Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Deyir ki,- “Məni ciddi bir insan kimi tanıyırlar. Hətta bəziləri- O, çox sərt danışır- söyləyirlər. Heç də sərt danışmıram, sadəcə düşündüyümü deyirəm. İkiüzlülük mənim əqidəmə ziddir. İkiüzlülər hər zaman olub. Bəzi insanlar iradəli, güclü deyil, zəif tərəfləri var. Bəzən qorxaraq, çəkinərək hamının üzünə gülmək məcburiyyətində qalırlar. Amma ikiüzlü olmaq özü də bir bacarıqdır. Fəqət, o cür insanlar hələ özlərini cəmiyyətdə tapmayanlardır. Bəzən özü o sifətlərin içində itib batır, yəqin özünə sual verir ki, hansı mənəm?! Bütün ortamlarda özünü yaxşı hiss edir. Lakin birdən ayılır ki, heç kim onu adam yerinə qoymur, heç kimdir. Həyatda elə ən qorxulu şey də budur. Hamının sevimlisi olmaq arzusu, hamının xoşuna gəlmək istəyi düşüklükdür.”

Allah ondan heç nəyi əsirgəməyib. Qadın gözəlliyi, istedad və cəsarət. Mərd xanımdır, sözünü deməyi bacarır. Özünə və başqalarına qarşı çox tələbkardır. Bəstəkardır, xeyli mahnılar bəstələyib, onlar əsasən estrada janrındadırlar...

Haqqında söhbət açdığım Gövhər Həsən- Zadə 1969-cu ildə Bakıda dünyaya gəlib. Atası, mərhum Sudef Həsənov bir vaxtlar Azərbaycan Elmlər Akademiyası Respublika Təcili Məlumat Xidmətinin rəisi vəzifəsində çalışıb, anası isə filoloqdur. Sözsüz ki, bu vəhdətdən dünyaya gələn Gövhər xanım istedadsız ola bilməzdi. Gövhər xanım 1976-cı ildə Bakı şəhər M. Rahim adına 7 saylı orta məktəbin birinci sinfinə,1977-ci ildə isə Səbail rayonundakı 2 saylı yeddiillik musiqi məktəbinin fortepiano sinfinə müsabiqəsiz daxil olub. 1984-cü ildə orta məktəbin 8-ci sinfini, musiqi məktəbinin 7-ci sinfini fərqlənmə ilə bitirərək elə həmin ildə də Asəf Zeynallı adına Bakı Musiqi Kollecinin musiqi nəzəriyyəsi və tarixi fakültəsinə qəbul olunub. İlk bəstəkarlıq dərslərini Əməkdar incəsənət xadimi, bəstəkar Leonid Vaynşteyndən alıb. 1988-ci ildə təhsilini fərqlənmə ilə başa vuraraq Üzeyir Hacıbəyov adına Bakı Musiqi Akademiyasının Bəstəkarlıq fakültəsinə daxil olub. Ali və peşəkar təhsilini Xalq artisti, professor Cövdət Hacıyevin sinfində alaraq, 1993-cü ildə həmin təhsil ocağını bitirib.

“Musiqimizdə, ifaçılıq sənətində o qədər eybəcərliklər var ki, bu səbəbdən Bədii Şuranın yaradılmasına ehtiyac duyuldu və ATV-də yaratdıq. Şuranın müzakirə obyekti isə Azərbaycan dili oldu. Azərbaycan dilinə, sənətinə, musiqisinə və dövlətçiliyinə qulluq etmək üçün nə lazımdırsa, onları mükəmməl şəkildə, efir vasitəsi ilə təqdim etmək şuranın əsas prioriteti oldu. Televiziya məkanında uşaqlar üçün proqramlar olsa da, yeniyetmələr üçün verilişlər yoxdur. Çalışacağıq ki, onların maraq dairəsində keyfiyyətli və baxımlı verilişlər də yayımlansın.”- söyləyir.

1993-cü ildə Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinin dəvəti ilə Heydər Əliyev Sarayında bədii rəhbər və rejissor vəzifəsinə təyin edilib və 3 aprel 2001-ci ildə Bakı Şəhər İcra Hakimiyyəti başçısının sərəncamı ilə M. Şəhriyar adına Bakı Mədəniyyət Mərkəzinin direktoru vəzifəsinə təyin olunub.

Gövhər Həsən-Zadə inzibati işlə bərabər peşəkar yaradıcılıq ilə də məşğul olub. 1993-cü ildən fəaliyyət göstərən ümumrespublika gənc estrada musiqisi ifaçılarının "Zirvəyə doğru" müsabiqəsinin yaradıcısı və bədii rəhbəridir. O, böyük simfonik orkestr üçün poema, simfoniya, fortepiano və orkestr üçün konsert, skripka və orkestr üçün konsert, simli kvartet və kvintet, fortepiano və skripka alətləri üçün prelüd, sonata və bir çox klassik janrda yazılmış 50-yə yaxın əsərin və 300-ə yaxın mahnının, eləcə də Azərbaycan Respublikası Gənclərinin Himni, "Olimpiada yolları" himni, "Biz varıq” adlı BMT Azərbaycan nümayəndəliyi üçün himn, "Sən qalib gələcəksən", "Sən azərbaycanlısan" kimi layihələrin müəllifidir...

Onu bu gün televiziyalarımızı başına götürən şou proqramlar çox narahat edir. Bu bayağı verilişlərdə aparılan söhbətlərə dözümsüz yanaşır.

