Super User

Super User

Cümə axşamı, 20 Aprel 2023 11:45

ANAİB I Naxçıvan Kitab Sərgisi keçiriləcək

13-14 may tarixlərində Naxçıvanda “Azərbaycan Nəşriyyatları Assosiasiyası” İctimai Birliyi (ANAİB), Naxçıvan Universiteti və Hədəf Şirkətlər Qrupunun təşkilatçılığı ilə Ümumilli lider Heydər Əliyevin 100 illiyinə həsr olunmuş ANAİB I Naxçıvan Kitab Sərgisi keçiriləcək.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, “Naxçıvan” Universitetində baş tutacaq sərgi hər gün 10:00-dan 19:00-a qədər davam edəcək.

Həmişə olduğu kimi zəngin proqrama ev sahibliyi edəcək kitab festivalında tanınmış ədiblər, mentorlar, aktyorlar, qiraətçilər, eləcə də mədəniyyətin digər sahələrində ixtisaslaşmış məşhurlar iştirak edəcək, oxuculara unudulmaz bayram ab-havası yaşadacaqlar.

Sərgidə ölkəmizin ziyalıları ilə görüş, məşhur yazıçıların təqdimat və imza saatları, müxtəlif panellər keçiriləcək. Ən əsası isə minlərlə kitab endirimli qiymətlərlə oxucuların ixtiyarında olacaq.

Bundan əlavə sərgidə görmək istədiyiniz məşhurların – yazıçı, şair, eləcə də ictimai xadimlərin adlarını ANAİB-in sosial media hesablarına yaza bilərsiniz.

Qeyd edək ki, bu sərgi də “Bölgələrə kitabla gedirik!” şüarı altında təşkil olunur.

Giriş sərbəstdir.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(20.04.2023)

Cümə axşamı, 20 Aprel 2023 11:15

Bu yaz bir milyon ağac əkilib

“Meşə fondu torpaqlarında yeni meşə əkinləri və meşəbərpa tədbirləri davam edir - hər bölgənin iqlim şəraitinə uyğun müxtəlif növ ağaclar əkilir. Gün ərzində meşə fondu torpaqlarında Regional Meşə Təsərrüfatı mərkəzlərinin əməkdaşlarının iştirakı ilə 14 min 145 ədəd müxtəlifcinsli ağac əkilib.

Yaz ağac əkini mövsümü başlayandan bu günədək 1772 hektar meşə fondu torpaqlarında, ümumilikdə, 1 milyon 80 min ağac əkilib”.

 

Sitat Meşələrin İnkişafı Xidmətinin rəsmisi Vahid Fərzəliyevə məxsusdur.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(20.04.2023)

Bu gün “NUR Art House” xalça qalereyasında keçəçi rəssam Rauf İsmayılovun xatirəsinə həsr olunmuş “Sənəti yaşadan unudulmaz” adlı sərgi açılacaq. 

 

Sərgi “NUR Art House”, “World Craft Council Europe”, “Azərbaycan xalçaçıları” İctimai Birliyi və “Art Council Azerbaijan” QHT-nin birgə təşkilatçılığı ilə keçiriləcək və aprelin 25-nə kimi davam edəcək. 

Rauf İsmayılov rəssamlığın müxtəlif janrlarında bir-birindən gözəl əsərlər yaratsa da uşaqlıqdan marağına səbəb olmuş, rəssam kimi püxtələşdikcə müxtəlif eksperimentlər apararaq uğurlu nəticələr əldə etdiyi, “Kitabi-Dədə Qorqud”dan daha qədim keçə sənətinə qəlbən bağlanmışdı. Nəinki bağlanıb, onun tədqiqatçısına çevrilib və yunun hazırlanma prosesindən boyanmasına qədər bütün mərhələləri yerinə yetirərək klassik, ənənəvi keçəyə müasir ruh gətirib.

Tamaşaçılar sərgidə nümayiş olunacaq əsərlərdə avanqard, modernizm və qrafikanın keçə həllini görməklə yanaşı, onların özünəməxsus fəlsəfi məzmuna və poetikasına heyran olacaqlar. 

Yaradıcı insanın duyğularını, həyata münasibətini, arzularını özündə əks etdirən keçə nümunələri, rəssamın rəngkarlıq, batika və digər əsərləri insan və zaman, insan və təbiət, sənətin kosmoqonik mahiyyətinin ifadəsidir. Bütün bunlar yaradıcılığının çiçəkləndiyi dövrdə bizi tərk edən, sadə, təvazökar, mədəni irsimizin təəssübkeşi Rauf İsmayılovun daxili aləminin zənginliyindən xəbər verir və “Sənəti yaşadan unudulmaz” fikrini bir daha sübut edir.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(20.04.2023)

Qarabağ Dirçəliş Fondunun pazl yarışına yekun vurulub

 

 

Qarabağın incilərini musiqiylə, sözlə, fırçayla, kamerayla sapa düzərsən, oxşayıb təbliğ edərsən. Tək elə bunlarlamı? Xeyir. Bunu, məsələn, uşaqların sevimlisi pazlla da etmək olar. Necə?

