“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı bu çərşənbə günündə sizi Yardımlı rayonunda yaşayıb yaradan, həqiqətən də insanı öz sehrinə sala bilən, ovsunlayan, səmimiyyəti, axıcılığı və poetik kamilliyi ilə seçilən şeirlərin müəllifi İqbal Nəhmətlə görüşdürür.

İqbal Nəhmət (Nəhmətov) 1976-cı ildə Yardımlı rayonunda anadan olub, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvüdür. 3 kitab müəllifidir, “Azərbaycan” jurnalında, “Ədəbiyyat qəzeti”ndə, Təbrizdə çıxan ,,Sancaq” qəzetində, digər mətbu orqanlarda 100-dən çox şeiri dərc edilib, bir necə şeiri özbək dilinə tərcumə olunub. Şeirlərinə mahnılar da bəstələnib. Ulvi Qılıncın sevilən ,,Gedirəm” adlı mahnısının sözləri İqbal Nəhmətindir. 

 

Hardasa bir günəş doğur yenidən

 

Gecəni öldürüb amansız sükut,

Ölü daşımağa diri tapılmır.

Beləcə uzanır bu qış gecəsi,

Nağıl danışmağa biri tapılmır.

 

Bilirəm, hardasa kömək gözləyən,

Sağalmaz bir dərdə yoluxanım var.

Bir qarış uzaqda üşüyür Vətən,

Bir qarış yaxında darıxanım var.

 

Çılpaq ağacları, quru kolları,

Şaxta qılıncıyla qovur yenidən.

Hardasa bir qarış ömür gödəlir,

Hardasa bir günəş doğur yenidən.

 

Qısılıb gecənin soyuq evinə

Yazıb son şeirimi bitirəcəyəm.

Yatıram, yuxudan oyana bilsəm,

Sabah yenə səni düşünəcəyəm...

 

 

Torpağıma qarışmağa gələrsən...

 

Külək əsər, yağış yağar, gün çıxar,

Bir alarsan, əvəzinə min çıxar,

Əlbət bir gün yuxuların çın çıxar,

Həqiqəti danışmağa gələrsən.

 

O dinləyən, sən oxuyan, mən yazan,

Qismətimi qismətinə tən yazan,

Qoy bu dəfə mən uduzum, sən qazan,

Son bir dəfə yarışmağa gələrsən.

 

Ömür zəhər, ya baldısa deyəcəm,

Bilmədiyin nə qaldısa deyəcəm,

Bu canımı kim aldısa deyəcəm,

Yaşadınmı? Soruşmağa gələrsən.

 

Arzumuzu biçə-biçə ağladıq,

Döngə döndük, küçə-küçə ağladıq,

Bu dünyada küsə-küsə ağladıq,

O dünyada barışmağa gələrsən.

 

Xeyli vaxtdı çevirmisən üzünü,

Əyrilərə calamısan düzünü,

Ölər olsam çatdırmasan özünü,

Torpağıma qarışmağa gələrsən.

 

Ört bütün qapıları

 

Ört bütün qapıları,

Yetər ki, baca qalsın.

Mən nə boyda ölüm ki,

Ölüm balaca qalsın.

 

Mən nə boyda gülüm ki,

Eşitməsin ağlayan.

Bəlkə də o olacaq

Gözümü son bağlayan.

 

Mən nə boyda bölum ki,

Bir tikəni yüz yerə.

O qədər əyri getdik,

Yetişmədik düz yerə.

 

Açılmadı önüm ki,

Köçən köçümdə qalsın.

Mən nə boyda dönüm ki,

Dünya içimdə qalsın.

 

Gəlmə

 

Hələ ki, qonaqdı qarlı qış mənə,

Gözlə bahar gələr, onda gələrsən. 

Gəlib oyadarsan bənövşələri,

Gələndə o güllü donda gələrsən. 

 

Bizim buralarda soyuqdu, gəlmə,

Azan dənizçinin qayığındayam.

Yerin isti olsa məni düşünmə,

Mən hələ bu ömrün soyuğundayam. 

 

Gəlib, oyadarsan bənövşələri,

Cücərər, rəsmini çəkib gedərsən.

Kollara danışıb mənim sevgimi,

Bənövşə dibinə əkib gedərsən.

 

Mən necə darıxım sənsiz?

 

Bu gün cümə, sabah şənbə,

Həftənin neçəsindəyəm?

Gecəni gündüz etmişəm,

Gündüzün gecəsindıyəm.

 

Mən necə darıxım sənsiz,

İlin, günün bu vaxtında.

Söylə necə yaşayırsan

Həsrətimin paytaxtında?