Deyir ki,- “Niyə efirlərdə sadə adamların, eləcə də məşhurların şəxsi həyatları ortalığa çıxarılır? Guya kiminsə şəxsi həyatını açıb-ağardanda nə olur? Üstündən 3-5 ay keçəndən sonra dalaşanlar yenidən barışırlar. Camaatın hissiyatı ilə niyə oynayırlar bilmirəm. Doğrudur, populyar insanların həyatı hər zaman maraqlı olur. Onların böyük eyiblərini sosiallaşdırmağa çalışırlar. Amma başa düşmürlər ki, onun eybini efirə çıxarıb müzakirə edəndə, onun tamaşaçısını incidirlər, pərt edirlər. Məgər hamının nəsli-kökü təmizdir? Ailə qurduğumuz şəxslərin ailələrində, dost-tanışımızların arasında nankor, nanəcib adam yoxdurmu? Təbii ki, var və bu, bizim eyibimizdir. Elə bir eyib ki, hamıda var. Bunu o zaman sosiallaşdıra bilərik ki, ona yardımımız, köməyimiz dəysin.”

2008-ci ildə Azərbaycanı ilk dəfə təmsil olunduğu Avroviziya Mahnı Müsabiqəsində "Day After Day" mahnısının müəllifi və kompozisiyanın bədii rəhbəridir. 2013-cü ildə isə Türkviziya Mahnı Müsabiqəsinda yenə də Azərbaycanı ilk dəfə təmsil edərək "Yaşa" mahnısının müəllifi və kompozisiyanın bədii rəhbəri kimi, 24 türkdilli ölkələr arasında birinciliyi ölkəmizə qazandırıb. Bu günə qədər Azərbaycan musiqiçiləri ilə bərabər Türkiyə, ABŞ və Avropada fəaliyyət göstərən Zərrin Özər, Mustafa Ceceli, Nilufer, "İn-Grid", MİŞA, Pınar Aylin, Bengü, "Studio-A", Kaan Yalçın, Kanun Yıldırım, Zeliha Sunal, Barrbaros, Meyra, Ayla İşıl, Senem və bir çox peşəkar müsiqiçilər və yaradıcı kollektivlərlə çalışmışdır. Hal-hazırda "Azərbaycan professional mahnı janrının yaranmasının tarixi aspekti" mövzusunda elmi iş və iki cildlik kitab üzərində çalışır. Üzeyir Hacıbəyov adına Bakı Musiqi Akademiyasının dissertantıdır. 2006-cı ildə "Azərbaycan Respublikasının əməkdar artisti" fəxri adına layiq görülüb. Eyni zamanda "Azad Azərbaycan" Teleradio və Yayım Şirkətinin Bədii Şurasının üzvüdür. 2021-ci ildən "Müəllif Hüquqları Uğrunda" İctimai Birliyin sədridir və Azərbaycan Respublikası Dövlət Sərhəd Xidmətinin "Sərhədçi" Mədəniyyət Mərkəzi rəisinin müavini və mədəniyyət-təminat şöbəsinin rəisi vəzifəsində çalışır...

Göründüyü kimi, Gövhər Həsən-Zadə sıradan bir bəstəkar deyil, o, öz sahəsində mükəmməl təhsil alan bəstəkarlardandır. Necə deyərlər, sənətini akademik səviyyədə bilən insanlardandır. İstedadla təhsilin vəhdəti isə xarüqələr yaradır...

Din, fəlsəfə, mistika ilə dərindən maraqlanır. Bu mövularda xeyli kitablar da oxuyub. “Məsələn, din mənim üçün ciddi elmdir. Ən mürəkkəb sualların cavabını İslam dinində tapıram. Doğrudur, İslam elmini tam anlamağa ömür yetməz. Amma çalışıram ki, hökm və adətlərinə riayət edim.”- dilə gətirir.

Deyir ki,- “Səmimi olmağım, çox hallarda başa düşülməməyim həyatıma problem yaradır. Bunu gizlətmirəm. İllər mənə onu öyrətdi ki, hər kəsə etibar etmək olmaz və çalışmaq lazımdır ki, cəmiyyətə axıra qədər açıq olmayasan, özünü bədniyyət adamlardan gözləməlisən. Mən tənhalığa həmişə nifrət etmişəm. Amma həyat elə gətirdi ki, çətin də olsa, bunu özüm seçmişəm. Cəmiyyətdə məni başa düşən, fikirlərimi bölüşənlər yoxdursa, deməli, təkəm, bura aid deyiləm. Başqa necə ola bilər? Söykənə biləcəyim insanlar illərlə azaldılar və mən də özümə qapandım. Bunun səbəblərindən biri də atamı itirməyim oldu. Ondan sonra dünyanın faniliyini dərk elədim. Anladım ki, bu dünya nə əvvəldir, nə son...”

Bəli, haqqında söhbət açdığım Gövhər Həsən-Zadə gözəl xanımlardan biridir. Martın 6-sı onun növbəti ad günüdür. Bu münasibətlə Gövhər xanımı təbrik edir, yaradıcılıq uğurları arzulayıram.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(06.03.2025)

Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Azərbaycan nəşriyyatları içində öz yeri, öz çəkisi olan "XAN Nəşriyyatı"nın 11 yaşı tamam oldu. Bu münasibətlə nəşriyyatın direktoru Səbuhi Şahmursoya müraciət edərək nəşriyyatın dünəni. Bu günü və sabahı barədə qısaca bilgi aldıq. Və əlbəttə ki, həm də

 XAN abriviaturasının açmasını ondan soruşduq. Bəri başdan deyim ki, XAN-ın açması Xalqım Azərbaycan Naminə-dir.

“XAN Nəşriyyatı"nı tanıyanlar bilir ki, bu qurum təkcə nəşriyyat deyil, həm də məktəb olmağı bacarır. İndiyədək xeyli gəncin yolu bu nəşriyyatla kəşisib: bəzisi müəllif, bəzisi əməkdaş, bəzisi də təcrübəçi kimi. Əminəm, bu nəşriyyatın hər birinə öyrətməli nəyisə olub. Elə bu səbəbdəndir, hələ ki, müstəqil Azərbaycan tarixində nəşriyyat işini təcrübi tədris edən yeganə nəşriyyatıq.

Hazırda "XAN Nəşriyyat Akademiyası" proqramında öz işinin ustası olmağa çalışan onlarla gənc təcrübə keçir...

