
Super User
Varlanmaq üçün uğur formulu - REZÜME NƏDİR?
Əlibala Məhərrəmzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Sizin biznes-plan həmişə qısa nəticələrdən başlamalıdır. Siz nəticəni ən axırda yazsanız belə, sıralamada 1-ci qoymalısınız. Nəticələr isə hökmən qısa olmalıdır – 1-2 səhifədən çox olmayaraq. Rezüme məstəqil sənəddir. Çünki onda bütün biznes-planın əsas müddəaları yerləşib. Bu, potensial investorların əksəriyyətinin oxuyacağı bəlkə də yeganə bölmə olacaq. İnvestor, ilk növbədə, bu informasiyanı almaq istəyəcək: kreditin ölçüsü, hansı məqsədlər üçün nəzərdə tutulan ödəmə müddəti, proyekti daha kim maliyyələşdirməyə hazırlaşır, hansı şəxsi vəsaitlər var.
Bu sizin biznes-planın həlledici hissəsidir. Biznes-planı rezüme ilə tanış olan şəxs kənara qoyarsa, deməli, «qısa nəticələr» əsaslı olmamış və investoru maraqlandıra bilməmişdir. Qısa nəticələr oxucuya sizin biznesin təməl ideyaları və perspektivlərini tez başa düşməyə şərait yaradır, sizin planın oxunulmasına əlavə vaxt sərf etməyə dəyib-dəymədiyi qərarına gəlmək imkanı verir. Qısa nəticələrin məqsədi potensial oxucunu maraqlandırmaq və hətta «yoldan çıxarmaqdır».
Bunu etmək üçün siz biznesinizə münasibətdə olan optimizminizi oxucuya ötürməyi bacarmalısınz. Bunun üçün «şüarlardan» istifadə etməyə dəyməz. Xeyirxah, etibarlı tonla nümayiş etdirin ki, siz uğurun əldə edilməsi üçün bazarın verdiyi bütün imkanlardan istifadə etməyə hazırsınız və siz bunu bacaracaqsınız.
Rezüme sizin təklifin mahiyyətidir. Bu, artıq yazılmış biznes-planın nəticəsidir. Burada sizin biznesin mahiyyəti sadə və lakonik təsvir edilməlidir: siz nə etməyə hazırlaşırsınız, sizin gələcək məhsul (xidmət) rəqiblərinizin məhsulundan (xidmətindən) nə ilə fərqlənəcək və istehlakçılar onunla niyə maraqlanacaq, sizin layihənin reallaşması hansı xərclər (investisiyalar) tələb edəcək və onların əldə edilmə mənbələri hansılardır.
Bu yerdə mütləq gələcək (yaxın 3-5 il) satış həcmləri haqqında rəqəmli məlumatlar, mədaxil, gəlir, rentabelliyin səviyyəsi və nəhayət, bütün borc götürülmüş vəsaiti qaytara biləcəyiniz müddət (və ya başqa sözlə, qoyulan kapitalın müddəti) göstərilməlidir.
Sonrası növbəti yazıda.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(24.01.2024)
Şəhidlər barədə şeirlər – Əli Məmmədov
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Coşqun Xəliloğlunun “Şəhidlər barədə şeirlər” silsiləsini təqdim edir. Bu gün Əli Məmmədova həsr edilmiş şeirlə tanış olacaqsınız.
ƏLİ ƏVƏZ OĞLU MƏMMƏDOV
(01.09.1998.-04.11.2020.)
Kürdəmir rayonunun Atakişili kəndindən olan, Silahlı Qüvvələrin kəşfiyyatçı kiçik çavuşu, Qarabağ uğrunda Vətən müharibəsinin şəhidi
Z İ R V Ə D Ə İ G İ D Ə L İ
Atakişili kəndində dünyaya göz açmışdı,
Bu yurdda ayaq açıb, yerimişdi, qaçmışdı.
Xəyalları quş kimi uzaqlara uçmuşdu,
Var idi xoş söhbəti, var idi şirin dili,
Əbədi məskən saldı zirvədə igid Əli.
Dörd bacının sevimli, gözəl qardaşı idi,
Atanın, həm ananın yaxın sirdaşı idi,
Məktəbdə şagirdlərin əziz yoldaşı idi,
“Yox” sözü ona yaddı, cavabı bəli, bəli,
Əbədi məskən saldı zirvədə igid Əli.