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının növbəti xəbəri bu barədədir. 

 

Qarabağ Dirçəliş Fondu tərəfindən keçirilən işğaldan azad olunan ərazilərimizdəki mədəni-tarixi abidələrimizin təsvirlərindən ibarət “Qarabağ inciləri” pazl yarışına yekun vurulub. Öncədən deyək ki, düşünənə əhsən, çox maraqlı bir yarışma alınıb. 

Birinci Qarabağ müharibəsində torpaqlarımızın bir hissəsini işğal edən Ermənistanın hərbi birləşmələri şəhər və kəndlərimizlə yanaşı, xalqımız üçün böyük mənəvi dəyəri olan tarixi abidələrimizi də qəddarcasına dağıdaraq məhv ediblər. “Qarabağın inciləri” pazl oyununun yaradılmasında da məqsəd ictimaiyyətin diqqətini Qarabağda ermənilər tərəfindən tarixi abidələrimizin dağıdılmasına yönəltməkdir.

Yarışa qatılan iştirakçılar aprelin 8-dən başlayaraq xüsusi olaraq hazırlanan və rəmzi məna daşıyan “Qarabağın inciləri” pazl oyununda Qarabağın möhtəşəm abidələrini virtual olaraq bərpa etmək üçün yarışıblar. Abidələr bu cür sıralanıb:

 

Şuşa qalası,

Zöhrabbəyovların Şuşadakı evi, 

Molla Pənah Vaqifin türbəsi,

Ağdam Çörək Muzeyi, 

Ağdam Cümə Məscidi, 

Pənahəli xanın sarayı (İmarət), 

Qarğabazar karvansarası, 

Ağdam Çay Evi, 

Ağdam Dram Teatrının binası. 

 

Yarışın yekununda ən çox xal toplayan 10 nəfər – Məfkurə Həsənova, Fidan Əsədli, İsa Məmmədov, Ruhiyyə Rəhimova, Məhəmməd Bağışov, Əli Bağışov, Günel Babaşova, Fariz Hüseynli, Aygün Eyyubova və Ləman Əlizadə qalib seçilib.

Qaliblərə Qarabağ Dirçəliş Fondu tərəfindən hazırlanan “Incredible Karabakh” kolleksiyasından t-shirt hədiyyə olunub.

Qarabağın özəlliyini, ona xas mədəniyyət incilərini təşviq etmək niyyəti ilə hazırlanan “Incredible Karabakh” kolleksiyasından olan t-shirtlərin üzərində Qarabağın ayrı-ayrı bölgələrinə xas olan simvollar – Vətən müharibəsində Qələbəmizin rəmzinə çevrilən Xarı-bülbül, möhtəşəm Şuşa və Əsgəran qalaları, məğrurluq və cəsarətlilik simvolu sayılan Laçın quşu, Kəlbəcərin əzəmətli dağları, şöhrəti dünyaya yayılmış Qarabağ atı, görkəmli şair və filosofumuz Füzuli, xalqımızın milli sərvəti olan Xudafərin və Laləzar körpüləri, Zəngilanın məşhur Çinar ağacı, Xankəndinin əsasını qoyan İbrahimxəlil xan, qədim yaşayış düşərgəsi olan Azıx mağarası kimi rəmzlərimiz təsvir olunub.

 

Psixoloq Ramin Nəcəf portalımıza açıqlamasında Qarabağ Dirçəliş Fondu tərəfindən keçirilən işğaldan azad olunan ərazilərimizdəki mədəni-tarixi abidələrimizin təsvirlərindən ibarət “Qarabağ inciləri” pazl yarışına bu cür şərf verib: “Uşaqlar oynayıblar, əyləniblər, beyin işlədiblər, hətta dağılmış abidələri virtual yox, həqiqətən bərpa edirlərmiş kimi qürurlanlblar da. Bax məsələnin əsas tərəfi bu vətənpərvərlik hisslərinin oyanmasıdır”

 

Şəkildə: Qaliblərdən Məfkurə Həsənova

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(20.04.2023)

Aprelin 23-də Azərbaycan Dövlət “Yuğ” Teatrı “Şəbədə” tamaşasını növbəti dəfə nümayiş etdirəcək. 

 

Böyük mütəfəkkir, milli dramaturgiyamızın banisi Mirzə Fətəli Axundzadənin “Mürafiə vəkillərinin hekayəti” (1855) pyesi əsasında hazırlanan birhissəli səhnə əsərinə rejissor Gümrah Ömər quruluş verib. Tamaşanın quruluşçu rəssamı Umay Həsənova, rejissor assistenti Məryəm Qələndərlidir. Rolları Xalq artisti Vidadi Həsənova (Ağa Mərdan), aktyorlar Elgün Həmidov (Ağa Salman), Vüqar Hacıyev (Ağa Abbas, Hacı Rəcəbəli), Amid Qasımov (Ağa Kərim), Elçin Əmirov (Əziz bəy), Mətanət Abbas (Zübeydə), Ləman Mərrih (Səkinə) və Günəş Mehdizadə (Zeynəb) canlandıracaqlar. 

