Super User
Moskva Beynəlxalq Kitab Yarmarkasında 24 yazıçının yazdığı roman mükafat qazandı
Rusiya ədəbi mühitində maraqlı bir hadisə qeydə alınıb. 24 yazıçı yeniyetmələr üçün bir roman yazıb.
“Rossiyskaya qazeta”nın məlumatına görə, 24 müasir yazıçının (o cümlədən məşhur Sergey Lukyanenko və Dmitriy Bıkovun) kollektiv şəkildə yazdıqları "Müharibə və sülh ayrıca götürülmüş bir məktəbdə" romanı artıq Rusiyada milli ədəbiyyat tarixinə düşmüşdür.
Moskva Beynəlxalq Kitab Yarmarkasının açılışı mərasimində isə romanın yaradıcıları "Z nəsli" nominasiyasında "İlin kitabı" mükafatını qazanmışlar.
Xatırladaq ki, 34-cü Moskva Beynəlxalq Kitab Yarmarkası “Eksposentr” sərgi salonunda fəaliyyət göstərir. Yarmarkada Rusiyanın müxtəlif regionlarının 200 nəşriyyatı iştirak edir. Burada 300 kitab təqdimatı nəzərdə tutulub.
“Şollerin arxivi” filmi beynəlxalq festivalda ölkəmizi təmsil edəcək
Azərbaycanlı rejissorun “Şollerin arxivi” və “Stalinin qaranlıq keçmişi” filmləri daha bir uğura imza atıb. Belə ki, bu filmlər “Toronto 4th Multicultural” film festivalının seçilmiş filmlər siyahısına daxil olunub. Bu ekran əsərləri sentyabr 26-dan birincilik uğrunda yarışacaq.
Bu barədə AzərTAC-a “Şollerin arxivi” bədii filminin ssenari müəllifi, quruluşçu rejissoru və baş prodüseri Cəlaləddin Qasımov məlumat verib.
O deyib: “Azərbaycan mədəniyyətini, dəyərlərini dünyada tanıtmağımla qürur duyuram. Bu, təkcə mənim yox, bütövlükdə mədəniyyətimizin uğurudur. Düşünürəm ki, hər bir yaradıcı insan qismən də olsa ölkəmizin təbliği işinə töhfə verməlidir”.
Bildirib ki, ekran əsəri almanların Azərbaycana gəlişinin 200 illiyi münasibətilə və Prezident İlham Əliyevin imzaladığı müvafiq Sərəncama dəstək olaraq çəkilib. Film Avropa mədəniyyətinə azərbaycanlıların sədaqətindən, Azərbaycan-Almaniya dostluğundan, ölkəmizin multikultural dəyərlərindən bəhs edir.
Triller janrında çəkilmiş ekran əsərində Xalq artisti Sabir Məmmədov, Əməkdar artistlər Əjdər Zeynalov, Rövşən Kərimduxt, Ramiz Vəliyev, Sevda Ələkbərova, aktyor Mətləb Ərdəbilli və başqaları rol alıblar.
Ekran əsərinin süjet xətti ötən əsrin 40-cı illərində Azərbaycanda yaşamış alman mənşəli Şollerlər ailəsinin həyatı üzərində qurulub. Filmin çəkilişləri Gəncə, Göygöl, Tovuz və Bakıda aparılıb. Ekran əsərində alman ailəsinin timsalında insan dramı göstərilib. Eyni zamanda, xalqımızın multikultural dəyərlərə sadiq qalması nəzərdən qaçmayıb. Filmdə baş verən hadisələr real həyatdan götürülüb.
Qeyd edək ki, dünyada böyük marağa səbəb olan “Şollerin arxivi” bədii filmi Azərbaycan kino tarixində beynəlxalq festivallarda ən çox uğur əldə edən ekran əsərlərindəndir.
Festivalda ölkəmizi təmsil edəcək növbəti ekran əsəri Cəlaləddin Qasımovun “Stalinin qaranlıq keçmişi” filmidir. “SSP Production” şirkətinin ekranlaşdırdığı filmin redaktoru Əkbər Qoşalıdır, mətni isə Xalq artisti Eldost Bayram oxuyub. Ekran əsərində kapitalizmin ən böyük düşməni, minlərlə insan ölümünün baiskarı kimi tanınan qəddar Stalinin ömür yoluna, xüsusilə də Bakıdakı fəaliyyətinə xüsusi yer ayrılıb.
Elnarə Akimova, “Uzun, incə bir yolda”
Bu günlərdə Filologiya elmləri doktoru Elnarə Akimovanın "Uzun, incə bir yolda" kitabı çap olunub.
“Ədəbiyyat qəzeti”nin məlumatına görə, “Elm və təhsil" nəşriyyatında işıq üzü görən kitab milli düşüncənin, türkçülük ruhunun, məfkurə istiqamətinin qorunmasında və təbliğində ardıcıl xidmətləri olan, Əli bəy Hüseynzadə və Hüseyn Cavid irsinin tədqiqatçısı Azər Turanın ömür yoluna və yaradıcılığının vacib məqamlarının elmi dəyərləndirilməsinə həsr olunub.
Monoqrafiyanın elmi redaktoru akademik Nizami Cəfərovdur.
Şuşa “TÜRKSOY Media Mükafatı” ilə təltif olunan yerli və xarici media təmsilçilərini qəbul edib
Dünən Mədəniyyət Nazirliyi və TÜRKSOY-un birgə təşkilatçılığı ilə “TÜRKSOY Media Mükafatı” ilə təltif olunan yerli və xarici media təmsilçilərinin Şuşa şəhərinə səfəri təşkil edilib.
AzərTAC xəbər verir ki, Mədəniyyət Nazirliyi aparatının rəhbəri Vasif Eyvazzadə, Trabzon Ortahisar Bələdiyyə sədri Ahmet Metin Genç, nazirliyin və TÜRKSOY-un məsul nümayəndələrinin iştirakı ilə yerli və xarici media təmsilçiləri Azərbaycanın mədəniyyət beşiyi olan Şuşada tarixi-mədəni abidələrlə, erməni vandalizminə məruz qalmış məscidlərlə, eləcə də qədim şəhərin görkəmli yerləri ilə tanış olublar.