 

Verdiyin o kar ümidin

Qulağı çoxdan kəsilib.

Gəlişinin, gedişinin

Sorağı çoxdan kəsilib.

 

Sevgimizi elə böl ki,

Üstünə qanı dəyməsin.

Mən necə darıxım sənsiz,

Sənə ziyanı dəyməsin?

 

Sənçün darıxa-darıxa,

Mələyə, cinə dönmüşəm.

O qədər dönüb özümdən,

Döngəyə, tinə dönmüşəm.

 

Ya günəş ol, ya da ay ol,

Qarışanda şər bilməsin.

Mən necə darıxım sənsiz

Göy biləndə yer bilməsin?

 

Gör

 

Çoxuna tanışdı gözümdəki nəm,

Dərd nədir, hamıdan yaxşı bilirəm,

Baxma ki, sevinib hərdən gülürəm,

Məni uşaq kimi ağlayanda gör.

 

Şəhriyar ölmədi, yaşayır məndə

Mən də sən olaram sözüm bitəndə,

O taydan bu taya lil gətirəndə,

Araz yatağında laxlayanda gör.

 

Vətən torpağına çəkdi oğlunu,

Qırmızı qanına əkdi oğlunu, 

Atalar bayrağa bükdü oğlunu,

Analar yasını saxlayanda gör.

 

Bu gün gəl, sabah get, belədir qayda,

Yaxşı var, pis də var yetərli sayda,

Yaşamaq gözəlmiş, amma nə fayda,

Ölüm gözlərini bağlayanda gör.

 

Götür məni o yerə ki

 

Qara külək, götür məni,

Bu dünyanın qurtaracaq yeri varsa,

O yerlərdə

həqiqətin danışmağa dili varsa,

Orayacan ötür məni.

 

İstəmirəm görsün kimsə

yanağımda yuva quran göz yaşımı,

Tam bir əsrin döngəsində haçalanan, 

əsir düşən yaddaşımı.

Bu yerlərdə

tumurcuğum çiçəkləməz,

bu yerlərdə

körpə arzum

bələyindən baş qaldırıb

iməkləməz.

Yetişmədim,

qundağında yetimləşən körpələrin

harayına.

Qara külək, götür məni,

İmanını tərəzidən ucuz tutan

baqqallardan uzaq yerə,

Əli əyri, dili əyri, dini əyri

saqqallardan uzaq yerə,

Havasından qan qoxuyan

meydanlardan uzaq yerə,

Amalları neçə yerdə, neçə kərə

parçalanan insanlardan uzaq yerə.

 

Götür məni,

Geri baxıb Vətən deyə ağlayım mən!

Neçə itkin düşənimə,

Neçə küskün ölənimə,

hansı tində, hansı gündə ölənimə

Bu gün matəm saxlayım mən,

qara geyib ağlayım mən.

 

Qara külək, götür məni, o yerə ki,

Ədalətin dəmir, polad məngənəsi,

yıxsın, boğsun yaltaqlığı.

Silkələsin insanlardan 

Qaçaq düşmüş insanlığı.

 

Ölsəm bağışla məni...

 

Bilmədiyin nə varsa,

Bilsəm, bağışla məni.

Bu sevgini yarıya,

Bölsəm, bağışla məni.

 

Burnuna qoxu kimi,

Yuxuna yuxu kimi,

Ömrünə çoxu kimi,

Gəlsəm, bağışla məni.

 

Gedirəm, gedişim var,

Bəlkə son bir işim var, 

Ölümlə döyüşüm var, 

Ölsəm, bağışla məni.

 

Əlvidasız get

 

Sən gəlmədən öncəydi bütün bunlar, 

Qaranlıqdan qorxmağım,

özümü sıxmağım, özümdən çıxmağım.

Öncəydi umidsizliyim.

Divar kimiydim, kar, kor söz keçməyən...cansız. 

 

Və bir gün sən gəldin

Görmədiyim, bilmədiyim yerdən,

sualsız, cavabsız özün kimi,

gəlişin də gözəl oldu üzün kimi.

 

Səni o üzdən sevdim

Hec kimə qarışmadan,

Heç kimdən soruşmadan, danışmadan lal kimi gəldin.

Özünlə məni də gətirdin mənə,

əhsən sənə...

 

Sən gəlmədən öncəydi..

Dünyamın iki rəngi dəyişə bilirdi, ağı və qarası...

və bir də tənhalığımın sağalmayan yarası.

Sən gəlmədən öncəydi fəsillərin yoxluğu, 

yaşanmayan illərin çoxluğu.