“Mənəviyyatın çözə bilmədiyini heç bir ədalət məhkəməsi çözə bilməz!” ideyalı səhnə işi xurafat və geriliyin bütün zaman və məkanlarda mütərəqqi dəyərlərə zərbə olduğunu bəyan edir.

Səhnə əsəri A. Şaiq adına Azərbaycan Dövlət Kukla Teatrda təqdim olunacaq.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(20.04.2023)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ulduz” jurnalı ilə birgə “Biri ikisində” layihəsində bu gün növbədə Nəsr vaxtıdır, Xuraman Hüseynin Rəşad Məcidin şeirləri haqqında yazdığı essesi ilə tanışlıqdır.

 

 

ESSE

 

 

Xuraman HÜSEYN

 

 

“HƏLƏ NƏLƏR YZMALIYAM, MƏN NƏLƏR...”

Rəşad Məcidin şeirləri haqqında               

 

Mətbuatda və ədəbiyyatda önəmli yeri olan Rəşad Məcidin baş redaktoru olduğu “525-ci qəzet”də  yaradıcılığa meydan verməsi, gənclərə dəstək olması haqda çox danışmaq olar. Sözə, istedada biganə qalmayan jurnalist, yazıçı, şair Rəşad Məcidin poetik dünyası da maraqlıdır. Bir az da onun poetik dünyasından bəhs edək...

Şeir, onu yazanla bərabər, oxucuların da hiss və həyəcanlarını ehtiva edir. Məlumdur ki, insan yaşantılarından heç kim xali deyil. Dünyaya gəlmişiksə, Allah verən ömrü yaşayırıqsa, onun bəxş etdiyi duyğuları, həyatı da hiss etməli, görməliyik. Həyatımız, yaşadıqlarımız şeirlə oxucuların görüşünə gələrsə, bu onlara başqa ovqat bəxş etməzmi? Poeziya elə buna görə sevilmirmi?

Rəşad Məcidin şeirləri hər kəsin ürəyindən su içən, bəzən yaza bilməyib mübhəm saxladığı, yaşadığı hiss və həyəcanları, arzuları ifadə edir. R. Məcid “Həmişə” şeirində  lirik qəhrəmanının ondan həmişə nəyisə sirr saxlayacağını, dilinə gəlməyən sualları onun gözlərinə baxaraq da hiss edəcəyini deyir:         

                  

Sən məndən həmişə sirr saxlayacaq,

Həmişə nəyisə gizlədəcəksən.

Dilimə gəlməyən suallarımı

Baxıb gözlərimdən hiss edəcəksən.

 

Sevənlər bir-birlərinin alter-eqosu da olarsa, sevgi daha gözəl bir duyğuya  çevrilməzmi? O da sevginin sirli-sehrli bir duyğu olmasını lirik qəhrəmanının təlaşda yaşamamasında və günah səbəti daşımamasında görür:     

 

Həmişə şübhələr didəcək məni,

Həmişə təlaşda yaşayacaqsan.

Cavabsız suallar güdəcək məni,

Sən günah səbəti daşıyacaqsan.

 

Bu hal onları bezdirdikdən sonra hərənin bir yana burulacağı şanssızlığı görünməzmi? R. Məcid də oxucuları nə vaxtsa görünəcək bu ayrılıqdan uzaq durmağa səsləyir:

 

Bir gün bu halımız əzəcək bizi,

Bir gün bezəcəyik, yorulacağıq,

Bir gün çatacağıq yolayrıcına,

Hərəmiz bir yana burulacağıq.

 

Yolayrıcına çatmaq ayrılığın ilk işartısı deyilmi? Rəşad Məcid lirik qəhrəmanının yad adam təsiri bağışlayan davranışının  yaxşı nə isə vəd etmədiyini bildirir:  

 

Bir də görəcəyəm, dayanıb zaman,

Bir də görəcəksən, tənhasan, təksən.

Sən məndən həmişə sirr saxlayacaq,           

Həmişə nəyisə gizlədəcəksən.

 

Anton Pavloviç Çexov özünü tənha hiss edən insan üçün hər yerin çöl-biyaban olduğunu deyirdi. O da lirik qəhrəmanına həmişə nəyisə gizlətməyin sonunun yaxşı olmayacağını, təkliklə bitəcəyini bildirir. Təbii, hər yerin çöl-biyaban təsiri bağışlamasını heç kim istəməz.

Sevginin qüdrəti, əvəzolunmaz bir duyğu olması bu şeirdə bir daha görünür. O, “Həmişə” şeirində sevənlərin bir-birlərinə inamının, etibarının və onların həmişə mehriban olmasının gözəlliyindən bəhs edir...

 

Baharın vüsalı saxta olanda...

 

Həyatımıza gələn və həyatımızdan gedən zamanı, fəsilləri təqvimlərin hesabına görürük, ayırd edirik. R. Məcid də dövri təbiət hadisələrinə uyğun yaranan, həyatımızın nizamını göstərən təqvim haqda  düşündüklərini poetik ovqatla ifadə edir. “Təqvim” şeirində lirik qəhrəmanının günləri, ayları bir-birinə necə qarışdırmasından  söz açan Rəşad Məcid, bu harmoniyanın təbəddülatları qarşısındakı çətinlikdən də danışır:        

 

Qarışdırdın vaxtı, günü, zamanı,

Günlər, aylar bir-birinə qənimdi.