Səfər çərçivəsində yerli və xarici media təmsilçiləri Azərbaycanın mədəniyyət paytaxtı Şuşa şəhərinin baş meydanı “Bazarbaşı”nı, erməni vandalizminə məruz qalmış “Güllələnmiş heykəllər”i, Şuşa Bəyannaməsinin imzalandığı məkanı, Xurşidbanu Natəvanın evini, “Xan qızı bulağı”nı, Gəncə Qapısını, Aşağı və Yuxarı Gövhərağa məscidlərini, Cıdır düzünü, Vaqifin məqbərəsini, Bülbülün ev-muzeyini və digər mühüm yerləri ziyarət ediblər.
Qarabağın incisi olan qədim Şuşanın tarixi, mədəniyyəti, dahi şəxsiyyətləri və bu gün ölkə rəhbərliyinin tapşırığı ilə burada aparılan quruculuq işləri barədə media nümayəndələrinə geniş məlumat verilib.
Qeyd edək ki, sentyabrın 25-də Beynəlxalq Muğam Mərkəzində 44 günlük Vətən müharibəsi dövründə Azərbaycanda yaşanan tarixi hadisələri, Qarabağ həqiqətlərini dünya ictimaiyyətinə obyektiv çatdıran və yayımlayan yerli və xarici media təmsilçilərinə “TÜRKSOY Media Mükafatı-2020”i təqdim edilib. Mükafat şəhid jurnalistlər Məhərrəm İbrahimov və Sirac Abışovun ailə üzvlərinə verilib. Həmçinin Türkiyə, Qazaxıstan, Xorvatiya, Azərbaycan, Özbəkistan və Qırğızıstandan olan jurnalistlər də bu mükafata layiq görülüblər.
Bu gün Vətən müharibəsinin ildönümü və Anım günüdür
27 sentyabr. Azərbaycanda Anım Günü
Təqvimdəki günlər içində bir gün də var ki, bizlərçün çox əzizdir, 30 il məğlub adını daşıyan xalqımızın qalib adına keçid etməsinin təməli həmin gün qoyulub – 27 sentyabr, 2020-ci il. 2 dekabr 2020-ci ildə Azərbaycan Prezidenti “Azərbaycan Respublikasında Anım Gününün təsis edilməsi haqqında” sərəncam imzalayıb. Sərəncama əsasən, hər il sentyabrın 27-si Azərbaycan Respublikasında Anım Günü kimi qeyd ediləcək.
Ermənistanın Azərbaycana qarşı 2020-ci il sentyabrın 27-dən başlayan növbəti hərbi təcavüzünə cavab olaraq Azərbaycan xalqı işğal altındakı torpaqlarımızın azad edilməsi məqsədilə Vətən müharibəsinə başladı. Haqq və Şərəf işimiz olan Azərbaycan Respublikasının suverenliyi və ərazi bütövlüyü uğrunda gedən mübarizədə qəhrəmanlıq göstərən əsgər və zabitlərimiz, arxa cəbhədə çalışan mülki insanlarımız, bütövlükdə xalqımız əzm və iradə, bir yumruq kimi birlik və həmrəylik nümayiş etdirərək düşmənə sarsıdıcı zərbələr endirdi. Torpaqlarımız qəhrəman şəhidlərimizin, əsgər və zabitlərimizin, qazilərimizin qanı və canı bahasına işğaldan azad edildi.
Vətən müharibəsində Silahlı Qüvvələrimizin 2823 nəfər hərbi qulluqçusu həlak olub. Allah şəhidlərimizə rəhmət eləsin!
27 sentyabr. Beynəlxalq Turizm Günü
1925-ci ildən Cenevrədə müxtəlif adlar altında fəaliyyət göstərən turizm təşkilatları 1970-ci ilin 27 sentyabrında Ümumdünya Turizm Təşkilatı kimi formalaşdı. 1979-cu ildə Baş Qərargahı Madrid şəhərinə köçürülən təşkilat 27 sentyabr - Ümumdünya Turizm Gününü təsis etdi. Ümumdünya Turizm Günü artıq dünyanın 150-dən çox ölkəsində qeyd olunur. 2001-ci il sentyabrın 25-də Koreya Respublikasının paytaxtı Seulda keçirilən Ümumdünya Turizm Təşkilatının XIV Baş Assambleyasında Azərbaycan Respublikası bu beynəlxalq turizm təşkilatına üzv oldu və müstəqil respublikamızda ilk dəfə olaraq hər il 27 sentyabr - Ümumdünya Turizm Günü kimi qeyd olunmağa başlandı. Turizm sahəsi üçün ölkəmizdə təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikasında 2002-2005-ci illərdə turizmin inkişafı üzrə Dövlət Proqramı”, “Regionların sosial-iqtisadi inkişafı üzrə Dövlət Proqramı”, habelə “2010- 2014-cü illərdə Azərbaycanda turizmin inkişafına dair Dövlət Proqramı”nın qəbul olunması böyük əhəmiyyət kəsb edir, onların həyata keçirilməsi zəngin infrastrukturun qurulması və ölkəmizin beynəlxalq turizm bazarına inteqrasiyasının təməlinin qoyulması üçün şərait yaratmaqdadır. Bakının daxili şəhəri olan İçərişəhər, Şirvanşahlar Sarayı, Qız qalası və habelə qayaüstü rəsmlər muzeyi Qobustan, Şəki Xan Sarayı və Şəkinin tarixi mərkəzi YUNESKO-nun dünya mədəni irsi siyahısına salınıb.