Payız kimiydi bütün fəsillər,

Hər ildə uç dəfə köçürdüm payızdan-payıza...

Sən gəlmədən öncəydi 

sevgi serlərimin qırıq misralarında çabaladığım anlar.

 

Və bir gün sən gəldin,

Yenidən doğuldum.

Bu dəfə anamdan yox, gətirdiyin sevgidən doğuldum.

Dəyişdiyimi düşunmüşdüm,

heyif, çox heyif...

 

Indi yenə də gedirsən!

Səbəbsiz gəldiyin ücündür bəlkə,

sənə qal da deyə bilmirəm,

Hələlik...

get, amma əlvidasız get..

Əlvida boyda bir ağrını daşıya bilmərəm daha, əzizim!

 

Günəşi qaytara bilmərik geri

 

Gəl gedək günəşin batdığı yerə,

Gündüzlə-gecənin yatdığı yerə,

Torpaqdan üzülsün ayaqlarımız

Gedək başımızın çatdığı yerə.

 

Tanıya bilmədik heyif, çox heyif

Gözün əvəzinə qaş atanları.

Bulud qamçılasın izlərimizi,

Döysün arxamızca daş atanları.

 

Nə vaxtdan amansız oldu bu dünya,

Hiyləsiz, yalansız yoxmu bir ölkə?

Gəl gedək günəşin batdığı yerə

Ordan sabahlara yol oldu bəlkə.

 

Yeri, canım-gözüm, dayanma, yeri

Deyəsən, yolların sonuna gəldik.

Günəşi qaytara bilmərik geri,

Bəlkə, arzuları qaytara bildik.

 

 

19 yanvarın təqvimi Varisin təqdimatında

 

Həyat yoldaşı günü

Hər vaxtınız xeyir. Çox ibrətamiz Həyat yoldaşı günündən başlayırıq.

İlk dəfə İslandiyada qeyd edilən bu gün sonradan bütün dünyada yayılıb. Eyni zamanda həm ailəli kişilərin, həm də qadınların bayramı olan Həyat yoldaşı günündə həyat yoldaşları bir-birinə sürpriz hədiyyə təqdim edirlər. Hətta son dərəcə imkanlı kişilərin bu gün öz həyat yoldaşlarına ada, özəl yaxta, təyyarə bağışladığı da məlumdur. 

Biz azərbaycanlılar bu günü qeyd etmirik, etmək fikrinə düşməsək yaxşıdır. Həştərxanda dəvə az idi ki, birini də bərə ilə gətirdilər?

Xaçsuyunasalınma

Pravoslavların, katoliklərin, protestantların və lüteranların ən vacib dini bayramlarından biridir bu. Ənənəyə görə xaçsuyunasalınma qışın ən oğlan çağına təsadüf etməlidir, bu da yanvarın ikinci yarısı hesab edilir. Miflərə görə, məhz bu gün İoan Krestitel İsa peyğəmbəri İordan çayında xaç suyuna salmışdır. 

Bu gün donmuş su hövzələrində bir nayihə açırlar və həmin o təmiz buzlu su  xaç suyuna salınma üçün baza rolunu oynayır. Yeni doğulmuş körpələr xaç suyuna salınır, böyüklər isə həmin o suda çimməklə Allaha və xristianlığa sədaqətlə xidmət etdiklərini təsdiqləyirlər.

Konserva bankası günü

1810-cu ilin 19 yanvarında briyaniyalı tacir Piter Durand konserva bankasına patent alıb, onun şərəfinə təqvimə belə bir gün salınıb. Bu gün Durandın ruhu şad olsun deyə insanlar hansısa bir konserva məhsulu alırlar, onu təntənə ilə açıb içindəkiləri yeyir, bankasını da bir müddət, bacaran lar növbəti bayramadək saxlayırlar. Evdə bayram bankasının saxlanması, deyilənə görə, ruzunu artırır. 

İnsanlar xoş gün sorağı ilə nələrə əl atmırlar?

Kokborok və Xınalıq

Yanvarın 19-u dünya xalqları arasında ən təmtəraqli bayramı hindlilər və həbəşlər keçirirlər. Hindlilərdə Kokborok günüdür, bu gün öz dilini assimilyasiyaya təslim etmədən qoruyub saxlayan kokborok tayfasının şərəfinədir. (Bizim xınalıqlıların kokboroklulardan nəyi əskikdir? Amma əfsus  ki, onların belə bir günü yoxdur). 

Həbəşlər isə Timkat gününü bayram edirlər. Bu, dini bayramdır, xristianlıq adət-ənənələrinin möhkəmlənməsinə xidmət edir.