Hardan bilim xoşbəxt günüm hansıdı,

Bu təqvimin hansı ayı mənimdi?

 

Vaxt ötür, zaman keçir, səhər günəşi, gecə ulduzları, ayı seyr edə-edə yaşayırıq. Beləcə, ömür karvanımızdan hər gün bir qatar fəsilləri, təqvimləri adlayıb gedir... Bizə qalan isə xəyallar, arzular və ümid olur. Lirik qəhrəmanının vaxtı, günü, zamanı bir-birinə qarışdırdığını deyən Rəşad Məcid bu təqvimin hansı ayının onun olduğunu bilmədiyindən də söz açır...

Fəsillərin bir-birinə şərik olması və uzun günləri haqda fikirlərini poetik ovqatla bildirən şair qısa günləri olan fevral ayını xilas etməyin çətin olduğunu deyir: 

 

Şərik varmış bu payıza, bu qışa,

Baharın da saxta imiş vüsalı,

Ta yanvarı, dekabrı soruşma,

Bəlkə, zorla xilas etdim fevralı.

 

Aylar, günlər, anlar yaddaşda oynadıqca-xatirələr unudulmadıqca insan ötüb keçən zamanın yaxşı xatırlanacağına çalışır. Əlbəttə, Tanrının insana bəxş etdiyi ömür payının sonra necə xatırlanacağını heç kim bilmir. R. Məcid də bu günlərin  yaxşı xatırlanacağı haqda ümidlə və şövqlə danışır:

 

Yaddaşımda yallı gedən günlərin

Ən doğmasın qucaqlasam, hünərdi.

Zəhrimara çevrilən bu zamandan

Beş-üç təmiz gün saxlasam, hünərdi.

 

“Səndən qalanlar” isə şairin şeirlərinin, yazılarının könül həmdəmini ondan necə ayrı salmağına poetik münasibətdir:

 

Bu şeirlər, bu yazılar canımdan

Səni hiss-hiss, duyğu-duyğu qoparır.

Əllərini, tellərini astaca,

Gözlərini qorxa-qorxa qoparır.

 

Vaxtın qızıl dövranı

 

Dinlədiyimiz musiqilər, oxuduğumuz şeirlər, bədii əsərlər ovqatımızı dəyişdirərək bizi dərindən düşündürür, bəzən təsirləndirir, ağrıdır. Onlar məhz buna görə sevilmirmi? R. Məcid bu nəğmələrin bir az da ağır, təsirli aurasından bəhs edir: 

 

Hələ çoxdur səndən məndə qalanlar,

Hələ nələr yazmalıyam mən, nələr…

Ağrı dolu, əzab dolu romanlar,

İnildəyən, sızıldayan nəğmələr.

 

Müasir dövrdə baş verənlərin inikasının poetik ovqatla ifadəsi ədəbi tələbatdır. Poeziyada müasir ifadələrdən, epitetlərdən istifadə edilməsi həmişə maraqla qarşılanıb. Rəşad Məcid də bunu unutmur: 

 

Gərək hələ səni gün-gün itirib,

Görüşləri bir-bir sayıb çıxarım.

Hüceyrəmdən pinset ilə götürüb,

Ürəyimdən qaşıqlayıb çıxarım.

 

Son şeirinin yazıldığı son səhərdə o, qəhrəmanının necə uzaqlaşmasını da poetik kədərlə ifadə edir: bu, son baxışda da təcəssümünü taparsa, o, müəllifin gözündəki son damlayla  bitməzmi?

 

Son şeirimi yazdığım gün-son səhər,

Yaddaşımdan uzaqlaşıb itərsən.

Son baxışın bədənimi titrədər,

Gözümdəki son damlayla bitərsən.

 

O, “Mən elə bilirdim” şeirində lirik qəhrəmanına olan sevgisinin dərinliyinə münasibət bildirərək yanılmasından poetik əhvalla söz açır. Həyatın ən böyük yanlışlarından biri də “mən elə bilirdim” ifadəsi deyilmi?   

 

Mən elə bilirdim, sənə doğmayam,

Dünyaya gəlmisən çağırışımla.

Mən elə bilirdim, hər səhər-axşam

Duyursan qəlbimi bir baxışımla.

 

Bir sirli gülüşün nələri ifadə etməsini misralarla bildirmək də oxucuda başqa təəssürat yaradır:

 

Mən elə bilirdim, sirli gülüşün

Bəxtimin ömrünə işıq payıdır.

Mən elə bilirdim, qəfil gəlişim

Səndən ötəri də qəlb harayıdır.

 

Bu gülüş bəxtin ömrünün işıq payı olarsa və qəfil gəliş qəlb harayı kimi düşünülərsə, bunlar  sevginin rəngarəng bir hiss kimi poeziyada yer tapmasını təsdiqləmirmi?

