
Super User
Tramvayda prezident
Sərtyel, “Ədəbiyyat və incəsənət”
1.
Şimal qonşumuz Rusiyanın ən gülməli qanunu bilirsiniz hansıdır?
Ölkə prezidenti, nazirlər və deputatlar ictimai nəqliyyatdan pulsuz istifadə etmək hüququna malikdirlər.
2.
Turist Baləmidən soruşur:
-Sizdə gecə saat 12-dən sonra barı açıq bir yer qalırmı?
Baləmi deyir:
-Əlbəttə. Otdeleniya.
3.
-Sən dünya çempionatında hansı yığmaya azarkeşlik edirsən?
-Afrikaya.
-Qardaş, Tunis, Əlcəzair, Seneqal, Nigeriya - hamısı çıxdı axı.
-Fransa ki qallb?
4.
Ayfon alandan sonra əmin olmuşam ki, mənim əllərim çirkli, qulaqlarım da yağlıdır.
5.
Qadın sevmək üçündür, anlamaq üçün deyil.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(23.01.2024)
Günün fotosu: Bakının qış mənzərəsi
Günün fotosu: Bakının qış mənzərəsi
Bakı bulvarından bu gözəl mənzərə Elnur Niftəliyevin fotokamerasına tuş gəlib.
Elnur Niftəliyev - tanınmış jurnalist, “ASAN xidmət”in mətbuat katibi - biz onu bu cür tanıyırıq. Amma o, həm də istedadlı foto ustasıdır.
Elə bu təqdim edilən mənzərə bizim dediyimizə sübut deyilmi?
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(23.01.2024)
Ulu Öndər Heydər Əliyev haqqında kitab İspaniya Milli Kitabxanasının rəsmi portalında
Müasir Azərbaycan dövlətinin qurucusu, dünyaşöhrətli siyasi xadim Heydər Əliyevin 100 illiyinə töhfə olaraq Madriddə işıq üzü görmüş “Görkəmli şəxsiyyətlərin həyatı — Heydər Əliyev” kitabının elektron versiyası İspaniya Milli Kitabxanasının rəsmi portalına yerləşdirilib.
AzərTAC xəbər verir ki, Dövlət Tərcümə Mərkəzinin dəstəyi ilə Madridin zəngin ənənəli “Mandala Ediciones” nəşriyyatında işıq üzü görmüş kitabın ispan dilinə tərcümə müəllifləri tanınmış Salvador dilçi-alimi, professor Sesar Edqardo Martines Flores və ispan dili mütəxəssisi Nərmin Hüseynlidir.
Qeyd edək ki, kitab İspaniyanın Milli Kitabxanası ilə yanaşı, ölkənin 24 mərkəzi kitabxanasına yerləşdirilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(23.01.2024)
Ankarada Azərbaycanın Xalq artisti, kinorejissor Rasim Ocaqovun 90 illiyi qeyd edilib
Ankaranın milli kitabxanasında Azərbaycanın Xalq artisti, kinorejissor Rasim Ocaqovun 90 illik yubileyinə həsr olunan tədbir keçirilib.
AzərTAC xəbər verir ki, Beynəlxalq Türk Mədəniyyət Təşkilatı - TÜRKSOY tərəfindən keçirilən tədbirdə kinorejissorun həyat və yaradıcılığını əks etdirən fotoşəkillərdən ibarət sərgi təşkil olunub.
Tədbirdə çıxış edən Türkiyənin Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin Kitabxanalar və nəşrlər şöbəsinin müdiri Taner Beyoğlu kinorejissorun professional fəaliyyətinin müxtəlifliyi və zənginliyi haqqında danışıb, Rasim Ocaqovla şəxsi tanışlığından şərəf duyduğunu deyib.
Digər çıxışçılar Rasim Ocaqovun filmlərinin keçmiş Sovetlər İttifaqının demək olar, bütün mükafatlarına layiq görüldüyünü, lakin əfsuslar olsun ki, kinorejissorun fəaliyyətinin İttifaq çərçivəsindən kənara çıxmadığını bildiriblər.
Sonra Azərbaycanın Xalq artisti haqqında qısametrajlı film nümayiş etdirilib.
Kinorejissorun ən çox sevilən ekran əsərlərindən “Təhminə” filminin baş qəhrəmanları Xalq artisti Fəxrəddin Manafov və türkiyəli aktrisa Meral Konrat da böyük sənətkarla bağlı xatirələrini tədbir iştirakçıları ilə bölüşüblər.
