Super User

Super User

Среда, 27 Ноябрь 2024 16:38

Zülmətin qucağında gizlənpaç oynayanlar

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı bir gənc xanımın və bir gənc bəyin şeirlərini qoşa təqdim edilir.

 

 

Nuranə TƏBRİZ

 

 

ZÜLMƏTİN QUCAĞINDA

 

...Və elə dərdlər də var, ağır olur çəkisi;

Nə bitməyi mümkündür, nə də daşımaq olur.

Ruh da var ki, ağrısı meydan oxuyur cana,

Nə əcəl yaxın gəlir, nə də yaşamaq olur.

 

Şehli xatirələri baxışına çəkəsən,

Kimsə görməsin deyə, yumasan gözlərini.

Güləsən “arsız” kimi taleyinin üzünə,

Ağlayasan gizlində qucaqlayıb dizini.

 

Hara getsən, qaçaraq döndüyün o otaqda

Təkliyini görüncə divarlar üzə durar.

İşığı yandırsan da  zülmətin qucağında,

Taleyin şamı yanmaz, soban şaxta sovurar.

 

Dərd özü də bir dərdir, dərdi gizləmək betər,

Təsəllisi xoş gəlməz doğma bildiklərinin.

Güc aldığın güclərə məcbursan güc olmağa,

Hesabı yarım qalar üzə güldüklərinin.

 

 

Əziz YAQUBZADƏ

 

 

GİZLƏNPAÇ

 

Səndən sonra hamı bir az yarımçıq,

Səndən sonra hər şey çiydi bu evdə.

Səndən sonra elə küskün böyüdüm,

Xoş söz də xətrimə dəydi bu evdə.

 

Döşəməsi soyuq oldu bu evin,

Səndən sonra divarları qızmadı.

Nə vaxt biri getməyindən danışsa,

Bu qış gəlmiş evdə qəlbim sızladı.

 

Bir gün hamı yoxluğunla barışdı,

Bircə mən saxladım səni içimdə.

Sənin qəbrin üstə gedəndə belə

Mən səni axtardım evin içində.

 

Mən səni axtardım gecə yatanda,

Səhər anam məni oyadanda da.

Mən səni axtardım məktəbdən evə

"Quyruqlu beş" alıb qayıdanda da...

 

Özüm öpdüm qanayan barmağımı,

Heç kim gəlib göz yaşımı silmədi.

Mən hətta gizlənpaç oynayanda da

Səni axtarırdım, heç kim bilmədi.

 

Harda xoşbəxt ailə tablosu gördüm,

Gözüm həsrət ilə daldı uzağa.

Nə gizlədim, mən paxıllıq edirdim

Atasıyla oynayan uşaqlara.

 

İndi də ümidim tərdi, təzədi,

Sanıram, hardansa mənə baxırsan.

Bəs indi gözümü yumsam, səninlə

Gizlənpaç oynasaq, görən, çıxarsan?!

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(27.11.2024)

 

 

Среда, 27 Ноябрь 2024 16:16

“Şəkil” – ibrətamiz hekayə

Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü Coşqun Xəliloğlunun redaksiyamıza yolladığı növbəti hekayə “Şəkil” adlanır, onu diqqətinizə çatdırırıq. Düşünürük ki, “həyat bumeranqdır, etdiyiniz pisliklər mütləq qarşınıza çıxacaq” deyiminə bu hekayəni oxuduqdan sonra bir daha əmin olacaqsınız.

                                                                 

Dostlarımdan birinin oğlunun toyunda idik. Şadlıq evinin foyesinə çıxıb telefonla danışmaq istəyirdim. Bayaqdan, bəkə də on dəfə masamıza yaxın­laşıb zorən şək­limizi çəkmək istəyən fotoqrafın bir nəfərlə mübahisə etdiyini gör­düm.

-Vallah, cibimdə 3 manatım var,  1 manatın avtobusa verəcəyəm, qalan 2 ma­nat­dır.

-A kişi, şəklin qiyməti 3 manatdır, pulun yoxuydusa çəkdirməyəydin.

-Dedim, dostumun toyudur, yadigar qalsın. Həm də elə bilirdim ki, şəkli 2 mana­ta çəkirsiniz.

-Yadigar cırıq şəklin qalacaq – fotoqraf  hirslə şəkli əvvəl ortadan böldü, son­ra bölün­müş hissələri cırıq-cırıq elədi.

Şəkil sahibi qıp-qırmızı qızardı, az qaldı, ağlasın. Amma heç nə demədi.

Arıq, çəlimsiz, təxminən qırx yaşlı bu kişinin durumu ürəyimi göynətdi. Yad­daşım mənə uzaq uşaqlıq illərində başıma gələn bir hadisəni xatırlatdı.

Rayon mərkəzindən xeyli aralıda yerləşən kəndimizdə fotoqraf olmadığından ayda, iki ayda bir dəfə  Müseyibin gəlişinı camaat, xüsusilə müəl­limlər və şagirdlər inti­zar­­la gözləyirdilər. Müseyib kişi standart ölçülü şəkillərin birini 1 manata çəkirdi. Adam vardı 3 şəkil çəkdirirdi, adam da vardı  5 şəkil. Kəndin bəzi  imkanlıları onu evləri­nə dəvət edir, ailə üzvlərinin kefləri istə­yən qədər şəkillərini çəkdirərdilər.

Mən heç vaxt şəkil çəkdirməzdim. Cibimdə pulum olmadığından bəhanə ta­pıb deyir­dim ki, xoşuma gəlmir.