Bu gün assosiativ üzvlərinin sayına görə Dünya Turizm Təşkilatında birinci yeri İspaniya, ikinci yeri Azərbaycan, üçüncü yeri isə Braziliya tutur. Bu o deməkdir ki, Azərbaycan artıq turizm sahəsində dünyada öz sözünü deyir. Azərbaycanda turizm sahəsi gün-gündən inkişaf edir və tezliklə iqtisadiyyatın ən mühüm sahələrindən birinə çevriləcəkdir. Prezident İlham Əliyevin “Azərbaycan Respublikasında “Turizm İşçiləri Günü” peşə bayramının təsis edilməsi haqqında 1 sentyabr 2016-cı il tarixli Sərəncamına əsasən, sentyabrın 27-si ölkəmizdə həm də Turizm İşçilərinin Peşə Bayramı kimi qeyd olunur. Bayramınız mübarək, turizm xadimləri deyirik. Və onu da əlavə edirik ki, turizmlə ərəblərin gecə klublarına daşınması heç də eyni anlam kəsb etmir, birincidə milli rifah, ikincidə milli rüsvayçılıq dominantlıq edir.
27 sentyabr. Banka taptalamaq günü
Düşünməyin ki, zarafat edirəm, ABŞ-da belə bir gün qeyd edilir, amerikalılar sentyabrın 27-də içində Fanta, Cola, enerjetik içkilər, pivə və s. olan aluminium bankaları içindəkini içdikdən sonra yerə atıb taptalayırlar, amma çalışırlar ki, bunu incə tərzdə, bankanın ruhu incimədən etsinlər. Əgər bu gün kimsə təsadüfən Amerikada olsa küçələr boyu hamının tappatarap banka əzməsini görəndə əsla təəccüblənməsin. İnsanların problemləri olmayanda həyatdan hər gün bir fərqli cür zövq alırlar.
Amma amerikalıdırsa bir bayramla kifayətlənərmi, kifayətlənməz. Bu gün fövqəldövlətdə Milli mal əti tuşonkası və milli şokoladlı süd günüdür həmçinin.
27 sentyabr. Nobel mükafatının təsis edilməsi
1998-ci ilin bu günündə Google kompaniyası yaranıb, 1990-cı ildə SSRİ İnterpola üzv olub, 1977-ci ildə Çernobıl atom elektrik stansiyası işə salınıb, 1941-ci ildə başıbəlalı Suriya müstəqillik əldə edib, 1939-da nasistlər Varşavanı işğal edib, 1917-ci ildə Lenin “Bolşeviklər hakimiyyəti ələ keçirməlidirlər” adlı məktub yazıb (kaş ki, əli quruyaydı, yazmayaydı), 1895-ci ildə isveçli kimyaçı və sahibkar Alfred Nobel vəsiyyətini yazıb ki, ondan qalan mirasla Nobel mükafatı təsis olunsun (bu miras Bakı nefti hesabına başa gəlmişdi, bunu unutmaq olmaz), 1825-ci ildə Böyük Britaniyada dəmir yolu ilə ilk qatar hərəkət edib, sürəti saatda 24 km olan bu qatar 450 sərnişini daşıyıb. 1821-ci ildə Meksika müstəqillik əldə edib, 1601-ci ildə fransız kralı 13-cü Lüdovik dünyaya gəlib. Bax belə bir gündür 27 sentyabr günü.
Varisin “21-30 sentyabrın təqvimi” yazısından
Mədəniyyət naziri: “UNESCO missiyasının azad edilmiş ərazilərə səfəri ilə bağlı danışıqlar aparılır”
İşğaldan azad edilmiş ərazilərimizin durumu ilə bağlı dünyanı məlumatlandırmaq, Qarabağda olan tarix-mədəniyyət abidələrimizin dağıdılması faktlarını, erməni vəhşiliklərini diqqət mərkəzinə gətirmək hazırda olduqca prioritet məsələdir. Azərbaycanın şərtləri və bu missiyanın təşkili ilə bağlı texniki detallar UNESCO-ya çatdırılıb.
Bunu mədəniyyət naziri Anar Kərimov Türksoy media mükafatlarının təqdimat mərasimində jurnalistlərə açıqlamasında bildirib.
Beynəlxalq Muğam Mərkəzində düzənlənən tədbirdə nazir deyib: “Məsələ hazırda bizim tərəfimizdən UNESCO-nun diqqətinə çatdırılıb. Biz onlardan bu məsələyə ədalətli və qərəzsiz mövqe gözləyirik. Gözləyirik ki, təşkilat məsələni siyasiləşdirməyəcək, missiyanı sırf öz mandatına uyğun olaraq həyata keçirəcək. Bu missiyanın həyata keçirilməsində çox maraqlıyıq. İstərdik ki, Qarabağda olan tarix-mədəniyyət abidələrimizin dağıdılması faktları araşdırılsın və bütün dünya buna qiymət versin. Ona görə də belə bir missiyanın keçirilməsinin Azərbaycan hər zaman tərəfdarı olub. Biz gözləyirik ki, UNESCO da bu məsələyə eyni həssaslıqla yanaşsın”.
Gözləyək və ümidimizi üzməyək.
Elçin Mirzəbəyli: “Əksər ədəbiyyat adamlarımız ayrı-ayrı qurumların, şəxslərin qapılarında güzəranlarını təmin etmək üçün növbəyə dayanıblar...”
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ulduz” jurnalı ilə birgə layihəsi olan “Şənbə qonağı”nda İntiqam Yaşar bu gün sizləri şair, jurnalist və siyasətçi Elçin Mirzəbəyli ilə görüşdürür.
-Salam, Elçin müəllim. Pandemiya dövründə şair olmaq çətindir, yoxsa siyasətçi?
-Mənə elə gəlir, hər ikisi çətindir vaxt etibarı ilə. Pandemiya artıq həyat tərzinə çevrilibdir. Gündəlik olaraq bütün tələblərə riayət etmək, maska, spirt, ara məsafəsi və s. - qorxuram ki, bunlar artıq vərdişə çevrilə və pandemiya bitəndən sonra da davam edə. Amma peşənə bağlısansa heç bir çətinlik, kənar təsir sənə mane olmaq imkanında deyil. Baxmayaraq ki, siyasət mənim gündəlik fəaliyyətimdi, ədəbiyyat da mənim ruhumun dincəldiyi bir köşədir. Ruhumu təmin elədiyim bir məşğuliyyətimdi. Heç biri çətin deyil mahiyyət etibarı ilə.