Hər gün bir mətbəx bayramına sevinən amerikalılarda bu gün milli Popkorn günüdür.

Mayakovskinin tikdiyi torbalar

2014-cü ilin 19 yanvarında Kiyevin Qruşevsk küçəsində prezident Yanukoviçin diktatura rejimi əleyhinə silahlı üsyan başlayıb. 2001-ci ilin bu günündə Belçikada marihuananın saxlanılmasına və istifadəsinə icazə verilib. 1966-cı ilin bu günündə İndira Qandi Hindistanın baş naziri seçilib. 1963-cü ildə The Beatles qrupu ilk dəfə teleekrana çıxıb. 1938-ci ildə “Ceneral motors” kampaniyası ilk dəfə dizel mühərriklərinin istehsalına başlayıb. 

1922-ci ildə Moskvada “Müasir poeziyanın təmizlənməsi” tədbiri həyata keçirilib, şair Vladimir Mayakovski, bizim təəbircə desək, şair dostlarına “torba tikib”, onları müasir quruculuğu yaxşı işıqlandırmamaqda təqsirləndirib. 

Bizim gənclər onu elə də tanımazlar, sovet poeziyasının simvolu olub bu şəxs. Bu şeirini də hər bir sovet vətəndaşı əzbər bilməli idi:

Alın a, yana-yana qalın a, mən Sovet vətəndaşıyam!

1907-ci ilin 19 yanvarı isə kinosevərlər üçün əlamətdar gündür, ilk kino resenziyası “Varyete” jurnalında dərc edilib. 

Cavad Mircavadov reallığı

Bu gün dünyaya gəlmiş məşhurlara keçid alaq. 1945-ci ilin 19 yanvarında əfsanəvi Deep Purple musiqi qrupunun rəhbəri, ingilis rok ulduzu Rod Evans, 1943-cü ilin 19 yanvarında blüz və rok-n-rollun şahzadəsi titulunu qazanmış Jenis Joplin dünyaya gəliblər. 

1923-cü ildə görkəmli Azərbaycan rəssamı, rəngkarlığımızda novatorluq məktəbinin yaradıcısı Cavad Mircavadov anadan olub. Çox təəssüf ki, "Mən Azərbaycanda doğulmuşam, lakin yaradıcılığımla Qolfstrimlə Sakit okeandan, Eskimoslar torpağı ilə Afrika qitəsindən gələn küləklərin qovuşduğu yerə ucalmışam" söyləyən bu böyük şəxsiyyət sağlığında layiqli qiymətini ala bilməmiş, 69 illik ömrü qürbətdə, Kopenhagen – Moskva sürət qatarında qırılmışdır.

1809-cu ildə ədəbiyyatda “qorxu novellası” janrının yaradıcısı, “Qırmızı ölüm maskası”,”Qara pişik” kimi əsərlərdə tanınan Amerika şairi və yazıçısı Edqar Po, 1736-cı ildə buxar mühərrikini kəşf etmiş şotland ixtiraçısı Ceyms Vatt doğulublar.

Nizami Rəmzinin anım günü

19 yanvar günündə vəfat edən tanınmışlardan 5-nin adlarını çəkmək istəyirəm: 2006-cı ildə görkəmli Azərbaycan ədəbiyyatşünası və tənqidçisi, professor Kamal Talıbzadə dünyasını dəyişib. 

1990-ci ilin bu günündə hind filosofu və mistiki Oşo, 1980-ci ilin bu günündə  görkəmli hərbi xadim, Türkiyə Silahlı Qüvvələrində generallığa yüksələn yeganə azərbaycanlı Səməd bəy Rəfibəyli vəfat ediblər.

Və ən nəhayət...

1997-ci il yanvarın 19-da Bakı şəhərində - 28 May prospektində ağır yol nəqliyyat hadisəsi baş verdi, bu hadisə iki meyxana ustasını – Nizami Rəmzini və Kəbir Azərini işıqlı dünyadan qopardı.

Nizami Rəmzini bu gün tək meyxana ustaları yox, əksər azərbaycanlı gözəl xatırlayır,  cəmi 50 il ömür sürən bu şəxs ölkəmizin ən məşhur meyxanaçılarından biri kimi tarixə düşüb. İlk dəfə 1989-cu ildə televiziyada meyxananın səsləndirilməsi onun adı ilə bağlıdır, “Dalğa” proqramında baş verib bu ilk. Nizami Rəmzi həm də ölkəmizdə musiqili meyxananın, habelə caz-meyxana stilinin yaradıcısı hesab edilir. O, həm də gözəl qəzəllər müəllifi idi.