İnsan gördüklərindən, yaşadıqlarından sonra, adətən, oyanır və çox vaxt bu, sublimasiyaya çevrilir. R. Məcid də sonda ürəklərin uzaq olmasının gerçəyi izah etdiyini bildirir. Göründüyü kimi, nəyi isə doğru təsəvvür etməmək, yanılmaq insanın əhval-ruhiyyəsinə də yaxşı təsir etmir. Rəşad Məcid bu haqda düşündüklərini də oxucularla bölüşür:

 

Demə, uzaq imiş ürəklərimiz

Dünyanın müxtəlif qütbləriymişik.

Aldanan ürəyim,

Yuxulu gözüm

Səni kiminləsə salıb dəyişik.

 

“Sənə görədir” şeirində sevginin necə bəşəri, gözəl bir hiss olduğundan bəhs edilir. Dünya yaranandan var olan bu gözəl hiss haqda nə qədər gözəl sözlər desək, yenə azdır. İnsan, sevgisi üçün nələr etməz:

 

Özümü hamıdan güclü sanmağım,

Durduğum yerdəcə qanadlanmağım,

Mənim sevinməyim, ya şadlanmağım

Hamısı, hamısı sənə görədir.

 

Somerset Moem poeziyanın ədəbiyyatın tacı olduğunu deyirdi. Ədəbiyyatın tacını şeirləri ilə bəzəyən R. Məcid ümid işartısı kimi gördüyü sevginin gözəlliyi haqda düşündüklərini yazır:      

 

İndi ucadadır yeri taxtımın,

Qızıl dövranıdır indi vaxtımın,

Sınıq taleyimin, bağlı baxtımın

Açılan qapısı sənə görədir.

 

Payızın insana bahar havası gətirəcəyi ilə bağlı sətiraltı mesajlar da bəşəriliyini bir daha göstərir:    

 

Qalmayıb qəlbimin daha gileyi,

Qəmli çəmənimin açıb çiçəyi.

Payızın ortası yazın gəlməyi –

Bu bahar havası sənə görədir.

 

 

Ömrə söz dağı çəkiləndə...

 

Lord Bayron deyirdi ki, ulduzlar göylərin poeziyasıdır. Bu, poeziyanın gözəlliyinə dəlalət etmirmi? Ürəyimizdən keçənləri, demək istədiklərimizi sözə büküb poeziyaya çeviririksə, bundan gözəl nə isə ola bilərmi?

Rəşad Məcidin şeirlərində poeziyanın əsas sütunlarından olan sevgi mövzusunun qabardılması oxucunu bu hissin dünyanı xilas edəcəyinə bir daha inandırır. “Bilmədim” şeirində o, sevginin başının üstünü qəfil qara buludların almasından gileylənir. Sevgi ən gözəl duyğu, qəlbin atəşi və fərəhi deyilmi? Təəssüf ki, o gözəl hisslərə qarşı çıxanlar da olur. Onun sevənləri ayırmağa çalışanların necə günah iş görməsi haqda fikirlərini poetik gileylə ifadə etməsi oxucunu düşündürür:

 

Gizli-gizli gileylərə qarışıb,

Qəfil gəldi sevgimizin qar-qışı.

Kim bələdi bu sevincə qarğışı,

Qəzəbini kim sıyırdı, bilmədim.

 

İki ürək sevməkdən başqa nə edə bilər?

 

Ömrümüzün günlü günü, yaz çağı,

Ömrümüzə çox çəkdilər söz dağı.

İki ürək bir şübhənin dustağı,

Yalanları kim hayqırdı, bilmədim.

 

Skeptik düşüncələrə rəvac verən, ömrə dağ çəkənlər, yalanlar uyduranlar haqda danışır şair. Elələri olmasaydı, sevgini həyatının simvoluna, düsturuna çevirənlər də xoşbəxt olardı. R. Məcid də sevənləri ayıran namərdlər haqda fikirlərini misralara etibar edir:  

 

İlan dillər şimşək kimi çaxanda

Odumuza su çiləndi bir anda.

Tale belə yandıranda, yaxanda,

Bəlkə, bizi sınayırdı, bilmədim.

        

Sevgidən danışan zaman antiteza məqamı olan ayrılığı, onun əzablarını da unutmaq olmur. Rəşad Məcid poeziyanın əsas mövzularından biri olan ayrılığın necə əzablı hiss olduğuna münasibətini bu misralarla bildirir:

 

Bu ömürdü, yaşamağa qəlb gərək,

Kin bürüyən qəlb-bataqlıq, qəlb-dərə.

Namərd dili bütövləşən qəlblərə

Necə qıydı, niyə qıydı, bilmədim.

Səni məndən kim ayırdı, bilmədim.

 

“Bilmədim” şeirində R. Məcid yaşamağa qəlbin gərək olması haqda düşüncələrini poeziya ovqatı ilə ifadə edir. Bu yaşantı bir anda gəlib keçərsə, ondan bir iz qalmaz, unudular. Oxucunu düşündürərsə, ona nələrisə xatırladarsa, poetik lövhəyə çevrilə bilər. Bu lövhədə də oxucu ayrılıq ağrısının, onun gətirdiyi kədərin nə olduğunu görür. 

