“İkinci planetin qırmızı rəngi” qısametrajlı bədii filmi Rusiyanın şimal paytaxtında gerçəkləşən 34-cü “Bəşəriyyətə İsmarıc” Beynəlxalq Film Festivalında “Ən yaxşı qısametrajlı film” nominasiyasında mükafat qazanıb.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Mədəniyyət Nazirliyinə istinadən xəbər verir ki, film Mədəniyyət Nazirliyinin keçirdiyi “Böyük Qayıdış” pitçinq müsabiqəsi çərçivəsində 2022-ci ildə “Mozalan” studiyasında istehsal edilib və bu il bir sıra beynəlxalq festivallarda nümayiş olunub.

C.Cabbarlı adına “Azərbaycanfilm” kinostudiyası və “Narimanfilm” studiyasının dəstək göstərdiyi filmin baş prodüseri Əli Səttar Quliyev, operatoru Alisa Tareliçeva, rəssamı Samirə Şamxalova, icraçı prodüseri Mehman Fətullayevdir. Filmin rejissoru və ssenari müəllifi Azər Quliyevdir. Ekran əsərində əsas rolları Rafael Şahbəyli, Diana Hacıyeva, Aydan Həsənzadə və Əli Nəsib oynayıblar.

“İkinci planetin qırmızı rəngi” ilk dəfə “Baku Cinema Breeze” Beynəlxalq Festivalı çərçivəsində təşkil edilən XV Bakı Beynəlxalq Film Festivalında “Ən yaxşı rejissor işinə görə” müsabiqənin əsas mükafatı olan “Qızıl nar”a layiq görülüb.

Qeyd edək ki, ekran işinin ilk xarici premyerası bu il Finlandiyada keçirilən “Tampere International Film Festival”da gerçəkləşib. Film ABŞ-də təşkil olunan “Athens International Film Festival”da, Gürcüstanın Telavi şəhərində keçirilən “Golden Grape - Telavi International Short Film Festival”da (əsas müsabiqə proqramı) nümayiş olunub.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(29.10.2024)

Oktyabrın 25-də Azәrbaycan Yazıçılar Birliyi Әdәbiyyat Fondunun və  Azәrbaycan Respublikası Mәdәniyyәt Nazirliyinin birgə təşkilatçılığı, Gəncə Dövlət Universitetinin təşkilati dəstəyi ilə Gəncə Dövlət Universitetinin Yunis Əmrə adına mühazirə zalında “Yeniyetmә vә gәnclәrdә mütaliә mәdәniyyәtinin formalaşdırılması” layihәsinin təqdimat mərasimi keçirilib. 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, 2024-cü ildә Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən elan olunmuş “Qeyri-hökumәt tәşkilatları üçün qrant müsabiqәsi”nin qalibi olan Ədəbiyyat Fondunun “Yeniyetmә vә gәnclәrdә mütaliә mәdәniyyәtinin formalaşdırılması” layihәsinin təqdimat mərasimini GDU-nun Humanitar məsələlər üzrə prorektoru Gülsüm Fətəliyeva  açaraq qonaqları salamlayıb,  tədbirə uğurlar arzu edib. O, tələbələrdə mütaliəyə maraq oyatmaq üçün universitetdə görülən işlərdən, yaradılan şəraitdən, bu sayaq tədbirlərin keçirilməsi zəririliyindən bəhs edib.

Ədəbiyyat Fondunun Baş Direktoru Varis Yolçiyev məlumat verib ki, 2024-cü ildә Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən “Qeyri-hökumәt tәşkilatları üçün qrant müsabiqәsi” elan olunub və  qalib də Ədəbiyyat Fondunun “Yeniyetmә vә gәnclәrdә mütaliә mәdәniyyәtinin formalaşdırılması” layihәsi olub. Varis Yolçiyev onu da diqqətə çatdırıb ki, günümüzdә böyük әhәmiyyәt kәsb edәn bu layihәnin birinci mәrhәlәsindә gәnclәr üçün mütaliәnin faydaları barәdә yaddaş kitabçası olan “Mütaliə mədəniyyətini necə formalaşdırmalı” kitabı vә onların mütaliəsi üçün isə “Sizin üçün seçdik” adlı müasir әdәbiyyat antologiyası nәşr edilib. İkinci mәrhәlәdә isə məqsəd Respublikamızın şәhәrlәrindә auditoriyalarda görüşlәr keçirməkdir. Burada mövzu ilә bağlı müzakirәlәr aparılır, hər görüşdə nәşr edilәn kitabların hər birindən 125 nüsxə olmaqla iştirakçılara  hәdiyyә edilir.