-Bu təlatümlü illər yaradıcılığınıza necə təsir edir?
-Ümumiyyətlə, ictimai-siyasi hadisələr, cəmiyyətdə baş verən dəyişikliklər yaradıcı insana həmişə təsirini göstərir. Mənim subyektiv qənaətimə görə müsbət təsir göstərir. Daha uğurlu əsərlərin ərsəyə gəlməsinə zəmin yaradır. Biz 90-cı illərin o ağır dönəmindən keçən nəslin nümayəndələriyik. Tələbəliyimin ən yaxşı illərində mən Milli azadlıq hərəkatının içində olmuşam. O mühitin yaratdığı ruhla bağlı, ovqatla bağlı çoxsaylı şeirlər yazmışam. Onların içində “Azadlıq marşı” da, başqa marşlarım da, digər dillər əzbəri olan şeirlərim də var. Şübhəsiz, bu təlatümlü bir neçə il və bizi qələbəyə aparan 2020-ci il yaradıcılığımın daha uğurlu olmasına zəmin yaratdı. Özümü 90-cı illərin ovqatında, amma bir az da təbii ki, fərqli bir ruhda hiss etmişəm. Məğlub bir ölkənin vətəndaşı olaraq təbii ki, yazdıqlarım fərqli bir ovqat yaradır, amma qalib ölkənin vətəndaşı olaraq şair olmaq tamam başqa bir ovqat yaradır. Mən başa düşdüm ki, sən demə xoşbəxtlikdən də yazmaq olurmuş. (Gülür). Baxmayaraq ki, Moşu Göyəzənli xoşbəxtliyin qafiyəsini tapa bilməmişdi, amma mən düşünürəm ki, xoşbəxtliyin qələbə ruhundan da gözəl şeirlər yaranırmış.
-Həm də tanınmış jurnalistsiniz, media və ədəbiyyat bir-birinə necə təsir edir?
-Mahiyyət etibarı ilə iç-içədirlər, xüsusi bir fərq yoxdur. Ədəbiyyat, hər halda, müsbət təsir göstərir jurnalistikaya. Ədəbiyyat adamlarının dilinin zənginliyi mediaya köçəndə bu həm də oxucu üçün maraqlı olur. Çünki istər-istəməz ədəbiyyatçılığı və ədəbi ruhu özündən kənara ata bilmirsən. Hətta bir publisistik məqalə yazanda da, esse yazanda da, şərh yazanda da - fərqi yoxdu hansı janrda yazanda - hətta bir müsahibə götürəndə belə o fərqli yanaşma və sözlə manevr etmə imkanları, az sözlə çox şey demək imkanları təbii ki, jurnalistikada müsbət tendensiyalar yaradır, müsbət keyfiyyət çalarları göstərir, hər halda müsbət təsir edir. Mane olduğunu görməmişəm, mahiyyyət etibarı ilə. Bir də, mənim qənaətimə görə hər şeyin təməlində analitika dayanır. Düzdü, biz şərq ədəbiyyatının içərisində sıyrılan şəxslərik, sujetsiz poetik nümunələrin içərisindən mahiyyət etibarı ilə publilistikada da, analitik siyasi şərhlərdə də bir sujet var. Amma mən ədəbiyyatda da sujet üzərində qurulan bir poeziyanın təmsilçisi olduğum üçün bu mənə ciddi bir problem yaratmır. Təməl olaraq, dramaturgiyanın da, poeziyanın da, nəsrin də təməlində təhlil dayanır. İnsan obrazlarının, xarakterlərinin təhlili dayanır. Mahiyyətcə siyasi analitikanın da içərisində o təhlil var, bir az obrazlar fərqlidir. Burada geosiyasi, coğrafi məkanlar da rol oynayır, insan portretləri dövlətlərin obrazları ilə əvəzlənir və s. Yaradıcı adamın siyasi analitik olmasının üstün cəhətlərindən biri də ondan ibarətdir ki, yaradıcı insanın həm də fəhmi var, altıncı hissi var, o, hadisələri sadəcə görmür, o, sadəcə quru statistik məlumatlar üzərində öz fikirlərini formalaşdırmır. Həm də ona müəyyən qədər öz hisslərini əlavə edir. Hadisələrin axarını daha dərindən hiss elədiyi üçün burda mənfi nəsə heç vaxt axtarmamışam. Burada yalnız və yalnız ədəbiyyat mənə kömək edib.
-Çox səslənən bir fikir var ki, " jurnalistika yaradıcılığı istismar edir, bununla razı deyilsiniz?
-Xeyr. Heç bir istismar yoxdur. Hər gün yazıram mən. Mən bu ölkədə ən çox yazan baş redaktorlardanam. Elə gün olur, dörd, beş müəllif yazısı yazıram. Hər gün şeir yazılmasını ümumiyyətlə təsəvvür edə bilmirəm. Şeirin bir ovqatı var, o ovqat gələndə onsuz da onu yazacam. Buna nə jurnalistika mane olacaq, nə siyasət mane olacaq. Əgər sən jurnalistikanı sevmirsənsə, zorən jurnalistikadasansa, sadəcə ədəbiyyat adamısansa və ədəbiyyatda bir insan kimi bu gün öz həyatını təmin edə bilmədiyin üçün jurnlistikaya üz tutmaq məcburiyətindəsənsə, onda əlbəttə, sənin sıxıntın olacaq, daxilən sən özün-özünü istismar edəcəksən, çünki sən bu reallıqla barışmayacaqsan. Əgər bir ədəbiyyat adamı kimi sən istəyirənsə səni görsünlər, qiymətləndirsinlər, kitabların satılsın, vəsait əldə edəsən, məcburən gedib başqa bir sahəni seçib o işlə məşğul olmaycaqsan. Əslində, o sənin öz daxilində yaratdığın problemlərdi. Jurnalistikanın ədəbiyyata hər hansısa bir maneçiliyini görməmişəm.