Onun ürəyi xalqla döyünən yaradıcısı var. "XAN Nəşriyyatı" hələ də "Xalqım Azərbaycan Naminə" deməkdən yorulmur, nəşr etdiyi kitabların faydalılıq əmsalını hər şeydən öncə düşünür. Aktiv yenilənən 18 kitab silsiləmiz var. Hər birində öz janrının keyfiyyətli nümunəsi olan kitablara rast gələ bilərsiniz... 

Ən qocası mən olan aktiv gənc komandası var bu nəşriyyatın. Hamısı kitabdan-kitaba özünü inkişaf etdirən, həmin an üçün əlindən gələnin ən yaxşısını ortaya qoyan insandır...

Yaxşı yazan, yazmaqdan zövq alan, bunu hobbi saymayan, daim öyrənən və bildiyinin ən gözəl tərəflərini oxucusuna öyrədən yazıçılarımız var. Onlar bütün nəslin, bütün anlayışların, bütün insanlığın yazıçılarıdır. Hərəsi öz mövzusunda bu adın haqqını verən düşüncə adamlarıdır...

Hər bir kitabımızı səbirsizliklə gözləyən, haqqında ağızdolusu danışan, kitabları bizim qədər sevən sayğıdəyər oxucularımız var. On, yüz, min...lərlə qəlb nəşr etdiyimiz kitablarla aram tapır, dünyanı tanıyır, özünü insan saxlamağı bacarır...

Bu abzaslarda hər üç nöqtənin sonsuza qədər yolu var. Hələ nə demişik, nə etmişik ki?! Kitabçılıqla yaxından-uzaqdan əlaqəsi olan kəs bilir ki, bu sahədə uğur qazanmaq üçün ruhunda mütləq fədakarlıq olmalıdır. Öz qəlbini, ruhunu, sözünü, gözünün nurunu, vaxtını kitaba həsr edən hər bir şəxsə sonsuz təşəkkürüm var! "XAN Nəşriyyatı" siz var olduğunuz qədər yaşamağa davam edəcək, bütün insanlıq naminə bu işi görəcək. "XAN Nəşriyyatı" bu xalqın nəşriyyatıdır.”

Biz də fürsətdən istifadə edib nəşriyyatın fədakar kollektivinin hər bir üzvünü

təbrik edir, “11 yaşınız mübarəkdir” deyirik.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(06.03.2025)

Etibar Əbilov, “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün

Azərbaycanın Xalq rəssamı Sakit Məmmədov Şah İsmayıl Xətainin anası Aləmşah xatınun obrazını yaradıb. Bu, həm də Şah İsmayıl Xətainin qadağasını aradan qaldırmaq deməkdir.

Şah İsmayılın, ümumiyyıtlə Səfəvi tarıxçilərinin yazdıqlarına görə Şah ismayııl Xətai, sonra isə  Şah Təhmasıb xanımlarının, analarının, hərəmlərinin haqqında yazmağı həm saray tarlxçilərinə, həm də o dövrün ölkə tarıxçilərinə qadağan ediblər. Təbii ki, Şah xanımlarının, analarının rəsmlərini çəkməkdən söhbət belə gedə bilməzdi...Sakit Məmmədov 500 ildən sonra Şah İsmayılın qadağasını aradan qaldırdı və gərgin axtarışlardan, o dövrə aid tarixi əsərlərdən, miniatürlərdən, Şah İsmayılın öz əsərlərindən bəhrələnərək Şah İsmayıl Xətainin anasl Aləmşah xatınun möhtəşəm tablosunu yaratdı..

Xalq rəssamı Sakit Məmmədov bu möhtəşəm əsərlə həm tariximizə, həm də təsviri sənətimizə öz misilsiz töhfəsini vermiş oldu...

Eşq olsun!..

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(06.03.2025)

Aysel Kərim, Gənclər mükafatçısı, Accel group-un baş direktoru, “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün

Azərbaycanın görkəmli bəstəkarı, milli bəstəkarlıq məktəbinin layiqli nümayəndələrindən olan Fikrət Əmirov musiqi tariximizə bir çox parlaq əsərlərin müəllifi, milli mədəniyyətimizə yeni nəfəs gətirən bəstəkar kimi daxil olub. Onun musiqisində ideya məzmununun dərin və zəngin olmağı ön planda dayanıb.

İnsan hisslərinin təsvirini yaradıcılığında mənalı şəkildə əks etdirib. Xalqın musiqi təfəkkürünü elə dəqiqliklə dərk edib ki, bu keyfiyyətlər bəstəkarın musiqi tərzinin elementlərinə çevrilib.

Mədəniyyət Nazirliyi, Bəstəkarlar İttifaqı və Gəncə Filarmoniyasının birgə təşkilatçılığı ilə martın 9-dək Gəncə Dövlət Filarmoniyasının yubileyinə həsr olunmuş Fikrət Əmirov adına I Ümumrespublika Musiqi Festivalı təşkil edilib.

Festivalın açılış mərasimi 4 mart 2025-ci il tarixində Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının Üzeyir Hacıbəyli adına konsert salonunda "Azərbaycan musiqi mədəniyyətinin inkişafında Fikrət Əmirovun rolu" mövzusunda elmi seminar keçirilib.

Elmi seminarı giriş sözü ilə Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının sədri, Xalq artisti, AMEA-nın müxbir üzvü, professor, dünyanın "Sülh artisti" Firəngiz Əlizadə açaraq görkəmli bəstəkar Fikrət Əmirov yaradıcılığının dünya və milli musiqi mədəniyyətindəki xidmətlərini vurğuladı. 

Daha sonra festivalın bədii rəhbəri, Əməkdar artist, Gəncə Filarmoniyasının direktoru Ramil Qasımov çıxış edərək, ölkənin aparıcı kollektivlərinin və solistlərinin ifasında festival günlərində təqdim olunacaq konsert və tədbirlər barədə məlumat verdi.