 

“Qoşundur, əsgərdir, ordudur Şuşa”

 

30 ilə yaxın erməni əsarətində olan Qarabağ, nəhayət, azad edildi. Bu illər ərzində nə qədər şəhidimiz, əsirimiz oldu, yurd-yuvası işğal edilən didərgin soydaşlarımız nələr yaşamadı, nələr görmədi? Nəhayət, Ali Baş Komandan İlham Əliyevin və igid, qorxmaz əsgərlərimizin, hərbçilərimizin sayəsində Qarabağımız erməni işğalından azad olundu. Xalqımız üçün bundan gözəl, qürurlu nə ola bilərdi ki? Torpaqlarımız işğalda olan zamanlar söz adamları öz hiss və həyəcanlarını yaradıcılıqları ilə bildirdilər. Artıq elə bir dövr gəldi ki, yaradıcılığa könül verənlər qələbə haqqında düşündüklərini, arzu və sevinclərini ədəbi nümunələrlə – poeziya ilə, nəsrlə ifadə etdilər və hələ edəcəklər. Bizim Vətən eşqimiz, torpaq sevgimiz tükənməzdir... 

Xalqımızın Vətən sevgisi özünü layiqincə göstərməkdədir. Qarabağ sevgisini yaradıcılığında da bildirən Rəşad Məcid üçün də o yerlərimiz çox əzizdir. Onun bu sevgisi və sevinci Şuşa haqqında yazdığı şeirdə bir daha görünür:         

 

Bir şəhər adı var, dillər əzbəri,

Adların ən üstün adıdır Şuşa.

Musiqi notudur cüt hecasıyla: Şuşa!

Dilimin şəhdidir, dadıdır Şuşa.

 

Cıdır düzü, Topxana meşəsi, Daşaltısı, İsa bulağı, xarıbülbülü, saf havası, buz bulaqları ilə cənnət olan Şuşanı kim sevməz ki? Belə bir diyarın Azərbaycana məxsus olması da ölkəmizin gözəlliyinin sübutu deyilmi? 

R. Məcid də bu gözəl diyarın əsrarəngiz olması haqda fikirlərini poetik ovqatının daha canlı, estetik çalarları ilə ifadə edir:

 

Ciyərdə nəfəsdir, damarda qandır,

Ruha qanad verən sirli məkandır,

Bilib eşidəndir, güc artırandır,

Qoşundur, əsgərdir, ordudur Şuşa.

 

“Şuşa” şeiri Qarabağın bu əsrarəngiz diyarının gözəlliyini tərənnüm edir. Rəşad Məcidin Şuşanın tilsim, ovsun, cadu olduğunu bildirməsinin də səbəbi bu misilsiz gözəllikdir:   

 

Qoynuna hər gələn yüz xəyal eylər,

Uzaqda qalanlar qeylü-qal eylər,

Birini coşdurar, birin lal eylər,

Tilsimdir, ovsundur, cadudur Şuşa.

 

R. Məcidin şeirlərində hamının yaşadığı, gördüyü, yaşamaq və görmək istədiyi həyat eskizləri poetik müstəvidə cızılır. Düşünülmüş, yaxud spontan yazılan şeirlərin oxucu qəlbinə yol tapması onu yazanın sözə bağlı olmasından və dəyər verməsindən asılıdır...

Virciniya Vulf deyirdi: “Poeziya gözəldir. Ən gözəl nəsr də poeziya ilə dolu olandır”. Poeziyanın ifadə etməkdə aciz qaldığı nə isə ola bilərmi? İnsanın düşündükləri, yaşadıqları ilə oxucunun qəlbini riqqətə gətirməsinə vəsilə olan poeziyanın  Söz adamı Rəşad Məcidin yaradıcılığına təsirini də nəzərdən keçirərək onun poetik aləminə səyahət etdik...

 

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(20.04.2023)

 

 

 

Cümə axşamı, 20 Aprel 2023 10:15

Dövlət Tərcümə Mərkəzində görüş

Meksika Birləşmiş Ştatlarının Azərbaycandakı səfiri xanım Viktoriya Romero aprelin 19-da Dövlət Tərcümə Mərkəzində olub. 

 

Tərcümə Mərkəzinin məlumatına görə, görüş zamanı Azərbaycan-Meksika ədəbi-mədəni əlaqələrinin genişləndirilməsi, bu istiqamətdə atılacaq növbəti addımlar, Azərbaycan ədəbiyyatının Meksikada, Meksika ədəbiyyatının Azərbaycanda tanıdılması istiqamətində yeni qarşılıqlı layihələr müzakirə edilib.

Əsərləri Mərkəz tərəfindən müxtəlif dövrlərdə Azərbaycan dilinə tərcümə və nəşr edilmiş məşhur Meksika yazıçıları – dünyaşöhrətli Xuan Rulfo, Oktavia Pas, Karlos Fuentesin yaradıcı irsinin Azərbaycanda maraqla qarşılanması, ümumilikdə Latın Amerikası ədəbiyyatına duyulan kütləvi maraq qeyd olunub.