-Şuşa haqqında danışaq bir az da. Nə xoş ki, biz Şuşada da görüşdük. Şuşa haqqında təəssüratlarınız necədir?
-Ölçüyə gəlməzdir, belə təsəvvür etmədiyim kimidir. Şuşada 1985-ci ildə sonuncu dəfə olmuşdum və tarixi, nəsil bağlılıqlarımız da var. Mənim üçün doğma bir məkandır. Vallah mən qarışıq hisslər keçirirdim. Hər kəs o sevinci yaşayıbdır, şübhəsiz ki. Şuşada olmaq, Azərbaycanın zəfərinin, milli ruhunun paytaxtında olmaq… Bizim qələbəmizin ən üst zirvəsində dayanan Şuşanın fəthi idi. Orda olmaq mükəmməl duyğulardı. Amma onunla yanaşı, atdığım hər addımda fərqli duyğular keçirirdim ki, burada bizim qəhrəman övladlarımız savaşıbar. O qayalar ki var idi, Cıdır düzünə qalxan, mən o Cıdır düzünə sadəcə Cıdır düzü kimi yanaşa bilmirdim. Mən o qayalara dırmaşan, yuxarı sıçrayan igidləri gözümün önünə gətirirdim. Kiminsə yaralandığını, kiminsə şəhid olduğunu gözümün önünə gətirirdim. Atdığım hər addımda "burada şəhid qanı var" qorxusu ilə addım atırdım. Buna görə də, sözün doğrusu, sevinc hissini tam yaşamaq mümkün deyildi. Qarışıq duyğular idi. Düşünürəm ki, zaman keçdikcə o duyğuların özü də süzgəçdən keçəcək və bütün daşlar gəlib öz yerinə oturacaq. Təbii ki, Şuşada olmağın sevincini də yaşayacağıq. Keçirilən tədbirin özü möhtəşəm idi. Məkan olaraq Şuşa coğrafi baxımdan, tarixi baxımdan önəmlidir, babalarımızın məzarı var, bizim milli abidələrimiz var. Azərbaycanın tarixinin əhəmiyyətli bir hissəsi Qarabağla, Şuşa ilə bağlıdır. Azərbaycan mədəniyyətinə ən böyük töhfələr verən, ümumiyyətlə Azərbaycan milli düşüncəsinə ən böyük töhfələr verən bir şəhərimizdir Şuşa. Təkcə Üzeyir Hacıbəyli - bugünkü Azərbaycan, milli identitkiyinin formalaşmasının banilərindən biri olan, o identiktliyi yazdığı notlarla formalaşdıran Üzeyir bəy yetərlidir ki, Şuşanın nə qədər önəmli olduğunu bilək. Amma torpaq insanları ilə birlikdə gözəldi. O baxımdan, orda sizinlə birlikdə olmaq, dostlarla birlikdə olmaq uzun müddətdir ki, bir araya gələ bilmədiyimiz ədəbiyyat adamları ilə birlikdə olmaq, ustad yazarlarla birlikdə olmaq, cənab prezidentin möhtəşəm çıxışının şahidi olmaq, onu dinləmək, bütövlükdə o atmosferdə nəfəs almaq böyük və hər kəsə nəsib olmayan bir xoşbəxtlikdir. Mən orada olduğum üçün həm xoşbəxtəm, həm də qürur duyuram.
-Vaqif Poeziya Günləri bərpa olundu. Bu ənənənin bərpası ədəbi mühit üçün nə kimi faydalar verəcək?
-Müsbət bir tendensiya qazanacaq. Yeni bir nəfəs gəlir. Əslində ənənə qırılmışdı bir müddət idi ki. Doğrudur, Bakıda və ölkənin digər bölgələrində yaşayan Qarabağdan olan yazarlarımız o bağı öz varlıqları ilə qoruyub saxlayırdılar. Yəni o vacib şərtlərdən biridir. Amma bütün hallarda istənilən yenilik, tarixi ənənələrin, bağların bərpa olunması ədəbiyyata mütləq müsbət təsir göstərməlidir. Təsəvvür edin ki, hər il ədəbiyyat adamları Şuşada bir araya gələcəklər. Onun stimulu, ədəbiyyat adamlarının bir araya gəlməsi, qaynayıb-qarışması çox mühüm faktorlardan biridir. Bizim qələbəmizi, Şuşanın fəthini, mədəniyyətin yenidən öz paytaxtına qayıtmasını Azərbaycan tarixində və mədəniyyətində ən mühüm hadisələrdən biri hesab edirəm. Bu baxımdan çox müsbət təsiri olacaq bu ənənənin bərpasının. Artıq bu tendensiya hiss olunmaqdadır. Vaqif Poeziya Günlərindən sonra ədəbi mühitdəki canlanma qənaətimə görə hər kəs tərəfindən hiss olunur. Olduqca gözəl reportajlar hazırlanıb, olduqca gözəl ədəbi-publisistik yazılar yazılıb Şuşadan. Bunun özü də bir qazancdır ədəbiyyatımız üçün.
-Elçin müəllim, ədəbi mətbuatımızdan danışaq bir az da. Ədəbi mətbuatımz ədəbi mühitimizə adekvatdırmı? Təsir, yönvermə imkanlarını necə dəyərləndirirsiniz?