Çıxışçıların məruzəsindən öncə tanınmış ssenarist və rejissor, Əməkdar incəsənət xadimi Cahangir Zeynallının “Fikrət Əmirov” sənədli filmi nümayiş olunub.

Tədbirdə görkəmli bəstəkarın yaradıcılığının müxtəlif sahələrinə dair mövzular dinlənilib. Sənətşünaslıq üzrə elmlər doktoru, dosent Leyla Zöhrabova "Fikrət Əmirovun simfonik muğamları", sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Güllü İsmayılova "Fikrət Əmirov yaradıcılığında milli ideologiyanın təcəssümü", sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, dosent  Leyla Quliyeva "Fikrət Əmirovun "Sevil" operası", Üzeyir Hacıbəyli adına BMA-nın elmi işçisi Fidan Nəsirova-Əhmədova "Fikrət Əmirov yaradıcılığında şərq mövzuları" mövzularında,mən isə "Fikrət Əmirovun vokal yaradıcılığında  milli ənənələrin təzahürü" adlı mövzu ilə çıxış etdik.

Seminarın bədii hissəsində bəstəkarın unudulmaqda olan "İki sahil" romansının həm video variantı, həm də canlı ifası və "Sevil" operasından Balaşın ariyası səsləndi.

Moderator sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, Əməkdar mədəniyyət işçisi Səadət Təhmirazqızı idi.

Sənətkarın ömür yolu, yaradıcılığı onu dəyərləndirən hər kəsin diqqət mərkəzində dayanır. Qeyd edim ki, musiqi sənətindəki başlanğıcım Fikrət Əmirovun adını daşıyan Gəncə şəhərində yerləşən 1 saylı musiqi məktəbi ilə başlayıb. Həmçinin Bakı Musiqi Akademiyasındakı buraxılış işim də məhz Fikrət Əmirovun yaradıcılığını əks etdirən mövzu olub. Bu gözəl təsadüfdən olduqca məmnunam.

Fikrimi unudulmaz bəstəkarın bu sözləri ilə tamamlamaq istəyirəm:  “Xalq üçün yazıb- yaratmaq, onunla birlikdə nəfəs alıb işləmək sənətkar üçün ən böyük səadətdir”.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(06.03.2025)

Cənubi Qafqaz ölkələri yalnız bölgənin ənənəvi etnik münaqişələrini aradan qaldırmaq və tam əməkdaşlıq etməklə üzləşdikləri təhlükələri neytrallaşdıra və Sovet İttifaqı dağılandan etibarən arzuladıqları sabitliyə çata bilərlər.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, bu barədə İsrailin sabiq rabitə, peyk və kibertəhlükəsizlik naziri, İqtisadi Sülh Mərkəzinin prezidenti, tanınmış siyasətçi və politoloq Ayub Kara Kanadanın populyar “THEJ.CA” nəşrində dərc olunmuş məqaləsində yazıb.

“Cənubi Qafqaz üçün təhlükələr” başlıqlı məqalədə göstərilib ki, Cənubi Qafqaz ölkələri əməkdaşlıq etsələr yerləşdikləri regiona nəzarəti gücləndirmək, eləcə də sülh və sabitliyə nail olmaq üçün lazımi geosiyasi tarazlığa nail ola biləcəklər. Təhlükəsizlik məsələlərində Azərbaycan, Gürcüstan və Ermənistan, iqtisadi sahədə Azərbaycan, Türkiyə və Gürcüstan, hətta Türk Dövlətləri Təşkilatı kimi siyasi birliklər son nəticədə Cənubi Qafqaz ölkələrinin maraqlarının xarici güclərin maraqlarını üstələməsinə gətirib çıxaracaq.

Qeyd olunub ki, ABŞ-nin qlobal münaqişələrdən çəkilməsi Cənubi Qafqaz kimi regionlarda geosiyasi gərginliyi artıraraq güc boşluğu yaradıb. Cənubi Qafqaza geosiyasi aspektdən baxsaq görərik ki, Avropa və Asiyanın ticarət yolları və dəhlizləri arasında yerləşən bu həyati əhəmiyyətli bölgədə bir çox siyasi qüvvələr Qərblə birləşməyə can atır. Sabiq nazir Ermənistanın “Qərbə yaxınlaşmaq” istəyinə baxmayaraq xarici siyasətinin güvən doğurmadığını vurğulayıb. Buna görə də artıq onu müdafiə etmək üçün heç bir Qərb dövlətinin “əllərini çirkləndirməyə” hazır olmadığını bildirib.

Yazıda həmçinin qeyd edilib ki, Rusiya bölgədə öz təsirini saxlamaqda maraqlıdır, Türkiyə Azərbaycanla sıx əməkdaşlıqdan faydalanmaq istəyir, Fransa birmənalı olaraq ermənilərə dəstək verir, İran isə pusquda durub uyğun məqam gözləyir. Belə bir vəziyyətdə bir neçə güc sözügedən coğrafiyaya bir-birinə qarşı müdaxilə etmək qərarına gələrsə, bu, xaos və sonsuz münaqişələrlə nəticələnəcək. Bu mənada Cənubi Qafqaz ölkələrinə xüsusən də Ermənistan və Azərbaycan arasında baş vermiş ikinci Qarabağ müharibəsindən sonrakı dövrdə ən arzuolunmaz şey qeyri-stabillikdir.

Məqaləni ətraflı şəkildə aşağıdakı linkdən oxumaq mümkündür:

https://thej.ca/2025/02/24/threats-to-the-south-caucasus/

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(06.03.2025)

Şəfa Vəli, “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Şəki-Zaqatala təmsilçisi

Martın 5-də Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinin Mədəniyyət üzrə Elmi-Metodiki və İxtisasartırma Mərkəzinin (MEMİM) təşkilatçılığı, Şəki-Zaqatala Regional Mədəniyyət İdarəsinin dəstəyi ilə “Sənətkarın dostu” layihəsi çərçivəsində Azərbaycan Respublikasının Xalq artisti, Azərbaycan Milli Konservatoriyasının baş müəllimi Zabit Nəbizadə ilə görüş keçirilib.