Qonşumuz, kommunxozda mühasib işləyən Fərzalının böyük oğlu Bənda­lı­nın fo­toqraflığa başlaması Müseyibin bazarını bağlamasa da zəiflətdi. İş burasındaydı ki, Bəndalı şəklin birini 50 qəpiyə çəkirdi. Düzdür, şəkillər bir az solğun olardı, kağızı parlaq deyildi. Amma  üstünlüyü o idi ki şəkli on beş gün gözləməzdin, uzağı 3  günə verərdi.

İstirahət günü idi. Kürün qırağındakı bağda oynayırdıq. Birdən Bəndalı gəldi, çiy­nində də fotoaparatı. Uşaqlar onu dövrəyə aldılar, bir-bir şəkil çəkdirdilər. Mən də həvəsləndim, şəklimi çəkdirdim.

Növbəti bazar günü yenə Bəndalı həmin bağa şəkilləri paylamağa gəldi. Uşaq­lar pul­larını verib şəkillərini alırdılar. Növbə mənə çatdı, cibimdə 50 qəpik olmalıydı, iki iyirmi qəpiklik, bir on qəpiklik. Amma 40 qəpiyi tapdım, 10 qəpik isə yox idi. Görünür oynayanda cibimdən düşmüşdü. 40 qəpiyi Bəndalıya uzatdım, -On qəpiyi itirmişəm, -dedim.

-Şəkil 50 qəpikdir, ay yalançı. 40 qəpiyə get şor al, sürt başına, -dedi.

-10 qəpiyi də atamdan alıb verərəm.

-Cəhənnəmə alarsan, qara yola alarsan, -yadımdadı, elə-belə də deyərək, şəklimi cırıq-cırıq elədi.

Nəinki pərt oldum, hirsimdən az qala ağladım.

Bu hadisədən üç gün keçmiş qəribə bir hadisə baş verdi. Bizim həyətlə Bəndalıgilin həyətinin arasından dərin arx axırdı. Bir tərəfdən o biri tərəfə keçmək üçün arxın üzərinə enli, qalın 5-6 metr uzunluğunda taxta-körpü qoyulmuşdu. Bu körpünü keçərkən Bəndalının beş yaşlı kiçik qardaşı Ağasəfərin ayağı sürüşüb suya düşmüşdü. Yanında olan qardaşı Cahid - onun  yeddi yaşlı vardı, qardaşına kömək etmək istəyəndə o da suya yıxılmışdı. Boğulmaq təhlükəsi olan qardaşlar qışqırmağa başlayanda, yəqin ki, onların səsini ən tez mən eşitdim. Özümü cəld arxa atdım. O vaxt mənim on bir yaşım vardı, həm boy-buxunlu idim, həm də üzməyi yaxşı bacarırdım. Qardaşları xilas etmək o qədər də çətin olmadı. Amma uşaqlar çox qorxmuşdular. Onları aparıb analarına verdim. Ana sevinir, mənə min dillə dua edirdi.

Bilmirəm, necə oldusa bu xəbər bütün kəndə, o cümlədən məktəbə yayıldı. Böyük tənəffüsdə iclas elədilər. Həm direktor, həm də sinif rəhbərimiz məni o qədər tərif­lədilər ki... Hətta mənə tərifnamə də verdilər. Həmin iclasda Bakıdan gəlmiş “Azərbaycan pioneri” qəzetini müxbiri də iştirak edirdi.

O da mənə bir neçə sual verdi, həm təklikdə,  həm də müəllimlərimlə şəklimi çəkdi.

Təxminən bir ay sonra poçtalyon bizə xüsusi bi zərf gətirdi. Zərfin içərisində, redaksiyanın mənim adıma göndərdiyi məktub, iki ədəd qəzet və altı şəkil vardı.  Qəzetdə haqqımda yazılmış “Balaca xilaskar” adlı məqaləni görəndə elə sevindim ki...

Səhəri gün məktəbə gedəndə hamı mənimlə mehribanlıqla görüşür, məqalə haqqında danışırdılar.

Qəribədir, şəklimi cırandan sonra əvvəllər hər gün görüşdüyüm Bəndalıyla heç rastlaşmamışdım. Ona nifrət edirdim. Bir gün hər halda onunla üz-üzə gəldik.

Deyəsən, səhvini başa düşmüşdü.

-Ceyhun, gəl şəklini çəkim, pul-zad lazım deyil-dedi.

Mən: -Şəkli saxla özünə. Ehtiyac yoxdur, -deyib ondan uzaqlaşdım.

Xəyaldan ayrıldım. Gözüm bir az aralıda müştərilərlə söhbət edən fotoqrafa sataşdı. Sanki Bəndalını görürdüm.

(16-23.11.2024)

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(27.11.2024)

 

 

 

 

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı yaşı 35-ədək olan şairlərin şeirlərinin dərcini davam etdirir. Bu gün növbəNadir Yalçınındır.

 

 

NİKİTA

(50-ci illərdə Ukraynada hərbi xidmətdə olan təqaüdçünün dilindən)

 

Eşidirəm Bakıda Kiyevin iniltisin,
Gözümü qıyan zaman ulduzlar alovlanır.
Deyin yaşıl geyimli zabitlərə, bağırın –
Tankların nəriltisi baharı yubandırır.
Yolları dağıtmayın, qayıtsam, karıxaram,
Küçələrin adları barı yerində qalsın.
Mənim xatirələrim o adlarda gizlənib,
O adların ünvanı mənlə buxarlanmasın.

Nikita, nolar, ölmə...