Bu Vətənə məhəbbət, onu eylədi əsgər,
Vətən Vətən olarmı, qorunmayırsa məgər?
Həmişə inanırdı, bizim olacaq zəfər,
Arzusuydu Komandan əmr versin, “İrəli!”
Əbədi məskən saldı zirvədə igid Əli.
O, əsgəri borcunu verdi ləyaqət ilə,
Xidmət etdi Vətənə namusla, qeyrət ilə,
Donuz zəmidən çıxmaz, heç zaman söhbət ilə,
Torpaq qayıtmalıdır, bizim torpaq-əzəli,
Əbədi məskən saldı zirvədə igid Əli.
İşğaldakı torpaqlar ürəyini dağladı,
Vətən məhəbbətiylə coşdu, daşdı, çağladı,
Taleyini biryolluq hərb işinə bağladı,
O, kəşfiyyatçı oldu, bir dastandır əməli,
Əbədi məskən saldı zirvədə igid Əli.
Daim irəlidəydi, döyüşürdü qorxmadan,
Deyirdi: Sonun çatıb ağılsız düşmən, nadan,
Qələbə bizimlədir, haqq ilədir Yaradan,
Kafirlərin çürükdü tarixidək təməli,
Əbədi məskən saldı zirvədə igid Əli.
Bu qeyrətli çavuşu tanısın bütün aləm,
Çox şücaət göstərdi, vəsfə acizdir qələm,
Yağıların qisməti daim olacaq ələm,
Düşmənin Qarabağdan biryolluq çıxdı əli,
Əbədi məskən saldı, zirvədə igid Əli.
Ruhun şad olsun, Əli, Şuşamız olub azad
Bizim doğma torpaqda yağı oynadammaz at,
Sizin hünərinizə dünya özü qalıb mat.
Qəhrəmanlar tanıdır doğma obanı, eli,
Əbədi məskən saldı, zirvədə igid Əli.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(24.01.2024)
Əslində bərkimirsən, əslində hisslərini itirirsən...- DÜŞÜNDÜRÜCÜ
Heyran Zöhrabova, “Ədəbiyyat və incəsənət”
İnsan zaman keçdikcə, çətinliklər addadıqca güclü olduğunu, bərkidiyini düşünür. Amma hərdən geriyə dönüb baxanda görürsən ki, güclənməmisən, əksinə zəifləmisən, daha da kövrəkləşmisən.
Çünki əvvəllər aşdığın çətinlikləri düşünəndə bəzən "Mən bunun öhtəsindən necə gəlmişəm?", "Mən bunu necə bacarmışam?" və ya "Mən buna necə dözmüşəm, necə səbr etmişəm?" deyirsən. "İndi olsa bəlkə bacarmaram" deyirsən.
Keçmişdə dözdüyün ağrılar bu gün sənə olduqca dözülməz görünür. Əvvəllər öhdəsindən gəldiyin çətinliklər yolunu indi kəssə, oturub uşaq kimi ağlıyarsan bəlkə çarəsizcə, taqətin olmaz ona qılınc çəkməyə.
Əslində bərkimirsən, əslində hisslərini itirirsən. Hissizləşirsən, həvəsini, istəyini itirir və biraz da laqeydləşirsən. Bəzən də qəbul edib barışırsan baş verənlərlə. Elə olub hə neynək, qoy elə də qalsın deyirsən. Bir yerdən sonra artıq toplamağa, toparlamağa çalışmırsan. Əvvəlkitək səy göstərib özünü boş yerə artıq düzəldə bilməyəcəyin şeylərə görə yormursan.
Qapını kölgə kimi arxanca sürünən səhvlərin, peşmanlıqların üzünə örtüb onları qapı arxasında qoyursan.
Və barışmaq duyğusu artdıqca mücadilə duyğusu azalmağa başlayır.
Əvvəllər kiçik bir səliqəsizliyə, nizamsızlığa belə dözməzkən, indi artıq onu özün yaradırsan.
Əvvəllər xaosdan qorxduğun, qaçdığın halda, indi onun haylı-küylü boş küçələrində heçnəyə məhəl qoymadan laqeydcə səndələyə-səndələyə addımlayan sərgərdan əyyaşı xatırladırsan.