Viktoriya Romero deyib: “Səfirlik olaraq, Dövlət Tərcümə Mərkəzi ilə əlaqələrimizi bir az da genişləndirmək, qarşılıqlı əməkdaşlıq çərçivəsində yeni ədəbiyyat layihələri həyata keçirmək niyyətindəyik. Bu sıradan, xüsusilə tanınmış Meksika qadın yazarlarının əsərlərinin Azərbaycanda, Azərbaycanın aparıcı qadın yazıçılarının yaradıcılığının Meksikada işıqlandırılmasına önəm veririk”.

Görüşün sonunda Mərkəzin Azərbaycan dilində ərsəyə gətirdiyi Meksika ədəbiyyatı nümunələrindən dünyaşöhrətli yazıçı Karlos Fuentesin “Seçilmiş əsərləri” kitabı qonağa hədiyyə edilib.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(20.04.2023)

Professor Əlibala Məhərrəmzadə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının oxucuları üçün “Ev tapşırığı: Uğur düsturunu tapacağıq” layihəsini təqdim edir. Uğur şərtləri barədə danışmaqda davam edirik. Burada, əsas yerlərdən birini də kitablar tutur.

 

Zaman-zaman ən yaxşıların seçimini etməyə ən müxtəlif mənbələr cəhd göstəriblər. Onların ən nüfuzlularını qruplaşdıranda (bu qruplaşmada tiraj, satış həcmi, yayıldığı areal, buraxdığı iz və s. əsas götürülür) kitab mağazalarındakı yüzlərlə rəngbərəng cildlərin içində azmayaraq «nəyi və niyə oxumaq» sualına mütləq cavab tapmaq mümkün olur.

Biz öncə peşə fəaliyyətində, biznesdə uğur qazanmağın yolunu göstərən ən çox tələb olunan kitablara nəzər yetirək. Bu, o kitablardır ki, onların hesabına bir neçə nəsil uğurlu mütəxəssis və iş adamı yetişmişdir.

Beləliklə ən yaxşı onluq.

10-cu yerlə dünən tanış olmuşduq. Bu gün 9-cu yerlə tanış olacağıq.

 

10-cu yer:

Henri Ford. «Mənim həyatım, mənim nailiyyətlərim»

9-cu yer:

Riçard Brenson. «Çılpaq biznes»

Tanınmış ingilis biznesmeni, Virgin kompaniyasının sahibi Ser titullu Riçard Brensonun bu kitabı öz biznesinin yaranma tarixinə və onun idarə olunması xüsusiyyətlərinə həsr olunub.

Burada uğura gedən yol hər bir səhvlərlə, nöqsanlarla birgə göstərilib. Kitabın ən dəyərli məziyyəti isə odur ki, o, Ser Riçardın gündəlikləri əsasında yaranıb. Müəllif gündəliklərini necə var, o cür də, bəzək-düzəksiz və ixtisarsız kitab halına gətirərək molyonların ixtiyarına buraxıb. Onun kitabdakı qiymətli sitatları isə beyinlərə çox rahat həkk olunur.

 - Ehtiyatlı olmaq vacibdir, amma astagəl olmaq təhlükəlidir.

 - Hər şeyi mürəkkəbləşdirmək cəhdi sizin düşməninizdir. Mürəkkəb bir  situasiya yaratmağı hamı bacarır. Amma sadə bir şey etmək çox çətindir.

 - Ən nəhəng brend olmaq cəhdi mənasızdır. Daha vacibi ən hörmətedilən brend olmaqdır.

 - Pul müvəffəqiyyətin pis göstəricisidir. Ondan pisi yalnız şöhrətdir.

 - Əsl liderlik keyfiyyəti odur ki, rahat və aydın şəkildə izah edə biləsən ki, nə səbəbə bu və ya digər qərarı qəbul etmisən.

 - Bir dəfə sizi tapmış uğur bütün ömrünüz boyu sizi yemləyə bilməz.

 - Mənəviyyat – biznesdə heç də boş səda deyil. Onda bütün əsas mənalar var.

 - Mənim can atdığım ən vacib şey kiməsə verdiyim sözün üstündə dura bilməyimdir.

 

Bəli, 9-cu yerdəki kitabla tanışlıq baş tutdu. Bəs 8-ci yerdə hansı kitab qərarlaşıb? Bunu sabah biləcəksiniz.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(20.04.2023)

 

“Bizim “ailəmiz” hazırda 8 milyard nəfərdən ibarətdir, insanlar daha uzun və sağlam ömür sürürlər və bu da tibb, elm, səhiyyə, kənd təsərrüfatı və təhsil sahələrində bəşəriyyətin tarixi nailiyyətlərini əks etdirir.”

 

 

AzərTAC xəbər verir ki, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının (BMT) əhali haqqında yeni məruzəsində bu fikirlər yer alıb. Məruzədə bu il qadınların uşaq dünyaya gətirmək istəyi, nə vaxt və neçə uşaq doğmaq kimi seçim məsələlərinə prioritet diqqət ayrılıb.

