Super User
Bir sual, bir cavab - Rüstəm Behrudi
Ülviyyə Əbülfəzqızı, “Ədəbiyyat və incəsənət”
-Üzün dönməz, sən "sənsənsə",
Göydən yerə fələk yensə.
Dur ayağa, gedirsənsə,
Mənzilim uzaqdı mənim.
Sevda dəlisiyəm, adım -
Qurddu, yalquzaqdı mənim.
Kim mənimlə yol gedəcək?!
Mənzilim uzaqdı mənim.
(Rüstəm Behrudi)
Dəyərli Şairimiz, "Son mənzilə" üzüağ" çatmağın şərtləri nədir?
-Son mənzil deyilən şey yoxdu. Son da yoxdu, sonrasızlıq var! Son mənzil içimizdə getdiyimiz yola bənzəyir. İçimiz göy üzündə böyükdü bizim. Bütün yollar bitər, içimizdəki yol, əsla! Son mənzil yoxdu, yol var!
Ədəbiyyat və incəsənət”
(22.02.2024)
AYB sədri WOW prezidenti Ilə görüşüb
Fevralln 21-də Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin sədri Anar Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun dəvəti ilə ölkəmizdə olan WOW - World Organization of Writers (Ümumdünya Yazıçılar Təşkilatı) prezidenti Marqaria Al ilə görüşüb.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun Baş direktoru Varisin iştirakı ilə keçən görüşdə Azərbaycan ədəbiyyatının dünyada layiqincə təmsil olunması yollarından, ədəbiyyatımızın beynəlxalq müstəvidəki yerindən, görülən və görüləcək işlərdən bəhs edilib, Azərbaycan ədəbiyyatına aid uğurlu ədəbi işlərin dünya oxucularına çatdırılması zərurəti vurğulanıb.
Marqarita Al bildirib ki, Ümumdünya Yazıçılar Təşkilatının əsas məqsədi dünya yazıçılarının yaradıcı səylərinin dünyanın humanitar sferasının gələcəyi uğrunda birləşdirilməsi, mədəniyyətin, ədəbiyyatın, mənəvi dəyərlərin dünyada sabitliyin qorunmasında həlledici rolunun təmin edilməsidir.
Azərbaycan Ümumdünya Yazıçılar Təşkilatı üçün xüsusi statuslu bir ölkədir, belə ki, məhz bura Ümumdünya Yazıçılar Təşkilatının yaranması ideyasının beşiyi olub. Belə ki, 2019-cu ilin 1 oktyabrında BMT-nin patronajlığı altında Avrasiya Millətlər Assambleyasının və Heydər Əliyev Fondunun həmtəşkilatçılığı ilə Bakıda dünyanın 52 ölkəsinin iştirakı ilə keçirilən LiFFt festivallar festivalı zamanı “Ədəbiyyatda gələcək insan obrazının yaranması” panelində Marqarita Al və dünyaşöhrətli yazar Oljas Süleymenov belə bir böyük əhatəli ədəbiyyat təşkilatının yaranması zərurətini səsləndirmişlər. Sonradan 2023-cü ilin 2 fevralında Qahirədə dünyanın 17 ölkəsinin nümayəndələri Ümumdünya Yazıçılar Təşkilatının Memorandumunu imzalamışlar.
Hazırda bu təşkilatda 69 ölkənin yazarları təmsil olunurlar.
Ümumdünya Yazıçılar Təşkilatı rəhbərliyinin Bakıya gəlişi səbəbləri Azərbaycan ədibləri ilə əməkdaşlıq əlaqələrinin qurulması, dünya mədəni əlaqələrinin yeni dinamik inkişafında Azərbaycan mədəniyyətinin rolunun artırılması, eyni zamanda Ümumdünya Yazıçılar Təşkilatının yaranma ideyasının beşiyi sayılan Azərbaycan yazıçılarının dünyanın böyük ədəbiyyat platformalarında təmsil edilmələrini təmin etməkdir.
Hər iki tərəf görüşdən məmnunluğunu ifadə etmiş, kitab mübadiləsi etmişlər.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(22.02.2024)
REDAKSİYANIN POŞTUNDAN: 75 yaşlı şeir həvəskarı
Bu günlərdə Əlişad Qaraqasımlı (Cəfərov Əlişad Tutuş oğlu) 75 yaşını qeyd etdi.
O, 1949-cu il fevral ayının 15-də Cəlilabad rayonunun Üçtəpə kədində anadan olub. Moskvada SSRİ Yazıçılar İttifaqının Maksim Qorki adına Ədəbiyyat İnstitutunu fərqlənmə diplomu ilə bitirib. Şeirləri qardaş Türkiyə Cümhuriyyətindəki “Kümbet”, “Usare”, “Kardelen” dərgilərində, o cümlədən respublikanın ən ünlü mətbu orqanlarında dəfələrlə dərc olunub. O, “Elm”, “Xalq qəzeti”, “Respublika” qəzetlərində uzun müddət çalışıb.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının poçtunda Əlişad Qaraqasımlının şeirlərinə rast gəldik və düşündük ki, onları sizlərə təqdim edək.