Tədbirdən sonra “Təhminə” filmi nümayiş etdirilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(23.01.2024)
Kriminaldan bezənlər, bu da milli-mənəvi dəyərləri təbliğ edən serial!
Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Tanınmış yazıçı, “Bu şəhərdə kimsə yoxdur” romanı ilə minlərlə oxucunun ürəyinə yol tapmış Rövşən Abdullaoğlu teleserial məkanımıza yeni nəfəs gətirir. Kriminal, adam oğurluğu, əxlaqsızlıq, narkomaniya - artıq hamını bezdirən bu telesürial mövzuları arxa plana keçir, yerinə milli-mənəvi dəyərlərin təbliği gəlir.
Rövşən Abdullaoğlunin ssenarisi əsasında “Bu şəhərdə kimsə yoxdur” serialının çəkilişlərinə başlanılıb. Yazara məxsus “Qədim qala” nəşriyyatının layihəsi artıq fevral ayından izləyicilərə təqdim olunmağa başlanacaq.
“Qədim qala”nin həmtəsisçisi Şöhlət İxtiyaroğlunun dediyinə görə, psixoloji dram və triller janrlarında olacaq filmin ssenarisi əsasən oxuculara artıq yaxşı tanış olan "Bu şəhərdə kimsə yoxdur" romanının və hələ çap olunmamış yeni bir romanın motivləri əsasında yazılıb. Romandan fərqli olaraq serialda cərəyan edən hadisələr Azərbaycan reallığına uyğunlaşdırılıb.
Filmin yaradıcıları deyir ki, onlar Ulu Öndər Heydər Əliyevin tövsiyələrinə əməl edib və “Biz öz milli-mənəvi dəyərlərimizi, adət-ənənələrimizi, əxlaqi dəyərlərimizi bütün istiqamətlərdə qorumalıyıq, saxlamalıyıq və gənc nəsli əsrlər boyu böyük sınaqlardan keçmiş bu mənəvi, əxlaqi dəyərlər ruhunda tərbiyələndirməliyik” sözlərindən ruhlanıblar. Belə ki, serialın çəkilməsində də əsas məqsəd Azərbaycan xalqının milli-mənəvi dəyərlərinin təbliği və gənc nəslin bu ruhda tərbiyə edilməsidir. Filmin ilkin mərhələdə 40 seriyada olması planlaşdırılır.
“Xəzər” TV-də yayımlanacaq ekran işinin baş prodüseri Amiran Babayev, quruluşçu rejissoru Rüfət Şahbazovdur. Əsas rolları Xalq artisti Qurban İsmayılov, Əməkdar artistlər Firdovsi Atakişiyev və Rasim Cəfər, aktyorlar İbrahim Çingiz, Əlibəy Məmmədli, Kamil Nazim, aktrisalar Zülfiyyə Qurbanova, Aydan Axundzadə, Ləman Mərrih və digərləri canlandıracaqlar.
Təbii ki, roman kimi teleserialın da seviləcəyi şübhə doğurmur.
Qapaq şəklində serialdan kadr, iç şəkildə isə çəkiliş meydançasından kadr görürsünüz.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(23.01.2024)
“İrəvan mətbəxindən nümunələr” layihəsində - Yeralması məzəsi
Rubrikanı Könül aparır.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Azərbaycan Milli Kulinariya Assosiasiyası ilə birgə layihəsində sizlərə hər dəfə İrəvan mətbəxindən nümunələr təqdim edirik. Bu nümunələr Azərbaycanın bu sahə üzrə tanınmış mütəxəssisi, əməkdar mədəniyyət işçisi, tarix üzrə fəlsəfə doktoru, kulinar Tahir Əmiraslanovun gərgin əməyi nəticəsində ortaya çıxmışdır.
Bu gün sizlərə Yeralması məzəsinin hazırlanma qaydası təqdim ediləcək.
Yeralması məzəsi
LAZIM OLAN ƏRZAQ:
Yeralması – 100 qr
Kök – 15 qr
Alma – 15 qr
Quşəppəyi – 10 qr
Limon – 15 qr
Zeytun yağı – 8 qr
Giləmeyvə – 15 qr
Qoz – 10 qr
Duz – 4 qr
İstiot – 0,05 qr
HAZIRLANMASI:
Yeralması yuyulur, təmizlənir, qabığı soyulur. Kök soyulur, təmiz- lənir, yuyulur. Almanın içi, özəyi tə- mizlənir (ortası çıxarılır). Bunlar sa- manvarı formada doğranır, bir qabda qarışdırılır. Göyərti, limon suyu, zey- tun yağı, duz, giləmeyvə, qoz əlavə olunur. Səliqə ilə qarışdırılır. Ya pay şəklində, ya da bütöv halda boşqaba, məzə qabına, buluda qoyulur. Üzə- ri limon və giləmeyvələrlə bəzənir, süfrəyə verilir
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(23.01.2024)
POEZİYAMIZIN QIZIL FONDUNDAN - Vahid Əziz, “Çiçəyə məktub”
Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Xalq şairi Vahid Əziz! Lirikanın ən dərinliyini, fikir yükünün ən ağırlığını, poetik gözəlliyin ən təkrarsızını ortaya qoyan bir şairimizdir Vahid Əziz. Onun vəyənpərvərlik mövzusu da tükənməzdir.