Çıxışçı artıq Bakıda və Sumqayıtda bu yöndə tədbirlərin keçirildiyini, Gəncədən sonra növbəti görüşün Qubada olacağını da diqqətə çatdırıb.

Daha sonra çıxış edən  Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin Gəncə bölməsinin sədri Xəzangül Hüseynova kitab sevgisinin ulu Nizami yurdunda əzəldən olmasına diqqət çəkib, burada gedən ədəbi proseslərdən, çıxan bədii kitablardan, Gəncə ədəbi mühitinin gəncliyə aşıladığı kitablara məhəbbətdən söz açıb.

Növbəti çıxışçı - Gəncə Dövlət Universtetinin Azad Həmkarlar İttifaqı Komitəsinin sədri Afaq Qasımova tədbrdə gənclərə paylanacaq bu iki kitabla tanış olduğunu qeyd edib, onların mümkün faydasından, gənclərin gələcək həyatlarındankı tərbiyəvi rolundan danışıb.

Daha sonra  Gəncə Dövlət Universitetinin Azərbaycan və dünya ədəbiyyatı kafedrasının  müəllimi, şair Vüsal İsgəndərov universitet tələbələrinin kitabla ünsiyyətə can atmalarını vurğulayıb, gənclərdə kitaba maraq oyatmağın müasir yollarından öz təcrübəsinə istinadən söz açıb.

Yerli ədəbi mühitin seçilən üzvü, şairə Zülfiyyə Yaqubova ürək sözlərini söyləyib, onda mütaliəyə marağı formalaşdıran amillərdən söz açıb, öz şerlərini səsləndirib.

Həmçinin  universtetin filologiya fakültəsinin tələbələri - “Gəncliyin səsi” ədəbi birliyinin üzvü Amin Həsənov, Təhminə Kamalsoy və Amil İsmayılov öz şerləri ilə çıxış ediblər.

Tədbir interaktiv sual-cavab formasında davam edib, sonda hər bir tədbir iştirakçısına “Mütaliə mədəniyyətini necə formalaşdırmalı” və “Sizin üçün seçdik” kitabları hədiyyə edilib.

Tədbir foto-sessiya ilə başa çatıb. 

Fotolar Coşqun Əliyevindir.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(28.10.2024)

Nemət Tahir, “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Qarabağ bölməsi

İrəvanın mərkəzi bazarlarından birində satılan narın qarşısındakı yazı erməniləri əməlli-başlı narahat edib.

"Qarabağ narı" yazısı yazılan meyvənin haradan, necə gəldiyindən narahat olan erməni sakinlər əraziyə polis çağırıblar.                                

Qarşısına 1 kq - 1000 dram (Təxminən 2,5 $ - 4.25 Manat) yazılan narın satıcısı polisin sorğu-sualı zamanı məhsulu haradan gətirdiyi barədə məlumat verib. O bildirib ki, bu nar Gürcüstanda satılır, oradan alıb gətirmişəm.

Qeyd edək ki, bu nar Qarabağın dilbər guşələrindən biri olan Ağdam rayonunun Şelli kəndə yetişir. Qarqar çayının kənarında, dağlarla əhatə olunmuş bu kənd respublikamızda gülöyşə narı ilə tanınıb. Ermənistan silahlı bölmələri tərəfindən işğal edilənə qədər Şelli kəndində bağçılıq, üzümçülük və heyvandarlıq inkişaf etmişdi. Kənddəki nar bağlarından yığılan məhsul nəinki respublikamızın müxtəlif bölgələrinə, eləcə də keçmiş sovet respublikalarına göndərilirdi. Azərbaycanda narçılığın inkişaf etdiyi Göyçayda nar plantasiyaları salınarkən Şelli kəndindəki gülöyşə nar sortunun qələmlərindən istifadə edildiyi deyilir.

Erməni qəsbkarları 1993-cü ildə Şelli kəndini işğal edən zaman məktəb və uşaq bağçasının binalarını, qədim məscidi və yaşayış evlərini talan edərək dağıdıblar. Kənddəki nar bağlarına isə gəlir mənbəyi kimi istifadə etdikləri üçün toxunmayıblar. Son illərdə Şelli kəndində ermənilər qanunsuz məskunlaşdırma aparırdılar.