Xalq şairi Rəsul Rzaya
Bu ağır itkini varlığım danar,
Necə ki, ölməzlər ölümü danıb.
Aprelin birində bir dost aldanar,
Aprelin birində bir xalq aldanıb.
Uca zirvələri çən-çisək aldı,
Yamaca nə qaldı, yala nə qaldı?
Dünyaya gəlməyin həqiqət oldu,
Dünyadan getməyin yalana qaldı.
Nurlu misraların, odlu sənətin,
Könlümdən kədəri talan eylədi.
Vuruldum aprelin birinə, şair,
Gerçək ölümünü yalan eylədi.
(1 aprel 1981-ci il)
Dördlüklər
Dünyanı çiyninə alıbdı qoca,-
Əsir yük altında zəif dizləri.
Sual işarəsi olubdu qoca,
Çoxlu nöqtələr tək ayaq izləri…
* * *
Dörd divar içində bəslənən hər gün
Qapqara bir daşdır, ürək deyildir.
Kim deyir, arabir tamaşa üçün
Bu geniş üfüqlər gərək deyildir?
* * *
Qovaram qəlbimdən ağrılarımı,
Canımla, qanımla yaradaram mən.
Leysanda islanan misralarımı,
İsti şəfəqlərlə qurudaram mən.
Dünya bu gün
Yenə dinləyirəm son xəbərləri-
Fələstin övladı yurddan qaçaqdır.
Azadlıq altında gizlənənlərin
Arzusu, əməli işğlçılıqdır.
Oğrunun, əyrinin inadına bax:
Başına tac qoyub xalqını soyur.
Bu dövrün, zamanın inadına bax,
Qara xəbərləri Ağ evlər yayır.
Əzmini, gücünü açıq duyanlar,
Ölkədən-ölkəyə qovğa ələyir.
Mənliyi, varlığı bir heç olanlar,
Yüksək kürsülərdən çıxış eyləyir.
Həyadan, abırdan qalmayıb əsər:
Çoxu öz-özünü öyən olubdur.
Üz-üzə gəlməkdən çəkinən kəslər,
Efirdə döşünə döyən olubdur.
Dalayır qəlbimi min fəğan, min ah,
Silah yarışları başlayır bu gün.
Xalqın əlləriylə düzələn silah,
Xalqın sinəsinə tuşlanır bu gün.
Arzu istəyimi daş belə anlar,
Bütün varlıqlara qəlbim həyandır.
“İnsan hüququ”ndan çox danışanlar,
İnsan hüququnu tapdalayandır.
Qısqanıram mən
Hələ vərəq-vərəq oxunmamışam,
Gedişin-gəlişin oxunur sənin.
Bəyaz əllərinə toxunmamışam,
Küləklər saçına toxunur sənin.
Otuzu adlayıb gözləmir yaşım,
Sonsuz həsrətindən usanıram mən.
Zülmət gecələrə necə tapşıram,
Səni gündüzlərə qsıqanıram mən?!
Quşlar yuva qurar
Quruyub qalmışam çölün düzündə,
Əsən küləklər də mənim yağımdı.
İki gün dustağam bu yer üzündə,
İkicə gün olur azadlığım da.
Aydındır hər kəlmən ay işığıtək,
Əsərəm yarpaqtək sözünün üstə.
Aralı düşərik iki günlüyə,-
Quşlar yuva qurar izinin üstə.
Bermud üçbucağı
Arzular, əməllər gülə bilməyir,
Dəhşətli fikirlə oyanır orda.
Əqrəblər yükünü çəkə bilməyir,
Deyirlər, zaman da dayanır orda.
Dünyaya bir ümman kədər ələdi,
İlan tək qıvrılıb çaldı dünyanı.
İnsan vəhşiliyi azlıq eylədi,
Qorxunc bir dəhşət də aldı dünyanı.
Qaranquş
Ağın başqa yanadı,
Bir yanadı qaran, quş.
Mənə xoş xəbər gətir
Qayçı quyruq qaranquş
Ağın da var, qaran da
Niyə yoxdur sarın, quş?
Baharlı sevincindən
Küləkləri yaran quş.
Qismətin bahar olsun
Görməyəsən boran, qış
Yazdan mənə köynək biç,
Qayçıquyruq qaranquş.
Payız dördlükləri
Ümidim bahara itməyibdi ki,
Ümidim qəlbimdə yaraqlanıbdı.
Hansı rəssamınsa əsərindəki
Qadıntək ağaclar çılpaqlanıbdı.
* * *
Payızda bir ağac gülə bələnib,-
Gizlədə bilməyib bahar heyrətin.
Payız yarpaqların məktub eyləyib
Yazır ünvanına əbədiyyətin.
* * *
Bahar çiçəkləri fikirlərimdə,
Payızlı bir nəğmə dindirib məni.
Qızıl paqonları çiyinlərimdə,-
Payız da rütbəyə mindirib məni…
* * *
Səmanı çiyninə görən aldımı?