Əyyaşın hər şeyi, özünü belə unudub sadəcə içkini düşündüyü kimi sən də zamanla sadəcə başının rahat olmasını düşünürsən.
Əyyaş hər şeydən qaçıb içki şüşəsi adlı zaman maşınıyla başqa bir aləmə seyr edir. Sən də əyyaş misalı dünyanın canı cəhənnəmə söyləyərək öz aləmində bəzən xəyallar, bəzən yuxular, bəzən kitablar, bəzən musiqilər, bəzən heyvanlar, bəzən də təbiət qoynunda hər şeyi unutduran məşğuliyyətlərinlə və ya işinlə, sənətinlə günbəgün rahatına düşgünləşirsən.
Rahatına düşgünləşdikcə özündən qaçır, onsuz da kimsəsizlik duyğusundan əziyyət çəkən ruhunu daha da kimsəsizləşdirirsən.
Xaraba bir daxmada onu qaranlıq bir kimsəsizliyə məhkum edib, çağırışına karlaşır, özün də özünü ehmal edib heçliyə sürükləyirsən.
Vicdan bəzən sən bu deyilsən söyləyərək sənə əzab versə də, əyyaşın onu içkiylə susdurduğu kimi, sən də özünə görə bəhanələrlə vicdanının mühakiməsinə getməyi, onunla olan söhbətləri ertələyirsən...
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(24.01.2024)
KİTAB BƏLƏDÇİSİndə Şekspirin “Hamlet”i
Leyla Səfərova, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Olmaq ya da olmamaq!
Bu cümləni oxuyanda hər birimizin ağlına eyni şəxs gəlir. Şekspir.
Kimdir Şekspir?
1564-1616-cı illərdə yaşayan dahi 4əsr öncənin yazıçısı olsa da adını bugün də yaşadır. Elə bir şəxs yoxdur ki, ən azı Romeo və Juliyetin adını bir dəfə eşitməmiş olsun, ya oxumamış olsun. Şekspir 38pyes, 154sonet, 2uzun hekayənin müəllifidir. Qələmə aldığı əsərlər nəinki İngilis intibah ədəbiyyatının, həmçinin bütün dünyanın göz bəbəyidir. Gələk yaradıcılığına. Madəm ki, mövzuya "Hamlet" əsərinin monoloqu ilə başladıq, elə bu əsərlə də davam edək. Hamlet Şekspirin ən uzun dramı, şübhəsiz ki, dünya ədəbiyyatının ən təsirli tragediyalarından biridir. Əsərin əsas mövzusu Hamletin intiqam arzusudur. Hamlet anası ilə evlənən, Danimarka taxtını ələ keçirən əmisi Klavdidən intiqam almaq istəyi ilə alışıb yanır. Əsas səbəb isə ölən atasının ruhuyla olan söhbətidir. Atanın ruhu oğulu rahat buraxmır və ondan intiqam tələb edir.
Əslində düşünəndə bir çoxumuzun mental dəyərlərinə necə də uyan bir hissdir bu... Necə yəni? Qardaş qardaşı öldürüb onun yoldaşına göz qoyar? Necə yəni insan öz doğmasının taxtına-tacına göz qoyar? Əsrlər keçsə də şah əsər olmasının səbəbi məhz budur deyəsən. Hamletin monoloqları isə insanı sözün əsl mənasında yaralayır, biraz bədii dildə desək, eyni Culyettanın etdiyi kimi xəncəri alıb vurur, öldürür sözlər ruhumuzu.
Ah, insan bədəni, necə möhkəmsən!
Əriyib dönmürsən göz yaşlarına.
Ey qadir yaradan, intiharı kaş
Yasaq etməyəydin biz insanlara.
İlahi, ilahi! Mənə bu dünya
Necə də mənasız, miskin görünür.
Hər yanda rəzalət, hər yanda dəhşət!
Baxımsız bağçanı kol-kos basantək,
Əclaflıq, alçaqlıq tutub dünyanı.
Bu iş nə tez oldu, nə cür baş verdi!
İki aydır ölüb, iki ay olmaz.
Elə gözəl kral, nəcib bir insan...
O, günəş Allahı Apollon idi,
Bu, içki tanrısı yaramaz Satir.
O mənim anamı elə sevirdi, Qoymurdu üzünə meh də
toxunsun...