Ürəyin səksənəndə həyəcan siqnalından,
Gurultu ələyəndə bacadan təyyarələr
Bombalaların səsinə tab edən pəncərətək
Sən də sınma, mətin ol, hərdən məni xatırla.
Müharibənin ən qızğın, ən alovlu anında
Yada sal sevgimizi, yada sal o günləri.
Gülümsə, gülüşlərin əridər silahları.

Nikita, nolar, ölmə...

Yadına sal, o qarlı-şaxtalı havalarda
Boqdanın pay verdiyi çaxırın xumarını.
Mən, sən, qoca nənənin uçuq-sökük daxması,
Atan alan gəlincik, çarıqlar və sairə…
O zəmi saçlarının içində boğulaydım!
Sənin məmləkətinə yeni nəfəs verəydim!
Sənin sünbül saçına səma ola bilərdim
Ukrayna bayrağıtək!

Nikita, nolar, ölmə...

Gürcü nənnilərilə daxmamız eşqlənirdi,
Sevdalandır yurdunu nənnin ilə, Nikita.
Batır nənnilərinlə o silah səslərini,
Mənim nağıllarımdan danış övladlarına,
İndi nəvaziş gərək, şəfqət gərək hamıya.
Mənə də… ən çox mənə, ən çox mənə, Nikita.

Nikita, nolar, ölmə...

 

 

***

 

“Qəzetçi”, səsləyərək dilləndi Məsmə nənə,
– “Təzə nə xəbərlər var, nə deyirlər bu günə?”
– “Filan yerdə, filan vaxt zəlzələ baş veribmiş.
Filankəsin evinə gecə oğru giribmiş.
Sabah hava yağışlı, gecə isti olacaq,
Turistlər axın edir, Bakı yaman dolacaq”.
Qayıdanda hər axşam qəzetçi öz evinə,
Məsmə nənə yüyürür tez sevinə-sevinə.
Televizor da danışır, radio da səslənir,
Nənə tək xəbərləri qəzetçidən dinləyir.
Hərdən 1-2 dənə qəzet istəyir nənə,
Sərir dibçək altına su tökəndə güllərə.
Hərdən büküb tıxayır qapının arasına,
Hərdən məzəmmət edir gözünün qarasına:
“Kaş özüm oxuyardım, görəydim nə var, nə yox,
Bircə görməyimi də Tanrı mənə gördü çox”.
Şuşadakı evinin sənədini gizlicə
Açır yenidən bükür qəzetlərə hər gecə.
Yağışlı payız günü qəzetçi tez sevincək
Məsmə nənə yaşayan küçəyə tələsərək
İstədi xəbər versin, “Nənə, yazır ki, qəzet
Şuşa artıq qayıdıb, sən də muradına yet!”
Qapını döydü, durdu, səs gəlmədi səsinə,
Heç kimi tanımır ki,  səslənsin bir kəsinə.
Qəzetçi tez-tələsik qırdı qapı-bacanı,
Gördü gözü yumulu həmişə nur saçanı.
Gözünün yaşın tökdü qəzet tutan əlinə,
Yavaşca pıçıldadı: “Şuşa qayıdıb, nənə...”
Nənənin son laylası Şuşanın müjdəsiydi,
Qəzetlər də nənənin yeganə kimsəsiydi...

 

 

ATLAR SU İÇƏNDƏ GÜLLƏLƏNDİLƏR

 

Yalman tərə batdı, çəmənlik qana,
Göynədi qamçının, tumarın yeri.
Atların ahından qılınc tərlədi,
Qınlar öz içinə – boşluğa düşdü,
Sağ ayaq titrədi, sola dolaşdı.
İnilti atların od nəfəsinə,
Atların gözləri közə qarışdı.

Atlar apardılar çatmaqaşları,
Gözü açıq qalan cansız başları.
Qoşa gedənləri, tək gələnləri,
Alovlu, tüfəngli təklənənləri.
Tək qayıdan atlar qarğış yedilər...
Atlar, qıpqırmızı qızarmış atlar,
Ağarmış, qaralmış, bozarmış atlar,
Dürrətək dul atlar, talehsiz atlar...

Atlarqaça-qaçahələkidilər,
Atlararzularakələkidilər.
DulqalanDürrəniqaçıranatın
Nalının çınqısı tayayandırdı.
Ə
rolabilmədiatı çapanlar,
ə
rolabilmədidulqaçıranlar
ə
ridiDürrənindürrəliyidə...

Gözləriqanidi, yorulmuşdular,
Tərtöküb, tərtökübkorolmuşdular.
Güllə gələnsəmtinə biləydilər,
Onlarçoxdanölübdirilmişdilər.
Nallarayaqlardalaxladı diştək,
Yorğaaddımları ölümdəngödək...
Atlar su içəndə güllələndilər....

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(27.11.2024)

 

 

 

 

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ulduz” jurnalı ilə birgə təqdim etdiyi layihədə Türkiyənin “Genç Yürekler” jurnalının seçimində 51 türk müəllifinin yazıları yer alır. Türkiyə türkcəsində yayılan əsərlərin əsas qayəsi budur: “Dildə, fikirdə, işdə birlik!”.