Ağaclar anteytək çılpaq yaşayır.
Küləklər tələsən poçtalyonumdu,
Payızdan bahara məktub daşıyır.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(22.02.2024)
UĞUR QAZANDIRAN KİTABLAR – Ceyms Allen, «Düşünən insan»
Əlibala Məhərrəmzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”
İndi isə gəlin əksər reytinq sıralamalarında yer alan «bizneçdə və peşəkar fəaliyyətdə uğur qazanmaq» mövzusunda ən populyar motivasiya bestsellerləri arasından sizinçün seçdiyim 10-luğa nəzər yetirək:
Ceyms Allen, «Düşünən insan»
Düz 116 il öncə yazılan bir kitabın hələ də populyar olması, hələ də insanlara bələdçilik etməsi, fayda gətirməsi əlbəttə ki, diqqətçəkən haldır. İnsan özünüinkişafı üzrə klassik iş hesab olunan bu kitabın əsas ideyası odur ki, insanı onun düşüncələri formalaşdırır. Yüksək, ali fikirlər insanı yüksəldir, necə deyərlər, axmaq fikirlər isə insanı alçaldır.
Həyatı faciələr içində keçən, cəmi 15 yaşında ikən atasının öldürülməsi səbəbindən təhsilini atıb ailəsini dolandırmaq üçün ağır işlərə qatlaşan Allendə kitaba sevgini Lev Tolstoyun yaradıcılığı oyadıb. Yüzlərlə kitab oxuyan bu dahi şəxsiyyət insanın imkanlarının dəyişilməsi üçün düşüncənin gücünü ən əsas faktor hesab edir.
Allenə görə insan özü barədə nə düşünürsə, mahiyyətcə elə düşündüyünə bərabər olur.
İlk dəfə motivasiya mövzusuna toxunan Allen şəxsiyyətn inkişafını, uğur qazanma sirlərini məhz düzgün düşünə bilməkdə görməklə insanlığı düşünməyə səsləyir.
Sadəcə, düşünün, əziz oxucularım! Hər şey sizin düşüncələrinizdən asılıdır.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(22.02.2024)
MÜTALİƏ SAATInda Fəxrəddin Qasımoğlu, “İkibaşlı əjdaha”
Dəyərli oxucularımız. “Mütaliə saatı” rubrikasında “Ədəbiyyat və incəsənət” sizlər üçün yeni romanın yayımlanmasına başlayır: Fəxrəddin Qasımoğlu, “İkibaşlı əjdaha”!
«Son gecə» və «On ikiyə işləmiş» adlı iki biri-birindən maraqlı romanlarla debüt edən yazıçının hər iki romanı portalımızda dərc edilib. Əminik ki, Fəxrəddin Qasımoğlunun “İkibaşlı əjdaha”sını da bəyənəcəksiniz.
Yuxudan adətim üzrə erkən oyanmış, əl-üzümü yuyub televizorun qarşısında divanda uzanmışdım. Stepanla görüşəcəkdim deyə, Layiqəyə zəng vurub ofisə gəlməyəcəyimi demişdim. O hələ dünəndən şəhərdə olduğumu bilirdi. Azərbaycanın flora və faunası haqqında gedən bir veriliş mənə çox maraqlı gəlmişdi. Doğrudan da, olduqca gözəl, zəngin təbiətimiz var. Vaxtın necə keçdiyini hiss etməmişdim. Artıq saat 12 idi. Susuzluq hiss etsəm də, çay dəmləməyə heç həvəsim yox idi. Stepanın zəngini gözləyirdim. Hələ ki, hansısa təhlillər aparmaq üçün çox tez idi. Dostumun danışdıqlarından başqa bildiyim bir şey yox idi və onlar hansısa qənaətə gəlmək üçün yetərli deyildi. Mahir Vəliyevlə görüşdükdən və onun mənə verəcəyi sənədlərlə tanış olduqdan sonra daha məlumatlı olacaq, o zaman işə başlaya biləcəkdim. Əgər yaxın bir saatda zəng gəlməzsə, məhəlləmizə yaxın kafelərdən birinə gedib nahar edəcək, yenə də evə qayıdıb gözləyəcəkdim.
Verilişin bitdiyini görüb kanalları dəyişməyə başladım. Elə bu vaxt telefonuma zəng gəldi. Ekrana baxanda zəng edənin Layiqə olduğunu gördüm. Dəstəyi qaldırıb cavab verdim:
-Eşidirəm, Layiqə.
-Salam şef. Bir nəfər müraciət edib. Hazırda yanımdadır. Oğlu üç gündür evə gəlmir. Axtarışlarında kömək etməyimizi xahiş edir.