Köhnə əsərləri, köhnə sevgiləri oxuduqca indiki dövrdəki dildəki sevirəm sözləri o qədər süni gəlir ki. Kitablarda axtarıram buna görə də əsl sevgini. Və bəlkə də ideallarım kitablar olduğu üçün əsla inanmayacağam heç bir "sevirəm" sözünə könüldən. Hamletin ata-anasının sevgisini xatırladığı o anlar o qədər gözəl təsvir olunub ki, duyğulanmamaq əldə deyil. Lakin sonrasında anasına olan qəzəbiylə də bir evlad kimi vəfasını, sədaqətini göstərir, anasının atasını belə tez unutmasını bağışlaya bilmir.
"O qadın, o anam, aman ilahi...
Ağılsız, duyğusuz vəhşilər belə
Ondan daha artıq yas saxlayardı.."
Bəli, insan evladı unutqandır. Və nəinki 5əsr, heç 5dünya da dəyişsə bu gerçək dəyişməyəcək. Həyat davam edir, düzdür. Hər kəs yaşamalıdır, ölənlə ölünməz, doğrudur. Amma mənə görə sevgi, sədaqət ruhunu, qəlbini də sevdiyinlə bərabər məzara qoymaqdır. Yaşamaq başqa elə hey bir əli tutmaqdan ibarət olmamalıdır. Yaşamaq eyni zamanda qara torpağın apardıqlarını da yaşatmaqdır mənə görə.
Bu dram həqiqi bir kədərdən bir qəzəbə çevrilmiş həyatı, dəlilik, dahilik arasındakı çizgiləri, insani münasibətləri, xəyanəti, sədaqəti və əxlaqsızlığı özündə əks etdirir. Hər obrazın içində hər gün rastlaşdığımız minlərlə insanı görə bilirik. Əslində biraz absurt gəlsə də mən Hamlet obrazını niyəsə Cəlil Məmmədquluzadənin Ölülər əsərinin Kefli İsgəndərinə bənzətdim. Hər ikisi çabalayır. İzah etməyə, bu dünyanın, bu cəmiyyətin əxlaqsızlığıyla, ağılsızlığıyla mübarizə aparmağa çabalayır. Amma bacarırlarmı? Məsələ budur.
Hamletin intiqam istəyi əslində sadəcə atasıyla bağlı deyildi. Biz bu obrazda həm də humanizmi, insani keyfiyyətlərin bir çoxunu görürük.
"Yox, gərək məhv edəm onun özünü.
Ləkəsiz vicdanın tələbidir bu.
Bəşərin camında o bir yaradır,
Onu kəsməliyəm bu əllərimlə.
Qorxulu caniyə cəza verməmək
Özü də dünyada bir cinayətdir."
Hamlet əmisini cəmiyyət üçün bir kin, bir qüsur olaraq görürdü. Haqsız idimi? Yox.
Bir sevgi örnəyini isə Hamlet və Ofeliyada görürük. Düzdür, onların sevgiləri çox çəkmir, Ofeliyanın intaharı hər kəsi sarsıdır. Elə Kraliçanın oğluyla bağlı xəyalları da bu səhnədə ölməyə başlayır. O, Ofeliyanı oğluna yar görmək istədiyini söyləyir tabutun başında. Qismət...
Əsərdə Hamletlə eyni mövqedə olan 2xətt var ki, biri Laertes, digəri Fortinbas xəttidir. Laertes layiqli gənc hesab olunur. Poloniusdan dərs alır və əxlaq nümayəndəsinə çevrilir. Fortinbas isə Hamletin bir növ xəyallarını gerçəkləşdirən versiyasıdır. Hamletin əli, gücü çatmayanları o əldə edir.
Ümumilikdə əsərlə bağlı fikirlərimə gəlsək mən deyərdim ki, gec olmadan oxumayan hər kəs oxumalıdır bu əsəri. Müasir dövrdə "ədəbiyyat" adı altında yazılan o qədər cızma-qaraların yanında əsl ədəbiyyatla tanış olmaq mütləqdir.
Yazımı yenə Hamletin dilindən bir neçə cümləylə sonlandırmaq istəyirəm.
"Hansı mənfur iblis gözübağlıca
Oyununda bu sayaq aldatdı sizi?
Gözləri görməyən, qulaqları kar,
Bütün duyğulardan məhrum olan da
Belə yanılmazdı.