-Söhbət çap mediasından gedirsə, ədəbi mətbuatın imkanları məhduddur. İçərilərində uğurlu faktorlar da var. Məsələn, “Ulduz” junalını mən mütəmadi olaraq oxuyuram və çox bəyənirəm. Amma elə ədəbi nəşrlərimiz var ki, mahiyyət etibarı ilə adı sanballı olsa da, çox ciddi problemləri var, müasir dövrün tələblərinə uyğunlaşa bilmirlər. Eyni zamanda bir çap mediası orqanının baş redaktoru kimi şübhəsiz ki, çap mediasını sevirəm. Bunlar klassikadırlar və klassikanı da qoruyub saxlamağın tərəfdarıyam. Bununla yanaşı, artıq, forma dəyişib. Ədəbiyyatın bir hissəsi internet resurslara daşınıb. Orada daha dinamik ədəbi proses cərəyan edir. Doğrudur, tör-töküntü də çoxdur, saysız hesabsızdır. Amma, seçim imkanı da var. Əvvəla, zəif poeziya və ya nəsr nümunələrini oxumağa kimsə kimsəni məcbur etmir. Stimul verən bir faktor var ki, sən oxucuyla interaktiv ünsiyyətdəsən. Tutaq ki kitabı yazdın, oxucu onu oxudu. Sən onun reaksiyasını bilməyə də bilərsən. Ədəbiyyat adamlarını yaşadan oxucunun sözüdür, sevgisidir, münasibətidir. Amma bu interaktivlik olanda, onlarla ünsiyyət qurmaq imkanların olanda bu, müsbət təsir göstərir. Ona görə də nəşrlərin bu gün tam mənada proseslərdən geri qaldığını söyləmək bir az ədalətsizlik olar. Ən azı indiki məqamda, belə bir çətin dönəmdə, çap mediasının müəyyən qədər sınaq qarşısında qaldığı bir dönəmdə o klassik ənənələri qoruyub saxlamağın özü böyük bir fədakarlıq tələb edir. Ona görə hər şeyi qılınclamaq, hər şeyin üzərindən xətt çəkmək zənnimcə doğru deyil. Ümumiyyətlə, ədəbiyyatda da, siyasətdə də, həyatda da varislik missiyasının davam etdirilməsinin, bağların qopmamasının tərəfdarıyam. Keçmişi qılınclamaqla, üstündən xətt çəkməklə gələcəyi qurmaq mümkün deyil. Keçmişlə barışıb irəliyə doğru addım atmaq lazımdır. Ona görə də, nə səhvlər olubsa nəticə çıxarmaq lazımdır. Nəşrlərimizin o potensial imkanları var ki, daha geniş oxucu kütləsinə tərəf getsinlər. Bunun üçün bir az daha artıq fəaliyyət göstərmək lazımdır. Bir az gəncliyi irəli çəkmək lazımdır. Gənclik təcrübə olmasa da dinamika gətirir proseslərə. Qoy, təcrübəli adamlar o dinamikanın səhv istiqamətə getməsinə imkan verməsinlər. İkinci isə, ədəbi nəşrlərdə, ümumiyyətlə, hər yerdə bir kollegial idarəçiliyin tərəfdarıyam. Bir nəfərin düşüncəsi və ağlı ilə ərsəyə gələn nəşr hamının zövqünü oxşaya bilməz. Bu aspektdən fikirləşirəm ki, bizim dəyərli naşirlərimiz bu barədə düşünsələr yaxşı olar.
-Azərbaycan yazarının xarici ədəbi orqanlara çıxış imkanları niyə qəaətbəxş deyil? Bu istiqamətdə nə kimi işlərin görülməsinə ehtiyac var?
-Çox səbəb var. Birinci səbəb ondan ibarətdir ki, bayaq dediyim kimi, bizim ədəbiyyat klassik şərq ədəbiyyatının üzərindən hərəkət etdiyinə görə əksər hallarda bizim üçün bu saat çox önəmli olan, məkan olaraq ədəbiyyatın daha çox oxunduğu coğrafiyalara transfer etməsində müəyyən qədər problemlər yaşanır. Bundan başqa, tərcümə məsələsində çoxsaylı problemlər var. Çünki yazılan əsərlərin hamısı Azərbaycan dilindədir. Azərbaycan dilində olan əsərlər ingilis, fransız, rus, alman dillərinə tərcümə zamanı müəyyən problemlərlə qarşılaşır. Əvvəla, digər tərəfin şəxsləri, ədəbiyyat adamları özləri bunda maraqlı olmalıdırlar ki, tərcümə etsinlər. Təbii ki, onlar öz həyatlarını əldə etdikləri maliyyə ilə təmin etdikləri üçün məsələnin biznes tərəfini də düşünmək məcburiyyətindədirlər. Bir baxımdan bu problem var faktor olaraq. İkinci problem isə bizim ədəbiyyat adamlarının iddialarının ölkənin sərhədlərindən kənara çıxmaması ilə bağlıdır. Yəni, biz can atmırıq çıxaq. Biz burada beş nəfərin arasında alqış səsləndirib, “yaxşı şairsən, “yaxşı nasirsən” deyilməsiylə kifayətlənirik. Ümumiyyətlə, ədəbiyyata yanaşmanın özündəki düşüncədə ciddi fərqlər var. Əksər ədəbiyyat adamlarımız zamanında ədəbiyyata gələrkən ədəbiyyatdan asılıb qalıblar və düşünüblər ki, ədəbiyyat onların həyatlarını təmin edəcək. Onlar yaxşı yaşayacaqlar və bütün problemlərini ədəbiyyat vasitəsi ilə həll edəcəklər. Sonra vəziyət dəyişəndə artıq, ayrı-ayrı qurumların, şəxslərin qapılarında güzəranlarını təmin etmək üçün növbəyə dayanıblar. Bununla yanaşı həm də ədəbiyyat adamı obrazını cılızlaşdırıblar, miskinləşdiriblər, ucuzlaşdırıblar. Təbii ki bu cür ədəbiyyat adamının qərbə çıxması üçün, Amerikaya çıxması üçün, elə qardaş Türkiyəyə çıxması üçün hansı iş adamı vəsait xərcləyər ki?! Heç biri. Yəni, mahiyyət etibarı