Fikrə getdim. Əslində, bu elə mənim böyük həvəslə girişəcəyim bir iş idi. Ancaq indiki vəziyyətdə bu sifarişi qəbul edə bilməzdim. Doğma şəhərimə, onun sakinlərinə yönəlmiş olan bu müəmmalı təhdidin içində başqa bir işlə özümü məşğul etməyə haqqım yox idi. Məsələnin miqyası olduqca böyük idi. Oğlanısa, yəqin ki, artıq polis əməkdaşları axtarırlar. Bunları fikirləşib səbirlə telefonda gözləyən Layiqəyə dedim:
-Mənim üzrxahlığımı çatdır və sifarişdən imtina elə. İndi bu işlə məşğul olmağa vaxtımız yoxdur.
-Başa düşdüm, şef.
Layiqə qısa cavab verib xətti kəsdi. Ancaq telefonu əlimdən qoymağa imkan tapmadım. Yenidən zəng gəldi. Bu dəfə zəng edən Stepan idi.
-Salam, əziz dostum,-cavab verib Stepanı salamladım.
-Salam, Baxa. Saat bir tamamda səni «Sahil» metrosunun qarşısında gözləyəcəyik.
-Başa düşdüm, dostum.
Sağollaşıb saata baxdım. Görüş vaxtına hələ qırx dəqiqə var idi. Yəqin ki, oraya Mahirin maşınında gələcəklər. Oradan da harasa gedəcəyik. Böyük ehtimalla iki variantdan biri olacaq-ya Stepanı birbaşa aeroporta düşürəcəyik, ya da nahar edib sonra yola salacağıq. Söhbətimizi də çox güman ki, elə yolda edəcəyik. Bu halda mənim də oraya maşınla getməyim artıq olar. Elədirsə, indi çıxsam yaxşıdır.
Televizoru söndürüb qalxdım. Görüş yerinə çatmağıma otuz yeddi dəqiqə qalırdı.
* * *
Hər şey qaydasında idi. Lazım olan bütün yolları sonuncu dəfə bir daha gəzib vəziyyəti öyrənmişdi. Əsas obyekt kimi seçilmiş məkana üç istiqamətdən yaxınlaşa bilərdi-sağ, sol və arxa tərəfdən. Hər üç yolu addım-addım gəzmiş, mümkün variantları bir daha gözdən keçirmiş, bundan sonra qaldığı mənzilə qayıtmışdı.
Qrimini çıxarıb əynini dəyişmiş, duş qəbul edib divana uzanmışdı. Nə qədər məşq etmiş olsa da, bir tayı o birisindən hündür olan ayaqqabılarda gəzmək onu yormuşdu. Pultu götürüb televizoru işə saldı. Bir neçə kanalı dəyişdikdən sonra Rusiya kanallarının birində gedən veriliş diqqətini çəkdi. Veriliş məşhur ispan rəssamının əsərinə həsr olunmuşdu. Gözlərini əsərdəki yataqda uzanmış qadına zilləyib aparıcının bu rəsm əsəri barədə verdiyi məlumatı maraqla dinləməyə başladı.
* * *
Görüş yerinə deyilən vaxtda çatmışdım. Təxmin etdiyim kimi, Mahir Vəliyevin maşınında gələn Stepan şüşəni endirib məni səslədikdə keçib arxa oturacaqda, onun yanında oturdum. Mahir müəllimlə qısa tanışlıqdan sonra yolumuzun Buzovnaya olduğunu öyrənmişdim. Sonuncu gəlişində Buzovnadakı restoranda yediyimiz turşulu dana basdırmasının dadı Stepanın damağında qaldığı üçün bir daha oraya getmək istəmişdi. Haraya getdiymizi deyəndən sonra Mahir müəllim üzünü mənə tutub-qonaqlığı mən verirəm,-deyib şərtini kəsmiş, mənim də razılaşmaqdan başqa çarəm qalmamışdı.
Restoranın yolunun söhbət etmək üçün kifayət qədər uzaq, sonradan Stepanı yola salmaq üçünsə aeroporta çox yaxın olduğunu nəzərə alsaq, bu elə ən ideal seçim idi. Restoran otağında belə məxfi məsələ barədə kəlmə kəsməkdən söhbət gedə bilməzdi. Deməli, maşında getdiyimiz müddətdə mənim üçün hazırlanmış sənədlərlə tələsik tanış olmalı, bundan sonra yaranmış sualları verib cavablarını almalıydım. Başqa sözlə, tıxacı da nəzərə alsam, təxminən, yarım saat vaxtım var idi. Əlbəttə bu sənədlər mənim üçün hazırlanmışdı və evdə onlarla daha ətraflı tanış olacaqdım. Ancaq o zaman suallarımı verə biləcəyim Stepan artıq yanımda yox, Moskvada olacaqdı. Vaxt gedirdi. Stepanın uzatdığı qovluğu alıb açdım. İlk vərəqdə «Koramal»ın ön və yan tərəfdən çəkilmiş şəkilləri qoyulmuşdu. Növbəti vərəqi çevirib oradakı məlumatları oxumağa başladım.