Tərifə layiq olan dostlara tərif demişəm,

El sevən kimsələri mən də arifanə dedim

Leylinin surəti məftun eləmiş Məcnunu,

Meyl edib Leyliyə Qeys, düşdü biyabanə dedim.

Asudə qoymadılar, puç edibən dövranımı,

Nizami Rəmzi gəlib tarixi-dövrana dedim,

 - deyən şair əlbəttə ki, əcəlin belə tez gələcəyini gözləmirdi. O qədər yarımçıq işləri qaldı ki.

Kaş ki insanlar ölümün hansı küçədə, hansı dalanda, tində gizlənib onları gözləyəcəyindən xəbərdar olardılar. Ən azından, yollarını dəyişib onunla qovuşmağı yubadardılar.

 

 

 

 

 

 

Mədəniyyət Nazirliyinin kollegiya iclası keçirilib

 

Mədəniyyət Nazirliyinin kollegiya iclası keçirilib. “Zoom” proqramı vasitəsilə onlayn təşkil edilən iclasa nazirliyin rəhbərliyi və tabe müəssisələrin rəhbərləri qatılmışdı.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Mədəniyyət Nazirliyinə istinadən xəbər verir ki, nazir Anar Kərimov iclası açaraq iştirakçıları salamlayıb və 2021-ci ildə nazirlik tərəfindən mədəniyyətin müxtəlif sahələri üzrə görülən işlər barədə hesabat məruzəsi ilə çıxış edib.

 

İncəsənət və qeyri-maddi mədəni irs

 

Anar Kərimov incəsənət və qeyri-maddi mədəni irs sahəsi üzrə həyata keçirilən layihələrdən söz açaraq dövlət başçısının sərəncamı ilə qeyd olunan yubileylər haqqında məlumat verdi. Bildirildi ki, Aşıq Ələsgərin 200, Mikayıl Abdullayev, Kamil Əliyev və Cahangir Cahangirovun 100 və digər yubileylərlə bağlı müxtəlif səpkili tədbirlər təşkil olunub. 

Bundan əlavə, il ərzində Vətən müharibədə Zəfərimizin ildönümü münasibətilə yaradıcılıq müsabiqələri keçirilib. Bəstəkarlar İttifaqı ilə birlikdə bəstəkarlıq müsabiqəsində həm gənc, həm də orta nəsil bəstəkarlar fəal iştirak ediblər. “4.4” Qısa Tamaşalar Festivalında dövlət və özəl teatrlar, eləcə də regionlarda fəaliyyət göstərən teatr kollektivləri yaradıcılıq nümunələrini ortaya qoyublar. Noyabrda 10 gün ərzində Zəfərimizin ildönümü münasibətilə sənətin müxtəlif sahələrini əhatə edən tədbirlər reallaşıb.

Ədəbiyyat və incəsənət xadimlərinin əlamətdar yubileyləri münasibətilə Azərbaycan Dövlət Akademik Filarmoniyası və Heydər Əliyev Sarayında  konsertlər təşkil olunub. İl ərzində “Mədəni yenilənmə” layihəsi çərçivəsində xaricdə yaşayan yaradıcı soydaşlarımızın iştirakı ilə ustad dərsləri və görüşlər keçirilib. Layihənin bu il də davam etdirilməsi nəzərdə tutulur.

 

Muzey və qalereyalar

 

Muzey və qalereyaların fəaliyyəti barədə danışan nazir bildirdi ki, nazirliyin tabeliyində 133 muzey və 59 Heydər Əliyev Mərkəzi var. Bu məkanlarda ötən il müxtəlif sərgilər keçirilib, tədbirlər təşkil olunub. Diqqətə çatdırıldı ki, il ərzində “British Council” ilə muzey işində inklüzivlik üzrə birgə layihələr həyata keçirilib. Eyni zamanda görkəmli rəssamlar Mikayıl Abdullayev və Kamil Əliyevin 100 illik yubiley sərgiləri keçirilib. Milli İncəsənət Muzeyində Zəfər Gününə həsr olunmuş “Mədəniyyətimizin incisi – Qarabağ” sərgisi, Milli Xalça Muzeyi tərəfindən “Qarabağın xalça xəritəsi” layihəsi əsasında Zəfər xalçasının kəsimi gerçəkləşib.

İl ərzində aparıcı qalereyalar tərəfindən uşaq və gənclərin yaradıcılığının inkişaf etdirilməsi, həmçinin əlamətdar tarixi hadisə və yubileylərlə bağlı müxtəlif müsabiqə, sərgi və plenerlər keçirilib.