 

“Bir kitap eleştirisi” (Yeşim taşı efsanesi)

-Semiha Dede

 

...“Sahi” diye düşündü içinden, “sahi bir Türk çocuk kitabı var mı acaba doğaüstü olayları konu edinen?” (s.62)

 

Editörlüğünü Seçkin Sarpkaya’nın yaptığı, Ömer Ünal’ın kaleminden çıkan “Yeşim taşı efsanesi” adlı kitapta yer alan bu cümle kitabın var oluş sebebini açıklıyor aslında. Kitabı okurken ben de şöyle bir düşündüm, böyle doğaüstü olayları konu edinen ve bizim geleneklerimizden, inanışlarımızdan, Türk halkının yaşantısından izler taşıyan bir eser okumuş muydum? Hayır, okumadım.

Doğduğumuzdan beri kitle iletişim araçları olsun, sosyal medya kanallarıyla olsun, yabancı kültürler o kadar güzel sunuluyor ve kendi kimliğimizden o kadar uzak yetiştiriliyoruz ki, dönüp kendimize baktığımızda atalarını, tarihini bilmeyen, gelenek ve göreneklerinden habersiz yetişmiş, üstelik kendi değerlerini hakir gören bir toplum olup çıkıyoruz.

Söz gelimi, hepimiz Noel Baba’yı biliriz de, Ayaz Ata’yı bilmeyiz. Kanatlı at deyince aklımıza Pegasus gelir de, Tulpar gelmez. Gitar çalmaya herkes heves eder de, Türklerin kadim çalgısı kopuz nedir, merak bile etmeyiz! Ömer Ünal, bu eksikliği fark etmiş ve akıcı üslubuyla bir oturuşta bitirivereceğiniz bir eser meydana getirmiş. Eserde Dede Korkut’tan Lokman Hekim’e, Hızır’dan Hacı Bektȃş Veli’ye, Koncolos’tan Akçura’ya kadar Türk kültürünü ve mitolojisini oluşturan değerler sürükleyici bir olay örgüsü içinde harmanlanmış. Okuduğunuz zaman görüyorsunuz ki hiç bir isim nedensiz yere anılmamış ve yazar bu yolla bizi biz yapan değerleri usulcacık yerleştiriveriyor zihnimize.

Kitap, başkahraman olan Oğuz ve arkadaşlarının ülkelerinin kurtuluşu için gerekli olan kutsal yeşim taşını bulma macerasını konu ediniyor. Kitapta yer alan kahramanların adlarından olayların geçtiği yerlere kadar her satır, Türk kültüründen, mitolojisinden ve halk biliminden izler taşıyor. Öyle ki, dikkatli bir okuyucu kitapta Orhun Yazıtlarından cümleler bile bulabilir. Örneğin eserde yer alan “Sözlerimi iyi işit ve titreyip kendi özüne dön (s.27).” sözleri Orhun Yazıtlarından Kül Tigin Kitabesi’nin güney yüzünde yer alan “… bu sabımı edgüti eşid, katıgdı tıngla” sözlerini hatırlatmaktadır.

Kitabı bitirdiğinizde Türk kimliğini de kavramış oluyorsunuz. Yazar bunu sıkıcı, ders verir gibi bir üslupla değil de, gayet eğlenceli bir üslupla anlatmış. Yazarın dil ve üslubu hakkında belirtmek istediğim diğer bir nokta, kelimeleri özenle seçmesi. Örnek vermek gerekirse “akıl” gibi Arapça kökenli bir kelime yerine “us” diyerek Türkçe karşılığını kullanmayı tercih etmiş. Bu da yazarın hizmet ettiği kültürün kelime zenginliğine farkındalık yaratmak adına etkili bir kullanım olmuş.

Kitap hakkında belirtmek istediğim bir husus da Ömer Ünal’ın aynı zamanda toplum eleştirisi yapmış olması. Buna başkahraman Oğuz’un okulunda sosyal bilimlere büyük önem verilmesi, sözel derslerdeki öğretmenlerin çok donanımlı olması ve tiyatro, müze gibi kültürel değerlerle öğrencilerini sıklıkla buluşturması örnek verilebilir.

Son olarak kitabı bitirdiğiniz zaman efsane bitmiş olmuyor. Yazarın son cümlesinden efsanenin devam edeceğini anlıyorsunuz. Ben kitabı çok beğenerek okudum. Ömer Ünal’a Türk kültürüne yaptığı bu destekten dolayı teşekkür ederim.

Ben isterim ki, böyle eserlerin sayısı artsın, filmleri ve çizgi filmleri yapılsın. Batı “olmayan kahramanlıklar” yaratıp bunu dünyanın her yerine yaymayı çok iyi başarıyor. Oysaki Türk tarihi destanlarla, “gerçek kahramanlıklarla” dolu ve işlenmeyi bekleyen bir hazine gibi öylece duruyor. Bizim bu konuda daha fazla çaba harcamamız gerekiyor. Ben isterim ki, Türk karakterler de dünyanın dört bir tarafına yayılsın. Gencinden-yaşlısına her kes var olduğu, içinden yetiştiği bu kadim ve kutsal toprakla bağını yitirmesin.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(27.11.2024)

 

 

 

 

 

Kənan Məmmədli, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

Bugünə təsadüf edən əlamətdar hadisələri diqqətinizə çatdırıram:

 

27 noyabr. İynə və sap günü

Nədir bu günün anlamı, dərzilərləmi bağlıdır? Dərhal deyim ki, yox. İynə və sap – bir-birini tamamlama günüdür. Sapsız iynənin, iynəsiz də sapın bir dəyəri olmadığı üçün onlar vəhdətin simvoludurlar. İnsanların da, bildiyiniz kimi həyatda ikinci yarısı, onunla vəhdət təşkil edəcək tərəf-müqabili olur. Bu iynə və sap günündə hamıya öz vəhdət yarısını düz tapmağı, səhv etməməyi arzulayıram.