* * *
Maraqla izlədiyi verilişin qurtardığını görən adam televizoru söndürüb divandan qalxdı. Evin yuxarı başında qoyulmuş dolaba yaxınlaşıb rəfində qoyulmuş diyircəkli qələmi götürdü. Sonra gözləri ilə dəftər axtarmağa başladı. Ancaq nə dəftər, nə də bir vərəq parçası tapmadı. Birdən şəhər telefonunun yanında qoyulmuş telefon kitabçası yadına düşdü. Yaxınlaşıb kitabçanı götürdü və yenidən divana oturdu. Ayağını ayağının üstünə aşırdıb kitabçanı dizinin üstünə qoydu və ən axırıncı vərəqi açdı. Bu vərəqin təkcə aşağı hissəsində xırda hərflərlə kitabçanı çap etmiş nəşriyyat və çapın tirajı barədə məlumatlar göstərilmişdi. Vərəqin qalan yeri təmiz idi. Ona da bu lazım idi. Fikirləşirmiş kimi gözlərini qıyıb bir qədər üzbəüzdəki divara baxdı. Sonra axtardığını tapmış kimi qələmlə başının arxasını qaşıyıb kitabçada nəsə çəkməyə başladı.
* * *
Nahar etməyimiz xeyli çəkmişdi. Uçuş vaxtına saat yarım qalmış Stepanı aeroporta düşürüb sağollaşmış, sonra şəhərə qayıtmışdıq. Məni evimin yaxınlığında düşürəndən sonra Mahir getmiş, mənsə evə gəlib onun verdiyi sənədləri diqqətlə oxumağa başlamışdım. Maşında tələsik tanış olarkən yaranmış əsas sualların cavabını Stepandan soruşmağa imkan tapmışdım. İndi, düz iki saat idi ki, kifayət qədər həcmli məlumatların bir sözünü də buraxmadan oxumuş, təhlillərə başlamışdım. Məlumatlar çox maraqlı idi. İlk dəqiqələrdən onların təhlilinin nə isə verəcəyinə bir əminlik yaranmışdı məndə. İlk növbədə «Koramal»ın psixoloji portretini özüm üçün yaratmalı, sonra bütün cinayətkarlarda, daha doğrusu, məhbus həyatı yaşamış cinayətkarlarda ümumi olan cəhətlərin Solomində qoyduğu izləri axtarmalı idim bu məlumatlarda. Bu isə çox incə bir yanaşma tələb edirdi. İnsanın vərdişlərini bilməklə, bəzən, onun atmış olduğu, hətta ata biləcəyi addımları hesablamaq mümkün olur. Vərdişlər isə hər insanda var. Bu vərdişlərin formalaşmasında insanın yaşam tərzi, ətraf mühit böyük rol oynayır. Hətta diqqətlə baxsanız hər insanın öz yerimə tərzi var. Elə buna oxşar vərdişlər də bəzən ayrı-ayrı vəziyyətlərdə insanı ələ verir. Hər halda diqqətli əməliyyatçı üçün onlar çox şeydən danışır, başqalarının görə bilməyəcəyi çox şeydən.
Bir də ki, insanın özündən asılı olmayan vərdişləri var. Daha doğrusu, dəyişmək istəmədiyi vərdişlər. Əvvəlki söhbətlərimdə sizə demişdim ki, müşahidə aparmağı xoşlayıram. Bir neçə misal çəkəcəm. Bəlkə də əhəmiyyətsiz şeylərdir. Amma əminəm ki, sonda mənimlə razılaşacaqsız. Deyək ki, əgər siz həyət evində yaşayırsızsa, onda həyətin qapısını taybatay açıq qoyub bir kənarda oturub baxın. Küçədən keçən adamların doxsan faizi açıq qapıdan həyətinizə boylanacaq. Haradasa beş faizi fikirli olduğu üçün sadəcə qapının açıq olduğunu görmədən ötüb keçəcək. Yerdə qalan cəmi beş faiz içəri baxmayacaq. Eyni eksperimenti maşınınızla da edə bilərsiz. Maraq üçün havanın qaranlıq vaxtı maşının salonunun işığını yandırıb oturun. Nəinki piyada, hətta maşınla ötüb keçənlər də, üzbəüz gələnlər də eyni qaydada salona boylanacaqlar. Mən bu vərdişləri xislətlə bağlayıram. İnsan həmişə qadağan olunana can atıb. Tək-tük adamlar özlərində bu vərdişləri boğa bilir. Bax dediyim sonuncu beş faiz həmin adamlardırlar. Mübahisə etməməyiniz üçün etiraf edim ki, mən özüm də çəkdiyim misallarda istisna deyildim. Sadəcə hələ yeniyetmə yaşlarımda bunun əksini özümə təlqin edib dediyim o sonuncuların sıralarına qoşula bildim. Psixosomatikada ideomotor adlanan hərəkətlər var. Bu hərəkətlər zamanı insan bədəninin hansısa hissəsindəki əzələlər beyindən siqnal almadan, adi sözlə desək özbaşına gərilir. Bax çəkdiyim bu misalları mən bir növ ideomotor hərəkətlərlə müqayisə edirəm. Təkcə bir fərqlə-biri özünü fiziki, digəri isə psixoloji aspektdən büruzə verir. Dərindən fikirləşsək, kiminsə həyətinə boylanıb orada qoyulmuş süpürgə, yaxud «polağacı»nı görmək heç kimə heç nə vermir. Amma insanlar yenə də bunu edirlər. Sonra yenə də… Nəticədə bu şeylər qeyri-ixtiyari baş verən hərəkətlərə çevrilir. Mən psixoloq deyiləm. Sadəcə insan psixologiyası mənim hobbimdir. Əgər hörmətli psixoloqlarımız bu məsələdə mənimlə razılaşmırlarsa, onlarla mübahisə etmək fikrim yoxdur.