 

Mədəni irsin qorunması

 

Mədəni irsin qorunması və bərpası sahəsində görülən işlərdən söz açan Anar Kərimov nazirlik yanında Mədəni İrsin Qorunması, İnkişafı və Bərpası üzrə Dövlət xidməti tərəfindən qoruqlarda aparılan işləri diqqətə çatdırdı. Dedi ki, ötən il 155 abidə pasportlaşdırılıb, 10 abidənin mühafizə zonası təyin edilib. Bu abidələrin ümumilikdə 42-si Qarabağa, 30-u isə Şuşaya aiddir. Eyni zamanda Çıraqqala abidəsində bərpa və konservasiya işləri davam etdirilib.

 

“Nizami ili”: ölkəmizdə və xaricdə

 

Dövlət başçısı tərəfindən ölkəmizdə elan edilən “Nizami ili” çərçivəsində Azərbaycanda və xaricdə 100-dən artıq tədbirin təşkil olunduğunu bildirən nazir vurğuladı ki, TÜRKSOY və UNESCO-da dahi Nizamiyə həsr edilən tədbir və sərgilər böyük şairin irsinin təbliğində mühüm addımlar idi. Qeyd olundu ki, ötən “Nizami ili”nə həsr olunan VII Beynəlxalq Kitab Sərgisində 12 ölkədən 40-dan çox xarici təşkilat və nəşriyyat iştirak edib. Bakıda, Nizami Gəncəvi adına Milli Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyinin qarşısında "İşıq festivalı” adlı audiovizual layihə həyata keçirilib. Rusiyanın Sankt-Peterburq şəhərindəki Dövlət Ermitaj Muzeyində Nizaminin 880 illik yubileyi qeyd olunub.

Bundan əlavə, Bakıda və Nizaminin yurdu Gəncədə beynəlxalq festival təşkil olunub. Bu festival çərçivəsində Bakıda 5 ölkədən 40-dan çox nizamişünasın iştirakı ilə Nizami Gəncəvi Beynəlxalq Forumu təşkil edilib. İl ərzində dahi şairin “Xəmsə”sinin nəşri də həyata keçirilib.   

 

Kitab işi

 

Bildirildi ki, Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən kitabxanaların fondlarının yeni nəşrlərlə zənginləşdirilməsi və komplektləşdirilməsi diqqətdə saxlanılıb. “Nəşrlərin satınalınması müsabiqəsi”nin təşkilində şəffaflıq və səmərəliliyin təmin edilməsi məqsədilə müsabiqəni nazirlik tərəfindən yaradılan “Nəşr planının tərtibi və nəşriyyat məhsullarının satınalınması üzrə komissiya” həyata keçirib. Mədəniyyət Nazirliyi ilə Milli Kitabxananın birgə həyata keçirdiyi “Qarabağa kitabla gedək” layihəsi çərçivəsində 60 mindən çox kitab toplanıb. F.Köçərli adına Respublika Uşaq Kitabxanası, C.Cabbarlı adına Respublika Gənclər Kitabxanası il ərzində vətənpərvərlik mövzusunda layihələr həyata keçiriblər.

Nazirlik tərəfindən ötən il elan edilən “Nizami Gəncəviyə məktub” beynəlxalq esse müsabiqəsi də başa çatıb. Müsabiqəyə 9 ölkədən 225 esse təqdim olunub. Hazırda müsabiqənin qiymətləndirmə prosesi aparılır və qaliblər bu il elan ediləcək.

 

Qarabağa Böyük Qayıdış

 

Anar Kərimov il ərzində mədəniyyətin Qarabağa qaytarılması, işğaldan azad edilmiş ərazilərin mədəni irsinin və infrastrukturunun bərpası istiqamətində dövlətimiz tərəfindən ardıcıl işlərin həyata keçirildiyini bildirdi. Qeyd etdi ki, işğaldan azad olunmuş Şuşa, Cəbrayıl, Füzuli, Zəngilan, Xocavənd, Qubadlı, Laçın və Kəlbəcər rayonları ərazisində Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən ilkin monitorinqlər aparılıb. Bu monitorinqlərin nəticələri beynəlxalq instansiyalara təqdim olunacaq.

Məlum olduğu kimi, dövlət başçısı tərəfindən 2022-ci il ölkəmizdə mədəniyyət paytaxtımızın 270 illiyi şərəfinə “Şuşa İli” elan edilib. Nazirlər Kabinetinin qərarına əsasən, Mədəniyyət Nazirliyi bir sıra dövlət qurumlarının rəylərini nəzərə almaqla əlamətdar il münasibətilə tədbirlər planı hazırlayacaq.