 

27 noyabr. Ukraynada milli matəm günü

Bu gün qardaş Ukrayana xalqı Qolodomor qurbanlarının xatirəsini ehtiramla yad edəcək. 1932-33-cü illərdə ukraynalıların kütləvi olaraq aclıqdan qırılması faktı mövcuddur. 13 milyon insanını həyatını itirdiyi o dəhşətli hadisənin səbəbini uzun illər Sovet rejimi dövrün çətinlikləri, taxıl ehtiyatlarının tükənməsi, quraqlıq, eyni zamanda əksinqilabi ünsürlərin törətdikləri sobotajlarla izah edib. Amma perestroykanın aşkarlıq siyasəti sovetlərin müdhiş cinayətinin üstünü açıb. Sən demə, 30-cu illərdə Ukraynanı bürüyən milli-azadlıq hərəkatının, Ukrayna xalqının sovet imperiyasından qopma tələblərinin müqabilində Kreml süni aclıq yaradaraq xalqı cəzalandırıbmış.

 

27 noyabr. Nüfuzlu alim Zakir Qarayevin ad günü

Gəlin qocaman alimimizi təbrik edək və haqqında bəzi bilgilər əldə edək. 2001-2004-cü illərdə İstanbul Universitetinin Tibb fakültəsi, Mikrobiologiya və immuno­logiya kafedrasında professor vəzifələ­rində çalışan, 2004-cü ildən Azərbaycan Dövlət Tibb Universitetinin Mikrobiologiya və immunologiya kafedrasına müdirlik edən Zakir Qarayev müxtəlif mikroorqanizmlər, radiasiya, hormonal preparatlar, antibiotiklər və s. təsirindən orqanizmdə baş verən immun çatışmazlıqların və ikincili infeksiyaların formalaşma mexanizmlərinin tədqiqinə, diaqnostika, müalicə və profilaktika tədbirlərinin təkmilləşdirilməsinə nail olan görkəmli alimimizdir. (Üstünə düşsə, covid əleyhinə vaksin də hazırlaya bilər). O, 300-dən çox elmi əsərin, o cümlədən 4 monoqrafiyanın müəllifidir. Z.Qarayevin yazdığı “Tibbi mikologiya” kitabı mikoloji xəstəliklərin diaqnostikası və müalicəsi haqqında qələmə alınan yeganə əsərdir. Onun rəhbərliyi altında 69 fəlsəfə doktoru, 20 elmlər doktoru hazırlanıb. O, SSRİ-də 3 dəfə dünya miqyaslı konqres təşkil edib, 2009-cu ildə Bakıda 23 ölkədən 300-dən çox alimin qatıldığı 3-cü Avrasiya Klinik Mikrobiologiya, İmmunologiya və İnfeksion Xəstəliklər Beynəlxalq Konqresinin prezidenti kimi konqresin təşkilatçısı olub. Z.Qarayev dünyanın bir çox nüfuzlu elmi cəmiyyət və universitetlərinin akademiki və fəxri doktorudur. O, 2010-cu ildə “Əməkdar elm xadimi” fəxri adına layiq görülüb.

 

27 noyabr. Karandaş yadınıza düşürmü?

Hərb sevgili ruslar dəniz piyadası gününü bayram edəcəklər. Braziliyada əmək təhlükəsizliyi, İspaniyada müəllim, Britaniyada Lankaşir, Tailandda sağlamlığı möhkəmləndirmə günüdür. ABŞ isə bu dəfə Milli kremli Bavariya tortu gününü qeyd edəcək.

2010-cu ilin bu günündə amerikalı rejissor, “Ulduz müharibələri” və “Heç vaxt heç vaxt demə” kimi məşhur filmlərin rejissoru İrvin Kerşner dünyasını dəyişib. 1940-cı ildə xüsusən uşaqların çox sevdiyi, filmlərinə baxmaqdan doymadıqları, kinematoqrafiyanın savaş filmləri janrının ən görkəmli nümayəndəsi, Çin əsilli Amerika aktyoru Bryus Li doğulub.

1901-ci ildə Mixail Rumyantsev (şəkildə) – məşhur sovet klounu dünyaya gəlib. Uşaqkən bir dəfə atam məni Bakı Sirkinə aparmışdı, Karandaşın məzhəkəsinə. Bax Karandaş həmin Rumyantsevin təxəllüsüydü. Nə qədər gülmüşdümsə başımdan ağrı qalxmışdı. Sonradan – gərək ki, 83-cü ildə onun vəfat etməsi xəbərindən çox sarsılmışdım, xatırlayıram. O vaxtın yumoru, məzhəkəsi indiki kimi bayağı deyildi, hər bir ştrix hansısa anlamı ifadə edirdi. Həm gülürdün, həm düşünürdün.

1895-ci ildə isveçli Alfred Nobel Bakı neftindən qazandığı milyonlarının vəsiyyətnamə yazaraq Nobel fonduna köçürülməsini təmin edib. 1701-ci ilin bu günündə başqa bir məşhur isveşlinin – astronom, geoloq və meteroloq Anders Selsinin (temperaturun dərəcə ölçüsü onun adıyladır) doğum günüdür. 1095-ci ildə Roma Papası 2-ci Urbanın qərarı ilə tarixdə ilk səlib yürüşü baş tutub. E.ə. 8-ci əsrdə isə antik dünya ədəbiyyatının tanınmış siması, şair Horatsiy dünyasını dəyişib.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(27.11.2024)

 

 

 

 

Среда, 27 Ноябрь 2024 07:32

BMT “ASAN xidmət”i 4 qitədə təşviq edəcək

​Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Vətəndaşlara Xidmət və Sosial İnnovasiyalar üzrə Dövlət Agentliyi tərəfindən təmsil olunan Azərbaycan Respublikası Hökuməti ilə Birləşmiş Millətlər Təşkilatı (BMT) arasında Töhfə Sazişi imzalanıb.