Pəncərəyə baxdım. Hava qaralırdı. Bir qədər fasilə vermək qərarına gəldim. Gülüyə bu gecə də gəlməyəcəyimi demişdim. Onsuz da gecə yarısına qədər «işləyəcəyimi» bilirdim. Belə olan halda oraya getməyimin mənası yox idi.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(22.02.2024)
“Qəlbində bir işıq oyana bilsə...” - Əhməd Qəşəmoğlunun şeirləri
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Əhməd Qəşəmoğlunun şeirlərini təqdim edir.
Əhməd Qəşəmoğlu şair, publisist, sosioloqdur, 1988-ci ildən AYB-nin üzvüdür, iqtisad elmləri doktoru, “Ahəngyol” elmi-fəlsəfi konsepsiyasının yaradıcısıdır.
O, fevral ayının 15-də 74 yaşını qeyd etdi, yenə də gənclik şövqü ilə yazıb yaradır. Əslən Naxçıvanın Babək rayonunun Vayxır kəndində olan müəllif ilk dəfə 1977-ci ildə Azərbaycan xalq şairi Rəsul Rzanın təqdimatı ilə "Azərbaycan Gəncləri" qəzetində dərc edilib, bundan sonra onun şerləri müntəzəm olaraq respublika mətbuatında çap olunub. "Vurğun külək" adlı ilk şeirlər kitabı 1981–ci ildə "Gənclik" nəşriyyatında çap olunub.
Ə. Qəşəmoğlu 1980–ci ildə Tuva MSSR–in paytaxtı Qızıl şəhərində keçirilən "Gənc yazıçıların Ümumittifaq Toplantısı"nın laureatı olub. Buna görə də onun "Vlyublennıy veter" (Aşiq olan külək) kitabı Moskvada "Molodaya qvardiya" nəşriyyatında çap olunub. Razılaşın ki, o dövrdə belə uğur hər kəsə nəsib olmur. Üstəlik, Əhməd Qəşəmoğlu SSRİ Yazıçılar İttifaqına üzv də seçilib. O, həm də "Rəsul Rza" adına ədəbi mükafatın laueratıdır.
Yubiley yaşına doğru səmt götürən Əhməd müəllim redaksiyamıza xeyli şeir təqdim edib. Olduqca maraqla oxunan və əksəriyyəti lirik olan bu şeirlər həm də düşündürücüdür, günümüz üçün aktualdır.
Yaxın bir neçə gündə oxucuları Əhməd Qəşəmoğlu poeziyası ilə baş-başa buraxacağıq.
tənha çiçək
titrəyən kölgələrin titrəyən qaranlığında,
bir çay qırağında tənha bir çiçək
hönkürür qəm içində...
dəymə qəlbimə, dəymə, çiçək...
gözəlliyin, kədərin
məni dəli edəcək...
taleyimiz nə qədər
oxşardı bir-birinə...
qaynayıb-qarışaydım
sənin ləçəklərinə...
əksin sulara düşdü...
axan su vuruldu sənə,
belə titrəmə, bir bax...
su axıb gedir, qəlbi
sənin məhəbbətindən
göynəyə-göynəyə...
axan su, bir az dayan,
bəs dalınca ağlayan
çiçəyə sözün yoxmu?
o çiçəyə oxşayan
gerçəyə sözün yoxmu?
dəymə qəlbimə, dəymə, çiçək
gözəlliyin, kədərin
məni dəli edəcək...
şeir
günəşin özü şeir deyil hələ,
şeir onun istisidi, işığıdı...
dənizin özü şeir deyil hələ,
şeir onun nəfəsidi, nəğməsidi...
sevgilimin özü şeir deyil hələ,
şeir onun ilqarıdı, vəfasıdı...
xəyallarım bulud-bulud
taleyimin dünyasında,
şeir onun şimşəyidi.
dərin suların dibindən
qaynayıb qalxan bulaq şeirdi...
sən yazmasan, özü gəlsə,
yeni dünyalar gətirsə,
səni də heyran eyləsə,
şeirdi.
söz işığa bələnəndə,
çiçəkləyəndə,
haqqın özündən gələndə, şeirdi.
dünyanın içi ilə yeriməyə nə var ki...
dünya sənin içinlə yeriyəndə,
şeirdi.
Nəsimi
Allah yaratdı insanı iki cahanın cahanı,
Hər insan yer üzüylə qəlbinin bir dastanı.