Bildirildi ki, Qarabağımızı mədəniyyətin qaytarılması ötən il diqqətə saxlanılıb, “Böyük Qayıdış – mədəniyyətin dirçəlişi” beynəlxalq konfransı təşkil edilib. Eləcə də Heydər Əliyev Fondu ilə birlikdə uzun illərdən sonra Şuşada “Xarıbülbül” musiqi festivalı, Vaqif Poeziya Günləri keçirilib. Həmçinin Üzeyir Hacıbəyli Beynəlxalq Musiqi Festivalının bir neçə konserti dahi bəstəkarın yurdu Şuşada gerçəkləşib.

Anar Kərimov bildirdi ki, nazirlik Zəfər və İşğal muzeylərinin yaradılması üzrə fəaliyyətə başlayıb. Ağdam, Füzuli və Cəbrayıla səfəri zamanı Prezident İlham Əliyev bu muzeylərin təməlini qoyub: “Mədəniyyətin Qarabağa qaytarılması”  layihəsi çərçivəsində digər çoxsaylı layihələr də var ki, nazirlik olaraq öz töhfəmizi verməyə çalışırıq. Bu töhfələrdən biri də Heydər Əliyev Fondu və Şuşa qoruğu ilə birlikdə 3 məscid və 3 kilsənin bərpasıdır”.

 

Audiovizual və interaktiv media

 

Nazir qeyd etdi ki, ötən il audiovizual və interaktiv media sahəsində görülən işlərin əksəriyyəti Qarabağımızın qurtuluşuna həsr olunub. Mədəniyyət Nazirliyinin dəstəyi ilə Bakı Media Mərkəzi və Cəfər Cabbarlı adına “Azərbaycanfilm” Kinostudiyası tərəfindən hazırlanan “Biz”, “Şuşa, sən azadsan” və “Fulya” filmi “İstimai” TV ilə birlikdə “Görünməyən qəhrəmanlar” 5 hissəli sənədli filmləri bu silsilədəndir: “Ötən il ərsəyə gələn filmlərimiz beynəlxalq festivallarda uğur qazanıb. Qəhrəmanlıq səhifəmizi əks etdirən filmlər üzərində iş davam edir. Qarşıda isə Vətən müharibəsində Zəfər mövzusunda bədii filmin istehsalı nəzərdə tutulur. “Böyük qayıdış” qısametrajlı bədii, sənədli və animasiya film layihələri müsabiqəsinin qalib layihələrinin filmlərinin çəkilişləri bu il də davam edəcək. “Nizami ili” ilə əlaqədar lentə alınan “Sevgi hekayəsi” filminin bu il başa çatdırılması nəzərdə tutulur”.

Hesabat məruzəsində eyni zamanda “Azərbaycanfilm”də aparılan islahatlar, 12-ci Beynəlxalq Qısametrajlı Filmlər Festivalı, IV “Animafilm” Beynəlxalq Animasiya Festivalı barədə də söz açıldı.

 

Yaradıcı sənayelər və rəqəmsal inkişaf

 

Anar Kərimov qeyd etdi ki, nazirlikdə ayrıca Yaradıcı sənayelər və rəqəmsal inkişaf şöbə yaradılıb. 2022-ci ildə bu sahə prioritet istiqamətlərdən biri olacaq. Yeni mədəni dəyərlərin yaradılması, yaradıcı sənayelərin inkişafı hədəfi üzrə Azərbaycan Dizaynerlər Assosiasiyası, Azərbaycan Çağdaş İncəsənət İnstitutu və Azərbaycan Yaradıcı Sənayelər Federasiyasının yaradılması da 2021-ci ilin uğurlarındandır. Bu sahədə qanunvericilik bazasının təkmilləşdirilməsi də qarşıda duran vəzifələrdəndir.

 

Beynəlxalq mədəni əməkdaşlıq

 

Ötən ilin beynəlxalq mədəni əməkdaşlıq mənzərəsinə nəzər salan nazir diqqətə çatdırdı ki, Azərbaycan ilə Gürcüstan arasında “Yaradıcılıqda qırmızı körpü” yaradılıb. İCESCO Baş direktorunun ölkəmizə səfəri zamanı işğaldan azad edilmiş ərazilərimizə də səfər edib. Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən irəli sürülən “Mədəniyyət naminə sülh” qlobal kampaniyası, Şuşa şəhərinin qarşıdakı illərdə İslam və Türk dünyasının mədəniyyət paytaxtları elan edilməsi ilə bağlı İCESCO və TÜRKSOY-la səmərəli əməkdaşlıq davam etdirilib. İSESCO-nun Şuşada regional ofisinin yaradılması təklifi də ötən il müzakirə edilib.