Onun bütün yaradıcılığı gözəldir, bizsə son illər yazdığı şeirlərindən seçmələr edəcəyik. Bu oxuyacağınız şeir 2014-cü ildə yazılıb.
Çiçəyə məktub...
... arabir özümə gəlir heyifim,
ömür keçib-gedir sərgərdan, səfil,
düzünü axtarsan, çiçəyim, kefim
pis deyil, sən deyən yaxşı da deyil.
Töyşüyə-töyşüyə çəkib yükümü
özüm öz içimdə qurtdalanıram,
dostluğa inanan çobanlar kimi
quzunun xəbərin qurddan alıram.
Əslində indi də arzularım var;
amma keçmişlərin odunu vermir,
təqaüd, yardımlar, xırda-xuruşlar
gözəl qonorarın dadını vermir.
Əslində indi də yazıram hərdən,
misra var – sabaha biletim olur,
nədən söz açsam da, məhəbbətimnən
yazılan çox zaman “şah beytim” olur.
Get-gedə daralır kitabın yeri,
səsini çıxardan dərsdən qovulur,
Füzuli demişkən, haqqın şairi
sevib-aldananda “yalançı olur”.
Kimimiz narazı, kimimiz incik,
sevgidə vurulan qalxıb-dikəlmir,
mən bilən burdakı ayrıseçkilik
daha Göydəkinin xoşuna gəlmir.
Özüm öz içimdə qurtdalanıram,
çalışıb-vuruşur qəhrəman qələm,
çomağı əlimdən yerə qoymuram;
baxma, o qədər də əfəl deyiləm...
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(23.01.2024)
Azərbaycanın qadın hərbi jurnalisti - Əntiqə Qonaq
Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Deyir ki:- “Bir var alın yazısı, bir də var özün yazdıqların. Yəni, iradənlə, qətiyyətinlə, əzminlə, istəyinlə əldə etdiklərin, qazandıqların. Və bunlar səni taleyini yenidən yazmağa, dəyişməyə, başqa səmtə yönləndirməyə, səni özün kimi var olmağa kömək edir.”
Qarabağda döyüşlər başlayan gündən dəfələrlə cəbhə bölgələrində, səngərlərdə olub və torpaqlarımızı qoruyan könüllülərə, ordu heyətinə mənəvi dayaq olmağa çalışıb. 1988-1994-cü illərdə Füzuli, Ağdam, Qubadlı, Laçın, Zəngilan, Şuşa, Cəbrayıl, Xocalı, Ağdərə, Kəlbəcər, Qazax, Tovuz və Gədəbəyə dəfələrlə səfər edib. Şahidi olduğu hadisələr, döyüşçülərin vəziyyəti, problemləri ilə bağlı yazılarını, canlı döyüş hekayətlərini çoxsaylı mətbu orqanlarda dərc etdirib. Hospitallarda müalicə olunan yaralı əsgər və zabitlərimizə, şəhid ailələrinə baş çəkib, qayğılarını bölüşüb...
Əməkdar jurnalist, yazıçı Zemfira Məhərrəmli yazır: “Onun imzasını və səsini ilk dəfə radio dalğalarından dinlədim. Çox maraqlı və rəngarəng müəllif verilişləri vardı. Tanışlığımız isə Respublika Qadınlar Cəmiyyətində oldu. Hər ikimiz ölkənin ictimai həyatında iştirak edir, bu qurumun mətbuat xidmətində ictimai əsaslarla fəaliyyət göstərirdik. Fəal qadınlarla bərabər dəfələrlə ön cəbhədə döyüşən hərbçilərimizə sovqat - ərzaq, geyim əşyaları, müxtəlif gündəlik tələbat malları aparırdıq. Onlarca şəhid ailəsini himayəyə götürərək onların problemlərini əlaqədar təşkilatlar qarşısında qaldırır və həllinə nail olurduq. Müharibənin ağrı-acısını bu günə qədər qəlbində daşıyan yüzlərlə insanla, ailələrlə dostluq əlaqələrini davam etdirir, nisgilli insanların xeyir-şərində yanlarında olmağa çalışırıq. Qocalar və uşaq evlərinə, internatlara, əqli zəif uşaqlara baş çəkərək, onlara maddi və mənəvi dəstək olurduq. Bu, bizim birgə fəaliyyətimizdən kiçik bir ştrixdir.”