Baxma insan vücudu yer üzünün əsridi,
Qəlbinsə ərşə qədər bilinməz ol məkanı.
Qəlbi nurdan doğulan köklənir kainata,
Haqdan alır əmrini, olur haqqın sultanı.
Hələ ki yer üzündə şərin öz hökmü çoxdu,
Ahəngdən uzaqdadı hələ yerin ərkanı.
Ahəngə-Allah yoluna çağırır insanları,
Dinlər, müdrik insanlar hər vədə bu dünyanı.
Görəndə ki, insanlar nizamdan üz çevirir,
Göy üzü Nəsimiylə qaldırdı o üsyanı.
Qəlbində bir işıq oyana bilsə...
Toz-duman alanda hər bir tərəfi
Bir addım qabaq da görünmür gözə.
Amma ki, yaxında, bəlkə, səninlə
İlahi bir aləm durub üz-üzə.
Bəlkə, qızılgüllər bürüyüb səni?
Bəlkə, min əlvanlıq sehr içindədi?
Bəlkə də, dindirsən sən hər birini,
Görərsən hamısı eşq bürcündədi...
Hələ ruhdan salır səni bu duman,
Hələ itirmisən özünü, qorxma.
Qəlbində bir işıq oyana bilsə,
Sənə yol göstərər, dumana baxma.
Köklən kainata, ətrafı unut,
Köklənsin ahəngə qəlbin telləri...
Gör dinən nəğmələr hara çağırır?
Ordadı ruhunun doğma elləri.
Kimin qəlbi hayandadır, kim bilir?
Görkəmiylə Yer üzündə insanlar,
Kimin qəlbi hayandadır, kim bilir?
Lap yan-yana, bir evdə yaşayanlar
Nə qədər yad, doğmadılar, kim bilir?
Qəlb doğmasa, çəkir insan insanı,
Qəlb hər zaman gəzir onu duyanı,
Duyan yoxsa, ögey görür dünyanı,
Küskün qəlbi kim dindirər, kim bilir?
Doğmalığa köklənmək bir nemətdi,
Qəlbi dilləndirən nurdu, qüdrətdi,
Heyif ki, çox insan buna həsrətdi,
Belə ömür, bəlkə, hədər, kim bilir?
Yer adamı deyiləm ki...
Yer adamı deyiləm ki,
Yerin dilini bilmirəm.
Yerdəkilər gülür mənə,
Mən də qoşulub gülürəm.
Yerdə qurulub bir büsat,
Çağırır məni hər saat,
Əgər odursa o həyat,
Mən o həyata gəlmirəm.
Bu yer üzü nə gündədi!
Kimlər iblis felindədi?
Dərd gözümdən yaş ələdi,
Gözümün yaşın silmirəm...
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(22.02.2024)
BİRİ İKİSİNDƏ Fuad Cəfərli ilə
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ulduz” jurnalı ilə birgə BİRİ İKİSİNDƏ layihəsində bu gün Poeziya saatıdır, Fuad Cəfərlinin şeiri ilə tanışlıqdır. O, mərhum xalq şairi Fikrət Qocaya Elegiya yazıb.
ELEGİYA
SƏSİ UZAQLARDAN GƏLƏN ADAM
Xalq şairi Fikrət Qocanın əziz xatirəsinə
Ustad Qoca belə buyurmuşdu:
"Şairlər ölmür".
Doğrudan e,
heç ölən adamdan şair olar?!
Şair ya Külək, ya Günəş,
ya Torpaq, ya da
sizin kimi
səsi uzaqlardan gələn
Yağış olar.
Cavan ikən özgə,
qoca ikən öz gözündən
səssiz süzülən adam,
qəm adam, pəncərə adam.
Bilirsiniz, məncə,
gözlərinizə sonda
yalnız yaz yağışı
risk edib baxa bilərdi...
və nə yaxşı, "yaz yağışı" varmış,
və nə yaxşı , "risk" sözü varmış.
Səsi uzaqlardan gələn adam,
çox sağ olun!
İndi bizim də, sayənizdə
uzaqlarda sözümüz var.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(22.02.2024)
Şəhidlər barədə şeirlər – Nəzər Əzizov
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Coşqun Xəliloğlunun “Şəhidlər barədə şeirlər” silsiləsini təqdim edir. Bu gün Nəzər Əzizova həsr edilmiş şeirlə tanış olacaqsınız
NƏZƏR AĞACƏLİL OĞLU ƏZİZOV
(28.08.1991.-12.09.2022.)
Kürdəmirin Dəyirmanlı kəndindən olan, Qarabağın azad edilməsi uğrunda Vətən müharibəsində döyüşlərdə şücaət göstərmiş, Xüsusi Təyinatlı Qüvvələrin giziri. Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən törədilən genişmiqyaslı təxribatın qarşısını alarkən şəhid olmuşdur.