Ey həya, haradasan? Haradadır abrın?"
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(24.01.2024)
GÜNEY AZƏRBAYCAN POEZİYASI ANTOLOGİYASInda Elnaz İslamvənddən “Urmu”
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Güney Azərbaycan Poeziyası Antologiyası layihəsində portalımızın Güney təmsilçisi Əli Çağla bu dəfə sizlərə Elnaz İslamvəndin şeirlərini təqdim edir.
Köylü Qız adıyla tanınmış güneyli şairə, Elnaz İslamvənd 1983-cü ildə Təbriz şəhərində doğulmuşdur. O, 2005-ci ildə pedaqoji fakültəsini Təbriz universitetində bitirmişdir. Şairənin “Bax, mən də köylü qız olmuşam” adlı ilk kitabı 2005-ci il və “Islanmış son duraq” adlı şeirlər kitabı 2017-ci ildə işıq üzü görmüşdür.
URMU
O qədər dedilər: “Dənizdir, dəniz”,
Deyirəm bəs sənə göz dəydi urmu!
Dərdi təzələsəm hənizdi həniz,
Bilirəm yarana duz dəydi urmu.
Al bu göz yaşları təbrizdən gəlir,
Qıymasan üzünə baxmaram urmu!
Biz ana torpağın övladlarıyıq,
Gərəkdir paylaşaq çətin durumu.
Gördün babaların sözü düz çıxdı,
Dedilər: “İçindən yeyilər ağac”.
Duz yeyib duzqabı sındıran oldu,
Daraşdı üstünə hər ac yalavac.
Pisliyi pis etmək ayıbdır, ayıb,
Əti dırnağından ayırmazlar ki?!
Döyüşdə arxadan vurana lənət,
Əsgəri qurşunla doyurmazlar ki?!
Dərdi təzələsəm hənizdi, həniz,
Nə bilim bəlkə də bir zaman oldu.
İndi duzlağında oynayan uşaq,
Gələcək günlərə Səttarxan oldu!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(24.01.2024)
Əhmədlə Aşotun əhvalatı
Sərtyel, “Ədəbiyyat və incəsənət”
1.
İnkir-minkirlərin söhbəti:
İnkir Minkirli: - İndiki adamlarla keçmişdəki adamların fərqi bilirsən nədir?
Minkir İnkirli: -Nədir?
İnkir Minkirli: - Keçmişdə insanlar bizim postdan keçəndə cənnətə, yaxud cəhənnəmə düşəcəklərini soruşardılar. İndisə soruşurlar ki, o dünyada vayfay var?
2.
Sovet vaxtlarında azərbaycanlı Əhmədlə erməni Aşot uzaq Sibirdə hərbi xidmət keçirlərmiş. Bir dəfə Əhməd Aşota deyir:
-Mən sənin başında on pivə butılkası sındırsam, sənə bir şax yüzlük verərəm.
Aşot iştahla deyir:
-Mən razı.
Əhməd başlayır onun başında butılkaları sındırmağa.
Al-qana bələnən, ağrıdan çığıran Aşot birtəhər sonu gözləyir ki, şax yüzlüyə sahib olsun.
9-cu şüşəni də sındırandan sonra Əhməd əl saxlayır.
Aşot təəccüblə soruşur:
-Niyə dayandın?
Əhməd deyir:
-Hərif zadam, onuncunu da sındırsam sənə yüzlük verməli olacam. Doqquz bəsimdir.
3.
Meşədə söyüş söyən tutuquşunu görcək Robinzon Kruzo başa düşdü ki, ruslar artıq onun adasında olublar.
4.
Bal rəqsində ustalıq odur ki, partnyorun sənin ayağını tapdalamamış ayağını qaldıra biləsən.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(24.01.2024)
Həyatı ən son sıradan izləmək məcburiyyəti - ESSE
Turunc Baxışlı, “Ədəbiyyat və İncəsənət"
BƏZƏN YAŞAMAQ BELƏ, CƏSARƏTİN ÖZÜDÜR (SENEKA).