 

​“Ədəbiyyat və incəsənət” portalına Dövlət Agentliyindən verilən məlumata görə, sənədi Dövlət Agentliyinin sədri Ülvi Mehdiyev və BMT Baş katibinin iqtisadi və sosial məsələlər üzrə müavini Li Junhua imzalayıblar.

 

​Saziş çərçivəsində BMT-yə üzv ölkələrdə “ASAN xidmət” modeli əsasında dövlət xidmətlərinin göstərilməsi üçün innovasiyaların tətbiqi və müvafiq sahə üzrə potensialın inkişafı nəzərdə tutulur.

 

​Bununla da BMT Azərbaycanın beynəlxalq müstəvidə brendinə çevrilmiş “ASAN xidmət” konsepsiyasını ən yaxşı model kimi dəyərləndirir və təşkilata üzv dövlətlərə təşviq edir.

 

​Sazişə əsasən Azərbaycanın "ASAN xidmət” təcrübəsi əsasında müvafiq ölkələrdə dövlət qulluqçuları üçün qabaqcıl idarəetmə və dövlət xidmətlərinin göstərilməsi üzrə təlimlər təşkil ediləcək. Həmçinin tədris vəsaitləri hazırlanacaq və qitələrarası beynəlxalq tədbirlər təşkil olunacaq.

 

​Baş katibin müavini görüş çərçivəsində “ASAN xidmət” mərkəzinin, “INNOLAND” İnkubasiya və Akselerasiya Mərkəzinin, "Bilim Bakı" mərkəzinin, Səyyar ASAN xidmətin, "ABAD" publik hüquqi şəxsin fəaliyyəti ilə də tanış olub.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(27.11.2024)

Ədəbiyyat və İncəsənət” portalının media dəstəyi ilə Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun  Bakı Şəhəri Üzrə Təhsil İdarəsi ilə birgə keçirdiyi “Bir direktor, bir şagird” adlı layihəsinin məqsədi nümunəvi məktəblərimizi, istedadlı şagirdlərimizi üzə çıxarmaq, onların ədəbiyyata olan marağına diqqət yönəltməkdir. 

Hazırda təqdimatda 2 nömrəli Texniki Humanitar Liseyidir.

 

Layihəni təqdim edir: Ülviyyə Əbülfəzqızı

 

DİREKTOR :

Turanə Məcidli Aslan qızı 08.09.1990 tarixində Bakı şəhərində anadan olmuşdur. 2009-2013-cü illərdə Bakı Dövlət Universitetinin kimya fakültəsinin bakalavr, 2013-2015-ci illərdə Bakı Dövlət Universitetinin Kimya fakultəsinin magistr pilləsini fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir. 2015-ci ildə MİQ müsabiqəsində uğur qazanaraq Səbail rayonu 329 nömrəli tam orta məktəbdə kimya müəllimi fəaliyyətinə başlamışdır.

2020-ci ildə “Landau School ” beynəlxalq məktəbində bir illik ixtisasartırma təlimində iştirak etmiş, ingilis dilində kimya və təbiət fənlərini tədris etmişdir. 2021-2022-ci tədris ilində “Bakı Modern Beynəlxalq məktəbi”ndə Science (Təbiət) müəllimi kimi ingilis dilində tədris aparmışdır.

2022-ci ildə Elm və Təhsil Nazirliyi və ADPU-in birgə layihəsi olan “Məktəb Liderliyi” proqramında iştirak etmişdir. 2022-ci il 5 oktyabr tarixində Bakı şəhər üzrə Təhsil idarəsinin “direktor müavinlərinin işə qəbulu” müsabiqəsində uğur qazanaraq, 106 nömrəli tam orta məktəbə təlim-tərbiyə işləri üzrə direktor müavini vəzifəsinə təyin olunmuşdur.

Azərbaycan Respublikası Elm və Təhsil Nazirliyi tərəfindən 2023-cü il 27 yanvar tarixində 2 nömrəli Texniki Humanitar liseyə direktor vəzifəsinə təyin olunmuşdur.

2023-cü ildə Təhsildə İnkişaf və İnnovasiyalar üzrə VII qrant müsabiqəsində "Bilgə Qarabağ" layihəsi ilə qalib olmuşdur. 2024-cü ildə Project Management Institute Southern Italy institutu ilə online birgə əməkdaşlıq çərçivəsində Project Management Skills for Life təlimində tutor müəllim kimi sertifikat qazanmışdır.

2024/2025-ci tədris ilindən etibarən Azərbaycan Respublikasının Təhsil İnstitutunun "Təhsilin Təşkili və Planlaşdırılması” ixtisası üzrə doktorantura təhsili alır. Müxtəlif yerli və beynəlxalq təlim və layihələrdə iştirak etmişdir.