Otuz ilə yaxın həsrətini çəkdik, Qarqar, Xaçın çaylarının ruhu dincəldən səsini eşidə bilmədik, hər il payımız budaqlardan özünü asdı, bağrı çatladı gülöyşə narın, intizardan böyürtkən kolları saçını yoldu, almaya, armuda xal düşdü.

Çox şükür ki, işğaldan azad edilmiş Şelli kəndi ərazisində nisbətən salamat qalan 15 min hektar nar bağında bərpa və becərmə işləri aparılıb. Şelli narının keçmiş şöhrətini qaytarmaq üçün gərgin əmək sərf edilir. "Azərşəkər" MMC-nin Ağdam rayonunun işğaldan azad edilmiş ərazilərindəki nar bağlarından artıq 3-cü ildir ki, məhsul yığılır. İndiyədək 133 ton məhsul satışı həyata keçirilib ki, bunun 16 tona yaxın hissəsi Sinqapur, Kanada və Rusiyaya ixrac edilib, 117 tonu isə daxili bazara satılıb. Məhsul satışından əldə olunan gəlirin bir hissəsi "YAŞAT" Fonduna ianə ediləcək. Bağbanlar yaxşı bilir, nar ağacı çox həssas, necə deyərlər, dəymədüşər, küsəyəndir. Şaxta, soyuq olan kimi quruyur, qızmar yayda da susuzluqdan yarpaqları saralır, budaqlar büzüşüb quruyur, meyvələri çatlayır. Tək bircə əlacı var, nar ağacı gərək sudan korluq çəkməsin. İlahinin möcüzəsi hesab edilən nar dənələri bir qabığın içərisində sayrışan ulduzlara bənzəyir.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(28.10.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ədəbiyyat qəzet” ilə birgə ƏDƏBİYYATIMIZI SEVDİRƏK layihəsində bu gün sizlərə Cavanşir Yusiflinin məqaləsi  təqdim edilir.

Hekayələrin, ümumən istənilən nəsr əsərinin yazılmasının tarixçəsindən başqa psixoloji, yaxud ruhi və ya bizim izah edə bilməyəcəyimiz bir əsası olur (fikrimizdə çırpınır, üzə çıxmaq istəndikdə tam unudulur...), bu məsələni düşünərkən, ilk olaraq "Qətl günü" yadıma düşür, o əsərin bütün ruhunu ən dürüst şəkildə mətnin dəryasında hansı deyim daha mükəmməl şəkildə ifadə edə bilir? ...Görəsən, bu dünyada çörəyi daşdan çıxan insanların məmləkəti hardadır? Müəllif əsər yazılana qədər bu deyimi nə qədər pıçıldayıb, neçə dəfə ürəyindən keçirib? Bu deyim, bu düşüncə insanı ən böhranlı vəziyyətdə küncə sıxışdırır, ona necə yaşadığını sözsüz anladır, elə bir ortam yaradır ki, bu ömür deyilən qatarda başına gələnləri bir-bir nəql edirsən. Yenə də fikrində, sözsüz, sadəcə, ruhunu didən deyimlərin, ayrı-ayrı sözlərin diliylə... Yaxud vaxtilə oxuduğum əsərlərin birində "Dərzinin qızı dərzi göydə ulduzların sayı neçədir", "Padşahın oğlu padşah ləkdə reyhanların sayı neçədir" - kimi deyimlər nağıl tilsiminə bürünüb səni haçansa ac-susuz qaldığın bir yerə sürgün edir...

Əsərdə qəribə, hamının bildiyi, ancaq məhz nasirin təhkiyə prosesinə cəlb etdiyi bir proses var: deyək ki, hansı məkandasa çox faciəvi olaylar baş verir, bir lay onun üstüylə gedir şumlayır, dəniz oyununda - sörfinqdə olduğu kimi, sevinc, kədər, faciə, şadlıq, ah, fəğan, şaqraq səs bir-birini həmin dəli dalğalar kimi əvəz edir, həm də doğurur, hər şey bu amansız qovğada "şahə qalxır" (yaranır...), hər şeyin, ən gözəl nəsnələrin də məzarı elə həmin gərginlik sahəsidir. Bədii əsərdə, nəsr mətnində məkan da, zaman da əslində gərginlik sahəsidir, hər şeyin ən son nöqtəsində qərar tutan hadisələr, süjet yarpaqları məhz gərginlikdən su içir.