Həyat o qədər çətinləşib ki, yaşamaq belə çətin gəlir insana. Zaman-zaman hər şeydən əl üzmək fikri gəlir, bir tək sıxıntınla başa-başa qalmağı seçirsən bəzən. Xəyallarının bir addımlığındaykən belə, bezmək hissi sarar insanı səbəbsizcə. Eləcə baxarsan səndən zəif olanların həyat yollarına. Bəlkə də insanın ən böyük düşməni elə özüdür. İçindəki o ümid işığını öldürən, “səndə alınmaz” deyib ayaqlarından geri çəkən özü!
Sevdiyim bir cümlə var, "Özgələrinin şeytanlarına hücum etməzdən əvvəl, öz qəlbinizdəki iblisi öldürün".
İçimizdəki o iblis də bu olsa gərək.
Mən də, sən də və bəlkə də bizim kimi çox insan da yaşamaqda, yaşamını sürdürməkdə necə əziyyətlər çəkib. Elə bunun özü də bir cəsarətdir. Elə ilk çətinlikdə ölümə can atmaq çıxış yolu olsaydı, bir insan qəmdən göz yaşına sığınardımı?
Əsla.
Unutma, önümüzə qoyulan əngəllərin məqsədi bizi durdurmaq deyil əslində, cəsarətimizi ortaya qoyub gücləndirməkdir. Sadəcə cəsarəti olanlar yaşar bu həyatı. Yaşamağa cəsarəti olmayanlar bu həyatı hər zaman ən son sıradan izləmək məcburiyyətindədi.
Yıxıldınmı? Qalx. İncidildinmi? Dərhal gözləntini azalt. Güvəninmi qırıldı? Onda dəyərini kimə verdiyini bil. Və ən əsası məğlubmu oldun? Bu dəm yenidən cəsarət et. Yaşadıqların və yaşamadıqların uğruna. Yetər ki qorxma, yetər ki ümidini, cəsarətini itirmə.
Əzizim, kimsə səndən yaxşı deyildir, amma bir şeylər etməyə cəsarət etməsən, sən də kimsədən yaxşı olmayaqcsan. Unutma, gözəl insan, bütün xəyalların gerçək olacaq, sən arxasınca getdiyin müddətcə...
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(24.01.2024)
TƏQVİMİ VƏRƏQLƏYƏRKƏN: ilk Pulitser alan qadın yazıçı Edit Vartonun doğum günüdür
Nigar Həsənzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Edit Varton 24 yanvar 1862-ci ildə Amerikada anadan olmuş qadın yazıçıdır. O, bir çox roman və hekayələr yazmışdır. Ən tanınan romanı 1920-ci ildə qələmə alınmış “Məsumiyyət Çağı” ( The Age Of İnnocence ) adlı romandır.
Bu roman 1921-ci ildə Kolumbiya Universiteti tərəfindən Pulitser mükafatı ilə təltif olunmuşdur. Varton bu nüfuzlu mükafata layiq görülmüş ilk qadın yazıçı kimi tarixə düşmüşdür.
O, həmçinin "Bunner Bacıları" adlı digər bir romanın da müəllifidir.
1911-ci ildən sonra həyatını daha çox Fransada davam etdirən E. Varton 1-ci dünya müharibəsi vaxtı müxtəlif yardım fəaliyyətləri səbəbi ilə Fransa dövləti tərəfindən mükafatlandırılmışdır. Henri Ceyms, Andre Jid, Ernest Heminquey və dövrün bəzi yazıçıları ilə yaxın dostluq münasibəti qurmuş E. Varton 1937-ci ildə 75 yaşında Fransada vəfat etmişdir!
Son illər kinematiqrafiya mütəmadi onun yaradıcılığına müraciət edir. 1993-cü və 2000-ci ildə lentə alınan “Məsumiyyət çağı” və “Sevinc evi” filmləri böyük tamaşaçı auditoriyası toplaya bilmişdir.
“Bu axı çox gözəldir, sən heç nə edə bilməyəndə, səndə heç nə alınmayanda özünü balaca uşaq yerinə qoyub da çox pərt olmayasan” - Edit Vartondan sitatdır.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(24.01.2024)
YADI DOĞMALAŞDIRAN - Gəlin Aftandil İsrafilovu yad edək!
Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Tanınmaq, ümumxalq məhəbbəti qazanmaq çox gözəldir. İnsanların gözündə ucalırsan, qəlbində yerin olur. Amma bu məşhurluğun şirinliyi qədər ağrı-acısı da olur. İctimai-siyasi proseslər dəyişir, kimisə nahaq yerə incidirlər, kimisə həbs edirlər və sən bu olaylara münasibət bildirməyəndə, susanda, adamlar səninlə üz-üzə gələndə ehtiram göstərsələr də, qəlblərində yerin daralır...