ilə ədəbiyyatda şəxsiyyət problemi çox ciddi problem olaraq qalır. Bu gün çox da detallarına varıb kiminsə xətrinə dəymək istəmirəm. Amma bu çox ciddi faktorlardan biridir.Təəssüflər olsun ki, bu məsələdəki çatışmazlıqlar bizdə daha fundamental xarakter daşıyır. Amma, bu sahədə də müsbət tendensiyalar var.Yavaş-yavaş Azərbaycan ədəbiyyatı bizə tanış olan coğrafiyalara çıxır. Bizimkilər qardaş Türkiyədə çap olunmaqdadırlar. Son dövrlər ədəbi əlaqələrə diqqət daha da artıb. Yeni iş birlikləri yaranıb. Orta Asiya ilə, xüsusilə də qardaş Özbəkistanla əlaqələr genişlənib. Onlar Azərbaycan ədəbiyyatına çox maraq göstərir. Son dövrlər qərb ölkələrindən İtalyada Azərbaycan ədəbiyyatına maraq artmaqdadır və s. Eyni zamanda, düşünürəm ki, bu işdə xaricdə bizim müəyyən əlaqələri olan dəyərli yazıçılarımız, ölkənin sərhədlərindən kənarda yüzlərlə əsərləri çap olunmuş insanlar özləri də maraqlı olmalıdırlar. Azərbaycan ədəbiyyatını dünyanın müxtəlif ölkələrində bir-iki nəfərin timsalında təqdim etməyin özü yanlışdır. Azərbaycan ədəbiyyatı, ədəbi mühiti beş nəfərdən, on nəfərdən ibarət deyil. Azərbaycan ədəbiyyatında çağdaş nəsil yazarları arasında həm qadın, həm də kişi poeziyasında kifayət qədər uğurlu yazarlarımız var. Xüsusilə də, gənc nəslin obrazlılığı, sujet qurmaq bacarığı, öz fikirlərini daha lakonik və dünyanın istənilən nöqtəsində doğulan bir insanın anladığı dildə yazmaları mahiyyət etibarı ilə onların ökənin sərhədlərindən kənara çıxmalarına imkan yaradır. Ola bilsin ki, bu gün bizim aramızda gələcəyin Nobel mükafatçısı var. Amma bu Nobel mükafatçısının ortaya çıxması üçün sərhədləri müəyyən qədər aşmaq lazımdır. Naşirlərimiz bu işdə maraqlı olmalıdırlar. Azərbaycanda nəhayət ki, naşir anlayışı özünün missiyasını yerinə yetirməyə gəlməlidir. Yazar gəlib öz pulunu verib kitab çap etdirməli deyil. Bunun biznes tərəfi artıq həll olunmalıdır. Düşünürəm ki, məsələnin kommersiya tərəfi daxildə həll olunduqda, kommersiya tərəfinin diqtəsi və imkanları ilə xaricdə də Azərbaycan ədəbiyyatını təqdim etmək mümkün olacaq.
-Bayaq da pandemiya dönəmindən söhbət etdik. Pandemiya dövründə bir az durğunluq var. Bu dövrə müvafiq olaraq nə kimi addımlar atılsa effektiv ola bilər?
-Ədəbiyyat, media, bütün yaradıcı mühit iqtisadiyyata bağlı olan amillərdir. Buna fərqli yanaşmalar ola bilər, amma dünyanın bütün ölkələrində, dövrlərində intibahlar nə vaxt baş verir?! Dövlətlər iqtisadi baxımdan güclü olanda, inkişaf edəndə. İnsanlar artıq həyatlarının zövq tərəflərini düşünməyə başlayanda. Bütün intibah prosesləri bax o zaman baş verə bilir.Ən böyük abidələr, memarlıq nümunələri də həmin dövrlərdə yaranır. Bu da iqtisadi faktorlarla bağlıdır. Pandemiyanın gətirdiyi bəlalardan biri də dövlətlərarası iqtisadi münasibətlərdə müəyyən qədər sərhədlər yaratması oldu. İqtisadi proseslər minimum səviyyəyə enib. Azərbaycanda və bütün dünyada antiböhran istiqamətində müxtəlif addımlar atılır. Amma, mən pandemiyanın Azərbaycanda ədəbi mühitə o qədər də təsir göstərdiyi qənaətində deyiləm. Çünki, biz bu pandemiya bəlası ilə yanaşı xalqımızı min illər boyu inkişafa səsləyəcək milli oyanışın şahidi olmuşuq. Bu milli oyanış da bizim ordumuzun qələbəsi nəticəsində baş tutdu. Bu baxımdan da mən düşünürəm ki, bizim qazandığımız stimul o qədər böyükdür ki, bu, iqtisadi proseslərin özünü də stimullaşdırmq imkanındadır. Bu baxımdan bütün daşlar yerinə oturunca, iqtisadi mühit yenidən aktivləşincə bu istiqamətdə də müəyyən fəallıq bərpa olunacaq.
-Həmişə gənclərin imza günlərində iştirak edirsiniz, dəstək olursunuz. Ədəbi gənclik haqqında fikirləriniz…
-Çox müsbətdir. Mən fərd adı çəkmək istəmirəm. Ədəbi mühitdə mənim həddən artıq dostlarım və sevdiyim insanlar çoxdur. Mən öncə də qeyd elədim, çağdaş Azərbaycan ədəbiyyatının dili və obrazlılığı, özünü ifadə etmə tərzi düşünürəm ki, özünün ən yaxşı dövrlərindən birini yaşayır. Müasir gəncliyin düşüncə tərzi, özünü peşəkar ifadə etməsi qürurvericidir. Düşünürəm ki, çox güclü bir ədəbi nəsil gəlir Azərbaycana. 21-ci əsrin əvvəllərində başlayan bu gənclik Azərbaycanı dünya miqyasına çıxarmağı bacaracaq. Buna şübhə eləmirəm və çox böyük ümidlər bəsləyirəm. Müasir Azərbaycan ədəbiyatında çox gözəl nümunələr var. Məni titrədən, silkələyən kifayət qədər əsərlərimiz var. Bu baxımdan düşünürəm ki, gənclik ədəbi müstəvidə bizdən daha güclüdür. Bununla ancaq qürur duymaq lazımdır.