Bəli, bugünki söhbətimin qəhrəmanı Əməkdar jurnalist Əntiqə xanım Qonaqdır. O, 1959-cu il yanvarın 21-də Xaçmaz rayonunun Maqsudkənd kəndində anadan olub. 1983-cü ildə Bakı Dövlət Universitetinin Jurnalistika fakültəsini, 2010-cu ildə isə Hüquq fakültəsinin qiyabi bölməsini fərqlənmə diplomu ilə bitirib. Tələbəlik illərindən başlayaraq Azərbaycan Televiziya və Radio Verilişləri Komitəsinin “Gənclik verilişləri baş redaksiyası”nda müəllif proqramları ilə dinləyicilərin və tamaşaçıların qarşısına çıxıb. "Magistral" qəzetində korrektor, müxbir, "Həyat" qəzetində baş müxbir, "Biznes" qəzetində şöbə müdiri, "Azərbaycan" qəzetində müxbir işləyib, "Ana" müstəqil qadın qəzetinin təsisçisi və baş redaktoru olub. 2001-2017-ci illərdə Azərbaycan Respublikası Baş Prokurorluğu Hüquqi təminat və informasiya idarəsinin mətbuat xidmətində çalışıb...
Təbiətcə çox məsuliyyətli adamdır. Maraqlandığı mövzunu diqqətlə araşdırmasa sakitləşmir. Emosional və çılğındır. Azadlığına məhdudiyyət qoyulmasını xoşlamır. Xüsusi xarakterə malik insandır. Olduqca qərarlıdır və əldə etmək istədiklərinə mütləq sahib olur. Bu xüsusiyyətlərini uzun müddət onu tanıyan dostları yaxşı bilirlər. Hər kəslə yaxşı yola getməyi bacarır. Mehriban və dostcanlıdır. Elə bu səbəbdən də yaxınları, tanışları tərəfindən çox sevilir...
Zemfira xanım Məhərrəmli onun haqqında daha sonra deyir: “Gözəl dostdu, sadiq yoldaşdı, dərddaşdı, xeyirxah insandı Əntiqə Qonaq. Həmişə qarşısındakını özündən öndə bilib, onun problemini, dərdini özününküləşdirib. Buna görə də çox vaxt öz çətinliklərini belə unudub. Köməyə ehtiyacı olan insanların vaxtında yanında olmaq, onlara bacardığı kimi yardım etmək, qəlbindən keçən ən ülvi arzuları bildirmək. Nə gözəlmiş, elə deyilmi? Əntiqə deyir ki, bir qadın kimi, ailə qurmaq, təmənnasız sevgiylə övladlarına bağlı ana olmaq bir borcdur. Bunlarla yanaşı, həm də əsas olan cəmiyyətdə tutduğun mövqe və sağlam düşüncənlə dövlətinə və xalqına verdiyin xeyirdir.”
Cəmiyyətdə məntiqi davranışı ilə tanınır. Heç kimin işinə, şəxsi həyatına qarışmağı sevmir. Təbiiliyi sevir və bununla ətrafdakıları özünə heyran etməyi bacarır. Çox səxavətlidir, necə deyərlər, bəzən bədxərclik də edir. Daxilində liderlik ruhu yaşadır. Bu ruhun sayəsində bir çox işlərdə uğur qazanır. İş həyatına gəldikdə isə yeniliklərə açıqdır. Ümumi işlərdə bacarıqlı, nizamlı və intizamlıdır. Xoşu gəlmədiyi insanlarla ünsiyyətdə olmağı xoşlamır...
"Müharibələr həmişə dəhşətləriylə, faciələriylə, səfalət və xarabalıqlarıyla, ölüm və itkiləriylə, ağrı-acılarıyla, viranəlikləriylə, ürəklərdə açdığı əbədi yaraları ilə müşaiyət olunub. Müharibənin canlı şahidi olmaq normal yaşam alışqanlıqlarını bircə anda unutnaq deməkdi. İllər boyu özün üçün, doğmaların üçün yaratdığın düzənin bircə anda pozulması deməkdi. Canının bir parçası olan əzizlərinin bircə anda, gözünün qarşısında məhv olması deməkdi. Keçmişinin, bu gününün, gələcəyinin bircə anda yox olması deməkdi. Arzularının, xəyallarının alt-üst olması deməkdi. Havasızlıq deməkdi, boğulma deməkdi, yaşaya-yaşaya ölmək deməkdi, həm də ölmək istədiyində ölə bilməməkdi, çarəsizlik, ümidsizlik… deməkdi."- söyləyir.