Heç vaxt siyasətdə görünməsə də, Aftandil İsrafilov bu baxımdan bəxti gətirən məşhurlardan idi. Heç kim heç zaman ondan siyasi proseslərə münasibət bildirməyini ummurdu. Çünki özünü siyasətə həsr etmiş, siyasi oyunlardan gah qalib, gah məğlub kimi çıxmış o qədər məşhurlar var ki…
Bəli, əsl sənətkar sözüylə yox, sənəti ilə seçilməlidir. Onun da qismətinə elə bu düşmüşdü, Azərbaycan musiqi alətləri ailəsində əcnəbi sayılan qarmonu doğmalaşdıra, xalqa sevdirə bildi. Bu gün bir sıra ifaçılar var ki, qarmonun sayəsində ümumxalq hörməti qazanıblar, hamı onlara sevgiylə yanaşır. Amma bu sevginin ürəklərə yol tapması üçün cığırı ilk açanlardan biri də məhz, o, olub. Bütün ömrü el toylarında, tədbirlərdə keçdi. Çox insanlarla ünsiyyətdə oldu, görüb götürə bildi. Harada oldusa məzəli zarafatları, şirin söhbətləri ilə yadda qaldı…
Azərbaycan musiqi tarixində qarmonuyla göstərdiyi xidmətlərə görə hamımız ona borcluyuq, o isə barmaqlarına. O barmaqlar adi barmaqlar deyildi, elə ki, qarmonun şirmayi dillərinə toxunurdu, sədası insanı düşündürür, kədərləndirir və əhvalına təsir edirdi…
Aftandil İsrafilov- bu ad və soyad Azərbaycan musiqi sənəti tarixinə əbədi yaşayacaq. İllər ötəcək, zamanələr bir-birini əvəz edəcək, ictimai-siyasi proseslər, hakimiyyətlər dəyişəcək, amma cismən dünyada olmasa da, Aftandil İsrafilov ruhən əbədi yaşacaq. Yüz il bundan sonra da onun ifasının sədası gələndə insanlar zövq alacaqlar…
Yaşasaydı bu gün böyük sənətkarın 83 yaşı tamam olacaqdı. Qoy, bu balaca yazı onun ad günündə ruhuna ərmağan olsun!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(24.01.2024)
Məsələn, qəmli bir sevginin həsrətini, tərkini ürəyimin qələmi ilə yazıramsa… - MÜSAHİBƏ
Habil Yaşar, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Bu gün Türkiyədən müsahibələr layihəsində sizlərə növbəti türk yazarı təqdim edilir: Fendiye Nihali Dinç.
-Salam Fendiye xanm! Necəsiniz? Zəhmət olmasa öncə azərbaycanlı oxuculara özünüz barədə məlumat verərdiniz.
-Aleykum Salam Habil bəy. 1968-ci ildə Aksarayda doğulmuşam, amma Kırşehirdə yaşayıram. “Kırşehir Yazarlar və Şairlər Dərnəyi”nin üzvüyəm. Beynəlxalq Yazıçılar Birliyinin üzvüyəm. Türkiyənin xalq şairiyəm. Ailəliyəm, üç uşaq anasıyam.
-Ədəbiyyata marağınız necə yarandı? Bu haqda fikirlərinizi bilmək çox maraqlı olardı.
-Uşaqlıq illərində kiçik yazılarla başlasam da bunun ədəbiyyat olduğunu bilmirdim. Zaman keçdikcə yazılarımı genişləndirdim və ustam İhsan Şola müəllimdən dərs alaraq şeirin texnikasını və xüsusiyyətini gücləndirdim. Müəllimimə bir daha təşəkkür edirəm.
-Əsərləriniz haqqında məlumat verə bilərsinizmi?
-Təbii ki, ilk kitabım “KALBİ KIRIK HAYALLER” adında bir romandır. Gənc bir qızın dramatik həyatından yazdığım, onu öz üslubumda şeirlərlə dəstəklədiyim oxunaqlı romandır.