 

ŞAGİRD :

Ömər Şahbazlı

Mən, Şahbazlı Ömər Rəşad oğlu, 2015-ci ildə 106 nömrəli tam orta məktəbin 1- ci sinfinə daxil olmuşam. 2019-cu ildən etibarən təhsilimi 2 nömrəli texniki-humanitar elmlər liseyində davam etdirirəm. Hal-hazırda 10-cu sinif şagirdiyəm. 2021/22 tədris ilində respublika fənn müsabiqələrindən biologiya fənni üzrə qızıl medal qazanmışam. 2022/23 tədris ilində isə bu dəfə respublika fənn olimpiadalarında iştirak etmiş, final mərhələsinə kimi uğurla gəlmişəm. Ötən tədris ilində, biologiya fənni üzrə təkrar finala çıxmış, bu dəfə isə gümüş medal qazanmışam. Həmçinin, həmin il Bakı Elm Olimpiadasında biologiya fənni üzrə qızıl medala layiq görülmüşəm. Hazırda Elm və Təhsil Nazirliyinin təşkil etdiyi beynəlxalq olimpiadalara hazırlıq dərslərində iştirak edərək beynəlxalq biologiya olimpiadasına(IBO) hazırlaşıram. Məqsədim beynəlxalq biologiya olimpiadasında qalib olmaq və nüfuzlu xarici universitetdə tibb təhsili almaqdır. Asudə vaxtlarımda şahmat oynamağı sevirəm. Hazırda 2-ci dərəcə şahmat oyunçusuyam.

 

ESSE:   

“Yer Kürəsi canlıların ortaq evidir”

 

Təbiəti qorumaq hər bir kəsin vəzifəsidir. Milyon illər boyunca bitkilər, heyvanlar və digər bütün canlılar təbiətin qanunlarına uyğun şəkildə yaşamış, təbiət öz-özünü tənzimləyərək Yer kürəsini günü-gündən möcüzəvi və füsunkar bir diyara çevirmişdir. Lakin bu tarazlıq, xüsusilə son illərdə insanların yanlış yanaşmaları ilə pozulmağa başlamışdır.

Canlıların ən ağıllısı və alisi – biz insanlar – təbiət qanunlarına tabe olmaq əvəzinə, onları pozaraq təbiətlə bir növ mübarizəyə girmişik. İnsanların bəzən düşüncəsiz hərəkətləri nəticəsində təbii ehtiyatlar tükənir, meşələr qırılır, su hövzələri çirklənir, atmosferə zərərli qazlar buraxılır. Nəticədə isə dünyamız iqlim dəyişikliyi, qlobal istiləşmə, tullantıların idarə edilməsində çətinliklər, çoxsaylı canlı növlərinin məhv olması, ozon təbəqəsinin dağılması və s. kimi qlobal problemlərlə üz-üzə qalmışdır. Bu problemlər yalnız təbiətə deyil, insan həyatına da ciddi təsir göstərir. Belə ki, bu gün, bu ekoloji fəlakətlərdən qaynaqlanan bir çox xəstəlik insanların həyatlarını ciddi şəkildə təhdid edir.

Gözlərimizin önündə baş verən bu təhlükələrin qarşısını almaq isə, əlbəttə ki, yenə də bizim – insanların – əlindədir. Əgər hər birimiz təbiətə daha məsuliyyətlə yanaşsaq, bu prosesləri dayandırmaq mümkündür. Lakin əsas məsələ bütün insanları bu problemlər barədə xəbərdar etmək və həll yolları barədə məlumat verməkdir, çünki, biz insanların səbəb olduğu bu ümumbəşər bəlalardan xilas olmaq üçün istisnasız hər bir insan, hər bir şəxs dünya üçün çox önəmlidir.

Alimlərin fikrincə, əgər mövcud vəziyyət bu cür davam edərsə, gələcəkdə Yer kürəsindəki canlı çeşidliliyi indikindən daha aşağı olacaq. Belə bir təhlükə qarşısında əlimizdən gələni etmək hər birimizin ümdə vəzifəsidir. Bu məsələ barədə ailəmizi, ətrafımızı, dost-tanışımızı və mümkün olduqca digər insanları xəbərdar etməliyik ki, təbiətə fayda verə bilək.

Bir çox insanlar "Əlimdən heç nə gəlmir" deyərək məsuliyyətdən boyun qaçırır. Amma hətta ən kiçik addımlar belə böyük dəyişikliklərə səbəb ola bilər. Məsələn, zibilləri yerə atmaq əvəzinə zibil qablarına atmaq, plastik istifadəsini azaltmaq və təkrar emal olunan materiallardan istifadə etmək təbiət üçün faydalı ola bilər. Şüşə qabların istifadəsi, enerji qənaətinə diqqət yetirmək və ağac əkmək kimi sadə əməllər ətraf mühitin qorunmasına böyük təsir göstərə bilər. Unutmayaq ki, damlaya-damlaya göl olar.

Təbiəti qorumaq yalnız bir məsuliyyət deyil, həm də bizim gələcəyimiz üçün bir ümiddir. Gələcək nəsillərə yaşıl, sağlam və yaşamağa dəyər bir dünya buraxmaq üçün hər birimiz bu yolda fəal iştirak etməliyik. Bu, bizim Yer kürəsi və canlılıq qarşısındaki ən vacib borcumuzdur.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(27.11.2024)

Bakı başdan başa şərab dükanlarına bürünür. Hər addımda birinə rast gələrsən. İnsanlar sürətlə dimdən, imandan uzaqlaşmaqda, şairlər də gileylənməkdədir. 

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı şair Rəfail İncəyurdun “Şərab” adlı satirik şeirini təqdim edir. 

 

Çox güclüdü, bərki boşa döndərir,

Sevən qəlbi qara daşa döndərir.