Bu il onun üçün yubiley ilidir. Yanvarın 21-də Əntiqə xanımın 65 yaşı tamam olub. Gec olmaz yəqin, onu bu münasibətlə təbrik edir, möhkəm can sağlığı, yaradıcılıq uğurları arzulayırıq.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(23.01.2024)
QİRAƏT SAATInda “Eşq mələyi”
“Ədəbiyyat və incəsənət”in Qiraət saatı rubrikasında bu gündən etibarən siyasi romanlar müəllifi kimi tanıdığınız Adəm İsmayıl Bakuvinin bu dəfə eşq romanı ilə tanış olacaqsınız.
“Eşq mələyi” sizi bir başqa dünyaya aparacaq. Orada haqq ilə nahaq, yalan ilə həqiqət, namus ilə əxlaqsızlıq mübarizə aparır. Bu sayaq mübarizələrdə ədalət qalib gəlirmi?
Bu sualın cavabını romanı bitirərkən biləcəksiniz.
37-ci hissə
Üsyan
Ülkərin taleyin zərbələrinə bu cür asan təslim olması Süleymanı öncə qəzəbləndirdi. O, Elgünün dalınca xeyli danışdı. Gərək Elgün bu secimin çox səhv olduğunu izah edəydi. Fahişəlikdənsə fizikin təklifinə razı olmaq daha düzgün idi. Ülkər fizikdən ciddi şəkildə iyrənə bilərdi. Onun qorxulu, yoluxucu xəstəliyi, qorxunc, təhlükəli şizofreniyası və s. ola bilərdi ki, Ülkəri kənara itələsin. Lap adicə, ağzından pis qoxu gələ bilərdi.
Müəllif niyə əsaslandırmır ki, biri ilə yatmaqdan imtina edib, mini ilə yatmağı seçmək ağılsızlıqdır?
Süleyman qızlara məcburən bu cür dəyişməsinin izahını verəsi oldu. Qızlar yalvar-yaxar elədilər ki, roman onlara da oxumaq üçün verilsin. Və əvvəlki – oxunmuş vərəqləri Süleymandan alıb iş prosesinə mane olmadan oxuyacaqlarına söz verərək mürəxxəs oldular.
Bayaq Elgünə ünvanlanan irad və ittihamlar isə anidən düzgün məcrada getmədiklərini özləri isbat etmiş oldular.
Süleyman anladı ki, fizikin bu son təcavüz cəhdi Ülkərdə insanlığa, mərhəmət və humanizmə olan son inamını da qırdı, bütün körpüləri uçurtdu. Və o, murdarlığa qarşı murdarlıqla cavab verməli oldu. Bu, elə bir psixi haldır ki, onu ancaq o hala düşənlər dərk edə bilər.
Allah və insanlar əgər bir insanı cəzalandırırlarsa, ona sonunadək əzab və iztirab bəxş edirlərsə, sonda o insan o qədər gücsüzləşir və yazıqlaşır ki, özü də daha yaxşılıqlar axtarışına çıxmır, pisliklərdən yapışası olur.
Bu qədər bəsit.
38-ci hissə
Rəzillik
Naza onu şad-xürrəm qarşıladı, dedi, zalımın qızı, o vaxtdan gəlməliydin yanıma, ər axtarıb ömrünü sənə əmr verən bir “dalbayob”un yanında çürütməkdənsə qoy yüzlərlə əmrinə müntəzir “dalbayob”lar səninçün çürüsünlər də.
-- Haçandan işə başlayım, sabahdan?
Naza onu bir günlük nədir, heç bir saatlıq da əldən qoymadı, dedi, nə sabah, ay qız, elə indi səni göndərirəm “Veterok”a.
Sonra Ülkərin üst-başına əsəbiləşdi:
-- Bu nə qiyafədir, qoca arvadlar kimi geyinmisən lap. Hələ üz-gözünü, saçını demirəm. Fu.
Bir anda evə parikmaxer gəldi, kosmetoloq gəldi, Ülkəri çimizdirdilər, bəzəyib-düzədilər. Naza alverçisini çağırdı, Ülkərin alt paltarını da, üst paltarını da təzələdilər.