Bədii əsərləri meydana, dünyaya gətirən deyimlər bədii əsər mətnində iti yaddaş elementi kimi daim özünü diktə edə bilər, ya da unutdurar, ancaq deyimin süjetə calanması, onu adi kəsikdən böyük maqnit sahəsinə çevirmə işi bir an da olsa, dayanmaz, davam edər. Hər bir əsər, hər bir nəsr mətni həmişə təsadüfən yazılır, ancaq onun süjetinin qurulmasında əlahiddə rola malik deyimlər (yazıçının içinə dolan hiss və duyğuların orda məskən salıb ayrıca "dilə" çevrilməsi...) bu təsadüfü aradan qaldırır. Görəsən, "Tatar çölü" romanında, onun min verstlik dərinliyində gizlənmiş, ordan süjet quruculuğuna təsir edən hansı deyim var? Şübhəsiz ki, burda söhbət mifik yer adı kimi tatar çölünün özündən getmir, adam at belində qarnizona gələrkən düşündüyü hər şey bu mübhəm deyimlə qidalanır, nəfəsini ondan alır. Bir də belə bir situasiya: Kamünün "Yad" romanında əsas məsələ baş verdikdən sonra Mersonun keçmişdən yadına düşənlər onun içini boşaldıb bu dünyaya yadlaşdıran hər şey bir cümləlik deyimi formalaşdırır və bu sözlər Mersonun kamerada keşişlə söhbətində paslı qıfıl kimi açılır, qıfılın səsi onun içində səslənir, o səs Mersonun ömrüboyu demək istədiyi sözü pasa çevirir, artıq yol bitib, artıq arxaya - keçmişə və gələcəyə yol qıfıllanıb.

Yaxud Feyxvangerin Russo haqqında romanında, yaxud İsa Hüseynovun "Saz" povestində, Mövlud Süleymanlının "Yel Əhmədin bəyliyi" süjet sərbəstliyi və kompozisiya bitkinliyi baxımından yeni hadisədir, müəllifin yaddaşını əsir edən deyim vektorları ən müxtəlif istiqamətlərə haçalanır, elə ilk pasajlarda kəpənək qanadlarının tozu, yerlə göyün Nəsimi şeirində təması və ayrılması, sürət obrazı və sükunət... bütün bunlar ilkin deyim molekulunu tanınmaz dərəcədə dəyişdirir.

Mübariz Örənin "Çinar yazıları" hekayəsinin süjetinin formalaşmasında ana situasiya, personajın itkin düşən qardaşının pasportunu anasının gözündən yayınıb oğurlamasının alt qatında hekayədə, mətndə sərgərdan gəzən və heç cürə üzə çıxa bilməyən bir deyim var. Darmacalda səni qurtaran, sonradan içini kəsib doğrayan hərəkət həmin deyimlə tuş gəlir, bu pasport səni ölkədən çıxarsa da, adının, kimliyinin zamanla itməsinə səbəb olub. İndi bu kəskin suallara cavab vermək çətindir, demək olar, mümkün deyildir. Deyimin üzə çıxmaması, süjet dolanbaclarında itməsi hekayənin kompozisiya quruluşunun bitkinliyini şərtləndirir.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(28.10.2024)

Sirli-sehirli poeziya dünyasına kim baş vurmaq istəməyib. Bu dünya həm ruh oxşayır, həm duyğulandırır, həm təsirləndirir. “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı POETİK QİRAƏT rubrikasında iki gün dalbadal Sumqayıt Dövlət Universitetinin Filologiya fakültəsinin dekanı, Filologiya elmləri üzrə fəlsəfə doktoru Sevinc Həmzəyevanın şeirlərini təqdim edir. Bəri başdan deyək ki, təqdim etdiyimiz şeirlər sevgi şeirləridir.

Kövrək xatirələrin üstünə getmə

Kövrək xatirələrin üstünə getmə
Hələ üzərindən yel də keçməyib
Nə illər bacardı, işə yaradı
Nə də duyğuları ölüb bitməyib

Yenə həmin baxış, yenə həmin söz
Sənin gözlərindən süzülən sevgi
Yenə həmin nəğmə, yenə həmin köz
Qəlbimin telinə hörülən sevgi

Nə nəğməsi susub, nə şeiri bitib
Donub sükutunun pərdələrində
Yol çəkən gözümün kökündə itib
Yanır aram-aram sənin hicrində

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(28.10.2024)