Ya çarəsiz bir əyyaşa döndərir,

Qapılarda yallandırır adamı, - deyərək şair şərabın insana vurduğu zərəri beləcə ifadə edir. 

Şeiri oxuyaq və ibrət dərsi alaq. 

 

Şərab nədir? 

-Hər nədirsə axırda 

şirin-şirin hallandırır adamı.

Ya ağıya döndərir bir salamı,

Ya “bəh-bəh”nən ballandırır adamı.

 

Gah buludun göz yaşıdı quraxda,

Gah ən ağır bir söyüşdü qulaxda.

Gah quzuya döndərir bir qıraxda,

Gah şir kimi qallandırır adamı.

 

Çox güclüdü, bərki boşa döndərir,

Sevən qəlbi qara daşa döndərir.

Ya çarəsiz bir əyyaşa döndərir,

Qapılarda yallandırır adamı.

 

Haqq əhlinin çaralıdı qapısı,

Qonaqlıdı-qaralıdı qapısı.

Eşq ilə gir, aralıdı qapısı – 

Yaxın dosta qullandırır adamı.

 

Baxmalısan öncə evə-eşiyə,

Baxmalısan zamanında hər şeyə.

Yeyib-içmək yaraşmaz hər kişiyə,

Yaraşdıqca bollandırır adamı.

 

Yaxşı yığnaq kimin gəlməz xoşuna?

Yamanına düşən gərək daşına.

Artıq şərab yad vərdişin başına

Pərvanətək dolandırır adamı.

 

Kim nə görüb? Çatan varmı axıra?

Kim dinləyə? Kim susa? Kim çığıra?

Gec-tez salıb haqq etdiyi cığıra

Öz yerinə yollandırır adamı.

(19.11.24)

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(27.11.2024)

Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

Ən yeni poeziyada isti-isti, mürəkkəbi qurumamış şeirlərin təqdimatını davam etdiririk. Bu dəfə rubrikamızda gənc şair  Cavid Qasımovdur. Günümüzdə qəzəl yazmaq cəsarətinə az adam gələr. Onda ki gənc ola. Amma Cavid bu cəsarətə gəlib. 

 

Mən çəkən hicran, əzizim, çox əziyyətdən keçib,

Gah məhəbbətdən salıb yol, gah həsrətdən keçib.

 

Taleyimdən, qismətimdən də şikayətlənmirəm,

Sən özün məndən danış, Vallah xəcalətdən keçib.

 

Getməyin bir gün məni qorxutdu, bir gün gəlməyin,

Ruhumun halın əgər görsən, qiyamətdən keçib.

 

Bəllidir aşiqlərin hər bir əlamətdən sənə,

Sən bilirsən eşqdən kim , kim məhəbbətdən keçib. 

 

Cavidin viranə qalmış ömrünə girsən, soruş,

Bəxtəvər hansı cəhənnəm, hansı cənnətdən keçib ?

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(27.11.2024)

Turizm elə bir sahədir ki, daim özünə yeni-yeni coğrafiyalar cəlb etməkdə maraqlıdır. Dövlət Turizm Agentliyi də bu qanunauyğunluğu əsas tutaraq ən müxtəlif ölkələrdə bizim turizm potensialımızın prezentasiyalarını həyata keçirir. 

 

Azərbaycan Turizm Bürosunun təşkilatçılığı ilə bu dəfə Cənubi Koreyanın paytaxtı Seulda ölkəmizin turizm potensialının təbliği məqsədilə tədbir təşkil olunub. 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, bu barədə Dövlət Turizm Agentliyinin mediaya açıqlamasında deyilir.

Tədbirdə 2025-ci ilin may ayından etibarən Seuldan Bakıya həftədə bir dəfə olmaqla cümə günləri Cənubi Koreya tur operatorları tərəfindən təşkil ediləcək birbaşa uçuşların anonsu verilib. 2025-ci ilin iyul ayının ortalarına kimi həyata keçirilməsi planlaşdırılan uçuşlar AZAL tərəfindən icra ediləcək.

Tədbirdə çıxış edən Azərbaycanın Koreya Respublikasındakı səfiri Ramin Həsənov birbaşa uçuşların iki ölkə arasında əlaqələrin inkişafına, qarşılıqlı tanıtıma və turist mübadiləsinə töhfə verəcəyini bildirib. 

Şəbəkələşmə tədbirində Koreyanın turizm sənayesinin təmsilçiləri, media nümayəndələri ilə yanaşı, Azərbaycanın aparıcı turizm şirkətlərinin nümayəndələri də iştirak ediblər. 

Qarşılıqlı əməkdaşlıq imkanlarının müzakirə olunduğu görüşdə Azərbaycanın təbiəti, tarixi məkanları, maddi və mədəni irs nümunələri, Bakının müasir memarlıq nümunələri, UNESCO-nun irs siyahısına daxil edilmiş abidələr və müxtəlif turizm növləri haqqında ətraflı məlumat verilib. 

Qeyd edək ki, cari ilin 10 ayı ərzində ölkəmizə gələn Cənubi Koreya vətəndaşlarının sayında ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 91 faiz artım müşahidə olunur.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(27.11.2024)

Sayt Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən 2024-cü ildə “Qeyri-hökumət təşkilatları üçün qrant müsabiqəsi” çərçivəsində Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun həyata keçirdiyi “Yeniyetmə və gənclərdə mütaliə mədəniyyətinin formalaşdırılması” layihəsinin tərəfdaşı olaraq yenilənmiş, yeni bölmələr əlavə ediımiş, layihənin təbliği üzrə funksional fəaliyyət aparılmışdır.