-- Al bu tumuşu gey, buna mersedes tumuş deyirlər, kliyentlər ölür bunu geyinən qızlardan ötrü, adamı çox seksual göstərir. Büstqalterı götür, qarasıdır, döşü daha qabarıq göstərir qara büstqalter. Bu kojannı retuzu geyin, bu göbəyi açıq nedelkayla. Bu da tufli. Məşq elə üstündə gəzməyi, çox hündürdür. İstəsən, gələcəkdə dodaqlarını şişirdərik. Döşlərin iridir, amma lazım gəlsə, bir az da silikonlayarıq.
Ülkəri həmin o “Veterok” dediyi kafeyə yola salanda Naza ona tam təlimat verdi:
-- Bax, kliyent nə istəsə, elə. Çünki bahalı kliyentdir. Bacarmadığın şeyləri də çalış elə. Təcrübəsiz olmağın ona ləzzət verəcək, kliyentlər xam qızları xoşlayırlar, deyirlər ki, üzü üzlər görməyib hələ bunun, çox murdarlanmayıb.
Birdən kimsə gördü, onda necə?
Birdən anası, qardaş-bacısı bildi onun nə iş gördüyünü, bəs onda?
Ya da, birdən kimsə Aylinin üzünə vurdu ki, sənin anan fahişədir?
Anidən donub qalırdı, içini didib-dağıdan “bəlkələrin” ağrısından büzüşürdü, amma taksiyə “dayan” deməyə gücü yox idi. Qatar artıq tərpənmişdi, indi onu saxlamaqmı olardı?
Nazanın xidmətində dayanan sürücü Ülkəri kabinetə ötürdü, iki orta yaşlı kişi idi, araqdan içib məsti-xumar olmuşdular. Ülkəri görəndə hərəsi bir tərəfdən əlləşdirməyə başladı. Ülkər dodağını dişi ilə gəmirərək sakitcə durub nə edəcəyini bilmirdi.
Sonra onu soyundurdular, vəhşi ehtirasla kişilər də soyundu, Ülkərin yalnız gücü ona çatdı ki, “İkiniz də hara soxulursuz, ancaq birinizlə olacam deyə” etiraz bildirdi, kişilərdən biri zəng etdi, telefonu Ülkərin qulağına tutdu, Nazanın səsiydi, dedi, üç yüz manat verəcəklər, necə istəyirlərsə, qoy olsun.
İki saatdan sonra Ülkər oradan çıxdı, aparıb üç yüz manatı Nazaya verdi, o da yüzlüyün birini ayırıb, üstünə də özündən bir əllilik qoyub Ülkərə qaytardı, dedi, ilk iş günün mübarək, yarım aylıq maaşı bir saata qazandın.
Ülkər ovcunu yandıran pulu əlində xışmalayıb Nazanın mənzilindən çıxdı, amma özündən o qədər iyrənirdi ki, bu halında qızının yanına – evə gedə bilməyəcəyini anladı. Geri qayıdıb Nazadan xahiş elədi, hamama keçib azı bir saat yuyundu, dərisini kisə ilə az qala qopara-qopara sürtdü.
Hamamdan çıxdı, amma duydu ki, kirdən qurtula bilməyib, bu halı ilə də evə gedə bilməyəcək. Nazadan xahiş elədi ki, qoy bu gecə sizdə qalım, özümdən iyrənirəm, qızım mənə toxunub murdarlanar.
Naza onun sözlərinə qəhqəhə çəkdi, dedi, təzəsən, bir azdan öyrəşəcəksən, feyziyab olmaq üçün özün kliyent istəyəcəksən.
Ülkər sakitcə “iraq olsun” dedi, zəng edib qızına söylədi ki, işə düzəlmişəm, gecə növbəsində işdə olacam, evə gəlməyəcəm, məni gözləmə, yat.
Yeni həyat beləcə başladı.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(23.01.2024)
…çünki meqabayt sürətiylə fırlanır indi dünya!
Hicran Hüseynova, “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün
Dünyada nə qədər kitab var belə,
Çalışıb, əlləşib gətirdim ələ,
Oxudum, oxudum, sonra da vardım,
Hər gizli xəznədən bir dürr çıxardım.