-Təşəkkür edirəm maraqlı söhbət üçün.
-Mən təşəkkür edirəm. Çox sağ olun.
Sabahkı “Ədəbiyyat qəzeti”nin anonsu
İradə Tuncay – Sabahkı gün
Rahid Ulusel – Vətən müharibəsi və ədəbiyyatımız
Elnarə Akimova – Milli düşüncə tariximizdə Mir Cəlal
Orxan Paşa – “Qırx dörd günün gerçək nağılı” (Şeir)
Cavanşir Yusifli – Dillərin bəhsləşmə meydanı – poeziyada və nəsrdə
Kənan Hacı – “Dünyanın əvvəli” (Hekayə)
Yeni Ukrayna şeirindən nümunələr Səlim Babullaoğlunun təqdimatında
İsa Həbibbəyli – Pakistanın mütəfəkkir şairi və azadlıq carçısı (Məhəmməd İqbal haqqında)
Vahid Məmmədli – “Həvva” (Hekayə)
Çox da uzaqda olmayan keçmişimizin dərin yaşantıları – “Onun romanı” rubrikasının həmsöhbəti Sevinc Elsevər İsmayıl Şıxlının “Dəli Kür” romanından danışır (Söhbətləşdi: Günel Musa)
Vəfa Xanoğlan – “Mənim Azərbaycanın gələcəyinə ümidlərim böyükdür” (İlyas Əfəndiyev haqqında)
Nurlana İşıq – Səslərin şəkli
Rəşid Faxralı – “Salam, ruhumuzun şəhəri Şuşam!” (Şeir)
Əsəd Cahangir – Açılmaz Əslidən düymə (Milli Musiqi Günümüzə)
Elşad Barat – Şeirlər
Xeyrəddin Qoca – Hekayələr
Xəyal Rza – Meşədə gizlənmiş ölkə. Torpaq, payız, uşaq, ağaclar, Şuşa, ədəbiyyat, söz, Dunay, dostluq, Bakı və Vətən
Zaur Ustac – Şeirlər
XX əsrin yəhudi şeiri – Daliya Ravikoviçin şeirləri Tural Cəfərlinin tərcüməsində
Vasif Süleyman – Natəvan həm də “Natamam” təxəllüsü ilə şeirlər yazırmış (Cəmil Tağıyevin “Xan qızı” kitabı haqqında)
Dilarə Adilgil – Müqəddəs bazar günü
Mərziyyə Nəcəfova – Azad Şuşanın poetik ifadəsi
Ceyhun Mirzəli - Linkoln
Mənbə: Edebiyyatqazeti.az
Mədəniyyət nazirliyi yeni nümunəli milli geyimlərə baxış keçirib
Geyim mədəniyyəti maddi mədəniyyətin ən mühüm sahələrindən biridir. Mədəniyyət Nazirliyinin təşəbbüsü ilə “İnkişaf Korporasiyası” QSC tərəfindən tarixi mənbə və nümunələr əsasında müvafiq araşdırmalar aparılmaqla Azərbaycan milli geyim standartları hazırlanıb.
Mədəniyyət nazirliyinin xəbərinə görə, nazirin birinci müavini Elnur Əliyev və “İnkişaf Korporasiyası”nın icraçı direktoru Vüsal Qasımov hazırlanan milli geyim standartları ilə tanış olublar.
Mədəniyyət nazirinin birinci müavini Elnur Əliyev bildirib ki, zəngin tarixə malik olan, XX əsrin əvvəllərinə qədər böyük bir inkişaf yolu keçmiş milli geyimlərimiz dövrün və siyasi quruluşun dəyişməsi, Avropa mədəniyyətinin məişətimizə sirayət etməyə başlaması ilə tarixə qovuşaraq indi əsasən muzey kolleksiyalarında saxlanılır.
Son dövrlər etnodəbin gündəmə gəlməsi ilə aktuallaşan milli geyimlərimiz əksər hallarda öz orijinal formasından tamamilə fərqli əlavə və dəyişikliklərə məruz qalır. Bu isə çox mənfi bir tendensiya olmaqla, gənclərin milli geyimlərlə bağlı yanlış məlumatlanmasına gətirib çıxarır, eyni zamanda hər an maddi-mənəvi dəyərlərimizi mənimsəməyə hazır olan qonşular üçün fürsət verir. Odur ki, maddi mədəniyyətin ən mühüm atributlarından biri olan milli geyimlərin yad əllərə düşməsinin, başqa millətlər tərəfindən özününküləşdirilməsinin qarşısını almaq üçün onun düzgün öyrənilməsi və təbliği çox vacibdir.
Sonda qeyd olunub ki, geyim mədəniyyətimiz dünyaya səs salan xalçalarımız və muğam sənətimiz qədər zəngin və qədimdir, türk xalqlarının dünya mədəniyyətinə bəxş etdiyi böyük töhfələrdəndir. Bu sərvətlərlə fəxr etmək mənəvi haqqımız, onu öyrənib-öyrətmək, gələcək nəsillərə sağlam və toxunulmaz şəkildə ötürmək isə borcumuzdur.
Özbəkistanda “İpək yolu dürdanəsi” adlı beynəlxalq kinofestivalda Azərbaycan da təmsil olunacaq
Sentyabrın 28-dən oktyabrın 3-dək Daşkənddə “İpək yolu dürdanəsi” adlı beynəlxalq kinofestival keçiriləcək.
AzərTAC-ın Daşkənddən verdiyi xəbərə görə, festivalda 14 ölkədən gələn 350 qonaq iştirak edəcək, 150 film nümayiş olunacaq.
Festival çərçivəsində Azərbaycan filmləri günü də keçiriləcək. Azərbaycan kinematoqrafçılarının filmləri Özbəkistanın Daşkənd, Xivə və Nukus şəhərlərində göstəriləcək.