Anar Kərimov UNESCO-nun işğaldan azad edilmiş ərazilərimizə texniki heyət göndərmək məsələsində ikili standartlarla qarşılaşdıqlarını bildirdi. Ancaq mədəni irsimizin tanıdılması istiqamətində UNESCO ilə əməkdaşlıq davam etməkdədir. UNESCO ilə əməkdaşlıqda yeni pilot layihələrin hazırlandığını bildirən nazir təşkilatla əlaqələrin inkişafında Birinci vitse-prezident Mehriban xanım Əliyevanın xidmətlərini xüsusi vurğuladı. Dedi ki, UNESCO-nun Qeyri-maddi mədəni irs siyahısına salınması məqsədilə “İpəkçilik və toxuculuq üçün ənənəvi ipək istehsalı”, “Sədəf sənəti”, “Pəhləvan – ənənəvi zorxana oyunları və idman növləri”, “Molla Nəsrəddin şifahi xalq ədəbiyyatı”, “Çay mədəniyyəti” və “Balaban sənətkarlığı və ifaçılıq sənətləri” nominasiya faylları üzrə müraciət ediləcək.

Anar Kərimov 2021-ci ildə Türkiyə, Gürcüstan, Özbəkistan, İtaliya və Misirə rəsmi səfər etdiyini də diqqətə çatdırdı.

 

Media və kommunikasiya

 

Media və kommunikasiya sahəsində həyata keçirilən işlər barədə danışan nazir bildirdi ki, ənənəvi olaraq CNN və “Euronews” kanallarında il ərzində mədəniyyətimizi təbliğ edən çarxlar nümayiş etdirilib. Eləcə də nazirliyin Media və kommunikasiya şöbəsinin reallaşdırdığı “Mədəniyyətimizin simaları”, “Xristian irsimizi tanıyaq”, “İslam irsimizi tanıyaq”, “Səhnədən səngərə: Şəhidlər” və “Səhnədən səngərə: Qazilər” layihələri ictimaiyyət tərəfindən maraqla qarşılanıb. “Mədəniyyətimin simaları” layihəsi üzrə 56 videoçarx hazırlanaraq təqdim olunub.

 

*

Sonra nazir Anar Kərimov çıxış üçün sözü Naxçıvan MR mədəniyyət naziri Natəvan Qədimovaya verdi. Natəvan Qədimova hesabatında qeyd etdi ki, muxtar respublikasının Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən il ərzində NMR Ali Məclisi sədrinin fərman və sərəncamlarından, qəbul edilmiş dövlət proqramlarından irəli gələn vəzifələr icra edilib. C.Məmmədquluzadə adına Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrında Nizami Gəncəvinin “Sirlər xəzinəsi” poeması əsasında “Nizaminin sirlər xəzinəsi” adlı tamaşanın onlayn premyerası keçirilib. Ümumilikdə nazirlik il ərzində 75 tədbir reallaşdırıb. Nazirliyin təşkilatçılığı ilə solo oxuma – vokal və xanəndəlik üzrə muxtar respublika müsabiqəsi gerçəkləşib.

 

*

Daha sonra Azərbaycan Mədəniyyət Nazirliyinin 2021-ci ilə dair hesabatı təsdiq edildi. 2022-ci ilin I yarısı üzrə İş planı müzakirə olundu. Müzakirələrdə Milli Kitabxananın direktoru Kərim Tahirov və Teatr Xadimləri İttifaqının sədri Azər Paşa Nemətov öz təkliflərini səsləndirdilər.

Çıxışlardan sonra nazir Anar Kərimov İş planına təkrar baxılmasının vacibliyini qeyd etdi. Diqqətə çatdırdı ki, irəli sürülən layihələr real büdcəyə əsaslanmalıdır. Buna görə də şöbələr iş planını yenidən nəzərdən keçirərək təqdim etməlidirlər.

Sonda nazir bir daha 2022-ci ildə kollegiya üzvlərinə uğurlar arzulayaraq dedi: “Bu il də fəaliyyət və hədəflərimiz məqsədyönlü olmalı və hər birimiz bunun üçün səmərəli fəaliyyət göstərməliyik. Çalışmalıyıq ki, 2022-ci ildə “Şuşa İli” fəaliyyətimizdə ana xətt kimi özünü göstərsin. Mədəniyyət sahəsində çalışan bütün əməkdaşlara cansağlığı və uğurlar arzulayıram”.