Yenə sözə ehya verdim, Füzuli demiş. Bu dəfə kitablardan danışacam, əziz oxucum, kitabdan və kitabı sevənlərdən. O kitabdan ki, bir vaxtlar hər bir evin kitabxanasında qərar tuturdu, ziyalılığın, intellektin, hətta dəbin ifadəsinə çevrilib əl-əl gəzirdi. Bu oxuyub ona verirdi, o bir başqasına. Bir gözəl məşğuliyyət idi kitab oxumaq, bir maraqlı xobbiydi. Yaddaqalan, tarixi günlərdə adamların bir-birinə kitab hədiyyə etmək, titul vərəqinə ürək sözlərini yazmaq kimi yaxşı bir adəti vardı. O günlər necoldu bəs?
- Köhnə, saralmış, artıq oxunub bitmiş kitabın səhifələritək vərəqlənib qurtardı. Bəli, qurtardı. Tarixə köçdü, yaddaşlara yazıldı, xatirəyə döndü.
Yazının bu yerinə çatanda mütləq etiraz edənlər tapılacaq, bilirəm. Ümumiyyətlə, hər hansı fikrə etiraz edənlər, başqa cür düşünənlər həmişə olub, həmişə də olacaq. Ona görə təbii qəbul edirəm hər yanaşmanı, kiminsə fikri etalon deyil, əlbəttə. Amma səhifənin o biri üzündən bəri baxıb etiraz edənlərə, “Niyə? Kitaba maraq artıb, kitablar satılır, tez-tez kitab sərgiləri keçirilir” deyənlərə səslənirəm: Əzizlərim, bu gün internetin hörümçək torunda kitablar belə elektron şəkildə vərəqlənir. Bir düyməyə toxunmaqla istədiyi əsəri oxuya bilən adam niyə kitaba pul versin ki? Hələ süni intellekti demirəm. Əsrimizin ən yeni nailiyyəti olan süni intellekt bu günlərdə ona göndərdiyim yazımı elə təhlil etdi ki, handa bir tənqidçi bu qabiliyyətə mat qalar (özü də nə üzgörənlik var, nə qərəz). Düzdü, o başqa bir söhbətdir ki, kitabların doğma spesifik qoxusu var, mənəvi dəyər ucalığı, səhifələrə əllə toxunub onu hiss etmək fərqliliyi var. Amma indiki mobil zamanda bütün bunları düşünən kimdi?.. Varsa da, belələri yaşlı, yaxud orta nəslə mənsub olanlar, Belinskinin təbirincə desək, Qoqolun “Şinel”indən çıxanlardı. Elə mən özüm də Qoqolun “Şinel”indən çıxmışam, yeri gəlmişkən, bu hekayəni də oxumağı tövsiyə etmədiyim gənc qalmayıb ətrafımda. Nə isə. Mətləbdən uzaqlaşmayım. Günümüzdə kitabın mənəvi dəyər olaraq dəbdən düşməyindən, bir vaxtlar bütöv bir ideologiyanı dəyişdirib formalaşdıran işığının sosial şəbəkələrin kölgəsində öləziməyindən danışırdım. Burada bir “Heyif, səd heyif” kəlməsi yerinə düşərdi. Amma nə edəsən ki, zamanı saxlaya, geri döndərə bilməzsən. Və o zamanın çərxinə kitablarla təsir edə bilməzsən, çünki meqabayt sürətiylə fırlanır indi dünya... Bugünkü postmodernist, postpostmodernist ədəbiyyatda isə insan “Yer üzünün əşrəfi” yox, “ifrazat maşını” adlandırılır (Milan Kundera).
Bir az da özümdən danışım - kitabla böyüyənlərin bir ümumiləşdirilmiş obrazı kimi. Kitabın sevildiyi, sevilərək oxunduğu, oxunaraq təbliğ olunduğu ziyalı bir ailədə dünyaya göz açdım. Hər gün oxudum, ulu Nizaminin dediyi kimi, hər gizli xəznədən bir dürr çıxardım, o xəzinədən işıq düşdü qəlbimə, ruhuma və söz-söz yaratdığım ucalıqlara. Və bir gün- ömrümün hansısa mərhələsində o ucalıqlardan baxanda həyatdan çox uzaqlaşdığımı, həyat yox, kitab adamı olduğumu gördüm. Hətta “həyatın dibində”kilərin mənə kinayəylə baxıb güldüyünü, yükünü tutanların yanında sözdən başqa heç bir yüküm olmadığını gördüm.
Sözlər də məni, necə deyərlər, qırx arşın quyunun dibinə atdı, kitabların daha da itiləyib həssaslaşdırdığı, cümlə-cümlə cilaladığı xarakterimlə həyatın sərt labirintinə düşdüm. Gördüm maddiyyatla mənəviyyatın davasında əlim heç nəyə çatmır, yenə sözə üz tutdum. Bu şeiri yazdım:
Bu da oxuduğum kitab.