İkinci kitabım isə hamısı şeirdən ibarət olan “GÖNÜLDEN KALEME SIRLAR” adı altında topladığım şeirlərimdir. Vətən, millət, həyat, təbiət, sevgi, ayrılıq, ağrı ilə duyğuların cəmləşməsidir.
-Xəyallarınızın genişlənməsinə səbəb olan hadisələr hansılardır və bizlərə bu haqda bəhs edə bilərsinizmi?
-Şeir çox vaxt həqiqəti yazmağı tələb edir, məsələn, qəmli bir sevginin həsrətini, tərkini ürəyimin qələmi ilə yazıramsa, bu, hiss selidir. Ətrafıma baxanda əzab çəkənlərin ağrısını, gülənlərin sevincini, yəni hisslərimin cəmiyyətin hisslərinə uyğun formalaşdığını hiss edirəm. Məsələn, vətən sevgisi mənim üçün tamam başqadır və mən təbiəti qələmi alanda kainatın gözəlliyini anlatmaqla bitirə bilmirəm. Ona görə də poeziya geniş təfəkkür və gərgin duyğu tələb edir ki, mən bunu edirəm.
-Zaman sizin üçün nə deməkdir və yazarkən hər hansı bir rutininiz varmı?
-Mənim üçün vaxt və məkan önəmli deyil. Bildiyiniz kimi, bu, emosiyaların intensivliyindən asılıdır. Poeziya üzərində cəmləşmək üçün müntəzəm olaraq təkliyi seçirəm.
- Kitab oxumaq vərdişini qazanmaq üçün nə etmək lazımdır?
-Şəxsi fikrimcə, əvvəla kitab oxumağa müəyyən vaxt sərf etməliyik, sonra virtual aləmi bir az məhdudlaşdırmalıyıq,
-Türkiyədə hal-hazırdakı mütaliənin vəziyyəti sizi qane edirmi?
-Təbii ki, çox kitablar yazılıb, amma rəflərdə unudulub. Türkiyədə kitab oxumaq demək olar ki, bitib. Kitabları götürüb oxuyan yaşlı nəsillərdi, indi maraqlandıran hər şeyi hazır halda internetdən götürərək öyrənirik.
-Azərbaycan ədəbiyyatını izləyirsinizmi?
-Bilirəm ki, Azərbaycanda çox zəngin ənənələrə malik olan poeziyanı böyük şairlər nəsli təmsil edir. Məsələn, mən xalqınızın şairi Əhməd Cavadın “Azərbaycanın dövlət himnini”, “Çırpınırdı Qara dəniz” şeirlərini heyranlıqla dinləyirəm. Azərbaycan ədəbiyyatının yenilikçi şairi Rəsul Rzanın şeirlərində bəhs etdiyi ən mühüm mövzular insan sevgisi, həyatı və ölümdür. Onun milli hisslərdən, vətən sevgisindən bəhs edən şeirləri də sonrakı illər üçün örnək olmuşdur.
-Gələcək planlarınız haqqında məlumat verə bilərsinizmi?
-Bir az gələcək planlarımdan danışım. Şeirlərimlə bütün qəlblərə girmək, yəni insanların duyğularını dilə gətirmək istəyirəm. Məqsədim hazırlıq mərhələsində olan üçüncü kitabımı nəşr eləməkdir.
-Ənənəvi kitablara və ya elektron kitablara üstünlük verirsiniz?
-Elektron kitab oxumağı bəyənmirəm, kitabın qoxusunu hiss edərək, kiçik kitabxanamda oxumağa üstünlük verirəm. Amma onu da qeyd edim ki, indiki vaxtda kitablar çox baha olduğundan mən elektron kitabxanalardan dünya klassiklərinin kitablarından istifadə edirəm.
– Bir yazar olaraq digər yazarlara məsləhətləriniz nədir?
-Bütün yazarlarımıza, hətta yeni başlayan gənc yazarlarımıza tövsiyəm budur ki, Ədəbiyyatı keçmişdən gələcəyə incələsinlər və yazarkən onu qarışdırsınlar, keçmişi bu günə daşısınlar və şeirdə ədəbiyyat əbədi davam etsin.
Bu gözəl müsahibəyə görə Habil Yaşara dərin təşəkkürümü bildirirəm və qardaş ölkəm Azərbaycana hörmətlə salamlarımı göndərirəm!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(24.01.2024)