Qax rayonu Qaxingiloy kənd Mədəniyyət Evində təşkil olunmuş tədbirdə Şəki-Zaqatala Regional Mədəniyyət İdarəsinin rəisi Emil Bədəlov və MEMİM-in direktor vəzifəsini icra edən Vüqar Hümbətov iştirakçıları salamlayaraq, layihənin mədəniyyətin təşviqi, uşaq və gənclərin yaradıcılığının stimullaşdırılması, regionlarda olan gənc istedadların aşkara çıxarılması, görkəmli mədəniyyət xadimləri ilə gənc istedadların zəngin təcrübə mübadiləsinin təşkili məqsədilə həyata keçirildiyini vurğulayıblar. 

Riad Cəbrayılovun moderatorluğu ilə keçirilən tədbirdə Xalq artisti Zabit Nəbizadə muğam sənətinin tədrisi, muğam ifaçılığı, konsert yaradıcılığı, istedadlı gənclərin fəaliyyətinin stimullaşdırılması mövzularında söhbət aparıb. Dillər əzbəri olan mahnı və təsniflərdə yol verilən orfoqrafik həmçinin məzmun səhvlərindən danışılıb, ifaçılıqda mətnin dərk edilməsinin əhəmiyyəti vurğulanıb. 

Ustad dərsi formatında keçən görüşdə Azərbaycan Milli Konservatoriyasının 1-ci kurs tələbəsi Rəis Niftəliyev, 3-cü kurs tələbəsi Ruhəngiz Musayeva, həmçinin Şəki şəhər 4 nömrəli Uşaq Musiqi Məktəbinin şagirdləri Elmir Cəfərli, Elvin Məmmədov və Qax şəhər Uşaq Musiqi Məktəbinin şagirdləri Aqşin Dostuyev, Səma Şərifova, Aksana Cumayevanın ifasında müxtəlif xalq mahnıları və təsniflər səsləndirilib. İfaçıları tarda Altay Niftəliyev, Səxavət Cumayev, Məhəmməd Məhəmmədkərimov, kamançada Araz Ağaverdiyev, Hamil Lətifov, Azad Quliyev və nağarada Xaləddin Əsgərov müşayiət ediblər.

Tədbirdə regionda yerləşən uşaq musiqi və incəsənət məktəblərində təhsil alan şagirdlər, onların müəllim və valideynləri iştirak ediblər. Sonda iştirakçıları maraqlandıran suallar cavablandırılıb və xatirə şəkli çəkilib.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(06.03.2025)

Leyla Səfərova, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Bu gün- 5 mart tarixində Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun Bakı Musiqi Akademiyası ilə əməkdaşlıq çərçivəsində nəşr etdirdiyi “Türkdilli Ölkələrin Milli Musiqi Alətləri”adlı kitabın təqdimat mərasimi keçirildi. 

Türk dünyası incəsənətinə dəyərli bir töhfə olacaq bu kitabın təqdimat mərasimi Nizami Gəncəvi adına Milli Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyində baş tutdu. Kitabın təqdimatında Azərbaycan Respublikasında akkreditə olunmuş diplomatik korpusun nümayəndələri, deputatlar, incəsənət və mədəniyyət sahəsinin tanınmış simaları, KİV agentliklərinin əməkdaşları və başqaları iştirak edirdilər.

Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun növbəti genişmiqyaslı layihəsi olan "Türk dilli ölkələrin milli musiqi alətləri" kitabı 6 türk ölkəsinin alimlərinin, incəsənətşünasları və musiqiçilərinin birgə əməyinin nəticəsidir. Təqdim olunmuş nəşrdə çoxsaylı elmi mənbələrə əsasən türkdilli xalqlar arasında ən geniş yayılmış yüzdən çox ənənəvi musiqi aləti haqqında geniş informasiya verilir. Atlas musiqişünaslar, musiqiçilər, folklorçular, orqanoloqlar üçün nəzərdə tutulmuşdur.

Tədbiri Nizami Gəncəvi adına Milli Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyinin direktoru Rəfael Hüseynov açaraq, “Türkdilli Ölkələrin Milli Musiqi Alətləri” kitabının işıq üzü görməsini əsl mədəniyyət hadisəsi adlandırdı, üstəlik, həm də siyasət hadisəsi olduğunu diqqətə çatdırdı. Bildirdi ki, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin çıxışlarından birində işlətdiyi “Bizim başqa ailəmiz yoxdur, bizim ailəmiz türk ailəsdir” sözləri zərb-məsələ çevrilib, bu kitab da ümumi türk ailəsinin formalaşmasına bir töhfədir. 

Çıxışçı eyd etdi ki, kitaba hazırda mövcud olan 6 türk dövlətinin musiqi alətləri daxildir, amma haçansa Tatarıstan, Başqırdısatan, Tuva, Yakutiya və digərləri kimi daha 20 potensial türk dövlətinin də musiqi alətləri daxil olmaqla daha böyük kitab hazırlanmalıdır. 

Rafael Hüseynovun çıxışında xüsusi maraq kəsb edən bu sözlər oldu: “Mən elan edirəm, musiqi alətlərindən ən qədimi Azərbaycana aiddir, bu, Qobustandakı qaval daşıdır ki, 15-20 min il yaşı var.”

Natiq vurğuladı ki, bu kitab Səfiyəddin Ürməvi, Əbdülqadir Marağayi və Üzeyir Hacıbəyli tərəfindən təməli qoyulmuş türk musiqişünaslığı üçün əsl töhfə sayıla bilər. 