Oxuduqca keçdi günlər
Fəsil-fəsil, varaq-varaq.
Çox çalışdım illər boyu
Oxuyum, öyrənim deyə,
Gözlərimin rəngi getdi,
Əlim dondu vərəqlərdə.
Göz yaşlarımdan islanmış
Sözlər itdi, yaddan getdi,
Fikirlər yarımçıq qaldı,
Bacarsan, baş çıxar indi.
Baş çıxardım bu kitabdan,
Dönüb ətrafa da baxdım,
Gördüm, kitabxana deyil,
Cəngəllikdi, meşədi bu!
Ağaclar kəsilir burda
Təzə kitablar eşqinə,
Yaşıl sözlər düşmür yada
Yaşıl kağızlar içində...
Götürüb köhnə kitabı
Qaçdım ayağım getdikcə...
Yuxarıda yatmışdı günəş,
Yuxarıdan baxırdı ALLAH...
...Köhnə kitabı o vaxt götürdüm ki, o kitabı sevən, balasıtək bağrına basıb burdan-ora, ordan-bura daşıyan bir kitab təəssübkeşi bunu məndən xahiş etdi. Yəqin, diqqət etdin, əziz oxucum, mən kitabxanaçı yox, kitab təəssübkeşi dedim. Bəli, məhz kitab təəssübkeşi. Çünki kitabxanaçı, yaxud biblioqraf sözü bu xanımın peşəsinə olan həssas münasibətini, sevgisini, fədakarlığını ifadə edə bilməz. Onun kitab sevgisini o taksidən bu taksiyə, o avtobusdan bu avtobusa güclə daşıdığı kitab bağlamaları ifadə edə bilər. İllərlə kitab bağlaması daşıdı bu xanım - Füzulinin ən ucqar kəndlərində belə balaca kitabxanaların bağlanmaması üçün. Heç həftənin iki gününü - istirahət günlərini evdə keçirib birinci gün səhər saat 6-dan rayona, daha doğrusu, qəsəbəyə (Füzuli rayonunun Zobucuq qəsəbəsi) işə gedən, 6 saatlıq məsafə qət edib, 4 gün qəsəbədə qalıb təzədən Sumqayıta qayıdan kitabxana işçisini təsəvvür edə bilərsinizmi? Bu yerdə onu vurğulamalıyam ki, haqqında danışdığım Xavər Nəbiyeva kitabxana işində artıq 39 ildir ki, çalışır. Və o, Füzuli rayonunda, ətraf kəndlərdə kitabxana işinə sözün əsl mənasında can yandıranda nə Füzuli vardı, nə də bugünkü Qarabağ təntənəsi, çal-çağırı. Bu o dövrlər idi ki, Qarabağ işğaldaydı, adamların qəlbi, ruhu da işğaldaydı sanki, kimsənin yadına kitab oxumaq nədi, heç kitabxana tərəfə baxmaq belə düşmürdü. Amma o illər işinin vurğunu olan Xavər xanımı əsla həvəsdən salmadı, hərdənbir gələn oxucularına canla-başla xidmət göstərdi. Kənd kitabxanalarının normal fəaliyyəti üçün əlindən gələni etdi. O hətta hardasa maraqlı bir plakat, maket, rəsm əsəri və s. görəndə də onu tez kitabxanaya aparır, gözə dəyən yerdə asır, ən adi bir detalla belə peşəsinə münasibətini göstərirdi.
Yenə Qoqolu xatırlayıram, yenə “Şinel”i. Akaki Akakiyeviçə təzə şinel tikən dərzi Petpoviç müştərisindən qabaq atelyedən çıxıb bazarın başında dayanır ki, öz əl işinə gendən baxıb bir daha qiymətləndirsin. Olduqca təsirli, yaddaqalan bir epizoddur. İnsanın peşəsinə vurğun olması nə böyük səadət imiş! Mən də seçdiyim sahənin vurğunuyam, materialım söz, üz tutduğum həyatdı, çox zəngin hadisələrlə, zəngin obrazlarla dolu bir həyat. Oçerk tipli bu yazımdasa iki obraz oldu: biri oxucusunda kitablara yenidən həvəs oyadan, atılmaqçün dəhlizlərə yığılmış kitablardan kitabxana(!) düzəldən Xavər Nəbiyeva, biri də tənqidçilər, nəzəriyyəçilər demiş, lirik mən - Hicran HÜSEYNOVA.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(23.01.2024)