoşalını “Azərbaycan gəncləri” qəzetində görmüşəm, yazı gətirmişdi. Yazının içində kəklikotulu çay da vardı və o kəklikotulu çayı elə təsvir etmişdi ki, o çayın ətrini hələ də duyuram... Əkbər yadımda bugözəl yazıyla, bir də üzündəki nurla qaldı. Sonralar biləcəkdim ki, istedadlı asamlar bir-birini elə o nurdan tanıyır...

Əkbərlə iş yoldaşı olmadıq, bir yerdə işləmədik, qonşu olmadıq, ayda-ildə hansısa tədbirdə ya qarşılaşdıq, ya heç qarşılaşmadıq. Amma ədəb-ərkanı, ağayanalığı, sözə, ədəbiyyata, xalqına, millətinə, Türk dünyasına sonsuz sevgisiylə Əkbəri həmişə özümə dost bildim. Zaman   keçdi, çox sular axdı, Əkbərin şeirləri   qanad açıb uçdu, kitabları çap olundu,   Türk dünyasının gənclərini başına toplayıb   türk ruhunu, türk şeirini bir araya gətirdi, minillik bağlar yenidən pöhrələdi. 

Əkbər ədəbiyyat naminə çox işlər gördü.   Amma nə ötən illər, nə qazandığı uğurlar, nə yaşadığı bu qoca şəhər Əkbəri dəyişdirə bilmədi, heç özü də dəyişmək istəmədi; nə duruşunu, nə tövrünü, nə Tovuzlu ləhcəsini...   Əkbərlə bağlı bir xatirə də yadımdadı. “Ulduz” jurnalının “Variasiya” layihəsi vardı.   Heç yerdə çap olunmayan hekayə sonluğu   verilmədən saytda yayımlanırdı. Qələminə   güvənən yazarlar sonluq yazır, müəllif onlardan birini seçirdi. “Vağzaldakı qarı” hekayəmə maraqlı, gözlənilməz sonluqlar   yazanlar çox oldu. Əkbərin yazdığı sonluğu   seçdim. Dostolduğumuza görə yox, Əkbərin yazısında işıq vardı və o işığı - Zəfər işığını indi hər kəs görür... Heç yadımdan çıxmır, Əkbər neçə il öncə bir status paylaşmışdı. Təxminən beləydi ki, mənim Qarabağda çoxlu dostlarım var. Laçından, Kəlbəcərdən... Ən ağır illərdə belə onlarla bir çay süfrəsinə yığışanda hər kəsdən qabaq   qalxıb hesabı verərdilər. Onları həmişə qürurlu, mərd gördüm... Bilmirəm niyə, amma bu status məni kövrəltmişdi...

Dəyərli dostum, mənə elə gəlir ki, sən türkün ayağı dəyən hər yerdə yaşamısan, Səmərqənddə, Buxarada, Aşqabadda, Türküstanda, Bişkəkdə, Tibetdə, Sibirdə, Altayda... Tanrı dağlarında Türk dünyasının birliyi üçün dua eləmisən, türk boylarının ozan gecələrində türk ruhunu öymüsən, Sakit okenadan Atlantik okena kimi baş qurdların başında getmisən və hələ də gedirsən... Nağıl qəhrəmanlarının, dastan   qəhrəmanlarının yaşı olmur, köhnə dostum, nə niyyətin varsa, hasil olsun, ruhun qanadlı, sözün axarlı, ömrün uzun olsun!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(04.04.2023)

MƏDƏNİYYƏT NAZİRİ VƏZİFƏSİNİ İCRA EDƏN ADİL KƏRİMLİNİN BİLƏSUVARA SƏFƏRİNİN TƏFƏRRÜATLARI

Əlbəttə ki, bu verilən suala ən yaxşı cavab Azərbaycan Respublikasının mədəniyyət nazirinin birinci müavini, nazir vəzifəsini icra edən Adil Kərimlinin bu rayona olan işgüzar səfərinin nəticələridir. 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı nazirliyə istinadən xəbər verir ki, Mərkəzi icra hakimiyyəti orqanları və digər idarəetmə qurumları rəhbərlərinin bu ilin fevral ayında şəhər və rayonlarda vətəndaşların qəbulu cədvəlinə əsasən Adil Kərimli öncə Biləsuvar şəhərindəki Heydər Əliyev Mərkəzində vətəndaşların qəbulunu keçirib. 

Qəbuldan öncə Ümummilli lider Heydər Əliyevin Biləsuvar şəhərində ucaldılmış abidəsi önünə gül dəstələri qoyularaq xatirəsi ehtiramla yad edilib. Sonra Heydər Əliyev Mərkəzinə baxış keçirilib, mərkəzdə yaradılan şəraitlə tanışlıq olub. 

Qəbulda Biləsuvar, Salyan, Neftçala və Cəbrayıl rayonlarından ümumilikdə 48 vətəndaş iştirak edib. Vətəndaşların müraciətləri əsasən işlə təmin olunma, fəxri adın verilməsi, mədəniyyət sahəsi ilə bağlı təkliflərdən ibarət olub. 

Görüşdə hər bir vətəndaşın müraciətinə həssaslıqla yanaşılması, diqqətlə araşdırılması və qaldırılan məsələlərin qanunvericiliyə uyğun həlli barədə struktur rəhbərlərinə müvafiq tapşırıqlar verilib. 

Qaldırılan məsələlərə vaxtında və obyektiv baxılması məqsədilə hər bir müraciət qeydiyyata alınaraq xüsusi nəzarətə götürülüb.

Mədəniyyət sahəsində fəaliyyət göstərən kadrların vəziyyəti - bu da mədəniyyətin bir səviyyə göstəricisidir, digəri səviyyə göstəricisi isə mədəniyyət obyektlərinin durumudur. 

Adil Kərimli vətəndaşlarla görüşdən sonra rayonda fəaliyyət göstərən bir sıra mədəniyyət və bədii təhsil ocaqlarına baş çəkib.

Adil Kərimli Heydər Əliyev Mərkəzi, Mədəniyyət Mərkəzi, Orxan Əkbərov adına Uşaq İncəsənət Məktəbi, Dövlət Rəsm Qalereyası, Xırmandalı kənd Uşaq İncəsənət Məktəbi, Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi, Dövlət Bayrağı Muzeyinin fəaliyyəti ilə tanış olub. Müəssisələrə baxış zamanı fəaliyyətin günün tələbləri səviyyəsində qurulması ilə bağlı müvafiq tapşırıq və tövsiyələr verilib.

Sonra rayonun Bəydili kəndi ərazisindəki ölkə əhəmiyyətli abidə – Yedditəpə kurqanlarına - qəbir abidələrə də baxış keçirilib. 

Bildirilib ki, Prezident İlham Əliyevin sərəncamı ilə təsdiq edilmiş “Daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin bərpası, qorunması, tarix və mədəniyyət qoruqlarının fəaliyyətinin təkmilləşdirilməsi və inkişafına dair 2014-2020-ci illər üzrə Dövlət Proqramı”na uyğun olaraq, Biləsuvar rayonu ərazisindəki abidələr, o cümlədən adıçəkilən kurqanlar Mədəni İrsin Qorunması, İnkişafı və Bərpası üzrə Dövlət Xidməti tərəfindən yenidən qeydiyyata alınıb və mühafizəsi təşkil olunub.

Azərbaycan Respublikasının mədəniyyət nazirinin birinci müavini, nazir vəzifəsini icra edən Adil Kərimlinin növbəti səfəri Qobustan rayonuna olacaq.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(04.04.2023)