Yeni məruzəyə görə, qlobal demoqrafiya sürətlə dəyişir: əhalinin üçdə ikisi aşağı doğum səviyyəsinə (hər qadına 2,1 uşaq dünyaya gətirməyə bərabər) malik ölkələrdə yaşayır. 

Bütün dünyada doğum səviyyəsinin göstəricisi orta hesabla hər qadına 1950-ci ildəki 5 uşaqdan 2021-ci ildəki 2,3-dək aşağı düşüb. Bu gün dünyada yaxın perspektivdə - 2050-ci ilədək əhalinin sayının ümumi azalacağının gözlənildiyi yeganə region Avropadır.

2050-ci il üçün əhalinin proqnozlaşdırılan artımının yarısı bu 8 ölkənin payına düşəcək: Konqo Demokratik Respublikası, Misir, Efiopiya, Hindistan, Nigeriya, Pakistan, Filippin və Tanzaniya. Nəticədə bu, əhalisi sıx olan ölkələrin dünya reytinqini kəskin dəyişəcək. 

Bir çox hökumətlər əhalinin artmasından narahatdır, digərləri isə əhalinin həddən artıq azalmasından ehtiyat edirlər, bununla da hər iki halda doğum səviyyəsinə təsir göstərməyə çalışırlar. 

BMT-də hesab edirlər ki, belə yanaşma düzgün deyil. Onlar xatırladırlar ki, qadın bədəni hökumətlərin və ya digər şəxslərin qəbul etdiyi qərarların “girov”una çevrilməməlidir. Qadınlar uşaq dünyaya gətirmək istəyi, nə vaxt və neçə uşaq doğmaları barədə seçim imkanına sahib olmalıdırlar. 

Yeni məruzədə qeyd olunur ki, əhalinin sayının artmasına və azalmasına çağırmağa cəhd göstərməklə ciddi ekoloji və iqtisadi problemləri həll etmək olmaz. Bu cür siyasət əksər hallarda insanların hərəkətlərinin sərbəstliyini pozur və keçərli deyil. Məruzənin müəllifləri “dünya əhalinin say həddini balanslaşdırır”, “ölkələr və bir çox regionlar həddən artıq sürətlə qocalır” kimi sensasiyalı sərlövhələrə aludə olmamağa çağırıblar. Onlar əmindirlər ki, doğum səviyyəsi nə problem, nə də həlldir. 

Məruzənin əsas nəticəsi onunla uyğunlaşır ki, gender bərabərliyinin inkişafı, qadınların öz fertilliyinə (nəsilartırma qabiliyyəti) nəzarət etməkdən ötrü hüquq və imkanlarının genişləndirilməsi əhalinin artırılması və inkişaf sahəsində proqramların mərkəzində olmalıdır. 

Məruzə müəllifləri əmindirlər ki, əhalinin sayından asılı olmayan firavan, inklüziv cəmiyyət yaratmaq mümkündür. 

Əslində sənəddə deyildiyi kimi, əhalinin ideal ölçüsü, əhalinin müəyyən sayına nail olmaq üçün hansısa etibarlı üsul mövcud deyil. Doğum göstəriciləri geniş səbəblər ucbatından dəyişir. Arabir əhaliyə manipulyasiya etmək cəhdləri əks nəticələr verir. 

Ekspertlər əmindirlər ki, söhbət əhalinin sayında deyil, insanların həyat keyfiyyətində, onların rifahında, tibbə və təhsilə əlçatanlıqlarında və sabit məşğulluqdadır.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(20.04.2023)

Cümə axşamı, 20 Aprel 2023 09:00

“Avroviziya” təmsilçilərimizin Avropa turnesi

Azərbaycanı bu il “Avroviziya-2023” beynəlxalq mahnı müsabiqəsində təmsil edən TuralTuranX (Tural və Turan Bağmanovlar) Avropa səhnələrinə çıxıblar. 

 

Avroviziyanın Azərbaycan təmsilçiliyinin sosial media hesabları xəbər verir ki, gənclər Amsterdam və London şəhərində yüzlərlə “Avroviziya” həvəskarları qarşısında çıxış ediblər. 

Bu kimi konsertlər hər il müsabiqədən öncə müxtəlif şəhərlərdə təşkil olunur. Tural və Turan üçün bu, artıq 1-ci çıxış deyil - onlar aprelin 3-də İsrailin Təl-Əviv şəhərində “Tell me more” mahnısını canlı ifa ediblər.

Qeyd edək ki, ifaçılar bu tədbirlər çərçivəsində press-konfranslarda, fərdi müsahibələrdə və hətta ağacəkmə kampaniyasında iştirak edirlər.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(20.04.2023)

Sayt Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən 2024-cü ildə “Qeyri-hökumət təşkilatları üçün qrant müsabiqəsi” çərçivəsində Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun həyata keçirdiyi “Yeniyetmə və gənclərdə mütaliə mədəniyyətinin formalaşdırılması” layihəsinin tərəfdaşı olaraq yenilənmiş, yeni bölmələr əlavə ediımiş, layihənin təbliği üzrə funksional fəaliyyət aparılmışdır.