Sonra söz Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun prezidenti Aktotı Raimkulovaya verildi. Xanım Raimkulova öncə Fondun son fəaliyyət dönəmi barədə məlumat verdi. Bildirdi ki, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin təşəbbüsü, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Türkiyə Dövlət Başçılarının dəstəyi ilə yaradılan Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondu Türk ölkələrinin zəngin mədəniyyətinin və irsinin, çoxəsrlik tarixinin qorunması, beynəlxalq aləmdə təbliği və gələcək nəsillərə ötürülməsi istiqamətində fəaliyyət göstərir. Fondunun Nizamnaməsinə uyğun olaraq, Fondun Şurası – ali nəzarət orqanıdır və üzvləri mədəniyyət nazirlərinin səviyyəsində təsdiq olunub. Keçən il, təşkilatın Nizamnaməsinə əsasən, Fondun fəaliyyətində ilk dəfə olaraq Azərbaycanda - Fondun mənzil qərargahında, Türk ölkələrinin mədəniyyət nazirlərinin iştirakı ilə təşkilatın ilk Şura iclası keçirilib. 2025-ci ildə isə Fondun Şurasına Qazaxıstan Respublikası sədrlik edir. Cari ilin fevral ayında, nazirlərin iştirakı ilə Astanada uğurla Fondun ikinci Şura iclasını keçirilib. 

Aktotı Raimkulova bildirdi ki, Fondun 2024-cü il üzrə iş planında 25 layihə təsdiqlənmişdi, lakin Fond tərəfindən bərpa və muzeyləşdirmə, elmi və maarifləndirmə, təhsil, mədəniyyət və incəsənət, o cümlədən yaradıcılıq sahələrində 75-dən çox genişmiqyaslı layihə icra edilib.

Bişkekdə Alıkul Osmonovun ev-muzeyinin bərpası və muzeyləşdirilməsi işləri,

”Türk Dünyasına baxış – 2040” və «TURKTIME» strateji sənədlərinə əsaslanan Türk mədəni irsinin çoxdilli Kataloqunu çapa hazırlanması, Beşinci Dünya Köçəri Oyunlarına dəstək verilməsi, Türk Dövlətləri Təşkilatı, TÜRKSOY və Türk Akademiyası kimi təşkilatlarla əməkdaşlıqda “Türk dünyasının tarixi və mədəni irsinin öyrənilməsi və qorunub saxlanması – UNESCO nöqteyi-nəzərindən” mövzusunda beynəlxalq konfransın keçirilməsi, UNESCO ilə əlaqəli Türk ölkələrinin qeyri-maddi mədəni irsinin çoxmillətli nominasiya layihələrinin koordinasiyasına başlanması, Türkiyənin İstanbul şəhərində və Qazaxıstanın Tanbalı və Kulan bölgələrində türk mədəni irsininin darə edilməsi üzrə təhsil proqramlarının həyata keçirilməsi, Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinin Mədəni İrsin Qorunması, İnkişafı və Bərpası Dövlət Xidməti ilə birgə Azərbaycanın ayrılmaz parçası olan tarixi Qarabağ bölgəsinin Füzuli şəhərində yerləşən 18-ci əsrə aid Qoçəhmədli məscidinin bərpası yönündə hazırlıq işlərinə başlanılması, «Türk dünyasının görkəmli şəxsiyyətləri», «Türk dünyasının ədəbi inciləri», «Türk dünyasının elmi inciləri», adlı yeni kitab seriyalarından indiyədək 18 kitabın nəşr edilməsi, YouTube-da yerləşdirilən TurkDiscovery kanalının fəaliyyəti, Parisdə - UNESCO-nun mənzil qərargahında Türk dünyasının və ümumilikdə dünya mədəniyyət irsinin qiymətli incisi olan «Divani-lüğat at-türk»ün 950 illiyinə həsr olunmuş genişmiqyaslı sərgi və beynəlxalq konfransın keçirilməsi kimi tədbirləri sadalayan Aktotı Raimkulova

ötən ilin noyabrda Qırğızıstanın Bişkek şəhərində keçirilən Türk Dövlətləri Təşkilatının Dövlət Başçılarının 11-ci Zirvə Toplantısında Fondun fəaliyyəti və əldə etdiyi uğurların yüksək qiymətləndirildiyini də bildirdi.

Xanım Raimkulova qeyd etdi ki, təqdim etdikləri «Türkdilli Ölkələrin Milli Musiqi Alətləri» kitabı Fondun növbəti genişmiqyaslı layihəsidir, bu layihənin həyata keçirilməsinə 2023-cü ildə başlanılıb və keçən il Fondun tam dəstəyi ilə nəşr işıq  üzü görüb. O, bu münasibətlə əməyi keçən hər kəsə, xüsusilə də Fondun birinci prezidenti və layihə rəhbəri, millət vəkili Günay Əfəndiyevaya, Bakı Musiqi Akademiyasının rektoru, SSRİ və Azərbaycan Respublikasının xalq artisti, professor Fərhad Bədəlbəyliyə və Akademiyanın bütün kollektivinə dərin təşəkkürümü bildirdi. Eləcə də, Nizami Gəncəvi adına Azərbaycan ədəbiyyatı Muzeyində təqdimatın keçirilməsində dəstək göstərən görkəmli elm xadimi, Milli məclisin sədr müavini, akademik Rafael Hüseynova dərindən minnətdarlıq hisslərini ifadə etdi.

Milli Məclisin deputatı Günay Əfəndiyeva çıxışını 2 il öncəki xatirələrlə başladı. O vaxt Fondla Akademiya arasında memorandum imzalanmışdı. Fərhad Bədəlbəyli ilə tərəfdaşlıqdan məmnunluq duyduğunu qeyd edən natiq ortaq türk mədəniyyətinin təməlində məhz musiqinin dayandığını vurğuladı.

Daha sonra Azərbaycan Musiqi Akademiyasının rektoru Fərhad Bədəlbəyli çıxış etdi. O, ən sevimli alətinin tütək olduğunu bildirdi, söylədi ki, “bu balaca alətdə nə böyük qüdrət var, nə böyük silahdır o”. Və tütək ifaçısını səhnəyə dəvət edib tütək musiqisinin sədaları altında çıxışını davam etdirdi.