N Ə Z Ə R-BOZQURD
Anası Cəmafəti fikirli və dalğın görən Nəzər anasının ürəyindən keçənləri duyurmuş kimi:
Peşəmlə fəxr edirəm, mən xüsusi adlıyam,
Necə də öyünməyim... hərbi təyinatlıyam.
Hər kəs geyə bilməyir, geyindiyim formanı,
Bizik, hər kəs bilir ki, çox dərdlərin dərmanı.
Mən bu yolu, ay ana, özüm ürəklə seçdim,
Nə qədər çətinlikdən, çoxlu sınaqdan keçdim.
Kafirlərə sözümü demişəm hünər ilə,
Qırx dörd günlük döyüşdən çıxmışam zəfər ilə.
Aprel döyüşlərində düşmənə od qoymuşdum,
Dostlarım yaxşı bilir, Nəzər-Bozqurd olmuşdum.
Bax, neçə medalım var, veribdir Baş Komandan,
Lazım gəlsə Vətənçin, ana, keçərəm candan.
Ana, düşmən ölməyib, arxayın yatmaq olmaz,
Yağının fitnəsinə heç vaxt inanmaq olmaz.
Vətən adlı andıma eyləmərəm xəyanət,
Həyatdır... hər şey olar, balalarım əmanət...
olsun sizə, Vətənə,
Ana, dua et, mənə.
Mənə necə əzizdir həm İncim, həm Uğurum,
Onlar mənim sevincim, gələcəyim, qürurum.
Doğma Vətənimizin mən əsgəriyəm sadiq,
Həmişə istəmişəm olum adına layiq.
Ana heç nə demədi, fəxr etdi Nəzər ilə -
Sevimli oğlu ilə, cəsur bir əsgər ilə.
Yeganə balasına nə desin, nə söyləsin,
Güçü ona çatır ki, çoxlu dua eyləsin.
Ana: “ - Oğlum, nə deyim, ürəyinə maşallah,
Səni, özü qorusun gözəgörünməz Allah!”
Bu, sonuncu görüşmüş ananın övladıyla,
Elə oğul-övlad ki, fəxr edirik adıyla.
Düşmən təxribatının qarşısını alarkən -
Erməni quldurları vahiməyə salarkən,
Yüksəldi şəhidliyə bu məğrur, qorxmaz aslan,
Yazdı öz qanı ilə “Ölməzlik” adlı dastan.
Son damla qanınadək döyüşdü yağılarla,
O şərəfsiz, namussuz, tayqulaq dığalarla.
Başa saldı düşməni, bu torpaqlar bizimdir
Bu dağlar, göy meşələr, buz bulaqlar bizimdir.
Otuz bir il yaşadı namusla, qeyrət ilə,
Dostları xatırlayır Nəzəri hörmət ilə.
Bu qəhrəman gizirin adı dillərdə gəzər,
Könüllərdə əbədi məskən salıbdır Nəzər.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(22.02.2024)
Bu dünyada bir Mövlud Süleymanlı var idi
Əkbər Qoşalı yazır
Dünən axşamüstü bir "Səs” yayıldı…
Bir şöhrətli, şərəfli ömrün “Dəyirman"ı dayandı dedilər… - Hamımız "Mehman" olduğumuz bu "Dünyanın işığı" bizdən sonra öləziməsin… - Bəlkə, bu, bir “Günah duası”dır?
“Yamacda bir kənd”in, o kənddəki "Armud ağacının nağılı" bitdimi?.. Bilmirəm, o kənddə "Qar" varmı bu əbədi “Köç" günlərində?..
Və bu da "Son dayanacaq"! -
Hamımızı gözləyən “Bir ünvan"!..
Daha nə olacaqsa,
"Ömürdən qıraqda" olacaq… “Söz içində söz" qalacaq… - “Ayın aydınlığında"…
"And olsun, əsrə”!..
Mövlud Süleymanlı bu dünyadan köçdü…
Ocağı sönməsin!
Ruhu şad olsun!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(22.02.2024)
Giriş qadağandır!
Jalə İslam, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Sıranın dörd nömrəli iştirakçısı müəssisənin qapısı üzərində olan "Giriş Qadağandır" yazısını görüb dayandı. İçində qopan fırtınanı bir özü, bir də ürəyi bilirdi. Bu qədər uzun yolun sonunda onu məhz qapı üzərindəki bir yazı dayandırırdı…
Atdığı addımlara min yol söyə-söyə tərəddüdlə geriyə doğru on və yaxud on beş addım atmışdı ki, qapı açıldı və “beş nömrəli iştirakçı buyursun” deyildi. 4 nömrəli iştirakçı sürətli addımlarla müəssisəyə doğru hərəkət etdi. Müəssisənin önünə tam yaxınlaşdığı an qapı ikinci dəfə onun üzünə bağlandı. Qapı üzərində yazılmışdı; "Giriş Qadağandır".
Əziz dostlar, yazılmayan qanunların bir nömrəli icraçısı olaraq bildirirəm ki, qaydalara əməl etməyənə cavabımız hər zaman eynidir:
Giriş Qadağandır!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(22.02.2024)