Qeyd etdi ki, bu gün Turanın nəfəsi daha çox hiss edilir, ötən əsrin əvvəlində Yusif Akçurinin, Əlibəy Hüseynzadənin təməlini qoyduqları ideologiya bu gün öz təntənəsini yaşayır. 

Natiq onu da tövsiyyə etdi ki, təqdim edilən kitabın  Qərbdəki universitetlərin kitabxanalarında olması vacibdir və bunu təmin etmək lazımdır. 

Turkiyənin Osmaniye Qorkut Ata Universiteti Memarlıq, Dizayn və İncəsənət  Fakultəsinin baş muəllimi, sənətşunaslıq uzrə fəlsəfə doktoru Meysər Kaya çıxışında bu projenin böyük əhəmiyyıtindən bəhs etdi, kitabın strateji bir kitab olmasını, dünyaya bir türk mədəniyyəti abidəsi kimi təqdim ediləcəyindən qürurlandığını bildirdi. 

Musiqi Akademiyasının prorektoru, professor Gülnaz Abdullazadə sonuncu çıxışçı olaraq kitabın ərsəyə gəlməsinə qoyulan gərgin əməkdən bəhs etdi, əməyi keçən hər kəsə minnətdarlıq bildirdi. 

Kurmanqazı adına Qazax Milli Konservatoriyasının “Musiqişunaslıq və Bəstəkarlıq” kafedrasının professoru, sənətşunaslıq elmləri doktoru, Qazaxıstan Respublikasının əməkdar xadimi Saule Uteqaliyevanın video müraciəti də dinlənildi.  

Tədbirin bədii hissəsində Türk musiqi dünyasının inciləri ifa olundu. Munis Şərifovun rəhbərlik etdiyi “Azərbaycan qədim musiqi alətləri ansamblı”nın təqdim etdiyi musiqi nömrələri, tanınmış opera müğənnisi, Azərbycan Respublikasının əməkdar artisti Ramil Qasımovun ifasında Üzeyir Hacıbəylinin “Sənsiz” romansı, Beynəlxalq müsabiqələr laureatı Nigar Cəfərovanın ifa etdiyi Fikrət Əmirovun “Azərbaycan elləri” mahnısı sürəkli alqışlarla qarşılandı. 

Təqdimat mərasimi azərbaycanlı və qazax musiqiçilərinin – Serik Nurmoldayevin, Jadra Musrepovanın və Adnan Əmirlinin dombra, şankobız və jetıqen çalğı alətlərində “Aday” - döyüşkən qazax tayfası barədə olan kompozisiyanın ifası ilə başa çatdı. 

Təbii ki, bütün iştirakçılar və tamaşaçılar xoş təəssüratlarla Ədəbiyyat Muzeyinin geniş və işıqlı salonunu tərk etdilər. 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(05.03.2025)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının media dəstəyi ilə Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun Bakı Şəhəri Üzrə Təhsil İdarəsi ilə birgə “Bir direktor, bir şagird” adlı layihəsinin məqsədi nümunəvi məktəblərimizi, istedadlı şagirdlərimizi üzə çıxarmaq, onların ədəbiyyata olan marağına diqqət yönəltməkdir.

Hazırda təqdimatda 12 nömrəli tam orta məktəbdir. 

Layihəni təqdim edir: Ülviyyə Əbülfəzqızı

DİREKTOR

Kamran Buludxan oğlu İsalı - 4 noyabr 1989-cu ildə Yardımlı rayonunun Gavran kəndində anadan olub. 2007-ci ildə fizika, riyaziyyat və informatika təmayüllü liseyi bitirib.

2011-ci ildə Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetini Təhsilin təşkili və idarə olunması ixtisası üzrə başa vurub. Həmçinin Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetində Riyaziyyat və informatika fakültəsinin riyaziyyat müəllimliyi ixtisası üzrə təhsil alıb. 2012-2017-ci illərdə Bakı şəhər R.Baxışov adına 218 nömrəli tam orta məktəbində Təlim-tərbiyə işləri üzrə direktor müavini vəzifəsində çalışıb. 2014-2015-ci tədris ilində Azərbaycan Dövlət İqtisad Universiteti və Təhsil Nazirliyinin birgə təşkil etdiyi məktəb direktorlarının hazırlığı kursunu müvəffəqiyyətlə bitirərək "Uğur sertifikatı"na layiq görülüb. 2017 -ci ilin sentyabr ayında Avropa Birliyinin "TAİEX workshop and school management" seminarı və müxtəlif beynəlxalq təcrübə proqramlarının iştirakçısı olub.

2019-cu ildə STEAM layihəsinin səmərəli tətbiq edilməsi üzrə İsrail Respublikasında, 2021-ci ildə "Məktəb idarəçiliyinin təkmilləşdirilməsi" üzrə Türkiyə Cümhuriyyətinin İzmir şəhərində təcrübə proqlramlarında fəal iştirak etmiş, müvafiq sertifikatla təltif olunmuşdur.

2017-2022-ci illərdə Bakı şəhəri, Xəzər rayonu, Zirə qəsəbəsi Nüsrət Yaqubov adına 120 nömrəli tam orta məktəbdə direktor vəzifəsində çalışıb. 15.09.2022- ci il tarixindən Elm və Təhsil nazirinin müvafiq əmrinə əsasən, Bakı şəhəri, Nizami rayonu K.Əyyubov adına 12 nömrəli tam orta məktəbin direktoru vəzifəsində fəaliyyət göstərir.

ŞAGİRD:

Mən, Həmidova Bikəxanım Akif qızı, 2011-ci ildə Moskva şəhərində anadan olmuşam. 2015-ci ildə ailəmlə birgə Bakı şəhərinə köçmüşük. 2017-ci ildə Nizami rayonu 12 nömrəli tam orta məktəbin 1-ci sinfinə daxil olmuşam. Hal-hazırda 8-ci sinifdə oxuyuram.

Mən 2024-cü ildə YAP Nizami rayonu təşkilatı tərəfindən təşkil olunan “ Xocalı soyqırımının 33-cü ili” mövzusunda keçirilən müsabiqədə 2-ci yerə layiq görülmüşəm. Gəncliyə Yardım Fondu tərəfindən keçirilən şəhərlərarası müsabiqədə də 2-ci yerə layiq görülmüşəm. Bundan sonra 2024-cü ildə Nizami rayonu İcra Hakimiyyəti tərəfindən keçirilən “Mənim bayrağım” adlı şeir müsabiqəsində 1-ci yerə layiq görülmüşəm. Məktəbdaxili keçirilən tədbirlərdə də fəal iştirak etdiyimə görə dəfələrlə məktəb rəhbərliyi tərəfindən təltif olunmuşam. Bədii əsərlər oxumağı çox sevirəm. Ədəbiyyata olan marağım böyükdür.

ESSE:

“Mənim arzularım”

İnsan dünyaya arzuların qanadında gəlir. Onun dünyaya gəlməsini gözləyirlər, istəyirlər. Dünyaya arzuların qanadında gələn insan daim arzularla yaşayır. Arzusuz insan qanadsız quş kimidir. 

Dünyada elə bir insan tapılmaz ki, onun arzusu, istəyi olmasın. Arzu böyük və ya kiçik olmasından asılı olmayaraq insanı ifadə edir. 

Mən düşünürəm ki, arzu həm də çox zaman bizim məqsədimiz olur. Zaman keçdikcə bizim arzularımız da dəyişir və daha geniş olur. Hər insanın arzusu var. Arzunun yaşla əlaqəsi yoxdur. Uşaqlıqda biz böyüyüb həkim, müəllim, polis olmağı arzulayırıq. Sonra isə bizim maraq dairəmiz və düşüncələrimiz dəyişir.

Arzusuz qəlb – qatı zülmətli gecə,

Arzulardır açılan nurlu səhər.

Arzulardır gətirən ruhu gücə,

Arzularsız nə həyat var, nə bəşər.....

Həyatda qarşısına müəyyən məqsəd qoyan insan özünə qiymət verir. İnsanın nəyə görə və nəyə xatir yaşamasını bilmək üçün onun fikirlərini, arzularını bilmək kifayətdir. Məncə, arzularımız yalnız tək özümüzlə bağlı deyil, həm də ailəmiz, vətənimiz və digər insanlar haqqında da olmalıdır. 

Kimsə tək özünü düşünürsə, ətrafındakıları fikirləşmirsə, yalnız maddiyyat düşünürsə, elə bu insanın dəyəri də həmin maddiyyat qədərdir. Onlar istəklərinə çata bilməyəndə qorxunc hala çevrilirlər. Onlar insanlıq xüsusiyyətlərini, hər şeyi kənara qoyub, hər bir şeyi tapdaq altına atmağa hazırdırlar. Təki arzuma çatım!

Ağıllı insanın arzuları insanpərvər və geniş olmalıdır. Hər kəs yaşadığı cəmiyyət fərdlərinə qarşı qayğı göstərməli və hörmətli olmalıdır.

Mən arzu edirəm ki, insanlar maddiyyat üçün deyil, savab işlər görmək üçün yaşasınlar. Hamı gün ərzində kiməsə bir kömək etsə, qayğı göstərsə, həyatın necə gözəlləşdiyinin şahidi olacağıq.

Bizim çoxlu arzularımız ola bilər. Hər kəs kimi mənim də arzularım var. İlk olaraq ailəmin sağlam olmasını, həmişə yanımda olmaqlarını istəyirəm. Anamın üzərimdəki əməyinin boşa çıxmamasını, ona layiqli övlad olmağı arzulayıram. Təbii ki, təkcə arzulamaqla deyil. Əgər bir şeyi arzulayırsansa, arzuna çatmağın üçün çalışmalısan. Arzu etmək asan, amma ona çatmaq çətindir. 

Əsas arzularımdan biri də həkim olmaqdır. Bu arzuma görə çox çalışmalıyam. Qarşımda məqsədim olmalıdır ki, arzuma çatım. Gün keçdikcə anamın yaşadıqlarını, çəkdiyi əziyyətləri görüb qarşıma həkim olmağı bir məqsəd kimi qoydum. 

Qeyd etdiyim kimi ailəmin və bundan əlavə ətrafımdakı hər kəsin sağlam olmaqlarını istəyirəm. İnsanlara kömək etməyi, sağlam olmaqlarını istəməyimin əsas səbəbi xəstəlikdən itirdiyim atamdır. Hər qız övladı üçün atası çox əzizdir. O əziz insanını itirəndə insanın nələr hiss etdiyini çox yaxşı bilirəm. Bu hisslərin başqa insanların yaşamasını istəmirəm. Mən “həkim olmaq” arzuma Qarabağda çatmaq istəyirəm. Qarabağ Azərbaycanın ən qədim və səfalı guşələrindən biridir.

Könlüm keçir Qarabağdan,

Gah bu dağdan , gah o dağdan.

Havalansın Xanın səsi,

Qarabağın şikəstəsi.

Qarabağa getməmişəm, amma, getməyi və orada insanlara qayğı göstərməyi çox istəyirəm. Qarabağın suyu ayrı dərman, havası ayrı bir dərmandır.

Arzularım arasında çoxlu ölkələrə səyahət etmək və s. bu kimi şeylər də var. Amma ən çox Azərbaycanımızın  hər bir torpağını gəzib görmək istəyirəm. Kəndlərdə, rayonlarda məktəbə gedə bilməyən şagirdlərə kömək etməyi də istəyirəm. Hər bir insanın təhsil almağını arzulayıram. Mənim kimi hər kəsin arzuları var və bu arzulara çatmağımıza ümid edirəm.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(05.03.2025)